________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
आचिण्णकप्प
48
आचिनाति
आवासानुमताचिण्णं ति आवासकप्पं अनुमतिकप्पं आचिण्णकप्पं चा ति अत्थो, म. वं. टी. 122 (ना.); स. उ. प. के रूप में अना., दीघरत्ता., पब्बज्जा ., पुब्बा.. बुद्धा., ब्रह्मचरिया., योग्गा., लोका., सावका., सुत्तकारा. के अन्त. द्रष्ट.. आचिण्णकप्प पु., पूर्वकाल में प्रचलित व्यवहार या आचरण
का सही होना, द्वितीय बौद्ध-सङ्गीति के समय की दस विवाद वस्तुओं में एक, पूर्वकालीन उदाहरणों पर आधारित आचरण - प्पं द्वि. वि., ए. व. - आवासानुमताचिण्णं ति आवासकप्पं अनुमतिकप्पं आचिण्णकप्पं चा ति अत्थो, म. वं. टी. 122 (ना.); आचिण्णकप्पं... यं उपज्झायाचरियेहि कतं कप्पिय वा अकप्पियं वा तं तेहि कतत्ता येव कातुं वट्टतीति इमं आचिण्णकप्पं च, म. वं. टी. 123 (ना.); - प्पेन तृ. वि., ए. व. - ते पोराणकेन आचिण्णकप्पेन भिक्खू पस्सित्वा उपधावन्ति, महाव. 99; - प्पो प्र. वि., ए. व. - दस वत्थूनि दीपेन्ति - .. कप्पति आचिण्णकप्पो, . .. कप्पति जातरूपरजतन्ति, चूळव, 463; आचिण्णकप्पो
खो आवसो, एकच्चो कप्पति, एकच्चो न कप्पतीति, चूळव. 470. आचिण्णचङ्कमन त्रि., ब. स. [बौ. सं. आचीर्णचंक्रमण].
चंक्रमण करने में अभ्यस्त - नो पु., प्र. वि., ए. व. - थेरो आरद्धवीरियो आचिण्णचमनो, तस्मा पच्छिमयामे
चङ्कमनं ओतरि ध. प. अट्ठ. 1.12. आचिण्णपरिचिण्ण त्रि., सतत रूप में आचरण किया गया, लगातार व्यवहार में अनुसरण किया हुआ, बार बार अभ्यास किया हुआ - त्ता नपुं., भाव., प. वि., ए. व. - तस्मा अहं दीघरत्तं मेत्ताभावनाय आचिण्णपरिचिण्णत्ता अक्कोधनो जातोति, जा. अट्ट. 2.163. आचिण्णविसय पु., कर्म, स. [आचीर्णविषय], सुपरिचित विषय, पहले से अच्छी तरह जानी हुई वस्तु या विषय - ये सप्त. वि., ए. व. - एवमेव आचिण्णविसये तस्स राग
आगन्तुकविसयेन नीहरित्वा .... उदा. अट्ठ. 139. आचिण्णसमाचिण्ण त्रि.. कर्मस. [आचीर्णसमाचीर्ण], बारबार आचरण किया हुआ, वह, जिसका अभ्यास व्यापक रूप में या भली-भांति किया गया है, स्वभाव या आदत का अङ्ग बन चुका - ण्णो पु., प्र. वि., ए. व. - अयहि कबळीकारो आहारो नाम इमेस सत्तानं अपायलोकेपि देवमनुस्सलोकेपि आचिण्णसमाचिण्णोव, म. नि. अट्ठ. (म.प.) 1(2).140; गणवासो नामायं वट्टे आचिण्णसमाचिण्णो
नदीओतिण्णउदकसदिसो, म. नि. अट्ठ. (उप.प.) 3.1143; अपिच सतं पण्डितानं सब्ब बोधिसत्तानं एस आचिण्णो समाचिण्णो पोराणकमग्गो, जा. अट्ट. 4.364. आचित 1. त्रि., आ +चि का भू. क. कृ. [आचित]. ऊपर तक फैला हुआ, परिव्याप्त - आचितं निचितं भवे, अभि. प. 701; - ता स्त्री., प्र. वि., ए. व. - मंसलोहिताचिताति मसेन च लोहितेन च आचिता, दी. नि. अट्ठ. 3.101; मंसलोहिताचिता तचोत्थता, उपरिचरणसोभना अहु, दी. नि. 3.116; - तं नपुं., प्र. वि., ए. व. - अन्तलिक्खेति आकासे अलङ्कतमणिकञ्चनाचित न्तिपि पाठो, वि. व. अट्ठ. 151; 2. त्रि., राशीकृत, पुजीभूत, उत्पन्न कराया गया, प्रादुर्भूत कराया गया - ता स्त्री.. प्र. वि., ब. व. - एवमेव तेभूमककुसलेन चिता चुतिपटिसन्धियो, ध. स. अट्ठ. 258; पाठा. चिता; सोपि अपरिमितमसङ्घयेय्यकप्पे समाचितकुसलमूलो ब्राह्मणकुलकुलीनो .... मि. प. 326; स. उ. प. के रूप में, मासा.- त्रि.. तत्पु. स., उड़द से भरा हुआ - तं नपुं.. प्र. वि., ए. व. - मासाचित मति , म. नि. 1.416; तस्स मे कायो गरुको अकम्मो मासाचितं मजे, अ. नि. 3(1).153; - त्त नपुं., भाव., परिपूर्णता, भरपूर होना, सञ्चित होना, पुजीभूत होना - त्ता प. वि., ए. व. - कतत्ता आचितत्ता च, गङ्गा भागीरथी अयं, अप. 28, 77. आचिनाति आ + चि का वर्त., प्र. पु., ए. व. [आचिनोति].
शा. अ., ढेर लगा देता है, पुजीभूत बना देता है, ला. अ., (कुशल अथवा अकुशल कर्मों की) वृद्धि कर देता है, पुजीभूत करके या बहुत बड़े ढेर के रूप में उत्पन्न कर देता है, घटित कराता है - अयं वुच्चति, भिक्खवे, भिक्खु नेवाचिनाति न अपचिनाति, ..., स. नि. 2(1).84: अपचिनाति नो आचिनातीति वट्ट विनासेति, नेव चिनाति, सः नि. अट्ठ. 2.262; नेव चिनातीति न वड्डेति, स. नि. टी. 2.213; नेवाचिनतीति कुसलाकुसलानं पहीनत्ता तेसं विपाकं न वड्डेति, महानि. अट्ठ. 70; तेभूमकुसलं वट्टस्मि चुतिपटिसन्धियो आचिनाति वड्डेतीति आचयगामी नाम होति, ध. स. अट्ठ. 258; - नं/नन्तो वर्त. कृ.. पु.. प्र. वि., ए. व. - बालो पूरति पापस्स, थोक थोकम्पि आचिन न्ति, ध. प. 121; एवं बालपुग्गलो थोकं थोकम्पि पापं आचिनन्तो करोन्तो वड्वेन्तो पापस्स पूरतियेवाति अत्थो, ध. प. अट्ट. 2.10; - नतो उपरिवत्, ष. वि., ए. व. - एवमाचिनतो दुक्खं आरा निब्बान वच्चति, थेरगा. 795.
For Private and Personal Use Only