________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
आणत्तिक
आणा
ए. व. - गहेत्वान तं खादि यावदत्थन्ति थेरेन आणत्तिनियामेन उच्छु गहेत्वा, पे. व. अट्ट, 225; -- नियामक पु., आदेश देने में कार्यरत मुख्य निर्धारक तत्त्व या तरीका - का प्र. वि., ब. व. - किरियाविसेसोति इमे, छ आणत्तिनियामकाति, खु. पा. अट्ठ. 20; - परिकप्पिका स्त्री., आणत्ति (लोट) एवं परिकप्पिक (विधिलिङ्) नामक दो आख्यात विभक्तियां - का स्त्री०, प्र. वि., ब. व. - दुवे विभत्तियो तत्थ, आणत्तिपरिकप्पिका, सद्द. 1.50; - मत्त नपुं, केवल निर्देश, मात्र आदेश- तेन तृ. वि., ए. व. - तत्थ इमिना पठमेन ठानेनाति इमिना आणतिमत्तेनेव ताव पठमेन कारणेन, म. नि. अट्ठ. (म.प.) 2.37; - मूलक त्रि., ब. स. [आज्ञप्तिमूलक], वह, जिसकी जड़ आदेश या आज्ञा में है, आज्ञा या आदेश से उत्पन्न - अत्तना कतमूलकेन वा आणत्तिमूलकेन वा पुब्बेकतेन वा. ..., अ. नि. अट्ठ. 2.154; - वचन नपुं.. तत्पु. स. [आज्ञप्तिवचन]. आज्ञा के अर्थ को कहने वाला वचन - नानि प्र. वि., ब. व. - पञ्चमीविभत्यन्तानि पदानि आणत्तिवचनानि, सद्द. 1.50; - वसेन क्रि. वि., आज्ञा के कारण से - तत्थ आणत्तिवसेन पुब्बपयोगो वेदितब्बो, कला. अट्ठ. 121; - वार पु., विनय के निर्देश या आदेश देने का क्रम या बारी- रेसु सप्त. वि., ब. व. - इतो परेसु चतूसु आणत्तिवारेसु पठमे ताव
सो गन्त्वा पुन पच्चागच्छतीति, पारा. अट्ठ. 1.297. आणत्तिक त्रि., आणत्ति से व्यु. [आज्ञप्तिक]. शा. अ., आज्ञा अथवा आदेश के साथ जुड़ा हुआ, आज्ञा, आदेश अथवा निर्देश के कारण घटित या होने वाला, विशेष अर्थ 1. पु., प्राणि-हत्या के छ प्रयोगों में से एक, दूसरे को आज्ञा देकर कराई गई हत्या - को प्र. वि., ए. व. - पाणातिपातस्स छपयोगा - साहत्थिको, आणत्तिको, निस्सग्गियो, थावरो, विज्जामयो इद्धिमयोति, पारा. अट्ठ. 2.37; आणत्तिको नाम 'असुकस्स भण्ड अवहराति अझं आणापेति, कडा, अट्ठ. 120; आणत्तिकोति अचं आणापेन्तरस ‘एवं विज्झित्वा वा पहरित्वा वा मारेही ति आणापनं. पारा. अट्ठ. 2.37; आणत्तिकोति 'असकं नाम मारेही ति अझं
आणापेन्तस्स आणापन, कसा. अट्ठ. 124; 2. स्त्री., आज्ञा, निर्देश, आदेश - या तृ. वि., ए. व. - सत्थु आणत्तिया अञतरस्स थेरस्स सन्तिके पब्बजि, अ. नि. अट्ठ. 12003; पाठा. आणत्तिया, स. उ. प. के रूप में, - साणत्तिक नपुं.. प्र. वि., ए. व., वाणी द्वारा दी गई आज्ञा के कारण होने वाला - ... अयमेत्थ अनपत्ति, साधारणपत्ति,
साणत्तिक हरणत्थाय गमनादिके पुब्बप्पयोगे दुक्कट कसा. अट्ठ. 123; आणत्तिकं वाचाचित्ततो समुट्ठाति, कसा. अभि. टी. 196; स. पू. प. के रूप में, - पयोगकथा स्त्री., आज्ञा के कारण होने वाले प्राणातिपात आदि के प्रयोगों का कथन - अधिट्ठायाति मातिकावसेन आणत्तिकपयोगकथा निहिता, पारा. अट्ठ. 2.44. आणपन/आणापन नपुं.. [आज्ञापन], आज्ञा, विनय का विधानात्मक निर्देश या शिक्षा, आदेश - नं प्र. वि., ए. व. - अचं आणापेन्तस्स आणापनं कसा. अट्ठ. 124; कस्माति
चे आणपनं, परिकप्पो च सच्चतो, सद्द. 1.51. आणपयति द्रष्ट. आणापेति के अन्त.. आणा स्त्री., [आज्ञा], 1. शा. अ., आज्ञा, आदेश, निर्देश, राजकीय आदेश- णा प्र. वि., ए. व. - आणा च सासन जेय्य, उद्दानं तु च बन्धनं, अभि. प. 354; रज्जे आणाधनमिस्सरिय, भोगा सुखा दहरिकासि, थेरीगा. 466%; केन कारणेन अरहतो काये आणा नप्पवत्तति इस्सरियं वा, मि. प. 237; - णं द्वि. वि., ए. व. - सचेपि मे सभावे कथिते आणं करेय्य, जा. अट्ठ. 4.182; पेसुञकारकस्स आणं कारेवा, जा. अट्ठ. 1.258; - य' तृ. वि., ए. व. - अथ वा भगवतो आणाय अच्छरासम्भोगसताताय.... उदा. अट्ट. 140; - यष. वि., ए. व. - यदि ते तात, अय्यको तुम्हे ब्राह्मणरस हत्थतो आणाय बलसा मुधा गण्हाति, मि. प. 263; विशेष अर्थ, दण्ड, मृत्युदण्ड - सचेपि मे सभावे कथिते आणं करेय्य ..., जा. अट्ट. 4.182; ... पेसुञकारकस्स आणं कारेत्वा .... जा. अट्ठ. 1.258; "सचे तस्मिखणे नागच्छसि, आणं ते करिस्सामी ति.ध. प. अट्ट. 1.252; स. उ. प. के रूप में, - जिनाणाय त. वि., ए. व., बुद्ध की आज्ञा द्वारा - उपोसथादिकम्मत्थ जिनाणाय जनाधिप, म. वं. 15.181; सम्बुद्धा.- बुद्ध की आज्ञा - य तृ. वि., ए. व. - सम्बुद्धाणाय अन्तेहि वसिरसामि जुतिन्धर, म. वं. 15.182; स. पू. प. के रूप में, - करण नपुं. दण्ड को लागू करना, दण्डविधान का प्रयोग, दण्डदान - णं प्र. वि., ए. व. - आगन्तुकपुरिसरस गेहरसामिकेसु तुण्हीमासिनेसु आणाकरणं न युत्तं, दी. नि. अट्ठ. 1.159; म. नि. अट्ट (मू.प.) 1(1).273; - करणभय नपुं, दण्डविधान का भय, दण्ड दिए जाने का डर - येन त. वि., ए. व. - तव आणाकरणभयेन तयि सिनेहेन मातापितून न कथेसि, जा. अट्ठ. 6.304; - क्खेत्त नपुं.. तीन प्रकार के बुद्धक्षेत्रों में से एक, वह क्षेत्र, जहां तक बुद्ध की आज्ञा
For Private and Personal Use Only