Book Title: Pali Hindi Shabdakosh Part 01 Khand 02
Author(s): Ravindra Panth and Others
Publisher: Nav Nalanda Mahavihar

View full book text
Previous | Next

Page 391
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir इस्सराधिपति 364 इस्सरियत्त एकछत्र प्रभुत्व से युक्त, सम्पूर्ण आधिपत्य वाला- च्चं पु., ओवादकरो होति, जा. अट्ठ. 3.231; - स्मिं/ये सप्त. द्वि. वि., ए. व. - इमस्मि राजकुले खत्तियकापि वि., ए. व. - ... पत्तो ति आदिसु हि इस्सरिये दिस्सति, ब्राह्मणकापि गहपतिकापि, तासाहं इस्सराधिपच्चं सद्द, 2.354; इस्सरियस्मिं ठपेति, तं पराभवतो मुखं, . कारेमि. अ. नि. 1(2).235; - च्चे पु., सप्त. वि., ए. व. नि. 112: तं यो इस्सरियस्मिं ठपेति, लञ्छनमुद्दिकादीनि -- महापथविया पहूतरत्तरतनाय मातापितरो इस्सराधिपच्चे दत्वा घरावासे कम्मन्ते वा वणिज्जादिवोहारेसु वा तदेव रज्जे पतिद्वापेय्य, अ. नि. 1(1).78; इस्सराधिपच्चे रज्जेति वावट कारेति, सु. नि. अट्ठ. 1.137; सब्बं पिस्सरिये दानं, चक्कवत्तिरज्ज सन्धायेवमाह, अ. नि. अट्ठ. 2.28. न मे हासेति मानसं, म. वं. 32.46%; रडे सके इस्सरिये इस्सराधिपति पु., [ईश्वराधिपति], चक्रवर्ती राजा, सम्पूर्ण ठितेन, जा. अट्ठ. 5.474; - येन तृ. वि., ए. व. - रूप से आधिपत्य रखने वाला - ति प्र. वि., ए. व. - आधिपच्चेनाति इस्सरियेन, पे. व. अट्ठ. 119; तवणओव .... अनेकेसं हत्थिसहस्सानं इस्सराधिपति महानुभावो यूथपति उप्पन्नसंवेगा सामिकं याचित्वा महन्तेन इस्सरियेन ..... चरिया. अट्ठ. 111. पञ्चबलकत्थेरीनं ..., ध. प. अट्ठ. 2.308; 2. त्रि., ऐश्वर्य इस्सरापराधिक त्रि., [ईश्वरापराधिक], अपने स्वामी के से परिपूर्ण, महत्वपूर्ण, भव्य - ये नपुं., सप्त. वि., ए. व. साथ अपराध करने वाला - को पु., प्र. वि., ए. व. - - ... अनुरक्खा लद्धयसा विस्सासिका ठपिता महति परिसो इस्सरापराधिको बद्धो सङ्घलिकबन्धनेन गम्भे पक्खित्तो इस्सरिये ठाने, मि. प. 147; ... कुजातिको महन्ते इस्सरिये परिमुच्चितुकामो अस्स, मि. प. 150; -- स्स ष. वि., ए. ठाने अत्तानं ठपेसि, मि. प. 323; स. उ. प. के रूप में व. - तस्स इस्सरापराधिकस्स परिसस्स अन., चातुद्दीप, छ-कामसग्ग०, देव., ब्रह्म, भोग., मनुस्स., परिमच्चितुकामास्सापि इस्सरभया सन्तासो उप्पज्जति, मि. सक्क., सब्बत्थ., सब्ब. के अन्त. द्रष्ट.. प. 150. इस्सरिय' पु., व्य. सं., एक तमिल-शासक का नाम जिसे इस्सरायतन नपुं., तत्पु. स. [ईश्वरायतन], ईश्वर श्रीलङ्का के राजा दुट्ठगामणी ने हालकोल में पराजित किया (आराध्य देव महेश्वर, शिव) का निवासस्थान (मन्दिर)- - यं द्वि. वि., ए. व. - हालकोले इस्सरियं नाळिसोमम्हि नं प्र. वि., ए. व. - तथा हि लोके 'इस्सरायतनं नाळिक, म. वं. 25.11. वासुदेवायतनान्तिआदीस निवासट्टानं आयतनन्ति वुच्चति, इस्सरियकम्म नपुं., तत्पु. स. [ईश्वरीयकर्म], आधिपत्य या ध. स. अट्ठ. 186; तथा हि लोके “इस्सरायतनं, प्रभुत्व का काम, शासन-कार्य - म्म प्र. वि., ए. व. - वासुदेवायतनान्ति आदिसु ..., सद्द. 2.361; सद्द० नापि तेरससु सम्मुतीस एकसम्मतिवसेनापि इस्सरियकम्म 2.577. कातब्ब, चूळव. अट्ठ. 9. इस्सरिय' 1. नपुं., भाव. [ऐश्वर्य, बौ. सं. ईश्वरीय], घर इस्सरियकामकारिकादिकथा स्त्री., व्य. सं., कथा. के की मालिकी, गृह आदि का स्वामित्व या अधिपतित्व, एक खण्ड का शीर्षक, कथा. 502-504. अत्यन्त उच्च एवं प्रभावमयी स्थिति, उच्च पद पर आसीन इस्सरियग्गहण नपुं., तत्पु. स., 1. ऐश्वर्यमय का ग्रहण, होने की आनन्दमयी अवस्था, धनाढ्यता, रईसी, शान- 2. आधिपत्यपूर्ण ग्रहण - णेन तृ. वि., ए. व. - तस्मा शौकत - यं प्र. वि., ए. व. - सचे तुम्हे इमस्मिं गेहे सब्बं इस्सरियग्गहणेन महानुभावे देवमनुस्से सङ्गण्हाति, पे. व. इस्सरियं मय्ह देथ जा. अट्ठ. 1.159; आवासेसु च इस्सरिय, अट्ठ. 103. पूजा परकुलेसु च, ध. प. 73; किसुंइस्सरियं लोके, किसुं इस्सरियट्ठान नपुं.. तत्पु. स. [ऐश्वर्यस्थान], प्रभावक्षेत्र, भण्डानमुत्तम, स. नि. 1(1).51; सब इस्सरियं सुखन्ति स्वामित्व या प्रभुत्व का क्षेत्र - नं प्र. वि., ए. व. - दविधं इस्सरियं लोकियं लोकुत्तरञ्च, उदा. अट्ठ. 127; - फलसमापत्ति हि बुद्धानं इस्सरियट्ठानं नाम, उदा. अट्ठ. यं द्वि. वि., ए. व. - मातुरक्खिता नाम माता रक्खति गोपेति इस्सरियं कारेति वसं वत्तेति, पारा. 205; इस्सरियत्त नपुं०, इस्सरिय का भाव., केवल स. उ. प. के “मनापकायिकानाम देवता इमेसु तीसु ठानेसु इस्सरियं रूप में प्राप्त, ऐश्वर्यभाव, ऐश्वर्यमयी स्थिति, सर्वोत्तम कारेम, वसं वत्तेमा ति, अ. नि. 3(1).92; महन्तं ठानं विपुलं अवस्था, स. उ. प. के रूप में, झानि.-त्त नपुं., इस्सरियं पत्तोति यसेन अनुद्धतो नीचवुत्ति पण्डितानं [ध्यानैश्वर्यत्व, ध्यान के पूर्ण आधिपत्य की अवस्था-त्तं प्रनुप 304. For Private and Personal Use Only

Loading...

Page Navigation
1 ... 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402