Book Title: Pali Hindi Shabdakosh Part 01 Khand 02
Author(s): Ravindra Panth and Others
Publisher: Nav Nalanda Mahavihar
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ईतिह
370
ईदिस
टी. 1.195; - तीहि तृ. वि., ब. व. - अथ वा ईतीहि अनत्थेहि सद्धि हनन्ति गच्छन्ति पवत्तन्तीति ईतिहा, तण्हादिउपक्किलेसा, इतिवु. अट्ठ. 97; - गाथावण्णना स्त्री., सु. नि. के खग्गविसाणसुत्त की एक गाथा पर लिखी गई अट्ठकथा या व्याख्या - ईतिगाथावण्णना समत्ता, सु. नि.. अट्ठ. 1.80; - जात पु., रोग, संकट या दुख की उत्पत्ति --- ते सप्त. वि., ए. व. - ईतिजातेति रोगप्पन्ने, चूळनि. अट्ठ. 71; - निपात पु., तत्पु. स., आकस्मिक । संकट अथवा विपत्ति का आ पड़ना, संकट का आक्रमण - तेन त. वि., ए. व. - ईतीनिपातेन अद्विताय वा, न किञ्चि विन्दन्ति ततो फलागम, जा. अट्ठ. 5.396%B ईतीनिपातेनातिविसमवातमूसिकसलभसुकपाणकसेत द्विकरोगादीनं सस्सुपद्दवानं अञतरनिपातेन वा, जा. अट्ठ, 5.396; - पहान/पटिनिस्सग्ग/पटिप्पसद्धि स्त्री., तत्पु. स. [ईतिप्रतिप्रश्रब्धि], दुख या आकस्मिक आ पड़ी विपदा का उपशमन, संकट का उपशमन - द्धिं द्वि. वि., ए. व. - अनीतिकन्ति इति वच्चन्ति किलेसा च खन्धा च अभिसङ्घारा च, ईतिप्पहानं ईतिवूपसमं ईतिपटिनिस्सग्गं ईतिपटिप्पस्सद्धिं अमतं निब्बानन्ति-तण्हक्खयमनीतिक चूळनि. 195; - विरहित त्रि., क्लेश आदि के संकटों से रहित, स. उ. प. के रूप में, – तं नपुं., प्र. वि., ए. व. - अनीतिकन्ति किलेसादिईतिविरहितं, चूळनि. अट्ट, 79; - वूपसम त्रि., ब. स., विपत्ति या दुख के उपशमन से युक्त - मं नपुं.. प्र. वि., ए. व. - अनीतिकन्ति ...
इतिवूपसमं... तण्हक्खयमनीतिक, चूळनि. 195. ईतिह त्रि., ईति (गत्यर्थक) एवं सहन (हननार्थक) के योग से
व्यु.. 1. लौकिक एवं पारलौकिक सभी उपद्रवों को नष्ट कर देने वाला या उन्हें त्याग चुका (शासनब्रह्मचर्य एवं मार्गब्रह्मचर्य)- हं नपुं.. प्र. वि., ए. व. - ईतियो वुच्चन्ति उपद्दवा, दिट्ठधम्मिका च सम्परायिका च, ईतियो हनति विनासेति पजहतीति ईतिह, इतिवु. अट्ठ. 97; 2. ईति + गत्यर्थक बहन के योग से व्य.. अनर्थों या पाप-धर्मों के साथ गमन करने वाला उपक्लेश (तृष्णा आदि) अथवा बौद्धेतर धार्मिक मत – हा पु., प्र. वि., ब. व. - अथ वा ईतीहि अनत्थेहि सद्धि हनन्ति गच्छन्ति पवत्तन्तीति ईतिहा, तण्हादिउपक्किलेसा... ईतिहा वा यथाक्तेनटेन तित्थियसमया, इतिवु. अट्ठ. 97. ईदिक्ख त्रि., [ईदृक्ष], ऐसा, इस प्रकार का, इस पहलू का, ऐसे गुणों से युक्त, इस प्रकार से दिखने वाला - क्खो
पु., प्र. वि., ए. व. - ईदिक्खो, यादिक्खो, तादिक्खो, मादिक्खो, कीदिक्खो, एदिक्खो, सादिक्खो, क. व्या. 6443; इदिक्खो यादिक्खो तादिक्खो मादिक्खो कीदिक्खो एदिक्खो
सादिक्खो , सद्द. 3.866. ईदिस त्रि., [ईदृश्], उपरिवत् – सो पु., प्र. वि., ए. व.
- इममिव नं पस्सतीति इदिसो, क. व्या. 644; इदिसो निरयो आसि, यत्थ दूसी अपच्चथ, म. नि. 1.421; "निब्बुता नून सा नारी, यस्सायं ईदिसो पती ति, बु. वं. अट्ट, 323; अच्छरियं वत अब्भुतं वत, अञ्जलिकम्मस्स अयमीदिसो विपाको, ध. प. अट्ठ. 1.21; - सं' स्त्री., वि. वि., ए. व. - कस्स त्वं धम्ममाय, वाचं भाससि ईदिसन्ति, स. नि. 1(1).41; - सं नपुं., द्वि. वि., ए. व. - ईदिसं दानं उपपरिक्खित्वा युत्तहाने दातुं वट्टती ति, पारा. अट्ट. 1.32; - सं नपुं., प्र. वि., ए. व. - “वेदेसु ईदिसं आगतं भविस्सतीति एवं भन्ते ति, म. नि. टी. (म.प.) 2.29; तत्थ या अयं "ईदिसं इदिसञ्च सुखुमतमविसयग्गहणसमत्थं चक्खु होतूति, अभि. अव. अभि. टी. 2.91; - से नपुं.. सप्त. वि., ए. व. - ईदिसे विपिने रम्मे, ठितोयं नवयोब्बने, अप. 2.216; तथापि ईदिसे ठाने पमाणं दस्सेन्तेन याथावतोव नियमेत्वा दस्सेतब्बन्ति, सारत्थ. टी. 1.91; -- सानि नपुं., द्वि. वि., ब. व. - 'अहो वत रे छेका आचरिया, इदिसानिपि नाम सिप्पानि करिस्सन्तीति, ध. स. अट्ठ. 251; तिपट्टादीनञ्च बहुपट्टचीवरानं अन्तरे ईदिसानि असारूप्पवण्णानि पटपिलोतिकानि कातब्बानीति दरसेति, विनया. टी. 2.278; ईदिसानीति पच्चक्खतो अनुभूतपुब्बपरिकप्पितरूपादिआरम्मणानि चे व रागादिसम्पयुत्तानि च सारत्थ. टी. 2.277; ईदिसानीति पच्चक्खातो अनुभूतपुब्बपरिकप्पितागन्तुकपच्चुप्पन्नरूपनिमित्तादि- आरम्मणानि रागादिसम्पयुत्तानि चाति अत्थो, वजिर. टी. 158; - सेसु सप्त. वि., ब. व. - सब्बत्थाति ईदिसेसु सब्बट्ठानेस, सारत्थ. टी. 2.140; अक्खरचिन्तका हि इदिसेसु ठानेसु कम्मद्वयं इच्छन्ति, पे. व. अट्ठ. 106; - सेहि तृ. वि., ब. व. - एवं-सद्दो इदमत्थो, तेन एवं पकारेहीति, इदंपकारेहि, ईदिसेहीति अत्थो, विभ. अनुटी. 66; - सा पु., प्र. वि., ब. व. - न मनुस्सेसु ईदिसा, यादिसा नो घरा इध, पे. व. 429; ईदिसा ते महानागा, अतुला च महायसा, अप. 2.65; - सी स्त्री., प्र. वि., ए. व. - आरोचेसि कुमारस्स “वळवेत्थेदिसी" इति, म. वं. 10.54; --- करण नपुं., इस इस प्रकार से करना,
For Private and Personal Use Only

Page Navigation
1 ... 395 396 397 398 399 400 401 402