________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ईदिसक
371
ऐसे करना - णं प्र. वि., ए. व. - वट्टतीति सआयाति इदिसकरणं सङ्घस्स भेदाय न होतीति सआय ..., म. नि. टी. (उप.प.) 3.80; - रूप त्रि., ब. स., इस प्रकार के रूप से युक्त - पो पु., प्र. वि., ए. व. - एवंरूपोति इदिसरूपो, स. नि. टी. 2.187; - वचनपटिसंयुत्त त्रि., इस प्रकार के वचनों से युक्त - त्तो पु., प्र. वि., ए. व. -इदिसवचनपटिसंयुत्तो पुराणकथासङ्घातो इतिहासो पञ्चमो एतेसन्ति इतिहासपञ्चमा, दी. नि. अट्ठ. 1.200; अ. नि.
अट्ठ.2.143. ईदिसक त्रि., [ईदृशक, बौ. सं. ईदृशिक], ऐसा, इस प्रकार का, ऐसा दिखने वाला - का पु., प्र. वि., ब. व. - “सन्ति ईदिसका अञ्जे जम्बुदीपे यती?" इति, म. वं. 14.13; --- कं नपुं., प्र. वि., ए. व. - चेलुक्खेपं पवत्तिंसु, नत्थि
इदिसकं पुरे, दी. वं. 13.38. Vईदी' संदीपन अर्थ वाली एक धातु - ईदी सन्दीपने,
ईदेति, ईदयति, सद्द. 2.544. ईदी/ईदि त्रि., [ईदृश्], इस तरह का, इस प्रकार का, ऐसा - ईदी, यादी, तादी, मादी, कीदी, एदी, सादी, क. व्या. 644; ईदी यादी तादी मादी कीदी एदी सादी, सद्द. 3.866; ईदि उदि एकोदि पण्डितो, सद्द. 2.315, ईध अ., निपा., इध का सन्धि के कारण विपरिवर्तित रूप [इध], यहां पर - सद्धीध वित्तं पुरिसस्स सेट्ट, सु. नि. 184; बुद्धानुस्सति “सद्धीध, सद्द. 3.614. ईर गति, कम्पन एवं फेंकने अर्थ वाली धातु -ईर वचने, गति कम्पनेस च, ईरति, इरितं एरितं, सद्द. 2.428; ईर
खेपणे, ईरति ईरयति, सद्द. 2.560. ईरण नपुं., Vईर से व्यु., क्रि. ना. [ईरण], प्रकम्पन, कंपा
देना, हिला देना, स. उ. प. के रूप में, - समी-णो पु. प्र. वि., ए. व., हिला देने वाला पवन – तत्थ समीरणो ति वातो, सोहि समीरति वायति समीरेति च.... सद्द. 2.428. ईरिण नपुं.. [ईरिण]. मरुस्थल, विविक्त स्थल, बंजर भूमि,
द्रष्ट. इरिण के अन्त.. ईरित त्रि., ईर से व्यु., पू. का. कृ. [ईरित], 1. व्या. एवं
अट्ठ. में प्रचालित, चलाया गया, हिलाया डुलाया गया, कंपाया गया, फेंका गया - नुण्णो नत्तात्तखित्ता चेरिताविद्धा, अभि. प. 744; - तं नपुं., प्र. वि., ए. व. - ईर वचने, गति कम्पनेसु च, ईरति, ईरितं एरितं समीरणो, सद्द. 2.428; वातेरितं सालवनं, आधुतं दिजसेवितं. वि. व. अट्ठ. 147; 2. उदघोषित, उच्चारित, कथित, उदबोधित - तो
ईस पु., प्र. वि., ए. व. - तापसो तु इसीरितो, अभि. प. 433; पटिवाक्योत्तराङ्गे सूत्तरं उत्तरो तिसु, सेटे दिसादिभेदे च परस्मिमुपरीरितो, अभि. प. 830; परं न व्याकरिस्सं सो सासने ईरितो न हि, सद्द. 2.341; - तं नपुं., प्र. वि., ए. व.- सम्भावने च गरहापेक्खासु च समुच्चये, पन्हे सञ्चरणे चेव आसंसत्थे अपीरितं, अभि. प. 1183; मनोधातत्तयं तत्थ, पञ्चारम्मणमीरितं, अभि. अव. 137; कामावचरपाकान, छन्नं रासीनमीरितं, अभि. अव. 347; - ता स्त्री., प्र. वि., ए. व. - आनापानसतिच्चेवं, दसधानुस्सतीरिता, ना. रू. प. 391; स. उ. प. के रूप में, जिने, अनिले., मालुते., हदये., वाते. के अन्त., द्रष्ट.. ईरियति इरियति के अन्त. पाठा. के रूप में द्रष्ट.. ईरियन नपुं., Vईर से व्यु., क्रि. ना., चेष्टा करना, चैतन्य
या जागरुक होना, हिला डुला दिया जाना - नं प्र. वि., ए. व. - आयूहनं चेतयनं ईरियनं, विसुद्धि. महाटी. 2.132 ईरेति ईर का प्रेर., वर्त., प्र. पु., ए. व. ईरयति]. 1. हिला
देता है, फेंक देता है, भेज देता है, प्रवर्तित करता है या सक्रिय करता है - ईर खेपणे, ईरति ईरयति, सद्द. 2.560; -- रयितब्बं नपुं., सं. कृ., प्र. वि., ए. व. - विधिना ईरयितब्बं पवत्तेतब्बन्ति वा वीरियं, उदा. अट्ठ. 188; - यितब्बतो सं. कृ., प. वि., ए. व. - वीरभावतो, विधिना ईरयितब्बतो च वीरियं अ. नि. अट्ट, 1.377; 2. उदघोषित करता है, वर्णन करता है, आहवान करता है, बतलाता है - न्ति वर्तः, प्र. पु., ब. व. - कसिणानि दसीरेन्ति,
आदिकम्मिकयोगिनो, ना. रू. प. 388. ईळ स्तुति अर्थ वाली एक धातु [Vईड स्तुतौ], - ईळ थुतियं,
ईळति, सद्द. 2.460; ईळ थवने, ईळेति ईळयति, सद्द. 2. 569. ईस' ऐश्वर्य अथवा स्वामित्व अर्थ वाली एक धातु ईश ऐश्वर्ये], - ईस इस्सरिये, इस्सरियं इस्सरभावो, ईसति,
वङ्गीसो जनपदेसो मनुजेसो, सद्द. 2.451. ईस' हिंसा, गति एवं दर्शन अर्थ वाली एक धातु [ईष गतिहिंसादर्शनेषु], - ईस हिंसा-गति-दस्सनेसु, ईसति,
ईसो, सद्द. 2.446. ईस' पु.. [ईश], स्वामी, प्रभु, ईश्वर, प्रमुख, प्रधान, समर्थ -
सो प्र. वि., ए. व. - तत्र वङ्गीसो ति वाचाय ईसो इस्सरो ति वङ्गीसो, सद्द, 2.451; वागीसो वादिसूदनोति वादीनं पण्डितजनानं ईसो पधानो “वादीसो ति वत्तब्बे द-कारस्स
For Private and Personal Use Only