________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
आवेणिक
247
आवेळ
आवेणिक/आवेणिय/आवेनिक/आवेनि त्रि., व्य.. संदिग्ध, [बौ. सं., आवेणिक/आवेणीय], 1. पृथक् भागों या खण्ड खण्ड में विभाजित, अलग अलग भागों या हिस्सों में विभक्त, एकदम पृथक् रूप में प्राप्त – का स्त्री॰, प्र. वि., ए. व. - धातु आवेणिका नत्थि, सरीरं एकपिण्डितं. अप. 1.68; धातु आवेणिका नत्थीति देवमनुस्सेहि विसुं विसं चेतियं कातुं आवेणिका विसुंधातु नत्थि, अप. अट्ठ. 2.291; 2. त्रि., असामान्य रूप में अथवा विशिष्ट रूप में प्रशस्त, असामान्य धर्मों या लक्षणों के रूप में कथित, असाधारण, दूसरों में अप्राप्त, विशेष प्रकार का, केवल किसी एक में ही विद्यमान - कं' नपुं., प्र. वि., ए. व. - इदं लोके उत्तरियन्ति इदं पन इमस्मिं लोके असदिसं मय्ह एव आवेणिक, चरिया. अट्ट, 180; आवेनिकमभारियं अमतोसष्ट मिच्चन्त मजरामरसाधनं, ना. रू. प. 979; सयंकतानि पुञानि, तं मे आवेणिकं धनं, जा. अट्ठ. 6.153; - कं? नपुं, द्वि. वि., ए. व. - आवेणिकं कम्म वा उद्देस वा करोन्ति, म. नि. अट्ठ. (उप.प.) 3.77; एकसीमायं आवेणिक सङ्घकम्म अकासि, जा. अठ्ठ. 1.468; भिक्खुसङ्घ विसु कत्वा मं अनुक्त्तन्तेहि भिक्खूहि सद्धि आवेणिक उपोसथं सङ्घकम्मानि, ..., उदा. अट्ठ. 258; - कानि नपुं., प्र. वि., ब. व. - पञ्चिमानि मातुगामस्स आवेणिकानि दुक्खानि यानि मातुगामो पच्चनुभोति, अञ्जत्रेव पुरिसेहि, स. नि. 2(2).234; ततिये आवेणिकानीति पटिपग्गलिकानि परिसेहि असाधारणानि. स. नि. अट्ठ. 3.123; - का स्त्री, प्र. वि., ए. व. - ... आदिना ओकारन्तस्स इथिलिङ्गस्स गोसद्दस्स आवेणिका नामिकपदमाला वुत्ता, सद्द. 1.220; आवेणिका वितिका कातब्बा, चूळव. अट्ठ. 94; - को पु., प्र. वि., ए. व. - असेचनको च सुखो च विहारोति एत्थ पन नास्स सेचनन्ति ... पाटेक्को आवेणिको, पारा. अट्ठ. 2.9; स. नि. अट्ठ. 3.300; - केन नपुं., तृ. वि., ए. व. - तस्मा आवेणिकेन लक्खणेन अप्पत्तो, महाव. अट्ठ. 403; - के सप्त. वि., ए. व. - आवेणिके असीति अनुव्यञ्जनानि, सद्द, 1.254; - घरावास पु., विशेष प्रकार के घर में निवास - सं द्वि. वि., क्रि. वि. - आवेणिकघरावासं वसनकालतो, अ. नि. अट्ठ. 1.307; - त्त नपुं॰, भाव., विशिष्टता, अपने आप में खास तरह का होना - अरियानं पन तस्स तस्सेव आवेणिकत्ता अत्तसदिसत्ता, उदा. अट्ठ. 154; - णिकबुद्धधम्म पु., बुद्ध के विशिष्ट लक्षण, स. प. के अन्तः, - छ असाधारण आण अट्ठारसावेणिक बुद्धधम्मपभुति
अपरिमाणगुणसमन्नागताय, वि. व. अट्ठ. 180; - णिकभूत त्रि.. विशिष्ट अथवा असामान्य प्रकृति से युक्त - तेन नपुं., तृ. वि., ए. व. -- पब्बाजनीयकम्मस्स आवेणिकभूतेन कुलदूसक ... भावलक्खणेन, सारत्थ. टी. 3.314. आवेध पु., आ + विध से व्यु. [आवेध], व्रण, फोड़ा, जख्म, विद्ध-स्थान, बेधा गया स्थान -धं द्वि. वि., ए. व. - आवेधञ्च न पस्सामि, यतो रुहिरमस्सवे, जा. अट्ठ. 2.230; आवेधञ्च न पस्सामीति विद्धवाने वणञ्च न परसामि, तदे; - तो प. वि., ए. व. - आवेधतो लोहितं पग्घरेय्य, जा. अट्ठ. 2.230. आवेनि त्रि., आवेणिक का ही समानार्थक, असामान्य, विशिष्ट, अपनी ही तरह का, खास - नि नपुं.. द्वि. वि., ए. व. - आवेनिं उपोसथं... आवेनिं सङ्घकम्मं करोन्ति, चूळव. 345; परि. 370; आवेनि कम्माकम्मानि करोन्ति, परि. 371; स. पू. प. के रूप में, - कम्म/सङ्घकम्म नपुं.. भिक्षुसङ्घ से सर्वथा स्वतन्त्र होकर अपने व्यक्तिगत स्तर पर किए गए उपोसथ आदि संघकर्म - म्मानि द्वि. वि.. ब. व. - आवेनिकम्मानि करोन्ति, न आवेनिपातिमोक्खं उद्दिसन्ति, अ. नि. 3(2).61, 63; आवेनिकम्मानि करोन्तीति विसु सङ्घकम्मानि करोन्ति, अ. नि. अट्ठ. 3.308; देवदत्तो एकसीमायं आवेणिक सङ्घकम्मं अकासि, जा. अट्ठ. 1.468%B - निभाव/निकभाव पु., विशिष्ट भाव, विशिष्ट स्वरूप की अवस्था - वं द्वि. वि., ए. व. - अन्तोसीमाय आवेनिभावं करित्वा गणं बन्धित्वा आवेनि उपोसथं करोन्ति, परि. 371; आवेनिभावं करित्वाति विसं ववत्थानं करित्वा, परि. अट्ठ. 226. आवेय्य/आदेय्य पु., व्य. सं., 59 कल्पों के पूर्वकाल में विद्यमान एक चक्रवर्ती राजा का नाम - वेय्यो प्र. वि., ए. व. - आदेय्यो नाम नामेन चक्कवत्ती महब्बलो, अप. 1.189; पाठा. आवेय्यो. आवेळ'/आवेल पु./स्त्री., [आवेष्ठ?], कर्णाभूषण,
अवतंसक, कानों में धारण किया जाने वाला आभूषण, हार, माला, कनबाली - ळा स्त्री॰, प्र. वि., ए. व. - उत्तंसो सेखरावेळा, अभि. प. 308; आवेळाति कणिका, पारा. अट्ठ. 2.183; - ळं द्वि. वि., ए. व. - आवेळ करोन्ति, चूळव. 22; आवेलं पग्गहेत्वान, ... बुद्धस्स अभिरोपथि, अप. 1.227; चन्दसूरसहस्सानि, आवेळमिव धारयि, अप. 2.205; - त्थ पु., कर्णाभूषण के निमित्त - त्थं द्वि. वि., ए. व., क्रि. वि. - पञ्च उप्पल्लहत्थानि, आवेळत्थं अहंसु में, अप.
For Private and Personal Use Only