________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
आसेवनपच्चय
271
आसेवित
आसेवनपच्चय पु., 24 प्रकार के प्रत्ययों (कारणभूत धर्मों) में से एक, पुनः पुनः किया जा रहा व्यावहारिक आचरण अपने बाद में उत्पन्न होने वाले धर्मों के गुणों के बलवान बनाने में उनका उपकारक होता है, अतः यह आसेवनपच्चय कहलाता है, किसी एक धर्म के उदय में किसी दूसरे धर्म के सतत अभ्यास का कारणभूत होना - यो प्र. वि., ए. व. - आसेवनपच्चयो, विसुद्धि. 2.161; सङ्घारारम्मणञ्च कुसलं निब्बानारम्मणस्स आसेवनपच्चयो होतियेव, विसुद्धि. महाटी. 2.263; आसेवनतुन अनन्तरानं पगुणबलवभावाय उपकारको धम्मो आसेवनपच्चयो, प. प. अट्ठ. 348; आसेवनपच्चयो गन्थादीस परिमपरिमाभियोगो विय, विसुद्धि. 2.166; आसेवनपच्चयोति ठपेत्वा आवज्जनद्वयं, अभि. अव. 175; - येन तृ. वि., ए. व. – “... धम्मानं आसेवनपच्चयेन पच्चयोति, विसुद्धि. 1.134; - या प. वि., ए. व. - उप्पज्जति ... आसेवनपच्चया, पट्ठा. 2.123; -- ता स्त्री., भाव., आसेवन-प्रत्यय होना, सतत अभ्यास का अन्य धर्म के उदय में कारणभूत होना, प्र. वि., ए. व. - तेन हि अत्थि काचि आसेवनपच्चयताति, कथा. 500; - भाव पु., उपरिवत् - वेन त. वि., ए. व. - आसेवनपच्चयभावेन ससम्पयत्तानि, सद्द. 1.86. आसेवनपच्चयकथा स्त्री., कथा. के एक खण्ड का शीर्षक,
कथा. 498. आसेवनबलवता स्त्री., धर्मों के आसेवन अथवा सतत अभ्यास की शक्ति-य त. वि., ए. व. - आसेवनबलवताय विचित्तवृत्तिताय च, दी. नि. टी. 1.124. आसेवनमन्दता स्त्री., तत्पु. स., व्यावहारिक आचरण में शिथिलता, यदा कदा ही अनुपालन अथवा व्यावहारिक आचरण करना - य तृ. वि., ए. व. - आसेवनमन्दताय
अप्पसावज्जो, दी. नि. अट्ठ. 1.70. आसेवनमहन्तता स्त्री., तत्पु. स., व्यावहारिक आचरण अथवा अभ्यास की बारम्बारता, अनुपालन अथवा व्यावहारिक आचरण की पौनःपुन्यता, पुनः पुनः व्यावहारिक अभ्यास - य तृ. वि., ए. व. - आसेवनमहन्तताय महासावज्जो , दी. नि. अट्ट, 1.70. आसेवना स्त्री./नपुं.. [आसेवन, नपुं, बौ. सं., आसेवना, स्त्री.], निरन्तर अभ्यास, पुनः पुनः आवृत्ति, निरन्तर साथ संग, भावना, प्र. वि., ए. व. - आसेवनाति आदितो सेवना, पटि. म. अट्ठ. 2.155; धम्मानं आसेवना भावना बहलीकम्म, म. नि. 1.382; सा हि भुसं सेवीयतीति आसेवनाति वृत्ता,
पटि. म. अट्ठ. 1.112; - नं द्वि. वि., ए. व. - चित्तं आसेवनं लभति, विसुद्धि. 1.230; आसेवनं लभतीति भावनासेवनं लभति, विसुद्धि. महाटी. 1.279-280; - य' तृ. वि., ए. व. - कथञ्च अत्तानं रक्खन्तो परं रक्खति? आसेवनाय, भावनाय, बहुलीकम्मेन, स. नि. 3.244; - य? च. वि., ए. व. - ... सीलानि चित्तस्स ... आसेवनाय संवत्तन्ति, विसुद्धि. 1.47; तस्मा समाधिस्स आसेवनाय पगुणबलवभावाय संवत्तन्तीति अत्थो, विसुद्धि. महाटी. 1.75; - नं नपुं॰, प्र. वि., ए. व. - न होतासेवनं पन, अभि. अव. 974; एकस्सासेवनं नत्थि, तस्मा द्वे अनुलोमका तेहि आसेवनं लद्धा, ततियं होति गोत्रभु, अभि. अव. 1341; स. उ. प. के रूप में, दिट्ठा.. पुब्बा के अन्त. द्रष्ट.. आसेवनाभावना स्त्री., धर्मों का पुनः पुनः अभ्यास, व्यावहारिक
आचरण में पुनः पुनः अभ्यास, 4 प्रकार की भावनाओं में एक, प्र. वि., ए. व. - चत्तस्सो भावना ... आसेवनाभावना, पटि. म. 25; पटिलाभे वसिप्पत्तस्स यथारुचि परिभोगकाले भावना, सा हि भुसं सेवियतीति आसेवनाति वुत्ता, केचि पन आसेवनाभावना वसीकम्म, एकरसाभावना सब्बत्थिका ति, वण्णयन्ति, पटि. म. अट्ठ. 1.112. आसेवयित्वा आ + vसेव के प्रेर. का पू. का. कृ., विकसित करके, भावित करके, बढ़ा करके, व्यावहारिक रूप में अभ्यास करके - सुञप्पणिधिञ्च तथानिमित्तं, आसेवयित्वा जिनसासनम्हि, अप. 1.11. आसेवित त्रि., आ + /सेव का भू. क. कृ. [आसेवित], भली भांति सेवन किया गया, आचरण में उतारा गया, पालन किया गया, भावित, बढ़ाया गया, विकसित किया गया, बार बार अभ्यास किया गया -- तो पु., प्र. वि., ए. व. - पाणातिपातो आसेवितो भावितो, अ. नि. 3(1).78; - तं पु., द्वि. वि., ए. व. - धम्म ते देसयिस्सामि, सतं आसेवितं अहं, जा. अट्ठ. 5.209; - ते पु., सप्त. वि., ए. व. -- "आसेविते तिपि पाठो, तस्स आसेवितायाति अत्थो, बु. वं. अट्ठ. 221; - ता स्त्री, प्र. वि., ए. व. - "कायगतासति आसेविता ति, अ. नि. 1(1).61; वाचा आसेविता भाविता बहुलीकता, अ. नि. 3(1).79; - य तृ. वि., ए. व. - मेत्ताय चेतोविमुत्तिया आसेविताय भाविताय बहुलीकताय ...., परि. 270; अ. नि. 3(2).308; - तं नपुं., प्र. वि., ए. व. - "अमतं तेसं आसेवितं येसं कायगतासति आसेविता ति, अ. नि. 1(1).61; - तानि/ता नपुं., प्र. वि., ब.व. - आसेवितानि भावितानि बहलीकतानि
For Private and Personal Use Only