Book Title: Pali Hindi Shabdakosh Part 01 Khand 02
Author(s): Ravindra Panth and Others
Publisher: Nav Nalanda Mahavihar

View full book text
Previous | Next

Page 381
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir इवण्ण 354 इसि वहतो पद, ध. प. 1; छायाव अनपायिनी, ध. प. 2; यो ओगहणे थम्भोरिवाभिजायति, सु. नि. 216; महोदधिं हंसोरिव अज्झपत्तो, सु. नि. 1140; समेति वुट्ठीव रज समूहतं. इतिवु. 60; वारि पोक्खरपत्तेव, आरग्गेरिव सासपो, ध. प. 401; 2. विशे. एवं क्रि. वि. के उपरान्त ‘एव' के ही समान पुष्टि-सूचक निपा., ही, केवल, कुछ, थोड़ा सा, कदाचित् - पोराणमेतं अतुल, नेतं अज्जतनामिव, ध. प. 227; नेतं अज्जतनामिवाति इदं निन्दनं वा पसंसनं वा अज्जतनं अधुना उप्पन्नं विय न होति,ध. प. अट्ठ. 2.190; भन्ते भगवा, भातिरिव भगवतो मुखवण्णो विष्णसन्नत्ता इन्द्रियानं, दी. नि. 2.151; भातिरिवाति, अतिविय भाति, अतिविय विरोचति, दी. नि. अट्ट. 2.207; मिगीव भन्ता सरचापधारिना, विराधिता मन्दमिव उदिक्खसि, जा. अट्ठ. 5.396; न वा ति कस्मा? यथा एव, तथा एव, क. व्या. 22; भुसामि वेति इव सद्दो एवत्थो, मो. व्या. 1.32; "यथरिव वसुधातलञ्च सब्ब तथरिव गुणवा सुपूजनीयो" न वा ति कस्मा -- यथा एव, तथा एव, सद्द. 3.618; यथा एव - 'यथरिव, एवं 'तथरिव, भुसामिव, सद्द. 3.636; तूलमिव एरितं मालुतेन, पिलवतीव मे कायोति, थेरगा. 104; अकामं परिकवन्ति, उलूक व वायसा, जा. अट्ठ. 7.265; तत्थापि भवनं महं, इन्दलठ्ठीव अग्गतं, अप. 1.32; आकिण्ण इन्दसदिसेहि, व्यग्घेहेव सुरक्खितं, जा. अठ्ठ. 6.151; उपगच्छसि अन्ध रित्तक, जनमज्झोरिव रूप्परूपक थेरीगा. 396; - सद्द पु., इव शब्द - तो प. वि., ए. व. - इवसद्दतो पुब्बस्स आकारस्स लोपो च न होति, सद्द. 3.614. इवण्ण पु., व्याकरणों में प्रयुक्त [इवर्ण], 'इ' एवं 'ई' स्वर - ण्णो प्र. वि., ए. व. - पुब्बो इवण्णो सरे परे यकारं पप्पोति न वा, क. व्या. 21; इई इवण्णो, सद्द. 3.606; सद्द. 3.617-18; अब्भासन्तस्स इवण्णो होति वा अकारो च, सद्द. 3.826; - ण्णुवण्ण पु., इ, ई, एवं उ, ऊ स्वर - ण्णा प्र. वि., ब. व. - इवण्णुवण्णा इच्चेते झलसा होन्ति यथासङ्घयं क. व्या. 58; ते इवण्णुवण्णा यदा इत्थिख्या, तदा प-सजा होन्ति, क. व्या. 59; तस्स अन्ते वत्तमाना इवण्णुवण्णा झल सजा होन्ति यथाक्कम, मो. व्या. 1.9; - ण्णागम पु., तत्पु. स. [इवर्णागम], इवर्ण (इ. ई) का आगम - मो प्र. वि., ए. व. - सब्बेहि धातूहि यम्हि पच्चये, परे इवण्णागमो होति वा, क. व्या. 444; तस्मि यपच्चये परे सब्बेहि धातहि इवण्णागमो होति वा, सद्द. 3.824. इवा इव निपा. का अनियमित प. वि., ए. व., इव निपा. से - इवा पुब्बाकारस्स लोपो चिस्से च, इवसद्दतो पुब्बस्स आकारस्स लोपो च न होति, सद्द. 3.614. इस/इस्स पु., [ऋश्य], अर्थ अनिश्चित, संभवत: एक प्रकार का वन्य पशु, श्वेत वर्ण के पैरों वाला कृष्णमृग या भालू, अट्ठ के व्याख्यानों में तृणभक्षक, काला सिंह - इस सिस-इच्छायं सिवं इच्छतीति इसि-तपस्सी, मो. वु. 7.9; कालसीहो काळगाविसदिसो तिणभक्खोयेव, अ. नि. अठ्ठ. 2.283; अच्छो इक्को च इस्सो तु, काळसीहो इसोप्यथ, अभि. प. 612; तत्थ इस्सोति त्वम्पि एको काळसीहो वनानि चरसि, जा. अठ्ठ. 4.186. इसति ।इस (गत्यर्थक) का वर्त, प्र. पु., ए. व. [इष्यति]. जाता है, गति को प्राप्त करता है - इसि गतियं, इसति, सद्द. 2.453; इस गतियं, इसति चित्तं पविसतीति उसभो, अभो, इस्सु च, अभि. प. टी. 132; असुरो ति देवो विय न सुरति न ईसति न विरोचति चा ति असुरो, सद्द. 2.429; - न्ति ब. व. - पकतिदेवा विय न सुरन्ति न इसन्ति न विरोचन्तीति असुरा, उदा. अट्ठ. 243. इसफन्दन/इस्सफन्दन पु., द्व. स., जातक संख्या 475 (फन्दन जातक) के नायक कृष्णमृग तथा फन्दन नामक वृक्ष - ना प्र. वि., ब. व. - मयूरनच्च नच्चन्ति, यथा ते इस्सफन्दना, जा. अट्ठ. 4.188. इसि पु., [ऋषि], क. सामान्य अर्थ, तपस्वी, साधक, गाथाओं में शुद्ध आचार वाले व्यक्तियों के लिए प्रयुक्त सामान्य उपाधि, मुनि, बुद्ध, अर्हत्, गद्य-भाग में 'तापस' शब्द इसका स्थानापन्न - सि प्र. वि., ए. व. -- तापसो तु इसीरितो, अभि. प. 433; इसेति इसि एसितगुणो, जा. अट्ठ. 7.105; एसति इसि, एत्थ पन सीलादयो गुणे एसन्तीति इसयो बुद्धादयो अरिया तापसपब्बज्जाय च पब्बजिता नरा, इसि तापसो जटिलो जटी जटाधरोति एते तापसपरियाया, सद्द. 2.442; इसि गहेत्वा पुप्फानि, आगच्छन्तं महायसं पूजेसि जनसंमज्झे, बोधत्थाय महाइसि. अप. 2.257; इसीति तापसो, थेरगा. अट्ठ. 2.304; इसीति एसति गवेसति कुसले धम्मेति इसि, बु. वं. अट्ठ. 61; -सिनो ष. वि., ए. व. - इसिनोति अधिसीलसिक्खादीनं एसनद्वेन इसिनो, अधिमुत्तत्थेरस्स, थेरगा. अट्ट, 2.230; - सिं द्वि. वि., ए. व. - कण्हदीपायनासज्ज, इसिं अन्धकवेण्डयो, जा. अट्ठ. 5.259; - सि/से सम्बो., ए. व. - तस्मा त्वं इसि मा रोदि, जा. अट्ठ. 3.187; सुणोहि वचनं मयह इसिपण्डरसव्हय, For Private and Personal Use Only

Loading...

Page Navigation
1 ... 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402