Book Title: Pali Hindi Shabdakosh Part 01 Khand 02
Author(s): Ravindra Panth and Others
Publisher: Nav Nalanda Mahavihar
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
इसि
355
इसि
थेरगा. 951; इसि-मुनिसद्दानं पनालपनट्ठाने इसे मने ति रूपन्तरम्पि गहेतब्ब - "पुत्तो उप्पज्जतं इसे, सद्द. 1.184; सद्द. 3.652; तं ब्याकरोहि भगवा, कळ विनय नो इसे, सु. नि. 1031; - सीहि तृ. वि., ब. व. - तस्मा एतं न सेवामि, धम्म इसीहि सेवितान्ति, जा. अट्ठ. 3.25; सम्बरो असुरिन्दो तेहि इसीहि सीलवन्तेहि कल्याणधम्मेहि ... उबिज्जी ति, स. नि. 1(1).263; "अनणस्स हि पब्बज्जा, एतं इसीहि वणितान्ति, जा. अट्ठ, 6.21; एवं इसीहि सपथे कते सक्को भायित्वा ... अन्तरधापेसिं, जा. अट्ठ. 4.278; - सिनं/सीनं ष. वि., ए. व. - ... आयस्मन्तानं इसीनं एकरत्तम्पि इमस्मि अरओ वसितं सुवसितमेव, जा. अट्ट 4.280; संकिच्चायं अनुप्पत्तो, इसीनं साधुसम्मतो, जा. अट्ठ. 5.255; आचारं इसिनं ब्रूहि, स. नि. 1(1).273; सिद्धत्थं इसिनं सेट्ट, अप. 1.136; ख. विशिष्ट अर्थ, 1. वेदों के मन्त्रद्रष्टा ऋषि - सि प्र. वि., ए. व. - ... येन त्वं इसि भवेय्यासि, एतं कारणं न विज्जति, दी. नि. अट्ट, 1.221; - सयो प्र. वि., ब. व. - येपि खो ते ब्राह्मणानं पुब्बका इसयो मन्तानं कत्तारो मन्तानं पवत्तारो... वासेट्ठो कस्सपो भगु, महाव. 322; -- सीनं ष. वि., ब. व. - यथा तेसं पुब्बकानं इसीनं तानि महायआनि अहेसु ..., अ. नि. 2(2).2058 2. देवों एवं लोकोत्तर प्राणियों के साथ जुड़े हुए प्राचीन तापस या तपस्वी - सयो प्र. वि., ब. व. - ये चापि इसयो लोके, सञ्जतत्ता तपस्सिनो, जा. अट्ठ. 5.6%; येसु बुद्धा खीणासवा च पच्चेकबुद्धा च इद्धिमन्ता च इसयो न्हायन्ति, अ. नि. अट्ठ. 3.218; - नो ष. वि., ए. व. - इसिनो देहनिक्खेपकतठानं हि तस्स तं, म. वं. 20.47; परक्कम तं सफलं, अद्दसं इसिनो तदा, अप. 2.257; इसिनोति तव महेसिनो सन्तकानि भिसानि, जा. अट्ठ. 4.279; - सयो/सी प्र. वि., ब. व. - सम्बहुला इसयो । सीलवन्तो कल्याणधम्मा अरुञायतने पण्णकुटीसु सम्मन्ति, स. नि. 1(1).261; इसयोति यमनियमादीन पटिकूलसआदीनञ्च एसनद्वेन इसयो, पे. व. अट्ठ. 86; इसयो पुब्बका आसू. सु. नि. 286; तथैव इसयो हिंस, सञ्जते ब्रह्मचारिनो, जा. अट्ठ. 5.232; संयोजनबन्धनच्छिदा, अनीघा खीणपुनब्भवा इसी, थेरगा. 1243; - सीमि/हि तृ. वि., ब. व. - तेहानुचिण्णं इसीभि, मग्गं दस्सनपत्तिया, थेरीगा. 206; 3. पूर्वजन्मों में तापस के रूप में विद्यमान विभिन्न स्थविर, प्रत्येकबुद्ध, पूर्वबुद्ध एवं बोधिसत्त्व अथवा बोधिसत्त्वों का श्रद्धालु अनुयायी --सि प्र. वि., ए. व. -
इसीपि अच्चुतो तत्थ, जा. अट्ठ. 7.297; अच्चुतोति एवंनामको इसि तत्थ वसति, तदे.; - सी ब. व. - इमे इसीति इमे पच्चेकबुद्धइसी, म. नि. अट्ठ. (उप.प.) 3.91; तत्थ बोधिसत्तो सब्बञ्जतं पत्तो, जेट्टन्तेवासिको सारिपत्तत्थेरो जातो, सेसा इसयो बुद्धपरिसा जाताति..., अ. नि. अट्ठ. 1.105; 4. सीमित तात्पर्य में, क. गाथाओं में बौद्ध भिक्षु का समानान्तरवर्ती बौद्धेतर ऋषि या तापस, ख. गद्य-खण्डों में प्रत्येकबुद्ध का प्रतिद्वन्द्वी तापस - सी/सयो प्र. वि., ब. व. - इसी मूलफले गिद्धा, विप्पमुत्ता च भिक्खवो ति, जा. अट्ठ. 4.336; द्वत्तिंस महापुरिसरस महापुरिसलक्खणानि बाहिरकापि इसयो धारेन्ति, दी. नि. 3.107-108; बाहिरका इसयो कामेसु वीतरागा, तेसम्पि असुचि न मुच्चति, कथा. 147; 5. वर्तमान बुद्ध के साथ घनिष्ठ रूप में जुड़े हुए तापस, क. असित एवं बुद्ध से उपसम्पदा-प्राप्त अनेक अन्य भिक्षु - सि प्र. वि., ए. व. - असितो इसि अद्दस दिवाविहारे सु. नि. 684; दिस्वा जटी कण्हसिरिव्हयो इसि, सु. नि. 694; मोघराजा च मेधावी, पिङ्गियो च महाइसि, सु. नि. 1014; ख. बुद्ध के सक्षम शिष्य, अर्हत् शिष्य - सी/सयो ब. व. - संयोजनबन्धनच्छिदा, अनीघा खीणपुनब्भवा इसी, स. नि. 1(1).222; स. प. के रूप में, आकासो इसितापसभूतदिजगणानुसञ्चरितो, मि. प. 3563 - सत नपुं.. एक सौ ऋषियों का समूह - तानं ष. वि., ब. व. - सो पञ्चन्नं इसिसतानं ओवादाचरियो हुत्वा झानकीळं कीळन्तो हिमवन्ते वसति, जा. अट्ठ. 1.414; - नो ष. वि., ए. व. - आरञ्जिकस्स इसिनो, चिररत्तं तपस्सिनो, जा. अट्ठ. 4.333; - नं/सीनं ष. वि., ब. व. - ... परामसन्तो, कासावमद्दक्खि धजं इसीनं, जा. अट्ठ. 5.43; '... गन्धो इसीनं असुचि देवराजा ति, स. नि. 1(1).262; "भासये जोतये धम्म, परगण्हे इसिनं धज सुभासितधजा इसयो, धम्मो हि इसिनं धजो ति, स. नि. 1(2).254; कदा नु पआमयमुग्गतेज, सत्थं इसीन सहसादियित्वा, थेरगा. 1098; ग. धर्मदूत एवं आचार्य आदि के रूप में ख्याति प्राप्त भिक्षु - सि/सी प्र. वि., ए. व. - गन्त्वा कस्मीरगन्धार इसि मज्झन्तिको तदा, पारा. अट्ठ. 1.47; रओ सत्तरसे वस्से, द्वासत्ततिसमो इसि. म. वं. 5. 280; महारष्टुं इसी गन्तवा, सो महाधम्मरक्खितो, म. वं. 12. 37; 6. बुद्ध के लिए प्रयुक्त उपाधि - सयो प्र. वि., ब. व. - इसयोति बुद्धादयो अरिया, अ. नि. अट्ठ. 2.298; - सीहि तृ. वि., ब. व. - तत्थ एतन्ति एतं पब्बज्जाकरण
For Private and Personal Use Only

Page Navigation
1 ... 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402