Book Title: Pali Hindi Shabdakosh Part 01 Khand 02
Author(s): Ravindra Panth and Others
Publisher: Nav Nalanda Mahavihar
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
इणादान
304
इतर
इणादान नपुं., तत्पु. स. [ऋणादान], ऋण लेना, ऋण का उत्तमण्णो च धनिको, अभि. प. 470; - पीळा स्त्री., तत्पु. ग्रहण - नं प्र. वि., ए. व. - इणादानम्पि दुक्खं लोकस्मि स., ऋणदाता की ओर से पड़ने वाला दबाव, कर्ज देने कामभोगिनो, अ. नि. 2(2).66; - स्मिं सप्त. वि., ए. व. वाले व्यक्ति द्वारा दी जा रही पीड़ा या व्यथा, प्र. वि., ए. - इणादानस्मिं वदामीति इणग्गहणं वदामि, अ. नि. अट्ठ. व. - इमस्मि गङ्गासोते पतितो जीवामि वा मरामि वा, 3.118.
जीवितं वा मे एत्थ होतु मरणं वा, उभयथापि इणायिकपीळा इणापगम पु., तत्पु. स. [ऋणापगम], ऋण से छुटकारा, न होतीति अधिप्पायो, चरिया. अट्ठ. 136. ऋण का अपनयन - मेन तृ. वि., ए. व. - इणोति ।इणु का वर्त., प्र. पु., ए. व., गतिशील रहता है -
कामच्छन्दादिइणापगमेन अणणा, थेरीगा. अट्ठ. 270. इणु गतिय, इणोति, इणं, इणायिको, सद्द. 2.507. इणायिक त्रि., इण + इक के योग से व्य.. - इत त्रि., Vइ का भू. क. कृ. [इत]. जा चुका, बीत चुका -
[ऋण्वन् /ऋणिन् /ऋणिक, 1. ऋण लेने वाला, कर्जदार, इतो उदितो, सद्द. 2.315; इतो, क. व्या. 645; अपेत, ऋण लेने अथवा देने की प्रक्रिया के साथ जुड़ा हुआ, उदित, दुरित आदि के रूप में सोपसर्ग प्रयोगों में ही मुख्य अधमर्ण - को पु., प्र. वि., ए. व. - इणोति, इणं रूप से प्राप्त. . इणायिको, सद्द. 2.507; अधमण्णो तु इणायिको, अभि. प. इतर त्रि., [इतर], अन्य, दूसरा, भिन्न, सामान्य - इतरसद्दो 470; एत्थ इणायिको नाम यस्स पितिपितामहहि वा इणं वृत्तपटियोगिवचनो अञसद्दो अधिगतापरवचनो, सद्द. गहितं होति, सयं वा इणं गहितं होति, यं वा आथपेत्वा 1.266; इतरो अञतरा एको अओ, अभि. प. 717; 1.क. मातापितूहि किञ्चि गहित होति, सो तं इणं परेसं धारेतीति ए. व. में प्रयुक्त होने पर, दूसरा, अन्य, निर्दिष्ट दो में से इणायिको, महाव. अट्ठ. 267; यं पन अओञातका आथपेत्वा बचा हुआ एक - रो पु., प्र. वि., ए. व. - अयहि राजा किञ्चि गण्हन्ति, सो न इणायिको, न हि ते तं आथपेतुं हंसान, अयं सेनापतीतरो, जा. अट्ठ. 5.341; अथेसो इतरो इस्सरा, तस्मा तं पब्बाजेतुं वट्टति इतरं न वट्टति, तदे. पक्खी , सुवो लुद्दानि, भासति, जा. अट्ठ. 4.393; - रं पु., अञ्जतरो पुरिसो इणायिको पलायित्वा भिक्खूसु पब्बजितो द्वि. वि., ए. व. - अथेक इतरं अम्बं, नीलोभासं मनोरमं. होति, महाव. 95; अयं सो अम्हाकं इणायिको, तदे-का जा. अट्ठ. 6.74; तेन पविसित्वा थूलसाटके गहिते इतरस्स ब. व. - यथा इणायिका आनण्यं पत्थेन्ति पिहयन्ति, इतरं गण्हतो उद्धारे पाराजिक, पारा. अट्ठ. 1.283; - राय महानि. 117; सत्ता तस्स चतरोघतिण्णस्स पिहयन्ति स्त्री., तृ. वि., ए. व. - असिस्स "इमाय धाराय मारेही ति इणायिका, सु. नि. अट्ठ. 2.229; - कं पु., द्वि. वि., ए. व. वुत्तो इतराय वा धाराय... मारेति विसङ्केतो, पारा. अट्ठ. - कथन्हि नाम... इणायिकं पब्बाजेस्सन्तीति, महाव. 95%; 2.43; - स्स पु., ष. वि., ए. व. - तस्मा पण्डितजातियो 2. कर्ज देने वाला महाजन, उत्तमर्ण, ऋणदाता - केन सुणेय्य इतरस्सपि, उभिन्नं वचनं सुत्वा यथा धम्मो तथा पु., तृ. वि., ए. व. - इणायिकेन “देहि मे इण"न्ति करे, जा. अट्ठ. 3.90; - स्मिं पु., सप्त. वि., ए. व. - चोदियमानो .... सु. नि. अट्ठ. 1.143; - का पु., प्र. वि., चोरा ततो निक्खमित्वा इतरस्मि मग्गे अट्ठस.ध. प. अट्ठ. ब. व. - इणायिका देथ देथाति चोदेन्ति, स. नि. 2.13; - मग्ग पु., कर्म. स. [इतरमार्ग]. दूसरे प्रकार का 1(1).199; इदानि इणायिका आगन्त्वा गेहं परिवारेस्सन्ति. मार्ग, भिन्न प्रकृति वाला मार्ग - ग्गं द्वि. वि., ए. व. - स. नि. अट्ठ. 1.211-212; - के पु., द्वि. वि., ब. व. - अथस्स पुरतो तिरियं ठत्वा भुस्सित्वा इतरमग्गमेव नं इणायिके आह, तुम्हाकं इणपण्णानि गहेत्वा आगच्छथ, आरोपेति, ध. प. अट्ठ. 1.100; 1.ख. यदा कदा ब. व. में चरिया. अट्ठ. 136; मरणं मे सेय्यो ति चिन्तेत्वा इणायिके प्रयुक्त होने पर, दो परस्पर-विपरीत समूहों अथवा वर्गों में आह, चरिया. अट्ठ. 136; - केहि तृ. वि., ब. व. - से कोई एक - रा/रे पु., प्र. वि., ब. व. - यानके इणायिकेहि उपद्दता सुखं वसितुं असक्कोन्ता, जा. अट्ठ. ठपेत्वा यानक पाजेन्तो यानकस्स पुरतो अहोसि, इतरा 4.144; इणायिकेहि चोदियमानो चिन्तेसि "किं मय्हं जीवितेन पच्छतो, जा. अट्ठ. 2.100; निगण्ठा चेलका चेति इतरा ... मतं मे सेय्यो ति, जा. अट्ठ. 4.228; - कानं ष. वि., परिबाजका, इतरा ब्राह्मणा ति च अजे च पृथुलद्धिका, ब. व. - इणायिकानं पुरिसानं अधिपतनबहुले बहूहि दी. वं. 6.27; रती हि तेसं दुखिनो पनीतरे, जा. अट्ठ. इणायिकेहि अभिभवितब्बे, थेरीगा. अट्ठ. 294; विलो., - 5.261; - रेसं ष. वि., ब. व. - तेसं सन्तिकं गन्त्वा
For Private and Personal Use Only

Page Navigation
1 ... 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402