________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
इत्तरतर
312
इत्तरसद्ध
वाला - ता पु.. प्र. वि., ब. व. - यत्तकं परित्तायुका,
अतिइत्तरजीविताति अत्थो, उदा. अट्ठ. 225. इत्तरतर त्रि., इत्तर से व्यु., तुल. विशे. [इत्वरतर], अधिक
चञ्चल, अधिक अस्थिर, अधिक तुच्छ या निकृष्ट – रं नपुं., प्र. वि., ए. व. - तम्हि ततोपि इत्तरतरञ्चेव
लहुपचुपट्ठानतरञ्च, स. नि. अट्ठ. 2.284. इत्तरता स्त्री., इत्तर का भाव. [इत्वरत्व], अस्थिरता, चञ्चलता,
अविश्वसनीयता, बेईमानी - य तृ. वि., ए. व. - इत्थी पआय इत्तरताय मन्तितं गुय्ह विवरति न धारेति, मि. प.
104. इत्तरदस्सन नपुं., तत्पु. स., सरसरी तौर पर देखना, विहङ्गम दृष्टि से देखना, जल्दबाजी में देखना, ऊपरी तौर पर देखना, बिना किसी गम्भीरता के देखना, हलके-फुलके तौर पर देखना - नेन तृ. वि., ए. व. - मा ब्राह्मण इत्तरदस्सनेन विस्सासमापज्जि चतुप्पदस्स, जा. अट्ठ. 3.71; न वण्णरूपेन नरो सुजानो, न विस्ससे इत्तरदस्सनेन, स. नि. 1(1).96; इत्तरदस्सनेनाति लहकदस्सनेन, स. नि. अट्ठ. 1.132. इत्तरपच्चुपट्ठान त्रि., ब. स. [इत्त्वरप्रत्युपस्थान], क्षणिक प्रकृति के स्वभाव वाला, क्षणभङ्गुर, क्षणिक आविर्भाव वाला, क्षणिक आभास वाला - नं नपुं., प्र. वि., ए. व. - एवं इत्तरपच्चुपट्टानं अवस्सं पहातब्ब, जा. अट्ठ. 5.104; - नट्ठ पु., क्षणभङ्गुर होने का अर्थ - द्वेन तृ. वि., ए. व. - "सुपिनकूपमा कामा इत्तरपच्चुपट्ठानद्वेनाति, महानि. 53; इत्तरपच्चुपट्ठानद्वेनाति अप्पत्वा, न उपगन्त्वा तिद्वनढेन, महानि. अट्ठ. 25; स. उ. प. के रूप में, खणिक ... - पु., क्षणभङ्गुर एवं अस्थिर प्रकृति से युक्त होने का तात्पर्य -टेन तृ. वि., ए. व. - एवमेव खणिकइत्तरपच्चुपट्टानटेन
अयं कायोपि मरीचि धम्मोति, ध. प. अट्ठ. 1.191. इत्तरपञ त्रि., ब. स. [इत्त्वरप्रज्ञ], निकृष्ट या अधम प्रज्ञा । वाला, साधारण प्रज्ञा वाला - जेन पु., तृ. वि., ए. व. - "नेसो अजेन इत्तरपओन सक्का विसज्जेतुं अञत्र
तवादिसेन बुद्धिमता ति, मि. प. 121. इत्तरपुरिस पु., कर्म. स., सामान्य जन, पृथग्जन,
अज्ञानी जन - सेन तृ. वि., ए. व. - अद्धा इदं मन्तपदं अञ्जन इतरपुरिसेन सुदुद्दसं, जा. अट्ठ. 6.241; पाठा. इतर. इत्तरपेम त्रि., ब. स., अस्थिर रूप में प्रेम करने वाला, वह, जिसका प्रेम डांवाडोल रहता है, असुदृढ़ प्रेम वाला – मो
पु.. प्र. वि., ए. व. - एकच्चो पुग्गलो इत्तरसद्धो होति
इत्तरभत्ती इत्तरपेमो इत्तरप्पसादो, अ. नि. 2(1).155. इत्तरप्पसाद त्रि., ब. स. [इत्त्वरप्रसाद], अस्थिर अथवा
डांवाडोल श्रद्धाभाव से युक्त - दो पु., प्र. वि., ए. व. - एकच्चो पुग्गलो इत्तरसद्धो होति इत्तरभत्ती इत्तरपेमो
इत्तरप्पसादो, अ. नि. 2(1).155. इत्तरभत्ति त्रि., ब. स. [इत्त्वरभक्ति], अस्थिर अथवा डांवाडोल रूप में भक्ति-भाव रखने वाला - त्ती पु., प्र. वि., ए. व. - एकच्चो पुग्गलो इत्तरसद्धो होति इत्तरभत्ती..., अ. नि. 2(1).155. इत्तरभाव पु., [इत्त्वरभाव], क्षणभङ्गुरता, अस्थिर स्वभाव,
चञ्चल प्रकृति – वं द्वि. वि., ए. व. - इत्तरभावं दस्सेत्वा ...., जा. अट्ठ. 4.189; ये ते मनुस्सा मनुस्सानं भोगानं
जीवितस्स च इत्तरभाव याथावतो जानन्ति, पे. व. अट्ट. 51. इत्तरवास पु., कर्म. स. [इत्त्वरवास], अल्पकालिक निवास, क्षणमात्र के लिए स्थिति, कुछ ही समय के लिए निवास -- सो प्र. वि., ए. व. - इत्तरवासोति जानियान, उदये मा प माद चरस्सु धम्म'न्ति, जा. अट्ट, 4.100; इत्तरवासोति या एसा इमस्मि संसारे मनुस्सभूता सुग्गति च तिरच्छानभूता दुग्गति च, एतं उभयम्पि "इत्तरवासो ति ... चरस्सु धम्म,
जा. अट्ठ. 4.101. इत्तरसङ्घात त्रि., तत्पु. स., अत्यन्त अस्थिर अथवा अत्यन्त
संक्षिप्त काल के रूप में माना गया, अल्पावधिक काल के रूप में ज्ञात - ते सप्त. वि., ए. व. - रस्सं अस्सासं इत्तरसङ्घाते अस्ससति, पटि. म. 174; "रस्सं अस्सासं
इत्तरसङ्घाते अस्ससती ति, विसुद्धि. 1.261. इत्तरसत्त पु., कर्म, स. [इतरसत्त्व], साधारण जीव, सामान्य प्राणी, अधम अथवा नीच प्राणी - त्तो प्र. वि., ए. व. - न खो पनेस इत्तरसत्तो, बुद्धकुरो एस, जा. अट्ठ. 4.331; सचे अयं इत्तरसत्तो अभविस्स, न अम्हाकं आचरियो एवरूपं उपमं आहरेय्य ..., अ. नि. अट्ठ. 1.121; - त्ता ब. व. - पब्बजित्वा च पन इत्तरसत्ता विय पतितसिङ्गा न होन्ति, म. नि. अट्ठ. (म.प.) 2.200. इत्तरसद्ध त्रि., ब. स. [इत्त्वरश्रद्ध], डगमग अथवा अस्थिर श्रद्धा वाला, अपरिपूर्ण श्रद्धाभाव से युक्त, अत्यन्त दुर्बल श्रद्धाभाव वाला-धो पु., प्र. वि., ए. व. - इत्तरसद्धोति परित्तकसद्धो, अ. नि. अल्ल, 3.52; इत्तरसद्धोति परित्तसद्धो, अपरिपुण्णसद्धो, प. प. अट्ठ. 93.
For Private and Personal Use Only