________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
आनापानवग्ग
100
आनापानसतिकथा ताव वड्डयतो वातरासियेव वड्वति, विसुद्धि. 1.110; - पब्ब आनापानस्सतिया च पभावना न होति, पारा. अट्ठ. 2.17; नपुं., आश्वास एवं प्रश्वास पर चित्त को एकाग्र करने की आनापानरसतियं वा समाधि आनापानस्सतिसमाधीति एवमेत्थ समयावधि अथवा कालखण्ड - बं प्र. वि., ए. व. - तेस अत्थोवेदितब्बो, पारा. अट्ट, 2.9; - यो प्र. वि., ब. व. - आनापानपब्बं आनापानस्सतिवसेन विसु कम्मट्ठानंयेव, तत्थ आनापानस्सतियो यथा बुद्धेन देसिता, पटि. म. अट्ठ. विसुद्धि. 1.231; आनापानपब्बन्ति आनापानकम्मट्ठानावधि, 2.74; स. प. के रूप में, दसानस्सतिदसकसिणचतु विसुद्धि. महाटी. 1.281; - परिग्गाहक त्रि., आश्वास एवं धातुववत्थानब्रह्मविहारानापानसतिप्पभेदानि बहूनि प्रश्वास पर (चित्त की एकाग्रता) पूर्ण नियन्त्रण करा देने निब्बानोरोहणकम्मट्ठानानि सन्ति, पारा. अट्ठ. 2.8; -- वाला, आश्वास एवं प्रश्वास को अधिक या कम लम्बाई कम्मट्ठान नपुं, ध्यान के आलम्बन के रूप में आश्वास आदि के रूप में ग्रहण करने वाला - काय स्त्री., तृ. वि., एवं प्रश्वास पर चित्त की एकाग्रता - नं प्र. वि., ए. व. ए. व. - आनापानपरिग्गाहिकाय सतिया सद्धि सम्पयुत्तो - अथ वा यस्मा... विसेसाधिगमदिट्ठधम्मसुखविहारपदट्ठान समाधि, स. नि. अट्ठ. 3.300; आनापानपरिग्गाहिकायाति आनापानस्सतिकम्मट्टानं ... झानस्स, पटि. म. अट्ठ. दीघरस्सादिविसेसेहि सद्धि अस्सासपस्सासे 2.81; 86; - पठमज्झान नपुं॰, आश्वास एवं प्रश्वास परिच्छिज्जगाहिकाय, विसुद्धि. महाटी. 1.294; - नारम्मण (आनापन) पर स्मृति अथवा चित्त की जागरूकता से युक्त नर्प, ध्यान के आलम्बन के रूप में आश्वास एवं प्रश्वास - स्स प्रथम ध्यान - नं द्वि. वि., ए. व. - भवेय्य नु खो एतं ष. वि., ए. व. - भिक्खनो आनापानारम्मणस्स सस परिग्गहितत्ता, आनापानरसतिपठमज्झाानं बुज्झनत्थाय मग्गोति, म. नि. विसुद्धि. 1280; 289; तत्थ कारणमाह आनापानारम्मणरस सुद्ध अट्ठ. (मू.प.) 1(2).187; - भावना स्त्री.. आनापान (आश्वास परिग्गहितत्ताति, विसुद्धि महाटी. 1.326.
एवं प्रश्वास) पर स्मृति की जागरुकता द्वारा की गई आनापानवग्ग पु., स. नि. के एक वर्ग का शीर्षक, स. नि. समाधिभावना अथवा चित्तविशुद्धि - नं द्वि. वि., ए, व. - 3(1).150-157.
मुट्ठरसतिरस असम्पजानस्स आनापानस्सतिभावनं वदामीति, आनापानसंयुत्त नपुं., स. नि. के एक संयुत्त का शीर्षक, पारा. अट्ठ. 2.26; - य ष. वि., ए.व. - स. नि. 3(2).382-409.
आनापानरसतिभावनाय आनिसंसं दस्सेतु वुत्तं, पटि. म. आनापानसति स्त्री., [बौ. सं. आनापानस्मृति]. आश्वास अट्ठ. 2.99; - समाधि पु., आश्वास एवं प्रश्वास पर चित्त एवं प्रश्वास की श्वसन-प्रक्रियायों के विषय में चित्त की की जागरुकता के साथ की जा रही समाधि-धि प्र. वि., एकाग्रता एवं समभाव में अवस्थिति, श्वास प्रक्रिया पर चित्त ए. व. - आनापानस्सतिसमाधि भावितो बहुलीकतो सन्तो को स्थिर करना, आश्वास एवं प्रश्वास की स्वाभाविक ... तूपसमेति, पारा. 83; आमन्तेत्वा च पन भिक्खून क्रियाओं को आलम्बन बनाने वाली स्मृति, दस प्रकार की अरहत्तप्पत्तिया पुब्बे आचिक्खितअसुभकम्मट्ठानतो अझं अनुस्मृतियों एवं संज्ञाओं में एक के रूप में उपदिष्ट -ति परियायं आचिक्खन्तो आनापानरसतिसमाधि ति आह पारा. प्र. वि., ए. व. - तत्थ आनन्ति अस्सासो अपानन्ति अट्ठ. 2.8; - धिं द्वि. वि., ए. व. - यं भगवा पस्सासो अस्सासपस्सास निमित्तारम्मणा सति आनापानसति. आनापानस्सतिसमाधि भासेय्य, स. नि. 3(2).392; - ना थेरगा. अठ्ठ. 2.158; आनापाने आरब्भ उप्पन्ना सति तृ. वि., ए. व. - आनापानरसतिसमाधिना .... भगवा आनापानस्सति अस्सासपस्सासनिमित्तारम्मणाय सतिया एतं वस्सावासं बहुलं विधसी ति, स. नि. 3(2).395; - स्स ष. अधिवचनं, अ.नि. अट्ठ. 1.354; आनापनस्सतीति आनापाने वि., ए. व. - आनापानस्सतिसमाधिस्स, भिक्खवे, भावितत्ता सति, तं आरब्भ पवत्ता सति, अस्सासपस्सासपरिग्गाहिका बहुलीकतत्ता ... वा, स. नि. 3(2).386; - सहगत त्रि., सतीति अत्थो, इतिवु. अट्ठ. 233-34; ... आनापानरसति आश्वास-प्रश्वास पर चित्त की जागरूकता से युक्त - तं उपसमानुस्सतीति इमा दस अनुरसतियो, विसुद्धि. 1.108; पु., द्वि. वि., ए. व. - आनापानस्सतिसहगतं - तिं द्वि. वि., ए. व. - आनापानस्सति, राहुल, भावनं उपेक्खासम्बोज्झङ्ग भावेति .... स. नि. 3(2).383. भावेहि, म. नि. 2.91; - या' तृ. वि., ए. व. - एवं आनापानसतिकथा स्त्री., पटि. म. अट्ट के भाविताय ... आनापानस्सतिया एवं बहुलीकताय ... फलं आनापानसति-विषयक एक भाग का शीर्षक, पटि. म. पाटिकळ, स. नि. 3(2).384; - या ष. वि., ए. व. - अट्ठ. 2.64-112.
For Private and Personal Use Only