Book Title: Pali Hindi Shabdakosh Part 01 Khand 02
Author(s): Ravindra Panth and Others
Publisher: Nav Nalanda Mahavihar

View full book text
Previous | Next

Page 254
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir आवट्टन 227 आवट्टभय जाता है, मुड़ कर समीप जाता है, पीछे की ओर मुड़कर पुनः आ जाता है, इधर उधर चक्कर काटता है या भटकता है, ला. अ., चित्त को आलम्बन अथवा विषय की ओर प्रवृत्त करता है - गेधं आपज्जति आवत्तति बाहुल्लाय. म. नि. 3.158; द्वीहि सस्सतुच्छेददिट्ठीहि आवट्टतीति द्विरावट्टा, स. नि. अट्ठ. 1.76; वेदनाहि फुट्ठो आवट्टति परिवति, उदा. 84; एकस्मियेव ठाने अनिपज्जित्वा अत्तनो सरीरं इतो चित्तो आकडन्तो आवट्टति, उदा. अट्ठ. 93; - न्ति ब. व. - छिन्नपातं पपतन्ति, आवट्टन्ति, विवट्टन्ति, दी. नि. 2.105; 117; 118; 120; उरानि पटिपिसन्ति आवट्टन्ति ष. वि., ए. व. - ननु आवट्टेन्तस्स होति... पणिदहन्तस्स होतीति, कथा. 286-287; निषे., अना.- चित्त को विषय की ओर नहीं मोड़ने वाला – स्स पु., ष. वि., ए. व. - अनावन्तरस होति ... अनाभोगस्स होति, कथा. 286%; अनावट्टेन्तरस अपरिवट्टेन्तस्स, प. प. अट्ठ. 194; - त्तन्ता पु.. प्र. वि., ब. व. - छिन्नपादा विय पतिता आवत्तन्ता परिवत्तन्ता सयन्ति, जा. अट्ठ. 7.197; - मानं वर्त. कृ., आत्मने, पु., द्वि. वि, ए. व. - अहसा खो भगवा तं परिब्बाजकं... वेदनाहि फुट्ट आवट्टमानं परिवट्टमानं उदा. 84; -ट्टेय्य विधि., प्र. पु., ए. व. - मानुसकेहि वा कामेहि आवट्टेय्या ति, म. नि. 2.183; - ट्टेय्यु ब. व. - इमाय आवट्टनिया आवट्टेय्यु. म. नि. 2.52; अ. नि. 1(2).223; - दे॒त्वा पू. का. कृ. - ततो भवङ्ग आवदे॒त्वा उप्पन्नस्स, विसुद्धि.2.306. आवट्टन नपुं., आ + Vवट्ट से व्य., क्रि. ना. [आवर्तन]. शा. अ., चक्कर काटना, फेरा लगाना, मोड़, ला. अ., 1. कामभोगों में दृढ़ लगाव, कामभोगों द्वारा अभिभूत होना अथवा ग्रस्त होना, 2. आवर्जन, चित्त का विषयों की ओर मुड़ जाना - तो प. वि., ए. व. - इत्थियो नामेता कामावठून आवट्टनतो आवट्टनी, जा. अट्ठ. 2.274; (आवट्टना) भवङ्गरस आवट्टनतो आवट्टना, विभ. अट्ठ. 382; स. उ. प. के रूप में, अना., भवङ्गा, मारा., सा. के अप्त. द्रष्ट.. आवट्टनमन्त/आवज्जनमन्त पु., [आवर्जनमन्त्र], एक विशेष प्रकार का मन्त्र, दूसरे को अपनी ओर खींचकर लाने वाला सम्मोहन मन्त्र, पृथ्वीजय मन्त्र - न्तो प्र. वि., ए. व. - पथवीजयमन्तोति आवट्टनमन्तो वुच्चति, जा. अट्ठ. 2.204. आवट्टनमानस त्रि., ब. स., मुड़े हुए मन वाला, किसी के प्रति प्रवृत्त मन वाला - सो पु., प्र. वि., ए. व. - विवेकेनिब्बाने आवट्टमानसो हुत्वा ..., म. नि. अट्ठ. (म.प.) 2276. आवट्टना स्त्री., आ + Vवट्ट से व्यु., क्रि. ना., आवट्टन का स्थाना. [आवर्तन], आलम्बन की ओर चित्त की प्रवृत्ति या मुड़ाव, विषय पर चित्त द्वारा ध्यान देना, प्र. वि., ए. व. - आवट्टना वातिआदीनि चत्तारिपि आवज्जनस्सेव नामानि, विभ. अट्ठ. 382; आवट्टना वा आभोगो वा समन्नाहारो वा, विभ. 363; आवट्टना आभोगो समन्नाहारो मनसिकारो ..., कथा. 313, 316; 396. आवट्टनी स्त्री.. आवर्तनी]. सम्मोहक मन्त्र. दसरे को मोहित कर देने वाला या बहका देने वाला मन्त्र, प्रलोभन में फंसा देने वाला मन्त्र, प्र. वि., ए. व. - आवट्टनी महामाया, ब्रह्मचरियविकोपना, जा. अट्ठ. 2.273; 330; जा. अट्ठ. 4.428; जा. अट्ठ. 5.449; आवट्टनीति यथा आवट्टनी महाजनस्स हदयं मोहेत्वा अत्तनो वसे वत्तेति, एवमेतापीति अत्थो, जा. अट्ठ. 5.449; - निं द्वि. वि., ए. व. - "मायावी समणो गोतमो आवट्टनिं मायं जानाति याय अतित्थियानं सावके आवट्टेती ति, अ. नि. 1(2).223; "गोतमो मायावी आवट्टनिं मायं जानाति याय अञ तिथियानं सावके आवटेती ति, म. नि. 2.43; 50; आवट्टनिमायन्ति आवदृत्वा गहणमायं, आवद्देतीति आवदे॒त्वा. म. नि. अट्ठ. (म.प.) 2.40; - निया तृ. वि., ए. व. - “समणेन गोतमेन आवट्टनिया मायायाति, म. नि. 2.52; - निमाया स्त्री., कर्म. स., मोह जाल में फंसा देने वाली माया - यं द्वि. वि., ए. व. - आवट्टनिमायन्ति आवदे॒त्वा गहणमायं म. नि. अट्ठ. (म.प.) 2.40. आवट्टपरिवट्ट पु., [आवर्तपरिवर्त]. इधर उधर चक्कर मारना, इधर से उधर भटकते रहना - टुं द्वि. वि., ए. व. - भवयोनिगतिविज्ञाणद्विति सत्तावासेसुआवट्टपरिवर्ट करोति, म. नि. अट्ठ. (मू.प.) 1(1).71. आवट्टमय नपुं, तत्पु. स. [आवर्तभय], शा. अ., पानी में भंवर से भय, तैरने वाली 4 भंवरों में से एक, ला. अ., सांसारिक कामसुखों में लिप्त हो जाने का भय - यं प्र. वि., ए. व. - चत्तारिमानि, भयानि .... ऊमिभयं, कम्भीलभयं आवट्टभयं सुसुकाभयं, म. नि. 2.132; अ. नि. 1(2).141; अपरानिपि चत्तारि भयानि - ... आवट्टभयं ... भयानि, विभ. 440; उदकावट्टतो भयं आवट्टभयं, महानि. अट्ठ. 320. For Private and Personal Use Only

Loading...

Page Navigation
1 ... 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402