________________
१४४
जीवार्मिंगमसूत्रे
खि उपजायते 'मुद्धोदए' शुद्धोदकं मेघविनिर्मुक्तं नद्यादि गतं वा । एतच्च रसस्पर्शादि भेदादनेकप्रकारकं भवति, तदेव अनेकभेदत्वं दर्शयति- 'सीओदए' शीतोदकं यथा हिमालयादि - पर्वतगतम् । 'खट्टोदए' खट्टोदकम् स्वभावत एव ईषदम्लोदकं यथा धात्रीफलादिगत जलम् 'खारोदए' क्षारोदकम् ईपल्लवण परिणामं यथा क्वचित् कूपादौ 'अंबिलोदए' अम्लोदकम् । स्वभावत एव अतीवाम्लपरिणामम् - यथा जम्बीरादि जलम् | 'लवणोदए' लवणोदकं यथा लवणसमुद्रे | 'वरुणोदए' वरुणोदकम् - वारुणोदधि जन्हम् 'खीरोदए' क्षीरोदकं यथा क्षीरसमुद्रे 'खोओदए' क्षोदोदक मिक्षुरससमुद्रे । 'रसोदए' रसोदकं पुष्करवरसमुद्रादिषु, ये चान्ये तथाप्रकाराः रसस्पर्शादिमेदात् घृतोदकादयो बादरापकायिका स्ते सर्वेऽपि बादराकायिकतया ज्ञातत्र्याः ते च संक्षेपतो द्विप्रकारकाः पर्याप्ताश्चापर्याप्ताश्च भवन्तीति ज्ञातव्यम् । 'तं चैव सच्चं ' तदेव सर्वम् । बादराप्कायिकजीवानां खलु भदन्त ! कति शरीराणीत्यादि अथवा तालाब आदि में रहा हुआ जो जल है वह शुद्धोदक है, यह रस और स्पर्श आदि के भेट से अनेक प्रकार का होता है, जैसे- शीतोदक - हिमालय आदि पर्वत का जल, खट्टीदक–खट्टाजल-स्वभावतः कुछ-कुछ अम्लरस वाला जल जैसे आँवले आदि का रस रूप नल, खारोदक - खारापानी खारे कुष्मा आदि का जल, भंग्लोदक स्वभावतः अतीव अम्लपरिणामवाला जल जैसे-नम्बीर मादिका रस रूप जल, लवणोदक - लवण समुद्र के जैसा खाराजल, वरुणोदक वारुणसमुद्रकाजल, क्षीरोदक- क्षीर समुद्र का जल, क्षोदोटक 'इक्षुरससमुद्र को जल, रसोदक - पुष्करवर समुद्र आदि का नल ये सब जल तथा इसी प्रकार के जो और भी रसस्पर्ग आदि के भेद से घृतोदक आदि जल है वे सब बादर अप्कायिक हैं । ये बादर अप्कायिक भी सक्षेप से पर्याप्तक और अपयर्पतक के मेद से दो प्रकार के कहे गये हैं । 'तं चैव सव्वें' इनका सब कथन बादरपृथिवीकायिक के जैसा ही जानना चाहिये - अर्थात् 'वादर अपकायिक जीवों के कितने शरीर होते हैं' इत्यादि शरीर છે, તેને હરતનુ કહે છે. મેઘમાંથી પડેલ વર્ષાદ અથવા તલાવ નદી વિગેરેમાં રહેલા પાણીને શુધ્ધાદકા કહે છે. આ પાણી રસ અને સ્પના ભેદથી અનેક પ્રકારનુ હાય છે, જેમકે— શીતેાદક-હિમાલય વિગેરે પર્વતમાંથી નીકળતું પાણી, ડંડુ પાણી, બટ્ટોટક-ખાટુ‘ પાણી-સ્વભાવથી જ કંઈક કંઈક ખટાશ રસ મિશ્રિત પાણી, જેમકે આંમળા વિગેરેના રસરૂપપાણી ખારાઇકખારૂં પાણી, ખારા કુવા વિગેરેનું પાણી, અમ્લાદક—સ્વભાવથી અત્યંત અમ્લ-ખટાશવાળુ पायी भट्ठे-मीर सीधू विगेरेनां रस३५ पाणी सव६४ - सवसमुद्रना मे भाउ पाली, १३ोट वायु समुद्रनु पाथी, भीरोह:- क्षीरसमुद्रना नेवु पाणी, क्षोहो६४ - क्षुि (शेसडी) રસના જેવુ′ મીઠું પાણી, રસેાદક-પુષ્કર સમુદ્ર વિગેરેનું પાણી, આ બધા પ્રકારનું પાણી તથા આવા પ્રકારનું ખીજું જે ધૃતાદક વિગેરે પ્રકારનુ પાણી છે. તે બધુ ખાદર અાયિક કહેવાચ છે. આ બાદર અાયિક પણ્ સ ક્ષેપથી પર્યાપ્તક અને અપર્યાપ્તકના ભેદ્રથી એ પ્રકારનુ હેલ
"तं चैव सव्वं" मा संधी सधणु प्रथन माहर पृथ्वीश्रयिना सन्धभां के थन પહેલાં કર્યું છે, એ જ પ્રમાણે સમજવું, અર્થાત્ “ખાદર અપૂાયિક જીવાને કેટલા શરીર
