________________
२३६
जीवाभिगमसूत्रे
मरंति' मारणान्तिकसमुद्घातेन द्विविधा अपि म्रियन्ते--इमे जलचरसमूच्छिमा मारणान्तिकसमुद्घातेन समवहता अपि नियन्ते असमवहता अपि नियन्ते इति भावः । च्यवनद्वारमाह'अणंतरं उच्चट्टित्ता कहि' अनन्तरमुद्दृत्य क० हे भदन्त ! इमे जलचरसंमूर्छिमाः इत उदृत्य क्व गच्छन्ति कोत्पद्यन्ते किं नैरयिकेषु तिर्यग्क्षु मनुष्येषु देवेषु वा गच्छन्तीति प्रश्नः, उत्तरयति 'नेरइएस वि' इत्यादि, 'नेरइएस वि' हे गौतम ! जलचरसंमूछिमा इत उदृत्य नैरयिकेवपि गच्छन्ति तथा 'तिरिक्खजोणिएस वि' तिर्यग्योनिकेष्वपि गच्छन्ति 'मणुस्सेसु वि' मनुष्येष्वपि गच्छन्ति, 'देवेसु वि' देवेष्वपि गच्छन्तीति भावः । 'नेरइएसु रयणप्पभाए' जलचरसमूच्छिमा इत उद्धृत्य यदि नरकेपु गच्छन्ति तदा रत्नप्रभानरके एव गच्छन्ति नान्यत्र नरके
-
तियसमुग्याएणं दुविहा मरंति' ये जलचर संमृच्छिम जीव मारणान्तिक समुद्घात से समवहत होकर भी मरते हैं और असमवहत होकर भी मरते है। 'अणतरं उघटिता कर्हि' ये जलचर संमन्छिम जीव जलचर पर्याय को छोड़कर कहा उत्पन्न होते है ? क्या ये नैरयिकों में उत्पन्न होते हैं ? अथवा तिर्यग्योनिकों में उत्पन्न होते है ? अथवा मनुष्यो में उत्पन्न होते है ? अथवा देवों में उत्पन्न होते हैं ? उत्तर में प्रभु कहते हैं-हे गौतम ! ये संमूच्छिम जलचर जीव मरकर "नेरइएस वि" नैरयिकों में भी उत्पन्न होते हैं । "तिरिक्खजोणिएमु वि" तिर्यग्योनिकों में भी उत्पन्न होते हैं । "मणुस्सेसु वि" मनुष्यो मे भी उत्पन्न होते है । "देवेमु वि"
और देवों में भी उत्पन्न होते हैं। ये समूच्छिम जलचर जीव जलचर की पर्याय को छोड़कर यदि नरको में उत्पन्न होते हैं तो 'नेरइएसु रयणप्पभाए" वहा वे रत्नप्रभा नामक प्रथम नरक में ही उत्पन्न होते है अन्य द्वितीयादि नरको में उत्पन्न नहीं होते हैं। अर्थात् असज्ञी
होय छे. "मारणंतियसमुग्धापणं दुविहा मरंति' मा आय२ स भूछि भवभा२શાનિક સમુદઘાતથી સમાવહત-અર્થાત સમુદ્દઘાત કરીને પણ મરે છે, અને મારણુનિક समुद्धातथी असभवत माघात आता [पना भरे थे. 'अणंतरं उव्याट्टित्ता कर्हि . ચર સંમર્ણિમ જીવ જલચર પર્યાય ને છેડી ને કયા ઉત્પન્ન થાય છે ? શું તેઓ નિરચિંકમાં ઉત્પન્ન થાય છે ? અથવા તિર્યાનિકોમાં ઉત્પન્ન થાય છે ? અથવા મનુષ્યોમાં ઉત્પન્ન થાય છે ? અથવા દેમાં ઉત્પન્ન થાય છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ કહે છે
- गौतम ! म स भूभ सय ७१ मरीन नेरइपसु वि' नयिमा पy उत्पन्न थाय छे. 'तिरिक्खजोणिपसुवि' तिय योनिमा पSपन्न थाय छे. 'मणुस्सेसु वि' मनुष्यामा ५९ उत्पन्न थाय छे 'देवेसु वि" हेवामा ५९ पन थाय छे. मा સ ભૂમિ જલચર જીવો જલચરની પર્યાયને છેડીને જે નરકમાં ઉત્પન્ન થાય છે, તે 'नएपसु रयणप्पमाए' त्या तसा २लप्रमा नामना पडसा न२४मां 164न्न थाय છે. અન્ય બીજા વિગેરે નરકમાં ઉત્પન્ન થતા નથી. અર્થાત અસંસી જીવ પ્રથમ નરક