________________
wwwwww
प्रमेयधोतिका टीका प्र० २
नपुंसकस्वरूनिरूपणम् ५२९ पंचप्रकारका स्तिर्यग्योनिकनपुंसका भक्तीति भावः ॥ तत्र 'से किं तं एगिदियतिरिक्खजोणियणपुंसगा' अथ के ते एकेन्द्रियतिर्यग्योनिकनपुंसका इति प्रश्नः, उत्तरयतिएगिंदियतिरिक्खजोणियणपुंसगा पंचविहा पन्नत्ता' एकेन्द्रियतिर्यग्योनिकनपुंसकाः पंचविधाः पंचप्रकारकाः प्रज्ञप्ताः कथिता इति । तानेव पंचभेदान् दर्शयति 'तं जहा' इत्यादि, 'तं जहा' 'पुढवीकाइयएगिदियतिरिक्ख जोणियणपुंसगा' पृथिवीकायिकैकेन्द्रियतिर्यग्योनिकनपुंसकाः, तथा 'आउक्काइयएगिदियतिरिक्खजोणियणपुंसगा' अप्कायिकैकेन्द्रियतिर्यग्योनिकनपुंसकाः, 'तेउक्काइयएगिदिय तिरिक्खजोणियणपुंसगा' तेजस्कायिकैकेन्द्रियतिर्यग्योनिकनपुंसकाः “वाउक्काइयएगिदियतिरिक्खजोणियणपुंसगा' वायुकायिकैकेन्द्रियतिर्यग्योनिकनपुंसकाः 'वणस्सइकाइय एगिदितिरिक्खजोणियणपुंसगा' वनस्पतिकायिकैकेन्द्रियतिर्यग्योनिकनपुंसकाः, तथा च पृथिव्यप्तेजोवायुवनस्पतिभेदात् एकेन्द्रियतिर्यग्योनिकनपुंसकाः पंचप्रकारका भवन्ति इति । 'से तं एगिदियतिरिक्खजोणियणपुसगा' ते एते पृथिवीकायिकादयः एकेन्द्रियतिर्यग्योनिकनपुंसकाः भेदसहिता निरूपिता इति ॥ 'से किं एकेन्द्रियतिर्यग्योनिकनपुंसक के विषय में प्रश्न करते है " से किं तं एगिदियतिरिक्खजोणियणपुंसगा' हे भदन्त ! एकेन्द्रियतिर्वग्योनिक नपुंसक कितने प्रकार के कहे गये है ? उत्तर में प्रमु कहते है -“एगिदियतिरिक्खजोणियणपुंसगा पंचविहा पण्णत्ता" "गौतम ! एकेन्द्रितिर्यग्योनिक नपुंसक पाँच प्रकार के होते है- “ तं जहा" जैसे-"पुंढविका इयएगिदियतिरिक्खजोणियणपुंसका" पृथिवीकायिकएकेन्द्रिय तिर्यग्योनिनिकपुंसक "आउ०'वाउ० वणस्सइकाइयएगिदियतिरिक्खजोणियणपुंसगा" अकायिक एकेन्द्रियतिर्यग्योनिक नपुंसक, तैजस्कायिक एकेन्द्रिय तिर्यग्योनिकनपुंसक, वायुकायिक एकेन्द्रियतिर्यग्योनिक नपुंसक और वनस्पतिकायिक एकेन्द्रियतिर्यग्योनिकनपुंसक ये पांचस्थावरकायिकनपुंसक है, “से तं एगिदियतिरिक्खजोणियणपुंसगा” इस प्रकार से यह एकेन्द्रिय तिर्यચેનિક નપુંસક આમાં જે એક ઈન્દ્રિય વાળા તિર્થંનિક નપુંસક છે. તેના સબ ધમાં गौतम स्वामी महावीर प्रभुने पूछे छे - “से किं तं एगिदियतिरिक्खजोणियणपुंसगा" હે ભગવન! એક ઇન્દ્રિય વાળા તિર્યનિક નપુંસકે છે. તે કેટલા પ્રકારના હોય છે? આ प्रश्न उत्तरमा प्रभु गौतम स्वामीन ४ छठे-"एगिदिय तिरिक्खजोणिय णपुंसगा पंचविहा पण्णत्ता गौतम ! मेद्रिय वातिय योनि नसो पाय प्रारना डाय छ. "तं जहा" ते पांय ४२॥ २॥ प्रमाणे छ.-"पुढवीकाइयएगिदियतिरिक्खजोणिय - णपुंसगा" पृथ्वीय मेन्द्रिय वाणा तियज्यानि नपुस "आउ० तेउ० वाउ० वणस्सइ काइयएगिदियतिरिक्खजोणियणपुंसगा" मयि योन्द्रिय तिर्थ-यानि नपुस, तनસકાયિક એકેન્દ્રિય તિર્થગેનિક નપુંસક, વાયુકાયિક એકેન્દ્રિય તિર્યનિક નપુંસક અને વનस्पति यि सन्द्रिय तिर्थयानि नस४ मा पाय स्था१२ यि नस छ. "से कि त एगिदिय तिरिक्खजोणिय णपुंसगा" मा प्रभाग मा मेन्द्रिय तिय-योनि नपुंसानि३५छे.
६७