________________
प्रमेयधोतिका टीका प्रति० २
पुरुषमेदनिरूपणम् ४५९ पुरिसा? तिरिक्खजोणियपुरिसा तिविहा पन्नत्ता' तंजहा-जलयरा थलयरा खहयरा, इथिमेओ भाणियवो जाव सेत्तं खहयरा, सेत्तं तिरिक्खजोणिया पुरिसा । से किं तं मणुस्सपुरिसा? मणुस्सपुरिसा तिविहा पन्नत्ता तंजहा-कम्मभूमिगा अकम्मभूमिगा अंतरदीवगा, सेतं मणुस्सपुरिसा । से किं तं देवपुरिसा? देवपुरिसा चउव्विहा पन्नत्ता, इत्थी भेदो भाणियव्वो जाव सब्वट्ठसिद्धा ॥८ ___-छाया-अथ के ते पुरुषाः? पुरुषा स्त्रिविधा प्रक्षप्ता स्तद्यथा तिर्यग्योनिकपुरुषाः मनुष्यपुरुषाः देवपुरुषाः । अथ के ते तिर्यग्योनिकपुरुषाः तिर्यग्योनिकपुरुषा स्त्रिविधाः प्रशप्ता स्तद्यथा-जलचराः स्थलचराः खेचराः स्त्रोमेदो भणितण्यो यावत् ते पते खेचरा, ते पते तिर्यग्योनिकपुरुषाः । अथ के ते मनुष्यपुरुषाः ? मनुष्यपुरुषास्त्रिविधाः प्रनप्ताः तद्यथा-कर्मभूमिका अकर्मभूमिका भन्तरद्वीपिका., ते पते मनुष्यपुरुषाः । अथ के ते देवपुरुषा 'देवपुरुषा श्चतुर्विधाः प्रशताः स्त्रीमेदो भणितव्यः यावत् सर्वार्थसिद्धाः ।।०८।। .टीका—'से किं तं पुरिसा' अथ के ते पुरुषाः, पुरुषाः कियत्प्रकारका भवन्तीति प्रश्नः, उत्तरयति-'पुरिसा तिविहा पन्नत्ता' पुरुषास्त्रिविधाः-त्रिप्रकारकाः प्रज्ञप्ताः--कथिताः । त्रैविध्यमेव दर्शयति-'तं जहा' इत्यादि, 'तं जहा' तद्यथा-'तिरिक्खजोणियपुरिसा' तिर्यग् योनिकपुरुषाः;. 'मणुस्सपुरिसी' - मनुष्यपुरुषाः, 'देवपुरिसा' देवपुरुषाः, तदेवं तिर्यङ्
- सामान्य और विशेष रूप से स्त्री सम्बन्धी निरूपण समाप्त करके अब सूत्रकार पुरुष सम्बन्धी निरूपण प्रारम्भ करते है- “से किं तं पुरिसा०-इत्यादि ।
टीकार्थ-गौतमस्वामी ने प्रभु से ऐसा पूछा है-हे भदन्त ! पुरुष कितने प्रकार के होते है । उत्तर में प्रभु कहते हैं-"परिसा तिविहा पन्नता" हे गौतम | पुरुष तीन प्रकार के होते "तं जहा, जैसे-"तिरिक्खजोणियपुरिसा मणुस्सपुरिसा देवपुरिसा" तिर्यग्योनिक 'સમાન્ય અને વિશેષ પ્રકારથી સ્ત્રી સંબધી નિરૂપણ પૂર્ણ કરીને હવે સૂત્રકાર પુરૂષ मधी नि३५ ४२वाना प्रारम ४२ छ -“से किं तं पुरिसा' याह.
કે ટીકા_ગૌતમસ્વામી એ પ્રભુને એવું પૂછયું છે કે—હે ભગવન્ પુરૂષે કેટલા પ્રકારના डाय छ १ मा प्रश्न उत्तर प्रभु गीतभरपाभीने ४९ छे है-"पुरिसा तिविहा पण्णत्ता"
गीतम! पुत्र प्रान। वामां मावेत छे. "तं जहा" ते ३ प्ररे। माप्रमाणे छ.-"तिरिक्खजोणियपुरिसा मणुस्सपुरिसा देवपुरिसा" तिय-योनि ५३५ १, मनुष्य
