________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्रति० २
पुरुषस्थित्यादिनिरूपणम् ४७५
भावात् नियमत एव त्र्यादि भावगमनादिति, एतावत्कालपर्यन्तं सामान्यतः पुरुषाणां पुरुषभावे - "नावस्थानं भवतीति । अथ तिर्यक् पुरुषाणामवस्थानं दर्शयितुं प्रश्नयन्नाह - 'तिरिक्खजोणिय' 'इत्यादि, 'तिरिक्खजोणियपुरिसे णं भते सामान्यतिर्यग्योनिकपुरुषः खलु भदन्त | 'कालओ 'केच्चिरं होई' पुरुषभावापरित्यागेन कालतः किंयच्चिरं । कियन्तं कालं भवतीति प्रश्नः, भगवानाह - 'गोयमा' इत्यादि, 'गोयमा' हे गौतम सामान्यतिर्यग्योनिक पुरुषस्य ' जहन्नेणं अतोमुहुत्तं' 'जघन्येनान्तर्मुहूर्तमानमेंवावस्थानं भवति 'उक्को सेणं तिन्निः पलिओ माई पुण्यकोडीपुहुत्तमहियाई उत्कर्षेण त्रीणि पल्योपमानि पूर्व कोटिपृथक्त्वाभ्यधिकानि । द्विपूर्वकोटित आरभ्य · नवः पूर्वकोटि पर्यन्ताधिकपल्यो प्रमत्रयं यावत् सामान्यतस्तिर्यग्योनिक पुरुषाणामवस्थानं भवतीति -भावः । एवं तं चेव' एवं तदेव स्थानं, यत्, एतस्यैव स्त्रीप्रकरणे कथितम् 'संचिट्टणा जहा इत्थीण' संस्थितिर्यथा तिर्यक्त्रीणाम् कियत्पर्यन्तं तत्राह - ' जाव' इत्यादि, जाव खहयरतिरिक्खजोणियपुरिसस्स - संचिट्टणा' यावत् जलचरस्थलचरखे चरतिर्यग्योनिकपुरुषस्य संस्थितिः ।
'
यह सामान्य कथन
से जानना चाहिये । इसके बाद पुरुष नामकर्मोदय का उसके अभाव हो जाता है । 'अतः नियम से स्त्र्यादि भावों में चला जाता है । इस प्रकार का है | विशेष इस प्रकार से है -- "तिरिक्खजोणियपुरिसे णं भंते 'हो' भन् ! लगातार तिर्यञ्च पुरुष तिर्यञ्च पुरुष रूप से कितने काल
!
751
कालओ केवच्चिरं तक बना रहता है
2
A
Jio
=
उत्तर में प्रभु कहते हैं "गोयमा ! जहन्नेणं अंतो मुहुत्त उक्कोसेणं तिन्नि पलि ओ माई पुत्रको डिपुहुत्त पहियाई" हे गौतम ! तिर्यक् पुरुष तिर्यग पुरुष रूप में कम से कम तो एक अन्तर्मुहूर्त्त तक बना रहता है' और अधिक से अधिक पूर्वकोटिvered as diagoयोपम तक बना रहता है यह तिर्यगू पुरुष का तिर्यक् पुरुष रूप से " निरन्तर होते रहने के कालका कथन सामान्य से है " एवं तं चेत्र संचिट्टणा जहा इत्थीणं "जाव खयर तिरिक्ख जोणियपुरिसस्स" संचिहणा, इस प्रकार से इसके स्त्री प्रकरण
Buc
P
,
—
જોઈએ. તે પછી પુરુષનામકર્મોદયના તેને અભાવ થઈ જાય છે તેથી તે નિયમથી સ્ત્રી "विगेरे लवोभा याया लय हे 'या' शतनु मा सामान्य उथन छे. विशेष अथन आ 'अंभा छे. "तिरिक्खजोणियपुरि सेणं 'भंते ! कालओ केवच्चिरं होइ” डे भगवन् तिर्यय પુરુષપણાથી લાગઢ કેટલા કાળ સુધી બન્યા રહે છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ ગૌતમ સ્વામીને કહે છે કે गोयमा जहणेण अंतोमुहुत्त उक्को सेणं निशि पलिओ माई पुण्य कोडिपुहुत्तमम्भहियाई'' हे गौतम! तिर्यङ्ग पुरुष तिर्यस्य पुरुषपणाथी माछामा गोछा એક એ તમુહૂત સુધી બન્યા રહે છે અને વધારેમાં વધારે પૂર્વ કાર્ટિ પૃથક્ત્વ અધિક ત્રણ युयभिभ सुधी, मनी रहे छे. या प्रथेन तिर्यः पुरुषतु तिर्य' पुरुषपणाथी निरंतर "मन्या रवाना अजनु सामान्य रीते ऽथन छे " एवं तं चेव संचिट्ठणा जहा इत्थीण नाव 'सहय र तिरिकुखजोणिय पुरिसस्स संचिट्ठणा" मा रीते माना स्त्री अपुरणुभां लेवी रीतनी
}
"
,