________________
२०४
जीवाभिगमसूत्रे पपातिकदेवपुरुषेभ्य उपरितनग्रैवेयकदेवपुरुषाः संख्येयगुणाः बहत्तरक्षेत्रपल्योपमासंख्येयभागवाका शप्रदेशगशिप्रमाणत्वात् ननु कथमेतज्ज्ञायते यत् अनुत्तरोपपातिकदेवपुरुषापेक्षया उपरितनग्रैवेयकदेवपुरुषा संख्येयगुणा अधिकाः १ इति चेदत्रोच्यते-विमानबाहुल्यात् , तथाहिअनुत्तरदेवानां पञ्चविमानानि, विमानशतं तु उपरितनगवेयकप्रस्तटे प्रतिविमानं चासंख्येया देवाः यथायथा चाऽघोऽधोवीनि विमानानि अधिकानि भवन्ति तथातथा तत्र देवा अपि प्रचुरतया लम्यन्ते, ततो ज्ञायते यत्-अनुत्तरविमानवासिदेवपुरुषापेक्षया बृहत्तरक्षेत्रपल्योपमाऽसंख्येयभागवल्काशप्रदेशराशिप्रमाणत्वेन उपरितनौवेयकप्रस्तटे देवपुरुषाः संख्येय गुणा अधिका इति । एवमुत्तरत्रापि भावना कर्त्तव्या। उपरितनप्रैवेयकदेवपुरुषापेक्षया मध्यमग्रवे
देवों में सबसे कम अनुत्तरोपपातिक देव होते हैं. क्योकि वे क्षेत्र पल्योपम के असंख्यातवें भागवर्ती जितनी आकाशप्रदेशराशि होती हैं उतने प्रमाणवाले होते हैं। अनुत्तोपपातिक देव पुरुषों की अपेक्षा उपरितनप्रैवेयक देवपुरुष संख्यातगुणे अधिक होते हैं, क्योंकि ये वृहत्तर क्षेत्रपल्योपम के मसंख्यातवें भागवर्ती आकाशप्रदेशराशि प्रमाणवाले होते हैं।
____ प्रश्न-यह कैसे जाना जाय कि मनुत्तरोपपातिक देवों की अपेक्षा से उपरितन ग्रेवेयकदेव संख्यातगुणे अधिक होते हैं ? ___ उरत्त-यहां उपरितनप्रैवेयक प्रस्तट में विमान अधिक होते हैं जैसे अनुत्तर देवों के पाँच विमान होते हैं और उपरितनप्रैवेयक प्रस्तट में सौ १०० हिमान होते हैं, प्रत्येक विमान में , असंख्यात देव होते हैं, जैसे जैसे नीचे नीचे रहने वाले विमान अधिक होते है वैसे वैसे उनमें देव भी प्रचुर होते हैं इसलिये जाना जाता है कि अनुत्तर विमान देवपुरुषों की अपेक्षा वृहत्तर क्षेत्र पल्योपम के असख्यातवें भागवर्ती आकाश प्रदेश प्रमाण वाले होते हैं દેવામાં સૌથી ઓછા અનુત્તપિપાતિક દેવ હોય છે કેમકેતેઓ ક્ષેત્ર પલ્યોપમના અસંખ્યાત માં ભાગવતી જેટલી આકાશ પ્રદેશરાશિ હોય છે એટલા પ્રદેશના હોય છે અનુત્તરપપા તિક દેવપુરૂ કરતા ઉપરિતન વેયક દેવ પુરૂ સ ખ્યાત ગણા વધારે હોય છે કેમકે– બૃહત્તરક્ષેત્ર પલ્યોપમના અસંખ્યાતમાં ભાગવત આકાશ પ્રદેશરાશિ પ્રમાણ વાળા હોય છે.
प्रश्न- वी शते ती शाय ॐ अनुत्तरो५५ति वो ४२ता ५२तन ग्रेवेयहे' સંખ્યાત ગણા વધારે હોય છે?
ઉત્તર–અહિયા ઉપરિતન વેચક પ્રસ્તટમાં વિમાન વધારે હોય છે, જેમકે—અનુત્તર દેના પાંચ વિમાનો હોય છે અને ઉપરિતન શૈવેયક પ્રસ્તટમાં સે ૧૦૦ વિમાને હોય છે, દરેક વિમાનમાં અસંખ્યાત દે હોય છે. જેમ જેમ નીચે નીચે રહેવા વાળા વિમાનો વધારે હોય છે. તેમ તેમ તેમાં દેવો પણ અધિક હોય છે તેથી જાણી શકાય છે કે–અનુત્તર વિમાન દેવપુરૂ કરતાં બૃહત્તર ક્ષેત્ર પલ્યોપમના અસંખ્યાતમા ભાગવતી આકાશ પ્રદેશ પ્રમાણે
