________________
५१०
जीवाभिगमसूत्रे
मपि भूयो वृहत्तमश्रेण्यसख्येयभागवर्त्याकाशप्रदेशराशिप्रमाणत्वात् । ब्रह्मलोकवासिदेवपुरुपाsपेक्षया माहेन्द्रकल्पवासिदेवपुरुषा असख्येयगुणा अधिका भवन्ति, भूयस्तरवृहत्तमाकाशश्रेण्यसख्येयभागगताकाशप्रदेशप्रमाणत्वात् । माहेन्द्र कल्पवासिदेवपुरुपापेक्षया सनत्कुमारकल्पवासिदेत पुरुषा असख्येयगुणा अधिका भवन्ति । विमानवाहुल्यात,
तथाहि – सनत्कुमारकल्पे द्वादगगतसहस्राणि विमानानि, माहेन्द्रकल्पे तु अष्टोत सहस्राणि । अन्यन्च सनत्कुमारकल्पो दक्षिण दिग्विभागार्त्ती, माहेन्द्र चोत्तरदिग्वर्ती, दक्षिणस्यां च दिशि कृष्णपाक्षिका बहव समुत्पद्यन्ते, अतो माहेन्द्रकल्पदेवपुरुपेभ्यः सनत्कुमारकल्पवासिदेवपुरुषा असख्येयगुणा अधिकाः समुत्पद्यन्ते इति । एते च सर्वेऽपि सहस्रारकल्पवासि देवपुरुपत आरभ्य सनत्कुमार कल्पवासिदेवपुरुषपर्यन्ता. देवपुरुषाः प्रत्येकं स्वस्थाने (लान्तककल्पवासी देवपुरुषो के जैसे ) वृहत्तम श्रेणि के असख्यात भागवर्ती आकाश प्रदेशो की राशि जितना होता है । ब्रह्मलोकवासी देवपुरुषो की अपेक्षा माहेन्द्रकल्प - वासी देवपुरुप असंख्यातगुणे अधिक होते है । क्योकि इनका प्रमाण- भूयस्तर- फिरफिर- पहले से अधिक बृहत्तम आकाशश्रेणिके असख्यातवर्त्ती आकाशप्रदेशराशि जितना होता है । माहेन्द्रकल्पवासी देवपुरुषो की अपेक्षा सनत्कुमारकल्पवासी देवपुरुष असख्यातगुणे अधिक होते है क्योकि यहां विमान बहुत होते है, जैसे - माहेन्द्रकल्प में तो आठलाख ही विमान होते है किन्तु सनत्कुमारकल्प में बारह लाख विमान होते है । दूसरा कारण यह भी है कि माहेन्द्रकल्प उत्तरदिशा का देवलोक है और यह सनत्कुमारकल्प दक्षिणदिशावर्त्ती देवलोक है इसकारणसे भी यहां कृष्णपाक्षिक जीव बहुत उत्पन्न होते है इसलिये माहेन्द्रकल्प के देवपुरुषों की अपेक्षा सनत्कुमारकल्पवासी देवपुरुष असंख्यातगुणे अधिक कहे गये हैं ।
1
પુરૂષોની જેમ) બૃહત્તર શ્રેણીના અસખ્યાતમા ભાગવતી આકાશ પ્રદેશેાની રાશિ જેટલું હોય છે. બ્રાલેાકમા રહેવા વાળા દેવ પુરૂષો કરતા માહેન્દ્ર કલ્પમા રહેવા વાળા દેવપુરૂષ અસ’ખ્યાત ગણા વધારે હાય છે, કેમકે તેનું પ્રમાણુ ભૂયસ્તર ફરી ફરી પહેલા કરતા વધારે બૃહત્તરમાં આકાશ શ્રેણીના અસ ખ્યાતવતી આકાશ પ્રદેશ રાશિ જેટલેા હાય છે માહેન્દ્ર કલ્પમાં રહેવાવાળા દેવ પુરૂષો કરતા સનત્કુમાર કલ્પમાં રહેવા વાળા દેવ પુરૂષો અસ ખ્યાત ગણુા વધારે હોય છે કેમકે તેમા વિમાને વધારે હાય છે. જેમકે-માહેન્દ્ર કલ્પમા તે આઠ લાખજ વિમાન છે, પરંતુ સનકુમાર કલ્પમા ખાર લાખ વિમાના હોય છે. ખીજું કારણ એ છે કે—માહેન્દ્રકલ્પ ઉત્તરદિશાના દેવલાક છે અને આ સનત્કુમા૨ કલ્પ દક્ષિણ દિશાવતી દેવલાક તેનુ કારણ પણ અહિયા કૃષ્ણપાક્ષિક જીવા ઘણા ઉત્પન્ન થાય છે તેથીજ મહેન્દ્રકલ્પમાં દેવપુરૂષો કરતા સનત્કુમાર કલ્પમા રહેનારા દેવપુરૂષો અસખ્યાત ગણા વધારે કહેલા છે
