________________
૪૮૮
fter भगमसूत्रे
तथाहि
;
ई - यदा खलु कश्चित्पुरुषः उपशमश्रेणी प्राप्त उपशान्ते पुरुषवेदे समयमेक जीवित्वा तदनन्तरं म्रियते तदा असौ नियमतो देवपुरुषेषु समुत्पद्यते इति समयमेकमन्तरं पुरुषत्वस्य भववीति । 'उक्कोसेण वणस्सइ कालो' उत्कर्षेण वनस्पतिकालः वनस्पतिकालपर्यन्तं पुरुपत्वस्यान्तरं भवतीति । वनस्पति कालश्चेत्थं पठनीय स्तथाहि - 'अणताओ उस्सप्पिणीओसप्पि - frओ कालओ खेत्तओ अनंता लोगा असंखेज्जा पोग्गलपरायहा ते णं पुग्गलपरायट्टा आवलियाए असंखेज्जइभागो' अनन्ता उत्मर्पिण्यवसर्पिण्यः कालतः, क्षेत्रतोऽनन्ता लोकाः असंख्येयभागः, असंभागपरिमिताः पुद्गलपरावर्त्ता इतिभावः । उक्तक्रमेण सामान्यतः पुरुषत्व
-1
कर लेता है और उत्कृष्ट से जितना वनस्पति का काल कहा है उसके बाद वह उसे पुनः प्राप्त करं लेता है, इस कथन का तात्पर्य ऐसा है कि नव कोई पुरुष उपगम श्रेणि पर आरूढ होता है, तो पुरुष वेद के उपशान्त होजाने पर वह वहां कम से कम एक समय तक जीवित रहकर अर्थात् उपशमश्रेणि में वर्तमान रहकर बादमें जब उसका वहां मरण हो जाता है तो नियम से यह देवगति में जाकर उत्पन्न होता है इस प्रकार उपशान्त हुए पुरुष वेद को पुनः पुनः प्राप्त करने में कम से कम एक समय का अन्तर होता है और उत्कृष्ट से जो अन्तर् वनस्पति काल प्रमाण कहा गया है- उसका तात्पर्य ऐसा है कि इसमें " अणंताओ उस्सप्पणीओसप्पिणीओ कालओ, खेत्तओ अणंता लोगा असंखेज्जा पोग्गलपरायद्या, णं पुग्गपरायट्टा आवळियाए असंखेज्जइभागो" इसके काल से अनन्त उत्सर्पिणियां समाप्त हो जाती है, क्षेत्र की अपेक्षा अनन्त लोक समाप्त हो जाते है असंख्यात पुद्गल परावर्त्त हो जाते हैं और ये असंख्यात पुद्गल परावर्त आवलिका के असंख्यातवें भाग रूप
કરવામાં આછામાં ઓછા એક સમય પછી પ્રાપ્ત કરીલે છે અને વધારેમા વધારે વનસ્પતિ ના જેટલા કાળ કહ્યો છે, તેટલા કાળ પછી તે તેને ફરી પ્રાપ્ત કરી લે છે. આ કથનનુ તાત્પય એવું છે કે—યારે કેાઈ પુરૂષ ઉપશમ શ્રેણી પર આરૂઢ થાય છે, તે પુરૂષ વેદનુ ઉપશાંત થઈ જવાથી તે ત્યાં એછામાં ઓછા એક સમય સુધી જીવતા રહીને અર્થાત્ ઉપશમ શ્રેણીમાં વર્તમાન રહીને તે પછી તેનુ ત્યાં મરણુ થઈ જાય છે, તે નિયમની તે દેવગતિમાં ઉત્પન્ન થાય છે. આ રીતે ઉપશાંત થયેલ પુરૂષવેદને ક્રીથી પ્રાપ્ત કરવામાં આછામાં એહું એક સમયનુ અંતર હોય છે અને ઉત્કૃષ્ટથી વનસ્પતિ કાળ પ્રમાણનુ જે अंतर ४ह्यु ं छे, तेनु ं तात्यय ये छे ! - तेमां ' अणंताओ उस्सप्पिणी ओसप्पिणीओ कालओ, खेत्तओ, अनंता लोगा, असंखेज्जा पोगगलपरायहू, ते ण पुग्गलपरायट्टा आवलियाए असंखेज्जइभागो" तेना अणथी मनात उत्सर्पिथियो भने मन यसर्पि लियो समाप्त થઈ જાય છે. અસંખ્યાત પુદ્ગલ પરાવત થઈ જાય છે અને આ અસ ખ્યાત પુદ્ગલપરાવર્ત આવલિકાના અસંખ્યાતમા ભાગ રૂપ ાય છે. આ રીતે સામાન્ય પણાથી પુરૂષત્વનું
