________________
૪૬૨
जीवाभिगमसूत्रे
ज्ञातव्यं तत्राह - 'जाव' इत्यादि, 'जाव सव्वहसिद्धा' यावत्सर्वार्थसिद्धाः सर्वार्थसिद्धदेवपुरुष पर्यन्तं ज्ञातव्यमिति । तथा हि- देवपुरुषाश्चतुर्विधाः प्रज्ञप्ताः तद्यथा - भवनवासिनो वानव्यन्तरा ज्योतिष्का वैमानिकाश्च । तत्र भवनवासिनोऽसुरकुमारादिस्तनितकुमारान्त भेदेन दशविधा - भवन्तीति । चानव्यन्तराः पिशाचभूत-यक्ष- गन्धर्व - राक्षस - किन्नर - किंपुरुष - महोरगमेदेन अष्टप्रकारका भवन्ति । ज्योतिष्काश्चन्द्र-सूर्य-ग्रहनक्षत्र - ताराविमान - भेदेन पश्चप्रकारका भवन्ति । वैमानिकाः कल्पोपन्नकल्पातीतभेदेन द्विविधाः, तत्र कल्पोपपन्नकाः सौधर्मादिभेदेन द्वादशविधा भवन्ति, कल्पातीतास्तु ग्रैवेयकानुत्तरोपपातिकभेदेन द्विविधा भवन्ति । एतदाशयेनैव कथितम् 'जाव सव्वट्टसिद्धा' इति ||सू० ८||
t
चार प्रकार के कहे गये है - भवनवासी देवपुरुष, वानव्यन्तर देवपुरुष, ज्योतिष्क देव पुरुष और वैमानिक देव पुरुष इनमें भवनवासी देवपुरुष असुर, नाग, सुपर्ण, विद्युत, अग्नि, द्वीप, उदघि दिशा, वायु और स्तनितकुमारदेवपुरुष ऐसे दस प्रकार के होते हैं । वान व्यन्तर देव पुरुष - पिशाच देवपुरुष १, भूत देवपुरुष २, यक्ष देवपुरुष ३, राक्षस देव पुरुष, ४, किंनर देवपुरुष ५, किंपुरुष देवपुरुष ६, महोरग देवपुरुष ७, गन्धर्व देव पुरुष ८, इस प्रकार से आठ प्रकार के होते है । ज्योतिष्क देवपुरुष चन्द्र, सूर्य, प्रह, नक्षत्र और तारा विमान के भेद से पाँच प्रकार के होते हैं । वैमानिक देव पुरुष —— कल्पोपपन्न और कल्पातीत के भेद से दो प्रकार के होते है । इनमें कल्पोपपन्न देवपुरुष सौधर्मादि देव पुरुष के भेद से बारह प्रकार के है । कल्पातीत - देव पुरुष ग्रैवेयक और अनुत्तरोपपातिक के भेद से दो प्रकार के है । इसी माशय को लेकर सूत्रकार ने " जाव सव्वहसिद्धा" सर्वार्थ सिद्ध देव पुरुष पर्यन्त ऐसा पाठ कहा ॥सूत्र ८॥
*
અને આ દેવપુરુષ સંબધી પ્રકરણ સર્વાસિદ્ધ દેવપુરુષના પ્રકરણ સુધી કહેવું જોઈએ, જેમકે — દેવપુરુષ ચાર પ્રકારના કહ્યા છે, ભવનવાસી દેવપુરુષ વાનન્યતર દેવ પુરૂષ, જ્યાતિષ્ક દેવ પુરુષ, અને વૈમાનિક દેવપુરુષ, આમાં ભવનવાસી દેવપુરુષ, અસુર, નાગ, सुषार्थ, विद्युत, अग्नि, द्वीप, उदधि, हिशा, वायु भने स्तनित कुमार देवयुरुष या रीते इस પ્રકારના હાય છે. વાનમ તર દેવપુરુષ विशाय हेव पु३ष,' भूतहेवचु३ष, ' यक्ष- ' દેવપુરૂષ, રાક્ષસ દેવપુરૂષ, કનર દેવ પુરૂષ, કપુરૂષ દેવપુરૂષ, મહેારગ દેવપુરૂષ છે ગધવ देवपुषा प्रभाभा प्रारना होय छे. ज्योतिष्णु देवपु३ष - थंद्र, सूर्य, ग्रह, नक्षत्र, અને તારા વિજ્ઞાનના ભેદથી પાંચ પ્રકારના હાય છે વૈમાનિક દેવપુરૂષ કલ્પાપપન્ન અને કલ્પાતીત એ ભેદથી એ પ્રકારના હેાય છે. તેમાં કલ્પાપપન્ન દેવપુરૂષ સૌધર્માદિ દેવ પુરૂષના ભેદથી ખાર પ્રકારના હોય છે. તથા કલ્પાતીત દેવપુરૂષ — ત્રૈવેયક અને અનુત્તાययाति ना लेहथी मे प्रारना होय हे मान अभिप्राय ने सहने सूत्रारे " नाव सव्व सिद्धा" सर्वार्थ सिद्ध देवयुष पर्यंत या प्रभानो पास छे. ॥ ८ ॥
—
