________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्रति० १
देवस्वरूपनिरूपणम् ३४५ लहुय-निर्धण्हाई पोग्गलाई, ते सिं पोराणे वण्णगुणे गंधगुणे रसगुणे फासगुणे विपरिणामइत्ता परिपीडइत्ता परिसाडइत्ता परिविद्धंसईत्ता अण्णे अपुग्वे चण्णगुणे गंधगुणे रसगुणे फासगुणे उप्पाइत्ता आयसरीरखेत्तोगाढे पोग्गले सच्चप्पणयाए' इत्येषः पाठ. सग्राह्यः ।
अयं भावः-- गन्धतः सुरभिगन्धान् , रसतोऽम्लमधुरान् , स्पर्शतो मृदुक-लघुक-स्निग्धोध्यान् पुग्दलान् तेषां पुराणान् वर्णगुणान् , गन्धगुणान् रसगुणान् स्पर्शगुणान् विपरिणमय्य परिपीड्य परिशात्य परिविध्वस्य अन्यान् अपूर्वान् वर्णगुणान् गन्धगुणान् रसगुणान् स्पर्शगुणान् उत्पाद्य आत्मशरीरक्षेत्रावगाढान् पुग्दलान् सर्वात्मतया आहारमाहरन्ति, इति आहारद्वारम् ।।
उपपातद्वारे-'उववाओ तिरियमणुस्सेहि' उपपातो देवानां तिर्यड्मनुष्येभ्यो देवानामुपपात. संश्यसज्ञिपञ्चेन्द्रियतिर्यग् गर्भजमनुष्येभ्य एव भवति न तु शेषस्थानेभ्य इत्यर्थ इत्युपपातद्वारम् ।। आहार करते हैं। यहाँ यावत्पद से सग्रह किया जाने वाले पाठ का टीका में सग्रह किया गया है उसका तात्पर्य यह है कि-देव वर्ण की अपेक्षा हरिदवर्ण और शुक्ल वर्ण वाले आहार पुद्गलों का ग्रहण करते हैं एवं गंध की अपेक्षा सुरभि गंघवाले, रस की अपेक्षा खट्टे और मधुर रस वाले, स्पर्श की अपेक्षा मृदु लघु स्निध और उष्ण स्पर्श वाले आहारपुद्गलो का ग्रहण करते हैं, फिर वे देव उनके पहले वाले वर्ण गंध रस और स्पर्श के गुणो का विपरिणमन परिपीडन परिशाटन और परिविध्वंसन करके अर्थात् पहले के वर्णादि को विनष्ट करके अन्य वर्ण गन्ध रस स्पर्श के गुणों को उत्पन्न करके अपने शरीर के क्षेत्र में अवगाढ-रहे हुए पुद्गलो का सर्वात्मपने से आहार करते हैं । उपपात द्वार में इनका उपपात "तिरियमणुस्से" संज्ञी, पञ्चेन्द्रियतिर्यञ्चो में से और गर्भज मनुष्यों में से ही होता है बाकी के स्थानों से नहीं होता । છે, તેને અર્થ એ છે કે–દેવ, વણની અપેક્ષાથી હરિદ્રા-પીળા વર્ણવાળા, અને શુકલ વર્ણવાળા આહાર પુદગલોને ગ્રહણ કરે છે. અને ગંધની અપેક્ષાથી સુરભિ એટલે કે સુગંધ વાળા, ૨સની અપેક્ષાથી ખાટા અને મધુર રસ વાળા, સ્પશની અપેક્ષાએ મૃદ, લઘુ સિનગ્ધ અને ઉsણ સ્પશવાળા આહાર પુદગલેને ગ્રહણ કરે છે પછી તે દેવ તેમના પહેલાના વર્ણ, ગંધ, રસ અને સ્પશના ગુણોનું વિપરિણમન, પરિપીડન, પરિશાટન અને પરિવિવંસન કરીને અર્થાત પહેલાના વર્ણ વિગેરેને વિનાશ કરીને અન્ય વર્ણ, ગંધ રસ અને પશિના ગુણોને ઉત્પન્ન કરીને પોતાના શરીરના ક્ષેત્રમાં અવગાઢ-રહેલા પુગલેને ઉત્પન્ન કરીને પોતાના શરીરના ક્ષેત્રમાં અવગાઢ–રહેલા પુદ્ગલેને સર્વાત્મપણાથી એટલે કે સર્વ પ્રકારથી આહાર કરે છે.
6५पातारभा-यान। पात-'तिरियमणुस्से" सभी, समजी पन्द्रय तियः ચોમાંથી અને ગભજ મનુષ્ય માંથીજ થાય છે બાકીના સ્થાનમાંથી થતું નથી સ્થિતિ
४ष्ट
