________________
प्रियद्योतिका टीका प्रति० २
स्त्रीणां स्त्रीत्वेनावस्थान कालनिरूपणम् ४१९
हियाई' उत्कर्षेण त्रीणि पल्योपमानि देशोनपूर्व कोट्यभ्यधिकानि कथमिति चेदित्थम् पूर्व - 'विदेहमनुष्यस्त्री अपरविदेहमनुष्यस्त्री वा पूर्वकोट्यायुष्का केनापि देवेन विद्याधरेण वा भरतादौ 'एकान्तसुषमादौ संहृता, सा च यद्यपि महाविदेह क्षेत्रोत्पन्ना तथापि पूर्वोक्तमगधदेश पुरुषदृष्टान्तेन अत्रानयनात् सा भारतीया ऐरवतीयावेति व्यपदिश्यते, ततः सा भारत्यादिव्यपदेशं प्राप्य पूर्वकोटिपर्यन्तं जीवित्वा स्वायु क्षये तत्रैव भरतादौ एकान्त सुषमाप्रारम्भे समुत्पन्ना, ततएवं देशोनपूर्व कोटयभ्यधिकं पल्योपमत्रयमवस्थानं स्त्रीरूपेण भवतीति । 'धम्मचरणं पडुच्च जहनेणं एक्कं समयं उक्कोसेण देसूणा पुव्वकोंडी' धर्मचरणं - चारित्रधर्मं प्रतीत्य - आश्रित्य नघन्येनं एकं समयमवस्थानम् उत्कर्षेण देशोना पूर्वकोटिपर्यन्तं मनुष्य स्त्रिया मनुष्य स्त्रीरूपेणावस्था
"प्रमाण देशोन पूर्वकोटि अधिक तीन पल्योपम का है, इसका स्पष्टीकरण इस प्रकार हैं- एक पूर्वकोटि की आयु वाली पूर्वविदेह को मनुष्य स्त्री हो और वह किसी के द्वारा भरतादि क्षेत्र "में एकांत सुषमादिकाल के सद्भाव के समय में अपहृत कर आई गई हो तो ऐसी स्थिति में वह यद्यपि महाविदेह क्षेत्र में उत्पन्न हुई हैं तब भी वह भरतादि क्षेत्र में ले आने के कारण भरत क्षेत्र की हैं या ऐरवत क्षेत्र की है इस प्रकार से कही जाने लगेगी अव वहाँ वह एक कोटी पूर्व की आयु तक जीवित रहकर अपनी मायु के क्षय से मरी और उसी भरतादि क्षेत्र में एकान्त सुषमा दि काल के प्रारम्भ में वह मनुष्य स्त्री रूप से रहने का काल देशोनपूर्व कोटि से अधिक तीन पल्योपम का आजाता है “धम्मचरणं पडुच्च जहन्नेणं एक्कं समयं उक्कोसेणं देणा पुच्चकोडी " " चारित्र धर्म को लेकर इसके अवस्थान काल का प्रमाण जधन्य से तो एक समय का है और
,,
माइ देसूणं पुoaकोडी अन्भहियाई उत्सृष्टथी आना अवस्थान अजनु प्रभाणु हेशान-પૂર્વ કાટિ અધિક ત્રણ પત્યેાપમનું છે. આ કથનનુ સ્પષ્ટીકરણુ આ પ્રમાણે છે—એક પૂર્વ કાટિના આસુવાલી પૂવિદેહની અથવા અપરવિદેહની મનુષ્ય સ્ત્રી હાય અને તે કોઇની માત ભરત વિગેરેમાં એકાંત સુષમાદિકાલના સદ્ભાવનો સમયમાં અપહૃત-હરણ કરીને લઈ આવવામાં આવી હાય તા એવી સ્થિતિમાં તે જોકે—મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં ઉત્પન્ન થઇ હાય તે પણ તે ભરત વિગેરે ક્ષેત્રમાં લઇ આવવાના કારણે ભરત ક્ષેત્રની છે અથવા અરવત્ત ક્ષેત્રની છે. તેમ કહેવામાં ચાવશે. હવે ત્યાં એક કટિપૂર્વની આયુષ્ય સુધી જીવતી રહીને પોતાના આયુષ્યના ક્ષયથી મરે અને એજ ભરત વિગેરે ક્ષેત્રમાં એકાંત સુષમાદિકાળના પ્રારમ્ભમાં તે મનુષ્ય સ્ત્રીપણાથી ઉત્પન્ન થઇ જાય તે આ પરિસ્થિતિમાં તેનુ મનુષ્ય - स्त्रीयांद्याथी रहेवानोअज हेशानपूर्व है।टिथी अधिपु त्र पस्यो भनो भावी लय छे. "धम्म 'चरणं' पढच्च जहणेणं पक्क समयं उक्कोसेणं देणा पुव्व कोडी” यारित्र धर्मने सर्व ने તેના અવસ્થાનકાળનું પ્રમાણુ જઘન્યથી તે એક સમયનું છે અને ઉત્કૃષ્ટથી દેશેાનપૂર્વ
