________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्रति० १. संमूच्छिमस्थलचरपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकनिरूपणम् २४३
विशेषः । ( एरण ) इति भाषाप्रसिद्धः तद्वत् गोलाकारपादौ येषां ते गण्डीपदाः यथा हस्तिप्रभृतयः । सनखौ - दीर्घदीर्घतस्तीक्ष्ण नखयुक्तौ पादौ येषां ते सनखपदाः यथा सिंहव्याघ्रा - दयः. सनखसूत्रे द्वीपकचित्रकादयः आरण्यकपशुविशेषा ज्ञातव्या. एतदन्ये लोकतो ज्ञातव्याः ॥ सूत्रस्थाः यावत्पदग्राह्यास्तथाप्रकारा अन्येऽपि च सर्वे निरूपिताः अतः परं सूत्राक्षराण्येव विवृणुवः 'जे यावन्ने तहप्पगारा' ये चान्ये एकखुरादिभिन्ना एकखुरादिसदृशाश्च ते सर्वेऽपि एकखुरादिवदेव चतुष्पदत्वेन प्रत्येतव्याः । ' ते समासओ दुविहा पन्नत्ता' ते एकखुरादयः संक्षेपेण द्विविधाः --द्विप्रकारकाः प्रज्ञप्ताः -- कथिताः 'तं जहा' तद्यथा 'पज्जत्ता य अपज्जत्ता य' पर्याप्ताश्च अपर्याप्ताश्च ॥
अथैतेषां शरीरादिद्वारविषये कथयति - 'तओ सरीरगा' त्रीणि शरीराणि औदारिकतेजस - कार्मणाख्यानि 'ओगाहणा जहन्नेणं अंगुलस्स असंखेज्जइभागं' अवगाहना जघन्येन
नख युक्त पैर होते है वे सनखपद जानवर सिंह व्याघ्र आदि है । सनखपद सूत्र में द्वीपक चित्रक आदि जो जावनर कहे गये है ये है ये जगली जानवर हैं । तथा इनसे भिन्न जो और जानवर हैं वे लोक से जान लेना चाहिये तथा " जे यावन्ने तहप्पगारा" इसी प्रकार से नो और भी एक खुरवाले जानवर हो-जो कि इन परिगणित एक खुरवाले जानवरों के जैसे ही हों तथा इनसे भिन्न हो एक खुरादिवाले जैसे हो तो वे भी एक खुरादिवालों के जैसे ही चतुष्पद में ही अन्तर्भूत कर लेना चाहिये “ते समासओ दुविहा पन्नत्ता" ये एक खुरादिकचतुष्पद संक्षेप से दो प्रकार के कहे गये हैं- "तं जहा " जैसे "पज्जत्ता य अपज्जत्ता य" पर्याप्त और अपर्याप्त अब इनके शरीर आदि द्वारों का कथन करते हैं इनके "तओ सरीरगा' सीन शरीर होते हैं-जिनके नाम औदारिक, तैजस और कार्मण हैं "ओगाहणा जहन्नेणं
છે. તથા જેએના પગ લામા લાખા નખવાળા હાય છે, તેએ સનખપદ જાનવર કહેવાય છે, જેમ કે—સિ'હું, વાઘ વગેરે. સૂત્રમાં સનખપદ જાનવરેામાં દ્વીપક—દ્વીપડે ચિત્રક વિગેરે કહ્યા છે. આ બધા જંગલમાં રહેનારા જગલી જાનવરે છે. તથા આ ઉપર કહ્યા शिवायना ने बील लनवरो छे ते बोर्ड व्यवहार थी समकल सेवा तथा 'जे यावन्ने तह - पगारा' प्रमाणे जीन यर ? मेरवाजा लनवर होय भेमो मा उपर ગણાવેલા એકપુર જાનવરાની જેવાજ હાય તથા તેએથી જુદા પ્રકાર ના હોય પણ એક ખરવાળા હાય તા તે પણ એક પુરવાળા જાનવરની જેમજ ચતુષ્પદોમાંજ સમાવી सेवा लेहो 'ते समासओ दुविहा पण्णत्ता' मा मे जुराहि पशु सक्षेयथी मे अमरना अहेसा छे 'तं जहा' ते मे अमरो भा प्रभाषे ना सभरवा - 'पज्जत्ता य अपज्जताय' मे पर्यास भने जीले अपर्याप्त
हवे तेयोना शरीर विगेरे द्वारा स्थन ४२वा भाटे सूत्र छे - 'तओ सरीरगा' तेयाने त्रयु अारना शरीरी होय छे. ते सोहारिस, तैन्स, अने अभय से