________________
जीवाभिगमस्ते
२८०
रिसहो य होइ पट्टो, वजं पुण कीलिया मुणेयव्वा । उभयो मङ्कड वंधो, नारायं तं वियाणाहि' ॥२॥ इति ॥ छाया-वज्रऋषभनाराचं प्रथम द्वितीयं च ऋषभनाराचम् ।
नाराचमर्द्धनाराचं, कीलिका तथा च सेवार्तम् ॥१॥ ऋषभश्च भवति पट्टो, वज्र पुनः कीलिका ज्ञातव्या । उभयतो मर्कट बन्ध' नाराचं तद् विजानीहि ॥२॥ इति ।।
"वज्जरिसह०' इत्यादि, 'रिसहो य' इत्यादि । जिसके द्वारा शरीर पुद्गल दृढता को प्राप्त करते हैं उसका नाम संहनन है यह संहनन हड़ियों की रचना विशेष रूप होता है अथवा शक्ति विशेप रूप होता है। यह संहनन छह प्रकार का कहा गया है। उनके नाम इस प्रकार से है-पहला-१ वज्र ऋपभनाराच संहनन (१), इस संहनन में वज्रनाम की हड़ी कीलक के आकार की होती है और इसके ऊपर एक हड़ी ऐसी होती है जो परिवेष्टन पट्ट की आकृति के जैसी होती है, इसका नाम ऋपभ है। तथा दोनों तरफ जो मर्कट बन्ध होता है उसका नाम' नाराच हैं, तथा च दोनों तरफ जो मर्कटबन्ध से बंधी हुई एवं पट्टकी आकृति जैसी तृतीय इझी से परिवेटित हुई ऐसी दो हड़ियों के ऊपर जो इन तीनो हड्डियों को बहुत अधिक दृढ करने के लिये कीले की जैसी गढी हुई हड्डी रहती है कि जिसका नाम वज्र अस्थि है ऐसी विशेष रचना जिस शरीर में होती है वह वज्रऋषभनाराच संहनन है । तात्पर्य इस कथन का केवल यही है कि जिस शरीर के वेष्टन
छ.-"वज्जरिसह" त्या "रिसहो य" त्यानाथी शरी२ पुगस हमने तेनु नाम સંહનન છે આ સંનન હાડકાના રચના વિશેષ રૂપ હોય છે. અથવા શક્તિ વિશેષ રૂપ હોય છે, આ સંહનના છ પ્રકાર કહેવાય છે. તેના નામે આ પ્રમાણે છે પહેલા સંહનાનનું નામ વજઋષભનારાંચ છે. બીજી સંહનનનું નામ રાષભનારા છે ત્રીજા સંહનનનું નામ નારાચ છે. ચેથા સંહનનનું નામ અર્ધનારી છે. પાંચમાં સંહનનનું નામ કીલકા” છે, અને છઠ્ઠા સંહનનનું નામ સેવા સંહનન છે. આ છ સંહનને છે. આ સહનને શબ્દાર્થો આ પ્રમાણે છે–ભાષભ એ નામ પટ્ટનું છે, કાલિકા એ નામનું વસ્ત્ર છે, અને જે બને બાજુથી મર્કટ બંધવાળું હોય છે તેનું નામ “નારાચી છે. પારા આ રીતે જે સ હનન હોય તે વજી ઋષભનાર,ચ સંહનન છે તથા બન્ને બાજુ મર્કટના બ ધથી બંધાયેલ અને પટ્ટની આકૃતી જે ત્રીજા હાડકાથી વીંટળાયેલ એવા બે હાકકાઉપર જે એ ત્રણે હાડકાને ઘણું વધારે મજબૂત કરવા માટે ખીલાની જેમ લાગેલ રહે કે જેનું નામ વજ છે આ રીતની વિશેષ રચના જે શરીરમાં હોય તે વજાષભ નારાચસંહનન છે તાત્પર્ય આ કથનનું એ છે કે-જે શરીરનું વેષ્ટન્ ખીલા અને હાટકા વજી મય હોય છે. એજ વજ
