________________
जीवाभिगमसूत्रे
एकजीव इति । ननु यदि वृक्षादीनां मूलादयो यदि प्रत्येकमनेकप्रत्येकजीवाधिष्ठिता स्ततः कथमेकखण्डशरीराकाश उपलभ्यन्ते तत्राह - ' जह' इत्यादि 'जह सगल सरिसवाणं' पत्तेय सरीराणं० गाहा० इयं गाथा सपूर्णा यथा
'जह सगलसरिसवाणं सिलेसमिस्माणं वट्टियावही । पत्तेयसरीराणं तद हौति सरीरसंघाया " ॥ १ ॥ यथा सकलसर्पपाणां इलेपमिश्राणां वलितावर्त्ती । प्रत्येकशरीराणां तथा भवन्ति शरीरसंघाताः ||२|| यथा श्लेषद्रव्य मिश्रितानां सकलसर्पपाणां वर्ती- एकरूपा - एकाकारा भवति तथैवअनयैव उपमया प्रत्येकगरीरिणां जीवानां शरीरसघाताः पृथक् पृथक् स्वत्वावगाहनावन्तो प्रत्येक का एक २ जीव होता है और इनके स्कन्ध का भी एक २ जीव होता है । शंकायदि वृक्षादिको के मूलादिक प्रत्येक, अनेक प्रत्येक जीवों से युक्त है तो फिर ये एक अखण्डशरीराकार रूप से क्यों प्रतीत होते है ? अनेक खण्ड शरीराकार रूप में प्रतीत होना चाहिए । उत्तर- में प्रभु दृष्टान्त कहते हैं 'जहसगलसरिसवाणं पत्तेयसरीराणं' यह गाथा इस प्रकार है - 'जहसगलसरिसवाणं सिलेसमिस्साणं बटियावही । पत्तेयसरीराणं तह होंति सरीरसंघाया ॥ १ ॥ जिस लेप द्रव्यसे मिश्रित हुए सर्पपों की गोली एक रूप - एक आकार वाली होती है। उसी प्राकर से प्रत्येक शरीर जीवो के शरीरसंघात पृथक् पृथक् स्व-स्व अवगाहना वाले होते हैं । तात्पर्य यह है कि जिस प्रकार से अनेक सरसो के दाने स्निग्ध द्रव्य से जब मिलकर एक लड्न आदि के रूप में हो जाते है तब वे एकपिण्ड होकर भी अपनी २ अवगाहना में उसमें
१६०
०
1
संध्यधमा सूत्रअरछे है- 'तालसरलनालिपरीणं” ताससरस, नारीण-नारीमेरी આ પ્રત્યેક વૃક્ષેામાં એક એક જીવ હોય છે અને તેના સ્કામાં પણ એક એક જીવ હોય છે શંકા-——જો વૃક્ષાદિકાના મૂલ વિગેરે પ્રત્યેક અનેક પ્રત્યેક જીવાથી યુક્ત હોય છે તે પછી એક અખંડ શરીરાકાર પણાથી કેમ દેખાય છે ? અનેક ખંડ શરીરાકાર પણાથી તે દેખાવા જોઈ એ
उत्तर-- प्रश्नननो उत्तर मापतां अलु दृष्टांत साथै उहे छे सवाणं, पत्तेयसरीराणं" या गाथा मा नीचे प्रभा छे
"जह सगलसरिसवाणं सिलेस मिस्साणं वटिया वट्टी । पत्तेयसरीराणं, तहहोंति सरीरसंघाया" ॥१॥
– “जहसगलसरि
અવગાહના
જે શ્લેષ દ્રબ્ય પદાથથી મિશ્રિત થયેલ સવાનીગાળી એક રૂપ અને એક આકારવાળી હાય છે, એજ પ્રમાણે પ્રત્યેક શરીરી જીવેાના શરીરસ’ઘાત જૂદા જૂદા સ્વ સ્વ વાળા હાય છે. આ કથનનુ તાત્પ એ છે કે—જે રીતે અનેક સરસવાના દાણા સ્નિગ્ધચિકણા પદાર્થમાં મળીને એક લાડુ, વિગેરે પ્રકારથી એક રૂપ ખની જાય છે, ત્યારે તે એક પિંડ રૂપ હોવા છતાં પણ પાત પેાતાની અવગાહનમાં તેમાં જુદા જુદા દેશવાળા થઈ ને રહે
