________________
प्रमेयधोतिका टीका प्रति० १
वायुकायिकजीवनिरूपणम् १८१ सूक्ष्मवायुकायिकाः कथ्यन्ते इति । 'परित्ता असंखेज्जा' प्रत्येकशरीरिणोऽसंख्याताः सूक्ष्मवायुकायिकाः प्रज्ञप्ताः । सूक्ष्मवायुकायिकानुपसंहरन्नाह-'सेत्तं' इत्यादि, 'सेत्तं सुहमवाउकाइया' ते एते सूक्ष्मवायुकायिकाः कथिता इति ॥
सूक्ष्मवायुकायिकान्निरूप्य वादरवायुकायिकान्निरूपयितुं प्रश्नयन्नाह-'से किं तं' इत्यादि, 'से किं तं वायरवाउकाइया' अथ के ते बादरवायुकायिकाः, बादरवायुकायिकानां किं लक्षणं कियन्तश्चभेदा इति प्रश्नः, उत्तरयति-'वायरवाउकाइया' अणेगविहा पन्नत्ता' बादरवायुकायिकाः जीवा अनेकविधा:-अनेकप्रकारकाः प्रज्ञप्ताः-कथिताः । अनेकविधत्वमेव दर्शयति'तं जहा' इत्यादि, 'तं जहा' तद्यथा-'पाईणवाए पडीणवाए' प्राचीनवातः प्रतीचीनवातः 'एवं जे यावन्ने तहप्पगारा' एवम्-प्राचीनादिवातवदेव ये चान्ये-प्राचीनवातसदृशास्तथा प्राचीनवातभिन्ना ये वायवः ते सर्वेऽपि बादरवायुकायिकतया ज्ञातव्याः, यथा-दक्षिणवातः, उत्तरवात इत्यादि, 'ते समासओ दुविहा पन्नत्ता' ते पूर्वोक्ताः प्राचीनादिवाता. समामतःउद्धृत्त हुए जीव ही इस अवस्था में आकर उत्पन्न होते है। इसलिये इन्हें द्वयागतिक कहा गया है । "परित्ता असंखेज्जा" प्रत्येक शरीरी असंख्यात होते हैं। "सेत्तं सुहमवाउक्काइया इसप्रकार से यह सूक्ष्म वायुकायिकों का निरूपण है।
बादर वायुकायिकों का निरूपण इस प्रकार से हैं-“से किं तं वायरवाउक्काइया" हे भदन्त ! बादरवायुकायिकों का क्या लक्षण है और कितने इनके भेद है ! उत्तर में प्रभु कहते हैं -- वायरवाउक्काइया अणेगविहा पन्नत्ता" हे गौतम ! बादरवायुकायिक जीव अनेक प्रकार के कहे गये हैं। "तं जहा" जैसे 'पाईणवाए पडीणवाए" प्राचीन वायु प्रतीचीन वायु इसी प्रकार "जे यावन्ने तहप्पगारा" जो और भी प्राचीन आदि वायु के जैसे तथा प्राचीन ' आदि वायु से भिन्न वायु है वे सब बादर वायुकायिक रूप से ही माने गये हैं । जैसे --- दक्षिणवायु, उत्तर वायु इत्यादि. "ते समासओ दविहा पन्नत्ता" ये सब वायु सक्षेप से दो प्रकार के ઉત્પન્ન થાય છે, તથા તિર્યંચ અને મનુષ્ય ગતિમાથી નીકળેલા જીવોજ આ અવસ્થામા આવીને ઉત્પન્ન થાય છે, તેથી તેઓને “ઢયાગતિક બે ગતિમાંથી આવવાવાળા કહેલા છે. 'परिप्ता असंखेज्जा' प्रत्येशी मस ध्याताय छे "से तं सुहम वाउक्काइया" मा प्रभारी આ સૂમ વાયુકાયિક જીવેનું નિરૂપણ છે.
पा२ वायुायिटनु नि३५९ मा प्रमाणे छे.- ‘से किं तं वायरंवाउक्काइया" ગૌતમ સ્વામી પ્રભુને પૂછે છે કે હે ભગવન બાદર વાયુકાચિક જીવનું શું લક્ષણ છે? અને तेनासा हो छ १ मा प्रश्न उत्तरमा प्रभु गौतम स्वामीन 3 -“बायर वाउक्काइया अणेगविहा पण्णत्ता" गौतम ! मा४२ वायुायि व मन: ५४॥२ना सा छे "तं जहा" ते २॥ प्रभार छ पाडीणवाप पडीणवाए” प्राचीन वायुं प्रतीयीन वायु विगैरे "जे यावन्ने तहप्पगारा" मीan my है. प्राचीन वायु विगैरेना या