________________
૧૩૦
૧. ૨. ૫. ૪. ૪. વૈમાનિક (મ) પર્યાપ્ત, (૨) અપર્યાપ્ત (૧૪૩)
(૧) કોપગ (૧૪૪) ૧–સૌધર્મ
૭-શુક્ર ૨–ઈશાન
૮-સહસ્ત્રાર ૩–સનકુમાર
-આત ૪–મહેન્દ્ર
૧૦–પ્રાણત પ-બ્રહ્મલોક
૧૧–રણ ૬–લાંતક
૧૨–અશ્રુત (૨) કપાતીત (૧૪૫)
A-2યક (નવ પ્રકાર) B–અનુત્તરૌપપાતિક ૧-વિજય
૪-અપરાજિત ૨–વૈજયંત પ–સર્વાર્થસિદ્ધ ૩–જયંત
બીજુ સ્થાન પદ : જીવેનું નિવાસસ્થાન
છ બે પ્રકારના છે : સંસારી અને સિદ્ધ. તેમના અનેક પ્રકાર પ્રથમ પદમાં ગણાવ્યા. હવે બીજા પદમાં તે તે પ્રકારના જીવનું નિવાસસ્થાન ક્યાં છે તે જાણવું જરૂરી છે. તેથી તેને વિચાર “સ્થાન” પદમાં કરવામાં આવ્યું છે. સ્થાનના વિચારમાં કાયમી નિવાસસ્થાન અને પ્રાસંગિક, એમ બે પ્રકાર સંભવે છે. પ્રસ્તુતમાં કાયમી નિવાસસ્થાનને–એટલે કે જીવ જન્મ ધારણ કર્યા પછી તે મરણ પર્યત કયાં રહે છે તેને–“સ્વસ્થાન” નામે ઓળખાવ્યું છે. અને પ્રાસંગિક નિવાસસ્થાનને વિચાર “ઉ૫પાત” અને “સમુઘાત –એમ બે પ્રકારે કરવામાં આવ્યું છે, જેને શાસ્ત્રની પરિભાષા પ્રમાણે પૂર્વભવમાં મૃત્યુ થાય એટલે કે પૂર્વભવનું આયુ સમાપ્ત થાય એટલે નવા ભવનાં નામ, ગોત્ર અને આયુનાં નિયામક કર્મોનો ઉદય થઈ જતું હોવાથી મૃત્યુ પછી નવે નામે ઓળખાય છે, જેમ કે પૂર્વભવમાં દેવ હોય અને મરીને તે જીવ મનુષ્ય થવાને હોય તે દેવાયુ સમાપ્ત થાય એટલે તે મનુષ્ય નામે ઓળખાય. પણ જેના મતે જીવ વ્યાપક
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
