Atma Siddhi Shastra Vivechan Part 4

Book Title: Atma Siddhi Shastra Vivechan Part 4
Author(s): Shrimad Rajchandra, Rakeshbhai Zaveri
Publisher: Shrimad Rajchandra Ashram

View full book textPrevious | Next

Page 391
________________

૩૫૮
‘શ્રી આત્મસિદ્ધિ શાસ્ત્ર' - વિવેચન કોઈ ગુણને પ્રાધાન્ય ન આપતાં માત્ર દેહાતીતપણાને જ પ્રાધાન્ય આપ્યું છે. તેનું રહસ્ય સમજાવતાં ડૉ. તરુલતાબાઈ મહાસતીજી કહે છે –
આપણો દેહ અને દેહભાવ એટલા વ્યક્ત છે કે જેને આપણે ક્ષણે-ક્ષણે અનુભવી રહ્યા છીએ. દેહભાવ એક ક્ષણ માટે લોપાતો નથી. સુષુપ્તિમાં કે જાગૃતિમાં દેહમાં થનાર પરિણમનને અનુભવી જ રહ્યા છીએ. દેહના એક પણ રોમરાયમાં કંઈ પણ થાય તે તરત વેદીએ છીએ. તેનાથી ઉત્પન્ન સુખ-દુઃખને વેદીએ છીએ. પણ વેદવાવાળો કોણ છે તેની આપણને ખબર નથી. જો થોડા જ ઊંડા જઈને વિચારીએ તો સમજી શકીએ છીએ કે દેહમાં થતાં પ્રકમ્પનોને વેદનાર અન્ય કોઈ છે. અને તે દેહથી જુદો હોય તેવું જણાય છે. પણ આપણે ઊંડા જતા નથી. ઉપરના સ્તર સુધી જ રહીએ છીએ. તેથી દેહભાવથી બહાર આવતા નથી. એમ દેહની સતત અનુભૂતિ છે. આ અનુભૂતિ એ જ દેહાધ્યાસ. જ્યાં સુધી દેહાધ્યાસ દૂર થાય નહીં ત્યાં સુધી આત્મા ઉન્નતિના માર્ગે પ્રયાણ કરી શકે નહીં. તો એક તો આપણને દેહભાવમાંથી છોડાવી આત્મોન્નતિના માર્ગે ચડાવવા માટે અરિહંતના આ ગુણને લક્ષ્ય કરીને કહ્યું છે અને બીજું આપણે દેહને વધુ ઓળખીએ છીએ તેથી દેહાતીત અવસ્થાને ઓળખવી પણ એટલી જ જરૂરી છે એ બતાવવા માટે.”
જેમ જેમ અરિહંત ભગવાનની અલૌકિક દેહાતીત દશાની ઓળખાણ થતી જાય છે, તેમ તેમ મુમુક્ષુને તેમના પ્રત્યે વિશિષ્ટ અહોભાવ આવતો જાય છે. તેને તેમની દેહાતીત દશાનું વારંવાર સ્મરણ રહે છે અને તેમના પ્રત્યે દઢ આશ્રયભક્તિ ઉદિત થાય છે. તે પોતાની દેહાસક્તિ અને જિનેશ્વર ભગવાનની દેહાતીત દશાની તુલના કરે છે અને દેહાતીત દશા પ્રાપ્ત કરવાનો લક્ષ બાંધે છે. પ્રસંગે પ્રસંગે, કાર્યો કર્યો, ક્ષણે ક્ષણે જિનેશ્વર ભગવાનની દેહાતીત દશામાં જ તેની વૃત્તિનું અનુસંધાન રહેતું હોવાથી તેની દેહાત્મબુદ્ધિ મોળી પડતી જાય છે. સ્વ-પર વચ્ચે ભેદજ્ઞાન થાય છે અને અંતર્મુખતા સધાય છે. તે પોતાના સ્વરૂપમાં એકાગ્ર થાય છે અને તેને અનુભવદશા પ્રગટે છે. આ પ્રકારે અરિહંત ભગવાનની દેહ છતાં દેહાતીત દશાના લક્ષે મુમુક્ષુ જીવ પણ તે દેહાતીત દશાનો આસ્વાદ લે છે. જેમ દીપકથી ભિન્ન એવી બત્તી, દીપકની ઉપાસના કરીને તેના જેવી – દીપકસ્વરૂપ થઈ જાય છે; તેમ જીવ પોતાના આત્માથી ભિન્ન એવા અરિહંત ભગવાનની ઉપાસના કરે તો તેવી પરમાત્મદશા પ્રગટ થાય છે. આમ, ૧- ડૉ. તરુલતાબાઈ મહાસતીજી, ‘હું આત્મા છું', ભાગ-૩, પૃ.૧૨૪-૧૨૫ ૨- જુઓ : આચાર્યશ્રી પૂજ્યપાદસ્વામીકૃત, ‘સમાધિતંત્ર', શ્લોક ૯૭
'भिन्नात्मानमुपास्यात्मा परो भवति तादृशः । वर्तिीपं यथोपास्य भिन्ना भवति तादृशी ।।'
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org


Page Navigation
1 ... 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794