Atma Siddhi Shastra Vivechan Part 4

Book Title: Atma Siddhi Shastra Vivechan Part 4
Author(s): Shrimad Rajchandra, Rakeshbhai Zaveri
Publisher: Shrimad Rajchandra Ashram

View full book textPrevious | Next

Page 489
________________ ૪પ૬ શ્રી આત્મસિદ્ધિ શાસ્ત્ર' - વિવેચન શકાય છે. દેવ-નરકાદિ ગતિમાં શુભાશુભ ફળ ભોગવવાથી જેમ શુભાશુભ કર્મ સફળ છે, તેમ તે શુભાશુભ કર્મની નિવૃત્તિ પણ સંભવિત હોવાથી તે પણ સફળ છે, અર્થાત્ કર્મની નિવૃત્તિરૂપ મોક્ષ છે. અનાદિ કાળથી જીવ શુભાશુભ ભાવ વડે કર્મબંધ કરતો આવ્યો છે, પરંતુ જ્યારે શુભાશુભ ભાવોની અપ્રવૃત્તિ તેમજ શુદ્ધોપયોગની પ્રવૃત્તિ થાય છે ત્યારે જીવ સર્વ કર્મના આત્યંતિક ક્ષયરૂપ નિર્વાણદશાને સંપ્રાપ્ત થાય છે. જેમ બીજ બળી જવાથી તેમાંથી અંકુર પ્રગટ થઈ શકતો નથી, તેમ કર્મરૂપ બીજ બળી જતાં સંસારરૂપ અંકુર ઊગી શકતો નથી અને તેથી કર્મની આત્યંતિક નિવૃત્તિ થતાં શુદ્ધપદરૂપ મોક્ષની પ્રાપ્તિ થાય છે. આમ, જીવમાં રાગ-દ્વેષની માત્રા ઓછી થતાં કર્મબંધનું પ્રમાણ ઘટે છે અને તેનો પૂર્ણપણે અભાવ થતાં કર્મબંધ અટકી જાય છે. કર્મની નિવૃત્તિ થતાં આત્માનો મોક્ષસ્વભાવ પ્રગટે છે અને તેને શાશ્વત મુક્ત સ્થિતિ પ્રાપ્ત થાય છે. શ્રીમદ્ લખે છે - જેમ શુભાશુભ કર્મપદ, જાણ્યાં સફળ પ્રમાણ; તેમ નિવૃત્તિ સફળતા, માટે મોક્ષ સુજાણ.' (89) વીત્યો કાળ અનંત તે, કર્મ શુભાશુભ ભાવ; તેહ શુભાશુભ છેદતાં, ઊપજે મોક્ષ સ્વભાવ.' (90) સર્વ કર્મની નિવૃત્તિ થતાં મોક્ષની પ્રાપ્તિ થાય છે એ બતાવી, શ્રીમદે તે કર્મની નિવૃત્તિ કરવાનો અચૂક, અવિરોધ ઉપાય પણ દર્શાવ્યો છે. કર્મને ખેંચી લાવવામાં મિથ્યાત્વ, અવિરતિ, પ્રમાદ, કષાય તથા યોગ કારણભૂત છે. જો ઘરનાં બારણાં ખુલ્લાં હોય તો તેમાં પશુ-પક્ષીઓ પ્રવેશ કરી શકે, તેમ આ કારણો તે શુભાશુભ કર્મને આવવાનાં દ્વાર છે. પૂર્વે બાંધેલાં કર્મનો ઉદય આવે ત્યારે જીવ તે કર્મકૃત પરિસ્થિતિ તથા ભાવો સાથે તન્મય ન થાય, રાગ-દ્વેષ ન કરતાં સમભાવમાં રહે તો જૂનાં કર્મની ગાંઠ છૂટી જાય છે તેમજ નવું કર્મ બંધાતું નથી. સર્વકર્મબંધનથી છૂટવાનો આ જ માર્ગ છે. જે ભવ્ય જીવ કર્મને પ્રેરનારાં કારણોનું છેદન કરે છે અને આત્મામાં વળગેલી કર્મવર્ગણાને સર્વથા નષ્ટ કરે છે, તેના અનંત આત્મિક ગુણો પૂર્ણપણે પ્રગટ થાય છે અને તેની મુક્તિની સાધના સંપૂર્ણ થાય છે. શ્રીમદ્ લખે છે - જે જે કારણ બંધનાં, તેહ બંધનો પંથ; તે કારણ છેદક દશા, મોક્ષપંથ ભવઅંત.(૯) રાગ, દ્વેષ, અજ્ઞાન એ, મુખ્ય કર્મની ગ્રંથ; થાય નિવૃત્તિ જેહથી, તે જ મોક્ષનો પંથ.” (100) શ્રીમદે અન્ય પ્રકારે પણ આ માર્ગને સમજાવ્યો છે. તેમણે સર્વ કર્મમાં મુખ્ય Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org


Page Navigation
1 ... 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794