Book Title: Samyagadrushti Dvantrinshika
Author(s): Yashovijay Upadhyay, Pravinchandra K Mota
Publisher: Gitarth Ganga
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004675/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAja viracita samyagdaSTidvAmiMzika zabdazaH vivecana paMdaramI batrIzI dravyArthika naya paryAyArthika naya. Jain Education vivecaka : paMDitavarya zrI pravINacaMdra khImajI motAainelibrary.org Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAmahopAdhyAya zrImad yazovijayajI mahArAjA viracita dvAdiMzaddhAtrizikA aMtargata samyagdaSTidvAciMzikA zabdazaH vivecana mULa graMthakAra tathA TIkAkAra ja laghuharibhadrasUri mahAmahopAdhyAya zrImad yazovijayajI mahArAjA AzIrvAdadAtA - vyAkhyAnavAcaspati, zAsanaprabhAvaka sva. pa. pU. AcAryadeveza zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA tathA pagdarzanavettA prAvacanika pratibhAdhAraka sva. pa. pU. munipravara zrI mohajitavijayajI mahArAja tathA vartamAna zrutamarmajJAtA vidvAna pa. pU. gaNivarya zrI yugabhUSaNavijayajI mahArAja * vivecanakAra paMDitavarya zrI pravINacaMdra khImajI motA 0 saMkalana-saMzodhanakArikA che - pa. pU. bhaktisUrIzvarajI mahArAjAnA samudAyanA prazAMtamUrti gacchAdhipati pa. pU. premasUrIzvarajI mahArAjAnA AjJAvartinI sAdhvIjI surendrazrIjI mahArAjanA ziSyA sAdhvIjI bodhiratnAzrIjI : prakAzaka : mAtA mATe 5, jena marcanTa sosAyaTI, phattehapurA roDa, pAlaDI, amadAvAda-. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaSTidvAAiMzikA zabdazaH vivecana vivecanakAra paMDitavarya zrI pravINacaMdra khImajI motA vIra saM. 2533 vi. saM. 2013 AvRtti: prathama nakalaH 500 mUlya rU. 50-00 Arthika sahayoga na pa. pU. munirAja zrI vizvadarzanavijayajI ma. sA.nI preraNAthI pUjyazrInA 34mA varSanI dIkSAtithi nimitte vAcanAnA ArAdhako taraphathI jJAnabhakti. poSa vada-10, vi. saM. 2013 : mukhya prAptisthAna : . D. kAtA kA (1) 5, jaina marcanTa sosAyaTI, phlehapurA roDa, pAlaDI, amadAvAda-7. mAM normaka, AratI ja mudraka ja mudreza purohita suryA ophaseTa, AMbalI gAma, seTelAITa-bopala roDa, amadAvAda-58. para 3 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ FH prAptisthAna: ka * amadAvAda : gItArtha gaMgA zrI naTavarabhAIema.zAha(AphrikAvALA) 5, jaina marcanTa sosAyaTI, DI-804, samarpaNa TAvarsa, gharaDA ghara pAse, phattehapurA roDa, pAlaDI, amadAvAda-7, 132 phUTa rIMga roDa, nAraNapurA, amadAvAda-13. 2 (079) 26604911, 32911471 4 (079) 27478512 * muMbaI : zrI nikuMjabhAI Ara. bhaMDArI viSNu mahala, trIje mALe, garavAre pevelIyananI sAme, DI-roDa, carcageTa, muMbaI-40OO20. 2 (022) 22814048 zrI himAMzubhAI ena. zeTha e-41, azoka samrATa, trIje mALe, daphatarI roDa, gauzALA lena, bInA javelarsanI upara, malADa (I.), muMbaI-400097. (022) 39438434 (mo.) 9322264851 jAmanagara : zrI lalitabhAI dharamazI zrI udayabhAI zAha 302, caMdanabALA epArTamenTa, C/o. mahAvIra agarabattI varkasa javAharalAla naheru roDa, C-9, supara mArkeTa, jayazrI TokIjhanI sAme, sarvodaya pArzvanAthanagara, jAmanagara-361001. jaina derAsara pAchaLa, muluMDa (ve), muMbaI-80. 8 - a (0288) ra678513 8 (022) 25680614, 2568603) * surata : DaoN. praphulabhAI je. zeTha DI-1, arpaNa epArTamenTa, bAbu nivAsanI galI, TImalIyAvADa, surata-395001. 8 (0261) 3013244 * rAjakoTa : zrI kamalezabhAI dAmANI "jinAjJA", 27, karaNaparA, rAjakoTa-360001. (0281) 2233120 * BANGALORE: Shri Vimalchandji C/. J. NEMKUMAR & COMPANY Kundan Market, D. S. Lane, Chickpet Cross, Bangalore-53. 8 (080) (O) 22875262, (R) 22259925 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ... prakAzakIya , "gItArtha gaMgA"nuM mukhya lakSya to ApaNA upakArI pUrvAcAryo jevA ke pa. pU. A. zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAja sAheba, pa. pU. upAdhyAyajI zrI yazovijayajI mahArAja sAheba Adi racita jetazAstromAM patharAyelAM vividha paramArthabhUta tatvonAM rahasyonuM taya, vikSepa, vyavahAra, nizcaya sApekSa arthagAMbhIryapUrNa vizleSaNa karavAnuM che, jethI zrI jetasaMghane te te padArthonA sarvAgI bodhamAM sahAya maLe. A kArya atyaMta vistAravALuM ane gahana che, ghaNAM sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto AmAM sahAya karI rahyAM che, zrAvako ane zrAvikAo paNa sau saune yogya kAryo saMbhALI rahyAM che, te anusAra kAma bahAra AvI rahyuM che ane kramasara AvatuM raheze. daramyAna zrI saMghamAMthI jijJAsu mumukSuo tathA zrAvako-zrAvikAo taraphathI evI mAMga vAraMvAra Ave che ke pU. munipravara zrI mohajitavijayajI mahArAja sAhebanAM tathA pU. gaNivarya zrI yugabhUSaNavijayajI mahArAja sAhebanAM judA judA viSayo paranAM apAyelAM vyAkhyAno tathA paMDitavarya zrI pravINabhAI motAe vividha zAstrIya viSayo para karelAM vivecano chapAvIne taiyAra karavAmAM Ave to sakaLa zrI saMghane cokkasa lAbhadAyI nIvaDe. AvI vinaMtIone lakSyamAM rAkhIne TrasTa nakkI karyuM che ke AvAM vyAkhyAno tathA vivecanonAM pustako prakAzita karavAM ane tene mAtra eka saMlagna pravRtti tarIke svIkAravI. A kAma gItArtha gaMgAnA mukhya lakSathI saheja phaMTAya che, bodhanI vividhatA ane saraLatAnI daSTie paNa bhinna prakAre che, chatAM tattvajijJAsu mATe hitakArI hovAthI tema ja ati mAMgane kAraNe uparyukta vinaMtI lakSamAM rAkhIne A pravRtti cAlu rAkhela che. tatvajijJAsu jIvo mATe AvAM pustako samyajJAna-darzana-cAritranI ArAdhanAmAM upayogI thaze, tevI AzA sahita - 5, jaina marcanTa sosAyaTI, phattehapurA roDa, pAlaDI, amadAvAda-7. TrasTIgaNa gItArtha gaMgA (sarva hakka gItArtha gaMgA TrasTane AdhIna che. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItArtha gaMgA dvArA prakAzita vyAkhyAnanA graMtho (gujarAtI) vyiAkhyAnakAra - pa. pU. munipravara zrI mohajitavijayajI (moTA paMDita) ma. sA. 1. Azrava ane anubaMdha 2. pudagala vosirAvavAnI kriyA 3. cAritrAcAra vyAkhyAnakAra :- pa. pU. gaNivarya zrI yugabhUSaNavijayajI (nAnA paMDita) ma. sA. 1. yogadaSTisamuccaya 2. karmavAda karNikA 3. sagati tamArA hAthamAM ! 4. darzanAcAra 5. zAsana sthApanA 6. anekAMtavAda 7. praznottarI 8. cittavRtti 9. cAlo, mokSanuM sAcuM svarUpa samajIe 10. manovijaya ane Atmazuddhi 11. bhAgavatI pravajyA paricaya 12. bhAvadharma bhAga-1 (praNidhAna) 13. bhAvadharma bhAga-2 (pravRtti, vidhvajaya, siddhi, viniyoga) 14. lokottara dAnadharma "anukaMpA" 15. kudaratI AphatamAM jainanuM kartavya 16. dharmarakSA pravacana zreNI (bhAga-1) | pa. pU. gaNivarya zrI yugabhUSaNavijayajI (nAnA paMDita) ma. sA. saMpAdita 1. zrAvakanAM bAra vratonA vikalpo. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ leNas :- 5. pU. zazivarya zrI yugabhUSAvizya (nAnA paMDita) ma. sA. 1. jainazAsana svataMtra dharma ke saMpradAya ? (hindI vyAkhyAnakAra :- pa. pU. gaNivarya zrI yugabhUSaNavijayajI (nAnA paMDita) ma.sA. 1. jainazAsana sthApanA 3. zrAvaka ke bAraha vrata evaM vikalpa 2. cittavRtti 4. praznottarI lekhaka :- pa. pU. gaNivarya zrI yugabhUSaNavijayajI (nAnA paMDita) ma.sA. 1. jinazAsana svataMtra dharma yA saMpradAya ? ... | saMpAdaka :- pa. pU. gaNivarya zrI arihaMtasAgarajI mahArAja sAhaba 1. pAkSika aticAra ENGLISH Lecturer : H. H. GANIVARYA SHRI YUGBHUSHANVIJAYJI M. S. 1. Status of religion in modern Nation State theory Author : H. H. GANIVARYA SHRI YUGBHUSHANVIJAY JI M. S. 1. Is Jaina Order Independent Religion or Denomination ? Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItArtha gaMgA dvArA prakAzita Inmm vivecananA graMtho (gujarAtI) vivecanakAra - paMDitavarya zrI pravINacaMdra khImajI motA ] 1. yogaviMzikA zabdazaH vivecana (aprApya) 2. adhyAtmaupaniSata prakaraNa zabdazaH vivecana 3. adhyAtmamataparIkSA zabdazaH vivecana bhAga-1 4. adhyAtmamataparIkSA zabdazaH vivecana bhAga-2 5. adhyAtmamata parIkSA zabdazaH vivecana bhAga-3 6. viMzativiMzikA zabdazaH vivecana pUrvArdha 7. viMzativiMzikA zabdazaH vivecana uttarArdha 8. ArAdhaka-virAdhaka caturbhagI zabdazaH vivecana 9. samyakatva SasthAna caupaI zabdazaH vivecana 10. adhyAtmasAra zabdazaH vivecana bhAga-1 11. pratimAzataka zabdazaH vivecana bhAga-1 12. pratimAzataka zabdazaH vivecana bhAga-2 13. kUpadaSTAMta vizadIkaraNa zabdazaH vivecana 14. paMcasUtra zabdazaH vivecana bhAga-1 (sUtra 1-2) 15. sUtranA pariNAmadarzaka yanaleza bhAga-1 16. paMcasUtra zabdazaH vivecana bhAga-2 (sUtra 3-4-5) 17. sAmAcArI prakaraNa zabdazaH vivecana bhAga-1 18. sAmAcArI prakaraNa zabdazaH vivecana bhAga-2 19. pratimAzataka zabdazaH vivecana bhAga-3 20. dAnadvAciMzikA-1 zabdazaH vivecana 21. mitrAdvAciMzikA-21 zabdazaH vivecana 22. yogazataka zabdazaH vivecanA 23. paMcavastaka prakaraNa zabdazaH vivecana bhAga-1 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24. yogabhedaddhAtrizikA-18 zabdazaH vivecana 25. yogavivekadvAciMzikA-19 zabdazaH vivecana 26. sAdhusAmayyadvAciMzikA-6 zabdazaH vivecanA 27. bhikSadvAciMzikA-27 zabdazaH vivecana 28. dIkSAdvAciMzikA-28 zabdazaH vivecana 29. yogadaSTinI sAya zabdazaH vivecana 30. kevalibhuktivyavasthApanadvAciMzikA-30 zabdazaH vivecana 31. pAtaMjala yogalakSaNavicAradvAciMzikA-11 zabdazaH vivecana 32. jJAnasAra zabdazaH vivecana 33. saMthArA porisI sUtrano bhAvAnuvAda ane hiMsASTaka zabdazaH vivecana 34. jinamahattvadvAciMzikA-4 zabdazaH vivecana gItArtha gaMgA dvArA prakAzita anya pustakonI yAdI 1. zrI sametazikharajInI saMvedanA saMkalanakartA: jyotiSabhAI zAha 2. zrI navapada ArAdhanA vidhi saMkalanakartA : jyotiSabhAI zAha 3. svataMtra bhAratamAM dharma parataMtra . (guja.) saMkalanakartA dharmatIrtha rakSA samiti 4. svataMtra bhArata meM gharma parataMtra !!! (hindI) saMkalanakartA H dharmatIrtha rakSA samiti 5. Right to Freedom of Religion iaa saMkalanakartA dharmatIrtha rakSA samiti (aMgrejI) 6. "rakSAdharma' abhiyAna (guja.) saMkalanakartA : dharmatIrtha rakSA samiti 7. "Rakshadharma'Abhiyaan (aMgrejI) saMkalanakartA : dharmatIrtha rakSA samiti gItArtha gaMgA aMtargata gaMgotrI graMthamALA dvArA prakAzita graMtho 1. dharmatIrtha bhAga-1 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'dvAciMzadvAaizikA' graMthanI "samyagdaSTidvAaizikA'nA | zabdazaH vivecananA saMkalana-saMpAdananI veLAe prAstAvika vizvakalyANakara zrI jinazAsananA gaganane jJAnAlokathI prakAzita ane prabhAvita karanArA aneka mahApuruSomAM svaparadarzananiSNAta, prakAMDa vidvAna, vistRta-sacoTa-spaSTa-saMdehamukta sAhityanA samartha sarjaka, sarvanayamaya vANI vahAvanAra nyAyavizArada nyAyAcArya mahAmahopAdhyAya zrImad yazovijayajI mahArAjAnuM AgavuM sthAna che. judA judA batrIza viSayo upara, viSayavAra 3ra32 arthagaMbhIra zlokothI karAyela vizada chaNAvaTavALo, tathA 5050 zloka pramANa, adbhuta, adhyayanIya, "tattvArtha dIpikA' nAmanI svopajJavRttithI samalaMkRta A 'dvatrizaddhAtrizikA' graMtha, pU. upAdhyAyajI mahArAjAnI eka Master " Piece - uttama namUnArUpa amara kRti che. A "samyagdaSTiDhAtrizikA' 'dvatrizadvADhizikA' graMthanuM 15muM prakaraNa che. viSayazuddha ane svarUpazuddha anuSThAna sevanArA apunabaMdhaka jIvo, nivRttaasadgahavALA ane sadgahapravRtta hovAne kAraNe tattvamArganI prAptimAM pratibaMdhaka kaSAyono upazama karIne kamasara samyagdaSTi thAya che. tevA samyagdaSTi jIvonuM svarUpa prastuta dvAtrizikAmAM batAvela che. A kArnAizikAmAM samyagdarzananAM liMga zloka-2 thI 6mAM, samakitaprAptinI prakriyA zloka-7 thI 10mAM, samyagdarzanano mahimA, phaLa, samakitInI sAMsArika pravRtti ityAdi zloka-11-1ramAM batAvela che. tyArabAda samakitI ane bodhisattvanI sarakhAmaNI zloka-13 thI 15mAM karela che ane tyArapachI atyaMta vistArathI navyanyAyanI paribhASAthI ziSTanA lakSaNanI vistRta mImAMsA karavAmAM Avela che. rAga-dveSanA tIvra pariNAmarUpa graMthinA bhedathI pragaTa thatAM samyagdaSTinAM liMgo A pramANe che. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra zuzruSA :- zuzruSA arthAt tattvane sAMbhaLavAnI icchA. graMthibheda thavAthI tattvano tIvra pakSapAta hoya che ane svazakti anusAra tattvane jANIne tattvane sevavAno pariNAma hoya che. samyagdadviAtriMzikA/prastAvanA yuvAna, vicakSaNa, saMgItanA zokhIna ane kAminIyukta bhogIne kinnaranA gItanA layo pakaDavAmAM jevo rasa hoya tenA karatAM adhika rasa jinokta tattvanA zravaNano samakitIne hoya che. bhoganuM sukha A bhavamAM vizrAMta thanAra hovAthI ati tuccha che, jyAre jinokta tattvanA bodhathI thatuM sukha vartamAnamAM AhlAdaka ane janmAMtaramAM zubhanI paraMparA sarjanAra hovAthI kalyANanuM kAraNa che. saMsAramAM dhana, kuTuMbAdi prAptapUrva che. tethI temAM samyagdaSTino balavAna rAga nathI ke gADha AkarSaNa nathI; paraMtu 'A paramAtmAnA vacananA paramArthane pAmIne huM zIghra saMsArano aMta karuM' evI anuparata icchA varte che, ane tenuM A tattvazravaNa ja tattvabodhamAM vizrAMta pAme che. dharmarAga :- dharmarAga eTale saMpUrNa niravadyabhAvavALA cAritradharmanI spRhA. bhogazALInA strI AdinA abhilASathI adhika prakarSavALo dharmarAga samyagdaSTine che, chatAM pote bAhyakriyA karI nirlepatAnI pariNatirUpa bhAvacAritra pragaTa karI zake tema nathI, tevo nirNaya, zAstravacanathI ane svakRtisAdhyatAdinA samyak samAlocanathI karIne, saMyamaprAptinA upAyabhUta svakRtisAdhya bhagavadbhakti Adi anuSThAnamAM yatna karIne zaktisaMcaya kare che. jema ghebarapriya brAhmaNa tathAvidha saMyogathI tuccha annAdi khAya topaNa ghebaranI balavAna icchA mlAna thatI nathI, tema viparIta evI saMsAranI bhogAdi pravRttimAM paNa samyagdaSTi jIvonI, asaMgaavasthAne pragaTa karavAnA ananya upAyabhUta cAritragrahaNanI icchA mlAna thatI nathI. gurudevAdi pUjA :- samyagdaSTi jIvone tattvazuzruSAmAM jevo baddha rAga che tevo ja tattvasevanano baddha rAga che. tethI saMyamanA arthI samyagdaSTi jIvo tattvanI prAptinA ananya rAhabara evA cAritrasaMpanna guru, ane yogamArganA prarUpaka tIrthaMkaranI bhakti zaktinA prakarSathI kare che, ane tadguNapariNata citta hovAthI cAritranAM AvA2ka karmono nAza kare che ane saMyamanI zakti saMcita kare che. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdadvitrizikA/prastAvanA samyagdaSTi jIvone tattvanI prApti thayA pachI mithyAtvano udaya thAya, ke tevA prakAranAM bAhya nimittone kAraNe samyatvathI bhraSTa thAya tevA saMklezane pAme, ane AraMbhAdi anucita pravRtti kare, topaNa graMthibhedanA kAlamAM sattAmAM rahelI karmasthitine oLaMgI adhika sthiti kyAreya bAMdhatA nathI, e bhraSTa paNa samyagdaSTi jIvono zobhana pariNAma che arthAt prApta thayela suMdarapaNuM sarvathA jatuM nathI. vaLI samyagdaSTi jIvonI saMsAranI pApapravRtti paNa takhalohapadanyAsa tulya hoya che arthAt lokhaMDanA lAlacoLa tapelA goLA para paga mUkavo ja paDe tema hoya, to ochAmAM ocho paga mUkIne cAle, kaMpatA haiye paga mUke ane jhaDapathI pAcho UMcakI le, tevI samakitInI sakaMpa pApapravRtti jANavI. bauddhadarzananA bodhisattva mAtra kAyapAti ja hoya, cittapati nahi, A vAta samakitImAM siddha thAya che. vaLI bodhisattvo parArtharasika=paropakArabaddha cittavALA, buddhimAna= padArthanA paramArthane jonArA, mArgagAmI=kalyANaprApaka pathagAmI, mahAzayanasphIta AzayavALA ane guNarAgI hoya che. A bodhisattvanAM lakSaNo samakitImAM jaNAya che. bodhisattva' zabdanA be artha zloka-13mAM karyA. (1) bodhi vaDe samyagdarzana vaDe pradhAna evA jIvo bodhisattvo, athavA (2) bhAvi tIrthane karanArA tIrthakaAyogya sambodhisaMpanna evA jIvo bodhisattvo. A pramANe vyutpattiarthathI paNa bodhisattva ane samyagdaSTimAM tulyatA che tema batAvyuM. tyAM bhavyatva ane tathAbhavyatvanI prAsaMgika vicAraNA lalitavistarA graMthanA AdhAre graMthakArazrIe spaSTa ane pAradarzaka rUpe karela che. samyagdaSTi jIvomAM graMthibhedane kAraNe tattvane jANavA mATe parama madhyasthatA pragaTa thayelI che ane bhagavAnanA vacanamAM nizcala anurAga che. tethI aMzathI kSINadoSapaNuM che arthAt karmabaMdhanA kAraNabhUta mithyAtva, avirati, kaSAya ane yogamAMthI mithyAtvarUpa aMza javAthI aMzathI kSINadoSapaNuM che. tethI ziSTapaNuM paNa samyagdaSTimAM ja ghaTe che, te zloka-16mAM sthApana karyuM. saMpUrNa ziSyatva siddhanA jIvomAM athavA kevaLI mahAtmAomAM ane AMzika ziSTatva Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdadviAtriMzikA/prastAvanA samakitImAM saMgata thAya che. tethI brAhmaNoe karela 'vevaprAmAyamatRtva ziSTatva' e lakSaNamAM AvatA doSo zloka-17 thI 21 sudhI batAvyA. 4 aMte padmanAbhe karela ziSyanA lakSaNamAM pariSkAra tathA nirAkaraNa zloka-22 thI 31 sudhI navyanyAyanI paribhASAmAM suMdara rIte karela che, jenA dvArA pU. upAdhyAyajI mahArAjAnI tArkika zaktinuM darzana thAya che. A dvAtriMzikAno uttarArdha gUDha navyanyAyanI paribhASAnI gUDhatA, karkazatA ane sUkSmatAthI bharelo hovAthI vAcakavargane bauddhika kasarata karavAnI AvazyakatA rahe tevo che. prabaLa rAga-dveSano kSaya thayela hovAthI samyagdaSTimAM ja 'aMzata: kSILoparUziSTatva' saMgata thAya che; kema ke niratizaya AnaMdanA bhAjanavALA samyagdaSTi che, ane A ziSTatvanI taratamatAno vyavahAra sakalajanaprasiddha che, tethI samyagdaSTi ja ziSTa che, tema bloka-32mAM graMthakA2zrI sthApana kare che. yogamArgasaMdarzaka guruvaryonI satata varasatI divya kRpAvRSTi ane nirmaLa amIdraSTithI, temaja yogamArgamarmajJa ane yogamArgano mane bodha karAvavAmAM dharmabodhakara sva. pa.pU. mohajitavijayajI mahArAjAe (moTA paMDita mahArAjAe) jagADelI jJAnayoganI sAdhanAnI rucithI, pa.pU. haribhadrasUrIzvarajI mahArAja sAhebanA tathA pa. pU. yazovijayajI mahArAja sAhebanA saMvegavardhaka yogagraMthonA abhyAsamAM niraMtara yatna thato rahyo. temAM paNa yogagraMthonA paThana-pAThanamAM satata rata paMDitavarya zrI pravINabhAI, je jainazAsananA jJAnanidhine prakAzita karI rahyA che, temanA dvArA karAyelA graMthonA vivecanane lakhavAnuM kArya karI saMkalanA karavAnI puNya taka prApta thaI, jenA kAraNe nAdurasta tabiyatamAM paNa satata prasannatA jaLavAI rahI. kharekhara ! mArA jIvanamAM svAdhyAyarUpa saMjIvanIe auSadhinuM kArya karela che. A 'samyagdaSTidvAtriMzikA'nA gujarAtI vivaraNanA prasaMzodhanAdi kAryamAM zrutopAsaka, zrAddhavarya zrI zAMtilAla zivalAla zAhano suMdara sahayoga prApta thayo che tathA sA. dRSTiratnAzrIno ane sA. ArjavaratnAzrIno suMdara sahAyakabhAva prApta thayo che. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaSTiddhAtrizikA/prastAvanA - A kAtrizikA graMthanuM vivaraNa lakhavAmAM ke saMkalana-saMzodhanAdi kAryamAM chabasthatAne kAraNe taraNatAraNa zrI jinezvaradevonI AjJAviruddha ke graMthakArazrInA Azayaviruddha padArthanuM nirUpaNa thayela hoya to "micchA mi dukkaDa" mAMguM chuM. samyagdaSTi jIvo tamAma padArthonuM Analysis karyA ja karatA hoya che. mohanIyakarmanA tamAma pariNAmone upayoga mUke to jANI zake tevI paTubuddhivALA hoya che. jema jhaverI hIrAne pArakhe tema guNa-doSanI parakha karI zake che, pariNAmadarzI hoya che ityAdi samyagdaSTinA guNone prApta karavA icchatA AtmakalyANanA arthI jIvoe samyagdaSTinA zuzruSAdi guNomAM yatna karavo joIe. AtmAno prayatna jyAM thAya tyAM nakkI kSayopazama thAya che. A dvitrizikAnuM adhyayana karavA dvArA mAruM vIrya paNa samyakatvanI prApti mATe ullasita bane, bodhinI prApti dvArA saMsAranuM parimitIkaraNa thAya ane yogInAtha paramAtmAe batAvelA yogamArgane pAmI temAM kramazaH AgaLa vadhuM, AtmaguNonI anubhUtimAM ramaNatA karuM ane bhavya mumukSu sAdhako paNa A graMtharatnanA paThanapAThana-zravaNa-ciMtana-manana-nididhyAsananA baLathI vahelI take parama ane carama zAzvata vizrAMtisthAnane pAmI bhavano viraha prApta kare, e ja aMtaranI abhyarthanA. - jApAmatu sarvagIvALAma" - vi. saM. 2063, vaizAkha suda-3, tA. 20-4-2007, zukravAra 302, vimalavihAra, sarasvatI sosAyaTI, pAlaDI, amadAvAda-7. vairAgyavAridhi pa. pU. bhaktisUrIzvarajI mahArAjAnA paTTAlaMkAra gacchAdhipati pa. pU. premasUrIzvarajI mahArAjAnA AjJAvartinI sAdhvIjI jaya-lAvaNyahemazrIjI ma. sA.nA ziSyA tapasvIratnA svAdhyAyapriyA pa. pU. sA. surendrazrIjI ma. sA.nA ziSyA bhavavirahaththu sAdhvIzrI bodhiratnAzrIjI na ja na Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaSTidvAciMzikA/saMkalanA 'dvAdiMzadvAciMzikA' graMthanI 1pamI "samyagdaSTidvAtrizikA'nA padArthonI saMkalanA (1) cakSuthI apratyakSa evA samyagdarzanano pariNAma, traNa liMgo dvArA, anumeya : samyagdaSTi jIvane tattvane jovAmAM bAdhaka evA mithyAtvano kSaya thayelo hovAthI jIvanI sarvakarmarahita avasthA sArarUpa lAge che, ane te avasthAnI prAptino upAya sarvasaMganA pariNAmathI rahita evo jIvano jJAnano upayoga che, ema samyagdaSTine dekhAya che. vaLI saMgapariNAmathI AviSTa jJAna karmabaMdha dvArA saMsAranA sarjananuM kAraNa che, Avo sthira vizvAsa samyagdaSTine che, ane saMga vagaranI avasthAnI prAptino upAya kaSa-cheda-tApazuddha evuM sarvajJanuM vacana che ane sarvajJanA vacanAnusAra pravRtti che, Avo bodha paNa samyagdaSTine che. tethI samyagdaSTi jIvane tattvane batAvanArA bhagavAnanA vacanane sAMbhaLavAno baLavAna rAga che ane bhagavAnanA vacanAnusAra zIlasevanano paNa baLavAna rAga che. vaLI asaMgabhAvanI prAptimAM jema zrata ane zIla kAraNa che, tema guNavAna guru ane sanmArgane batAvanArA devAdinI pUjA paNa kAraNa che. tethI samyagdaSTi jIva zaktinA prakarSathI guru ane devAdinI bhakti paNa kare che. tethI samyagdaSTimAM vartato samyagdarzanano pariNAma cakSuthI pratyakSa nathI, topaNa zuzruSAguNa, dharmarAga ane gurudevAdinI pUjA - A traNa liMgo dvArA "A samyagdaSTi che tema anumAna thAya tevo che. jIva anAdikALathI sukhano artha che ane samyatva pAme che tyAre paNa sukhano arthI che. phakta pUrvamAM mithyAtva hovAne kAraNe pAramArthika sukhane jovAnI dRSTino ughADa na hato, tethI apAramArthika sukha mATe jIva udyama karato hato. have samyatva prApta thavAnA kAraNe pAramArthika sukhane jovAnI nirmaLa dRSTino ughADa thayo, tethI samyagdaSTi jIva pAramArthika sukhanI prApti mATe udyama karanAra bane che. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaSTidvAciMzikA/saMkalanA tethI jijJAsA thAya ke A samyakatva kaI rIte pragaTe ? tene spaSTa karavA mATe graMthakArazrI kahe che - samyakravaprApti mATe traNa kAraNo :samyaktvanuM prAgaTya zenAthI ? jIva samyaktva traNa karaNa dvArA prApta kare che. (1) yathApravRttikaraNa, (2) apUrvakaraNa ane (3) anivRttikaraNa. karaNa eTale jIvano pariNAma. (1) yathApravRttikaraNa = nadIgoLapASANanyAyathI anAbhoga dvArA thato jIvano pariNAma. (2) apUrvakaraNa = anAdikALamAM kyAreya na thayo hoya tevo jIvano apUrva pariNAma. (3) anivRttikaraNa = samyakatvane pAmyA vinA nivartana na pAme tevo parama madhyasthatApUrvaka tattvAtattvanA vibhAgane anukULa evo jIvano pariNAma. anAbhogathI thayela caramAvartakALabhAvI yathApravRttikaraNa - nadIgoLapASANanyAyathI jIve anaMtIvAra yathApravRttikaraNa karyuM, paraMtu apUrvakaraNa ke anivRttikaraNa karyuM nahIM, tethI samyakatvane pAmyo nahIM. vaLI karmamaLanI kaMIka alpatA thavAne kAraNe caramAvartakALamAM jIva anAbhogathI yogamArgano prathama guNa prApta kare che, tyAre thayeluM yathApravRttikaraNa jIvane tattvane abhimukha banAve che. Ane AzrayIne caramAvartakALabhAvI paNa yathApravRttikaraNa "nadIgoLapASANanyAyathI anAbhogathI thayela che" ema kahevAya che. yogamArgano prathama guNa pragaTyA pachI yogamArganA yamaniyamAdinA sevanarUpa yogamArganI pravRttio cAra dRSTimAM rahelA jIvo kare che, te sarva apUrvakaraNanA AsannabhAvavALA pariNAmarUpa che. te pariNAmane AzrayIne cAra dRSTione apUrva pariNAmarUpa svIkArela che. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaztiAsiMzikA/saMkalanA caramayathApravRttikaraNano pariNAma pragaTyA pachI koIka nimittane pAmIne jIvamAM apUrvakaraNano pariNAma pragaTa thAya che tyAre, jIvamAM vartatI tattvane jovAmAM bAdhaka evI rAga-dveSanI graMthino bheda karavAno prAraMbha thAya che; ane apUrvakaraNa dvArA jIva graMthine bhedIne anivRttikaraNane prApta kare che tyAre, parama madhyasthatApUrvaka tattvAtattvanA vibhAgane anukULa jIvano upayoga pravarte che, je upayoga avazya tattvanI prApti karAvIne vizrAMta thAya che. tethI anivRttikaraNane pAmelo jIva avazya samyakatvane pApta kare che ane tyAre jIvanuM pAramArthika svarUpa tene tattvarUpe dekhAya che. A rIte traNa karaNa dvArA graMthine bhedIne samyakatvane pAmelA jIvo samyaktvathI bhraSTa thAya to paNa temane pUrvanA jevo saMklezano pariNAma thato nathI. vaLI, bauddhadarzanavALA je bodhisattvanuM lakSaNa kare che te samyagdaSTimAM ghaTe che. bauddho kahe che ke bodhisattva kAyapAti hoya che, cittapAti hotA nathI, tema samyagdaSTi paNa zubha AzayavALA hovAne kAraNe saMsAranI pravRtti karatA hoya topaNa kAyapAti che, paNa cittapati nathI. vaLI, jemAM aMzathI doSakSaya thayA che, teo ucita pravRtti karanArA che. ane samyagdaSTi jIvomAM mithyAtvAdi doSono kSaya thayo che, mATe ziSTanuM lakSaNa samyagdaSTimAM ghaTe che. vaLI brAhmaNo ziSTanuM lakSaNa karatAM kahe che ke "vedane pramANarUpe mAne te ziSTa che.' A lakSaNa aneka doSothI vyApta che ane te lakSaNamAM AvatA doSonA nivAraNa mATe padmanAbhe je pariSkAra karyo che, te sarva pariSkAra batAvIne graMthakArazrIe brAhmaNo vaDe svIkArAyela ziSTanuM lakSaNa kaI rIte saMgata nathI, te batAvIne samyagdaSTimAM ja ziSTapaNuM ghaTe che te vistArathI prastuta kAtrizikAmAM sthApana karela che, je A pramANe che - brAhmaNo vaDe karAyela ziSTanA lakSaNa aMge zloka-17 thI zloka-3ra sudhInI carcA - ziSTanuM lakSaNa ane te te lakSaNamAM AvatI ativyApti Adi - (1) verAmAmastRtvam ziSTatvam brAhmaNatADita bauddhamAM ativyApti. tenA nivAraNa mATe - Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaSviAtriMzikA/saMkalanA (2) svArasikavedaprAmANyamantRtvam ziSTatvam svApAddidRzAvANA brAhmaeAmAM avyApti. tenA nivAraNa mATe (3) svArasikavedaprAmANyAbhyupagamAt yAvadvedAprAmANyAnabhyupagamaH tAvacchiSTatvam - bauddhatADita brAhmaNamAM avyApti. tenA nivAraNa mATe (4) svArasikavedaprAmANyAbhyupagamAt yAvatsvArasikavedAprAmANyAnabhyupagamaH tAvacchiSTatvam - ve6tva3ye vehane nahIM bhaeAnAra ne chatvAhi3ye vedhvayanane apramANa svIkAranArA brAhmaNamAM avyApti. tenA nivAraNa mATe - (5) svArasikavedaprAmANyAbhyupagamAt yAvadvedatvena svArasikavedAprAmANyAnabhyupagamaH tAvacchiSTatvam zrAhmaeAbhava uttara alavane pAmelA brAhmaeAnA bhavamAM ativyApti. tenA nivAraNa mATe G --- (7) utkRSTajJAnAvacchedakazarIravattve sati svArasikavedaprAmANyAbhyupagamAt yAvadvedatvena svArasikavedAprAmANyAnabhyupagamaH tAvacchiSTatvam Izvara azarIrI hovAthI IzvaramAM avyApti. tenA nivAraNa mATe (7) anyAGgarahitve sati svArasikavedaprAmANyAbhyupagamAt yAvadvedatvena svArasikavedAprAmANyAnabhyupagamaH tAvacchiSTatvam brAhmaeAnA abhava uttara anya zarIra agrahadazAmAM ativyApti. tenA nivAraNa mATe - (8) svArasikavedaprAmANyAbhyupagame sati yAvadapakRSTajJAnAvacchedakazarIrasambandhavirahasamAnakAlInaH yAvatkAlInavedatvena svArasikavedAprAmANyAnabhyupagamaH tAvatkAlIna ziSTatvam - vyadhika2Na saMbaMdhathI ziSTa evA brAhmaNamAM avyApti. tenA nivAraNa mATe (8) svArasikavedaprAmANyAbhyupagame sati vedaprAmANyAbhyupagamasamAnAdhikaraNayAvadapakRSTajJAnAvacchedakazarIrasambandhavirahasamAnakAlInaH yAvatkAlInavedatvena svArasikavedAprAmANyAnabhyupagamaH tAvatkAlInaziSTatvam agaDAnA pUrvanA brAhmaeAnA lavamAM vedaprAmANyanA abhyupagamane AzrayIne kAkabhava uttara brAhmaNabhavamAM lakSaNanI avyApti. tenA nivAraNa mATe www (10) svArasikayatkiJcidvedaprAmANyA'bhyupagame sati vedaprAmANyAbhyupagamasamAnAdhikaraNayAvadapakRSTajJAnAvacchedakazarIrasambandhavirahasamAnakAlInaH yAvatkAlInavedatvena svArasikavedAprAmANyAnabhyupagamaH tAvatkAlInaziSTatvam - Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 samyagdAitriMzikA/saMkalanA (A) brAhmaNabhava uttara kAkabhava uttara brAhmaNabhavIya zarIranI agrahadazAmAM ativyApti. (B) brAhmaNabhava uttara kAkabhavIya zarIranI agrahadazAmAM ativyApti. (C) uttarabhavamAM brAhmaNa thanArA evA svApAdidazAvALA bauddhamAM ativyApti. uparyukta zloka-25nA traNa sthAnanI ativyAptinA nivAraNa mATe tathA zloka-24mAM batAvela ziSya brAhmaNamAM AvatI ativyAptinA nivAraNa mATe ane zloka-20mAM batAvela kAkabhavaprApta brAhmaNamAM AvatI ativyAptinA nivAraNa mATe ane IzvaramAM AvatI avyAptinA nivAraNa mATe padmanAbha vaDe AvuM lakSaNa thaI zake. (11) svArasiyevaprAmALyAkhyupAme sati nIvavRttivaziSTAdmAvAmAve sati vedatvena svArasikavedAprAmANyAnabhyupagamaH ziSTatvam (A) utkarSa ane apakarSane AzrayIne brAhmaNamAM avyApti ane kAkamAM ativyApti. (B) kAryamAtravRtti jAtinA kAryatAvacchedaka niyamane kAraNe sarva kArya sAdhAraNa eka kAraNanI kalpanAnI Apatti. (C) sAMkarya doSa. (D) upasthitikRta gaurava. A sarva doSonA nivAraNa mATe (12) khammAvatjhevena svasamAdhiraLasvottaravevaprAmAkhyA myupAmatAnAdhAravevapraamaannyaabhyupgmottrkaalvRttitvvishissttvedaapraamaannyaanbhyupgmvirhH ziSTatvam - kArtyathI svIkArIe to brAhmaNamAM avyApti. dezathI svIkArIe to bauddhAdimAM ativyApti. tenA nivAraNa mATe (13) ekajanmAvacchedena svatAtparyAta svsiddhaantopjiivysvsmaanaadhikrnnsvottrvedpraamaannyaabhyupgmdhvNsaanaadhaarvedpraamaannyaabhyupgmottrkaalvRttitvvishissttvedaapraamaannyaangrupanavirada: ziSTatvama re svasiddhAnta upajIyano artha anyAmasaMvAvitva' svIkAravAthI svamatamAM avyApti, ane svasiddhAnta upajIvyano artha 'yuvatsunanIvyatva' svIkAravAthI jainomAM lakSaNanI ghaTamAnatA. - Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 samyagdaddhiAtrizikA/saMkalanA vaLI, sAdhanAviSayamathyAjJAnamArUM ziSTatvam | A lakSaNa paNa samyagdaSTimAM rahela ziSTatvanuM vyaMjaka che; paraMtu paramatAnusAra A ziSTanuM lakSaNa saMgata nathI. saMkSepathI e prApta thAya ke vedane pramANa mAne te ziSTa kahevAya ema brAhmaNo mAne che ane jinavacanane pramANa mAne te ziSTa kahevAya ema jaino mAne che. tethI vicArakane ema lAge ke jemAM brAhmaNo svadarzanamAM sthira rucivALA hoya te ziSTa che tema kahe che, tema jaino paNa svadarzanamAM sthira rucivALAne ziSTa kahe che. tethI bannenuM ziSTapaNuM samAna che, e prakArano koIne bhrama thAya. enA nivAraNa mATe brAhmaNoe karelA ziSTanA lakSaNamAM zuM zuM doSo Ave che, tenI vistArathI carcA karIne aMte sthApana karyuM ke yuktiyukta vedavacanone jaino paNa pramANa mAne che. tethI bhagavAnanA vacanathI pariSkRta mativALA samyagdaSTi jIvo vedane paNa te te nayaapekSAe pramANabhUta mAne che. mATe brAhmaNoe kareluM ziSTanuM lakSaNa vivekI evA samyagdaSTi jIvomAM ghaTe che, ane avicAraka rIte vedane pramANa mAnanArA brAhmaNomAM ghaTatuM nathI. vaLI, sarvajJonAM sarva vacana yuktiyukta che. tethI yathArthavAdI evA sarvajJanA vacanamAM jene sthira zraddhA che evA samyagdaSTi ja ziSTa che, ema batAvavA mATe brAhmaNonA karAyelA ziSTanA lakSaNanI vizada carcA prastuta batrIzImAM karela che. chabasthatAne kAraNe prastuta vivecanamAM vItarAgabhagavaMtanI AjJAviruddha ke graMthakArazrInA Azayaviruddha ajANatAM kaMI paNa lakhAyuM hoya to trividhetrividha micchA mi dukkaDam' mAMguM chuM. - pravINacaMdra khImajI motA vi. saM. 2063, vaizAkha suda-3, tA. 20-4-2007, zukravAra 302, vimalavihAra, sarasvatI sosAyaTI, pAlaDI, amadAvAda-7. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zloka naM. viSaya 1. |samyagdaSTinuM svarUpa. 2. |samyagdaSTimAM vartatA zuzruSA guNanuM svarUpa. 3. saMsAranA sarva padArtho karatAM bhagavAnanAM vacano jANavA mATe samyagdaSTi jIvano adhika puruSArtha. 4-5. |samyagdaSTinA dharmarAganuM svarUpa. 6. |samyagdaSTinI guru ane devatAnI bhAvasAra pUjAnuM 7-8. 9. svarUpa. samyaktvanI prAptinA kAraNabhUta traNa karaNonuM svarUpa. samyaktvanI prApti pachI samyaktvathI pAta thAya topaNa graMthine oLaMgIne karmabaMdhano abhAva. 10. |bodhisattvanA lakSaNanI samyagdaSTimAM saMgati. 11. |samyagdaSTinI taptalohapadanyAsa tulya pApapravRttinuM samyagdadviAtriMzikA/anukramaNikA 14. anukramaNikA svarUpa. 12. |samyagdaSTinI vizeSa prakAranI uttama prakRtinuM svarUpa. tIrthaMkaranA AtmAne samyaktvaprAptikALamAM bauddhane abhimata bodhisattvanA svarUpanI saMgati. 13. 15. (i) tIrthaMkaranAmakarmanA baMdhanuM kAraNa. (ii) gaNadha25danI prAptinuM kAraNa. (i) muMDakevalI thavAnuM kAraNa. (ii) saMveganuM svarUpa. 16. |samyagdaSTimAM ziSyanA lakSaNanI saMskRti. 17 thI 32. brAhmaNane abhimata ziSTanuM lakSaNa aneka doSothI vyApta. pAnA naM. 1-4 4-7 -2-6 9-16 16-18 18-23 23-27 27-29 29-32 33-35 35-42 42-44 42-44 44-47 44-47 47-55 55-136 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaSTidvAtriMzikA/anukramaNikA zloka naM. viSaya 28. 29. brAhmaNone abhimata ziSTanA lakSaNanI samyagdaSTimAM ghaTamAnatA. 13 101-108 (i) mithyAdaSTigRhIta samyakUzruta paNa mithyAzruta. |108-112 (ii) samyagdaSTigRhIta mithyAzruta paNa samyazruta. | 108-112 pAnA naM. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM hrI~ arha namaH / OM hrI~ zrIzaGkezvarapArzvanAthAya namaH / OM huM namaH | nyAyAcArya-nyAyavizArada-zrImadyazovijayopAdhyAyaviracitA svopajJavRttiyutA dvAtriMzadvAtriMzikA antargata sadillIzao-25 pUrvadvAciMzikA sAthe saMbaMdha :___ apunarbandhakottaraM samyagdRSTirbhavatIti tatsvarUpamAha - artha : apunabaMdhaka uttaramAM samyagdaSTi thAya che. ethI tenA svarUpane= samyagdaSTinA svarUpane, kahe che. bhAvArtha - apunabaMdhakArniMzikA-14nA zloka-32mAM kahela keviSayazuddha ane svarUpazuddha anuSThAna sevanArA apunabaMdhaka jIvo nivRttaasadgahavALA hovAnA kAraNe ane sadgahapravRtta hovAnA kAraNe tattvamArganI prAptimAM pratibaMdhaka kaSAyonA upazamana kare che, ane AvA apunabaMdhaka jIvo kramasara samyagdaSTi thAya che. tethI apunabaMdhakanuM svarUpa batAvyA pachI have samyagdaSTinA svarUpane prastuta kAtrizikAthI batAve che -- Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaSTidvArizikA/zloka-1 zloka : lakSyate granthibhedena samyagdRSTiH svatantrataH / zuzrUSAdharmarAgAbhyAM gurudevAdipUjayA / / 1 / / anvayArtha: pranjimenagraMthibheda vaDe svataMtrata:=siddhAMtanItithI, zuzraSAtharA TkhyAM zuzraSA ane dharmarAga dvArA gulipUnar=gurudevAdi pUjA dvArA savaSTi = samyagdaSTi nakSya jaNAya che. 1. zlokArca - graMthibheda vaDe siddhAMtanItithI zuzruSA ane dharmarAga dvArA, ane gurudevAdi pUjA dvArA samyaSTi jaNAya che. [1] TIkA : lakSyata iti-granthibhedena atitIvrarAgadveSapariNAmavidAraNena, svatantrata:siddhAntanItyA, samyagdRSTi: lakSyate samyagdarzanapariNAmAtmanA'pratyakSo'pyanumIyate, zuzrUSAdharmarAgAbhyAM tathA gurudevAdipUjayA tribhiretairliMgaiH / yadAha - "zuzrUSA dharmarAgazca gurudevAdipUjanam / yathAzazi vinirliMkhuM mica mahAtmafmaH" |(co. kiM. rU) gAthA TIkArca - njimena... mahAtama" | graMthibheda vaDe-ati tIvra rAga-dveSatA pariNAmanA vidAraNa vaDe, svataMtratAthI-siddhAntanItithI, samyagdaSTi jaNAya che samyagdarzana pariNAmarUpe apratyakSa chatAM paNa samyagdaSTi anumAna karAya che. zenAthI samyagdaSTi anumAna karAya che ? tethI batAve che - zuzraSA, dharmaga ane gurudevAdinI pUjA - A traNe liMgothI anumAna karAya che. je kAraNathI kahevAyuM che je kAraNathI'yogabiMdu zloka-253mAM kahevAyuM che - Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdadviAtriMzikA/zloka-1 "mahAtmAo vaDe zuzruSA, dharmarAga ane yathAzakti gurudevAdi pUjana AnAM=samyagdaSTinAM, liMgo batAvyAM che." / / 1 / / (yogabiMdu zloka-253) 1. 'samparzanauragAmAtmanA'pratyakSoDaSyanumIyate' - ahIM 'pi' thI e kahevuM che ke samyagdarzana pariNAmarUpe samyagdaSTi pratyakSa hoya to "A samyagdaSTi che" tevo bodha thAya, paraMtu samyagdarzanarUpe apratyakSa paNa samyagdaSTinuM liMgo dvArA anumAna karAya che. 3 bhAvArtha: (1) traNa liMgo dvArA samyagdarzananuM anumAna : tattva pratyenA tIvra pakSapAtathI yukta evI tattvAtattvanI vicAraNAmAM kAraNIbhUta evA madhyasthabhAvano vyAghAtaka, jIvamAM vartato ati tIvra rAga-dveSano pariNAma che; te rAga-dveSano pariNAma e graMthi che. A rAga-dveSanA pariNAmarUpa graMthino bheda thAya tyAre jIvamAM tattvano tIvra pakSapAta utpanna thAya che, tethI tattvane jANavA mATe madhyasthatApUrvaka pravRtti thAya che ane tattvane jANIne svazakti anusAra tattvane sevavAno pariNAma thAya che. A rAga-dveSarUpa graMthino bheda kare tyAre jIva svasiddhAMta pramANe samyagdaSTi thAya che. 'A jIva samyagdaSTi che' e prakAranuM pratyakSa chadmasthane hotuM nathI. samyagdaSTimAM AtmapariNAma svarUpe raheluM samyagdarzana apratyakSa che, chatAM evA paNa samyagdaSTinuM liMgo dvArA anumAna karAya che. jema parvata parvatarUpe pratyakSa hoya, paraMtu vahnivALo parvata vahnirUpe pratyakSa nathI, tyAre dhUmarUpe parvatane joIne 'A parvata vahnivALo che', tevuM anumAna karAya che; tema samyagdaSTi jIva cakSu sAme vidyamAna hoya to jIvarUpe pratyakSa che, Ama chatAM samyagdarzana pariNAma svarUpe te samyagdaSTi jIva pratyakSa nathI, paraMtu zuzruSAdi traNa liMgo dvArA samyagdarzana pariNAma svarUpe samyagdaSTi jIvanuM anumAna karAya che. ahIM vizeSa e che ke jIvamAM anAdikALathI ati tIvra rAga-dveSanA pariNAmo varte che, tethI tene leza paNa tattvano pakSapAta hoto nathI; paraMtu saMsAranA sukhamAtramAM Asakti hovAthI tenA upAyono pakSapAta hoya che. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaSTidvAAiMzikA/bloka-1-2 temAM rAga-dveSa kaMIka maMda thAya tyAre jIva tattvane abhimukha thAya che, ane tattva pratyenA atyaMta abhimukhabhAvamAM pratibaMdhaka rAga-dveSano nAza thAya tyAre jIvanI ati tIvra rAga-dveSarU5 gAMTha bhedAI che, tema zAstrakAro kahe che. AvA prakAranA rAga-dveSano bheda thAya tyAre jIvamAM (1) tattvano tIvra pakSapAta thAya che, tethI svazakti pramANe tattvane jANavA mATe udyama thAya che, tattva-atattvanA vibhAgamAM pUrNa madhyasthatAthI yatna thAya che ane tattvazravaNanI kriyA tattvanA bodhamAM vizrAMta thAya che. vaLI jema tattvazravaNa pratyeno baddharAga samyagdaSTine hoya che, tema (2) tattvane jIvanamAM sevavA pratyeno paNa baddharAga hoya che. tethI (3) cAritrasaMpanna evA guru ane tattvanI prAptimAM ananya upAyabhUta evA devanI bhaktimAM paNa yathAzakti udyama kare che. A rIte samyagdaSTimAM A traNa lakSaNo pragaTa thavAthI, zuzraSA, dharmarAga ane gurudevAdi pUjArUpa liMgo dvArA A jIve graMthino bheda karyo che, mATe tenAmAM samyakatva che, e prakAranuM anumAna thAya che. III avataraNikA - zloka-1mAM kahyuM ke samyagdaSTimAM pariNAmarUpe rahela samyagdarzana apratyakSa chatAM traNa liMgo dvArA anumAna karAya che. tethI have samyagdaSTimAM vartatAM zuzraSAdi traNa liMgonuM svarUpa kramasara batAve che - zloka : bhogikinnarageyAdiviSayAdhikyamIyuSI / zuzrUSA'sya na suptezakathArthaviSayopamA / / 2 / / anvayArca - momvitrano viSayafdhavanIyuvI kAmInA kinnarageyAdiviSayaka zravaNarasathI Adhikyane pAmelI zuzruSA tatvazravaNanI IcchA aca=Ane che=samyagdaSTine che, suptazathArthaviSayopama=sUtelA rAjAnA kathAzravaNarasa sadeza ja nathI zuzraSA nathI arthAt rAjAnA kathAnA arthanA zravaNanA abhiprAya sadaza zuzraSA samyagdaSTinI nathI. rA Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdAitriMzikA/zloka-2 zlokArtha H kAmInA kinnarageyAdiviSayaka zravaNarasathI Adhikyane pAmelI zuzrUSA Ane che=samyagdaSTine che, sUtelA rAjAnA thAnA arthazravaNanA abhiprAya sadeza zuzruSA nathI. IIII TIkA H ; bhogIti- bhogino yauvanavaidagdhyakAntAsannidhAnavataH kAminaH kinnarAdInAM = gAyakavizeSANAM, geyAdau gItavarNaparivartAbhyAsakathAkathanAdau vissy:pravAsa:, tasmAnAdhivayaM=atizaya, phluthI prAptavatI, vinnaroyAvininovohetvostucchtvmhttvaabhyaamtibhedoplNbhaat, asya samyagdRSTeH, zuzrUSA bhavati, na paraM suptezasya= suptanRpasya kathArthaviSayaH sammugdhakathArthazravaNAbhiprAyalakSaNaH tadupamA = tatsadRzI, asambaddhatattadjJAnalavaphalAyAstasyA daurvidgdhybiijvAtrA TIkArtha H bhogino yauvana cInatvAn / / kinnarAdinA=gAyakavizeSatA, geyAdimAM= gIta ane varNaparivartanI abhyAsakathAnA kathanAdimAM=gAyakavizeSa je gIta gAtA hoya ane tenA gItanA varNonA parivarto thatA hoya te parivartone yathArtha jANavA mATenA abhyAsanI kathA te vidagdha puruSa karatA hoya te vakhate gAyakavizeSanA kathanAdimAM, bhogIno=yauvana, caturAI ane patnInA saMnidhAnavALA evA kAmIno, viSaya=zravaNarasa, (che) tenAthI Adhikyane=atizayane, thulI=pAmelI, evI zuzruSA Ane= samyagdaSTine, hoya che. * ahIM prazna thAya ke saMgItanA zokhIna, vicakSaNa puruSa, kinnaranA saMgItanA zravaNakALamAM je rasa dharAve che, tatsadaza 2sa samyagdaSTine che tema na kahetAM, tenAthI adhika zravaNarasa che, tema kema kahyuM ? temAM hetu kahe che kinnarageyAdi ane jinauktirUpa hetumAM tucchatva ane mahattva dvArA atibhedano upalaMbha che. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaSTidvAtriMzikA/zloka-2 paraM=paraMtu, sUtelA rAjAnA, saMmugdha kathArthazravaNanA abhiprAyarUpa kathArthanA viSaya tadrupamA=tenA jevI, nA=zuzruSA nathI=samyagdaSTinI zuzruSA nathI; kema ke asaMbaddha evA te te jJAnalava phLavALI evI teNInuM= suptakRpakathArtha zravaNarasanA jevI zuzrUSAnuM, durvidagdhapaNAnuM bIjapaNuM che=asaMbaddha bodharUpa pAMDityanuM bIjapaNuM che. 2 IIRII bhAvArtha : 6 (1) samyagdaSTinuM prathama liMga zuzruSA : saMsAramAM koI puruSa yuvAna hoya, saMgItakaLAmAM catura hoya ane strIthI yukta hoya te samaye koI kinnara Adi gAyakavizeSa gIta gAtA hoya ane te gItanA varNanuM parivarta thatuM hoya te vakhate saMgItano rasika evo te yuvAna gAyakanA gIta ane varNa parivartonA abhyAsanI kathA karavAmAM pravRtta hoya=te gAyakanA layone grahaNa karavA mATe pravRtta hoya, te vakhate te gAyakanA kathanamAM yuvAnane je prakArano zravaNarasa che, tenAthI atizaya zravaNarasane pAmelI tattvazravaNaviSayaka zuzruSA samyagdaSTine hoya che. - tethI e phalita thAya ke saMgItano zokhIna yuvAna je rIte gAyavizeSanA layane grahaNa karavA mATe te layo potAne samyak sphuraNa thAya te rIte upayogapUrvaka zravaNa kare che, tema samyagdaSTi jIva tattvanI prarUpaNA karavAmAM samartha evA puruSavizeSa pAse zAstro sAMbhaLavA bese tyAre zAstrono paramArtha kyAM vizrAMta thAya che, tenA tAtparyane grahaNa karavA mATe atyaMta upayukta thaIne zravaNa kare che; ane bhogIne gAyakavizeSanA zravaNamAM jevo zravaNa2sa che, tenA karatAM ghaNo adhika zravaNarasa samyagdaSTine tattvazravaNamAM che; kema ke bhogIne kinnaranA geyAdinuM jevuM mahattva che, tenA karatAM ghaNuM adhika mahattva samyagdaSTine jinokta tattvonuM che. kema samyagdaSTine adhika mahattva che, te spaSTa karatAM kahe che kinnaranA geyathI bhogIne je sukha thAya che, te A bhavanA sukhamAtramAM vizrAMta thanA2 che, jyAre jinokta tattvanA bodhathI thanArUM sukha tattvanA rasikane vartamAnamAM to Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaSTidvAciMzikA/zloka-2-3 AlhAda karanAra che, paraMtu janmAMtaramAM paNa zubhanI paraMparA dvArA kalyANanuM kAraNa che. tethI kinnaranA geyAdinA hetuno ane jinokta tattvAdinA hetuno tucchatva ane mahattva dvArA atibheda che. A rIte samyagdaSTinI zuzruSAnuM svarUpa batAvyA pachI sAmAnya rIte samyakatvaprApti pUrve jIvo kevA prakAranA tattvazravaNanA rasavALA hoya che ? te batAvIne, temanA jevo kSullaka zravaNarasa samyagdaSTine nathI, te batAvavA arthe kahe che -- jema kathAnA zokhIna ane kathAmAM citta parovIne rAjyanI ciMtAthI manane mukta karavA arthe ane sukhethI nidrA arthe rAjA kathAnA arthanA viSayamAM zravaNanA abhiprAyane dhAraNa kare che, ane jema sUtI vakhate rAjAne kathA saMbhaLAvanArA kathA saMbhaLAve che tyAre te kathAmAM cittane parovIne, manane anya vicArothI zAMta karIne rAjA nidrAdhIna thAya che, tema keTalAka jIvo tattvanA zravaNanA viSayamAM paNa kaMIka sAruM sAMbhaLIne manane temAMthI AnaMda levo che tevo abhiprAya dharAve che, ane te abhiprAyapUrvaka tattvazravaNanI kriyA paNa kare che. tevA jIvo tattvanA paramArthane batAvanArA evA yogInI gaveSaNA karatA nathI, ane yogInA vacanane avalaMbIne tattvanI prAptimAM mana vizrAMta thAya te rIte atyaMta upayukta thaIne zravaNakriyA karatA nathI. tevA jIvono zravaNarasa tattvanI prAptinuM kAraNa nathI, chatAM tevA zravaNarasathI karAyeluM tattvazravaNa zAstronA padArthonuM kaMIka kaMIka asaMbaddha jJAna prApta karAve che. tevA jJAnathI zAstronA paramArthane sparze tevuM pAMDitya AvatuM nathI, paraMtu asaMbaddha pAMDitya Ave che, je hitane badale ahitanuM paNa kAraNa bane. AvA prakAranI zuzruSA samyagdaSTine hotI nathI. tethI samyagdaSTinA zuSAguNathI pravRtta thayelI zravaNanI kriyA, zAstranA paramArthanA bodhamAM vizrAMta thanArI hoya che. zA avataraNikA : zloka-2mAM kahI tevI viziSTa zuzraSA samyagdaSTine kema hoya che ? te batAvavA arthe kahe che - Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaSTidvAciMzikA/bloka-3 zloka : aprApte bhagavadvAkye dhAvatyasya mano yathA / vizeSadarzino'rtheSu prAptapUrveSu no tathA / / 3 / / anvayArthaH =AnuM samyagdaSTinuM prApta mAvAva pUrvamAM nahIM sAMbhaLelA evA bhagavad vAkyamAM pUrvamAM nahIM sAMbhaLelA vItarAga vacanamAM yathA= je pramANe mana=mata thAvati jAya che, tathA te pramANe vizeSa = vizeSadarzI evA samyagdaSTinuM mana prAptapUrveSa arthepu=prAptapUrva evA arthamAMe dhana, kuTuMba vageremAM nokatathI=jatuM nathI. II zlokArca - AnuM=samyagdaSTinuM, pUrvamAM nahIM sAMbhaLelA vItarAgavacanamAM je pramANe mana jAya che, te pramANe vizeSadarzI evA samyagdaSTinuM mana prAptapUrva evA dhana, kuTuMba vagere arthamAM jatuM nathI. III TIkA :__aprApta iti-asya-samyagdRzaH, aprApte-pUrvamazrute, bhagadavadvAkye vItarAgavacane, yathA mano dhAvati zrotumanuparatecchaM bhavati, tathA vizeSadarzinaH sataH, prAptapUrveSvartheSu dhanakuTumbAdiSu, na dhAvati, vizeSadarzanenApUrvatvabhramasya doSasya vocchAt zarU I TIkArya : asya ..... rojIMvat che AnuM=samyagdaSTinuM, aprAtaHpUrvamAM nahi sAMbhaLelA, bhagavad vAkyamAM=vItarAga vacanamAM, je pramANe mana jAya che=sAMbhaLavA mATe anuparata arthAt satata IcchAvALuM che, te pramANe vizeSadarzI chatAM evA samyagdaSTinuM mata prAptapUrva evA dhana, kuTuMbAdi arthamAM jatuM nathI, kema ke vizeSa darzana hovAne kAraNe= pUrve avaMtI vakhata Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaSTidvAciMzikA/zloka-3 A bhogo prApta karyA che. mATe apUrva nathI' tevuM vizeSa darzana hovAne kAraNe, apUrvatvabhramano ane doSono=kuTuMbAdi pratye gADha AkarSaNa thAya tevA doSono, uccheda che. vA thanaTutiSa - ahIM 'vi thI zarIra ane zAtAnuM grahaNa karavuM. bhAvArtha : samyagdaSTi jIvone vizeSa dRSTi pragaTelI hoya che. tethI A saMsAramAM pote anaMtIvAra sarva saMyogo prApta karyA che, mATe sarva prakAranA bhogone pote pUrvamAM anubhavelA che, tevuM dekhAya che. vaLI bhagavAnanA vacanano paramArtha pote haju sudhI prApta karyo nathI, tethI A saMsArano uccheda thayo nathI, tema paNa nirmaLa prajJAne kAraNe samyagdaSTine dekhAya che. tethI manuSyabhavane pAmIne bhagavAnanA vacananA paramArthane grahaNa karavA mATe tenuM mana jevuM satata icchAvALuM che, tevuM satata icchAvALuM mana prAptapUrva evA dhana, kuTuMbAdimAM nathI. Ama chatAM aviratino udaya hovAthI bhoganI icchA, zAtAnI icchA thAya che, ke kuTuMbIo pratyenI lAgaNInI pravRtti thAya che; topaNa jevo rAga bhagavAnanA vacana pratye che tevo rAga prAptapUrva evA bhogomAM nathI; kema ke vizeSa darzanane kAraNe bhogo apUrva che" tevo bhrama cAlyo gayo che, ane tenA kAraNe bhogomAM baLavAna rAga cAlyo gayo che. vaLI, bhagavAnanuM vacana apUrva che, evo nirNaya samyagdaSTine thayo che, tethI bhagavAnanA vacanamAM utkaTa rAga varte che. vaLI samyagdaSTi vicAre che ke "bhagavAnanA vacanano paramArtha pUrve kyAreya prApta thayo nathI. jo prApta thayo hota to saMsArano uccheda thayo hota; ane uccheda thayo nathI, tethI nakkI thAya che ke saMsAranA ucchedanA ananya upAyabhUta evA bhagavAnanA vacananuM rahasya meM pUrve kyAreya prApta karyuM nathI. phakta anaMtI vakhata tIrthakarono saMyoga karyo, upadeza sAMbhaLyo, paNa paramArthane pAmyA vinA te sarva kriyAo bhAvarahita thaI, tethI saMsArano uccheda thayo nahIM. mATe have huM bhagavAnanA vacananA paramArthane te rIte grahaNa karuM ke jethI A saMsArano zIdhra aMta thAya, evI balavAna icchA samyagdaSTine sadA varte che. ll Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 samyagdaSTidvAtrizikA/bloka-4 avataraNikA : zloka-1mAM kahyuM ke traNa liMgo vaDe samyagdaSTimAM rahelA samyagdarzananuM anumAna thAya che. temAMthI prathama liMga zuzraSAnuM svarUpa batAvyuM. kevala prathama liMga zuzruSA hoya eTalA mAtrathI te samyagdaSTi che, evuM anumAna thatuM nathI, paraMtu traNe liMgothI yukta hoya to te jIva samyagdaSTi che, tevuM anumAna thAya che. tethI have samyagdaSTimAM rahelA samyagdarzananA anumAnanA aMgabhUta bIjA dharmarAga liMgane kahe che - zloka - dharmarAgo'dhiko bhAvAd bhoginaH stryAdirAgataH / pravRttistvanyathApi syAtkarmaNo balavattayA / / 4 / / anvayArtha:mAvA=bhAvathI=aMtaHkaraNanI pariNatithI bhojana=bhogInA tirIti =strI AdinA rAgathI samyagdaSTino tharA cAritradharmarAga gathi =adhika che. tu=vaLI je vAtavarayA-karmanA balavAnapaNAnA kAraNe pravRtti: kAyaceSTA thapikaavyathA paNa sthAnTithAya. pUjA zlokArca - bhAvathI aMtaHkaraNanI pariNatithI, bhogInA zrI AdinA rAgathI samyagdaSTino dharmarAga adhika che. vaLI karmanA balavAnapaNAnA kAraNe kAyaceSTA anyathA paNa thAya. ||4|| TIkAH dharmarAga iti-dharmarAgazcAritradharmaspRhArUpaH, adhikA-prakarSavAn, bhAvata:= antaHkaraNapariNatyA:, bhogino bhogazAlinaH, stryAdirAgata: bhAminyAdyabhilASAt, pravRttistu-kAyaceSTA tu, anyathApi-cAritradharmaprAtikUlyenApi vyApArAdinA syAt, karmaNazcAritramohanIyasya, balavattayA niyataprabalavipAkatayA / / 4 / / Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaSTidvAciMzikA/zloka-4 TIkArya - gharmara" ...... vipAvatA pA bhAvathI=aMtaHkaraNanI pariNatithI, bhogItA bhogazALInA, strI AdinA rAgathI strI AdinA abhilASathI, samyagdaSTino dharmarAga=saMpUrNa niravabhAvavALA cAritradharmanI spRhArUpa dharmarAga, adhika che prakarSavALo che. vaLI, pravRti=kAyaceSTA, anyathA paNa thAya vyApArAdi vaDe cAritradharmanA pratikULapaNAthI paNa thAya. ahIM prazna thAya ke je vastunI balavAna spRhA hoya tene anurUpa pravRtti thAya che, ane samyagdaSTine bhogarAga karatAM cAritrano rAga balavAna hoya to tene=cAritrane, pratikULa pravRtti kema thAya che? mATe hetu kahe che - karmanuM cAritramohanIyakarmanuM, balavAnapaNuM che-niyata prabalavipAkapaNuM che. IjhA. '3thApi'=varitradharmapratikRtyenApa' - ahIM '' thI e kahevuM che ke samyagdaSTi cAritradharmane anukULa bhagavadbhakti Adi to kare, paraMtu cAritradharmane pratikULa bhogAdinI pravRtti paNa kare. * - vyApAradhinA' - ahIM vyApArathI cAritradharmane pratikULa pravRttinuM grahaNa karavuM, ane 'mara' thI cAritradharmane pratikULa rAganuM grahaNa karavuM. bhAvArtha : samyagdaSTinuM dvitIya liMga - dharmarAga : saMsArI jIvomAM jeo bhoganA rAgavALA che, temAMthI jeone je prakAranA bhogano baLavAna rAga hoya, teone te bhoganI baLavAna icchA hoya che. jema ke koIne strIno rAga hoya, tene strIviSayaka baLavAna icchA hoya che. AvA bhogarAgI jIvone potAne je iSTa bhoga hoya tenA pratye baLavAna rAga che, tenA karatAM samyagdaSTine cAritranI spRhA adhika hoya che. Ama chatAM prabaLa cAritramohanIyakarmano udaya hoya to cAritranI pravRttine choDIne anya prakAranI pravRtti paNa samyagdaSTi jIvo kare che. ahIM vizeSa e che ke jene jenI baLavAna icchA hoya ane potAnI kRtithI te kArya sAdhya hoya to te kAryamAM avazya yatna thAya che; ane samyagdaSTi jIva Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 samyagdaSTidvAciMzikA/bloka-4 dhAre to bAhya AcaraNArUpa cAritra grahaNa karI zake, ane sarvaviratinuM pratyAkhyAna paNa dhAre to grahaNa karI zake, ane dRDha saMkalpa kare to cAritranI bAhya ucita kriyAo paNa karI zake, paraMtu te kriyAthI niSpAdya bhAvonAM pratibaMdhaka karmo baLavAna hoya to pote bAhya kriyAo karIne paNa nirlepatAnI pariNatirUpa bhAvacAritrane pragaTa karI zake tema nathI. samyagdaSTine AMtaranirIkSaNathI Avo nirNaya hoya tyAre bhAvacAritranI baLavAna icchA hovA chatAM "cAritranI bAhya AcaraNA potAnA mATe cAritranI pariNatinuM kAraNa nathI', tevo nirNaya thavAthI, ane potAnI bhUmikAne anurUpa je bhagavadbhakti Adi kRtyo che, tenAthI pote cAritranI zaktino saMcaya karI zake tema che, tevo nirNaya thavAthI, samyagdaSTi jIva zAstravacananuM ane svakRtisAdhyatAdinuM samAlocana karIne potAnI kRtithI sAdhya evA bhagavadbhakti Adi anuSThAnamAM yatna kare che. vaLI samyagdaSTi jIvane saMsAranA padArthanA viSayamAM koI icchA thaI hoya to samyagdaSTi jIva mokSano arthI hovAthI mokSamAM vijJabhUta evA te rAgane dUra karavA arthe tenA pratipakSanuM bhAvana kare che, jethI mokSamArganI viruddha pravRtti na thAya. Ama chatAM pratipakSabhAvana dvArA paNa te rAga nivartana na pAme tyAre vicAre che ke "A rAga mArA yogamArgamAM vijJabhUta che, mATe zAstranuM samAlocana karIne te rIte bhogAdimAM pravRtti karuM ke jethI mArA yogamArgamAM vijJabhUta evI A rAganI pariNati zAMta thAya' ane te rIte bhogAdimAM pravRtti kare; ane potAnI kRtithI sAdhya dezavirati dekhAya tyAre dezaviratimAM yatna kare che, ane potAnI kRtithI sAdhya sarvaviraticAritra dekhAya tyAre sarvaviratinI prAptinA upAyabhUta evI saMyamanI kriyAno paNa svIkAra kare che. jema saMsArI jIvo potAne iSTanI prApti arthe saMsAranuM jJAna meLavatA hoya che, ane te jJAnamAM sauthI zreSTha bhUmikAnI avasthA prApta karavAnI icchA paNa hoya, Ama chatAM te bhUmikAne anurUpa potAno kSayopazama na hoya to zreSTha bhUmikAnI baLavAna icchA hovA chatAM potAnI bhUmikAne anurUpa je jJAna prApta thAya tema hoya temAM yatna kare che; tema samyagdaSTi jIvane paNa cAritranI baLavAna icchA che, ane tenI prAptino sAkSAt upAya saMyamanI pravRtti che, chatAM saMyamanI pravRtti dvArA cAritranI pariNatinA kSayopazamane pote pragaTa karI Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdadviAtriMzikA/zloka-4-5 13 zake tema nathI. tethI cAritranI pariNatinI baLavAna icchA hovA chatAM teo cAritragrahaNamAM pravRtti karatA nathI, paraMtu cAritranI prAptine anukULa zaktino saMcaya thAya tevuM bhagavadbhakti Adi anuSThAna kare che. tethI e phalita thAya ke aviratinA tIvra udayavALA evA samyagdaSTi jIvo cAritranI baLavAna icchA hovA chatAM saMyamagrahaNamAM pravRtti karatA nathI, paraMtu saMyamaprAptinA upAyabhUta saMyamane anurUpa zaktisaMcaya Adi karavA mATe bhagavadbhakti Adi anuSThAnamAM pravRtti kare che. III avataraNikA : samyagdaSTine bhogInA strIAdinA rAgathI paNa adhika cAritradharmanI spRhA che, ema pUrvamAM kahyuM. tyAM prazna thAya ke jo samyagdaSTine ati baLavAna cAritranI spRhA hoya to saMyama kema grahaNa karatA nathI ? ane jo saMyama grahaNa na karatA hoya to saMyamanI balavAna icchA che tema kema kahI zakAya ? tethI kahe che zloka : - tadalAbhe'pi tadrAgabalavattvaM na durvacam / pUyikAdyapi yad bhuGkte ghRtapUrNapriyo dvijaH / / 5 / / anvayArtha : tavattAmaMDavi=tenA alAbhamAM paNa=cAritranI aprAptimAM paNa, tadrA vinavattva=tenA rAganuM baLavAnapaNuM=cAritranA rAganuM baLavAnapaNuM na turvaca=durvaca nathI=samyagdaSTimAM durvaca nathI tha=je kAraNathI dhRtapUrNapriya ddina:=dhIthI pUrNa bhojana priya che jene evo brAhmaNa=ghebarapriya evo brAhmaNa pUvijJAni=kutsita rasavALA annAdine paNa mukte khAya che. / / 5 / / zlokArtha : tenA=cAritranA, alAbhamAM paNa, tenA=cAritranA, rAganuM baLavAnapaNuM durvaca nathI, je kAraNathI ghebarapriya evo brAhmaNa kutsita rasavALA annAdine paNa khAya che. pA Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 samyagdadviAtriMzikA/mloka-5 -- 'tavatAme'pi' - ahIM 'pa' thI e kahevuM che ke cAritranI prAptimAM to cAritrano baLavAna rAga hoya, paraMtu cAritranI aprAptimAM paNa cAritrano baLavAna rAga hoya che. * 'yiApi' - ahIM 'pi' thI e kahevuM che ke ghebara to khAya, paNa ghebara na maLe to kutsita anna paNa khAya, ane 'vi' thI RkSa vAla-caNAdinuM grahaNa karavuM. TIkA : taditi tadalAbhe'pi kathaMcidanyathApravRttyA cAritrAprAptAvapi tadrAgabalavattvaM cAritrAprAvattva svadetusiddha, na=neva, durvacaM=vuramiyAna, va-yasmAttayAvidhavissmprghttttkvshaat, pUyikAdyapi pUyaM nAma kuthito rasastadasyAstIti pUyikaM, AdizabdAdrkSaM paryuSitaM ca vallacanakAdi, kiM punaritaradityapizabdArthaH, ghRtapUrNAH priyA vallabhA yasya sa tathA, dvijo-brAhmaNo bhuGkte = aznAti yadatra dvijagrahaNaM kRtaM tadasya jAtipratyayAdeva anyatra bhoktumicchAyA abhAvAditi anyecchAkAle'pi prabalecchAyA vAsanAtmanA na nAza iti tAtparyam / / 5 / / TIkAryaH tavattAme'pi ..... tAtparyam / / tenA alAbhamAM paNa=koIka rIte anyathA pravRttine kAraNe cAritranI aprAptimAM paNa-tathAvidha saMyogane kAraNe cAritranI pariNatithI anyathA prakAre mana-vacana-kAyAnI pravRttine kAraNe cAritranI aprAptimAM paNa, svahetusiddha evuM taddAganuM baLavAnapaNuM= cAritranI icchAnA prAbalyanA hetu evA nirmaLa koTinA samyagdarzanathI siddha evuM cAritranI icchAnuM prabaLapaNuM, durvaca nathI ja=samyagdaSTimAM na kahI zakAya tevuM nathI ja, =je kAraNathI, tevA prakAranA viSama praghaTTakanA vazathI=icchita evA ghebara AdinI prApti na thaI zake ane anya paNa sAruM anna prApta na thaI zake evA prakAranA viSama saMyoganA vazathI, pUyikAdi paNa dhRtapUrNapriya evo dvija=brAhmaNa, khAya che. ahIM pUyikAdino artha spaSTa kare che - pUya eTale kohavAyelo rasa. te che jene te pUyika, ane Adi zabdathI RkSa ane vAsI vAla-caNAdinuM grahaNa karavuM. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaSTidvAtriMzikA/zloka-5 15 vaLI 'pUciAdyapi'mAM rahelA 'pi' zabdathI itaranuM zuM kahevuM ?=anya paNa khAya, e 'api' zabdano artha che. ahIM=samyagdaSTine cAritranI baLavAna icchA che emAM ApelA dRSTAMtamAM, brAhmaNanuM je grahaNa karAyuM te AnuM jAtipratyayathI ja anyatra bhogavavAnI icchAnA abhAvane kAraNe che, ethI anya icchAkALamAM paNa=ghebarane choDIne pUyikAdi khAvAnA kALamAM paNa, prabaLa icchAno=ghebaranI prabaLa icchAno vAsanArUpe nAza nathI, e pramANe tAtparya che. pA * 'anvecchAAle'pi' - ahIM 'pi' thI e kahevuM che ke ghebaranI icchAnA kALamAM to ghebaranI prabaLa icchA che, paraMtu ghebarathI anya icchAnA kALamAM paNa ghebaranI prabaLa icchAno vAsanArUpe nAza nathI. bhAvArtha: samyagdaSTine saMpUrNa nirAkuLa cetanA ekAMta sukhamaya bhAse che ane saMsAraavasthAmAM nirAkuLa cetanA asaMgabhAvamAM che, teno paNa samyagdaSTine spaSTa bodha che. tethI samyagdaSTinA haiyAmAM potAnI cetanAne nirAkuLa karavA mATe baLavAna icchA sadA mATe aMkita che. Ama chatAM tenA koIka tevA saMyogane kAraNe, ke tevA prakAranA karmanA prAcaryane kAraNe, nirAkuLa cetanAne pragaTa karavA mATe pote udyama karI zake tema nathI, tevo nirNaya thAya, to nirAkuLa cetanAnA ananya upAyabhUta evI saMyamagrahaNanI pravRtti karavAnuM choDIne anyathA pravRtti kare che; ane te anyathA pravRttithI cAritranI prApti thatI nathI, topaNa cAritranI icchAnuM prAbalya tenA haiyAmAM svahetuthI siddha che=cAritra ekAMta kalyANanuM kAraNa che, e prakAranA bodharUpa cAritranI icchAnA hetuthI siddha che. A kathanane dRSTAMtathI puSTa kare che : jema ghebarapriya evo brAhmaNa tevA prakAranA saMyogane vaza kohavAyelA akSAdi paNa khAya topaNa tene gheba2mAM baLavAna icchA che, tema kohavAyelA anna jevA bhogAdinI pravRtti samyagdaSTi karatA hoya topaNa temanA cittamAM nirAkuLa cetanArUpa cAritranI icchA saheja paNa mlAna thatI nathI, phakta saMyogane vaza temAM yatna thato nathI. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 samyagdaSTidvAciMzikAzloka-pa-6 ahIM prazna thAya ke samyagdaSTi jIva jyAre bhogAdimAM yatna kare che, tyAre tene bhogAdi viSayaka paNa vyakta icchA varte che, to te bhogAdi samaye cAritranI icchAnuM prAbalya kaI rIte saMbhave ? tene graMthakArazrI spaSTatA kare che ke jema brAhmaNa tathAvidha saMyogane kAraNe kohavAyelA annanI icchA karato hoya tyAre paNa vAsanArUpe ghebaranI baLavAna icchA nAza pAmatI nathI, tema samyagdaSTine bhogAdinI icchAkALamAM paNa vAsanArUpe saMyamanI icchA nAza pAmatI nathI. pA avataraNikA : zloka-1mAM samyagdaSTinuM samyagdarzana pariNAmarUpe apratyakSa, chatAM samyagdarzananuM anumAna karavA mATe traNa liMgo batAvyAM, temAMthI be liMganuM svarUpa batAvyuM. have samyagdarzananA anumAna mATe batAvela liMganA aMgabhUta gurudevAdi pUjArUpa trIjA liMgane batAve che - zloka : gurudevAdipUjA'sya tyAgAtkAryAntarasya ca / / bhAvasArA vinirdiSTA nijazaktyanatikramAt / / 6 / / anvayArtha : ra=ane samasya-Ane=samyagdaSTine varyAntarasya cAnTikAryAtaranA tyAgathI bhAvasArA guruvakipUgA=bahumAnapradhAna gurudevAdi pUjA ninAzavanatimA-nija zaktinA atikramathI vinirdiSTa batAvAyelI che. dA. zlokArdha : ane Ane samyagdaSTine, kAryAtaranA tyAgathI bhAvasArAbahumAnapradhAna gurudevAdi pUjA nijazaktinA anatikramathI batAvAyelI che. ISI TIkA - ___ gurviti-asya-samyagdRzaH, gurudevAdipUjA ca kAryAntarasya tyAgabhogAdikaraNIyasya, tyAgAt=parihArAt, nijazakte: svasAmarthyasya, anati(kramAt) Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdadviAtriMzikA/zloka-6 laMghanAt= anigUhanAt, bhAvasArA = bhoktuH strIratnagocaragauravAdanantaguNena bahumAnena pradhAnA, vinirdiSTA = prarUpitA paramapuruSaH || 6 || TIkArtha H asya paramapuruSa: / / ane Ane-samyagdaSTine, kAryAMtaranA=tyAgabhogAdi karaNIyatA tyAgathI=parihArathI, bhAvasArA=bhoktAne strIratna viSayaka gaurava karatAM anaMtaguNa evA bahumAna vaDe pradhAna evI, gurudevAdi pUjA nijazaktinA=svasAmarthyanA, anatibaMghanathI=atigRhanathI, paramapuruSa vaDe kahevAI che=prarUpaNA karAI che. 11911 * 'guruvevAripUnA' - ahIM 'vi' thI sAdharmikanI bhaktinuM grahaNa ka2vuM. * 'cAramolibaranIyasva' - ahIM 'vi' thI arthopArjananuM grahaNa karavuM. bhAvArtha : (3) samyagdaSTinuM tRtIya liMga - gurudevAdipUjA samyagdaSTi jIva bhAvasaMyamano atyaMta arthI hoya che. Ama chatAM bhAvasaMyamanI prApti arthe saMsArano tyAga karIne pote saMyama grahaNa kare topaNa bhAvathI saMyama prApta karI zake tema nathI, tethI gurudevAdinI pUjAthI kAryAntara evA saMyamagrahaNano tyAga karIne samyagdaSTi jIva gurudevAdi pUjAmAM yatna kare che; vaLI gurudevAdipUjAkALamAM gurudevAdinI pUjAthI kAryAntara evA bhogAdino paNa tyAga karIne gurudevAdinI pUjAmAM yatna kare che; kema ke samyagdaSTi jIva saMyamano atyaMta arthI hovAthI saMyamI evA guru ane yogamArganA prarUpaka evA tIrthaMkaradevanI bhakti karIne saMyamanAM AvAraka karmonA nAzano atyaMta arthI che. 17 -: vaLI samyagdaSTi jIva gurudevAdinI pUjAno yatna bhAvasAra kare che arthAt jema koI bhogIne strIratna prApta thayela hoya ane strIratnane pAmIne gauravapUrvaka bhogamAM pravRtti kare, tenA karatAM anaMtaguNa bahumAnapUrvaka samyagdaSTi jIva gurudevAdipUjAmAM pravRtti kare che. vaLI samyagdaSTi jIva potAnA sAmarthyanA anatibaMdhanathI=sAmarthyane leza paNa gopavyA vinA, zaktinA prakarSathI gurudevAdinI pUjA kare che, jenA baLathI Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 samyagdadvitrizikA/zloka-6-7 gurudevAdipUjAkALamAM tadgaNapariNata citta hovAne kAraNe cAritranAM AvAraka karmono nAza thAya che arthAt gurudevAdinA bhaktikALamAM gurunA guNo ke devanA guNothI pariNata citta vartatuM hovAthI zIdhra saMyamanI prAptinuM kAraNa bane tevA bhAvo thAya che. ahIM vizeSa e che ke samyagdaSTi jIvane saMsArano tyAga atyaMta iSTa che, chatAM saMsArano tyAga dvArA pote saMyamanA pariNAma karI zake tema nathI, ane guNavAna gurunI bhakti dvArA ane paramaguru evA bhagavAnanI bhakti dvArA saMyamanI zaktino saMcaya karI zake tema che. tethI gurudevAdinI pUjA atyaMta bhAvasAra kare che, ane gurudevAdinI pUjAkALamAM zaktinA prakarSathI bhaktimAM yatna kare che, jethI avazya gurudevAdinI bhakti cAritranI prAptinuM kAraNa bane che. Ama chatAM jo cAritramohanIya karma prabaLa hoya to samyagdaSTine kadAca A bhavamAM saMyamanI prApti na paNa thAya, topaNa vivekapUrvakanI karAyelI tenI bhakti janmAMtaramAM bhAvathI cAritranI prApti karAvIne mokSanuM avazya kAraNa bane che. IIkA avataraNikA : pUrvamAM samyagdaSTi jIvamAM graMthibhedane kAraNe pragaTa thatAM traNa liMgo batAvyAM. have AvAM liMgovALuM samyakatva kaI rIte pragaTa thAya che ? te batAvavA mATe traNa prakAranA karaNanuM svarUpa batAve che - zloka : syAdIdRkkaraNe cAntye sattvAnAM pariNAmataH / tridhA yathApravRttaM tadapUrvaM cAnivarti ca / / 7 / / azvayArtha : ra=ane AvA lakSaNavALuM samyakatva aMtyakaraNa thaye chate thAya. tAte karaNa sarvInAM pariNAma =jIvonA pariNAmathI yathApravRtti apUrva ra narvarti =yathApravRta, apUrva ane anivRtti trithA-traNa prakAravALuM che. ll7nA Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdadviAtriMzikA/bloka-7-8 zlokArtha H ane AvA lakSaNavALuM samyaktva aMtyakaraNa thaye chate thAya. te= karaNa, jIvonA pariNAmathI yathApravRtta, apUrva ane anivRtti traNa prakAravALuM che. 191 TIkAH syAditi - IdRga- upadarzitalakSaNaM samyaktvaM cAntye karaNe " jAte satIti" gamyuM, sthA--mavet, ta=rAM, sattvAnAM=prAbdinAM, pariNAmataH triyA=triprajAra, yathApravRttaM apUrvaM anivarti ceti // 7 // TIkAryaH kuMtum ...... ceti / / ane AvuM kahevAyelAM lakSaNovALuM=kahevAyelAM zuzruSAdi lakSaNovALuM, samyaktva anyakaraNa thaye chate svA thAya. te=karaNa, sattvonA= jIvotA, pariNAmathI tridhA=traNa prakAravALuM che. te traNa prakAra spaSTa kare che 19 (1) yathApravRtta, (2) apUrva ane (3) anivRtti. 'kRti' zabda traNa karaNonI samApti sUcaka che. zlokamAM 'gattva' zabda pachI 'nAte sati' adhyAhAra che. tethI TIkAmAM 'nAte satIti gamyuM' kahela che. IIII zloka H granthiM yAvad bhavedAdyaM dvitIyaM tadatikrame / bhinnagranthestRtIyaM tu yoginAthaiH pradarzitam // 8 // anvayArtha: pranthi yAva--graMthi sudhI AghuM mave=Adya thAya=yathApravRttakaraNa thAya. ttavRtine=tenA atikramamAM=graMthiullaMghananA kriyAkALamAM dvitIyaM=bIjuM= apUrvakaraNa, tu=vaLI minnapratyeH-bhinnagraMthine tRtIyaM-trIjuM=anivRttikaraNa yozinAtheH=yogInAtha vaDe prazita=batAvAyeluM che. IIII Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 samyagdaddhiAtrizikA/zloka-8 zlokArtha : graMthi sudhI Adha thAyayathApravRttakaraNa thAya. tenA atikramamAM graMthinA atikramamAM graMthiullaMghananA kyiAkALamAM, bIjuM apUrvakaraNa, vaLI bhinnagraMthine trIju=anivRttikaraNa, yogInAtha vaDe batAvAyeluM che. IIII. TIkA : granthimiti-AdyaM yathApravRttakaraNaM granthiM yAvad bhavet / dvitIyam=apUrvakaraNaM tadatikrame granthyullaGghane kriyamANe / tRtIyaM tvanivartikaraNaM bhinnagranthe:= kRtagranthibhedasya, yoginAthaiH-tIrthakaraiH pradarzitam / / 8 / / TIkArya : mA~ yathApravRtti rA . prazatam | Adha yathApravRtakaraNa, graMthi sudhI thAya-graMthidezanA Agamana sudhI thAya. teno atikrama karAve chate, graMthinuM ullaMghana karAve chate, bIjuM apUrvakaraNa, vaLI bhinnagraMthine karAyelA graMthibhedavALAne, trIju=anivRttikaraNa, yogInAtha vaDe=tIrthaMkara vaDe, kahevAyuM che. pa8 bhAvArtha :trividha karaNa : jIvamAM anAdikALathI atattva pratyenA valaNarUpa rAgadveSanI pariNati varte che, je atitIvra rAga-dveSarUpa che ane atitIvra rAgadveSarUpa jIvanI pariNati e graMthi che. "A graMthi che" ema kahevAthI e prApta thAya ke AnuM ullaMghana karIne AgaLa prAyaH jIva jaI zakato nathI, paraMtu anAdikALathI utkRSTa karmanI sthitine bAMdhe che; ane koIka rIte kaMIka vizuddhi prApta karIne A jIva graMthinI najIkanI karmasthiti sudhI arthAt aMtaHkoTAkoTI sthiti sudhI Ave che, topaNa pharI parAkrama karI utkRSTa sthiti tarapha jAya che, paraMtu A graMthine oLaMgIne AgaLanI zuddhine prAyaH prApta karI zakto nathI. A rIte anaMtakALathI jIva vAraMvAra utkRSTa malinatA kare che tyAre utkRSTa sthiti bAMdhe che, ane kaMIka Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaSTiddhAtrizikA/bloka-8 21 zuddhi thAya tyAre graMthideza sudhI Ave che, paraMtu tenAthI AgaLa jato nathI, tethI saMsAramAM anaMtakALathI paribhramaNa kare che; paraMtu te jIva A graMthino bheda karIne AgaLanI zuddhine prApta kare, tyAra pachI sImita kALamAM avazya saMsArano aMta kare che. tethI saMsArano aMta karavAne anukULa zuddhi sudhI javAmAM aTakAvanAra evI tIvra rAgadveSanI pariNatine "graMthi' zabdathI kahela che. je jIvo upadezAdithI samyakatva prApta kare che, teone bhUtArthavAcaka evA= sadbhUtapadArthano vAcaka evA, zAstravacananA baLathI tattvAtattvanA vibhAgane anukULa svavIrya ullasita thAya tyAre tattvane jANavA mATe parama madhyasthatApUrvaka Uha pravarte che. te Uha tattvano yathArtha nirNaya karAvIne vizrAMta thAya tevo che, ane te UhathI jIvamAM apUrvakaraNa pragaTe che. A apUrvakaraNano upayoga avazya anivRttikaraNa karAvIne, samyakatva prApta karAvIne vizrAMta thAya tevo che; paraMtu apUrvakaraNa karIne aTakato nathI ke anivRttikaraNa karIne paNa aTakato nathI, paNa samyaktva pAmIne vizrAMta thAya che. je jIvo karmanI alpatAne kAraNe caramAvartamAM AvelA che ane cAra dRSTi sudhInA bhAvomAMthI koIka bhAvamAM varte che, te jIvo caramayathApravRttikaraNamAM che; ane A caramayathApravRttikaraNa, te bhavamAM ke ghaNA bhavo pachI paNa apUrvakaraNanI prApti dvArA samyaktvanI prAptinuM kAraNa bane che. A caramayathApravRttikaraNa sivAya sAmAnya yathApravRttikaraNo jIve anaMtI vakhata prApta karyAM, graMthideza sudhI jIva anaMtI vakhata Avyo, paraMtu graMthinA ullaMghanane anukULa sattvano saMcaya thayo nahIM, paraMtu caramayathApravRttikaraNamAM graMthinA ullaMghanane anukULa kaMIka sattva saMcita thAya che; ane te sattvanA baLathI jIva apUrvakaraNa prApta kare che, tyAre apUrvakaraNa dvArA graMthine bhedIne bhinnagraMthivALo jIva anivRttikaraNamAM Ave che; ane anivRttikaraNa sudhI mithyAtvaguNasthAnakamAM che, topaNa samyakatvanI prAptinI atyaMta najIka che, ane anivRttikaraNanI samApti sAthe avazya jIvane samyakatvanI prApti thAya che. ahIM 'karaNa' zabdathI jIvano adhyavasAya grahaNa karavAno che. tethI e prApta thAya ke jIvane yathApravRttikaraNamAM kaMIka sAro adhyavasAya che, ane Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 samyagdaddhiAtrizikA/bloka-8 caramayathApravRttikaraNa sivAya sAmAnya yathApravRttikaraNomAM te zubha adhyavasAya jIva anaMtIvAra pAme che, chatAM te adhyavasAya hitaprApti karAvIne mokSarUpa phaLamAM vizrAMta thAya tevo nathI; ane caramAvartamAM AvelA jIvano caramayathApravRttikaraNamAM thato adhyavasAya utkarSane pAmIne avazya mokSarUpa phaLamAM vizrAMta thanAra che, topaNa tatkALa graMthi bhedIne samyakatva prApta karAve tevo ekAMta niyama nathI, jyAre apUrvakaraNabhAvI adhyavasAya uttaramAM anivRttikaraNa karAvIne avazya sabhyatvanI prApti karAve che; ane samyakatvanI prApti thatAMnI sAthe jIvamAM tattva pratyeno tIvra pakSapAta utpanna thAya che, je parama mAdhyayyapUrvaka adhika adhika tattvane jANavA mATe udyama karAve che. AthI samyakatva thayA pachI bhogIne kinnaranA geyane sAMbhaLavAnI icchA thAya che, tenAthI paNa tattvane sAMbhaLavAnI adhika icchA samyagdaSTi jIvane thAya che. graMthibhedanA kALamAM jIva apUrvakaraNa kare che tyAre tattvanA tIvra pakSapAtapUrvaka tattvAtattvanA vibhAgane anukULa Uha pravarte che, je Uha tattvanA nirNayamAM vizrAMta thAya tevA prakArano che; ane te samaye apUrvakaraNa dvArA tattvanA nirNayamAM pratibaMdhaka evA rAga-dveSanI pariNatinuM unmelana thAya che, tethI anivRttikaraNanI prApti thAya che, te vakhate tattvAtattvanA vibhAgamAM atyaMta madhyasthatAthI pravRtti thAya che. jethI anivRttikaraNanA aMte jIvane samyatvanI prApti thAya che. sArAMza : sAmAnya yathApravRttikaraNa anaMtIvAra thAya che, caramayathApravRttikaraNa caramAvartamAM thAya che; ane caramayathApravRttikaraNakALamAM yogabIjonuM grahaNa hoya che, ane sAmAnya yathApravRttikaraNakALamAM yogabIjonuM grahaNa nathI. apUrvakaraNakALamAM tattvane jovA mATenI madhyasthatAnA avarodhaka evA rAgadveSane dUra karavA mATeno yatna hoya che, jenAthI graMthibheda thAya che, tethI tattvane jovAmAM pratibaMdhaka evA rAga-dveSanuM umUlana thAya che, jethI parama madhyasthatApUrvaka tattvane jovA mATeno udyama thAya che; ane anivRttikaraNamAM rAga-dveSanI graMthi bhadAyelI hovAthI parama madhyasthatApUrvaka tattvanA nirNayano Uha cAle che; ane Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 samyagdaddhiAtrizikA/zloka-8-9 anivRttikaraNanI samApti pachI samyaktvanA prAptikALamAM "bhagavAne je padArtho jema kahyA che te tema ja che"=mityameva' e prakAranuM bhUtArtha zraddhAnarUpa samyaktva thAya che. ll avataraNikA - jIva traNa karaNa dvArA samyaktva pAme che ane samyakatva pAmyA pachI pramAdAdi doSathI samyakatvathI bhraSTa thAya to paNa te jIvamAM kaMIka zuddhi varte che. te batAvIne samyakatvanI prApti jIvane mATe mahAkalyANanuM kAraNa che, te batAvavA arthe kahe che - zloka : patitasyApi nAmuSya granthimullaGghya bandhanam / svAzayo bandhabhedena sato mithyAdRzo'pi tat / / 9 / / anvayArtha - patitasthApi patita evA paNa amuSya Ane=samyagdaSTine khyimunnazca= graMthine ullaMghIne vacana ==baMdhana nathI karyagrahaNa nathI, ta--te kAraNathI mithyAtRzopa ati =mithyASTi hovA chatAM paNa bhinnagraMthine vamena baMdhabhedane kAraNe pUrvanA baMdha karatAM alpabaMdharUpa baMdhabhedane kAraNe svAzaya = suAzaya che=zobhana pariNAma che. ICI zlokArca - patita evA paNa Ane samyagdaSTine, graMthine ullaMghIne baMdhana nathI; te kAraNathI mithyAdaSTi hovA chatAM paNa bhinnagraMthine baMdhabhedane kAraNe zobhana pariNAma che. 9ll. titasthApi' - ahIM 'pi" thI e kahevuM che ke patita na hoya tyAre to graMthine oLaMgIne baMdha nathI, paraMtu patita evA paNa samyagdaSTine graMthine ullaMghIne baMdha nathI. ja "micchAzopi' - ahIM 'pi' thI e kahevuM che ke samyagdaSTi hoya tyAre to zubhAzaya che, paraMtu samyagdaSTi mithyASTi bane tyAre paNa zubhAzaya che. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 samyagdaSTiddhAtrizikA/zloka-9 TIs: patitasyApIti-amuSya=bhinnagranthe:, patitasyApi tathAvidhasaGklezAt samyaktvAt paribhraSTasyApi, na naiva granthiM granthibhedakAlabhAvinI karmasthiti ullaGghya atikramya, saptatikoTikoTyAdipramANasthitikatayA bandhanaM jJAnAvaraNAdipudgalagrahaNaM, tattasmAnmithyAdRzo'pi sato bhinnagranthe:, bandhabhedena= alpasthityA karmabandhavizeSeNa svAzaya: zobhana: pariNAma:, bAhyAsadanuSThAnasya prAyaH sAmye'pi bandhAlpatvasya sundarapariNAmanibandhanatvAditi bhAvaH / taduktaM - "bhinnagranthestRtIyaM tu samyagdRSTerato hi na / / patitasyA''pyate bandho granthimullaGghya dezitaH / / evaM sAmAnyato jJeyaH pariNAmo'sya zobhanaH / mithyAdRSTepi sato mahAbandhavizeSataH / / sAgaropamakoTInAM koTyA mohasya saptatiH / abhinnagranthibandho yanna tvekA'pItarasya tu / / tadatra pariNAmasya bhedakatvaM niyogtH| bAhyaM tvasadanuSThAnaM prAyastulyaM dvayorapi" / / (yo. bi. 266-269) "baMdhaNaM na volai kayAI" ityAdivacanAnusAriNAM saiddhAntikAnAM matametat / kArmagranthikAH punarasya mithyAtvaprAptAvutkRSTasthitibandhamapIcchanti, teSAmapi mate tathAvidharasAbhAvAttasya zobhanapariNAmatve na vipratipattiriti dhyeyam / / 9 / / zArtha : amuSya ..... dhyeyam / / patita pa vA prArasaMvezane ra arthAt tatvanI prApti pachI tatvanA viSayamAM viparyAsane utpanna karAve tevA prakAranA darzanamohanIya karmanA udayakRta saMklezane kAraNe, samyaktvathI paribhraSTa paNa Ane bhinnagraMthine samyagdaSTine, graMthine ullaMghIne graMthibhedakALabhAvi karmasthitine atikramIne, 70 koTAkoTyAdi pramANa sthiti5||3pe baMdhanazAnAvaraulyAla, akhae, nanathI 04. tat= tasmAt=12thI-mithyAnial4l di patita mevA sabhyaSTine Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 samyagdAitriMzikA/zloka-9 baMdhabheda hovAthI arthAt alpa sthitipaNArUpa karmabaMdhavizeSa hovAthI suAzaya che-zobhana pariNAma che; kema ke bAhya asad anuSThAnanuM prAyaH sAmyapaNuM hovA chatAM paNa=bAhya asad anuSThAnanuM anya mithyAdRSTionI sAthe samyaktvathI patita thayelA evA mithyAdRSTinA anuSThAnanuM sAmyapaNuM hovA chatAM paNa, baMdhanuM alpatva=anya mithyAdgaSTio karatAM samyaktvathI patita thayelA mithyAdgaSTinA karmabaMdhanuM alpapaNuM, suMdara pariNAmane kAraNe che, e pramANe bhAva che. te kahevAyuM che=samyaktvathI bhraSTa thayelAne paNa alpabaMdha che te 'yogabiMdu' zloka-266 thI 269 sudhI kahevAyuM che - "vaLI bhinnagraMthine trIjuM=anivRttikaraNa, thAya che. AnA kAraNe ja=traNa karaNanI prAptine kAraNe ja, patita evA samyagdaSTine, graMthine oLaMgIne kahevAyelo=graMthine oLaMgIne 70 koTAkoTi Adi pramANa kahevAyelo, baMdha Apyate na=prApta thato nathI ja." (yogabiMdu zloka-266) "A rIte=samyaktvathI bhraSTa thayA pachI paNa graMthine ullaMghIne abaMdha che e rIte, sAmAnyathI=samyaktva avasthAne AzrayIne nahi, paraMtu samyaktva-mithyAtva ubhaya avasthArUpa sAmAnyathI, Ane samyaktvathI patita evA mithyAdRSTine, zobhana pariNAma jANavo; kema ke mahAbaMdhano vizeSa che-mahAbaMdhanI avasthAMtara prAptirUpa vizeSa che=utkRSTa baMdhathI hInabaMdharUpa avasthAMtaranI prAptirUpa bheda che." (yogabiMdu zloka-267) "abhinnagraMthi jIvano baMdha mohanI 70 koTAkoTi sAgaropama sthiti che, je kAraNathI vaLI Itarane=bhinnagraMthi evA mithyAddaSTine pi na=ekapaNa koTAkoTI sAgaropama sthitibaMdha nathI, te kAraNathI samyaktvane pAmyA pachI mithyArdaSTi thavA chatAM mahAbaMdha vizeSa che. (samyaktva pAmyA pahelAM 70 koTAkoTI sAgaropamarUpa je mahAbaMdha hato te samyaktvakALamAM alpabaMdha thayo ane=samyaktvathI pAta thavAnA kAraNe te alpabaMdha adhika thavAthI mahAbaMdha che ane samyaktvathI pAta thayA pachI paNa aMtaHkoTAkoTI thAya che te rUpe alpa hovAthI vizeSa che, mATe mahAbaMdha vizeSa che.) ema pUrvazloka sAthe 'yasmAt'no saMbaMdha che." (yogabiMdu zloka-268) "te kAraNathI=samyaktvathI bhraSTa thayA pachI graMthine ullaMghIne baMdha nathI te kAraNathI, ahIM=graMthi bhedyA pachI thayelA mithyAdRSTi ane anAdi mithyAddaSTimAM, Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 samyagdaddhiAtriAMzikA/zloka-9 niyamathI pariNAmanuM bhedakapaNuM che. vaLI bAhya asad anuSThAna prAya: baMnene paNa= graMthibhedIne thayelA mithyASTi ane anAdi mithyASTi evA baMnene paNa, samAna che." (yogabiMdu zloka-269). baMdhathI kyAreya paNa ullaMghana karatA nathI=samyagdaSTi jIva samyakatvathI bhraSTa thayA pachI graMthibhedakALamAM sattAmAM vartatI aMtaHkoTAkoTi karmasthitine baMdhathI kyAreya paNa oLaMgatA nathI." (A. ni.) e vagere vacananA anusaranArA saiddhAttikono A mata che=samyakatvathI bhraSTa thayela evA mithyASTi asadanuSThAna karatA hoya, tyAre paNa aMtaHkoTAkoTi pramANa karmasthiti bAMdhe che, e mata che. vaLI kArmagraMthiko Ane=samyagdaSTine, mithyAtvaprAptimAM utkRSTa sthitibaMdhane paNa Icche che. teonA paNa matamAM tevA prakAranA rasano abhAva hovAne kAraNeegraMthi bhedyA pUrve mithyAdRSTi jIva bAMdhe che, tevA prakAranA utkRSTa rasano abhAva hovAne kAraNe, tenA zobhana pariNAmamAM vipratipati nathI=samyakatvathI bhraSTa thayelA mithyAdRSTinA anAdi mithyAdRSTi karatAM suMdara pariNAmamAM vivAda nathI, e pramANe jANavuM. 9 ja "sApepa' - ahIM 'pa' thI e kahevuM che ke bAhya anuSThAna samAna na hoya to to baMdhano bheda che, paNa anuSThAnanuM samAnapaNuM hovA chatAM baMdhanuM alpapaNuM che. ja 'mithyAtvAtAvusthitivazvamapIchanti' - ahIM 'va' thI e kahevuM che ke saiddhAttiko to utkRSTa sthitibaMdha icchatA nathI, paraMtu kArmagraMthiko utkRSTa sthitibaMdha paNa icche che. teSApa mate' - ahIM 'pa' thI e kahevuM che ke saiddhAntikonA matamAM to zobhana pariNAma che, paNa kArmagraMthikonA manamAM paNa zobhana pariNAma che. bhAvArtha - pUrvamAM varNana karAyelA traNa karaNa dvArA jIva samyaktvanI prApti kare che; tyArapachI tevA prakAranA mithyAtvanA udayane kAraNe ke tevA prakAranA bAhya nimittane kAraNe udayane prApta thayelA mithyAtvane kAraNe te jIva samyakatvathI bhraSTa thAya tevA saMklezane prApta kare, ane te saMklezane kAraNe samyakatvathI bhraSTa thayA pachI paNa AraMbha-samAraMbhanI anucita pravRtti karato hoya, topaNa graMthibhedanA kALamAM sattAmAM rahelI karmanI sthitine oLaMgIne adhika karmanI Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 samyagdaSTidvAtrizikA/bloka-9 sthiti bAMdhato nathI. tethI nakkI thAya che ke samyatvathI bhraSTa thayelA evA mithyASTi jIvane paNa pUrvanA jevo utkRSTa sthitibaMdhano adhyavasAya thato nathI. tethI anucita anuSThAna karato hoya tyAre bAhya rIte azobhana pariNAma hovA chatAM pahelAM jevo azobhana pariNAma nathI. mATe samyaktvathI patita paNa mithyASTino A zobhana pariNAma cheHutkaTa azobhananA abhAvarUpa ja A zobhana pariNAma che. tethI e prApta thAya ke je jIvoe graMthibheda karyo nathI ane mithyAtva avasthAmAM che, ane je jIvoe graMthibheda karyA pachI mithyAtva avasthAne prApta karI che, te baMne mithyASTirUpe samAna che; ane koIka evA nimittane pAmIne baMne samAna pApanI pravRtti karatA hoya topaNa, graMthino bheda karyo nathI evA mithyAdRSTine utkRSTa saMkleza thaI zake che, tethI utkRSTa 70 koTAkoTi karmanI sthiti bAMdhe che; ane samyakatvathI bhraSTa thayelA mithyAdRSTine samAna pApanI pravRtti vakhate paNa graMthibhedakALamAM sattAmAM vartatI aMtaHkoTAkoTi karmanI sthitithI adhika karmasthiti bAMdhe tevo utkRSTa saMkleza thato nathI. tethI anAdi mithyAdRSTi karatAM samyaktvathI bhraSTa mithyASTine alpa saMkleza varte che. A batAve che ke samyakatvathI bhraSTa thayA pachI paNa jIvamAM kaMIka suMdaratA rahI jAya che, jethI utkRSTa saMkleza thato nathI. tethI arthathI e phalita thAya ke samyaktvakALamAM jIvamAM ghaNI suMdaratA che, jenA kAraNe bhraSTa thayA pachI paNa suMdaratAno leza rahI jAya che, je utkRSTa saMkleza thavA deto nathI. saiddhAttvika mata anusAra samyakatvathI bhraSTa thayelA jIvo graMthibhedakALamAM vartatI aMtaHkoTAkoTi sthitine oLaMgIne kyAreya karma bAMdhatA nathI, ane kArmagraMthikonA mate samyakatvathI bhraSTa thayA pachI sattAmAM utkRSTa 70 koTAkoTi karmanI sthiti bAMdhI zake che, topaNa utkRSTa rasabaMdhane karatA nathI. tethI samyaktvane pAmyA pachI samyaktvathI bhraSTa thayelA mithyAdRSTimAM paNa kaMIka suMdara pariNAma rahe che, te vAta saiddhAttikane ane kArmagraMthikane samAna rIte mAnya che. phakta kArmagraMthikanA mata pramANe samyakatvathI bhraSTa thayelA jIvone utkRSTa sthitibaMdhane anukULa saMkleza thaI zake che, paNa utkRSTa rasabaMdhane Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaridvAciMzikA/zloka-9-10 anukULa saMkleza thaI zakato nathI; ane saiddhAntikanA mata pramANe utkRSTa sthitibaMdhane anukULa paNa saMkleza thaI zakato nathI ane utkRSTa rasabaMdhane anukULa paNa saMkleza thaI zakato nathI. IIlA avataraNikA - pUrvazlokamAM sthApana karyuM ke eka vAra samyakatva pAmyA pachI jIva mithyAtvane pAme topaNa tenI suMdaratA sarvathA jatI nathI, mATe samyakatvano pariNAma suMdara che. have bauddhadarzanavALA bodhisatvanuM buddhanuM je svarUpa batAve che, tevuM svarUpa samyagdaSTimAM ghaTe che, te batAvavA arthe kahe che - zloka : evaM ca yatparairuktaM bodhisattvasya lakSaNam / vicAryamANaM sannItyA tadapyatropapadyate / / 10 / / anvayArtha - parva ra=ane e rIte=samyakatvathI bhraSTa thayA pachI mithyAtvaavasthAmAM paNa zobhana pariNAma che, e rIte, pa =para vaDe vodhisatvaca=bodhisatvanuM je nakSalakSaNa vartA kahevAyuM, tapi te paNa sannItyA=sarItithI= madhyasthavRtithI vivArthamAzaM vicArAtuM satra=AmAM=samyagdaSTimAM 355= saMgata thAya che. [1] zlokArca - ane e rIte sakhyatvathI bhraSTa thayA pachI mithyAtvaavasthAmAM paNa zobhana pariNAma che e rIte, para vaDe bodhisatvanuM je lakSaNa kahevAyuM, te paNa sannItithI vicArAtuM AmAM=samyagdaSTimAM, saMgata thAya che. ||10|| * "tapa' - ahIM 'pa' thI e kahevuM che ke samyagdaSTino mithyAtvaavasthAmAM zobhana pariNAma to ghaTe che, paraMtu samyakatvaavasthAmAM sannItithI bodhisattvanuM lakSaNa paNa ghaTe che. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdagliAniMzikA/bloka-10 TIkA - ___ evaM ceti-evaM ca bhinnagranthemithyAtvadazAyAmapi zobhanapariNAmatve(tvaM) ca yat. paraiH saugataiH bodhisattvasya lakSaNamuktaM tadapi sannItyA madhyasthavRttyA vicAryamANaM atra-samyagdRSTAvupapadyate / / 10 / / TIkArca - vaM ra... 35ghite . ane e rItennabhinnagraMthine mithyAtvaavasthAmAM paNa zobhana pariNAmapaNuM che e rIte, para vaDe soMgata vaDe bodhisatvanuM je lakSaNa kahevAyuM, te paNa savItithI madhyasthavRttithI, vicArAtuM AmAM samyagdaSTimAM, ghaTe che. 10nA mitramaMthyAtvaHzayA' - ahIM 'pa' thI e kahevuM che ke samyagdaSTine samyakatvadazAmAM to zobhana pariNAmapaNuM che, paraMtu mithyAtvadazAmAM paNa zobhana pariNAmapaNuM che. noMdha :- TIkAmAM 'zamanamitte' nA sthAne zomanapariVTmatva' hovuM joIe, ema bhAse che. tethI e pramANe artha karela che. bhAvArtha : zloka-9mAM batAvyuM ke jIva samyakatva pAme, pachI samyakatvathI bhraSTa thAya ane asuMdara anuSThAna karato hoya topaNa kaMIka suMdaratA rahe che. tethI e phalita thAya ke samyaktvanA prAptikALamAM karAtA traNa karaNo dvArA jIvamAM koIka vizuddhi thAya che, jethI jIva suMdara bane che, ane suMdara banyA pachI mithyAdRSTi bane topaNa suMdarapaNuM sarvathA jatuM nathI. A rIte samyaktvathI bhraSTa thayA pachI paNa jIvamAM suMdaratA rahe che, tethI arthathI e phalita thAya che ke samyaktvakALamAM jIva ghaNo suMdara che. mATe saugato vaDe buddha bhagavAnanuM je svarUpa batAvAyuM che, tevuM suMdara svarUpa paNa samyaktvanI hAjarImAM samyagdaSTimAM ghaTe che. te spaSTa karavA mATe kahe che ke bauddhadarzanavALA potAnA bhagavAna bodhisattvanuM je lakSaNa kare che, tenA svarUpano madhyastha vRttithI arthAt svadarzananA pakSapAtathI nahIM, paraMtu koI paNa darzananA pakSapAta vinA madhyastha vRttithI, Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30. samyagdaSTidvAciMzikA/zloka-10-11 vicAra karavAmAM Ave, ane jainadarzanamAM kahevAyela samyagdaSTinA svarUpano vicAra karavAmAM Ave, to prAmANika vicArathI e prApta thAya ke jevuM bodhisattvanuM lakSaNa bauddhadarzanamAM kahevAyuM che, te sarva svarUpa samyagdaSTimAM ghaTe che. mATe samyagdaSTi jIva samyaktvakALamAM kevo uttama che, tenuM svarUpa bodhisattvanA lakSaNathI paNa jaNAya che. ll1nA avatAraNikA - zloka-10mAM kahyuM ke madhyasthavRttithI vicAra karavAmAM Ave to bodhisatvanuM lakSaNa samyagdaSTimAM ghaTe che. tethI have saugato bodhisatvanuM kevuM lakSaNa kare che, je samyagdaSTimAM ghaTe che ? te batAvavA arthe kahe che - zloka : taptalohapadanyAsatulyA vRttiH kvacidyadi / ityukteH kAyapAtyeva cittapAtI na sa smRtaH / / 11 / / anvayArtha: kavi ravi vRtti =jo kadAcita pravRtti hoya AraMbhAdinI pravRtti hoya to tatatvodapacAsatucA tapelA loDhA upara paga mUkavA tulya hoya. rUtyu = e prakAre ukti hovAthI e prakAre zAstravacana hovAthI, te=samyagdaSTi patthava kAyapAtI ja mRtaH=kahevAyA che, vipatI nacittapAtI nahIM. ll11II zlokArtha : jo kavacit pravRtti hoya toAraMbhAdinI pravRtti hoya to, tapelA loDhA upara paga mUkavA tulya hoya, e prakAre zAstravacana hovAthI, tene samyagdaSTi, kAyapAtI ja kahevAyA che, cittapAtI nahIM. 11 TIkA - tapteti-taptalohe yA padanyAsastattulyA'tisakaMpatvAt vRtti:-kAyaceSTA kvacid gRhArambhAdau yadi paraM, ityukteH-itthaMvacanAt, kAyapAtyeva sa samyagdRSTiH, na Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaSTidvAciMzikA/zloka-11 31 cittapAtI smRtaH, itthaM ca kAyapAtina eva bodhisattvA iti lakSaNamatropapatraM mati tavuM - "kAyapAtina eveha bodhisattvAH paroditam / na vittapatinastAvatatrapa mit" | (co. kiM. ra72) aa2aa TIkArca - tatoda : ... vittama" | da para ravi=jo kadAca gRhaAraMbhAdimAM vRtti=kAyaceSTA, hoya, to tapelA loDhA upara je paga mUkavo tenA tulya hoya; kema ke atisakaMpapaNuM che. e prakAre ukti hovAthI e prakAre vacana hovAthI, tasamyagdaSTi, kAyapAtI ja kahevAyo che, cittapAtI nahIM; ane e rIte=samyagdaSTinI takhalohapadavyAsa tulya vRtti che e prakAranuM zAstravacana hovAthI samyagdaSTi kAyapAtI che, cittapAtI tahIM e rIte, kAyapAtI jabodhisatvo che, e prakAranuM lakSaNa saugatonuM bodhisatvonuM lakSaNa, AmAM= samyagdaSTimAM, upapanna thAya che=saMgata thAya che. te kahevAyuM cheHbodhisatvanuM lakSaNa samyagdaSTimAM saMgata thAya che, te yogabiMdu zloka-271mAM kahevAyuM che - "ahIM=jagatamAM, "bodhisatvo kAyapAtI ja che, cittapAtI nathI' e pramANe para vaDe kahevAyeluM "A=bodhisattvanuM lakSaNa' AmAM paNa=samyagdaSTimAM paNa, yuktivALuM che." (yogabiMdu zloka-271) 11aaaa *uddharaNamAM 'tAva zabda kramArthaka che ATaluM to lakSaNa samyagdaSTimAM ghaTe che, paNa bIjuM paNa bodhisattvonuM lakSaNa je kahe che te paNa samyagdaSTimAM ghaTe che. te batAvavA mATe 'tAvat zabda che. bhAvArtha :samyagdaSTimAM bodhisattvonAM lakSaNanI ghaTamAnatA : (1) kAyapAtI ja che cittapAtI nathIH- bodhisattvo jema kAyapAtI ja che, cittapAtI nathI, tema samyagdaSTi paNa kAyapAtI ja che, cittapAtI nathI. samyagdaSTinA svarUpane batAvanArAM zAstravacano kahe che ke samyagdaSTi jIvo prAyaH AraMbhAdinI pravRtti kare nahIM, paraMtu jo zakti hoya to pUrNa udyama Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 samyagdaddhiAtrizikA/zloka-11 karIne saMsAranA aMta mATe nirAraMbha pravRtti kare. Ama chatAM saMpUrNa nirAraMbha jIvavAnI zaktino saMcaya na thayo hoya to kadAca gRhaAraMbhAdinI pravRtti kare, topaNa teonI saMsAranI pravRtti tapAvelA loDhA upara paga mUkavA tulya hoya che; kema ke atisakaMpa pApapravRtti che. Azaya e che ke samyagdaSTine AtmAnuM nirAkuLa svarUpa sukhamaya dekhAya che ane teno upAya saMyamanI nirAraMbha pravRtti dekhAya che; paraMtu paripUrNa nirAraMbha jIvana jIvavA mATenI zaktino saMcaya na thayo hovAthI teo tenA zaktisaMcaya arthe gRhavAsamAM rahIne bhagavadbhakti Adi anuSThAna kare che, ane gRhavAsamAM rahelA hovAthI AraMbha-samAraMbhanI pravRtti paNa kare, paraMtu te pravRtti mAtra dehathI kare che, temanA cittanuM AkarSaNa to nirAraMbha jIvana pratye hoya che. tethI je rIte saMsArI jIvo sukhanA upAyanI buddhithI saMsAramAM AraMbha-samAraMbha kare che, te prakAranI sukhanA upAyanI buddhithI samyagdaSTi jIvo saMsAranA AraMbhasamAraMbha karatAM nathI. Ama chatAM anAdi saMskArone kAraNe nirAraMbha jIvana jIvI zake tevI cittanI bhUmikA nathI, tethI AraMbha-samAraMbhanI icchA paNa thAya che ane pravRtti paNa kare che, topaNa aMtaHvRttithI nirAraMbha jIvana pratye cittanuM AkarSaNa hovAthI AraMbhavALI pravRttimAM citta saMzleSa pAmatuM nathI. tethI cittanI vRtti temAM na hovAthI mAtra kAyAthI ja te pApapravRtti kare che, cittathI nahi, tema kahevAya che. samyagdaSTi jIva "arthopArjanAdi kriyA kare tyAre temAM cittano upayoga nathI, paraMtu anyamanaskatAthI pravRtti kare che," e arthane batAvavA mATe cittapAtI nathI, tema kahela nathI; paraMtu cittanuM baLavAna AkarSaNa nirAraMbha bhAva pratye che, te batAvavA mATe cittapAtI nathI, tema kahela che. vaLI jema tapAvelA loDhA upara paga mUkavAnI icchA koIne hotI nathI, chatAM tathAvidha saMyogathI paga mUkavo paDe to mAtra saheja sparza karIne paga pAcho kheMcI le che, paraMtu niSkapa pAdanyAsa kare nahIM; tema samyagdaSTine paNa bhoganI kriyA tapAvelA loDhA upara paga mUkavAnI jema ahitanuM kAraNa dekhAya che. tethI bhoga pratyenI icchA nathI, chatAM tevA prakAranA saMyogathI bhogathI para evA saMyamamAM yatna karI zake tevuM zaktivALuM citta nahIM hovAthI bhoga mATe pravRtti Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdAitriMzikA/zloka-11-12 33 kare, topaNa jevI icchA zame ke tarata ja bhoganI pravRtti choDIne nirAraMbha jIvana jIvavA mATenI ucita dharmapravRttimAM samyagdaSTi jIvo yatna kare che; paraMtu saMsArI jIvonI jema ahitanI pravRttirUpa bhogamAM hitanI buddhithI pravRtti karatA nathI. tethI bhogakALamAM paNa citta saMklezavALuM nathI. mATe samyagdaSTi jIvo cittapAtI nathI. II11/ avataraNikA : zloka-10mAM kahyuM ke saugatone mAnya bodhisattvonuM lakSaNa samyagdaSTimAM ghaTe che, ane bodhisattvanuM kayuM lakSaNa samyagdaSTimAM ghaTe che ? te zloka-11mAM batAvyuM. have bodhisattvanAM anya lakSaNo paNa samyagdaSTimAM ghaTe che, te batAvavA arthe kahe che . zloka H parArtharasiko dhImAn mArgagAmI mahAzaya: / guNarAgI tathetyAdi sarvaM tulyaM dvayorapi / / 12 / / anvayArtha : pArthasi :=paropakArabaddha cittavALA, ghImA--buddhimAna mArgAmI= mArgagAmI mannAzaya:=smIta AzayavALA gujarAft=guNarAgI tathetyAvi=tathA ityAdi sarva=sarva daiyorapi=baMnemAM paNa=bodhisattvamAM ane samyagdaSTi baMnemAM paNa tuchyuM=samAna che. / / 12 / zlokArtha : parArtharasika, buddhimAna, mArgagAmI, mahAzaya, guNarAgI, tathA ItyAdi sarva baMnemAM paNa samAna che. II12 * 'dhruthopi' - ahIM ''i thI e kahevuM che ke bodhisattvomAM to A lakSaNo che, paraMtu samyagdaSTi ane bodhisattvo baMnemAM paNa samAna che. TIkAH parArtheti-parArtharasikaH=paropakArabaddhacittaH, dhImAn- buddhyanugataH, mArgagAmI = kalyANaprApakapathayAyI, mahAzayaH = sphItacittaH, guNarAgI=guNAnurAgavAn, tatheti Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 samyagdaddhiAtrizikA/zloka-12 bodhisattvaguNAntarasamuccayArthaH, ityAdi zAstrAntaroktaM, sarva tulyaM samaM, dvayorapi= samyagdRSTibodhisattvayoH / / 12 / / TIkArca - parArthasi: .... vodhisattvayo: | parArtharasika paropakArabaddha citavALA, thImA=buddhianugata padArthanA pAramArthika svarUpane jonArA, mArgagAmI kalyANane prApta karAvanAra pathamAM janArA, mahAzaya=skRIta cittavALA, guNarAgI-guNAnurAgavALA bodhisattvo hoya che. tathati zlokamAM rahela tathA' zabda bodhisatvonAM guNAMtaranA samuccaya mATe che. tyAddhi=zlokamAM 'phatyAdi zabda anya zAstromAM kahevAyelAM bodhisatvonA lakSaNonA samuccaya mATe che. sarva=te sarva lakSaNo baMnemAM paNa=samyagdaSTi ane bodhisatva baMnemAM paNa, tulya che=samAna che. II1 bhAvArtha pUrvazloka-11mAM kahyuM ke bodhisatva kAyapAtI che, cittapAtI nathI, e lakSaNa samyagdaSTimAM ghaTe che. te pramANe A zlokamAM batAvela bodhisattvanAM pAMca lakSaNo tathA anya zAstromAM kahevAyelAM paNa bodhisattvonAM je lakSaNo che, te samyagdaSTimAM kaI rIte ghaTe che, te batAvatAM kahe che - (1) parArtharasika :- bodhisatva jema paropakArabaddha cittavALA che, tema samyagdaSTi paNa paropakArabaddha cittavALA che; kema ke samyaktvanuM anukaMpA liMga che. tethI koInA paNa duHkhane joIne tenuM hita kema thAya tevI manovRttivALA samyagdaSTi che. (2) dhImAnuM - bodhisattva jema buddhimAna che, tema samyagdaSTi paNa buddhimAna che. samyagdaSTi bodhisattvonI jema saMsAranuM pAramArthika svarUpa samyaku joI zake che ane potAnuM pAramArthika hitAhita paNa joI zake che. mATe buddhimAna che. (3) mArgagAmI:- bodhisattva jema kalyANane prApta karAvanAra pathamAM svazakti anusAra janArA che, tema samyagdaSTi paNa saMsAranA vistAranI baLavAna icchAvALA hovAthI svazakti anusAra kalyANapathamAM janArA che. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaSTidvAAiMzikA/bloka-12-13 35 (4) mahAzaya:- bodhisattva jema phIta AzayavALA che=potAnA apakArI pratye paNa upakAranI buddhi dhAraNa kare ityAdi rUpa sphIta AzayavALA che, tema samyagdaSTi paNa bhagavAna pAse bodhilAbha, samAdhimaraNa AdinI prArthanA karIne phIta Azayane dhAraNa karanArA che. (5) guNarAgI - bodhisattvane jema guNano rAga che, tema samyagdaSTine paNa mokSa sArarUpa dekhAto hovAthI mokSane anukULa evA guNo pratye baddharAga hoya che. A rIte bodhisattva ane samyagdaSTimAM samAna guNonI prApti che. tethI samyagdaSTi jIvomAM aneka guNonI prApti hoya che,' te samakitImAM rahela bodhisattvanAM lakSaNo uparathI phalita thAya che. AvA avataraNikA - anvarthato'pi tulyatAM darzayati - avataraNikArya : avarSathI paNa=bodhisatvanA vyutpattiarthathI paNa, tulyatAne= bodhisatva ane samyagdaSTimAM tulyatAne dekhADe che - 'kanvarthatoDaji' - ahIM "mA" thI e kahevuM che ke saugatanA zAstromAM kahelA kAyapAtI Adi lakSaNothI to bodhisatva ane samyagdaSTimAM tulyatA che, paraMtu bodhisattvanI vyutpattithI paNa bodhisattva ane samyagdaSTimAM tulyatA che, te batAve che. zloka - bodhipradhAnaH sattvo vA sadbodhi vitIrthakRt / tathAbhavyatvato bodhisattvo hanta satAM mataH / / 13 / / anvayArtha : vA=athavA viprathAnaH sarva =bodhi vaDe pradhAna evA sarva jIva datta vozirvaH satAM matada=bodhisatva saMtone mAnya che. (vA=athavA) sarvANi = tIrthakarapadaprAyogya samyaktvathI yukta tathA bhavyatva=tathAbhavyatvane kAraNe mAvitIrtha=bhAvi tIrthane karanArA bodhisatva saMtone mAnya che, ema avaya che. 13 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 samyagdaSTidvAciMzikA/zloka-13 lohArtha : athavA bodhi vaDe pradhAna evA jIva bodhisatva, saMtone mAnya che, athavA sabodhi tIrthakarapadaprAyogya samyatvathI yukta, tathAbhavyatvane kAraNe bhAvi tIrthane karanArA bodhisattva, saMtone mAnya che, ema manvaya che. 193|| . *. 'vA'='athavA' sabhA 28 'vA' 206 pUrvAnI sAthe vi485 ptaa| mATe che, ane bIjA vikalpa mATe sarbodhi pUrve vA' kAra TIkAnusAra adhyAhAra che. TI : bodhIti-bodhi:-samyagdarzanaM tena pradhAna:, sattvo vA, satAM sAdhUnAM, hantetyAmantraNe, bodhisattvo mata iSTaH / yaduktaM - "yatsamyagdarzanaM bodhistatpradhAno mahodayaH / / sattvo'stu bodhisattvastasmAddhaMteti pUrvavat (taddhantaiSo'nvarthato'pi hi)" / / (yo.bi. 273) vA'thavA sadbodhiH tIrthakarapadaprAyogyasamyaktvasametaH, tathAbhavyatvato bhAvitIrthakRdyastIrthakRd bhaviSyati sa bodhisattvaH / taduktaM - "varabodhisameto vA tIrthakRdyo bhaviSyati / tathAbhavyatvato'sau vA bodhisattvaH satAM mataH" / / (yo.bi. 274) bhavyatvaM nAma siddhigamanayogyatvaM anAdipAriNAmiko bhAvaH, tathAbhavyatvaM caitadeva kAlanaiyatyAdinA prakAreNa vaicitryamApannaM, etabheda eva ca bIjasiddhyAdiphalabhedopapattiH, anyathA tulyAyAM yogyatAyAM sahakAriNo'pi tulyA eva bhaveyuH, tulyayogyatAsAmarthyAkSiptatvAtteSAmiti sadbodheryogyatAbheda eva pAramparyeNa tIrthakaratvanibandhanamiti bhAvanIyam / / 13 / / ToDArtha : bodhiH ..... bhAvanIyam / / vA athavA, bodhisabhyarzana, tanAthI pradhAna sevA satya-94, bodhisatva saMtAnasAdhusone, ISTa che. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 samyagdaddhiAtrizikA/zloka-13 je kAraNathI kahevAyuM che je kAraNathI 'yogabiMdu zloka-273mAM kahevAyuM che - je kAraNathI samyagdarzana bodhi, tapradhAna mahodayavALA arthAt prazasta guNanA udgamavALA, satva=jIva bodhisatva che, te kAraNathI A samyagdaSTi, avarthathI paNa prastu=mavatu ho=bodhisatva ho." (yogabiMdu zloka-273) vA=athavA, sabodhi tIrthaMkarapadaprAyogya samyakatvathI yukta, tathAbhavyatvane kAraNe bhAvi tIrtha karanArA evA je tIrthaMkara thaze te, bodhisatva che-te bodhisatva saMtone mAnya che. te kahevAyuM che=varabodhivALA bhAvi tIrthakara thanArA jIvo bodhisatva che, te "yogabiMdu zloka-274mAM kahevAyuM che - "athavA varabodhiyukta=tIrthaMkarapadaprAyogya samyaphatvathI yukta tathAbhavyatvathI je tIrthaMkara thaze, masI vA=A ja, bodhisatva saMtone mAnya che." (yogabiMdu zloka-274) bIjA vikalpamAM tathAbhavyatvathI varabodhivALA tIrthakaranA AtmAne bodhisattva kahyA, tyAM tathAbhavyatva zuM che ? te spaSTa karavA mATe kahe che - bhavyatva eTale siddhigamanayogyatvarUpa anAdi pariNAmikabhAva, ane kAlayatyAdi prakArathI vicitrapaNAne pAmeluM evuM A ja=bhavyatva ja, tathAbhavyatva che, ane AnA bhedamAM ja tathAbhavyatvanA bhedamAM ja, bIjasiDyAdirUpa phaLabhedanI upapatti che bhinna-bhinava jIvone AzrayIne bhinna-bhinnakALamAM ane bhinna bhinna rIte bIjanI siddhi AdirUpa phaLabhedanI prApti che. anyathA tathAbhavyatvanA bhedamAM ja bIjasityAdirUpa phaLabhedanI prApti che tema svIkAravAmAM na Ave to, tulya yogyatAmAM badhA jIvonI tulya tathAbhavyatvarUpa yogyatAmAM, sahakArI paNa tulya prApta thAya tathAbhavyatvane bIjAdirUpe thavAmAM puruSakArAdi sahakArIkAraNo paNa tulya prApta thAya; kema ke teonuM=sahakArIonuM, tulya yogyatAnA sAmarthyathI AkSiptapaNuM che. ethI sabodhinI yogyatAno bheda ja paraMparAe tIrthaMkarapaNAnuM kAraNa che, e pramANe bhAvana karavuM. 13 kSattine tyAMnA' - ahIM 'ddhi thI kSetranuM grahaNa karavuM. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 samyagdaridvAAiMzikA/bloka-13 ka vInasaciritnameroSapatti:' - ahIM 'mAra' thI aMkurasiddhi AdinuM grahaNa karavuM. ja 'sadAroDIpa' - ahIM 'vi' thI e kahevuM che ke tulya yogyatA hoya to kArya to samAna thAya, paraMtu sahakArI paNa tulya maLe. noMdha :- TIkAmAM uddharaNanA pAThamAM vadhasatvastAddhati pUrvavat' pATha che, tenA sthAne vidhisarvatantoDavarthatoDapi di' evo pATha "yogabiMdu' graMtha anusAra barAbara lAge che, tethI te pramANe ame artha karela che. bhAvArtha - vyutpatti arthathI paNa bodhisatva ane samyagdaSTinI tulyatA :bodhisattvanI vyutpatti batAve che - bodhi eTale samyagdarzana. tenAthI pradhAna evA jIva te bodhisattva. te prakAranI vyutpattithI bodhisatva saMtone mAnya che. A vyutpattiarthathI e prApta thAya ke je jIve samyagdarzana prApta karyuM che ane tenA kAraNe ghaNI guNasaMpattivALo thayo che, te jIva bodhisattva kahevAya che. A prakAranI bodhisattvanI vyutpattithI vicArIe topaNa, saugato bodhisattvanA je guNo kahe che tevA guNavALA samyagdaSTi che, teno artha prApta thAya che; kema ke samyagdaSTi jIvo samyagdarzanane kAraNe ghaNI ucita pravRtti karanArA hoya che, ane tenA kAraNe teomAM ghaNI guNasamRddhi pragaTelI hoya che, ane tevI guNasamRddhivALA bodhisattva che. mATe bodhisattvanI vyutpattithI vicArIe topaNa saugatone mAnya bodhisatva ane samyagdaSTi samAna che. have '3thavA' thI bodhisattvanI vyutpatti anya rIte kahe che - je jIvo bhAvimAM tIrthakara thavAnA che, te jIvonuM tathAbhavyatva anya jIvo karatAM judA prakAranuM che, ane tevA tIrthakara thanAra jIvo tathAbhavyatvanA kAraNe samyakta pAme che tyAre, teonuM bodhi te saddhodhi che arthAt teone thayeluM samyagdarzana aneka jIvonA samyagdarzananI niSpattimAM parama kAraNa bane tevuM zreSTha koTinuM che. AthI tIrthakaranA AtmA samyagdarzana pAme che, tyAre jema potAnA kalyANanA arthI bane che, tema "jagatanA jIvone paNa bhagavAnano mArga pamADuM" tevA ucca abhilASavALA paNa bane che. tethI anya samyagdarzanavALA jIvo karatAM tIrthakaronuM Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaSTidvAciMzikA/bloka-13 samyagdarzana mULathI ja viziSTa hoya che. tethI je jIvone tathAbhavyatvanA kAraNe A prakAranuM sarbodhi pragaTe che, te jIvo bhAvimAM tIrthaMkara thAya che, anya nahIM. tethI tIrthakaranA jIvone pragaTa thayeluM bodhi te sarbodhi kahevAya che. A prakAranI bodhisattvanI vyutpattithI vicArIe to tIrthakaranA jIvo ke je bhAvi tIrthakara thavAnA che, temane prApta thayelA bodhikALamAM teo bodhisattva che; ane tevA bodhisattvanuM lakSaNa jema tIrthaMkara thanArA samyagdaSTimAM ghaTe che, tema saugatone abhimata bodhisattvamAM ghaTe che. mATe vyutpattiarthathI vicArIe topaNa tIrthaMkaranA AtmA evA samyagdaSTi ane bodhisattva samAna che. ahIM vizeSa e che ke saugatone abhimata bodhisatva kumatane sthApanArA che, mATe teo mithyAdRSTi che. tethI samyagdaSTi sAthe tenI tulanA kema thaI zake ? e prakAranA praznano avakAza nathI; kema ke bodhisattva kevA hatA? tene sAme rAkhIne tenI sAthe samyagdaSTinI tulanA karI nathI, paraMtu bodhisattvanuM jevuM svarUpa saugato kahe che tevuM sarva svarUpa vAstavika samyagdaSTimAM ghaTe che, ane bodhisattva zabdanA vyutpattiarthathI vicArIe topaNa bodhisattvano je artha thAya che, tevA arthavALA vastutaH samyagdaSTi prApta thAya che. mATe bodhisattva ane samyagdaSTi baMne samAna che tema kahela che; paraMtu bauddhamatanI sthApanA karanArA je bodhisattva hatA, temanuM grahaNa karIne samyagdaSTi sAthe temanI tulanA karI nathI. bIjA prakAranI bodhisattvanI vyutpattimAM graMthakArazrIe kahyuM ke tathAbhavyatvane kAraNe sarbodhivALA bodhisattva che. tyAM prazna thAya ke tathAbhavyatva zuM che ? tethI te batAvavA pahelAM bhavyatva zuM che ? te kahe che -- bhavyatva eTale mokSamAM javAne anukULa evuM yogyatva, ane A yogyatva karmakRta nathI, paraMtu anAdi pAriNAmikabhAva che=jIvanA potAnA svAbhAvika pariNAmarUpa che; paraMtu karmanA udayathI, kSayathI ke upazamathI thayelo pariNAma nathI. vaLI bhavyatva batAvyA pachI tathAbhavyatva zuM che ? te spaSTa kare che - dareka jIvanuM bhavyatva kAlathI, naiyatyathI ane kSetrathI bhinna bhinna prakAranuM kArya kare che. te bhinna prakAranA kAryanuM kAraNa tevuM bhavyatva te tathAbhavyatva che. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdadviAtriMzikA/bloka-13 kALathI tathAbhavyatvanuM vaicitrya :- jema vI2 bhagavAna paNa tIrthaMkara thayA ane RSabhadeva bhagavAna paNa tIrthaMkara thayA; Ama chatAM bhinna kALamAM RSabhadeva bhagavAna tIrthaMkara thayA ane bhinna kALamAM vIra bhagavAna tIrthaMkara thayA. tethI kALanA bhedarUpa vicitratA kare tevuM tathAbhavyatva vIra bhagavAnanuM ane RSabhadeva bhagavAnanuM judA prakAranuM hatuM. : naiyatyathI=niyatithI niyaMtrita evuM tathAbhavyatvanuM vaicitrya H- vaLI vIra bhagavAna tIrthaMkara thayA ane RSabhadeva bhagavAna paNa tIrthaMkara thayA; Ama chatAM vIra bhagavAnane sAta hAthanI kAyA maLI ane 72 varSanuM AyuSya prApta thayuM, ane RSabhadeva bhagavAnane 500 dhanuSyanI kAyA maLI ane 84 lAkha pUrvanuM AyuSya prApta thayuM, ityAdi aneka prakAranI vicitratAnuM kAraNa bane tevuM tathAbhavyatva baMnenuM judA prakAranuM hatuM. A rIte je prakAranuM niyata kArya thayuM tevuM tathAbhavyatva RSabhadeva bhagavAnanuM hatuM, ane tenAthI anya prakAranuM niyata kArya kare tevuM tathAbhavyatva vI2 bhagavAnanuM hatuM. mATe kAryanA naiyatyanA bhedanuM niyAmaka paNa tathAbhavyatva darekanuM juduM hoya che. AthI tIrthaMkara-gaNadhara Adi naiyatyanuM niyAmaka tathAbhavyatva paNa juduM hoya che. 40 kSetrathI tathAbhavyatvanuM vaicitrya H- vaLI jema RSabhadeva bhagavAna bharatakSetramAM tIrthaMkara thayA, ane te samaye mahAvideha kSetramAM koI anya tIrthaMkara thayA; te tIrthaMkaronA kSetronA bhedanA vaicitryane kare tevuM baMnenuM tathAbhavyatva judA prakAranuM hatuM. tethI baMne tIrthaMkaro tIrthaMka2rUpe samAna hovA chatAM ane eka kALamAM thavA chatAM bhinna kSetromAM tIrthaMkaro thayA. tethI e phalita thAya ke kALanA vaicitryamAM=bhinna bhinna kALamAM bIjAdhAnAdi kAryo thavAmAM; taiyatyanA vaicitryamAM=tIrthaMkararUpe, gaNadhararUpe, sAmAnya kevalIrUpe tema ja nAnA deharUpe, moTA deharUpe, niyata bhAvanA vaicitryamAM; ane kSetranA vaicitryamAM=bharatakSetramAM thavArUpe ke mahAvidehAdimAM thavArUpe kSetranA vaicitryamAM niyAmaka evuM je bhavyatva che, te tathAbhavyatva che. ane A vyaktibhede tathAbhavyatvanA bhedane kAraNe ja jIvone bIjasiddhayAdirUpa phaLabhedanI prApti che arthAt je jIvane jevuM bhavyatva hoya te pramANe yogamArganAM Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdadviAtriMzikA/zloka-13 41 dharmaprazaMsAdi phaLone prApta kare; ane dharmaprazaMsAdirUpa phaLone prApta karanArA jIvo paNa keTalAka bhinna kALamAM thAya che, bhinna kSetramAM thAya che ane bIjAdhAna paNa bhinna-bhinna prakAranAM prApta kare che, temAM kAraNa teonuM tathAbhavyatva che. tethI je jIvanuM jevuM bhavyatva hoya te pramANe te kALamAM, te kSetramAM ane te niyata prakArathI bIjAdhAnAdi phaLane prApta kare che. tethI tIrthaMkaranA AtmAo samyaktva pAme ane anya AtmAo paNa samyaktva pAme, te baMne prakAranA AtmAonuM samyaktvarUpa phaLabhedanuM kAraNa teonuM tathAbhavyatva juduM che. tethI anya jIvo mAtra bodhi prApta kare che ane tIrthaMkaranA AtmAo sadbodhi prApta kare che arthAt varabodhi prApta kare che. A rIte te te jIvonuM te te prakAranuM tathAbhavyatva bodhinA bhedanI prAptinuM kAraNa che. ane tene dRDha karavA mATe kahe che ke jo badhA jIvonuM tathAbhavyatva tulya hoya to badhA jIvone sahakArI paNa tulya ja prApta thavAM joIe, paraMtu badhA jIvone sahakArI judAM maLe che. tethI judA judA prakAranAM phaLa prApta thAya che, temAM paNa te jIvonuM judA prakAranuM bhavyatva kAraNa che. tethI e phalita thAya ke je jIvanuM tathAbhavyatva je prakAranA sahakArInI prAptinuM kAraNa hoya, te prakAranA sahakArIbhedane prApta karIne bIjasiddhayAdirUpa phaLabhedane prApta kare che. tethI tIrthaMkarathI anya jIvo bhinna prakAranA tathAbhavyatvathI bhinna prakAranA sahakArIne prApta karIne samyaktva pAme che, ane badhA tIrthaMkaronuM varabodhi prApta karAve tevuM tathAbhavyatva samAna che ane kAlAdibhedane karAvanArUM tathAbhavyatva bhinnabhinna che. mATe samyaktvanI prAptine anukULa puruSakAra, samyaktvanI prAptine anukULa karmanI laghutA ane samyaktvanI prAptine anukULa kALano paripAka tathAbhavyatvathI AMkSipta thAya che. ahIM vizeSa e che ke sahakArI tarIke - (1) jIvanuM parAkrama, (2) jIvanAM tathAvidha karmo ane (3) jIvano kALa pAkavo : e traNa sahakArI kAraNo che. tethI jIvanA tathAbhavyatvathI samyaktvanI prAptine anukULa puruSakAra, samyaktvanI prAptine anukULa karmanI laghutA ane samyaktvanI prAptine anukULa kALano paripAka AkSipta thAya che. tethI je kALamAM te prakAranI karmanI laghutAne prApta karIne samyaktvane anukULa puruSakAra pravarte che, te kALamAM sAmAnya jIvone Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdadviAtriMzikA/zloka-13-14 samyaktvanI=bodhinI, prApti thAya che. e pramANe tIrthaMkaranA AtmAo paNa varabodhi pAme che tyAre tIrthaMkaranA AtmAono varabodhinI prAptine anukULa evo puruSakAra, varabodhinI prAptine anukULa evI karmanI laghutA ane varabodhinI prAptine anukULa evo kALano paripAka, tathAbhavyatvathI AkSipta thAya che. tethI je kALamAM te prakAranI karmanI laghutAne prApta karIne tIrthaMkaranA AtmAmAM varabodhine anukULa puruSakAra pravarte che, te kALamAM varabodhinI prApti thAya che. 42 AnAthI e prApta thayuM ke mokSamAM javAnI yogyatArUpa bhavyatva sarva bhavya jIvonuM samAna che, topaNa te bhavyatva bhinna-bhinna prakAre bhinna-bhinna kALamAM ane bhinna-bhinna kSetramAM phaLane abhimukha paripAkane pAme che, tenuM kAraNa darekanuM bhavyatva kathaMcit juduM paNa che. Ama, sarva jIvonuM bhavyatva bhavyatvarUpe samAna chatAM, bhinna-bhinnarUpe paripAka pAme che te apekSAe asamAna paNa che. mATe bhavyatva kathaMcit samAna ane kathaMcit asamAna che, e rUpa syAdvAdanI prApti thAya che. tethI anya samyagdaSTi jIvo karatAM tIrthaMkaranA AtmAone tathAbhavyatvathI AkSipta evAM A traNe sahakArIo pramANe sodhinI prAptirUpa phaLabhedanI prApti thAya che. saMkSepathI sarva bhavya jIvomAM mokSamAM javAnI yogyatArUpa bhavyatva samAna che, ane te te bhavomAM je prakAre kAryabheda prApta thAya che, te prakAre te bhavyatva asamAna che. tethI tIrthaMkaranA AtmAomAM paNa je kSetrAdikRta paraspara bheda prApta thAya che, te bhavyatvanA bhedane kAraNe che. II13 avataraNikA : zloka-13mAM be prakAre bodhisattvanI vyutpatti karI. have bIjA sadbodhivALA tIrthaMkaranA AtmAo kaI rIte parama kalyANane pAme che. te batAve che - zloka H tattatkalyANayogena kurvan sattvArthameva saH / tIrthakRttvamavApnoti paraM kalyANasAdhanam / / 14 / / Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 samyagdaSTidvAliMzikA/zloka-14 anvayArthaH tAvona=ne te kalyANanA vyApArathI savAryameva=mokSanA kAraNa evA bIjAdhAnAdirUpa jIvonA arthane ja purva-karatA evA tene sabodhivALA AtmA paraM=prakRSTa sthApanA kalyANanuM sAdhana evuM tIrthasvatIrthaMkarapaNuM savAnoti pAme che. 14 zlokArca - te te kalyANanA vyApArathI mokSanA kAraNa evA bIjAdhAnAdirUpa jIvonA arthane jakaratA evA te sabbodhivALA AtmA, prakRSTa kalyANanuM sAdhana evuM tIrthaMkarapaNuM pAme che. 14 TIkA : tattaditi-tasya tasya kalyANasya parizuddhapravacanAdhigamAtizAyidharmakathA'visaMvAdinimittAdilakSaNasya, yogena vyApAreNa, kurvan vidadhAnaH, sattvArthameva mokSabIjAdhAnAdirUpaM na tvAtmabharirapi, sa-sadbodhimAn, tIrthakRttvamavApnoti= labhate, paraM-prakRSTaM, kalyANasAdhanaM bhavyasattvazubhaprayojanakAri / svajanAdibhavoddidhIrSaNayA sadbodhipravRttistu gaNadharapadasAdhanaM bhavatIti draSTavyam / yata 3 - "cintayatyevamevaitatsvajanAdigataM tu yaH / tathAnuSThAnata: soDA dhImAn TLavo bhavet" m (co.vi. 281) 24 TIkArca - taya tI ..ma" | | parizuddha pravacanano adhigama bodha, atizAyi dharmakathA, avisaMvAdi nimittAdi rUpa te te kalyANanA yogathI= vyApArathI, jIvonA arthane ja mokSanA kAraNa evA bIjAdhAvAdarUpa arthane ja, purva karatA, paraMtu AtmabharI ja nahIM evA sa: te sabodhivALA, parama prakRSTa, kalyANanuM sAdhana=bhavyajIvavA zubha prayojanane karanAruM, tIrthaMkarapaNuM prApta kare che. vaLI, svajanAdine bhAvathI uddhAra karavAnI icchAthI sabodhinI pravRtti gaNAspada sAdhava thAya che. e pramANe jANavuM. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 samyagdagjhiAtrizikA/zloka-14 je kAraNathI kahevAyuM che=je kAraNathI yogabiMdu zloka-289mAM kahevAyuM che - A rIte ja=parizuddha pravacanano adhigama, atizAyi dharmakathA tathA avisaMvAdi nimittAdi rUpa te te kalyANanA vyApArathI je rIte tIrthaMkaro kare che e rIte ja, svajanAdigata A=bhavathI uttAraNa, je=je sarbodhivALA mahAtmA, ciMtana kare che, te prakAranA anuSThAnathI=ciMtanane anurUpa anuSThAnathI, paropakAra kare che, te paNa buddhimAna gaNadhara thAya." (yogabiMdu zloka-289) 14 ka 'vasaMvarnAmatta' - ahIM 'ra thI avisaMvAdi pravRttinuM grahaNa karavuM. kavInadhAna' - ahIM dra' thI aMkurAnuM grahaNa karavuM. 'Atmasmara' - ahIM 'pa' 'vaMkAra arthaka che. 'vananamadidhIrSAyA' - ahIM '' thI mitravarga ane dezAdi vizeSanuM grahaNa karavuM. bhAvArtha tIrthakarapada, gaNadharapadanI prAptinAM kAraNo - tIrthakaranA jIvo anyanA upakAranuM kAraNa bane tevI zreSTha koTinI sarbodhivALA hoya che; ane sarbodhivALA evA teo jo saMyama grahaNa kareluM hoya to parizuddha pravacanano bodha kare che, atizAyI dharmakathA kare che ane avisaMvAdi evA nimittathI zuddha ane avisaMvAdi saMyamayoganI pravRttirUpa te te kalyANanA vyApAra vaDe jIvonA mokSanA bIjAdhAnAdirUpa arthane kare che; paraMtu pravacananA adhigama Adino mAtra potAnA kalyANa mATe ja upayoga karatA nathI. tethI teo mAtra Atmabhari nathI, paraMtu potAnA kalyANa mATe udyama kare che ane anya jIvonA paNa kalyANa mATe utkaTa yatna kare che. tethI teo tIrthaMkara nAmakarma bAMdhe che, je tIrthaMkara nAmakarma bhavyajIvonA mokSane anukULa prakRSTa evA zubha prayojanane karanAruM che. vaLI jeo svajanAdine bhavathI uddhAra karavAnI icchAthI sarbodhinI pravRtti kare che, teo gaNadharapada prApta kare che, A pramANe jANavuM. AvA Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaddhiAtrizikA/bloka-15 45 avataraNikA : tIrthakaranA AtmAo sabodhivALA hoya che. teo saddabodhikALamAM kevI ucita pravRttio kare che ane kevaLajJAna pAmIne bIjA yogya jIvonA kalyANanuM kAraNa kaI rIte bane che te, tathA tIrthaMkaranA AtmAo karatAM kaMIka dhUna parakalyANanuM kAraNa bane tevA gaNadharanA AtmAo paNa sabodhivALA hoya che, teo sarbodhikALamAM kevI ucita pravRttio kare che, jenA kAraNe gaNadharapadane pAme che, te baMne vastu zloka-14mAM batAvI. have je jIvo bhagavAnanA zAsanane prApta karIne pradhAnarUpe svakalyANamAM udyamavALA che, teo muMDakevaLI thAya che, te batAvavA arthe kahe che - zloka : saMvigno bhavanirvedAdAtmaniHsaraNaM tu yaH / AtmArthasampravRtto'sau sadA syAnmuNDakevalI / / 15 / / anvayArtha: je tu-vaLI saMvinA=saMvigsa manirvelA--saMsAranA nirvedapaNAthI mAtmani:sara=potAnA vistaraNanuM (vintati)=ciMtana kare che, sA=niraMtara mAtmArthawvRtta =svakalyANa mATe saMpravRtta evA sau=A mucvatnI= muMDakevaLI ca~thAya. In1pamAM zlokArca - je vaLI saMvigna, saMsAranA nirvedapaNAthI potAnA vistaraNanuM ciMtana kare che, niraMtara svakalyANa mATe saMpravRta evA A muMDakevaLI thAya. ll1po. TIkA - saMvigna iti-saMvigna: - "tathye dharma dhvastahiMsAprabandhe deve rAgadveSamohAdimukte / sAdhau sarvagranthasaMdarbhahIne, saMvego'sau nizcalo yo'nurAgaH" / / Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 samyagdacchiAtrizikA/zloka-15 itikAvyoktalakSaNasaMvegabhAk, bhavanirvedAt saMsAravairasyAt, AtmaniHsaraNaM tu-jarAmaraNAdidAruNadahanAtsvaniSkAsanaM puna:, yazcintayatIti gamyate, AtmArthasampravRtta: svaprayojanamAtrapratibaddhacitto'sau, sadA-nirantaraM, syAd-bhavet, muNDakevalI-dravyabhAvamuNDanapradhAnastathAvidhabAhyAtizayazUnyaH kevalI piitthmhaavaDavat pArakA TIkArya : saMvina=tathya .. mahApIDavat | bhavanA nirvedathI=saMsAranA virapaNAthI, saMvi4="dhvastahiMsAprabaMdhavALA, tathyadharmamAM=saMpUrNa ahiMsArUpa tathyadharmamAM, rAga-dveSa-mohAdithI mukta evA devamAM rAga-dveSa, mithyAtva AdithI mukta evA devamAM, sarvaparigrahanA samUhathI hIna evA sAdhumAM je nizcala anurAga e saMvega", e prakAranA kAvyamAM kahevAyelA svarUpavALA saMvegane dhAraNa karanArA, Atmani:saraNanuM=jarAmaraNAdi dAruNa agnirUpa saMsArathI potAnA vistaraNanuM, =je ciMtavana kare che e sadA=niraMtara, AtmArtha saMpravRta= svaprayojanamAtra pratibaddhacittavALA A, muMDakevaLI thAya dravya-bhAva muMDApradhAna tevA prakAranA bAhyaatizayathI chUca tIrthaMkarAdi jevA bAhya atizayathI zUnya, pITha-mahApIThanI jema kevaLI thAya. zlokamAM '' pachI 'cittati' adhyAhAra che te batAvavA mATe TIkAmAM 'zvattAtIti te' ema kahela che. 1pa * " rAmodAdri' - ahIM mohano artha mithyAtva karavAno che, ane 'gari thI ajJAnanuM grahaNa karavuM. 'narAmarAiruM' - ahIM 'va' thI roga-zokanuM grahaNa karavuM. bhAvArtha:muMDakevaLInuM svarUpa - zlokanA prAraMbhamAM kahela "saMvigna' zabdano artha karatAM "saMvega' zuM che ? tenuM svarUpa batAvatA traNa bhAvothI yukta pariNAma saMvega che te jaNAve che - Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdAitriMzikA/mloka-15-16 (1) tathyadharmamAM nizcala anurAga : saMpUrNa hiMsAnA parihArarUpa tathyadharma che arthAt bhagavAne batAvelA saMyamajIvanamAM SaTkAyanA pAlanane ucita bAhya AcaraNA, SaTkAyanA pAlanano pariNAma ane hiMsAnA bIjabhUta krodhAdi bhAvonA pratipakSa kSamAdimAM yatna, je dharmamAM batAvela hoya te dharma saMpUrNa hiMsA vagarano dharma che, ane te tathyadharma che; ane AvA tathyadharmamAM je nizcala anurAga, tema ja (2) devamAM nizcala anurAga : vaLI, rAga, dveSa, moha arthAt mithyAtva ane ajJAnathI mukta evA vItarAga sarvajJa devamAM nizcala anurAga, tema ja, 7 (3) sAdhumAM nizcala anurAga te saMvega che H sarva prakAranA pratibaMdhorUpa graMthothI rahita sAdhumAM je nizcala anurAga - A traNamAM je anurAga che te saMvega che. AvA prakAranA saMvegane dhAraNa karanAra saMvigna kahevAya, ane AvA saMvigna puruSa saMsAranuM nirguNapaNuM jANIne, jarAmaraNAdinA kAraNe dAruNa agni jevA saMsArathI potAnA nistAranuM je ciMtavana kare che, ane sadA potAnA prayojanamAtramAM pratibaddha cittavALA hoya che arthAt 'huM evuM karuM ke jethI tathyadharmanI prApti thAya ane A saMsArathI taruM' A prakAranA svaprayojanamAtramAM pratibaddha cittavALA hoya che, AvA jIvo muMDakevaLI thAya che. dravyathI mastakanuM muMDana karAyeluM hoya ane bhAvathI rAga-dveSa-mohanuM muMDana kareluM hoya, tevA ane tIrthaMka2-gaNadharAdi jevA bAhya atizayothI zUnya hoya te muMDakevaLI che. jema pITha-mahApITha sAdhu muMDakevaLI thayA. [15 avataraNikA : samyagdaSTi jIvo kevA guNavALA hoya che ? tenuM svarUpa prathama batAvyuM. pachI samyagdaSTi jIvo samyaktvathI bhraSTa thAya topaNa teonI suMdaratA sarvathA jatI nathI te batAvyuM. vaLI saugato bodhisattvanuM svarUpa batAve che te sarva suMdara svarUpa samyaktvakALamAM samyagdaSTimAM ghaTe che, tema batAvyuM. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 samyagdaSTidvAtrizikA/zloka-16 have samyagdaSTimAM graMthibhedane kAraNe aMzathI kSINadoSapaNuM hovAthI tatvane jANavA mATe parama madhyasthatA pragaTa thayelI che, ane bhagavAnanA vacanamAM nizcala anurAga che, tethI aMzathI ziSTapaNuM paNa che, te batAve che - zloka : aMzata: kSINadoSatvAcchiSTatvamapi yuktimat / atraiva hi paroktaM tu tallakSaNamasaGgatam / / 16 / / anvayArtha: aMzata: kSatoSatra=dezathI kSINadoSapaNuM hovAne kAraNe karmabaMdhanA kAraNIbhUta mithyAtva, avirati, kaSAya ane yogamAMthI mithyAtvarUpa aMzathI kSINadoSapaNuM hovAne kAraNe, sava-ahIM ja=samyagdaSTimAM ja, ziSTapika ziSTapaNuM paNa vRttimayuktivALuM che. tu-vaLI parovaraMgapara vaDe kahevAyeluM brAhmaNo vaDe kahevAyeluM tanakSaztenuM lakSaNa =ziSTanuM lakSaNa di= nizcita=lakkI sAtaSkaasaMgata che. 16 zlokArtha - dezathI kSINadoSapaNuM hovAne kAraNe ahIM ja=samyagdaSTimAM ja, ziSTapaNuM paNa yuktivALuM che. vaLI para vaDe=brAhmaNo vaDe, kahevAyeluM tenuM lakSaNa ziSTanuM lakSaNa, nakkI asaMgata che. 16 * ziSTatvapa' - ahIM 'pa' thI e kahevuM che ke samyagdaSTimAM zobhana pariNAma to yuktisaMgata che, paraMtu ziSTapaNuM paNa yuktisaMgata che. TIkA - ___ aMzata: iti-aMzata:-dezataH kSINadoSatvA=doSakSayavattvAt ziSTatvamapi, atraiva-samyagdRSTAveva, yuktimat-nyAyopetaM, 'kSINadoSaH puruSaH ziSTaH' iti lakSaNasya nirbAdhatvAt, sarvadoSakSayeNa sarvathA ziSTatvasya siddhe kevalini vA vizrAntatve'pi samyagdRSTerArabhya dezato vicitrasya ziSTatvasyAnyatrApyanapAyatvAt, na caivaM ziSTatvasyAtIndriyatvena durghahatvAcchiSTAcAreNa pravRttyanApattiriti zaGkanIyaM, . Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 samyagdaSkiAsiMzikA/zloka-16 prazamasaMvegAdiliGgastasya sugrahatvAt / doSA rAgAdaya eva teSAM ca divyajJAnAdarvAk na kSayamupalabhAmahe na vA teSu niravayaveSvaMzo'sti yenAMzata: tatkSayo vaktuM zakyateti cetra, atyucitapravRttisaMvegAdiliGgakaprabalatadupakSayasyaivAMzato doSakSayArthatvAt, AtmAnugrahopaghAtakAritvena cayopacayavata: sAvayavasya karmarUpadoSasya prasiddhatvAcca ityanyatra vistaraH / hi=nizcitaM, paroktaM tu dvijanmodbhAvitaM tu, tasya-ziSTasya, lakSaNaM, asaGgatam-ayuktam / / 16 / / TIkArya : saMzata:vezata ... aMzathI dezathI, kSINadoSapaNuM hovAthI=doSakSayavArapaNuM hovAthI, ahIM ja=samyagdaSTimAM ja, ziSTapaNuM paNa yuktivALuM chevyAyayukta che; kema ke "kSINadoSavALA puruSa ziSTa che" e lakSaNo bAdha thato nathI. ahIM prazna thAya ke kSINadoSavALA puruSa ziSTa che te lakSaNa to kSaNamohavALA kevaLImAM athavA to saMpUrNa karmarahita siddhamAM saMgata thAya, paraMtu samyagdaSTi to saMpUrNa mohano paNa nAza karI zakyA nathI, to temane ziSTa kema kahevAya ? tethI kahe che - sarvalopameLa ... sarvadoSakSayathI sarvathA ziSTapaNAnuM siddhamAM ke kevaLImAM vizrAMtapaNuM hovA chatAM paNa dezathI vicitra evA ziSTatvanuM samyagdaSTithI mAMDIne anyatra paNa siddha ane kevaLI karatAM anyatra paNa, apAyapaNuM che=saMgatapaNuM che. ahIM prazna thAya ke samyagdaSTimAM aMzathI kSINadoSatva hovAne kAraNe, samyagdaSTine aMzathI ziSTa svIkArIe topaNa, 'A ziSTa che' evo nirNaya karIne temanA vacanAnusAra pravRtti karavI hoya to thaI zake nahIM, kema ke karmakSaya atIndriya che. tethI karmakSayathI anumAna karAtuM ziSTapaNuM paNa atIndriya prApta thAya. tethI ziSTanA vacanAnusAra pravRtti karavA mATe ziSTanuM jJAna kaI rIte thaI zake ? tethI kahe che - Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa0. samyagdadvitrizikA/zloka-16 na jevuM... e rIte pUrvamAM kahyuM ke aMzathI doSanA kSayathI samyagdaSTimAM ziSTatvano nirNaya thaI zake che e rIte, ziSTatvanuM atIndriyapaNuM hovAne kAraNe durgahapaNuM hovAthI ziSTAcArathI pravRttinI anApati che= kalyANa arthe ucita pravRttino asaMbhava che, ema zaMkA na karavI; kema ke prathama, saMvegAdi liMga vaDe tenuM ziSTatvanuM sugrahapaNuM che. pUrvamAM kahyuM ke aMzathI doSakSayatva hovAne kAraNe samyagdaSTimAM ja ziSTapaNuM ghaTe che. tyAM zaMkA karatAM kahe che - doSo rAgAdi ja che. ane teono=rAgAdi doSono, divyajJAnathI pUrve prAtijajJAtathI pUrve, kSaya prApta thato nathI, athavA tiravayava evA temAM=rAgAdimAM, aMza nathI, je kAraNathI aMzathI teno kSayagarAgAdi doSono kSaya, kahevo zakya che, e pramANe jo pUrvapakSI kahe to graMthakArazrI kahe che - na tArI vAta barAbara nathI; kema ke ati ucita pravRttithI saMvegAdi liMgaka prabaLa evA tenA upakSayanuM ja aMzathI doSaNayArthapaNuM che, ane AtmAne anugraha-upaghAtakArIpaNuM hovAne kAraNe caya-upacayavALA sAvayava karmarUpa doSanuM prasiddhapaNuM che. e pramANe anyatra vistAra che. zlokamAM 'di' zabda nizcita arthamAM che, ane zlokanA cothA pAdano artha kare che - vaLI para vaDe kahevAyeluM vaLI brAhmaNa vaDe kahevAyeluM, tenuM ziSTatuM, lakSaNa nizcita asaMgata che ayukta che. 16. * "vizrAntadsT' - sarvathA ziSTapaNuM siddhamAM ke kevaLImAM vizrAMta hovA chatAM dezathI ziSTapaNe anyatra paNa vizrAMta che, ema 'apa' thI samuccaya che. 'ziSTatvacAnyaaNanayatvat' - ahIM 'pa' thI e kahevuM che ke kevaLI ane siddhamAM to ziSTatva che, paraMtu kevaLI ane siddhathI anyatra evA samyagdaSTi AdimAM paNa ziSTapaNuM che. * pramasaMvefe' - ahIM "kavi thI nirveda, anukaMpA, AstikyanuM grahaNa karavuM. ' tapravRttisaMve' - ahIM 'da thI nirvedanuM grahaNa karavuM. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa1 samyagdagliAniMzikA/zloka-16 bhAvArtha:samyagdaSTimAM ziSyatva : graMthibhedathI jIva samyaktva prApta kare che tyAre saugatoe kahela bodhisattvanuM svarUpa to samyagdaSTimAM ghaTe che, paraMtu ziSTAcAranI pravRtti mATe upayogI evuM ziSTapaNuM paNa samyagdaSTimAM aMzathI doSano kSaya thayelo hovAne kAraNe ghaTe che; kema ke "kSaNadoSavALA puruSa ziSTa che" e prakAranuM ziSTanuM lakSaNa che, ane samyagdaSTi paNa aMzathI kSINadoSavALA che, mATe ziSTa che. Azaya e che ke sarvakarmarUpa doSanA kSayathI sarvathA ziSTa siddhabhagavaMto che, athavA rAga, dveSa, moha ane ajJAnanA saMpUrNa kSayathI ziSTa kevaLI che; tema aMzathI doSakSayavALA samyagdaSTi paNa ziSTa che; kema ke jema ziSTa evA siddhabhagavaMtonA avalaMbanathI kalyANanI prApti thAya che ane ziSTa evA kevalI bhagavaMtanA AlaMbanathI ke temanA vacanathI kalyANanI prApti thAya che, tema dezathI ziSTa evA samyagdaSTi AdinA AcAronuM avalaMbana laIne pravRtti karavAthI paNa kalyANanI prApti thAya che. ahIM vicArakane prazna thAya ke sarva doSanA kSayathI sarvathA ziSTapaNuM siddhamAM ke kevaLImAM che, tethI siddhanA svarUpanuM avalaMbana laIne siddha jevA thavA mATeno udyama karAya che; ane sarvathA moha ane ajJAnano nAza kevaLIe karyo che, tethI temanuM avalaMbana laIne temanA jevA thavAno yatna karAya che, mATe baMnene ziSTa kahI zakAya; paraMtu samyagdaSTi to saMpUrNa karmathI paNa rahita nathI ane saMpUrNa rAgAdi doSothI paNa rahita nathI, tethI temane ziSTa kema kahI zakAya ? tethI graMthakArazrI kahe che - jema saMpUrNa karmakSayanI apekSAe siddhanA AtmAo ziSTa che, saMpUrNa mohakSaya ane ajJAnakSayanI apekSAe kevaLI ziSTa che, tema anaMtAnubaMdhI kaSAyanA vigamanathI thayela parama madhyasthatAne kAraNe, tattvAtattvanI vicAraNAmAM tattva pratyenA ja atyaMta pakSapAtI evA samyagdaSTipaNa ziSTa che; kema ke samyagdaSTinA AcAra pramANe pravRtti karavAthI tattvanI prApti thAya che. mATe tattvanI prApti mATe jema siddhanA AtmAo AlaMbanarUpe upayogI che athavA tattvanI prApti mATe Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa2 samyagdaddhiAtrizikA/zloka-16 jema kevaLI AlaMbanarUpe upayogI che, tema sarvajJanA vacanAnusAra parama madhyasthatApUrvaka cAlanArA samyagdaSTi jIvo paNa AtmakalyANa mATe AlaMbanarUpe upayogI che arthAt samyagdaSTi jIvo dRSTivAdopadezIkI saMjJAvALA hoya che, tethI dharmanI pravRtti dRDha kare che ane pApanI pravRtti kyAreka kare topaNa sakaMpa kare che. tethI temanuM anusaraNa kalyANanuM kAraNa che. mATe temanuM AlaMbana upayogI che. aMzathI kSaNadoSatva hovAne kAraNe samyagdaSTine ziSTa svIkAravAmAM Ave to kSINadoSapaNuM atIndriya hovAne kAraNe samyagdaSTimAM raheluM ziSTatva paNa atIndriya prApta thAya, tethI "A ziSTa che' e prakArano bodha thaI zake nahIM; ane ziSTatvano anirNaya thavAne kAraNe arthAt "A ziSTa che' evo nirNaya na thAya to, tenA AcAro ziSTanA AcAro che, tevo paNa nirNaya thAya nahIM. tethI ziSTane avalaMbIne tenA jevI pravRtti karavA mATe samyagdaSTinuM avalaMbana laI zakAya nahIM, e prakAre zaMkA na karavI; kema ke prazama, saMvegAdi liMgo vaDe samyagdaSTimAM rahelA ziSTatvanuM grahaNa thaI zake che. tethI je puruSamAM prathama, saMvegAdi liMgonI prApti thatI hoya tenA baLathI "A ziSTa che,' evo nirNaya karIne ane temanA AcArone joIne A AcAro ziSTanA AcAro che, tevo nirNaya karIne te AcAromAM pravRtti thaI zake che. ahIM koI zaMkA karatAM kahe che, "doSo rAgAdi che ane te rAgAdi doSono kSaya divyajJAnathI=prAtijajJAnathI pUrve kyAreya thato nathI arthAt prAtijajJAna thayA pachI prAtijajJAnanA baLathI rAgAdino kSaya prApta karI zakAya che, tethI prAtijJAna pUrve rAgAdino kSaya saMbhave nahi. vaLI rAgAdinA avayavo nathI. tethI rAgAdino aMzathI kSaya svIkArI zakAya nahIM, ane rAgAdino aMza nahIM hovAthI samyagdaSTimAM aMzathI rAgAdi kSaya thayA che, tema kahI zakAya nahIM. mATe samyagdaSTimAM aMzathI kSINadoSapaNuM svIkArIne ziSTapaNuM kahyuM, te asaMgata che." zaMkA karanArano Azaya e che ke sAvayava evA ghaTapaTAdi padArthono aMzathI nAza thaI zake. tethI ghaTano eka bhAga tUTe to aMzathI ghaTa tUTyo kahevAya; paraMtu niravayava evA paramANuno aMzathI nAza thaI zakato nathI. tethI paramANuno koI eka aMza nAza pAmyo tema kahI zakAtuM nathI. tema rAgAdi paNa jIvanA pariNAmarUpa che ane pariNAmanA avayavo hoya nahIM. tethI Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaridvAtrizikA/zloka-16 53 niravayava evA rAgAdinA pariNAmano aMzathI nAza thaI zake nahIM, paraMtu saMpUrNa nAza thaI zake; ane saMpUrNa nAza prAbhijJAnarUpa divyajJAnathI thAya che, tenI pUrve rAgAdino nAza thato nathI. mATe aMzathI rAgAdino kSaya samyagdaSTine thayo che tema kahI zakAya nahIM. A prakAranA zaMkAkAranA AzayanuM nirAkaraNa karatAM graMthakArazrI kahe che - rAgAdi jIvanA pariNAmarUpa hovAthI rAgAdi vidyamAna hoya tyAre te rAgAdino aMzathI kSaya thayo che tema na kahI zakAya, topaNa prabaLa evA rAgAdino kSaya thayo che tema kahI zakAya che; ane samyagdaSTimAM rAgAdino kSaya thayo nathI topaNa prabaLa evA rAgAdino kSaya thayo che, ane prabaLa evA rAgAdinA kSayane ame aMzathI kSaya kahIe chIe, mATe koI doSa nathI. vaLI prabaLa evA rAgAdino kSaya ati ucita pravRttithI thAya che, ane samyagdaSTi jIva samyaktva pAme che tyAre, tattvAtattvanA vibhAgane anukULa ati madhyastha pariNAmapUrvaka yatna kare che, je samyagdaSTi jIvanI samyaktva pAmatA pUrvenI ati ucita pravRtti che. te ati ucita pravRttithI tattvane jovAmAM pratibaMdhaka evA prabaLa rAgAdino kSaya jIva kare che tyAre samyatva prApta thAya che, ane prabaLa rAgAdino kSaya ati ucita pravRttithI thayo che te chabastha joI zakato nathI, topaNa saMvegAdi liMgo dvArA prabaLa rAgAdino kSaya thayo che, tenuM anumAna thaI zake che. tethI saMvegAdi liMga dvArA samyagdaSTimAM prabaLa rAgAdino kSaya thayo che, evo nirNaya karIne temanA ziSTAcArane avalaMbIne pravRtti thaI zake che, ane kalyANanI prApti thaI zake che. A rIte jIvanA pariNAmarUpa rAgAdi doSone grahaNa karIe to tenA aMzo saMbhave nahIM, topaNa prabaLa rAgAdino kSaya svIkArIne samyagdaSTimAM aMzathI doSano kSaya thaI zake che, tema pUrvamAM sthApana karyuM. have AtmAmAM rahelA rAgAdi pariNAmanA janaka evA karmarUpa pudgalone grahaNa karIne, te karmapudgalo sAvayava che, mATe tenA avayavono kSaya saMbhave che, te batAvIne, samyagdaSTimAM aMzathI doSakSaya saMgata che, te batAve che - AtmAne anugraha karanAra ane upaghAta karanAra hovAne kAraNe caya-upacaya pAmanAra hAni ane vRddhi pAmanAra, sAvayava evA karmarUpa doSanuM prasiddhapaNuM che. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa4 samyagdaSTiddhAtrizikA/zloka-16 Azaya e che ke AtmAmAM karmonI dIrgha sthiti hoya che tyAre AtmA upara te karmono upaghAta thAya che, ane karmanI sthiti kaMIka ghaTe che tyAre AtmA upara anugraha thAya che. AthI jema jema karmanI sthiti ghaTatI jAya che, tema tema AtmAmAM guNo pragaTe che, ane jema jema karmanI sthiti vadhatI jAya che, tema tema AtmAnA guNono nAza thAya che. tethI nakkI thAya ke AtmA upara karmo ochAM thavAthI guNanI prAptirUpa anugraha AtmAne prApta thAya che, ane AtmA upara karmano upacaya thavAthI=vRddhi thavAthI, guNonA nAzarUpa upaghAta AtmAne prApta thAya che. tethI karmanA kSayathI AtmAne anugraha thAya che ane karmanI vRddhithI AtmAne upaghAta thAya che. tethI karmo sAvayava che ema siddha thAya che, mATe karmarUpa doSano aMzathI nAza thAya che. tethI aMzathI doSanAzavALA samyagdaSTi Adi ziSTa che, tema svIkArI zakAya che. e prakArano graMthakArazrIno Azaya che. tethI e phalita thAya ke jyAre jIva svaparAkramanA baLathI graMthino bheda kare che tyAre AtmAmAM rahelI karmanI sthiti alpa thAya che ane tethI jIvamAM samyakatvaguNa pragaTe che. tethI AtmAmAM rahelA sAvayava karmarUpI doSane laIne karmasthitino hrAsa thatAM samyagdaSTi jIva aMzathI doSaNakSayavALA che, ema svIkAravAmAM koI virodha nathI. vaLI rAgAdi doSone grahaNa karIe tyAre prabaLa rAgAdino kSaya e aMzathI doSakSaya che, ane jIvamAM rahelI karmonI sthitirUpa doSane grahaNa karIe tyAre te karmonA samudAyano aMzathI kSaya che, e prakAranuM kathana yuktisaMgata che. vaLI samyagdaSTi Adine ziSTa svIkAravAnA viSayamAM anyatra vistAra che. - ahIM kahyuM ke prazama-saMvegAdi liMga vaDe ziSTapaNuM grahaNa thaI zake che, tyAM anaMtAnubaMdhI kaSAyanA vigamanane kAraNe tattva pratyenA baddharAgapUrvaka tattvAtattvanA vibhAgane anukULa parama madhyasthatAno pariNAma "prazama" che; ane zloka15mAM kahela (1) dhvastahiMsAnA prabaMdhavALA tathyadharmamAM, (2) rAga-dveSamohAdithI mukta evA devamAM ane (3) sarva graMthanA saMdarbhathI hIna evA Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdadviAtriMzikA/zloka-16-17 55 sAdhumAM, je nizcala anurAga che, te saMvega che. vaLI A prazama guNathI ane A saMvega guNathI, jIva samyagdaSTi che ema nakkI thAya che. mATe te ziSTa che tema grahaNa thaI zake che. A rIte samyagdaSTi ziSTa che tema yuktithI sthApana karyuM. have brAhmaNo ziSTanuM je lakSaNa kare che, te asaMgata che, tema zlokanA cothA pAdathI batAve che. vaLI te asaMgata kema che ? te svayaM graMthakArazrI AgaLanA zlokomAM spaSTa kare 9.119911 avataraNikA : tathAhi - avataraNikArya : te A pramANe=brAhmaNo vaDe karAyeluM ziSTanuM lakSaNa asaMgata che, ema pUrvamAM kahyuM, te A pramANe zloka H - vedaprAmANyamantRtvaM bauddhe brAhmaNatADite / ativyAptaM dvije'vyAptaM svApe svArasikaM ca tat / / 17 / / anvayArtha - brAhmaLatADite vonkra=brAhmaNa vaDe tADana karAyelA bauddhamAM veprAmANyamatRtva= vedaprAmANyamatRtva vedaprAmANyamatRtvarUpa ziSTanuM lakSaNa prativyApta= ativyApta che ==ane svArasi N tat=svArasika evuM te=svArasika evuM vedaprAmANyamatRtva svApe=niMdrAvasthAmAM dine=brAhmaNamAM avyApta avyApta 8.119911 zlokArtha : brAhmaNa vaDe tADana karAyelA bauddhamAM vedaprAmANyamatRtva vedaprAmANyamatRtvarUpa ziSTanuM lakSaNa, ativyApta che, ane svArasika evuM vedaprAmANyamatRtva, niMdrAvasthAmAM brAhmaNamAM avyApta che. II17]I Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paka samyagdaddhiAtrizikA/bloka-17 TIkA : vedeti - "vedaprAmANyamantRtvaM" etAvadeva ziSTalakSaNaM, brAhmaNatADite bauddhe'tivyAptaM, tenApi "vedAH pramANaM" ityabhyupagamAt, (svApe) svArasikaM ca tat vedaprAmANyamantRtvaM dvije brAhmaNe'vyAptaM / ayaM bhAvaH svArasikatvavizeSaNena bauddhe'tivyAptinirAse'pi 'svArasikavedaprAmANyamantRtvaM' yadAkadAcidvAcyaM sarvadA vA ? Adye bauddhe evAtivyAptitAdavasthyaM, tasyApi janmAntare vedaprAmANyAbhyupagamadhrauvyAt, antye ca zayanAdidazAyAM vedaprAmANyAbhyupagamAbhAvavati brAhmaNe'vyAptiriti / / 17 / / TIkArya : "vevAmAinastRtva" - vyAptirita . "vedane pramANarUpe svIkAravuM eTaluM ja ziSTatuM lakSaNa che, ema brAhmaNo kahe che; ane A ziSTanuM lakSaNa brAhmaNathI tADana karAyelA bauddhamAM ativyApta che; kema ke tenA vaDe paNa=brAhmaNathI tADana karAyelA bauddha vaDe paNa, 'vedo pramANa che' e pramANe svIkAra che. uparyukta ziSTanA lakSaNanI ativyAptinA nivAraNa mATe brAhmaNo kahe ke - "svArasika vedaprAmAyamanRtva' ziSTanuM lakSaNa che, mATe brAhmaNathI tADita baddhamAM lakSaNa ativyApta thaze nahi. tene graMthakArazrI kahe che - ane svArasika evuM te= vedaprAmANyamanRtva', svApaavasthAmAM rahelA dvijamAM=brAhmaNamAM, avyApta che. zlokasparzI TIkA pUrNa karyA pachI svArasika vizeSaNanuM tAtparya spaSTa karavA mATe kahe che - garva bhAva:.... A bhAva che, "vAsitva' vizeSaNa dvArA bauddhamAM ativyAptino virAsa karAve chate paNa "svArasAmAM mastRtva' yadA kadAcit kahevuM ke sarvadA kahevuM ? AmAM yadA kadAcit svArasika vedaprAmANyastRtva svIkAravAmAM, bauddhamAM ja ativyApti tAdavathya che; kema ke tene paNa boddhane paNa, janmAMtaramAM vedaprAmANyano svIkAra nizcita che arthAt bauddha jyAre janmAMtaramAM brAhmaNa thayela tyAre teNe vedaprAmANya Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa7, samyagdasliAniMzikA/zloka-17 svIkArela hatuM; ane aMtyamAM sarvadA svArasika vedaprAmANya-mastRtva svIkAravAmAM, zayanAdi dazA samaye vedaprAmANya svIkAravAnA abhAvavALA brAhmaNamAM avyApti che. "rUti' zabda " bhAva:' thI je kathana karyuM tenI samAptimAM che. I1thA * "tenA' - ahIM 'pa' thI e kahevuM che ke brAhmaNa to vedane pramANa svIkAre che, paNa brAhmaNa tADita bauddha paNa vedane pramANa svIkAre che. voDaeNDativyAptinirApi' - ahIM 'pa' thI e kahevuM che ke svArasika vizeSaNa na mUko to bauddhamAM ativyAptino nirAsa thato nathI; paraMtu svArasika vizeSaNa 'dvArA bauddhamAM ativyAptino nirAsa thavA chatAM paNa "svArasika vedaprAmANyamanRtvanA be vikalpo thAya che. ta' - ahIM ' thI e kahevuM che ke brAhmaNane janmAMtaramAM vedaprAmANyano svIkAra hato, paraMtu bauddhane paNa janmAMtaramAM vedaprAmAyano svIkAra hato. 'zayanaziyAM' - ahIM 'mA' thI bAlyAvasthA ke mUcchita avasthAnuM grahaNa karavuM. noMdha - TIkAmAM 'vArasivaM ta'nA sthAne mULa zloka pramANe 'vAre svAsa 2 tat' pATha joIe. bhAvArtha jainadarzana, bhagavAnanA vacanane pramANa svIkAranAra samyagdaSTine ziSTa kahe che, tema brAhmaNo paNa vedane pramANa svIkAranAra puruSane ziSTa kahe che. temAM ziSTanuM brAhmaNoe kareluM lakSaNa kaI rIte doSothI grasta che, te batAvavA mATe graMthakArazrI zloka-31 sudhI carcA karaze. temAM prathama sAmAnyathI A lakSaNano artha svIkAravAmAM ativyApti ane avyApti doSa kaI rIte Ave che ? te batAvIne, te sarva doSonuM nirAkaraNa karavA arthe padmanAbha nAmanA vidvAna brAhmaNa vaDe karAyelA ziSTanA lakSaNamAM AvatA doSonuM ulkAvana karIne te doSo na Ave tevuM pariSkRta lakSaNa je karyuM che, te ahIM zloka-23 sudhI graMthakArazrI batAve che -- lakSaNa be prakAranAM che : (1) anumApaka lakSaNa anumAna karAvanAra lakSaNa. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa8 samyagdacchiAsiMcikA/zloka-17 (2) vyAvartaka lakSaNa lakSyamAtramAM vRtti ane alakSyathI lakSyanI vyAvRtti karAvanAra lakSaNa. (1) anumApaka lakSaNa :- dhUmathI agninuM anumAna thAya che, tethI dhUma agninuM anumApaka lakSaNa che, paraMtu A lakSaNa agni sAthe vyAptivALuM nathI; kema ke tapelA loDhAnA goLAmAM agni hovA chatAM dhUmanI prApti thatI nathI, topaNa dhUmarUpa lakSaNathI agninuM anumAna thAya che. (2) vyAvartaka lakSaNa :- A lakSaNa lakSyamAtramAM vyApIne rahenAruM hoya che ane ativyApti, avyApti ane asaMbhavadoSathI rahita hoya che. jema agninuM uSNatva lakSaNa. brAhmaNo ziSTanuM lakSaNa kare che te bIjA prakAranuM lakSaNa che. tethI jo A lakSaNamAM ativyApti, avyApti ane asaMbhavadoSa na hoya to A lakSaNane pramANabhUta kahevAya. have brAhmaNo vebamAstRtva' e pramANe ziSTanuM lakSaNa kare che. temAM ativyApti kaI rIte Ave che ? te batAve che - koIka brAhmaNa bauddhane tADana karIne kahe ke "vedone tuM pramANa svIkAra' ane tADanathI gabharAIne bauddha kahe ke "vedo pramANa che', A prakArano vedano svIkAra koIka sthAnamAM saMbhave, te sthAnamAM ziSTanuM lakSaNa ativyApti doSavALuM che. potAne prApta thayela ativyApti doSanA nivAraNa arthe brAhmaNa lakSaNamAM pariSkAra karI kahe ke "svArasika vedaprAmANyamanRtva' ziSTanuM lakSaNa che. mATe brAhmaNa tADita bauddhamAM ativyApti Avaze nahIM, kema ke bauddha vedone svArasika pramANa mAnatA nathI, paraMtu kvacit brAhmaNanA tADanane kAraNe bhayathI vedone pramANa svIkAre che. mATe ziSTanuM lakSaNa bauddhamAM ativyApta thaze nahIM. bauddhamAM AvatI ativyAptinA nivAraNa mATe pariSkRta karela ziSTanA lakSaNamAM graMthakArazrI kahe che ke "svArasika vedaprAmAyamanRtva' evuM ziSTanuM lakSaNa karavAmAM Ave to be vikalpa paDe che - Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdadvitrizikA/zloka-17 pa9 (1) kyAreka svArasika vedaprAmANyamaMtRtva ziSTanuM lakSaNa che ? ke (2) sarvadA svArasika vedaprAmANyamaMtRtva ziSTanuM lakSaNa che ? temAM prathama vikalpa svIkAravAmAM Ave to ziSTanuM lakSaNa bauddhamAM ativyApta thAya che; kema ke bauddha paNa janmAMtaramAM brAhmaNa hato, tyAre vedane svArasika pramANarUpa svIkArato hato. tethI kyAreka svArasike vedone pramANa svIkAre te ziSTa' evuM lakSaNa svIkAravAmAM bauddhane paNa ziSTa mAnavAno prasaMga Ave che. tethI A prathama vikalpane choDIne jo bIjo vikalpa svIkAravAmAM Ave ane kahevAmAM Ave ke "sarvadA svArasika vedane pramANa svIkAre te ziSTa' to vedone pramANa svIkAranAra brAhmaNa paNa nidrAdi avasthAmAM vedone pramANa svIkAranAra nathI, mATe brAhmaNamAM ziSTanuM lakSaNa avyApta thAya che. ' Azaya e che ke jAgRta avasthAmAM brAhmaNane vikalparUpe "vedo pramANa che" e pramANenI spaSTa upasthiti na hoya, arthAt "vedo pramANa che e prakArano mAnasika vikalpa jyAre kare che tyAre vikalparUpe 'vedo pramANa che e prakAranI spaSTa upasthiti che, paraMtu jyAre "vedo pramANa che' e prakArano mAnasika vikalpa karatA nathI, tyAre "vedo pramANa che e prakAranI vikalparUpe upasthiti nathI; topaNa "vedo pramANa che' tevA bodha nIce vedane anusAre ucita pravRtti ane nivRtti kare che. tethI jAgRta avasthAmAM brAhmaNanI buddhimAM vikalparUpe vedo pramANa che e prakAranI buddhi nahIM hovA chatAM vedavacanAnusAra ucita pravRtti-nivRtti thAya tevI buddhi varte che. tethI jAgRta avasthAmAM vedaprAmANyamanRtva' kyAreka vikalparUpe hoya che to kyAreka pravRttiniyAmakarUpe hoya che. tethI jAgRta avasthAmAM ziSTanuM lakSaNa brAhmaNamAM saMgata che; paraMtu nidrAdi avasthAmAM brAhmaNane vikalparUpe "vedaprAmANyastRtva'nI upasthiti nathI, ane vedaprAmANyanA svIkAra nIce vedavacanAnusAra pravRtti-nivRtti paNa nathI thatI, paraMtu jema vedane pramANa nahIM svIkAranAra puruSo nidrAdhIna hoya che, tema vedane pramANa svIkAranAra brAhmaNa paNa nidrAdhIna hoya che. tethI nidrA avasthAmAM vedaprAmANyanA asvIkAranI prApti brAhmaNane thAya che. mATe "svArasika vedaprAmANyamanRtva' rUpa ziSTanuM lakSaNa svApAdi avasthAmAM rahelA brAhmaNamAM avyApta che. I1LA Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ go samyagdaSTidvAtrizikA/bloka-18-19 avataraNikA : brAhmaNo vaDe karela "svArasika vedaprAmANyamatRtva' rUpa ziSTanuM lakSaNa zayanAdi avasthAvALA brAhmaNamAM avyApta thatuM hatuM, tema pUrvazlokamAM batAvela. have te avyAptidoSanA nivAraNa mATe brAhmaNo kahe che - zloka : tadabhyupagamAdyAvanna tadvyatyayamantRtA / tAvacchiSTatvamiti cettadaprAmANyamantari / / 18 / / ajAnati ca vedatvamavyAptaM cedvivakSyate / vedatvenAbhyupagamastathApi syAdadaH kila / / 19 / / anvayArtha - tavaSNupamA-tenA abhyapagamathI vedaprAmANyatA svIkArathI thAva=jyAM sudhI tayatyayamavRMtA =tenA vyatyayanI mastRtA nathI=vedanA aprAmANyo svIkAra nathI tAva=tyAM sudhI ziSTatva--ziSTapaNuM che, ti zetrue pramANe vedanuM lakSaNa karanAra brAhmaNa kahe, to taTaprAmAmantari vedanA aprAmANyane svIkAranAra ra=ane veDhatvanAvitravedamAM rahelA vedavane nahIM jANanAra evA brAhmaNamAM vyApta avyApta che ziSTatuM lakSaNa avyApta che, ve-ema jo koI kahe, to brAhmaNa kahe che - velvenADunAma: vivAte vedatvarUpe vedano svIkAra vivakSA karAya che (tethI vedatyane nahIM jANanAra brAhmaNamAM avyApti nathI) tathApi ni : cA-topaNa kharekhara A thAya AgaLanA zlokamAM kahevAze tevA doSavALuM A lakSaNa thAya. ema brAhmaNanAM ziSTatA karAyelA lakSaNamAM doSa ApanAra evA pUrvapakSI graMthakArazrI kahe che. I18-19TI zlokArca - tenA abhyapagamathI vedaprAmANyanA svIkArathI, jyAM sudhI vedanA aprAmANyano svIkAra nathI tyAM sudhI ziSTapaNuM che e pramANe vedanuM lakSaNa karanAra brAhmaNa kahe, to pUrvapakSI evA graMthakArazrI kahe che ke Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaSTidvAtrizikA/zloka-18-19 61 "vedanA aprAmANyane svIkAranAra ane vedamAM rahela vedatvane nahIM jANanAra evA brAhmaNamAM avyApta cheHziSTanuM lakSaNa avyApta che," tene brAhmaNo kahe che - "vedatvarUpe vedano svIkAra vivakSA karAya che" (tethI vedatvane nahIM jANanAra brAhmaNamAM avyAti nathI) topaNa A thAya=A lakSaNa AgaLanA zlokamAM kahevAze tevA doSavALuM thAya. ema pUrvapakSI evA graMthakArazrI kahe che. ll18-19l TIkA - taditi-tasya vedaprAmANyasya, abhyupagamAt yAvanna tadvyatyayasya= vedAprAmANyasya mantRtA-abhyupagamaH tAvacchiSTatvaM, zayanAdidazAyAM ca vedAprAmANyAnabhyupagamAd brAhmaNe nAvyAptiriti bhAvaH / aprAmANyamananasyApi svArasikasya grahaNAd bauddhatADite brAhmaNe vedAprAmANyAbhyupagantari nAvyAptiH, apramAkaraNatvapramAkaraNatvAbhAvayozca dvayorapi prAmANyavirodhitvena saMgrahAnaka(kA)grahe'nyAbhyupagantaryativyAptiH, atrAha-iti cettadaprAmANyamantari= vedaapraamaannyaabhyupgntri||18|| ajAnati ceti-vedatvaM ca vede'jAnati brAhmaNe avyAptaM lakSaNametat, tena vedAprAmANyAbhyupagamAt / atha cedyadi vedatvenAbhyupagamo vivakSyate veda eva vedatvamajAnatazca na vedatvenAprAmANyAbhyupagama: kiM tvidamapramANamiti idaMtvAdinaiveti nAvyApti: tathApyada etallakSaNaM kila / / 19 / / TIkArca - tasya ... vevAkAmAkhyA...pAntariA ane mAnati gha... vina 1 tenAra vedaprAmANyatA, svIkArathI jyAM sudhI tenA vyatyayanI= vedanA aprAmANyatI, mannatA=abhyapagama=svIkAra, nathI, tyAM sudhI ziSTapaNuM che, ane zayatAdi dazAmAM vedaaprAmAgyano asvIkAra hovAthI=zayanAdi dazAmAM brAhmaNane vedanA aprAmANyano asvIkAra hovAthI, brAhmaNamAM avyApti nathI-ziSTatA lakSaNanI avyApti nathI, e prakAre bhAva che tAtparya che. pUrvamAM 'vAresave prAthamanRtva' e ziSTanuM lakSaNa brAhmaNoe karyuM, e lakSaNa zayanAdi dazAvALA brAhmaNamAM avyApta thayuM hatuM. tenA nivAraNa mATe Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 samyagdaSTidvAtrizikAzloka-18-19 brAhmaNoe vedanA lakSaNamAM pariSkAra karyo ke "vedane pramANa svIkAryA pachI vedanA aprAmANyano svIkAra na kare tyAM sudhI ziSTapaNuM che' mATe zayanAdi dazAvALA brAhmaNamAM ziSTanuM lakSaNa avyApta thaze nahIM. tyAM koI bauddha brAhmaNane tADana karIne kahe ke "vedone tuM apramANarUpe svIkAra' to bauddhanA tADananA bhayathI brAhmaNa vedanA aprAmANyane svIkAre te brAhmaNamAM ziSTanuM lakSaNa jaze nahIM. tethI ziSTanuM lakSaNa brAhmaNamAM avyApta thaze. tenA nivAraNa mATe brAhmaNo kahe che - aprAmANya svIkAranuM paNa svArasika grahaNa hovAthI bauddha vaDe tADana karAyelA veda aprAmANya svIkAranAra brAhmaNamAM avyApti nathI ziSTatA lakSaNanI avyApti nathI, e prakArano bhAva che. pUrvamAM kahyuM ke zayanAdi dazAmAM brAhmaNe vedanA aprAmANyano svIkAra karyo nathI, mATe brAhmaNamAM ziSTanA lakSaNanI avyApti nathI. tyAM vedanA aprAmANyanA asvIkArano artha e thAya ke vedamAM apramANyakaraNatvano asvIkAra karyo che; paraMtu koIka brAhmaNa vedane pramANa svIkAryA pachI koIka nimittane pAmIne vedamAM pramAkaraNatvanA abhAvane svIkAre arthAt "vedamAM pramAkaraNatva nathI" tema svIkAre, te brAhmaNa ziSTa nathI, topaNa te brAhmaNamAM ziSTanuM lakSaNa jaze; kema ke te brAhmaNe pUrvamAM vedaprAmANya svIkAreluM, ane vedamAM apramANUkaraNatvano svIkAra karyo nathI, paraMtu pramAkaraNatvano abhAva svIkAryo che. mATe te brAhmaNamAM ziSTanuM lakSaNa ativyApta thaze. te prakAranA doSanA nivAraNa mATe brAhmaNo kahe che - ane apramAkaraNatva ane pramAkaraNatvano abhAva e baMnenuM paNa prAmANya virodhIpaNuM hovAne kAraNe saMgraha thato hovAthI vedanA aprAmANyanA svIkArathI saMgraha thato hovAthI, ekano agraha hote chate= apramAkaraNatva ke pramAkaraNatvano abhAva e baMnemAMthI ekano agraha hote chate, atyano svIkAra karanArA brAhmaNamAM ziSTatA lakSaNanI ativyApti nathI. satra=ahIM A rIte brAhmaNoe ziSTanA lakSaNamAM AvatA ativyApti ane avyAptidoSano parihAra karyo, emAM baTAda ti venTa ziSTatA lakSaNamAM doSa batAvanAra pUrvapakSI evA graMthakArazrI brAhmaNane Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaSTidvArjizikA/zloka-18-19 kahe che ke A pramANe ziSTatA lakSaNamAM doSa nathI, tema tuM kahe che, to pUrvapakSI evA graMthakArazrI tene doSa batAve che - tenuM aprAmANya mAnanAra evA arthAt vedanuM aprAmANya svIkAranAra evA ane vedamAM vedatvane nahIM jANanAra evA brAhmaNamAM A lakSaNa=A ziSTanuM lakSaNa, avyApta che; kema ke tenA vaDe te brAhmaNa vaDe, vedaaprAmANyano svIkAra karAyo che. pUrvapakSI evA graMthakArazrI brAhmaNane kahe che - atha veri . jo A doSanA nivAraNa mATe tuM Ama kahe ke vedatvarUpe vedano svIkAra vikSA karAya che' arthAt "vedatvarUpe vedane jANIne veda apramANa che, ema svIkAra karanArane ame aziSTa kahIe chIe ane je brAhmaNane vedamAM ja vedatvanuM jJAna nathI, te brAhmaNane vedatvena vedanA aprAmAyano svIkAra nathI, paraMtu A apramANa che e prakAre "daMtrAti vaDe ja vedanA aprAmANyatvano svIkAra che. ethI avyApti nathI te brAhmaNamAM ziSTanA lakSaNanI avyAti nathI, topaNa A=A lakSaNa ziSTatuM lakSaNa, AgaLanA zlokamAM kahevAze, e doSothI grasta che. 18-19i ' ja 'aprAmAdhyamananasthApi' - ahIM 'mA' thI e kahevuM che ke vedaprAmANyanuM manana to svArasika grahaNa che, paraMtu vedaaprAmANyanuM manana paNa svArasika grahaNa che. dayorapi' - ahIM vi' thI e kahevuM che ke apramAkaraNatva ane pramAkaraNavAbhAva e baMnemAMthI eka to prAmANyanuM virodhI che, paraMtu baMne paNa prAmANyanA virodhI che. atvalineti' - ahIM 'mAri' thI 'mane urdhvarita nuM grahaNa karavuM. . noMdha:- zloka-18nI TIkAmAM saMgrahAdvaiprade pATha che, tenA sthAne 'saMgrahAdvaiprade' pATha bhAse che. tethI ame te pramANe artha karela che, pATha maLela nathI. bhAvArtha - zloka-17mAM ziSTanA lakSaNanI zayanAdi avasthAvALA brAhmaNamAM avyApti batAvI. te avyAptinA nivAraNa mATe "padmanAbha' nAmanA vidvAna brAhmaNa pariSkAra batAve che -- "vedane pramANa svIkAranAra brAhmaNa jyAM sudhI vedane apramANarUpe svIkAra kare nahIM tyAM sudhI te brAhmaNamAM ziSTapaNuM che, ane AvuM lakSaNa karavAthI vedane pramANa svIkAranAra brAhmaNa jyAre zayanAdi avasthAmAM Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u4 samyagdaSTidvAtrizikA/zloka-18-19 hoya tyAre vedane apramANarUpe svIkAra karato nathI, mATe te brAhmaNamAM ziSTanA lakSaNanI avyApti thaze nahIM. vaLI vedano apramANarUpe svIkAra paNa svArasika grahaNa karavAno che. tethI koI bauddha tADana karIne brAhmaNane kahe ke "tuM vedane apramANa svIkAra kara' ane bauddhanA tADanane kAraNe bhaya pAmIne brAhmaNa "veda apramANa che" ema bole, topaNa te brAhmaNamAM ziSTanA lakSaNanI avyApti nathI; kema ke te brAhmaNe svecchAthI vedane apramANa svIkArela nathI. vaLI, zayanAdi avasthAmAM brAhmaNo vedane pramANarUpe svIkAratA nathI, temAM AvatA avyAptidoSanA nivAraNa mATe brAhmaNoe pariSkAra karyo ke "jyAM sudhI svecchAe vedanA aprAmANyano svIkAra na kare tyAM sudhI te brAhmaNa ziSTa che." tyAM koI kahe ke koI brAhmaNe svecchAthI vedane apramANa svIkArela nathI, Ama chatAM te brAhmaNane vedamAM pramAkaraNatvanA abhAvanI buddhi thaI, tethI te brAhmaNa ziSTa kahI zakAya nahIM, topaNa te brAhmaNamAM ziSTanA lakSaNanI ativyApti che; kema ke te brAhmaNe pUrvamAM vedane pramANa svIkArela ane have vedane apramANarUpe svIkAravo nathI, paraMtu vedamAM pramAkaraNatvano abhAva svIkAre che, mATe ziSTanuM lakSaNa te brAhmaNamAM jaze. tenA nivAraNa mATe kahe che - apramAkaraNatva ane pramAkaraNatvano abhAva baMne prAmANyanA virodhI hovAne kAraNe vedaaprAmANyanA svIkArathI baMneno saMgraha thato hovAthI ekanA agrahamAM= vedaapramAkaraNatvanA agrahamAM, anyane svIkAranAra brAhmaNamAMgavedamAM pramAkaraNatvAbhAvane svIkAranAra brAhmaNamAM, ziSTanA lakSaNanI ativyApti nathI; kema ke te brAhmaNe vedamAM pramAkaraNatvano abhAva svIkAryo, tethI te brAhmaNa vedane pramANa svIkArato nathI, mATe ziSTa nathI, e prakArano artha phalita thAya che. A pramANe padmanAbhe ziSTanA lakSaNamAM AvatA doSonuM nivAraNa karyuM, tyAM pUrvapakSI evA graMthakArazrI kahe che ke Ama chatAM koI brAhmaNane koI puruSa vAdamAM ke anya prasaMge koI vedanuM vacana kahe, ane te brAhmaNane "A vedanuM vacana che tevuM jJAna na hoya, ane te vacana yuktiyukta bhAse nahIM, tyAre te brAhmaNa te prativAdIne kahe ke "A vacana pramANa nathI', to te brAhmaNamAM Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaSTidvAciMzikA/zloka-18-19 ziSTanuM lakSaNa avyApta thaze; kema ke te brAhmaNe vedano apramANarUpe svIkAra karyo che. vastutaH te brAhmaNane vedamAM prAmANyanI buddhi che, tethI te ziSTa che. Ama chatAM "A vedavacana che' evuM jJAna nahIM hovAne kAraNe "A vacana apramANa che' ema te brAhmaNe kahela che; ane nidrA avasthAmAM ativyAptinA nivAraNa mATe ziSTanA lakSaNamAM pariSkAra karyo ke "jyAM sudhI vedane apramANa na svIkAre tyAM sudhI te ziSTa che e niyama pramANe, ziSTa evA brAhmaNamAM te lakSaNa avyApta thayuMkema ke "A vedavacana che' evA jJAnAbhAvanA kAraNe teNe vedane apramANa svIkArela che. uparyukta ApattinA nivAraNa mATe padmanAbha kahe ke "veda-na' vedanA aprAmANyano abhyapagama hoya to te ziSTa nathI, evI amArI vivekSA che, paraMtu "atvathI vedanA vacanane apramANa svIkAranAra ziSTa nathI, evI amArI vivakSA nathI; ane je brAhmaNane prativAdI dvArA kahevAyelA vacanamAM A vedavacana che' tevuM jJAna nathI, tenA kAraNe te vedavacanane te brAhmaNa apramANa kahe che, paraMtu "A vedavacana che" ema jANIne tene apramANa kaheto nathI, tethI te brAhmaNamAM ziSTanA lakSaNanI avyApti nathI; tene pUrvapakSI evA graMthakArazrI kahe che ke topaNa A lakSaNamAM doSa che. te doSa kaI rIte che? te zloka-20mAM batAve che. ahIM vizeSa e che ke (1) brAhmaNo "vedaprAmANyamanRtva' ziSTanuM lakSaNa kahe che tema jaino paNa 'jinavacana prAmANyamaMtRtva" ziSTanuM lakSaNa kahe che. (2) jema brAhmaNa tADita bauddhamAM AvatI ziSTanA lakSaNanI ativyAptinA nivAraNa mATe brAhmaNo ziSTanA lakSaNamAM "svArasika' vizeSaNa mUke che, tema balAbhiyogathI ke lokone batAvavA mATe ke dharmAnI khyAti AdinA lobhAdithI, jinavacanane pramANa svIkAratA hoya tevA jIvomAM ativyAptinA nivAraNa mATe jainone paNa ziSTanA lakSaNamAM "svArasika" vizeSaNa abhipreta che. phakta e vizeSa che ke je jIvoe tattvanI jijJAsApUrvaka tattvane jANavA mATe madhyasthatAthI yatna karyo che ane tenA kAraNe atattva pratyenA rAgarUpa graMthino bheda karyo che, ane tenA kAraNe je jIvone "A jinavacana ja ekAMta pramANa che" tevI sthira buddhi thaI che, teomAM vartatuM "svArasika jinavacana prAmANyamaMtRtva' Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 samyagdaSTidvAAiMzikA/bloka-18-19-20 ziSTanuM lakSaNa che. tethI samyagdaSTi jIvo nidrAvasthAmAM hoya tyAre vyaktarUpe jinavacana prAmANyamaMtRtva dekhAtuM nathI ke tene anusArahitamAM pravRtti ke ahitathI nivRtti paNa dekhAtI nathI, topaNa rAga-dveSanI graMthino bheda thayelo hovAthI jinavacanane pramANa svIkAre tevI nirmala buddhi vidyamAna che, paraMtu tenAthI viparIta buddhi thaI nathI, tethI nidrA avasthAmAM samyagdaSTiziSTa che; ane koI nimittane pAmIne samyakatvathI bhraSTa thAya to sthUlathI jinavacananA prAmANyano svIkAra hoya topaNa tattvathI jinavacanathI viparIta ruci varte che, tethI samyakatvathI bhraSTa thayelA evA samyagdaSTimAM ziSyatva nathI, ema jainadarzana svIkAre che; ane kvacit koIka pApakarmanA udayathI samyagdaSTi jIva narakamAM jAya ke tiryaMcamAM jAya, Ama chatAM samyakatvathI bhraSTa na thAya to, jinavacananA prAmANyanA svIkArane anukULa thayelI nirmaLatA vidyamAna hovAne kAraNe tiryaMcAdi bhAvomAM ke garbhAvasthAmAM ke mUchita avasthAvALA samyagdaSTimAM ziSTapaNuM che; kema ke ziSTa evA sarvajJanA vacana anusAra hitamAM pravRtti karAve ane ahitathI nivRtti karAve tevI atizaya nirmaLatA varte che. AthI graMthino bheda karyo che evA samyagdaSTi jIvo jinavacanane pramANa svIkArIne svazakti anusAra hitanI pravRtti ane ahitathI nivRtti karavA sadA udyama kare che. mATe samyagdaSTi ziSTa che. I18-19I avataraNikA - atyAra sudhI padmanAbhe karelA ziSTanA lakSaNanA pariSkAramAM kaI rIte doSa Ave che, te pUrvapakSI evA graMthakArazrI batAve che - bloka : brAhmaNa: pAtakAtprAptaH kAkabhAvaM tadApi hi / vyApnotIzaM ca notkRSTajJAnAvacchedikA tanuH / / 20 / / anvayArtha : grAhaE=brAhmaNa pAtA=pAtakathI-kAgaDAnA janmanA kAraNabhUta evA pApathI mAvaM prApta =kAkabhAvane pAmyo=kAgaDo banyo talapa hiM tyAre paNa tyAre paNa ziSTanuM lakSaNa kAgaDArUpe thayela te brAhmaNamAM jaze, Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. samyagdaSTidvAciMzikA/bloka-20 kAgaDAmAM jatA ziSTanA lakSaNanA nivAraNa mATe kahevAmAM Ave ke 'utkRSTa jJAna avacchedaka zarIra hote chate prAmAyamaMtRtva hoya to ziSTa che', to tema svIkAravAmAM doSa batAve che - va ane utkRSTattAnAvicchevi tanu =utkRSTa jJAnAvacchedaka zarIra za= IzamAM=IzvaramAM na lAkhoti vyApta thatuM nathI; kema ke Izvara azarIrI che. tethI 'Izvara ziSTa nathI ema mAnavAno prasaMga Ave. 20mAM zlokArca - brAhmaNa pAtakathI kAkabhAvane pAmyo tyAre paNa ziSTanuM lakSaNa jaze, ane utkRSTa jJAnAvacchedaka zarIra IzvaramAM vyApta thatuM nathI. 20mI TIkA - brAhmaNa iti-yadA brAhmaNaH pAtakAt-kAkajanmanibandhanAd duritAt, kAkabhAvaM prAptaH tadApi hi syAt, brAhmaNadazAyAM vedaprAmANyAbhyupagantRtvAt kAkadazAyAM ca vedAprAmANyAnabhyupagantRtvAt, utkRSTajJAnAvacchedikA ca tanurIzaM bhavAnIpatiM na vyApnoti, tathA ca kAke'tivyAptivAraNArthamutkRSTajJAnAvacchedakazarIravattve satIti vizeSaNadAne Izvare'vyAptirityarthaH / / 20 / / TIkArca - yA brAhmaNa .... zvavyAptirirthaka ne jyAre brAhmaNa pATakathIkAgaDAnA janmanA kAraNIbhUta evA pApathI, kAkabhAvane prApta thayo-kAgaDo banyo, tyAre paNa thAya brAhmaNa ziSTa thAya; kema ke brAhmaNadazAmAM vedaprAmAyano svIkAra che, ane kAgaDAnI avasthAmAM vedanA aprAmANyo asvIkAra che. kAgaDAnI avasthAmAM vartatA brAhmaNanA jIvamAM ziSTanA lakSaNanI ativyAptinA nivAraNa arthe pariSkAra karavAmAM Ave ke "utkRSTa jJAnAvacchedaka zarIra hote chate vedaprAmANyamaMtRtva hoya ane vedaaprAmANyano asvIkAra hoya to ziSTa che', A lakSaNamAM avyAptidoSa batAve che - Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 samyagdadviAtriMzikA/bloka-20-21 ane utkRSTa jJAnAvacchedaka zarIra IzamAM=bhavAnIpatimAM=IzvaramAM, vyApta thatuM nathI, ane te rIte=utkRSTa jJAnAvacchedaka zarIra IzvaramAM vyApta thatuM nathI te rIte, kAkamAM=kAgaDAnA bhavamAM rahelA brAhmaNamAM, ativyApti nivAraNa mATe 'utkRSTa jJAnAvacchedaka zarIravAnapaNuM hote chate' e prakAre vizeSaNa ApavA chatAM=ziSTatA lakSaNamAM vizeSaNa ApavA chatAM, IzvaramAM avyApti che, e prakArano artha che. ||20|| bhAvArtha: pUrvanA zlokamAM padmanAbhe ziSTanA lakSaNamAM AvatA doSono parihAra karIne lakSaNa karyuM ke 'svArasika vedaprAmANyamaMtRtva hote chate svArasika vedanA aprAmANyano svIkAra na kare tyAM sudhI brAhmaNa ziSTa che.' A lakSaNa pramANe koI brAhmaNa kAgaDAnA janmanA kAraNIbhUta pApane kAraNe kAgaDAnA bhavane pAme tyAre paNa ziSTanuM lakSaNa temAM jaze; kema ke brAhmaNanA bhavamAM teNe vedaprAmANyano svArasika svIkAra karela, ane kAgaDAnA bhavamAM vedanA aprAmANyano svIkAra karela nathI, tethI te kAgaDAne ziSTa mAnavAno prasaMga Avaze. tethI ziSTanuM lakSaNa kAgaDAnA bhavane pAmela brAhmaNamAM ativyApta thaze. A ativyAptinA nivAraNa mATe lakSaNamAM pariSkAra karavAmAM Ave ke utkRSTa jJAnAvacchedaka zarIra hote chate, svArasika vedaprAmANyamanttva hote chate 'vedaaprAmANyano asvIkAra' ziSTanuM lakSaNa che.' A prakAranuM ziSTanuM lakSaNa karavAthI IzvaramAM avyApti doSa Ave che; kema ke Izvara za2I22hita paNa che ane ziSTa paNa che. tethI utkRSTa jJAnAvacchedaka zarIra IzvaramAM nahIM hovAne kAraNe ziSTanuM lakSaNa IzvaramAM avyApta thAya che. 20nA avataraNikA : pUrve zloka-17-18mAM padmanAbha nAmanA vidvAne ziSTatA lakSaNano pariSkAra karyo tyAM kAgaDAnA bhavamAM rahelA brAhmaNamAM ativyApti doSa Avyo. tenA mATe padmanAbha nAmanA vidvAne zloka-20mAM ziSTatA lakSaNamAM pharI pariSkAra Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaddhiAtrizikA/zloka-21 19 karyo ke jo utkRSTa jJAnAvacchedaka zarIrane ziSTanA lakSaNanuM vizeSaNa karavAmAM Ave to kAgaDAnA bhAvamAM rahelA brAhmaNamAM ativyApti doSa Ave nahIM; paraMtu te lakSaNa IzvaramAM avyApta che. ema graMthakArazrIe zloka-20mAM ja batAvyuM. tenA nivAraNa mATe ziSTatA lakSaNamAM pariSkAra karavAthI pUrvapakSI evA graMthakArazrI IzvaramAM avyApti doSa jAya, ema brAhmaNo taraphathI batAvIne anya doSanI prApti thAya che. te batAve che - zloka : anyAGgarahitatvaM ca tasya kAkabhavottaram / dehAntarAgrahadazAmAzrityAtiprasaktimat / / 21 / / anvayArca - ane vedattara pradazAmazritya=dehAtara agrahadazAne AzrayIne= zarIramaMtaranI agrahaNa avasthAne AzrayIne taetenuM=brAhmaNanA bhAva pachI thayelA kAgaDAnA bhavavALA evA tenuM sAmavottara--kAgaDAnA bhavanA uttaravALuM sArahitaa=anya aMgarahitapaNuM=utkRSTa jJAnAvacchedaka zarIrathI avya evA zarIranuM rahitapaNuM mati savista--atiprasaktivALuM che ativyAptidoSavALuM che. 21 zlokArca - zarIramaMtaranI agrahaNa avasthAne AzrayIne tenuM brAhmaNanA bhAva pachI thayelA kAgaDAnA bhavavALA evA tenuM, kAgaDAnA bhavanA uttaravALuM anya aMgarahitapaNuM utkRSTa jJAnAvacchedaka zarIrathI anya evA zarIranuM rahitapaNuM, atipasaktivALuM che=ativyAptidoSavALuM che. ra1I TIkA - anyeti-anyAgarahitatvaM ca-apakRSTajJAnAvacchedakazarIrarAhityaM ca, tasya= brAhmaNabhavAnantaraprAptakAkabhavasya, kAkabhavottaraM dehAntarAgrahadazAM=zarIrAntarAnupAdAnAvasthA Azritya atiprasaktimad-ativyAptaM, tdaaniimpkRssttjnyaanaavcchevazarIrarAdityAtirA Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 samyagdaSTidvAciMzikA/zloka-21-22-23 TIkArya : sArahitatva rahiyAt aa ane dehAMtara agrahadazAne AzrayIne= zarIrAttaranI anupAdAna avasthAne AzrayIne, tenuM=brAhmaNa bhavanI pachI prApta thayelA kAgaDAnA bhavavALA tenuM, kAgaDAnA bhavanA uttaravALuM avya aMgarahitapaNuM=apakRSTa jJAnAvacchedaka zarIra rahitapaNuM, atiprasaktivALuM che=ativyApta che; kema ke tyAre=kAgaDAnA bhavamAMthI cyavIne utaratA bhavatA zarInI prApti karI nathI tyAre apakRSTa jJAnAvacchedaka zarIrahitapaNuM che. 21TI bhAvArtha zloka-20mAM ziSTanA lakSaNamAM pariSkAra karyo ke "utkRSTa jJAnAvacchedaka, zarIra hote chate, vedaprAmANyano svIkAra hote chate, vedaaprAmANyano asvIkAra' ziSTanuM lakSaNa che. A lakSaNa ziSTa evA IzvaramAM avyApta thatuM hatuM, tenA nivAraNa mATe "utkRSTa jJAnAvacchedaka zarIrane vizeSaNarUpe rAkhavAne badale anyaaMgarahitapaNuM =apakRSTajJAnAvacchedakazarIrarahitapaNuM, vizeSaNa mUkavAmAM Ave to, IzvaramAM AvatA avyAptidoSano parihAra thAya; paraMtu koI brAhmaNa marIne kAgaDo thayo hoya ane kAgaDAnA bhAvathI avIne bIjA bhavamAM jato hoya ane bIjA bhavanuM navuM zarIra jyAM sudhI grahaNa na karyuM hoya, tyAre apakRSTa jJAnAvacchedaka zarIrarahita che, tethI anyaaMgarahitapaNuM temAM saMgata thAya che. tethI te brAhmaNa marIne kAgaDo thayo hoya ane bIjA bhavamAM jato hoya ane te bIjA bhavanuM zarIra prApta na karyuM hoya, tyAre te brAhmaNanA jIvamAM ziSTanuM lakSaNa jaze. tethI te ziSTa nahIM hovA chatAM tene ziSTa mAnavAno atiprasaMga Ave. rivA avataraNikA: IzvaramAM prApta thatI ziSTatA lakSaNanI avyAptinA nivAraNa mATe zloka-21mAM utkRSTa jJAnAvacchedaka zarIranA sthAne "atyaaMgarahitapaNuM' vizeSaNa mUkI ziSTatA lakSaNamAM pariSkAra karyo. paraMtu te lakSaNa paNa brAhmaNa kAgaDAnA bhavane pAmyA pachI pharI bIjA bhavamAM jato hoya ane navA dehanI prApti na karI hoya tevI avasthAmAM te brAhmaNanA jIvamAM Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ha samyagdaSTidvAciMzikA/bloka-22-23 ativyApta thAya che, tema zloka-21mAM batAvyuM. have te doSanA nivAraNa mATe padmanAbha ziSTanA lakSaNo pariSkAra karIne nikRSTa lakSaNa=aMtima pariSkAra karAyeluM lakSaNa, batAve che - zloka : avacchedakadehAnAmapakRSTadhiyAmatha / sambandhaviraho yAvAn prAmANyopagame sati / / 22 / / aprAmANyAnupagamastAvatkAlIna eva hi / ziSTatvaM kAkadehasya prAgabhAvastadA ca na / / 23 / / anvayArthaH atha pramANe ta=prAmANya svIkArAye chate vedanA prAmAyato svIkAra karAye chate (vedaprAmAyatA svIkAra kALamAM) cAvAn pavRSTafdhavAm vacce vahAnAsavida =jeTalA apakRSNa buddhivALA avacchedakadehonA saMbaMdhano viraha che vedaprAmANya svIkAranAra brAhmaNa uttaramAM jeTalA pazu bhavomAM javAno hoya eTalA pazunA dehonA saMbaMdhano abhAva che. tAvatIna di teTalA kALavALA ja=sakala tenA samAnakAlIna ja jeTalA pazunA bhavamAM javAnuM hoya teTalA pazunA bhavanA saMbaMdhanA virahanA samAnakAlIna ja, gamAnuSA =aprAmANyano anupagama= vedaaprAmANyatA svIkArano viraha, ziSTavaMziSTapaNuM che. A ziSTanuM lakSaNa kAkabhava uttara zarIra agrahadazAmAM jatuM nathI. te spaSTa karavA arthe kahe che - =ane to tyAre kAgabhava uttara zarIra agrahadazAmAM, vAdaca= kAgaDAnA dehano prabhAva: =prAgabhAva nathI. 22-23aaaa zlokArca - vedaprAmANyano svIkAra karAye chate jeTalA apakRSTabuddhivALA avacchedaka dehonA saMbaMdhano viraha che, teTalA kALavALA ja veda Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaSTidvAciMzikA/glopha-22-23 aprAmANyanA svIkArano viraha ziSTapaNuM che, ane tyAre kAkabhava uttarazarIra agrahadazAmAM, kAgaDAnA dehano prAgabhAva nathI. rara-2all TIkA : avacchedaketi-atha prAmANyopagame sati, vedaprAmANyAbhyupagamakAle yAvAn apakRSTadhiyAM avacchedakadehAnAM=apakRSTajJAnAvacchedakazarIrANAM, sambandhaviraha:sambandhAbhAvaH / / 22 / / aprAmANyeti-tAvatkAlIna eva hi sakalatatsamAnakAlIna eva, aprAmANyAnupagamo vedAprAmANyAbhyupagamavirahaH ziSTatvaM, kAkadehasya prAgabhAvo vedaprAmANyAbhyupagamasamAnakAlInaH tadA ca kAkasya maraNAnantaraM zarIrAntarAgrahadazAyAM nAstIti nAtivyAptiH / itthaM ca yAvantaM kAlaM vedatvena vedAprAmANyAbhyupagamasya viraho vedaprAmANyAbhyupagamasamAnakAlInayAvadaprakRSTajJAnAvacchedakazarIrasambandhAbhAvasamAnakAlInastAvantaM kAlaM sa ziSTaH / brAhmaNo'pi bauddho jAto vedAprAmANyaM yAvannAbhyupagatavAn tAvacchiSTa eva / bauddho'pi brAhmaNo jAto vedaprAmANyaM yAvannAMgIkRtavAMstAvadaziSTa eveti phalitamAha padmanAbhaH / TIkArya : atha prAmAkhyopAme..... sambanyAmAvA ane tAvatnIna.... nAma: prAmANyano svIkAra karAya chad=vedanA prAmANyano svIkAra karAye chate, vedaprAmAgyanA svIkAranA kALamAM=brAhmaNa brAhmaNanA bhAvamAM vedaprAmANya svIkAre te kALamAM, jeTalA apakRSTabuddhivALA avacchedaka dehonA=apakRSTa jJAnAvacchedaka zarIronA, saMbaMdhano viraha che saMbaMdhano abhAva che jeTalA apakRSTa jJAnAvacchedaka zarIronA saMbaMdhano prAgabhAva che, teTalA kAlIna ja=sakala tenA samAnakAlIna =jeTalA pazunA zarIranI prApti thavAnI che tenA prAgabhAvanA samAnakAlIna ja, aprAmAyano anupagamavedanA aprAmANyanA svIkArano viraha, ziSTapaNuM che. ziSTanuM A lakSaNa brAhmaNanA kAkabhAva uttara zarIranI agrahadazAmAM kema ativyApta thatuM nathI ? te spaSTa kare che -- Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 samyagdaddhiAtrizikA/zloka-22-23 kAkadehano prAgabhAva vedaprAmANya abhyapagama samAnakAlIna che ane tyAre kAgaDAnA maraNa pachInA avya zarIranI agrahadazAmAM, nathI kAgaDAnA dehano prAgabhAva nathI. ethI ativyApti nathI-ziSTanA lakSaNanI ativyApti nathI. zloka-22-23 dvArA karAyelA ziSTanA svarUpano AkAra kevo prApta thAya che ? te spaSTa karavA arthe kahe che - ane A rIte=pUrvamAM ziSTatuM lakSaNa karyuM e rIte, jeTalA kALa sudhI vedatyenI vedanA aprAmAthanA svIkArano viraha, vedaprAmANya svIkAra samakAlIna jeTalA apakRSTa jJAnAvacchedaka zarIra saMbaMdhanA abhAvano samakAlIna che, teTalA kALa sudhI te ziSTa che. A prakAranuM ziSTanuM lakSaNa karavAthI zuM phalita thAya che, te spaSTa kare che - brAhmaNa paNa bauddha thayo=brAhmaNa marIne bIjA bhavamAM bauddha thayo. jyAM sudhI te bauddha vedane apramANa svIkAra karanAro na thayo boddharUpe thayelo brAhmaNa vedane jayAM sudhI apramANa svIkAranAra na thayo, tyAM sudhI ziSTa ja che tyAM sudhI te boddha ziSTa ja che. bauddha paNa brAhmaNa thayo. jyAM sudhI vedaprAmANyaaMgIkAra karanAro na thayo brAhmaNa thayelo bauddha jyAM sudhI vedane pramANa tarIke svIkAravAra na thayo, tyAM sudhI aziSTa ja che tyAM sudhI te brAhmaNa aziSTa ja che, e prakAranA phalitane padmanAbha kahe cheH vedaprAmANyamaMtRtvarUpa ziSTatA lakSaNanuM zloka-17 thI 23 sudhI varNana karyuM. tenAthI A prakAranA phalitane padmanAbha kahe che. bhAvArtha pUrvazlokamAM ziSTanA lakSaNamAM Avela ativyAptinA nivAraNa mATe padmanAbha nAmanA vidvAne zloka-22-23 dvArA ziSTanuM aMtima lakSaNa kare che, jethI ativyAptidoSano parihAra thAya che. te lakSaNa A pramANe che - koI brAhmaNa brAhmaNanA bhavamAM vedone pramANarUpe svIkAre ane koIka kAgaDA Adi pazubhAvanA kAraNabhUta pApanA kAraNe te brAhmaNa marIne kAgaDA Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 samyagdacchiAsiMcikA/zloka-22-23 Adi pazubhavamAM javAno hoya, ane te brAhmaNa jeTalA paNa pazunA bhavamAM javAno hoya te sarva pazunA bhavanA zarIranA saMbaMdhano viraha brAhmaNanA bhavamAM che. tethI brAhmaNanA bhavamAMthI te brAhmaNa je je pazu, kAgaDA Adi pazubhavamAM javAno che, te sarva pazudehano prAgabhAva brAhmaNanA vartamAna bhavamAM che; ane teTalA kALa sudhI ja=je pazubhavamAM javAno che te pazubhAvanA prAgabhAvanA samAnakAlIna ja, vedaaprAmANyanA svIkArano viraha hoya te ziSTapaNuM che. tethI koI brAhmaNa kAgaDAnA bhAvamAM jAya ane uttaramAM bIjA bhavanA zarIrano agraha hoya tyAre, vedaaprAmAyanA svIkArano viraha hovA chatAM brAhmaNanA bhavamAM svIkArela vedaprAmANyasvIkArane AzrayIne A ziSTanuM lakSaNa, te kAgaDAnA maraNa pachInI anya zarIranI agrahadazAmAM jaze nahIM, kema ke tyAre kAkadehano prAgabhAva nathI, paraMtu brAhmaNanA bhAvamAM ja kAkadehano prAgabhAva che ane vedaaprAmANyanA svIkArano viraha paNa che. mATe te brAhmaNa brAhmaNanA bhAvamAM ziSTa thaze, paraMtu anya pazubhavamAM gayelA te brAhmaNamAM ziSTanuM lakSaNa ativyAptivALuM thaze nahIM. A prakAranuM ziSTanuM lakSaNa karavAthI e phalita thayuM ke koI brAhmaNa marIne bIjA bhavamAM bauddha thayo, ane jyAM sudhI bauddhadharmanI vAsanAthI "vedaapramANa che e pramANe te bauddha svIkAre nahIM, tyAM sudhI te brAhmaNano jIva bauddharUpe rahelo che, Ama chatAM ziSTa che; kema ke uparokta ziSTanuM lakSaNa temAM ghaTe che; ane koIka bauddha marIne brAhmaNa thayo, Ama chatAM jyAM sudhI "vedazAstro pramANa che' e pramANe tenA dvArA svIkAra na thayo, tyAM sudhI te aziSTa ja che. pUrvamAM karAyelA ziSTanA lakSaNathI A prakAranuM phalita thAya che, ema padmanAbha nAmanA vidvAna kahe che. utthAna : padmanAbha nAmanA vidvAne zloka-17 thI 23 sudhI ziSTanA lakSaNamAM pariSkAra karIne ativyApti, avyApti Adi doSonuM nirAkaraNa karyuM. temanA vaDe karAyelA nikRSTa lakSaNamAM zuM adhUrAza che, te spaSTa karavA arthe pU. upAdhyAyajI mahArAja kahe che -- Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa samyagdaSTiddhAtrizikA/bloka-22-23 TIkA : atra ca vedaprAmANyAbhyupagamasamAnakAlInatvavattatsAmAnAdhikaraNyamapi vAcyaM, anyathottarakAlaM tatkAlInaM yatkiMcidvyadhikaraNApakRSTajJAnAvacchedakazarIrasambandhaprAgabhAvanAzenAvyAptyApatteH / / 23 / / TIkArya : satra 2 ..... vyAcApa: 1 ane ahIM=padmanAbha vaDe karAyelA nikRSTa lakSaNamAM, vedaprAmANyasvIkAra samAnakAlInatvanI jema=apakRSTa jJAnAvacchedaka zarIranA saMbaMdhanA abhAvanA vizeSaNa tarIke vedaprAmANya-svIkAra samAnakAlInatva jema mUkyuM, tema tatsAmAtAdhikaraNya paNa kahevuM joIe vedaprAmAyasvIkAranuM sAmAnAdhikaraNya paNa apakRSTa jJAnAvacchedaka zarIrasaMbaMdhanA abhAvanA vizeSaNarUpe kahevuM joIe; anyathA= vedaprAmANyasvIkAranA sAmAnAdhikaraNyane apakRSTa jJAnAvacchedaka zarIranA saMbaMdhanA abhAvanA vizeSaNarUpe na svIkAravAmAM Ave to, uttarakALamAM, tatkAlIna= brAhmaNa dvArA vedaprAmANya abhyapagamakAlIna, je koI vyadhikaraNamAM rahela= vedaprAmANya svIkAranAra brAhmaNathI je koI anya puruSarUpa vyadhikaraNamAM rahela, apakRSTa jJAnAvacchedaka zarIranA saMbaMdhanA prAgabhAvanA nAzathI avyAptinI Apatti che vedaprAmANya svIkAranAra ziSTa evA brAhmaNamAM uparokta ziSTatA lakSaNanI avyAptinI Apatti che. 22-23 bhAvArtha zloka-22-23mAM padmanAbhe kareluM ziSTanuM lakSaNa batAvyuM ane te lakSaNamAM padmanAbhe apakRSTa jJAnAvacchedaka zarIrasaMbaMdhanA abhAvanuM vizeSaNa jema vedaprAmANya abhyAgama samAnakAlInatva mUkyuM, tema apakRSTa jJAnAvacchedaka zarIrasaMbaMdhanA abhAvanA vizeSaNarUpe tatsAmAnAdhikaraNya paNa mUkavuM joIe= vedaprAmANyasvIkAranuM sAmAnyAdhikaraNya paNa mUkavuM joIe, ane "vedaprAmANya sAmAnyAdhikaraNya'no vizeSaNarUpe niveza na karavAmAM Ave to ziSTanA lakSaNamAM avyAptidoSanI prApti thAya che. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 samyagdaSTidvAtrizikA/zloka-22-23-24 Azaya e che ke padmanAbhe karelA lakSaNa pramANe koI brAhmaNa vedane pramANa svIkAre tyArapachI jyAM sudhI apakRSTa jJAnAvacchedaka zarIranA saMbaMdhanA viraha samAnakAlIna vedaaprAmANyanA abhyAgamano viraha hoya tyAM sudhI, te brAhmaNa ziSTa kahevAya, ema sthApana thayuM. paraMtu A lakSaNamAM jo "sAmAnAdhikaraNya'no niveza na karavAmAM Ave to koI brAhmaNa vedane pramANa svIkArato hoya, ane tenAmAM apakRSTa jJAnAvacchedaka zarIranA saMbaMdhanA abhAva samAnakAlIna vedaaprAmANyanA abhyAgamano viraha hoya, topaNa te brAhmaNathI anya koI puruSane grahaNa karIne vicAra karavAmAM Ave ke "A puruSa pUrvamAM kAgaDo thayelo, ane te kAgaDAnA zarIranA saMbaMdhanA prAgabhAvano nAza atyAre te puruSamAM vidyamAna che, te kAgaDAnA zarIranA saMbaMdhanA prAgabhAvanA nAzane grahaNa karIne kahevAmAM Ave ke vyadhikaraNa dharmAvacchinna kAgaDAnA zarIranA saMbaMdhanA prAgabhAvano nAza prastuta brAhmaNamAM vidyamAna che, tethI prastuta brAhmaNamAM apakRSTa jJAnAvacchedaka zarIranA saMbaMdhano prAgabhAva nathI, paraMtu prAgabhAvano nAza che, mATe prastuta brAhmaNamAM ziSTanuM lakSaNa jaze nahIM. A prakAre vyadhikaraNa dharmAvacchinna prAgabhAvanA nAzane grahaNa karIne padmanAbhane avyAptidoSa ApI zakAya. tenA nivAraNa mATe padmanAbhe kahevuM joIe ke apakRSTa jJAnAvacchedaka zarIranA saMbaMdhanA prAgabhAvano nAza sAmAnAdhikaraNya saMbaMdhathI grahaNa karavAno che, paraMtu vyadhikaraNa saMbaMdhathI grahaNa karavAno nathI." A prakAranuM ziSTanuM lakSaNa padmanAbha kare to ziSTa evA brAhmaNamAM avyApti doSa Ave nahIM. ra2-23 avataraNikA : zloka-17 thI 23 sudhI padmanAbha nAmanA vidvAne ziSTatA lakSaNano pariSkAra karyo. have te lakSaNa paNa doSavALuM che, te batAvavA arthe graMthakArazrI kahe che - zloka : naivaM taduttare vipre'vyApteH prAkpratipattitaH / prAmANyopagamAttanna prAk tatreti na seti cet / / 24 / / Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaddhiAtrizikA/bloka-24 anvayArtha: nevaM A pramANe nathI=pUrvamAM padmanAbhe ziSTanuM lakSaNa karyuM e pramANe te lakSaNa barAbara nathI; kema ke taduttare vikhe tenA uttaramAM thayela brAhmaNamAM= kAgaDAtA bhavanA uttaramAM thayelA brAhmaNanA bhAvamAM prANa pratipattitA=prApha svIkArane AzrayIne kAgaDAnA pUrvanA brAhmaNanA bhAvamAM vedaprAmANyatA svIkArane AzrayIne vyApta avyAti che ziSTatA lakSaNanI avyApti che. ahIM padmanAbha kahe che - prabhALyopama prAprAmANyatA upagamathI pUrvetravedaprAmANyanA svIkArathI pUrve tatra tyAM kAkabhavanA uttaramAM thayelA brAhmaNamAM, tatra te nathIziSTapaNuM tathI, rUtti e hetuthI ja sA=avyApti nathI=brAhmaNamAM ziSTatA lakSaNanI avyApti nathI. rati ve--e pramANe jo padmanAbha kahe to graMthakArazrI kahe che - avaMtikAmAkhyAkhyupAmavagrAhI =A rIte yatkiMcit vedaprAmANyo abhyapagama ja svIkArya thAya. A prakArano bhAva zlokamAM adhyAhAra che ane tema svIkAravAthI zuM doSa Ave, te AgaLanA zlokamAM jaNAvaze. rajA zlokArca - pUrvamAM padmanAbhe ziSTanuM lakSaNa karyuM e pramANe nathI; kema ke kAgaDAnA bhavanA uttaramAM thayelA brAhmaNanA bhavamAM, prApha svIkArane AzrayIne kAgaDAnA pUrvanA brAhmaNanA bhavamAM vedaprAmANyanA svIkArane AzrayIne, avyAti che. ahIM padmanAbha kahe che - vedaprAmANyanA svIkArathI pUrve tyAM=kAkabhavanA uttaramAM thayelA brAhmaNamAM, ziSTapaNuM nathI, e hetuthI avyAti nathI, e pramANe jo pUrvapakSI kahe to graMthakArazrI kahe che - A rIte yatkiMcit vedaprAmANyano abhyapagama ja svIkArya thAya. A prakArano bhAva zlokamAM adhyAhAra che, ane tema svIkAravAthI zuM doSa Ave, te AgaLanA zlokamAM jaNAvaze. III Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 samyagdaSTidvAtrizikA/bloka-24 TIkA : naivamiti-naivaM yathA vivakSitaM prAk, taduttare vipre kAkabhavottaramavAptabrAhmaNabhave, prAkpratipattita:-prAgbhavIyavedaprAmANyagrahamAzrityAvyAptaH, tadAnIM tadIyavedAprAmANyAbhyupagamavirahasya prAktanabrAhmaNabhavIyavedaprAmANyAbhyupagamasamAnakAlInayAvadaprakRSTajJAnAvacchedakazarIrasambandhavirahAsamAnakAlInatvAt, AntarAlikakAkabhava eva kAkazarIrasambandhaprAgabhAvanAzAt, prAmANyopagamAt vedaprAmANyAbhyupagamAt prAktatra-kAkabhavottarabrAhmaNe, tad-ziSTatvaM na iti hetoralakSyatvAdeva na sA'vyAptiH, vedaprAmANyAbhyupagame tu lakSaNasampattyaiveti bhAvaH, iti cet, nanvevaM yaktiMcidvedaprAmANyAbhyupagama eva grAhyaH / / 24 / / TIkArca - nevaM kathA .. prAya: I nevaM kathA vivakSa pravi=je pramANe pUrvamAM vikSA karAI e pramANe nathI je pramANe pUrvamAM padmanAbha vaDe ziSTanuM lakSaNa vivakSita karAyuM e pramANe karavA chatAM ziSTanuM lakSaNa susaMgata nathI; kema ke taduttara evA brAhmaNanA bhavamAM=kAgaDAnA bhavanA uttaramAM prApta thayelA brAhmaNanA bhavamAM, pUrvanA svIkArane AzrayIne pUrvabhavanA vedaprAmAyanA svIkArane AzrayIne kAgaDAnA pUrvanA brAhmaNanA bhavanA vedaprAmArthanA svIkArane AzrayIne, avyApti cheziSTanA lakSaNanI avyApti che. | ziSTanA lakSaNanI avyApti kema che ? temAM hetu batAve che - tavAna tyAre-kAgaDAnA bhavanA uttaramAM prApta thayelA brAhmaNanA bhavamAM, tenA vedaaprAmANyanA abhyapagamatA virahanuM kAkabhavanA pUrvanA brAhmaNabhava saMbaMdhI vedaprAmANya abhyapagama samAnakAlIna thAvat aprakRSTa jJAnAvacchedaka zarIrasaMbaMdhanA virahanuM asamAnakAlInapaNuM che; kema ke AMtaralika kAkabhavamAM ja kAka zarIranA saMbaMdhanA prAgabhAvato nAza che. padmanAbhe karelA ziSTatA lakSaNamAM graMthakArazrIe avyAptidoSa batAvyo. tenA nivAraNa mATe padmanAbha kahe ke - Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaddhiAtrizikA/zloka-24 prAmANyaupagamathI pUrve vedaprAmANyanA abhyapagamathI pUrve, tyAM kAkabhava uttara evA brAhmaNabhavamAM, te nathI-ziSTapaNuM nathI, e hetuthI alakSyapaNuM hovAthI ja=kAkabhava uttara evA brAhmaNa bhavanuM alakSyapaNuM hovAthI ja, te nathI=avyApti nathI=kAkabhava uttara prApta thayelA brAhmaNanA bhAvamAM ziSTatA lakSaNanI avyApti nathI. vaLI vedaprAmANya svIkAra thaye cha0= kAkavi uttaramAM prApta thayelA brAhmaNanA bhAvamAM vedaprAmAgyano svIkAra thaye chate, lakSaNanI saMpatti hovAne kAraNe jannate brAhmaNamAM ziSTatA lakSaNanI prApti hovAne kAraNe ja, avyApti nathI, e prakArano bhAva che. ti e prakAre jo padmanAbha kahe to graMthakArazrI kahe che - nanu vaM=e rIte padmanAbhe ziSTa evA brAhmaNamAM avyAptidoSa dUra karavA arthe prAbhavIya vedaprAmANyagrahane AzrayIne prApta thatA ziSTa lakSaNane choDIne, kAkavi uttara brAhmaNabhavIya vedaprAmANyanA svIkArane AzrayIne kAkabhava uttara prApta brAhmaNabhavamAM ziSTanA lakSaNanI saMgati karI e rIte, yatkiMcit vedaprAmAgyano svIkAra ja grAhya che=je bhavanuM vedaprAmANya lakSaNa mATe Avazyaka hoya te bhavanuM vedaprAmANya svIkArIne lakSaNanI saMgati karavI, e pramANe svIkAranI prApti che. ane Ama svIkAravAthI zuM doSa Avaze, te AgaLa graMthakArazrI batAvaze. rajA bhAvArtha - zloka-22-23mAM padmanAbhe ziSTanuM aMtima lakSaNa karyuM te pramANe paNa ziSTanuM lakSaNa saMgata nathI; kema ke koI brAhmaNa kAkabhavanA kAraNabhUta pApathI kAkabhavane pAmyo, ane kAka uttara bhavamAM pharIvAra brAhmaNa thAya to te brAhmaNamAM pUrvanA brAhmaNabhavamAM svIkArela vedaprAmANyane AzrayIne padmanAbhe kareluM lakSaNa avyApta thAya che; kema ke kAkabhava uttara brAhmaNabhavamAM te brAhmaNe vedanA aprAmANyano svIkAra karyo nathI, ane A veda aprAmANyano asvIkAra pUrvanA brAhmaNabhavanA vedaprAmANyasvIkAranA samAnakAlIna yAvatu apakRSTa jJAnAvacchedaka zarIra saMbaMdhanA virahanuM samAnakAlIna nathI, paraMtu asamAnakAlIna che; kema ke vacalA kAkabhavamAM kAka zarIrasaMbaMdhanA prAgabhAvano nAza che. tethI padmanAbhe Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 samyagdaSTidvAtriMzikA/zloka-24 kareluM lakSaNa prastuta brAhmaNamAM jatuM nathI. vastutaH te brAhmaNe pUrvabhavamAM vedaprAmANya svIkAreluM ane kAkabhavamAM ane kAkabhava uttara prApta thayelA brAhmaNanA bhavamAM vedaaprAmANyano svIkAra karyo nathI. tethI vedaaprAmANyanA abhyupagamano viraha che. tethI te brAhmaNane ziSTa kahevo joIe, Ama chatAM padmanAbhe kareluM ziSTanuM lakSaNa te brAhmaNamAM jatuM nathI. A avyAptidoSanA nivAraNa mATe padmanAbha kahe ke 'kAkabhava uttara bhavamAM thayela brAhmaNa jyAM sudhI vedaprAmANyano svIkAra kare nahIM tyAM sudhI te ziSTa nathI. mATe temAM ziSyanuM lakSaNa na jAya temAM koI doSa nathI, ane te brAhmaNa jyAre pakva uMmaravALo thaIne 'veda pramANa che' evo svIkAra kare, tyAre te ziSTa che, ane te vakhate temAM ziSyanuM lakSaNa saMgata thAya che. A prakAranA padmanAbhanA samAdhAnamAM graMthakArazrI kahe che ke A rIte ziSTanA lakSaNanI saMgati karavA arthe je koI bhavanA vedaprAmANyano svIkAra Avazyaka jaNAya tenuM grahaNa karavuM, ane je koI bhavanA vedaprAmANyano svIkAra Avazyaka na jaNAya tene choDI devo, evo artha prApta thAya che. te A rIte - pUrve bloka-22-23mAM padmanAbhe kahela ke koI brAhmaNa paNa marIne bauddha thAya ane jyAM sudhI 'veda apramANa che' ema na svIkAre tyAM sudhI te bauddharUpe thayela brAhmaNa ziSTa che. tethI A sthAnamAM pUrvabhavanA brAhmaNanA vedaprAmANyane svIkArIne lakSaNanI saMgati karI; ane prastuta sthAnamAM pUrvabhavanA brAhmaNanA vedaprAmANyane svIkArIne avyAptidoSa Avato hato, tenA nivAraNa mATe padmanAbhe kahyuM ke pUrvabhavanA vedaprAmANyane svIkArIne kAka uttara bhavamAM thayela brAhmaNa ziSTa nathI, paraMtu vartamAna brAhmaNa bhavamAM vedaprAmANya svIkAre tyAre te ziSTa thAya. A rIte e phalita thayuM ke ziSTanA lakSaNanI saMgati karavA mATe je bhavanuM vedaprAmANya potAne lakSaNamAM anukULa jaNAya tenuM grahaNa karavuM, ane je bhavanuM vedaprAmANya potAne pratikULa jaNAya tenuM agrahaNa karavuM, tevo artha prApta thAya; ane tevo artha svIkArIe to zuM doSa Ave che ? te graMthakArazrI AgaLanA zlokamAM batAve che. ||4|| Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaSTidvAtriMzikA/zloka-25 avataraNikA : tathA ca avataraNikArtha : ane te rIte - bhAvArtha: ane te rIte=je sthAnamAM potAne je bhavanuM vedaprAmANyasvIkAra iSTa hoya tenuM grahaNa karavuM, tevo niyama bAMdhavAmAM Ave te rIte, zuM doSa Ave che ? te prastuta zlokamAM graMthakArazrI batAve che zloka H - yaktiJcittadgrahe pazcAt prAk ca kAkasya janmanaH / viprajanmAntarAle syAtsA dhvaMsaprAgabhAvataH / / 25 / / 81 anvayArtha: iizcatta prazne yatkiMcit tenA grahaNamAM=yatkiMcit vedaprAmANyasvIkArano lakSaNa madhye niveza karavAmAM hrAmya banmanaH pazcAt prAQ T viprananmAntarAle=kAkajanmanA pazcAt evA viprajanmanA aMtarAlamAM ane pUrva evA vipra janmanA aMtarAlamAM sA=te=ativyApti saMpraTmAvata:= dhvaMsathI ane prAgabhAvathI svA=thAya. // 25 // zlokArtha : yatkiMcit tenA grahaNamAM-yatkiMcit vedaprAmANya svIkArano lakSaNa madhye niveza karavAmAM, kAjanmanA pazcAt evA viprajanmanA aMtarAlamAM ane pUrva evA viprajanmanA aMtarAlamAM teativyApti, dhvaMsathI ane prAgabhAvathI thAya. I // 25 // TIkA : yatkiJciditi yatkiJcittadgrahe= yatkiJcidvedaprAmANyAbhyupagamasya lakSaNamadhyaniveze, kAkasya janmanaH pazcAt prAk ca viprajanmanorantarAle = aprApti Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 samyagdaSTidvAciMzikA/zloka-2pa vizleSAbhyAM madhyabhAve, dhvaMsaprAgabhAvata: kAkazarIrasambandhadhvaMsaprAgabhAvAvAzritya, sA-prasiddhA'tivyAptiH syAt / ayaM bhAvA-yo brAhmaNaH kAko jAtastadanantaraM ca brAhmaNo bhaviSyati tasya maraNAnantaraM brAhmaNazarIrAgrahadazAyAmuttarabrAhmaNabhavakAlInavedaprAmANyAbhyupagamasamAnakAlInakAkazarIradhvaMsenaiva lakSaNasAmrAjyAdativyAptiH, prAktanakAkazarIrasambandhaprAgabhAvastu na tatsamAnakAlIna eveti, tasyaiva ca brAhmaNabhavatyAgAnantaraM kAkazarIrAgrahadazAyAM prAktanabrAhmaNabhavakAlInavedaprAmANyAbhyupagamasamAnakAlInakAkazarIrasambandhaprAgabhAvenAtivyAptiriti / kiJca yo brAhmaNaH prAg bauddho vRttastasya svApAdidazAyAM vedaapraamaannyaabhyupgmvirhsyaagrimbraahmnnbhviiyniruktyaavcchriirsmbndhaabhaav-smaankaaliinvAttatrAtivyAptiti vAdhyam pArakI TIkArya :- tnizvitta ... vodhyam aa yatkiMcit tenuM grahaNa karAve chate yatkiMcit vedaprAmANyasvIkArato lakSaNa madhye niveza karAye chate= padmanAbhe zloka22-23mAM je nikRSTa lakSaNa karyuM, te lakSaNa pramANe zloka-24mAM batAvela brAhmaNamAM AvatI avyApti nivAraNa arthe je koI bhavanuM vedaprAmANya potAnuM lakSaNa mATe Avazyaka jaNAya te vedaprAmANya svIkArIne lakSaNa karavuM e prakAre niyama karAve chad, kAkajanmanA pazcAt ane prApha viprajanmanA aMtarAlamAM kAkajanmanA pazcAt vizleSa dvArA madhyabhAvamAM arthAt viprajanmanA aMtarAlamAM ane kAkajanmanA prApha aprApti dvArA madhyabhAvamAM arthAt viprajanmanA aMtarAlamAM, dhvaMsa ane prAgabhAvane AzrayIne= kAkazarIrasaMbaMdhavALA dhvaMsa ane prAgabhAvane AzrayIne, te prasiddhi, ativyApti thAya. A prakArano bhAva che prastuta zlokano A prakArano bhAva che - je brAhmaNa kAgaDo thayo ane tyAra pachI brAhmaNa thaze, tenA maraNa pachI kAgaDAnA maraNa pachI, brAhmaNazarIranI agrahadazAmAM uttara brAhmaNa bhavakAlIna vedaprAmANya abhyapagama samAnakAlIna kAkazarIrano dhvaMsa hovAne Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaSTidvAtriMzikA/zloka-25 83 kAraNe ja lakSaNanuM sAmrAjya hovAthI=ziSTanuM lakSaNa vidyamAna hovAthI, ativyApti che. ahIM prazna thAya ke kAkazarIranA dhvaMsathI ja lakSaNanuM sAmrAjya kema che ? kAkazarIranA prAgabhAvathI lakSaNanuM sAmrAjya kema nathI ? tethI kahe che prAvastana vaLI prAtana kAkazarIranA saMbaMdhano prAgabhAva=kAgaDAnA uttara bhavamAM prApta thayela brAhmaNanA bhavamAM prAtana kAkazarIranA saMbaMdhano prAgabhAva, tatsamAtakAlIna nathI ja=kAkabhava uttara brAhmaNabhavanA vedaprAmANyaazrupagama samAnakAlIna nathI ja. kRti zabda prathama prakAranI ativyApti doSanA kathananI samAptimAM che. ane tenA ja=pUrvamAM je brAhmaNanuM varNana karyuM tenA ja, prAktana brAhmaNabhavakAlIna=prathamanA brAhmaNabhavakAlIna, vedaprAmANya abhyupagama samAnakAlIna, kAkazarIranA saMbaMdhanA prAgabhAvathI brAhmaNa bhava tyAga anaMtara=prathama bhavanA brAhmaNabhava tyAga anaMtara, kAkazarIra agrahadazAmAM ativyApti che. - rUti zabda bIjA prakAranI ativyApti doSanA kathananI samAptimAM che. kiJca ane vaLI je brAhmaNa pUrvamAM bauddha hato tene svApAdi dazAmAM vedaaprAmANya abhyapagama virahanuM agrimabrAhmaNabhavIya=bauddha uttara brAhmaNabhavIya, nirukta yAvat zarIrasaMbaMdhAbhAva=apakRSTa jJAnAvacchedaka thAvat zarIrasaMbaMdhAbhAva, samAnakAlInapaNuM hovAthI tyAM=svApAdi dazAvALA bauddhamAM, ativyApti che, ema jANavuM. // 5 // bhAvArtha: zloka-22-23mAM padmanAbhe ziSTanuM lakSaNa karyuM, te ziSTanA lakSaNathI zloka24mAM batAvyuM te pramANe ziSTa evA brAhmaNamAM ziSyanA lakSaNanI avyApti prApta thaI. tenA nivAraNa mATe ziSyanA lakSaNamAM pariSkAra karavAmAM Ave ke je koI bhavano vedaprAmANya abhyapagama' Avazyaka hoya tene grahaNa karIne lakSaNanI saMgati karavI. te rIte lakSaNanI saMgati karIne zloka-24mAM ziSTanA Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 samyagdaSTidvAtriMzikA/zloka-25 lakSaNamAM AvatI avyAptinuM padmanAbha nirAkaraNa kare to te lakSaNa nIce pramANe thAya ane te lakSaNamAM traNa sthAnamAM ativyAptidoSa Ave che. 'yatkiJcit svArasikavedaprAmANyAbhyugamakAle yAvadapakRSTajJAnAvacchedakazarIrasambandhavirahasamAnakAlInasvArasikavedAprAmANyanabhyupagamaH ziSTatvaM' te traNa prakAranI ativyAptimAMthI be prakAranI ativyAptine batAvanAra koSTaka H (i) (ii) (iii) brAhmaNabhava aMtarAla kAkabhava (kAkazarIrano prAgabhAva (iv) aMtarAla (kAkazarIra dhvaMsa brAhmaNa zarIra kAkazarIra agrahadazA) agrahadazA) (1) (v) naMbaranA brAhmaNabhavanA vedaprAmANya abhyapagamane AzrayIne (iv) mAM AvatI ativyApti : (v) brAhmaNabhava jema koI brAhmaNa marIne kAgaDo thAya, ane pachI brAhmaNa thAya tyAre te brAhmaNe prathama bhavamAM vedane pramANa svIkArela, ane te brAhmaNanA bhavamAM kyAreya paNa vedane apramANa svIkArela nathI. tevo brAhmaNa kAkabhavamAM jAya che tyAre paNa vedanA aprAmANyano asvIkAra che, ane kAka uttaramAM brAhmaNanA bhavamAM jAya che tyAre paNa vedanA aprAmANyano asvIkAra che. A sthAnamAM prathama (i) brAhmaNanA bhavanA vedaprAmANyane svIkArIne vicAraNA ka2vAne badale kAgaDAnA uttarabhavamAM thanArA (v) brAhmaNa bhavamAM te vedaprAmANya svIkAra ka2ze, tene AzrayIne ziSTanA lakSaNanI vicAraNA karavAmAM Ave to, kAkabhava pazcAt brAhmaNabhavanA zarIranI agrahadazAmAM ziSTanA lakSaNanI ativyApti thaze; kema ke te avasthAmAM kAkazarIranA saMbaMdhano dhvaMsa varte che. tethI yAvatuM apakRSTa jJAnAvacchedaka zarIranA abhAvanI tyAM prApti thAya. mATe ziSyanuM lakSaNa tyAM ativyApta banyuM. (2) (i) naMbaranA brAhmaNanA bhavanA vedaprAmANya abhyupagamane AzrayIne (ii) mAM AvatI ativyApti : Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaSTidvAtriMzikA/bloka-25-26 85 koI brAhmaNa svArasika vedaprAmANyane svIkAratA hoya ane te bhavamAM vedaaprAmANyano abhyapagama na karyo hoya, to te brAhmaNa ziSTa che; ane A brAhmaNa marIne kAgaDo thavAno hoya tyAre kAkazarIra agrahadazAmAM ziSTanuM lakSaNa ativyApta thAya che; kema ke brAhmaNanA bhavamAM yAvatuM apakRSTa jJAnAvacchedaka dehano viraha hato arthAt yAvatuM apakRSTa jJAnAvacchedaka zarIrano prAgabhAva hato, te prAgabhAva kAkazarIra agrahadazAmAM vidyamAna che. tethI ziSyanuM lakSaNa kAkazarIra agrahadazAmAM prApta thaze. (3) koI brAhmaNa vartamAna bhavamAM vedane pramANa svIkAre che ane te bhavamAM vedanA aprAmANyano asvIkAra paNa che, ane te brAhmaNamAM yAvad apakRSTa jJAnAvacchedaka zarIrano viraha paNa che. tethI te brAhmaNa ziSTa che; ane A brAhmaNa pUrvabhavamAM bauddha hato tyAre svApAdi dazAmAM vedaaprAmANya abhyupagamano viraha hato, ane te bauddha brAhmaNa thavAno che, tene sAme rAkhIne ziSyanuM lakSaNa svApAdi dazAvALA bauddhamAM ativyApta thAya che; kema ke yAvad apakRSTa jJAnAvacchedaka zarIranA saMbaMdhano viraha jema brAhmaNanA bhavamAM che, tema brAhmaNanA pUrvabhavarUpa bauddhanA bhavamAM paNa che. tethI te bauddhane ziSTa mAnavAno atiprasaMga Ave. // 5 // avataraNikA : yatkiMcit vedaprAmANyane svIkArIne lakSaNanI saMgati karavAthI traNa sthAne ativyApti Ave che, tema zloka-25mAM batAvyuM, ane yatkiMcit vedaprAmANyane na svIkAravAmAM Ave to te ativyAptidoSanuM nivAraNa thAya. tethI yatkiMcit vedaprAmANyanA svIkArano tyAga karavAmAM Ave; ane zloka-19 sudhI padmanAbhe karelA ziSTatA lakSaNane sAme rAkhIne ziSTanuM lakSaNa svIkAravAmAM Ave to bloka-20mAM batAvela te pramANe brAhmaNa marIne kAka thAya che tyAre, ziSTatA lakSaNanI ativyApti AvatI hatI, tenA nivAraNa mATe zarIranA vizeSaNarUpe 'utkRSTa jJAnAvacchedaka' batAvela, jethI ziSTanA lakSaNanI IzvaramAM avyApti Avela. have Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdadviAtriMzikA/zloka-26 zloka-20mAM batAvela kAkamAM AvatI ativyApti ane IzvaramAM AvatI avyApti baMne dUra thAya tevuM lakSaNa karavAmAM Ave to sarva doSono parihAra thAya che, ema padmanAbha taraphathI kahevAmAM Ave to, padmanAbha taraphathI kevuM lakSaNa karI zakAya ? te batAvIne, temAM paNa kaI rIte doSa Ave che, te graMthakArazrI batAve che zloka H 86 jIvavRttiviziSTAGgAbhAvAbhAvagraho'pyasan / utkarSazcApakarSazcAvyavastho yadapekSayA / / 26 / / anvayArtha : - khIvavRttiviziSTAdmAvAmAvapropi=jIvavRttiviziSTa aMgAbhAvanA abhAvanuM grahaNa paNa=jIvavRtti utkRSTa jJAnAvacchedaka zarIranA abhAvanA abhAvano niveza paNa an=asat che=kAka ane IzvaramAM AvatI ativyApti ane avyApti nivAraNa karavA samartha nathI, ya--je kAraNathI apekSavA=apekSA hovAne kAraNe urvazvAvarSaT=utkarSa ane apakarSa avyavasthaH avyavasthita che. // 26 // zlokArtha H jIvavRttiviziSTa aMgAbhAvanA abhAvanuM grahaNa paNa=jIvavRtti utkRSTa jJAnAvacchedaka zarIranA abhAvanA abhAvano niveza paNa asat che= kAka ane IzvaramAM AvatI ativyApti ane avyAptinuM nivAraNa karavA samartha nathI, je kAraNathI apekSA hovAne kAraNe utkarSa ane apakarSa avyavasthita che. / / 26 / / * 'nIvavRttivizaSTAtmAvAmAvaprona' - ahIM 'pi' thI e kahevuM che ke jIvavRttiviziSTa aMgAbhAvAbhAvanuM grahaNa na karo to kAkamAM ativyApti ane IzvaramAM avyApti Ave che, paraMtu jIvavRttiviziSTa aMgAbhAvAbhAvanuM grahaNa karo topaNa koIka sthAnamAM ativyApti ane koIka sthAnamAM avyApti Ave che. mATe jIvavRttiviziSTa aMgAbhAvAbhAvanuM grahaNa paNa asuMdara che. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaddhiAtrizikA/zloka-26 TIkA : jIveti-jIvavRttiviziSTa:-kSetrajJavRttitvaviziSTo, yo'GgAbhAva: utkRSTajJAnAvacchedakazarIrAbhAvAstadabhAvagraho'pi tadabhAvanivezo'pi kAkezvarayorativyAptyavyAptivAraNArthamasan na duSTalakSaNasamAdhAnasamarthaH, yadyasmAdutkarSazcApakarSazca apekSayA'vyavasthitaH, kITikAdijJAnApekSayotkRSTatvAt kAkAdijJAnasya, brAhmaNAdijJAnasya ca devAdijJAnApekSayA'pakRSTatvAt, itthaM ca tadavasthe evAtivyAptyavyAptI / TIkArya : nIvavRttiviziSTa = .... vAtavyAvyAtI jIvavRtiviziSTa= kSetrajJavRttitvaviziSTa, je aMgano abhAva=utkRSTa jJAnAvacchedaka zarIrano abhAva, tenA abhAvanuM grahaNa paNa tenA abhAvano niveza paNa=lakSaNamAM utkRSTa jJAnAvacchedaka zarIranA abhAvanA abhAvano niveza paNa, kAka ane IzvaramAM AvatI ativyApti ane avyAptinA vAraNa mATe asat che=asuMdara che=duSTa lakSaNanA samAdhAnamAM samartha nathI=ziSTanuM lakSaNa ativyApti-avyAptinA doSothI duSTa che, tenuM nivAraNa karavA mATe samartha tathI, je kAraNathI utkarSa ane apakarSa apekSAe hovAne kAraNe avyavasthita che; kema ke kIDI AdinA jJAnanI apekSAe kAkAdinA jJAnanuM utkRSTapaNuM che, ane devAdinA jJAnanI apekSAe brAhmaNAdinA jJAnanuM apakRSTapaNuM che; ane A rIte=utkarSa ane apakarSa apekSAe hovAnA kAraNe avyavasthita che e rIte, tadavastha ja ativyApti-avyApti che padmanAbhe karelA lakSaNamAM jIvavRtiviziSTa aMgAbhAvAbhAvano liveza karavA chatAM paNa ativyApti ane avyApti doSa dUra thayo nathI. 'kroTiri' - ahIM 'di' thI kuMthuA AdinuM grahaNa karavuM. ka vijJAnI' - ahIM '' thI cakalI, menA, popaTa AdinuM grahaNa karavuM. vavijJAnApekSA' - ahIM 'vi thI IzvaranuM grahaNa karavuM. 'trAhmavijJAnastha' - ahIM 'ddhi thI kSatriya vagerenuM grahaNa karavuM. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaSTiddhAtrizikA/zloka-26 bhAvArtha : padmanAbhe ziSTanA lakSaNamAM AvatA sarva doSono parihAra thAya tevuM lakSaNa zloka-22-23mAM karyuM, te lakSaNa pramANe paNa koI brAhmaNa marIne kAka thAya ane pharI brAhmaNa thAya tyAre, bAlyAvasthAmAM teNe vedane pramANarUpe svIkArela nathI. te vakhate paNa te ziSTa hovA chatAM temAM ziSTanuM lakSaNa avyApta thAya che, tema graMthakArazrIe zloka-24mAM batAvyuM. tenA nivAraNa mATe "yatkiMcit vedaprAmANya' svIkAravAmAM Ave to zloka-2pamAM batAvyuM tema traNa sthAne ziSTanuM lakSaNa ativyApta thatuM hatuM. tethI "yatkiMcit vedaprAmANya ne grahaNa karIne ziSTanuM lakSaNa karI zakAya nahIM, paraMtu tenuM lakSaNa karavuM joIe ke jethI koI sthAnamAM AvyApti ke ativyApti na Ave, ane tevuM lakSaNa padmanAbha A rIte karI zake - svAvivekAmAkhyAkhyumitte nIvavRttizAmAvAbhaavsmaankaaliinsvaarsikvedaapraamaannyaanbhyupgmH ziSTatvaM' A lakSaNamAM jIvavRtti utkRSTa jJAnAvacchedaka zarIranA abhAvano abhAva niveza karavAthI zloka-20mAM batAvela brAhmaNa uttara kokamAM AvatI ziSTanA lakSaNanI ativyApti ane IzvaramAM AvatI ziSTanA lakSaNanI avyApti dUra thAya che. te A rIte - koI brAhmaNa marIne kAka thAya tyAre brAhmaNanA bhavamAM svArasika vedaprAmANyano abhyapagama hato ane svArasika vedaaprAmANyano abhyAgama paNa hato. vaLI te brAhmaNanA bhavamAM jema svArasika vedaprAmANyano anabhugama hato, tema kAkanA bhAvamAM paNa che. tethI ziSTanuM lakSaNa kAkabhavamAM ativyApta thatuM hatuM, paraMtu viziSTAMgAbhAvAbhAva=utkRSTa jJAnAvacchedaka zarIranA abhAvano abhAva, kAkabhavamAM nathI, paraMtu utkRSTa jJAnAvacchedaka zarIranA abhAvarUpa evA apakRSTa jJAnAvacchedaka kAkabhavanuM zarIra che; mATe utkRSTajJAnAvacchedaka zarIranA abhAvanA abhAva sAthe samAnakAlIna vedaaprAmANyano abhyapagama nathI. mATe kAkabhavamAM ziSTanuM lakSaNa jAya nahIM. vaLI, A lakSaNamAM IzvaramAM AvatI avyApti dUra karavA mATe viziSTa aMgAbhAvAbhAvanuM vizeSaNa "jIvavRtti mUkela che. tethI IzvaramAM avyApti doSa Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 89 samyagdaddhiAtrizikA/zloka-26 Avato nathI; kema ke Izvara azarIrI hovAthI IzvaramAM utkRSTa jJAnAvacchedaka zarIranA abhAvano abhAva nathI, paraMtu utkRSTajJAnAvacchedaka zarIrano abhAva che; topaNa jIvavRttiviziSTa aMgAbhAvano abhAva che arthAt vizeSya aMzarUpa viziSTaaMgAbhAvAbhAva nathI, paraMtu jIvavRttirUpa vizeSaNathI viziSTa evo aMgAbhAvAbhAva che vizeSAbhAva prayukta viziSTAbhAva nathI, topaNa vizeSaNAbhAva prayukta viziSTAbhAva che. mATe zloka-20mAM batAvela IzvaramAM avyApti doSano parihAra thAya che. A rIte zloka-22-23mAM padmanAbhe karelA ziSTanA lakSaNano pariSkAra grahaNa karIne te lakSaNamAM prastuta zlokanA pUrvArdhamAM batAvyo tevo pariSkAra karavAmAM Ave, to brAhmaNabhavauttarakAlIna kAkazarIramAM ziSTanA lakSaNanI ativyAptino parihAra thAya che, ane A lakSaNa IzvaramAM paNa avyApta thatuM nathI. vaLI zloka-24mAM batAvyuM e pramANe brAhmaNamAM ziSTanuM lakSaNa avyApta thatuM hatuM, tenA nivAraNa mATe zloka-rapamAM yatkiMcit'nuM grahaNa karyuM. tethI traNa sthAnamAM ativyApti doSa prApta thato hato, paraMtu prastuta zlokamAM batAvyuM te pramANe ziSTanuM lakSaNa karavAmAM Ave to zloka-24mAM batAvela avyAptino doSa paNa Avato nathI ane zloka-2pamAM batAvyA pramANe traNa sthAne AvatI ativyApti paNa dUra thAya che. Ama chatAM sUkSmadraSTithI vicAratAM A rIte prastuta zlokanA pUrvArdhamAM batAvyo tevo pariSkAra karAyeluM paNa ziSTanuM lakSaNa brAhmaNanA uttaramAM kAkabhavamAM ativyApta thAya che, te spaSTa karavA arthe graMthakArazrI kahe che ke utkarSa ane apakarSa apekSAe avyavasthita che, tethI brAhmaNanA uttaranA kAkabhavamAM ziSTanA lakSaNanI ativyApti ane ziSTa evA brAhmaNamAM ziSTanA lakSaNanI avyApti Avaze. te A rIte - kIDI AdinA jJAnanI apekSAe kAkAdinA jJAnanuM utkRSTapaNuM che ane devAdinA jJAnanI apekSAe brAhmaNAdinA jJAnanuM apakRSTapaNuM che. tethI prastuta lakSaNamAM jIvavRttiviziSTa aMgAbhAvAbhAvanuM grahaNa karyuM, te sthAnamAM utkRSTa jJAnAvacchedaka zarIranA abhAvano abhAva brAhmaNa uttarabhAvI kAkabhavamAM paNa Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 samyagdaridvAtrizikA/bloka-26 prApta thaI zake che; kema ke kIDI AdinA jJAnanI apekSAe kAkAdinuM jJAna utkRSTa che. tethI utkRSTa jJAnAvacchedaka zarIranA abhAvano abhAva=utkRSTa jJAnAvacchedaka zarIra, kAkabhavamAM paNa che. tethI brAhmaNa uttarakAlIna kAkamAM ziSTanuM lakSaNa ativyApta thaze ane ziSTa evA brAhmaNamAM A lakSaNa avyApta thaze; kema ke devAdi jJAnanI apekSAe brAhmaNAdinuM jJAna apakRSTa che. tethI utkRSTa jJAnAvacchedaka zarIranA abhAvanA abhAvarUpa utkRSTa jJAnAvacchedaka zarIra brAhmaNane nathI. tethI ziSTa evA brAhmaNamAM prastuta lakSaNa jaze nahIM. utthAna : utkarSa ane apakarSa apekSAe hovAne kAraNe avyavasthita hovAthI upara karAyelA lakSaNamAM ativyApti ane avyAptidoSa tadavastha rahe che. te doSanA nivAraNa mATe utkarSane jAtivizeSarUpe svIkArIne ziSTanuM lakSaNa karavAmAM Ave to doSonuM nivAraNa thAya, paraMtu utkarSane jAtivizeSa svIkAravAmAM je doSa Ave che te graMthakArazrI batAve che -- TIkA :__ na ca kAkAdijJAnavyAvRttaM manuSyAdijJAnasAdhAraNamutkarSaM nAma jAtivizeSamAdriyante bhavantaH, anyathA kAryamAtravRttijAteH kAryatAvacchedakatvaniyamena tadavacchinne'nugatakAraNakalpanApattiH, 'IzvarajJAnasAdhAraNyAna tasya kAryamAtravRttitvamiti' cet ? tathApi devadattAdijanyatAvacchedikayA'pakarSavizeSeNa ca sAMkaryAnna jAtitvaM, tattadjJAnAvacchedakazarIrasambandhAbhAvakUTastu durgraha iti na kinycidetat zAradA TIkArca - = Ara ... - vizvita || ane kAkAdijJAnavyAvRtta manuSyAdijJAnasAdhAraNa utkarSarUpa jAtivizeSa tamArA vaDe svIkArAto nathI. anyathA=kAkAdijJAnavyAvRtta manuSyAdijJAnasAdhAraNa evA utkarSane jAtivizeSarUpe brAhmaNo vaDe svIkAravAmAM Ave to, kAryamAtravRtti jAtino= kAryamAtramAM vRtti evI utkarSarUpa jAtivizeSano, kAryatAvacchedakapaNAno Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdagliAniMzikA/zloka-26 1 niyama hovAne kAraNe tadavacchinnamAM=svIkArAyelI utkarSa jAtithI avacchinna evA kAryamAM, anugata kAraNakalpanAnI Apatti che jema ghaTa pratye daMDa kAraNa che, tema kAryamAtra pratye koIka navA kAraNanI kalpanAnI Apatti che. "' .... ahIM pUrvapakSI kahe ke IzvaranA jJAnanuM sAdhAraNapaNuM hovAne kAraNe=kAkAdijJAnavyAvRta manuSyAdijJAnasAdhAraNa evI utkarSarUpa jAtinuM IzvaranA jJAnanI sAthe sAdhAraNapaNuM hovAne kAraNe, tenuM utkarSatuM, kAryamAtravRttipaNuM nathI, tethI kAryamAtra pratye anugata kAraNatI Apatti nathI.) e pramANe jo pUrvapakSI kahe to graMthakArazrI kahe che - tathApi .....' topaNa devadatAdijAnyatAvacchedikA jAti sAthe ane apakarSavizeSa sAthe sAMkaryuM hovAthIutkarSatuM sAMkartha hovAthI, jAtipaNuM nathI kAkAdijJAna vyAvRta manuSyAdijJAna sAdhAraNa evA utkarSamAM jAtipaNuM nathI. jo utkarSane jAtirUpe svIkArI na zakAya to kaI rIte manuSyAdijJAnasAdhAraNa utkarSane grahaNa karIne ativyApti ane avyApti doSanuM nivAraNa thaI zake? te batAvIne, tenuM grahaNa paNa ucita nathI, te spaSTa kare che - ta nAva che . vaLI tatad jJAnAvacchedakazarIrasaMbaMdhAbhAvakUTa= kAkajJAna, kITikAAna Adi rUpa tatad jJAnAvacchedakazarIrasaMbaMdhAbhAvato samudAya, dugraha che-tenI upasthiti ati duSkara che, ethI ta-A= ativyApti ane avyApti doSatA parivAra mATe tata jJAnAvacchedakazarIrasaMbaMdhAbhAvakUTanuM grahaNa, ra vizva--artha vagaranuM che. purA * "manuSya vijJAna .....' -- ahIM 'vi' thI deva, IzvaranuM grahaNa karavuM. bhAvArtha - ziSTanA lakSaNamAM atyAra sudhI je je doSo AvatA hatA te sarva doSonA nivAraNa mATe pUrvanA lakSaNamAM "jIvavRttiviziSTa aMgAbhAvAbhAvano niveza karyo. tethI pUrvamAM batAvelA ativyApti Adi doSonuM nivAraNa thayuM; topaNa utkarSa ane apakarSa apekSAvALA hovAne kAraNe avyavasthita che. tethI navuM karAyeluM lakSaNa kAkAdimAM ativyApta thAya che ane ziSTa evA brAhmaNamAM Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 samyagdaSTidvAciMzikA/zloka-26 avyApta thAya che, ane te ativyApti ane avyApti doSanA nivAraNa mATe kAkAdijJAnavyAvRtta manuSyAdijJAnasAdhAraNa" evA utkarSane jAtivizeSarUpe svIkAravAmAM Ave to te ativyApti ane avyApti doSa dUra thAya; kema ke jIvavRttiviziSTa aMgAbhAvanA abhAvarUpa utkRSTajJAnAvacchedaka zarIrathI kAkAdinA zarIranuM paNa grahaNa thatuM hatuM. tethI ziSTanuM lakSaNa kAkAdimAM ativyApta thatuM hatuM, ane devAdi jJAnanI apekSAe brAhmaNAdinuM jJAna apakRSTa hovAne kAraNe utkRSTajJAnAvacchedaka zarIrathI brAhmaNAdinuM zarIra paNa grahaNa thatuM na hatuM. tethI ziSTa evA brAhmaNamAM paNa ziSTanuM lakSaNa avyApta thatuM hatuM. tenA nivAraNa mATe utkarSane jAtivizeSa svIkAravAmAM Ave ane manuSya ane devanA jJAnamAM rahenAra evA utkarSarUpa jAtivizeSane grahaNa karIe to ativyApti ane avyApti doSa Ave nahIM; kema ke kAkAdinuM utkRSTajJAnAvacchedaka zarIra nathI. tethI kAkAdimAM A lakSaNa ativyApta thAya nahIM ane ziSTa evA brAhmaNamAM utkRSTajJAnAvacchedaka zarIrano abhAva nathI. tethI avyApti Ave nahIM. tene graMthakArazrI kahe che - naiyAyiko kAkAdijJAnavyAvRtta manuSyAdijJAnasAdhAraNa evA utkarSane jAtivizeSarUpe svIkAratA nathI, ane jo ziSTanA lakSaNamAM AvatA doSanA nivAraNa mATe kAkAdijJAnavyAvRtta manuSyAdijJAnasAdhAraNa evA utkarSane jAtirUpe svIkAre to manuSyAdijJAnasAdhAraNa evo utkarSa kAryamAtramAM vRtti che. tethI utkarSarUpa jAti kAryamAtramAM vRtti prApta thAya ane kAryamAtramAM vRtti jo koI jAti hoya to jAti kAryatAvacchedaka bane, ane kAryatAvacchedaka jAti svIkArIe to kAryatAvacchedaka jAtithI avacchinna evA kAryamAM koIka anugata kAraNa che, tema kalpanA karavAnI Apatti Ave. Azaya e che ke manuSyadevAdinuM jJAna jagatanAM tamAma kAryone joI zake che, paraMtu sarva kAryanA Adya kAraNabhUta evA paramANune joI zakatuM nathI. ane paramANu kayaNukanuM kAraNa che paNa koInuM kArya nathI. tethI manuSyAdijJAnasAdhAraNa evo je jJAnamAM vartato utkarSa tene jAtirUpe svIkAravAmAM Ave to jagatamAM je koI kAryo che te sarvamAM A utkarSajAtivizeSa rahe che tema siddha thAya; kema ke jagatanA tamAma kAryonuM jJAna manuSyAdi karI zake che. tethI A utkarSa Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdadviAtriMzikA/zloka-26 nAmanI jAti kAryamAtramAM vRtti thAya, ane kAryamAtramAM vRtti jAti svIkAravAmAM Ave to te jAti kAryatAvacchedaka che tema mAnavuM paDe, ane tema svIkArIe to e doSa prApta thAya ke jagatamAM vartatAM tamAma kAryo pratye koIka evuM kAraNa che ke je sarva kAryonuM kAraNa che. te A rIte jema jagatamAM ghaTAdi kAryo thAya che tyAM je taddaTarUpa kArya thAya che, tenA pratye tadaMDa kAraNa che. tethI taduTa ane tadaMDa vacce kAryakAraNabhAva Anubhavika che. Ama chatAM sarva ghaTamAM ghaTatva nAmanI jAti naiyAyiko svIkAre che. tethI taduTa ane tadaMDa vacce kAryakAraNabhAva Anubhavika siddha hovA chatAM, ghaTatvena daMDatvana kAryakAraNabhAva naiyAyiko svIkAre che; kema ke ghaTatva jAti ghaTaniSTha kAryatAvacchedaka che. tethI ghaTatvAvacchinna kAryamAM jema daMDatvAvacchinna kAraNatAnI kalpanA karAya che, tema utkarSAvacchinna kAryamAM koIka kAraNanI kalpanA karavI paDe, ane tevI kalpanA koIne mAnya nathI. AthI ja naiyAyiko kAryamAM kAryatva jAti svIkAratA nathI, paraMtu kAryatvane tad vyakti vizrAMta kahe che, ane naiyAyiko jo utkarSane jAtirUpe svIkAre to utkarSAvacchinna kArya pratye koIka sAdhAraNa kAraNane svIkAravAnI teone Apatti Ave. , 93 AnAthI e phalita thAya ke kAkamAM AvatI ziSTanA lakSaNanI ativyApti ane brAhmaNamAM AvatI ziSyanA lakSaNanI avyApti doSano parihAra naiyAyiko utkarSane jAtirUpe svIkArIne karI zake nahIM; kema ke utkarSane jAti svIkAravA jatAM utkarSAvacchinna kAryamAtra pratye anugata kAraNanI kalpanAnI Apatti prApta thAya che; ane te ApattinA nivAraNa mATe pUrvapakSI kahe ke IzvaranA jJAnanuM sAdhAraNapaNuM hovAthI tenuM=utkarSanuM, kAryamAtra vRttipaNuM nathI. Azaya e che ke kAkAdijJAnavyAvRtta manuSyAdijJAnasAdhAraNa evA utkarSane jAtivizeSa svIkAryo, te sthAnamAM 'Adi' padathI devanuM jJAna ane IzvaranuM jJAna grahaNa thAya che. tethI A utkarSa jAti manuSyajJAna, devajJAna ane IzvarajJAna sAdhAraNa che, ane Izvara jema tamAma kAryonuM jJAna kare che, tema tamAma kAryonA Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. samyagdagliAniMzikA/bloka-2 Adya kAraNabhUta evA paramANunuM paNa jJAna kare che. tethI IzvaranuM jJAna kAryaakAryasAdhAraNa che. mATe A utkarSa jAti kAryamAtramAM vRtti nathI, paraMtu kAryaakAryasAdhAraNa vRtti che. tethI utkarSane jAtivizeSa svIkArIzuM topaNa kAryavAvacchinna pratye anugata kAraNanI kalpanAnI Apatti Avaze nahIM, e pramANe naiyAyika kahe to tene graMthakArazrI kahe che -- A utkarSa jAtinuM, devadattAdi janyatAvacchedikA jAti sAthe ane apakarSavizeSa sAthe sAMkaryuM hovAthI manuSyAdijJAnasAdhAraNautkarSamAM jAtipaNuM nathI. sAMkaryanI vyAkhyA - "parasparIcattAmAvanidhivarAyorIsamAveza sAMva " arthAt bhinna bhinna adhikaraNamAM rahelA dharmonuM ekatra avasthAna te sAMkya. niyAyika manuSyAdijJAnasAdhAraNautkarSajAtine svIkAre to te utkarSa jAtinuM be rIte sArdha prApta thAya che. (1) devadattAdijAnyatAvacchedikA jAti sAthe sAMkarya. (2) apakarSavizeSa sAthe sAMkarya. (1) devadattAdijAnyatAvacchedikA jAti sAthe sAMkaryaH | 1 | 2 3 | 4 | 1. IzvaranuM jJAna. 2. manuSya ane devanuM jJAna. 3. ghaTapaTAdi kAryo. 4. IzvarajJAna ane devamanuSyajJAnasAdhAraNa utkarSa jAti. 5. devadattAdhijanyatAvacchedikA jAtidevadattAdi evA manuSyathI ane devothI janya evA jJAnamAM ane devadattAdithI janya evA ghaTapaTAdi kAryamAM devadattAdijanyatAvacchedikA jAti. (i) Izvara-deva-manuSya jJAna sAdhAraNa utkarSa jAti naM. 1 ane naM. ramAM rahe che. tethI naM. 4 thI . 1-2 sAdhAraNa che tema batAvela che. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ la, samyagdaSTidvAliMzikA/bloka-26 (ii) devadattAdithI janya evuM jJAna manuSyanA jJAnamAM ane devanA jJAnamAM sAdhAraNa che, ane devadattAdithI janya ghaTAdi kAryo paNa che. tethI devadattajanyatAvacchedikA jAti naM. 2 ane naM. 3mAM rahe che. tethI ne. pathI naM. ra-3 sAdhAraNa che tema batAvela che. manuSyAdijJAnasAdhAraNa utkarSa jAti ) naM. ramAM ane devadattAdijanyatAvacchedikA jAti A banne ekAdhikaraNa che. ane manuSyAdijJAnasAdhAraNa utkarSa jAti naM. 1mAM che . 3mAM nathI mATe bhinnAdhikaraNa che. ane devadattAdijanyatAvacchedikA jAti ke naM. 3mAM che naM. 1mAM nathI ' mATe bhinnAdhikaraNa che. arthAt A baMne jAtio koIka sthAne ekAdhikaraNa che ane A baMne jAtio koIka sthAne bhinnAdhikaraNa che. mATe bhinnAdhikaraNamAM rahela jAtinuM ekatra avasthAna thavAthI sAMkarya doSa Ave che. sArAMza - devadattAdijanyatAvacchedikA jAtinI sAthe manuSyAdijJAnasAdhAraNautkarSa jAtinuM sAMkaryuM hovAthI manuSyAdijJAnasAdhAraNautkarSa jAtine jAtirUpe svIkArI zakAya nahIM. (2) apakarSavizeSa sAthe sAMkaryaH 4 | 1. Izvara ane devanuM jJAna 2. manuSyanuM jJAna 3. kAkAdi jJAna 4. utkarSavizeSa=manuSya-deva-Izvara-jJAnasAdhAraNa evI utkarSa jAti 5. apakarSavizeSa=manuSya-kAkAdi-jJAnasAdhAraNa evI apakarSa jAti. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaSTidvAciMzikA/zloka-2 | (i) Izvara ane devanuM jJAna manuSyanA jJAna karatAM utkarSavALuM che ane kAkAdijJAna karatAM manuSyanuM jJAna utkarSavALuM che, tethI utkarSavizeSa jAti naM. 1 ane naM. ramAM rahe che. je naM. 4thI batAvAyela che. (ii) Izvara ane devanA jJAna karatAM manuSyanuM jJAna apakarSavALuM che ane manuSyajJAna karatAM kAkAdijJAna apakarSavALuM che, tethI apakarSavizeSa jAti naM. 2 ane naM. 3mAM rahe che, je naM. pathI batAvAyela che. tethI utkarSavizeSa jAti ane apakarSa jAti naM. ramA ekAdhikaraNa prApta thAya che. utkarSavizeSa jAti naM. 1mAM bhinnAdhikaraNa che. apakarSavizeSa jAti naM. 3mAM bhitrAdhikaraNa che. arthAt A baMne jAtio koIka sthAne ekAdhikaraNa che ane A baMne jAtio koIka sthAne bhinnAdhikaraNa che. mATe bhitrAdhikaraNamAM rahela jAtinuM ekatra avasthAna thavAthI sAMryadoSa Ave che. sArAMza : utkarSavizeSa jAti sAthe apalpavizeSa jAtinuM sAMkaryA hovAthI manuSyAdijJAnasAdhAraNautkarSajAtine jAtirUpe svIkArI zakAya nahIM. A rIte devadattAdhijanyatAvacchedikA jAti sAthe ane apakarSavizeSa sAthe sAMkaryadoSa hovAne kAraNe naiyAyiko manuSyAdijJAnasAdhAraNautkarSane jAtivizeSarUpe svIkArIne ziSTanA lakSaNanI kAkAdimAM AvatI ativyAptinuM ane brAhmaNamAM AvatI avyAptinuM nivAraNa karI zake nahIM. tethI te ativyApti ane avyAptinA nivAraNa mATe teone te te jJAnAvacchedakazarIrasaMbaMdhAbhAvakUTane' grahaNa karavo paDe, ane te grahaNa karavAmAM upasthitikRta gaurava che. mATe te te jJAnAvacchedakazarIrasaMbaMdhAbhAvakUTanuM grahaNa durraha che. mATe A prakAranuM lakSaNa akiMcitkara che. Azaya e che ke kAkamAM AvatI ativyApti ane IzvaramAM AvatI avyAptinA nivAraNa mATe jIvavRttiviziSTa aMgAbhAvanA abhAvanuM grahaNa karyuM, te sthAnamAM viziSTa aMgAbhAvathI tad tad jJAnAvacchedakazarIrasaMbaMdhAbhAvarUpa Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdadviAtriMzikA/mloka-26 97 samUha grahaNa karavAmAM Ave to ziSTanA lakSaNamAM AvatI ativyApti ane avyAptinuM nivAraNa thaI zake; kema ke jIvavRtti devadattAdi sarva manuSyonA ane sarva devonA te te jJAnAvacchedakazarIrasaMbaMdhAbhAvanA samUhano abhAva grahaNa karIe to tevA samUhano abhAva kAkAdimAM che. tethI kAkAdimAM ziSyanuM lakSaNa ativyApta thAya nahIM ane jIvavRtti tad tad jJAnAvacchedakazarIrasaMbaMdhAbhAvanA samUhane grahaNa karIe to tevo samUha brAhmaNAdimAM che. tethI brAhmaNAdimAM ziSyanuM lakSaNa avyApta thAya nahIM, paraMtu utkarSane jAtirUpe svIkAravAmAM doSa AvavAne kAraNe tene choDIne te te jJAnAvacchedakazarIrasaMbaMdhAbhAvakUTa grahaNa karavAthI te te manuSyanA jJAna ane te te devanA jJAnanA avacchedaka evA zarIranA saMbaMdhanA abhAvanI upasthiti karavA mATe anaMtA padArthonI upasthiti karavI paDe. tethI tevI upasthiti ati duSkara che. mATe A prakAranuM ziSTanuM lakSaNa akiMcitkara che. II26nA pUrvazloka sAthe avataraNikAnuM joDANa : padmanAbhe ziSTanuM lakSaNa karyuM, temAM AvatA doSone zloka-24-25mAM batAvIne graMthakArazrIe zloka-26mAM kahyuM ke 'jIvavRttiviziSTaaMgAbhAvano abhAva' lakSaNamAM niveza karavAmAM Ave to atyAra sudhI AvatA ativyApti ane avyAptidoSanuM nirAkaraNa thaI zake, topaNa utkarSa ane apakarSa avyavasthita hovAne kAraNe A rIte karAyelA lakSaNamAM paNa ativyApti ane avyAptidoSa Ave che; ane manuSyAdijJAnasAdhAraNautkarSane jAti svIkArIne te doSanuM nivAraNa thaI zake, paraMtu te jAti svIkAravAmAM sAMkarya doSa Ave che. tethI jAti svIkArIne A navuM karAyeluM ziSTanuM lakSaNa doSanivAraNa karavA mATe samartha nathI; ane tad tad jJAnIvacchedakazarIrasaMbaMdhAbhAvakUTane grahaNa karIne doSanuM nivAraNa thaI zake, paraMtu te rIte upasthiti ka2vAmAM anaMta padArthonI kalpanA karavI paDe che. tethI te lakSaNa paNa saMgata nathI=yukta nathI. have eka janmane AzrayIne ziSyanuM lakSaNa karavAthI upara batAvela sarva doSono parihAra thaI zake, te batAvIne te rIte lakSaNa karavAmAM paNa kArtya ane dezane AzrayIne avyApti ane ativyApti doSa Ave che, te batAvavA graMthakArazrI kahe che Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9. avataraNikA : nanu ekajanmAvacchedena svasamAnAdhikaraNasvottaravedaprAmANyAbhyupagamadhvaMsAnA samyagdAitriMzikA/zloka-26 dhAravedaprAmANyAbhyupagamottarakAlavRttitvaviziSTavedAprAmANyAbhyupagamavirahaH ziSTatvamiti nirvacane na ko'pi doSo bhaviSyatItyata Aha avataraNikArya : 'nanu' thI ziSTanuM lakSaNa doSarahita kaI rIte thaI zake che ? te vedane pramANa mAnanArA batAve che eka janmanA avacchedathI=eka janmanA vibhAgathI, svasamAnAdhikaraNa-svauttaravedaprAmANyaalyupagama-dhvaMsaanAdhAra evA vedaprAmANyaazrupagama-uttarakAlavRttitva-viziSTa-vedaaprAmANyaazrupagamano viraha ziSTapaNuM che. e prakAranA nirvacanamAM=e prakAranA ziSTanA lakSaNamAM, koIpaNa doSa thaze nahIM. ethI graMthakArazrI kahe che - (1) svasamAnAthivarana=ahIM svavedaprAmANyano svIkAra ane samAnAdhikaraNa=vedaprAmANyasvIkArarUpa adhikaraNamAM vedaaprAmANya abhyupagamano viraha. (2) vedaprAmANyAbhyupagamauttarakAlavRttitvaviziSTavedAprAmANyAbhyupagamavirahaH= vedaprAmANyasvIkArakALathI uttara kALamAM vedaaprAmANyano asvIkAra. (3) svottaravelaprAmAkhyA myupAmadhvaMsAnAdhAra vedane pramANa svIkAryA pachI vedaaprAmANyano svIkAra jyAM nathI, tevuM adhikaraNa (naM.2) che te ziSTatva che ema anvaya che. bhAvArtha: 'nanu' thI vedane pramANa mAnanArA vaDe kareluM ziSTanuM lakSaNa A pramANe prApta thAya che - koI eka janmane grahaNa karIne vedaprAmANyano svIkAra karyA pachI uttarakAlavRttitvaviziSTa vedaaprAmANyanA svIkArano viraha ziSTapaNuM che. AnAthI e prApta thAya ke 'vedaprAmANya-abhyupagamauttarakAlavRttitva' e vizeSaNa che, ane e vizeSaNathI viziSTa vedaaprAmANya-abhyupagamano viraha Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GG samyagdaddhiAtrizikA/zloka-20 eka janmane AzrayIne hoya to te viraha ziSTatva che, ane A vedaprAmANyaabhyapagama-uttarakAlavRttitvarUpa vizeSaNathI vedaaprAmANya-abhyAgamanA virahanuM viziSTapaNe kayA saMbaMdhathI grahaNa karavuM che, te batAvavA mATe "svasamAnAdhikaraNa vizeSaNa mUkela che. tethI e prApta thAya ke je brAhmaNe vedaprAmANyano svIkAra karyo che, te brAhmaNano ja uttarakAlavRtti-vedaaprAmANya-abhyapagamano viraha joIe. tethI je brAhmaNe vedaprAmANya-abhyapagama karyo che, te ja brAhmaNa uttarakALamAM vedaaprAmANya-abhyapagamanA virahavALo hoya to te ziSTa che, anya nahIM. vaLI vedaprAmANyanA abhyapagamavALI anya vyakti hoya ane vedaaprAmANyanA abhyapagamanA virahavALI anya vyakti hoya to vyadhikaraNa saMbaMdhathI vedaprAmANyaabhyapagama-uttarakAlavRttitva-viziSTa vedaaprAmANya- abhyapagamano viraha te anya vyaktimAM prApta thAya, paraMtu te anya vyakti ziSTa nathI. mATe temAM ziSTanuM lakSaNa na jAya te mATe svasamAnAdhikaraNa vizeSaNa mUkela che; ane jo svasamAnAdhikaraNa" vizeSaNa na mUkavAmAM Ave to vyadhikaraNa saMbaMdhathI vedaprAmANyano abhyapagama svIkAranAra brAhmaNa karatAM anya koI vyaktine AzrayIne uttarakAlamAM vedaaprAmANyanA abhyAgamano viraha prApta thato hoya to te anya vyaktine paNa ziSTa mAnavAno atiprasaMga Ave. tethI ziSTanA lakSaNamAM pariSkAra karavA mATe svasAmAnAdhikaraNya saMbaMdha mUkela che. vaLI koI brAhmaNa vedaprAmANyane svIkAryA pachI koIka rIte vedamAM saMzayavALo thAya, tethI vedane apramANarUpe mAne, to vedaprAmANya svIkAryA pachI te brAhmaNa uttarakALamAM vedaprAmANyanA abhyapagamanA dhvasavALo prApta thAya. te brAhmaNamAM ziSTanA lakSaNanI ativyAptinA vAraNa mATe "svauttaravedaprAmANyaabhyapagamakhvasa-anAdhAra' vizeSaNa mUkela che. have jo "svauttaravedaprAmANya-abhyapagamakhvasano anAdhAra' e rUpa vizeSaNa na mUkavAmAM Ave, to koI brAhmaNa vedane pramANa svIkAryA pachI uttarakALamAM vedane apramANa svIkArato hoya, Ama chatAM te brAhmaNamAM svApAdidazAmAM Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaSTidvAtriMzikA/zloka-26-27-28 vedaaprAmANya-abhyupagamano viraha prApta thAya che. tethI 'svasamAnAdhikaraNa saMbaMdhathI vedaprAmANyaalyupagama-uttara kAlavRttitva-viziSTa-vedaaprAmANya abhyapagamano viraha te brAhmaNamAM prApta thAya che. tethI aziSTa evA te brAhmaNamAM ziSTanuM lakSaNa ativyApta thAya che; kema ke te brAhmaNe pahelAM vedane pramANa svIkArela ane uttaravartI svApAdikALamAM te brAhmaNamAM vedaaprAmANya abhyupagamano viraha che ja. AthI vedaprAmANyano abhyupagama ane vedaaprAmANyanA abhyapagamano viraha ekAdhikaraNa che. mATe ziSyanuM lakSaNa temAM ativyApta thAya che. vastutaH vedaprAmANya svIkAryA pachI te brAhmaNe vedanuM aprAmANya svIkArela che, mATe te ziSTa nathI; ane aziSTa evA te brAhmaNamAM ativyAptinA vAraNa mATe 'svottara-vedaprAmANya-abhyupagamadhvaMsa-anAdhAra' vizeSaNa mUkela che. 100 A saMpUrNa kathanathI e phalita thAya ke koI brAhmaNe vedane pramANa svIkArela hoya, ane uttaramAM vedaprAmANya-abhyupagamano dhvaMsa te brAhmaNamAM na vartato hoya, ane svApAdidazAmAM vedaaprAmANya-abhyupagamano viraha hoya, evo brAhmaNa ziSTa che; ane koI brAhmaNa vedaprAmANyane svIkAre, ane pAchaLathI vedane apramANarUpe svIkAre, ane svApAdidazAmAM vedaprAmANya-abhyupagamauttarakAlavRttitva-viziSTa-vedaaprAmANya-abhyupagamano viraha te brAhmaNamAM prApta thAya, topaNa te brAhmaNa vedaprAmANya-abhyupagama-uttaravedaprAmANya-abhyupagama dhvaMsano AdhAra che. tethI temAM ziSTanuM lakSaNa jaze nahIM. mATe A prakAranuM ziSTanuM lakSaNa karavAmAM koI doSa nathI ema vedane pramANa mAnanAra kahe to tene graMthakArazrI anya doSa batAvatA kahe che zloka H api cAvyAptyativyAptI kAyadezavikalpataH / Adyagrahe svatAtparyAnna doSa iti cenmatiH / / 27 / / naivaM viziSya tAtparyAgrahe tanmAnatA'grahAt / sAmAnyataH svatAtparye prAmANyaM no'pi sammatam / / 28 / / Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaSTidvAtriMzikA/zloka-27-28 anvayArtha: api ==vaLI jAvezavitvataH-kAtmya ane dezanA vikalpathI avyAtivyAptI avyApti ane ativyApti che. svataHspardhAt=svatAtparyathI Adyaprade=AdyanA grahamAM=kArtyarUpa vikalpanA grahaNamAM na roSaH=doSa nathI, rUti cennatiH=e pramANe tArI mati che=ziSTanA lakSaNaviSayaka vedane pramANa mAnanAra brAhmaNanI mati che, to graMthakArazrI kahe che - nevuM=e pramANe nathI=e pramANe mati yukta nathI; kema ke viziSya tAtparyAprade tanmAnatA'prajJAt=vizeSa karIne tAtparyanA agrahamAM tenI mAnatAno agraha che=svakalpita arthanA anusArathI tAtparyanA agrahaNamAM vedanI pramANatAno agraha che sAmAnyataH=sAmAnyathI svatAparve svatAtparyamAM prAmAo=vedanuM pramANya no'pi=amane paNa=jainone paNa sammata=saMmata che. 27-28 / / 101 zlokArtha H vaLI, kArtya ane dezanA vikalpathI avyApti ane ativyApti che. svatAtparyathI kArvyarUpa vikalpanA grahaNamAM doSa nathI, e pramANe tArI mati che, to graMthakArazrI nirAkaraNa karatAM kahe che -- e pramANe nathI=e pramANe mati yukta nathI; kema ke vizeSa karIne tAtparyanA agrahaNamAM tenI mAnatAno vedanI pramANatAno, agraha che. sAmAnyathI, svatAtparyamAM vedanuM prAmANya amane paNa=jainone paNa saMmata che. II27-28 * 'novi' - ahIM 'vi' thI e kahevuM che ke tamane=brAhmaNone to vedanuM prAmANya saMmata che, paraMtu amane paNa=jainone paNa, vedaprAmANya saMmata che. TIkA H api ceti- api ca kArtsyadezavikalpataH kRtsnavedaprAmANyAbhyupagamo vivakSito dezatadabhyupagamo veti vivecane, avyAptyativyAptI, kRtsnavedaprAmANyAbhyupagamasya brAhmaNeSvabhAvAt, na hi vedAMntino naiyAyikAdyabhimatAM zrutiM Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 samyagdampliAniMzikA/zloka-27-28 pramANayanti, naiyAyikAdayo vA vedAntyabhimatAM, yatkiJcidvedaprAmANyaM ca bauddhAdayo'pyabhyupagacchanti "na hiMsyAt sarvabhUtAni, agnihimasya bheSajam" ityAdivacanAnAM teSAmapi saMmatatvAditi / svatAtparyAta svAbhiprAyamapekSya, Adyagrahe-yAvadvedaprAmANyAbhyupagamaniveze, na doSaH, svasvatAtparye pramANaM zrutiriti hi sarveSAM naiyAyikAdInAmabhyupagamaH, iti cenmatiH kalpanA bhavadIyA / / 27 / / naivamiti-evaM matiryuktA, kasyAzcidduravabodhAyAH zruterviziSya svakalpitArthAnusAreNa tAtparyAgrahe, tanmAnatAyAstatpramANatAyA agrahAt, svatAtparye sarvavedaprAmANyAbhyupagamasya duHzakatvAt, anAkalitatAtparyAyAmapi zrutau pramopahitatvAgrahe'pi pramAkaraNatvasya sugrahatvAna doSa ityata Aha-sAmAnyato nayarUpatvena svatAtparya svAbhiprAye prAmANyaM vedaprAmANyaM, na:-asmAkaM jainAnAmapi sammataM, yAvanto hi parasamayAstAvanta eva nayA iti zrutaparikarmitamateH sarvameva zabda pramANIkurvata: sakalavedaprAmANyAbhyupagamo'napAya eveti / / 28 / / zArtha :___ api ca ..... bhavadIyA / / evaM matiryuktA ..... eveti / / vaNI sleel sane dezanA vikalpathI saMpUrNa vedaprAmAyano svIkAra vivakSita che ke dezathI ht=prAmAeyatA, svIjara vikSita cha ? meM pArA viyanamA, avyAti ane ativyAtidoSa che. avyAptidoSa kema che ? temAM hetu kahe che - saMpUrNa vedaprAmAyanA svIkArano brAhmaNamAM paNa abhAva che. saMpUrNa vedaprAmANyanA svIkArano brAhmaNamAM kema abhAva che?te spaSTa kare che - hi thI vahAtImo neyAya namata zrutine pramA mAnatA nathI ane taiyAyikAdi vedAnta abhimata zruti pramANa svIkAratA nathI, te kAraNathI saMpUrNa vedaprAmANyatA svIkArano abhAva vedAMtIne ane vaiyAyikAdi sarva brAhmaNane prApta thAya che, tema anvaya che. have pUrvamAM batAvela avyApti doSane dUra karavA dezathI vedaprAmANyane svIkArIne ziSTanuM lakSaNa karavAmAM Ave to ativyApti doSa prApta thAya che. te spaSTa kare che - Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdasliAniMzikA/zloka-27-28 103 yatkiMcit vedaprAmANya boddhAdi paNa svIkAre che; kema ke "sarva jIvone haNavA joIe nahI" "agni ThaMDInuM auSadha che" (yajurveda-23/10) ItyAdi vacanonuM=ItyAdi vedavacanonuM, teone paNa=bauddhAdine paNa, saMmatapaNuM che. "ti' zabda AvyApti ane ativyApti doSanA kathananI samApti mATe che. A rIte avataraNikAmAM brAhmaNa dvArA pariSkAra karelA ziSTanA lakSaNamAM kArja ane dezanA vikalpathI graMthakArazrIe avyApti ane ativyAptidoSa batAvyo. tenA nivAraNa mATe vedane pramANa mAnanArA kahe che - svatAtparyathI=svaabhiprAyanI apekSAe, Adya grahaNamAMthAvat vedaprAmANya-abhyapagamarUpa prathama vikalpanA grahaNamAM, doSa nathI=ativyApti ane avyAptidoSa nathI; kema ke 'svasthatAtparyamAM zruti pramANa che' e pramANe sarva taiyAyikAdi svIkAre che, e pramANe jo tamArI kalpanA cheziSTatuM lakSaNa karanAra brAhmaNonI kalpanA che, to graMthakArazrI kahe che - A prakAranI mati yukta nathI kArca vedaprAmANya svIkArIne doSanA nivAraNa mATe pUrvapakSIe kahyuM ke "sva=potapotAnI mAnyatA anusAra tAtparyamAM zruti pramANa che e prakAre taiyAyikAdi sarvane svIkAre che. e pramANe tArI mati che tArI kalpanA che to graMthakArazrI kahe che. e prakAranI mati yukta nathI; kema ke koIka dUravabodhavALI kRtinuM vizeSa karIne tAtparyatA agrahamAM=svakalpita artha anusArathI tAtparyanA agrahamAM, tenI pramANatAvo agraha che kArcathI vedanI pramANatAno Agraha che. ahIM prazna thAya ke je brAhmaNone vizeSa karIne sarva zrutinuM tAtparya grahaNa thaze, teo ziSTa che. mATe ziSTa evA brAhmaNamAM ziSTanuM lakSaNa avyApta thaze nahIM. tethI kahe che - svatAtparyamAM sarva vedaprAmANya abhyapagamanuM duzakapaNuM hovAthI prAyaH sarva brAhmaNone aziSTa mAnavAno prasaMga Avaze. ahIM pUrvapakSI sarva brAhmaNone aziSTa mAnavAnA atiprasaMganA nivAraNa mATe kahe ke - Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 samyagdaSTidvAciMzikA/zloka-27-28 anAkalita tAtparyavALI paNa zrutimAM pramAupahitatvano agraha hovA chatAM paNa zrutino yathArtha tAtparyathI agraha hovA chatAM paNa, pramAkaraNatvanuM sugrahapaNuM hovAthI=anAkalita tAtparyavALI zrutimAM paNa "A zruti yathArtha bodha kAvanArI che e pramANenuM sugrahapaNuM hovAthI, doSa nathI= koIka kRtinuM tAtparya nahIM jANanArA brAhmaNane paNa kArcathI vedamAM prAmANyano abhyapagama che' tema svIkAravAmAM doSa nathI. ethI=vedane pramANa mAnanArA brAhmaNo A pramANe kahe ethI, vedane pramANa mAnanArA brAhmaNane, graMthakArazrI kahe che - sAmAnyathI vayarU5paNArUpe=vedavacanomAM vayarUpapaNArUpe svatAtparyamAM= svaabhiprAyamAM jainadarzanane mAtra evA svAvAdanA abhiprAyamAM, prAmANya=vedanuM pramANapaNuM amone paNa=jenone paNa, saMmata che. jainone svatAtparyamAM veda kaI rIte saMmata che ? te spaSTa kare che - 'jeTalA ja parasamayo che-paradarzano che, teTalA ja tayo che' e pramANe jainonI zruta parikarmita mati hovAne kAraNe sarva ja zabda pramANa karatA evA jainone=sarva darzananAM vacanone te te tayadaSTithI pramANa karatA evA jenone, sakala vedaprAmANyano abhyapagama apAya che svIkRta ja che. ti' zabda TIkAnI samAptimAM che. ra7-28 manAnitatAryAyAmapi' - ahIM "" thI e kahevuM che ke Akalita tAtparyavALI zrutimAM to pramAkaraNatvano saMgraha che, paraMtu anAkalita tAtparyavALI zrutimAM paNa pramAkaraNatvano saMgraha che. 'pramopafhatatva pradeDapi' - ahIM 'pa' thI e kahevuM che ke Akalita tAtparyavALI zrutimAM pramApihitatvanuM grahaNa hovAne kAraNe pramAkaraNatvano saMgraha che, paraMtu anAkalita tAtparyavALI kRtimAM pramApihitatvano agraha hovA chatAM paNa pramAkaraNatvano saMgraha che. bhAvArtha : zloka-26mAM graMthakArazrIe utkarSa ane apakarSane avyavasthita batAvIne ziSTanA lakSaNamAM avyApti ane ativyApti doSa batAvyA, ane ziSTanA Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 samyagdacchiAtrizikA/zloka-27-28 lakSaNamAM AvatA avyApti ane ativyApti doSanA nivAraNa mATe avataraNikAmAM eka janmane AzrayIne ziSTanuM lakSaNa batAvyuM, tethI avyavasthita evA utkarSa ane apakarSane kAraNe AvatI avyApti ane ativyApti doSanuM nivAraNa thayuM. have eka janmAvacchedana ziSTanuM lakSaNa grahaNa karIe to kArca ane dezanA vikalpathI ziSTanA lakSaNamAM avyApti ane ativyApti doSa Ave che. tene graMthakArazrI batAve che -- graMthakArazrI be vikalpa kare che. te A pramANe - (1) je brAhmaNa saMpUrNa vedanA prAmANyane svIkAre che te ziSTa che ? ke (2) je brAhmaNa dezathI vedanA prAmANyane svIkAre che te ziSTa che ? prathama vikalpa pramANe saMpUrNa vedanA prAmANyane svIkAre tevA brAhmaNane ziSTa kahevAmAM Ave to brAhmaNomAM paNa ziSTanuM lakSaNa avyApta thAya che; kema ke vedAMtane mAnanArA brAhmaNo naiyAyikane abhimata zrutine pramANa mAnatA nathI, ane naiyAyiko vedAMtIne abhimata zrutine pramANa mAnatA nathI. tethI vedAMtane mAnanArA brAhmaNone taiyAyikane abhimata zruti pramANa nathI, ane naiyAyika brAhmaNone vedAMtane abhimata zruti pramANa nathI. tethI kArcathI sarva zrutino pramANarUpe svIkAra koI brAhmaNamAM prApta thAya nahIM. mATe kArcathI= saMpUrNa, vedane pramANa svIkAre tene ziSTa kahIe to ziSTanuM lakSaNa avyApti doSavALuM prApta thAya. kAryathI vedaprAmANya svIkAranArane ziSTa svIkArIe to avyApti doSa Ave che, tema pUrvamAM batAvyuM. te avyApti doSanA nivAraNa mATe pUrvapakSI dezathI vedaprAmANya svIkAranArane ziSya tarIke svIkAre to te pramANe dezathI vedane pramANa svIkAranA badhA brAhmaNomAM ziSTanuM lakSaNa saMgata thaI jAya, tethI pUrvamAM batAvela avyAptidoSa prApta thAya nahIM, paraMtu te vikalpamAM bauddhAdimAM ziSTanuM lakSaNa ativyApta thAya che, kema ke " hiMsthA sarvabhUtana' arthAt "sarva jIvonI hiMsA karavI joIe nahIM' e prakAranI zruti ane "agni ThaMDInuM auSadha che,' e prakAranI zruti bauddhAdi paNa svIkAre che. mATe dezathI vedane pramANa svIkAre tene ziSTa kahIe to ziSTanuM lakSaNa ativyAptidoSavALuM prApta thAya. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 samyagdaSTidvAtriMzikA/zloka-27-28 A rIte dezathI vedaprAmANya svIkAranArane ziSTa kahIe to bauddhAdimAM ativyApti Ave ane kArtyathI vedaprAmANyanA svIkArane ziSTa kahIe to sarva brAhmaNomAM avyAptidoSa Ave che. A baMne doSone dUra karavA arthe pUrvapakSI kahe ke svaabhiprAyanI apekSAe yAvad-vedaprAmANya-abhyupagama jene hoya te ziSTa che, tema svIkArIzuM, to kArnDathI vedaprAmANya svIkAranAra brAhmaNomAM avyApti Avaze nahIM; kema ke svasvatAtparyamAM naiyAyiko, vedAMtIo Adi zrutine pramANarUpe mAne che. A prakAranI pUrvapakSInI kalpanAne sAme rAkhIne graMthakArazrI kahe che ke A "prakAranI mati yukta nathI; kema ke naiyAyiko ane vedAMtIo paNa svasvatAtparyamAM sarva zrutione pramANa svIkAratA hovA chatAM, koIka dUravabodha evI zrutinuM potAnA kalpita artha anusA2 tAtparyanuM grahaNa na karI zakatA hoya tyAre, te zrutinA prAmANyanuM grahaNa naiyAyikAdi brAhmaNone thatuM nathI. tethI sarva zrutine pramANa svIkAranAra brAhmaNanI prApti durlabha thaze. mATe moTA bhAganA brAhmaNo ziSTa nathI, tema mAnavAno prasaMga Avaze; kema ke svatAtparyamAM sarva vedaprAmANyano abhyupagama duHzakya che arthAt potAnI mAnyatA anusAra sarvazrutinI saMgati ka2vI duSkara che. tethI je brAhmaNa potAnI mAnyatA anusAra zrutinI saMgati karI zake nahIM, te brAhmaNane te zrutimAM potAnI mAnyatA anusAre prAmANyano bodha nathI. tethI te brAhmaNamAM sarva vedanA prAmANyano abhyapagama prApta thAya nahIM. mATe ziSTanA lakSaNamAM avyAptidoSano parihAra thaI zakaze nahIM. A avyAptidoSanA nivAraNa mATe pUrvapakSI kahe ke anAkalita tAtparyavALI paNa zrutimAM pramAupahitatvano agraha hovA chatAM paNa pramAkaraNatvano sugraha che. mATe ziSyanuM lakSaNa brAhmaNomAM avyApta thaze nahIM. Azaya e che ke brAhmaNo svasvatAtparyamAM sarva zrutine pramANa svIkAratA hoya, ane koIka zrutinuM tAtparya svakalpita artha anusAra joDI zakatA na hoya, te vakhate te zrutinuM tAtparya teone grahaNa thayuM nathI. tethI te zrutimAM 'A prakAranuM zrutinuM tAtparya che' tevuM pramAupahitatvanuM grahaNa nathI, topaNa 'sarvazruti Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107. samyagdadvitrizikA/zloka-27-28 prAmANika arthano bodha karAvanAra che. mATe A zrutimAM prAmANyakaraNatva che arthAt prAmANika bodha karAvavAnuM sAmarthya che te rIte zrutine sarva brAhmaNo pramANa svIkAre che. mATe sarva brAhmaNo ziSTa che, ane je brAhmaNa zrutine pramANarUpe na svIkAratA hoya tene ame ziSTa kahetA nathI. mATe ziSTanA lakSaNamAM avyAptidoSa nathI. pUrvapakSIe kArcathI vedaprAmANya svIkAranAra brAhmaNane ziSya tarIke svIkArI, temAM AvatA avyAptidoSanA parihAra mATe kahyuM ke naiyAyiko ke vedAMtIo potapotAnA tAtparyane anusAra sarva zrutine pramANa svIkAre che, tethI teo ziSTa che. A prakAranA vikalpamAM graMthakArazrI kahe che - svatAtparyamAM zrutine pramANa svIkAranAra ziSTa che, tema svIkArIe to jaino paNa ziSTa che tema brAhmaNone svIkAravuM paDe; kema ke sAmAnyathI zruti nayarUpa hovAne kAraNe jaino paNa te te naya apekSAe zrutine pramANa svIkAre che, mATe jainone paNa svatAtparyamAM zruti pramANa che. jaino naya apekSAe zrutine pramANarUpe svIkAre che, tenI puSTi karavA mATe graMthakArazrI yukti Ape che ke "jeTalA parasamayo che=jeTalAM paradarzano che, teTalA ja nayo che e prakAranI mAnyatA jaina zAstranA zratathI parikarmita mativALAonI che. tethI sarvadarzananAM vacanone te te naya apekSAe jaino pramANa svIkAre che. mATe jenone paNa sakala vedaprAmANyano abhyapagama che. AthI "vedaprAmANyamanRtvarUpa ziSTanuM lakSaNa karIne "jaino vedane pramANa mAnatA nathI, mATe aziSTa che tema brAhmaNo kahe che, te vacana saMgata nathI; vastutaH jo jaino paNa svatAtparyamAM zrutine pramANa svIkAratA hovA chatAM jo brAhmaNo jainone aziSTa kahe to naiyAyika matAnusAra vedAMtIo aziSTa siddha thAya, ane vedAMta matAnusAra naiyAyiko aziSTa siddha thAya; kAraNa ke naiyAyiko ke vedAMtIo paNa svasthatAtparyamAM zrutine pramANa mAne che, anya tAtparyamAM nahIM. ra7-28mA Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 samyagdaddhiAtrizikA/zloka-29 avataraNikA : etadevAha - avataraNikArya : ene ja kahe che - bhAvArtha : zrutaparikamita mativALA jaino te te naya apekSAe sarvadarzanane pramANa svIkAre che, mATe sakala vedano pramANarUpe svIkAra jainone che. ene ja kahe che - zloka : mithyAdRSTigRhItaM hi mithyA samyagapi zrutam / samyagdRSTigRhItaM tu samyagmithyeti na: sthitiH / / 29 / / anvayArtha: mithyAvRSTipRhIta dimithyASTithI grahaNa karAyeluM sagara zrata=samyaka paNa zruta mi=mithyA che. (=vaLI sASTipRSTItaM=samyagdaSTithI grahaNa karAyeluM mithyA=mithyA mRta sI--samyapha che, rUti e pramANe nA=amArI jainonI sthiti =sthiti che siddhAMtamaryAdA che. 29 zlokArtha :mithyAdaSTithI grahaNa karAyeluM samyapha zruta paNa mithyA che. vaLI samyagdaSTithI grahaNa karAyeluM mithyA zrata samyapha che, e pramANe amArI= jenonI, sthiti che siddhAMtamaryAdA che. ra9II * "sIpa' - ahIM 'pa' thI e kahevuM che ke mithyAdRSTi vaDe grahaNa karAyeluM mithyAzruta to mithyA thAya che, paraMtu samyak zrata paNa mithyA thAya che. TIkA - mithyAdRSTIti-mithyAdRSTigRhItaM hi samyagapi zrutamAcArAdikaM mithyA bhavati, taM prati tasya viparItabodhanimittatvAt, samyagdRSTigRhItaM tu mithyApi zrutaM Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdadvitrizikA/zloka-29 109 vedapurANAdikaM samyak, taM prati tasya yathArthabodhanimittatvAt, iti naH asmAkaM sthiti:-siddhAntamaryAdA / pramAnimittatvamAtrametadabhyupagataM na tu pramAkaraNatvamiti cenna, tvaduktaM pramAkaraNatvameva pramANatvamiti sarveSAM prmaatRnnaamnbhyupgmArA. TIkArya : mithyASTidI .... mAtRpamanaDupImAn In mithyASTithI grahaNa karAyeluM samyapha paNa AcArAdika zruta mithyA thAya che, kema ke tenA prati=mithyAdaSTi prati, tenuM=samyapha zrutanuM viparIta bodhamAM nimittapaNuM che. vaLI samyagdaSTithI grahaNa karAyeluM mithyA paNa veda-purANAdika zruta samyapha che; kema ke tenA prati=samyagdaSTi prati, tenuM veda-purANAdikanuM yathArtha bodhamAM nimittapaNuM che, e prakAranI nA=amArI, sthiti chekasiddhAMta maryAdA che. pUrvamAM graMthakArazrIe sthApana karyuM ke samyagdaSTi vedapurANAdikane paNa samya zrutarUpe pariNamana pamADe che, ane tenAthI e sthApana karyuM ke jainadarzanamAM vartatA zrutaparikarmita mativALA samyagdaSTi jIvo vedane paNa nayasApekSatAthI pramANarUpe svIkAre che. mATe brAhmaNe kareluM ziSTanuM lakSaNa jainomAM saMgata che. tenuM nivAraNa karavA arthe vedane pramANa mAnanArA brAhmaNo kahe che - A svIkAra pramAnimittatvamAtra che="jeno vedanuM pramANa svIkAre che" e svIkAra pramAnimittatvamAtrarUpa che, paraMtu pramAkaraNatvarUpa nathI. mATe jainomAM ziSTanuM lakSaNa saMgata thaze nahIM. e pramANe jo pUrvapakSI kahe to graMthakArazrI kahe che - na=nathI tArI vAta barAbara nathI; kema ke tArA vaDe kahevAyela pramAkaraNatva ja pramANatva che, e pramANe sarva pramAtRone asvIkAra che. rA. mithyapa zrata - ahIM 'pa' thI e kahevuM che ke samyagdaSTithI grahaNa karAyeluM samyakuzruta to samyapha che, paraMtu mithyAzruta paNa samyapha che. 'sAravAravavaM' - ahIM 'va' thI sUtrakRtAgAdinuM grahaNa karavuM. vevapurAva' - ahIM 'ma'i thI bauddhanA tripiTakonuM grahaNa karavuM. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 samyagdaSTiplAniMzikA)oka-29 bhAvArtha : pUrvazloka-28mAM kahyuM ke bhagavAnanA zratathI parikarmita mativALA samyagdaSTi jIvo paradarzanone te te nayaapekSAe pramANa svIkAre che. tenAthI e prApta thAya ke paradarzananI koI paNa yuktiyukta vAto koIka eka nayaapekSAe satya hoya che, paraMtu te te darzanavALA eka naya upara ekAMte svadarzananuM sthApana kare che, tethI jaino teonI ekAMta mAnyatAno svIkAra karatA nathI, paraMtu je na apekSAe temanuM vacana satya che, te nayaapekSAe temanuM vacana pramANabhUta mAne che. tethI ziSTanA lakSaNamAM pariSkAra karIne jo brAhmaNo kahe ke "svatAtparyamAM kArya vedane pramANa svIkAre te ziSTa che to te niyama pramANe jaino paNa svatAtparyamAM te te nayaapekSArUpa svatAtparyamAM, vedane pramANa svIkAre che. mATe brAhmaNo vaDe karAyeluM ziSTanuM lakSaNa jainomAM ghaTe che, ema graMthakArazrI kahe che. brAhmaNo vaDe karAyeluM ziSTanuM lakSaNa jainomAM kema ghaTe che ? te batAve che - jainazAsananA paramArthane jANanArA evA samyagdaSTi jIvo je zruta grahaNa kare che, te mithyAzruta hoya to paNa te zruta samadyuta bane che; kema ke samyagdaSTine te vedapurANAdika zruta yathArtha bodhanuM nimitta che arthAt vedapurANAdikanuM vaktavya je nayathI susaMgata thayuM hoya te nayathI te zrutanA tAtparyane samyagdaSTi grahaNa kare che, ane je nayathI te vacana saMgata nathI te nayathI te zratane grahaNa karatA nathI. tethI samyagdaSTine koIpaNa darzananuM zrutajJAna yathArtha bodhanuM nimitta bane che; ane mithyAdRSTi jIvonI ekAMta vAsanAvALI dRSTi hovAne kAraNe samyak AcArAMgAdi zruta bhaNe topaNa, potAnI ekAMta dRSTi anusAra AcArAMgAdinA arthone grahaNa karIne mithyAzrutarUpe pariNamana pamADe che. A prakAranI jinazAsananA siddhAMtanI maryAdA che=A prakArano siddhAMta jainazAsana kahe che. tethI jainadarzanane pAmelA vivekI evA samyagdaSTi jIvo vedavacanone paNa ucita sthAne joDIne samyak pariNamana pamADe che. mATe "svatAtparyamAM samyagdaSTi jIvone veda pramANarUpe bhAse che mATe brAhmaNoe kareluM ziSTanuM lakSaNa jainomAM ghaTe che. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdagliAniMzikA/bloka-29 111 have ziSTanuM lakSaNa jainomAM kema ghaTatuM nathI, te batAvavA arthe pUrvapakSI kahe ke samyagdaSTi jIvo mithyAzrutane paNa samyakuzrutarUpe pariNamana pamADe che, e rIte to e prApta thAya ke jaino vedamAM pramAnuM nimittapaNuMmAtra svIkAre che, paraMtu pramAkaraNatva svIkAratA nathI arthAt veda prAmANika bodhanuM nimittamAtra che tema svIkAre che, paraMtu prAmANika bodhane karAvanAra che ema svIkAratA nathI, ane brAhmaNo vedane prAmANika bodha karAvanAra svIkAre che, mATe vedamAM pramAkaraNatva che tema mAne che; ane jeo vedamAM pramAkaraNatva svIkAratA hoya teo ziSTa che, ema ame kahIe chIe. mATe amAruM karAyeluM ziSTanuM lakSaNa jenomAM saMgata thaze nahIM. tene graMthakArazrI kahe che : tArI vAta barAbara nathI; kema ke tArA vaDe kahevAyeluM pramAkaraNatva ja pramANatva che, e pramANe sarva pramAtRo svIkAratA nathI. Azaya e che ke vedavacanone yukti ane anubhavathI ucita sthAne yojana karyA vagara svatAtparyAnusAra vedane pramANa svIkAravuM arthAt "A vedo prAmANika bodha karAvanAra che' ema svIkAravuM, evuM pramAkaraNatva brAhmaNo mAne che; ane evuM pramAkaraNatva ja vedanuM pramANapaNuM che, e pramANenuM pramANapaNuM sarva pramAtRo svIkAratA nathI, paraMtu yukti ane anubhavathI aviruddha evuM pramAkaraNatva ja pramANatva che, e pramANe vicAraka pramAtRo svIkAre che; syAdvAdadaSTithI pariSkRta mativALA samyagdaSTi jIvo vedane je pramANa svIkAre che te yukti ane anubhavathI avirUddha evI nayadRSTithI svIkArAyela pramAkaraNatva che. jyAre brAhmaNo to koI dRSTi vagara svasvamAnyatA anusAra vedane pramANa svIkAre che. AthI ja taiyAyiko je dRSTikoNathI vedane pramANa svIkAre che, te dRSTikoNathI vedAMtIo vedane pramANa svIkAratA nathI, paraMtu svadRSTikoNathI vedane pramANa svIkAre che; ane je dRSTikoNathI vedAMtIo vedane pramANa svIkAre che, te dRSTikoNathI taiyAyiko vedane pramANa svIkAratA nathI, paraMtu svadRSTikoNathI vedane pramANa svIkAre che. vastutaH vicAraka pramAtR to padArtha je dRSTikoNathI yuktisaMgata hoya te dRSTikoNathI pramANa svIkAre che, ane jaino to je nayadRSTithI vedavacano susaMgata che, te nayadRSTithI Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 samyagdadviAtriMzikA/mloka-29-30 vedane pramANa svIkAre che, ane tevuM pramAkaraNatva jainone pramANa che; paraMtu AMkha baMdha karIne mAtra vedavacano je kAMI kahe che te sarva pramANa che, tevo ekAMta jaino svIkAratA nathI, ane tevuM vedanuM pramANapaNuM ziSTanA lakSaNa tarIke koI vicAraka pramAtR svIkAre nahIM. I // 29 // avataraNikA : pUrvazloka-29mAM graMthakArazrIe sthApana karyuM ke mithyAdRSTithI grahaNa karAyeluM samyakzruta paNa mithyA che, ane samyagdaSTithI grahaNa karAyeluM mithyAzruta paNa samyak che. tenAthI e sthApana karyuM ke zrutaparikarmita mativALA samyagdaSTi jIvo nayaapekSAe sakala vedane pramANa svIkAre che; kema ke zrutaparikarmita mativALA samyagdaSTi jIvone vedavacanothI paNa te te nayaapekSAe yathArtha bodha thAya che. mATe 'svatAtparyamAM sakalavedaprAmANyamaMtRtva'rUpa ziSTanuM lakSaNa samyagdaSTi jIvomAM saMgata che. tenuM nirAkaraNa karavA arthe brAhmaNo zuM kahe che, te graMthakArazrI batAve che - zloka H tAtparyaM vaH svasiddhAntopajIvyamiti cenmatiH / nanu yuktyupajIvyatvaM dvayorapyavizeSataH / / 30 / / anvayArthaH vaH=tamAruM=ziSTanuM lakSaNa karanAra brAhmaNonuM svasiddhAntopanIvyam tAtparya= svasiddhAntaupajIvya tAtparya che='amArA vedavacanonA siddhAnta pramANe vedane pramANa svIkAre te ziSTa che' e prakAranuM tAtparya che, rUti cemmatiH=e prakAre jo brAhmaNonI mati che, to graMthakArazrI kahe che - nanu=kharekhara ! avizeSataH=avizeSathI dorapi=ApaNA baMnenuM paNa yuvattupanIi= yuktiupajIvyapaNuM che. (tethI brAhmaNo vaDe karAyeluM ziSTanuM lakSaNa samyagdaSTimAM saMgata thaze, e prakArano graMthakArazrIno Azaya che.) zA30nA zlokArtha : tamA=ziSTanuM lakSaNa karanAra brAhmaNonuM, svasiddhAntaupajIvya tAtparya Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdadviAtriMzikA/zloka-30 113 che, e prakAre jo brAhmaNonI mati che, to kharekhara ! avizeSathI ApaNA baMnenuM yuktiupajIvyapaNuM che. (tethI brAhmaNo vaDe karAyeluM ziSTanuM lakSaNa samyagdaSTimAM saMgata thaze, e prakArano graMthakArazrIno Azaya che) / / 30 / / * 'dayora'i - ahIM 'pi' thI e kahevuM che ke mAtra tamAruM ja yuktiupajIvyatva nathI, paraMtu ApaNA baMnenuM yuktiupajIvyatva samAna che. TIkA H - tAtparyamiti vaH yuSmAkaM svasiddhAntopajIvyaM = svasiddhAntapuraskAri tAtparyaM, tathA cAnyAgamAnupajIvyatAtparye sakalavedaprAmANyAbhyupagamanivezAtra doSa iti cedyadi tava matiH, nanu tadA dvayorapyAvayoravizeSato yuktyupajIvyatvaM / ayaM bhAva: 'anyAgamAnupajIvyatvaM hyanyAgamAsaMvAditvaM cettatsaMvAdini svAbhiprAye'vyAptirayauktikatadasaMvAditvaM cedasmAkamapi tAtparyamayauktikAgamAsaMvAdyeva, sarvasyaiva bhagavadvacanasya yuktipratiSThitatvAt midhyAzrutatAtparyasyApi syAdvAdasaGgatayuktyaiva 'vRdghamALavAt ||rUnA TIkArya : vauyuSmAkaM gRdghamALattAt / / ziSTanuM lakSaNa jainomAM saMgata thAya che, ema pUrvamAM batAvyuM. tenA nirAkaraNa mATe brAhmaNonuM zuM tAtparya che, te batAvatAM kahe che ..... - va=tamAruM=ziSTanuM lakSaNa karanAra brAhmaNonuM, svasiddhAntaupajIvya= svasiddhAnta-puraskAri, tAtparya che='vedarUpa potAnA vacanane AgaLa karIne vedane pramANa mAne che te ziSTa che' e prakAranuM tamAruM tAtparya che, tathA ca= ane-te rIte-vedanA siddhAntane AgaLa karIne vedane pramANa svIkAre te ziSTa che, e prakAranuM tAtparya che te rIte, anya Agama anupajIvya tAtparyamAM sakala vedaprAmANyaazrupagamano niveza hovAthI doSa nathI ziSTanuM lakSaNa jainomAM saMgata thAya che, te rUpa doSanI prApti brAhmaNone nathI, e prakAranI jo tArI mati hoya to graMthakArazrI kahe che -- Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 samyagdaSTidvArgizikA/zloka-30 tA tyAre, ApaNA baMnenuM paNa avizeSathI yuktiupajIvyatva che. (tethI ziSTanuM lakSaNa jema brAhmaNomAM ghaTe che tema jainomAM paNa ghaTe che.) A bhAva che ziSTanuM lakSaNa svasiddhAntaupajIvya tAtparyamAM brAhmaNo svIkAre to yuktiupajIvyatva baMnenuM paNa samAna che, ema pUrvamAM kahyuM eno A bhAva che - anya-Agama-anupajIvyatva jo anya-Agama-asaMvAditva che, to tatsavAdI evA svaabhiprAyamAM anya AgamanI sAthe saMvAdI evA vedanA abhiprAyamAM= koI jIvanI hiMsA karavI joIe nahIM tevA bauddho vaDe svIkArAyela AgamanI sAthe saMvAdI evA vedanA abhiprAyamAM, avyApti che acaAgama-anupajIvyatvanI avyApti che. kema ke te vedanuM vacana atre Agama sAthe asaMvAdavALuM nathI, paraMtu saMvAdavALuM che.) ane te avyAptidoSanA nivAraNa mATe pUrvapakSI kahe ke -- jo ayoktika tadasaMvAditva che ayauktika anya Agama asaMvAditya jo anya Agama anupajIvyatva che, to amAruM paNa tAtparya ayoktika Agama asaMvAdI ja cheayoktika evA AgamatI sAthe asaMvAdI ja che. (tethI yukti upajIvyapaNuM brAhmaNone ane jenone samAna che.) vastutaH jaino to potAnA ja Agamane pramANa mAne che, anyanA Agamane pramANa mAnatA nathI. tethI ayauktika Agama asaMvAdI ja anya Agama anupajIvyatva jaino mAne che e kema nakkI thAya ? temAM hetu dhe che - sarva ja bhagavAnanA vacananuM yuktipratiSThitapaNuM hovAne kAraNe mithyAzrutanA tAtparyanuM paNa syAdvAda saMgata yuktithI ja gRhamANapaNuM che. (tethI ayoktika AgamanAM asaMvAdI evAM sarva vedavacanone jaino pramANarUpe svIkAre che. mATe pUrvapakSI je ziSTatuM lakSaNa kare che, te jainomAM saMgata thAya che.) 30pa "sAmapi' - ahIM "pa' thI e kahevuM che ke brAhmaNone to ayoktikaanya- Agama-asaMvAditva anya-Agama-anupajIvyatva che, paraMtu amane paNa=jenone - paNa, ayauktika-Agama-asaMvAdi ja anya-Agama-anupajIvyatva che. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 samyagdacchiAtrizikA/zloka-30 mithyAzrutatAtparyapa' - ahIM 'mapi' thI e kahevuM che ke samyagdaSTi jIvo samyakuzrutanuM tAtparya to syAdvAdasaMgata yuktithI grahaNa kare che, paraMtu mithyAzrutanuM tAtparya paNa syAdvAdasaMgata yuktithI grahaNa kare che. bhAvArtha - pUrvamAM graMthakArazrIe sthApana karyuM ke zrutaparikarSita mativALA samyagdaSTi jIvo vedavacanone paNa te te naya apekSAe samyagu rUpe grahaNa kare che, mATe brAhmaNoe kareluM ziSTanuM lakSaNa jainazAsanane svIkAranAra samyagdaSTimAM saMgata thaze; ane brAhmaNone jeno ziSTarUpe mAnya nathI, tethI brAhmaNo potAnA lakSaNamAM zuM pariSkAra karIne jainomAM ziSTanAM lakSaNanI ativyApti dUra karI zake te graMthakArazrI jaNAve che - graMthakArazrI brAhmaNone kahe che ke svasiddhAMta upajIvya tamAruM tAtparya che, tethI ziSTanuM lakSaNa jainomAM saMgata thAya nahIM, e prakAranI jo tamArI mati hoya to yuktiupajIvyatva ApaNA baMnemAM samAna che. Azaya e che ke brAhmaNo kahe ke "amArAM vedavacanone AgaLa karIne jeo vedane pramANa kahe te ziSTa che ane jaino to vedathI anya evA jainonA AgamonA upajIvya tAtparyathI sakala vedane pramANa svIkAre che; ane amArA kathana pramANe "anya-Agama-anupajIvya-sakalaveda-prAmANya-abhyapagama hoya te ziSTa bane che. tethI amAruM ziSTanuM lakSaNa jainomAM ghaTaze nahIM. brAhmaNonI AvI mati sAme graMthakArazrI kahe che - Ama svIkAravAthI yuktiupajIvyapaNuM ApaNA baMnenuM samAna thaze ane teno bhAva graMthakArazrI "mAM bAva:' thI spaSTa karatAM kahe che - pUrvapakSI "anya-Agama-anupajIvyatvano artha "anya-Agama-asaMvAditva' kare to jainomAM ziSTanuM lakSaNa ghaTe nahIM. te A rIte - vedathI anya je jainonAM Agamo che te anya Agamo che, ane tenI sAthe jeno meLa na maLato hoya te anya-Agama-asaMvAdI kahevAya; ane tene anya-Agama-anupajIvya svIkAro to jeno potAnA AgamanI sAthe saMvAdI Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 samyagdacchiAtrizikA/zloka-30 evAM je vedavacano che, te vedavacanone ja pramANarUpe svIkAre che, paraMtu anya vedavacanone pramANarUpe svIkAratA nathI, mATe ziSTanuM lakSaNa jainomAM jaze nahIM. tene graMthakArazrI kahe che ke A rIte pUrvapakSI ziSTanA lakSaNano pariSkAra kare to anya Agama sAthe saMvAdI evA svaabhiprAyamAM anya Agama sAthe saMvAdI evAM vedavacanomAM avyApti prApta thAya che arthAt jaina ane bauddho paNa "koI jIvanI hiMsA na karavI' tema mAne che, ane te anya AgamanI sAthe saMvAdI evA "koI jIvanI hiMsA na karavI e prakAranA vedavacanomAM anya Agama asaMvAditva nathI, paraMtu anya Agama saMvAditva che. tethI anya Agama "anupajIvyatvano artha "anya-Agama-asaMvAdiva" karI zakAya nahIM. Ama chatAM teno artha karavAmAM Ave to ziSTa brAhmaNamAM paNa ziSTanA lakSaNanI avyApti prApta thAya, tethI ziSTa brAhmaNane paNa aziSTa kahevAnI Apatti Ave; kema ke brAhmaNo vedavacanone pramANa svIkAre che, ane te vedavacano koIka sthAnamAM anya Agama sAthe saMvAdI che, paraMtu asaMvAdI nathI. have ziSTanA lakSaNamAM AvatA avyApti doSanA nivAraNa mATe brAhmaNo kahe ke "ayauktika evuM anya-Agama-asaMvAdIpaNuM anya-Agama-anupajIvyatva che, to graMthakArazrI kahe che ke amane paNa te kathana mAnya che; kema ke ame paNa ayauktika AgamanA asaMvAdIne ja svIkArIe chIe arthAt "yukti vagaranA Agamo sAthe jenuM asaMvAditva hoya te anya-Agama-anupajIvyatva che, tema svIkArIe chIe. tethI jema vedanuM lakSaNa karanAra brAhmaNo yukti vagaranA anya AgamanI sAthe asaMvAditvane anya-Agama-anupajIvyatva svIkAre che, tema jaino paNa "yukti vagaranA AgamonI sAthe asaMvAditvane ja anyaAgama-anupajIvyatva svIkAre che. tethI e phalita thAya ke yuktiyukta koI paNa darzananI mAnyatA hoya tene brAhmaNo pramANarUpe svIkAre che, tema yuktiyukta koI paNa darzananI mAnyatA hoya tene jaino paNa pramANarUpe svIkAre che. mATe brAhmaNoe karelA ziSTanA lakSaNamAM yuktiupajIvyapaNuM jainone ane brAhmaNone samAnarUpe mAnya che. tethI brAhmaNoe kareluM ziSTanuM lakSaNa jainomAM saMgata thAya che. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdadvitrizikA/zloka-30-31 117 vaLI ayauktika AgamanA asaMvAditane jaino svIkAre che, temAM graMthakArazrI yukti Ape che - bhagavAnanAM sarva ja vacano yuktipratiSThita che, ane tethI bhagavAnanA vacananA paramArthane jANanArA samyagdaSTi jIvo mithyAzrutanA tAtparyane paNa syAdvAdasaMgata yuktithI ja grahaNa kare che. tethI syAdvAdasaMgata yuktithI je vacano temane yathArtha dekhAya che, te vedavacanone jaino pramANarUpe mAne che. mATe yuktiupajIvyatva svasiddhAMta-upajIvyatva che' tema brAhmaNa svIkAre to brAhmaNonuM karAyeluM ziSTanuM lakSaNa jainomAM saMgata thaze. eTaluM ja nahIM paNa brAhmaNomAM ziSTanuM lakSaNa saMgata thaze nahIM, kema ke "svasiddhAMta-upajIvyatva'no artha "yuktiupajIvyatva karyA pachI sarva vedavacanone ekAMtathI brAhmaNo pramANarUpe svIkAre che, paraMtu te te nayaapekSAe yuktiyukta evAM vedavacanone te te nayaapekSAe satyarUpe svIkAratA nathI, paNa ekAMta satyarUpe svIkAre che; ane vedavacano te te nayaapekSAe svIkAravAmAM na Ave to yuktithI je vedavacano siddha thAya tema nathI, chatAM tevAM vedavacanone ekAMte pramANa svIkAre tevA brAhmaNomAM ziSTanuM lakSaNa ghaTe nahIM. tethI brAhmaNoe kareluM ziSTanuM lakSaNa arthathI zrutaparikarmita mativALA samyagdaSTimAM ja ghaTe, anyamAM nahIM. 30LA avataraNikA : yatA - avataraNikArya : je kAraNathI - bhAvArtha : pUrvamAM graMthakArazrIe sthApana karyuM ke "yukti-upajIvyatva ApaNA baMnemAM samAna che, tethI brAhmaNo vaDe karAyeluM ziSTanuM lakSaNa jainomAM ghaTe che." tyAM brAhmaNo kahe ke "jaino syAdvAdasaMgata yuktithI vedanAM vacanone pramANa svIkAre che, topaNa sarva vedavacanone pramANa svIkAratA nathI, vastutaH "vedane pramANa Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 samyagdagviAliMzikA/zloka-31 svIkAre te ziSTa' evuM ziSTanuM lakSaNa ame karyuM che, ane te lakSaNa jainomAM ghaTatuM nathI Ama chatAM jaino kahe che ke "ame svatAtparyamAM vedane pramANa svIkArIe chIe" mATe brAhmaNonuM ziSTanuM lakSaNa jainomAM ghaTe che. tethI jaino nigrahasthAnane pAmelA che." A prakArano bhAva adhyAhAra che, teno uttara ApatAM graMthakArazrI kahe che. je kAraNathI - zloka : udbhAvanamanigrAhyaM yuktereva hi yauktike| prAmANye ca na vedatvaM satyatvaM tu prayojakam / / 31 / / anvayArtha : avataraNikAnA 'Ata:' nuM joDANa zlokanA pUrvArdha sAthe che. te A rIte - ata:=je kAraNathI vivekayauktika arthamAM yuvareva mAvaLaMga yuktinuM ja uddabhAvana nigrahiM atigrAhya che atigrahasthAna che (te kAraNathI zrutaparikamita mativALA samyagdaSTi jIvo syAdvAdasaMgata yuktithI ja vedavacanone pramANa svIkAre teTalA mAtrathI teo vigrahasthAnane pAmatA nathI.) ahIM pUrvapakSI kahe ke vedavacana prAmANika bodha karAvanAra che. mATe vedane je pramANa svIkAre tene ziSTa kahI zakAya; paraMtu yuktithI grAhya eTalAmAtra vedavacanone pramANa svIkAre te ziSTa bane nahIM. tethI kahe che - . pramANe ca=ane prAmANyamAM vetaMtravedatya prayogavaM ra=prayojaka nathI tu=paraMtu satyavaM=satyatva satya prayojaka che. 31II zlokArca - avataraNikAnA 'yataH'nuM joDANa zloknA pUrvArdha sAthe che. te A rIteje kAraNathI yoktika arthamAM muktinuM ja ubhAvana anigrAhya cheanigrahasthAna che (te kAraNathI zrutaparikarmita mativALA samyagdaSTi jIvo syAdvAdasaMgata yuktithI ja vedavacanone pramANa svIkAre teTalAmAtrathI teo nigrahasthAnane pAmatA nathI.) Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdacchiAsiMcikA/zloka-31 119 ahIM pUrvapakSI kahe ke vedavacana prAmANika bodha karAvanAra che, mATe vedane je pramANa svIkAre tene ziSTa kahI zakAya, paraMtu yuktithI grAhya eTalAmAtra vedavacanone pramANa svIkAre te ziSTa bane nahIM. tethI kahe che - ane prAmANyamAM vedatva prayojaka nathI, paraMtu satyatva prayojaka che. [31]. TIkA - udbhAvanamiti-yauktike hyarthe yukterevodbhAvanamanigrAhyam anigrahasthAnaM, anyathA nigrahAbhidhAnAt, yadvAdI - "jo heuvAyapakkhaMmi heuo Agame a Agamio / so samayapatravo siddhavirahano tro" | ti ! atha vedatvameva prAmANyaprayojakamityabhyupagame yAvadvedaprAmANyAbhyupagamaH syAdityata Aha-prAmANye ca vedatvaM na prayojakaM kiM tu satyatvameva, lokazabdasyApyavisaMvAdinaH pramANatvAditi zraddhAmAtrametaditi na kiJcidetat / / 31 / / TIkArya - roDhiArthe viSyivetanAA yauktika arthamAM muktinuM ja ubhAvata atigrAhya che-atigrahanuM sthAna che; kema ke anyathA nigrahanuM abhiyAna che yoktika arthamAM muktinA uddabhAvane badale AgamavacanathI pramANa svIkAravAmAM Ave to nigrahanuM abhidhAna che, je kAraNathI vAdIsiddhasena divAkarasUrIzvarajI, (saMmatitarkamAM kahe che) - je hetuvAda pakSamAM hetuka che=hetuthI joDanAra che, ane AgamamAM Agamika cheH Agamane pramANa karanAra che, te samaya prajJApaka cheHsiddhAnsanA prarUpaka che, anya siddhAntanA virAdhaka che." (saMmatitaka). kRti' saMmatitarkanA uddharaNanI samAptimAM che. have vedatva prAmANamAM prayojaka che, e pramANe svIkAra karAye chate, yAvadaprAmANyaabhyapagama thAya arthAt sarva veda pramANa svIkAre te ziSTa thAya. mATe yauktika arthamAM yuktinuM ulkAvana karanAra evA samyagdaSTi Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 samyagdadvitrizikA/zloka-31 syAdvAdasaMgata yuktithI vedanuM pramANa svIkAre eTalAmAtrathI ziSTatuM lakSaNa temanAmAM saMgata thaze, ema kahI zakAya nahIM. e prakArano zlokanA uttarArdhanA utthAnano dhvani che. rUti gada ethI kahe che : ethI zlokanA uttarArdhamAM kahe che - ane prAmANyamAM vedatya prayojaka nathI, paraMtu satyatva ja=satyatva ja prayojaka che; kema ke loka zabdanuM paNa lokamAM pracalita zabdanuM paNa, avisaMvAdInuM pramANapaNuM che. ethI pataAM='vedatra pramANamAM prayojaka che' e, zraddhAmAtra che. ti=ethI tiAvyAva-vedaprAmANyaabhyapagama= sarvaveda pramANa che e prakArano svIkAra ziSTatva che e, vizviartha vagaranuM che. 31 * "nokarandrasthApi' - ahIM 'pa' thI e kahevuM che ke AgamamAM prasiddha zabdanA to avisaMvAdapaNAnuM pramANapaNuM che, paraMtu lokamAM prasiddha zabdanA paNa avisaMvAdIpaNAnuM pramANapaNuM che. bhAvArtha - zloka-26mAM graMthakArazrIe utkarSa ane apakarSane avyavasthita batAvIne ziSTanA lakSaNamAM avyApti ane ativyApti doSa batAvyA. tenA nivAraNa mATe brAhmaNoe zloka-27mAM ziSTanuM lakSaNa kahyuM ke "svatAtparyamAM kArcathI vedane pramANa svIkAre te ziSTa kahevAya; ane te lakSaNa pramANe zrutaparikarmita mativALA samyagdaSTi paNa svatAtparyamAM vedane pramANa svIkAre che, mATe samyagdaSTi ziSTa che, tema graMthakArazrIe yuktithI sthApana karyuM. tyAM samyagdaSTimAM prApta thatA ziSTanA lakSaNanA nivAraNa mATe brAhmaNoe sthApana karyuM ke - "svasiddhAMtaupajIvya-vedaprAmANyano svIkAra jene hoya te ziSTa che.' tenAthI arthathI e prApta thayuM ke "yuktiupajIvya evA vedane je pramANa svIkAre te ziSTa kahevAya;' ane tema svIkAravAthI jaino paNa svatAtparyamAM yuktiupajIvya vedane pramANa svIkAre che, mATe jeno ziSTa che, A prakArano artha prApta thayo. tyAM brAhmaNo kahe ke "jaino saMpUrNa vedane pramANa svIkAratA nathI. vaLI vedavacanone mithyAzruta kahe che. mAtra syAdvAdasaMgata yuktithI jeTalAM Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaSTidvAtriMzikA/bloka-31 121 vedavacano pramANa dekhAya che, teTalAM vedavacanone pramANa svIkAre che. tethI jainomAM ziSyanuM lakSaNa ghaTaze nahIM; chatAM ziSTanuM lakSaNa jainomAM ghaTe che, ema tame je kahyuM te kathanathI tamane nigrahasthAnanI prApti thaI; kema ke "asaMbaddha padArthanuM kathana karanAra nigrahasthAnane prApta kare che." e prakArano niyama che ane amArA vaDe karAyeluM ziSyanuM lakSaNa jainomAM ghaTatuM nathI, chatAM tame kaho cho ke ziSTanuM lakSaNa jainomAM ghaTe che. mATe nigrahasthAnanI prApti che. tenuM nirAkaraNa karatAM graMthakArazrI kahe che - yuktiyukta arthamAM yuktinuM udbhAvana ka2vuM e anigrahasthAna che; vastutaH yuktivALA arthamAM yuktinA udbhAvanane badale zAstra pramANa che e prakAranuM kathana karavuM e nigrahasthAna che; ane A kathanane puSTa karavA arthe vAdI siddhasena divAkarasUrIzvarajIkRta 'saMmatitarka' graMtha khaMDa-3, zloka-45nI sAkSI Ape che - 'je hetuvAdanA pakSamAM hetuvAdathI kathana kare che te siddhAMtanA prarUpaka che, anya siddhAMtanA virAdhaka che.' tethI e prApta thAya ke hetuvAdanA pakSarUpa je yauktika artha che, te sthAnamAM, 'zAstra kahe che mATe pramANa che' ema kahIne jeo yuktine joDe nahIM, teo nigrahasthAnane prApta kare che. tethI vedavacanonA je sthAnamAM je je yuktiyukta nayavacano che, te sthAnamAM te te nayanI yuktithI jaino tene svIkAre che arthAt je je vedavacano je je nayanI yuktithI saMgata che, te te nayathI pramANarUpe jaino svIkAre che. mATe jaino nigrahasthAnane pAme che, tema kahevuM ucita nathI. ahIM pUrvapakSI kahe ke vedamAM 2heluM vedatva ja prAmANyanuM prayojaka che, ema ame svIkArIe chIe, ane tethI ame yAvadvedane pramANa svIkArIe chIe; ane jaino vedamAM rahelA vedatvane prAmANyanuM prayojaka svIkAratA nathI, tethI yAvarvedane pramANa svIkAratA nathI, paraMtu te te nayathI vedane pramANa svIkAre che. mATe ziSyanuM lakSaNa jainomAM ghaTatuM nathI. tene graMthakArazrI kahe che "prAmANyamAM vedatva prayojaka nathI, paraMtu satyatva prayojaka che"; kema ke lokamAM paNa je pracalita zabdo che, te avisaMvAdI hoya te ja pramANa che; yukti ane anubhava sAthe asaMgata thatAM hoya tevAM vacano pramANa svIkArI Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 samyagdadvitrizikA/zloka-31-32 zakAya nahIM; ane jaino koIpaNa darzananAM vacano je je dRSTithI anubhava ane yuktithI saMgata thatAM hoya tene te te dRSTithI pramANarUpe svIkAre che. tethI vedavacano paNa jenone je je dRSTithI saMgata dekhAya che te te dRSTithI veda pramANa che, tema jaino svIkAre che ane je sthAnamAM anubhava ane yuktino visaMvAda hoya te sthAnamAM vedane pramANa mAnatA nathI. "A vedavacana che mATe pramANa che" tema kahIne svIkAravuM te zraddhAmAtra che, vastutaH satya padArthane satyarUpe svIkAravAnI rucithI teno svIkAra nathI. mATe vedatvena vedane pramANa kahevuM te artha vagaranuM che. 31nA avataraNikA - samyagdaSTi ziSTa che tema pUrvamAM sthApana karyuM, ane zloka-17 thI 31 sudhI brAhmaNoe mAneluM ziSTanuM lakSaNa kaI rIte yuktiyukta nathI, te batAvyuM. te sarvanuM tigamata karatAM kahe che - zloka : ziSTatvamuktamatraiva bhedena pratiyoginaH / tamAnubhavikaM bibhrat paramAnandavatyataH / / 32 / / anvayArtha: gata =AthI=para vaDe kahevAyela ziSTanA lakSaNano nirAsa thayelo hovAthI pratiyoniH merena=pratiyogInA bheda vaDe-kSIyamANa evA doSarUpa pratiyogInI taratamatA vaDe taztene ziSTatvanA bhedane kAnamavi vizva-Atubhavika dhAraNa karatuM evuM 31 zikhavakahevAyeluM ziSTapaNuM paramAnasika paramAnaMdavALA evA treva ahIM ja=samyagdaSTimAM ja che.32A zlokArca - AthI=para vaDe kahevAyela ziSTanA lakSaNano nirAsa thayelo hovAthI, pratiyogInA bheda vaDe tene ziSTatvanA bhedane, Anubhavika dhAraNa karatuM evuM kahevAyeluM ziSTapaNuM, paramAnaMdavALA evA ahIM ja=samyagdaSTimAM ja, che. Il3II Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaSTidvAtriMzikA/bloka-32 TIkA H ziSTatvamiti - ataH = paroktaziSTalakSaNanirAsAt, atraiva samyagdRSTAveva uktaM aMzataH kSINadoSatvaM ziSTatvaM, paramAnandavati durbhedamithyAtvamohanIyabhedasamutthaniratizayAnandabhAjane, ziSTatvaliGgAbhidhAnametat pratiyogino doSasya kSIyamANasya bhedena taM bhedamAnubhavikaM sakalajanAnubhavasiddhaM bibhrat, bhavati hi ayamasmAt ziSTataro'yamasmAcchiSTatama iti sArvajanIno vyavahAraH sa cAdhikRtApekSayA'dhikatarAdhikatamadoSakSayaviSayatayA upapadyate, pareSAM tu na kathaMcit, sarveSAM vedaprAmANyAbhyupagamAdau vizeSAbhAvAt / etena vedavihitArthAnuSThAtRtvaM ziSTatvamityapi nirastaM, yAvattadekadezavikalpAbhyAmasambhavAtivyAptyoH prasaGgAcca / TIkArya H ataH prasakSca / AthI=para vaDe kahevAyelA ziSTanA lakSaNano nirAsa thayelo hovAthI=brAhmaNo vaDe kahevAyela 'vevaprAmAnyamanRtya' rUpa ziSTanA lakSaNanuM nirAkaraNa thayeluM hovAthI, ahIM ja=samyagdaSTimAM ja, aMzathI kSINadoSatvarUpa kahevAyeluM ziSTapaNuM che. samyagdaSTi kevA svarUpavALA che ? te batAve che ..... paramAnaMdavALA=durbhedya evA mithyAtvamohanIyakarmanA bhedane kAraNe utpanna thayela niratizaya AnaMdanA bhAjanavALA samyagdaSTimAM ukta ziSTapaNuM che, ema anvaya che. A=samyagdaSTinuM 'paramAnaMdavALA' e vizeSaNa, ziSTatvanA liMganuM kathana che. vaLI A ziSTapaNuM kevA svarUpavALuM che ? te spaSTa kare che - 123 pratiyogInA=kSIyamANa evA doSarUpa pratiyogInA, bhedathI-taratamatAthI, Anubhavika=sakalajanane anubhavasiddha evA, tene=bhedane=ziSTapaNAnA taratamatA rUpa bhedane, dhAraNa karatuM evuM kahevAyeluM ziSTapaNuM samyagdaSTimAM che, ema anvaya che. ziSyanA bhedo sakalajanane anubhavasiddha che, te spaSTa kare che - Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 samyagdAitriMzikA/zloka-32 =ije kAraNathI 'A AnAthI ziSTa che, A AnAthI ziSTatama che' e prakArano sArvajanina vyavahAra thAya che=sarvajanane pratIta vyavahAra thAya che, ane te=sarvajanane pratIta ziSTanI taratamatAno vyavahAra, adhikatara adhikatama doSakSayanI viSayatArUpa adhikRta apekSAthI=adhikatara adhikatama doSakSayanI viSayatArUpa aMzathI kSINadoSatva svarUpa adhikRta apekSAthI, upapanna thAya che. vaLI parane=brAhmaNone, koI rIte nathI=ziSTanI taratamatAno vyavahAra koI rIte ghaTato nathI; kema ke sarvane vedaprAmANyAbhupagama AdimAM vizeSano abhAva che-sarva brAhmaNo 'vedavacana pramANa che' ityAdi rUpa ziSTatA lakSaNanA svIkAranA viSayamAM vizeSatA abhAvavALA che. AnA dvArA=ziSTanuM taratamatAvALuM lakSaNa brAhmaNomAM ghaTatuM nathI ema pUrvamAM kahyuM enA dvArA, 'vedavihita-artha-anuSThAtRtva ziSTapaNuM che' e paNa nirasta jANavuM; kema ke yAvad ane tad ekadezanA vikalpa dvArA= yAvad-vedavihitaartha-anuSThAtRtva ke vedavihitaartha-ekadeza-anuSThAtRtvarUpa vikalpa dvArA asaMbhava ane ativyAptino prasaMga che='yAva-vedavihita artha-anuSThAtRtva rUpa ziSTanuM lakSaNa karavAmAM Ave to koIpaNa brAhmaNamAM ziSTanuM lakSaNa saMbhave nahIM. tethI asaMbhava doSano prasaMga che; ane 'vedavihita arthanuM ekadezaanuSThAtRtva'rUpa ziSTanuM lakSaNa karavAmAM Ave to vedavacanAnusAra ahiMsAdinuM pAlana karanArA bauddhAdine paNa ziSTa mAnavA paDe. tethI bauddhAdimAM ziSTanA lakSaNanI ativyAptino prasaMga che. * TIkAmAM prasAr pachI 'T' che, te vadhArAno bhAse che, paNa pATha upalabdha thayo nathI. OM 'vevaprAmAkhyanyupAmAvo' - brAhmaNo ziSTanuM lakSaNa kare che ke 'veprAmAkhyAkhyupAme sati vevAprAmAkhyAnabyupAma:', tethI ahIM 'Avi' thI 'vevaprAmAbhyAmbuvAma:' sivAyanA aMzano saMgraha che. bhAvArtha: 'vevaprAmAkhyAkhyupAme ti vevAprAmAkhyAnamyuvanamaH ziSTatva' rUpa brAhmaNoe kareluM ziSTanuM lakSaNa aneka pariSkAra karavA chatAM saMgata nathI; kema ke yuktiyukta Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaSTiAsiMzikA/zloka-32 125 padArthane choDIne, mAtra "veda pramANa' che, tema svIkAravuM te zraddhAmAtrarUpa che, ema pUrvazloka-30mAM graMthakArazrIe sthApana karyuM. tethI brAhmaNoe kareluM ziSTanuM lakSaNa saMgata nathI, tema siddha thAya che. tenAthI graMthakArazrIe je pUrvamAM 'aMzata: lIgatoSavaM ziSTavaM' e ziSTanuM lakSaNa kaheluM, te paramAnaMdavALA samyagdaSTimAM saMgata thAya che. joke badhA samyagdaSTi paramAnaMdavALA hoya che, tethI samyagdaSTinA vizeSaNarUpa paramAnaMda' zabdathI koInI vyAvRtti thatI nathI, paraMtu paramAnaMda vizeSaNa samyagdaSTinA svarUpamAtrane batAve che. tethI samyagdaSTinA svarUpane batAvanAra evuM paramAnaMda' vizeSaNa ziSTatvanuM liMga bane che. vaLI samyagdaSTi paramAnaMdanuM bhAjana kema che ? te spaSTa karatAM graMthakArazrI kahe che - duHkhe karIne bhedI zakAya evA mithyAtvamohanIyakarmano bheda thavAne kAraNe samyagdaSTine niratizaya AnaMda utpanna thAya che. Azaya e che ke A jIve saMsAramAM anAdikALathI kyAreya tattvane joyuM nathI. tethI atattvamAM paramArtha buddhi karIne saMsAranA paribhramaNane prApta karyuM; paraMtu jIva koIka rIte buddhinA viparyAsane karAvanAra mithyAtvamohanIya karmano svaparAkrama dvArA vinAza kare che ane samyakta prApta kare che, jenA kAraNe tene "sarva karmarahita evI AtmAnI pAramArthika avasthA jIva mATe pUrNa sukharUpa che, ane AvI avasthAnI prAptino upAya asaMgabhAva che", evuM pratIta thAya che. tethI tene jaNAya che ke "saMganA pariNAmathI jIva bAhya padArthono saMga karIne AraMbhamAM pravarte che, karmo bAMdhe che ane saMsAranI sarva viDaMbanA prApta kare che, ane A sarva viDaMbanAnA ucchedano upAya saMgapariNatino tyAga che." AvI sthirabuddhi thavAthI samyagdaSTine taddana saMga vagaranI avasthArUpa siddha avasthA pratye tIvra pakSapAta thAya che. Ama chatAM asaMgabhAva prApta karavAno upAya vicAraNAmAtra nathI, tethI samyagdaSTine asaMgabhAvanI prAptino upAya sarvajJanuM vacana ane sarvajJanA vacanAnusAra sarva pravRttio dekhAya che. tethI asaMgabhAvanA arthI evA samyagdaSTi jIvo bhagavAnanA vacanarUpa zrutajJAna Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 samyagdasliAniMzikA/zloka-32 ane bhagavAnanA vacanAnusAra ucita pravRttio pratye atyaMta pakSapAtavALA thAya che. AvA samyagdaSTine "A saMsAramAM bhamatAM kyAreya mane AvuM tattva maLyuM nathI, tethI atyAra sudhI saMsAranuM paribhramaNa cAlu rahyuM. have A tattvanA baLathI avazya huM saMsArane tarIza" evo bodha thavAthI apUrva tattvaprAptino harSa thAya che. tethI samyagdaSTi jIva paramAnaMdanuM bhAjana che. jema koI daridra mANasane "A ratnaciMtAmaNi che ane sarva daridratAnA nAzano eka upAya che" evuM jJAna hoya, ane ratnaciMtAmaNi potAne prApta thAya to atiAnaMdavALo bane che, tema bhagavAnanA zAsananA paramArthane pAmIne samyagdaSTi jIva paramAnaMdavALo thAya che. vaLI aMzathI kSINadoSatvarUpa ziSTatva samyagdaSTimAM che. te kevA prakAranI vizeSatAvALuM che ? te batAve che - samyagdaSTi Adi jIvomAM kSINa pAmatA doSo che te pratiyogI che, ane te pratiyogInA bhedathI=kSINa pAmatA doSArUpa pratiyogInA bhedathI, ziSTapaNuM paNa aneka bhedavALuM che. AvuM aneka bhedavALuM ziSTapaNuM sarva lokone anubhavasiddha che. aneka bhedavALuM ziSTapaNe kaI rIte sarva lokone anubhavasiddha che ? te batAve che - "A puruSa AnA karatAM ziSTatara che ane A puruSa AnA karatAM ziSTatama che', A prakArano sArvajanina vyavahAra che. Azaya e che ke jema saMsAramAM koIne mArgano bodha na hoya to ziSTa puruSane pUchIne mArgano nirNaya karAya che, tema mokSamArgano nirNaya karavA mATe paNa ziSTa puruSano Azraya karAya che; ane saMsAramAM mArgano nirNaya karavA mATe koI ziSTano Azraya karyA pachI, A tenA karatAM adhika ziSTa che, tevo nirNaya thAya to pUrvanA ziSTanA vacanane choDIne adhika ziSTanA vacana pramANe mArganuM anusaraNa karAya che; tema (1) saMsArathI para thavA mATe atIndriya evA yogamArgamAM paNa kSINadoSavALA evA samyagdaSTine ziSTa svIkArIne temanuM anusaraNa karAya che, kema ke samyagdaSTi jIvo dRSTivAdopadezikI saMjJAvALA hoya che. tethI teonI pravRtti dRSTivAdanA upadezane=bhagavAnanA vacanarUpa Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaSTiplAnizikA/bloka-32 127 syAdvAdanA upadezane, anusaranArI hovAthI avazya kalyANanuM kAraNa bane che. (2) Ama chatAM koI sAdhu zAstronA pArane pAmelA hovAthI gItArtha hoya to teone mokSamArgano sUkSma bodha che. tethI samyagdaSTi karatAM te gItArtha sAdhu ziSTatara che, tema svIkArIne temanuM anusaraNa karAya che. (3) vaLI koIka zrutakevaLI hoya to teo gItArtha sAdhu karatAM adhika bodhavALA hovAne kAraNe ziSTatama che, tema svIkArIne temanuM anusaraNa karAya che. (4) vaLI koI sAdhu vItarAga ane sarvajJa hoya to teone saMpUrNa bodha hovAne kAraNe zrutakevaLI karatAM adhika ziSTatama che, tema svIkArIne temanuM anusaraNa karAya che. A A rIte yogamArganI pravRtti karavA arthe ziSTa puruSano Azraya karanArA paNa "A ziSTa karatAM A ziSTa adhika che, mATe teno Azraya karavo ucita che" ema nirNaya kare che. A prakArano nirNaya kSIyamANa doSarUpa pratiyogInA bhedathI thAya che. te A rIte -- samyagdaSTi jIvanA kSIyamANa doSarUpa pratiyogI karatAM gItArtha sAdhunA kSIyamANa doSarUpa pratiyogIno bheda che; kema ke gItArtha sAdhue zAstrAdhyayana karIne samyagdaSTi karatAM ghaNAM jJAnAvaraNIyAdi karmono kSaya karela che. vaLI gItArtha sAdhu karatAM paNa zrutakevaLIe ghaNAM jJAnAvaraNIyAdi karmono kSaya karela che, tethI teo adhika ziSTa che; ane sarvajJa vItarAge sarvathA jJAnAvaraNIyano ane mohano uccheda karelo che, tethI nAza pAmatA doSono kSaya teomAM sauthI utkRSTa che, mATe ziSTatama che. graMthakArazrIe svIkArela "aMzathI kSINadoSatvarUpa ziSTatva' svIkAravAthI A prakAranA bhedavALuM ziSTapaNuM saMgata thAya che, paraMtu brAhmaNo je 'vekAmAkhyAkhyupaane sati velA prAmAniSNupama: zirva' kahe che, te ziSTatvamAM koI jAtanI taratamatA prApta thAya nahIM, kema ke je brAhmaNo vedane pramANarUpa mAne che, tene ziSTa kahIe to sarva brAhmaNomAM samAnarUpe ziSTapaNuM prApta thAya. paraMtu A ziSTa che, A ziSTatara che" ityAdi sarva lokone anubhavasiddha bhedonI pratIti brAhmaNoe karelA ziSTanA lakSaNamAM saMgata thAya nahIM, paraMtu graMthakArazrIe karelA ziSTanA lakSaNamAM ziSTatvanI taratamatAnI saMgati thAya che. mATe paNa graMthakArazrIe kareluM ziSTanuM lakSaNa yuktiyukta che. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdadviAtriMzikA/zloka-32 tena... pUrvamAM kahyuM ke brAhmaNoe karelA ziSTanA lakSaNamAM ziSTanI taratamatAnI saMgati thAya nahIM, mATe te lakSaNa ucita nathI. enA dvArA 'vedavihita anuSThAna karanArA ziSTa che', ema anya koI ziSTanuM lakSaNa kare che teno paNa nirAsa thAya che; kema ke vedavihita anuSThAna karanArAomAM paNa ziSTanA lakSaNanI taratamatAnI saMgati thaI zakatI nathI; ane sarvajanane pratIta taratamatAvALuM ziSTapaNuM svIkAravuM ucita hovAthI vedamAM kahelAM anuSThAna karanArAone ziSTa kahevA ucita nathI. 128 vaLI vedavihita arthanA anuSThAna karanArAne ziSTa svIkArIe to temAM be vikalpa paDe che. -- (1) yAvat vedavihita arthanA anuSThAna karanArA che, te ziSTa che, athavA (2) vedavihita arthanA eka dezavALuM anuSThAna kare te ziSTa che. temAM prathama vikalpa svIkArIe to asaMbhavadoSanI prApti che ane bIjo vikalpa svIkArIe to ativyAptidoSanI prApti che. te A rIte (1) vedamAM saMkhyAtIta anuSThAno batAvAyAM che. temAMthI koIka brAhmaNo koIka koIka anuSThAna karatA hoya che, to vaLI anya brAhmaNo anya anya anuSThAna karatA hoya, paraMtu koI brAhmaNa vedamAM batAvelAM sarva anuSThAno karI zakatA nathI. tethI prathama vikalpa svIkArIe to koIpaNa brAhmaNamAM ziSTanuM lakSaNa ghaTe nahIM. tethI ziSyanA lakSaNamAM asaMbhavadoSanI prApti thAya. -- (2) asaMbhava doSanA nivAraNa mATe bIjA vikalpa pramANe kahevAmAM Ave ke 'vedamAM kahelA arthomAMthI keTalAka arthonuM sevana karanArA ziSTa che'; to 'hiMsA karavI joIe nahIM' e prakAranA vedavacanAnusAra je anuSThAna che, te anuSThAna sevanArA bauddhAdimAM paNa ziSTanuM lakSaNa prApta thAya; kema ke bauddhAdi paNa ahiMsApAlanane dharmarUpe svIkAre che. tethI vedavihita artha ekadeza anuSThAtRtva rUpa ziSTanuM lakSaNa bauddhAdimAM ativyApta thAya che. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 samyagdaSTidvAtrizikA/zloka-32 TIkA : yattvadRSTasAdhanatAviSayakamithyAjJAnAbhAvavattvaM ziSTalakSaNamucyate tattvasmaduktaziSTatvavyaMjakameva yuktamAbhAti, na tu paranItyA svatantralakSaNameva, gaGgAjale kUpajalatvAropAnantaramidaM kUpajalaM nAdRSTasAdhanamiti bhramavataH, kUpajala eva gaGgAjalatvAropAnantaramidaM gaGgAjalamadRSTAsAdhanamiti bhramavato, gaGgAjale ucchiSTatvAropAnantaraM nAdRSTasAdhanamiti bhramavatazcAziSTatvavAraNAyAdRSTasAdhanatAvacchedakarUpapuraskAreNa niSedhamukhenAdRSTasAdhanatAvirodhirUpApuraskAreNa cAdRSTasAdhanatAviSayakatvavivakSAyAmapi svApAdidazAyAM bauddhAdAvativyAptaH, etAvadagrahe'pi sarvatra zamAdiliGgena ziSTatvavyavahArAcceti kimanayA sRsyA? rUra TIkArya : carghadRSTathanatA >> gRhyAM ? . je vaLI adaSTa sAdhanAviSayaka mithyAjJAnaabhAvavatva=paralokanI sAdhanatAnA viSayamAM mithyAjJAnanuM abhAvavAtapaNuM, ziSTanuM lakSaNa kahevAya che-paradarzanavALA dvArA kahevAya che, te amArA vaDe kahevAyelA ziSTatvanuM vyaMjaka ja amArA vaDe kahevAyelA aMzathI kSINadoSatvarUpa ziSTatvanuM vyaMjaka ja, yukta bhAse che, paraMtu paranI nItithI svataMtra lakSaNa ja nathI; kema ke (1) gaMgAjaLamAM kUpajaLatvanA AropaNa pachI "A phUpajaLa adaSTanuM sAdhana nathI=paralokanA hitanuM sAdhana nathI,' e prakAranA bhramavALA puruSanA, ane (2) kUpajaLamAM ja gaMgAjaLatvanA AropaNa pachI 'A gaMgAjaLa adaSTanuM sAdhana che'= paralokanA hitanuM sAdhana che, e prakAranA bhramavALA puruSanA, ane (3) gaMgAjaLamAM ucchiSTatvanA AropaNa pachI A adaSTanuM sAdhana nathI="A gaMgAjaLa paralokanA hitanuM sAdhana nathI,' e prakAranA bhramavALA puruSanA, aziSTatvanA vAraNa mATe (1) adaSTasAdhanatAnA avacchedakarUpa puraskArathI, (2) niSedhamukhathI ane (3) adaSTasAdhatatA virodharUpa apuraskArathI, adaSTasAdhanAviSayakatvanI vivakSAmAM paNa svApAdidazA hote chate, boddhAdimAM ativyAti che. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 samyagdaddhiAtrizikA/zloka-32 ahIM pUrvapakSI kahe ke svApAdidazAvALA bauddhAdimAM AvatI ativyAptinA nivAraNa mATe ame ziSTanA lakSaNamAM pariSkAra karIzuM, jethI doSa nahIM Ave, ane amAruM kaheluM ziSTanuM lakSaNa svataMtra lakSaNa thaze. tenA nivAraNa mATe bIjo hetu kahe che - tAvaDaji.' ane ATalAnA agrahamAM paNa koI puruSa dvArA adaSTasAdhatatAviSayaka yAvat yathArtha jJAnano agraha hote chate paNa, sarvatra sarva ziSTamAM, samAdi liMga dvArA ziSTatvano vyavahAra che. ethI A kusRSTi vaDe zuM? adaSTasAdhanatAviSayakamithyAjJAnaabhAvatvarUpa ziSTatva che, e prakAranI kusRSTi vaDe zuM ? m3rA dhanataviSayavasvaMyavakSAyA - ahIM "' thI e kahevuM che ke traNa prakAranA aziSTatvanA nivAraNa mATe adRSTasAdhanatAvacchedaka puraskArAdi traNa dharmothI aSTasAdhanatA-viSayakatvanI vivakSA na karo to ziSTamAM paNa ziSTatvanA lakSaNanI avyApti Ave, paraMtu AvI vivakSA karavAmAM paNa svApAdidazA hote chate bauddhAdimAM ativyApti Ave che. * tAvaDavi' - ahIM pi' thI e kahevuM che ke koIka puruSa dvArA . adaSTasAdhanatAviSayaka yAvat yathArtha jJAnano graha hote chate to samAdi liMga dvArA ziSTatvano vyavahAra che, paraMtu koIka puruSa dvArA adRSTasAdhanatAviSayaka yAvad H yathArtha jJAnano agraha hote chate paNa samAdi liMga dvArA ziSTatvano vyavahAra che. ja "zamatina' - ahIM 'Ari' thI saMvega, nirveda Adi samyakatvanAM liMgonuM grahaNa karavuM. "vItAvo' - ahIM 'ri' thI jaino vagerene grahaNa karavA. bhAvArtha keTalAka darzanakAra kaSTasAdhanativiSayakRmithyAjJAnAmAvavaeN ziSyanakSa' ema kahe che, ane te lakSaNa vedane mAnanAra brAhmaNamAM saMgata kare che, te graMthakArazrIne mAnya nathI. tethI graMthakArazrI kahe che - "A prakAre para vaDe karAyeluM ziSTanuM lakSaNa, amArA vaDe kahevAyelA 'saMzata: kSILoSatva' rU5 ziSTanA lakSaNanuM vyaMjaka che, paNa paradarzanakAranI nItithI svataMtra lakSaNa nathI. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdagliAniMzikA/bloka-32 131 tethI e prApta thAya ke je puruSamAM aMzathI kSINadoSatva hoya, te puruSamAM tattvane jovAnI samyagdaSTi pragaTelI che, mATe te ziSTa che. tethI sarva samyagdaSTi paralokanI sAdhanatAnA viSayamAM mithyAjJAnanA abhAvavALA hoya che, Ama chatAM koIka samyagdaSTine paNa koI sthAnamAM vizeSa bodhanA abhAvane kAraNe bhrama paNa thAya athavA guruniyogathI paNa koI sthAnamAM samyagdaSTine bhrama thAya ema saMbhave che. chatAM zAstranA vizeSa bodhavALA evA samyagdaSTimAM rahela paralokasAdhanatAviSayaka mithyAjJAnano abhAva e ziSTatAno vyaMjaka che. vaLI, paranItithI "aSTasAdhanatAviSayakamithyAjJAnaabhAvavattva-ziSTatva' e prakAranuM svataMtra lakSaNa nathI ja; kema ke gaMgAjaLamAM kUpajaLatva Adi AropaNa karIne traNa prakAranA bhramavALA puruSamAM ziSTanA lakSaNanI avyAptino parihAra pUrvapakSI kare, topaNa svApAdidazAmAM rahelA bauddhAdimAM pUrvapakSIe kareluM ziSTanuM lakSaNa ativyApta thAya che; kAraNa ke svAdizAmAM jJAnano abhAva hoya che. tethI adRSTasAdhanatAviSayaka mithyAjJAnano abhAva paNa bauddhAdimAM prApta thAya, ane pUrvapakSIne bauddhAdi ziSTa tarIke mAnya nathI, ane teomAM ziSTanuM lakSaNa jatuM hovAthI te ziSTanuM lakSaNa samyagu nathI. gaMgAjaLamAM kUpajaLavAdi AropaNa karIne bhramavALA traNa prakAranA puruSomAM je rIte ziSTanA lakSaNanI avyApti thAya che, te ane teno parivAra pUrvapakSI je rIte kare che, te A pramANe che - (1) gaMgAjaLamAM kUpajaLanA bhramavALo puruSa :koI puruSane "gaMgAjaLa adRSTanuM sAdhana che', tevo nirNaya hoya, chatAM pUravartI bhAjanamAM rahelA gaMgAjaLamAM koIka nimittathI "A kUpajaLa che' evo bhrama thayo, ane tethI kahe ke "A pUrovartI bhAjanamAM rahela kUpajaLa adaSTanuM sAdhana nathI arthAt paralokanA hitanuM sAdhana nathI' te puruSamAM ziSTanuM lakSaNa avyApta thAya che. tenA nivAraNa mATe pUrvapakSI pariSkAra kare che :- 'mAnatAvacherUpapura#Are vRSTasAdhanaviSayaRmithyA nAmAvavuM ziSTalakSaNaM' AnAthI e prApta thAya ke te puruSa adaSTa-sAdhanA-avacchedaka evA gaMgAjaLatva dharma puraskArathI gaMgAjaLane adaSTa sAdhana nathI ema kaheto nathI, Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 samyagdaddhiAtrizikA/zloka-32 paraMtu kUpajaLava dharma puraskArathI purovarsI gaMgAjaLa adRSTa sAdhana nathI, ema kahe che. tethI te puruSamAM ziSTanuM lakSaNa ghaTe che; kema ke gaMgAjaLatva dharma puraskArathI adRSTasAdhanatAviSayakamithyAjJAnaabhAvavattva te puruSamAM che, kAraNa ke te puruSa gaMgAjaLatvena gaMgAjaLane adaSTanuM sAdhana mAne che. tethI e phalita thAya ke gaMgAjaLane jeo adRSTa sAdhana mAnatA nathI, teomAM asAdhanatAvacchedakarUpa puraskArathI adaSTasAdhanatAviSayaka mithyAjJAna che; ane jeo gaMgAjaLane adRSTanuM sAdhana mAne che, teomAM "aSTasAdhanatAviSayaka mithyAjJAnano abhAva che", Ama chatAM purovarsI bhAjanamAM rahela gaMgAjaLamAM koI ziSTa puruSane koIka rIte phUpajaLatvano bhrama thAya to "A kUpajaLa adRSTanuM sAdhana nathI' ema te puruSa kahe, te sthAnamAM purovartI padArthamAM kUpajaLano bhrama che, paraMtu "gaMgAjaLa adRSTanuM sAdhana nathI' tevuM mithyAjJAna nathI, tethI te puruSa ziSTa che. Ama chatAM te puruSamAM ziSTanuM lakSaNa jatuM na hatuM, tenA pariSkArarUpe ziSTanA lakSaNanuM vizeSaNa "aSTasAdhanatAvacchedakarUpa puraskAra ApavAthI te puruSamAM AvatI ziSTanA lakSaNanI avyApti dUra thAya che. ahIM vizeSa e che ke A prathama prakAranA bhramavALA puruSane ' natatvana aSTasAdhanaana' kAryakAraNabhAva mAnya che. phakta purovartI bhAjanamAM rahela gaMgAjaLamAM kUpajaLano bhrama che, tethI "A kUpajaLa adaSTa sAdhana nathI' ema kahe che. tyAre gaMgAjaLamAM phUpajaLano bhrama cheegaMgAjaLamAM 'vaMdvAvacherena' bhrama che, paraMtu gaMgAjaLa adRSTa sAdhana nathI tevo bhrama nathI, mATe te ziSTa che. AthI ja te puruSa adaSTasAdhanatAvacchedakarUpa gaMgAjaLatva dharma puraskArathI "A jaLa adRSTa sAdhana nathI' ema kaheto nathI. (2) kUpajaLamAM gaMgAjaLanA bhramavALo puruSa :vaLI koI puruSane "gaMgAjaLa adRSTanuM sAdhana che' tevo nirNaya hoya, Ama chatAM purovartI bhAjanamAM rahela kUpajaLamAM koIka nimittathI "A gaMgAjaLa che" evo bhrama thayo, ane tethI kahe ke "A purovartI bhAjanamAM rahela gaMgAjaLa adaSTanuM sAdhana che" arthAt paralokanA hitanuM sAdhana che, te puruSamAM ziSTanuM lakSaNa avyApta thAya che. tenA nivAraNa mATe pUrvapakSI pariSkAra kare che - Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaSTidvAtriMzikA/bloka-32 'niSedhamukhena adRSTasAdhanatAviSayakamithyAjJAnAbhAvavattvaM ziSTalakSaNaM' AnAthI e prApta thAya ke je puruSane purovartI bhAjanamAM 2helA kUpajaLamAM koIka nimittathI gaMgAjaLatvano bhrama thayo, tethI 'A jaLa adRSTanuM sAdhana che' ema kahe che; paraMtu A kathana niSedhamukhathI nathI arthAt 'A purovartI bhAjanamAM rahela gaMgAjaLa adRSTanuM sAdhana nathI' e prakAranA niSedhamukhathI e kathana nathI, paNa gaMgAjaLa adRSTanuM sAdhana che, e prakAranA vidhimukhathI kathana che. 133 tethI e phalita thAya ke je puruSane gaMgAjaLa adRSTanuM sAdhana mAnya nathI, te puruSa kahe ke 'A gaMgAjaLa adRSTanuM sAdhana nathI' te puruSamAM niSedhamukhathI adRSTasAdhanatAviSayaka mithyAjJAna che, mATe te puruSa ziSTa nathI; paraMtu je puruSane gaMgAjaLa adRSTanA sAdhanarUpe mAnya che, te puruSamAM niSedhamukhathI adaSTasAdhanatAviSayaka mithyAjJAna nathI, mATe te ziSTa che. Ama chatAM te puruSane purovartI bhAjanamAM rahela kUpajaLamAM gaMgAjaLano bhrama che, tethI 'A gaMgAjaLa adRSTanuM sAdhana che' ema kahe che, paraMtu gaMgAjaLa adRSTanuM sAdhana nathI, evuM mithyAjJAna te puruSamAM nathI. mATe gaMgAjaLane niSedhamukhathI adRSTanuM sAdhana kaheto nathI, tethI te puruSamAM ziSTanuM lakSaNa avyApta thatuM nathI. ahIM vizeSa e che ke A bIjA prakAranA bhramavALA puruSane 'natatvana adRSTasAdhanatvana' kAryakAraNabhAva mAnya che. phakta purovartI bhAjanamAM 2helA kUpajaLamAM gaMgAjaLano bhrama che, tethI 'A gaMgAjaLa aSTasAdhana che' ema kahe che. tyAre -- kUpajaLamAM gaMgAjaLano bhrama che=kUpajaLamAM 'vaMtvAvaljhevena' bhrama che, paraMtu gaMgAjaLa adRSTasAdhana che, temAM bhrama nathI, mATe te ziSTa che. AthI ja te puruSa niSedhamukhathI gaMgAjaLane adaSTasAdhana kaheto nathI. (3) gaMgAjaLamAM ucchiSTatvanA bhramavALo puruSa :- vaLI koI puruSane 'anucchiSTa=eMThuM nahIM evuM gaMgAjaLa adRSTanuM sAdhana che, tevo nirNaya hoya, Ama chatAM purovartI bhAjanamAM rahelA gaMgAjaLamAM koIka nimittathI ucchiSTatvano bhrama thayo. tethI kahe che ke 'A ucchiSTa gaMgAjaLa adRSTanuM sAdhana nathI.' Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 samyagdacchiAtrizikA/zloka-32 vastutaH te jaLa ucchiSTa nathI. tethI adRSTanuM sAdhana che, Ama chatAM te puruSane A adRSTanuM sAdhana nathI' tevo bhrama che. tethI temAM ziSTanuM lakSaNa avyApta thAya che. tenA nivAraNa mATe pUrvapakSI pariSkAra kare che -- _ 'adRSTasAdhanatAvirodhirUpApuraskAreNa adRSTasAdhanatAviSayakamithyAjJAnAbhAvavattvaM ziSTalakSaNaM' AnAthI e prApta thAya ke "anucchiSTa gaMgAjaLamAM anucchiSTa gaMgAjaLatvena adRSTasAdhanatA che ane te puruSane aSTasAdhanatAnA virodhI evA ucchiSTatvarUpa puraskArathI ucchiSTa evuM gaMgAjaLa adRSTanuM sAdhana nathI, tevo bhrama thayo che, paraMtu aSTasAdhanatAnA virodhI evA ucchiSTavarUpa-apuraskArathI jene gaMgAjaLamAM "A gaMgAjaLa adRSTasAdhana nathI' evo bhrama hoya tene mithyAjJAna che. tethI gaMgAjaLamAM ucchiSTatvanA bhramavALA puruSamAM ziSTanuM lakSaNa avyApta thaze nahIM. ahIM vizeSa e che ke A trIjA prakAranA bhramavALA puruSane anucchiSTa nannatvena karasAthanatvenI kAryakAraNabhAva mAnya che. phakta purovarsI bhAjanamAM rahela gaMgAjaLamAM ucchiSTatvano bhrama che, tethI "A ucchiSTa gaMgAjaLa adaSTanuM sAdhana nathI' ema kahe che tyAre anucchiSTa gaMgAjaLamAM ucchiSTatvano bhrama che=anucchiSTa gaMgAjaLamAM 'yaMtvaviccha 'bhrama che, paraMtu "anucchiSTa gaMgAjaLa aSTasAdhana che', temAM bhrama nathI, mATe te ziSTa che. AthI ja te puruSa aSTasAdhanatAvirodhI ucchiSTatva-rUpa-apuraskArathI gaMgAjaLane aSTasAdhana nathI, ema kaheto nathI. traNa prakAranA puruSomAM AvatI ziSTanA lakSaNanI avyApti dUra karavA je pariSkAra karyo, temAM niSedhamukha kahevAthI bIjA prakAranA puruSamAM ziSTanA lakSaNanI avyApti dUra thAya che, topaNa prathama prakAranA ane trIjA prakAranA puruSamAM ziSTanuM lakSaNa avyApta thAya che; kema ke prathama prakArano puruSa "A kUpajaLa adRSTasAdhana nathI,' tema niSedhamukhathI kathana kare che, ane trIjA prakArano puruSa "A ucchiSTa gaMgAjaLa adRSTa sAdhana nathI', tema niSedhamukhathI kathana kare che. tethI e baMne puruSamAM ziSTanA lakSaNanI avyAptinA nivAraNa Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdaSTivAtrizikA/zloka-32 135 mATe "adRSTasAdhanasAvacchedakarUpa puraskAra" kahevAthI prathama prakAranA puruSamAM ziSTanuM lakSaNa ghaTe che; kema ke prathama prakArano puruSa aSTasAdhanasAvacchedaka gaMgAjaLatva puraskArathI "A gaMgAjaLa adRSTasAdhana nathI' ema kaheto nathI, paraMtu "A phUpa jaLa adRSTa sAdhana nathI" ema kahe che. tethI te prathama prakAranA puruSamAM ziSTanA lakSaNanI avyApti dUra thAya che, topaNa trIjA prakArano puruSa "A ucchiSTa gaMgAjaLa adaSTa sAdhana nathI, tema kahe che. tethI adaSTasAdhanatAvacchedaka gaMgAjaLatva puraskArathI niSedha mukhathI tenuM kathana che arthAt "A ucchiSTa gaMgAjaLa adRSTa sAdhana nathI" e kathanamAM "gaMgAjaLasvarUpa adRSTasAdhanatAvacchedaka dharma che ane A adRSTa sAdhana nathI" e prakAranuM vacana niSedhamukhathI kathana che. tethI be prakAranA pariSkAra karavA chatAM trIjA prakAranA puruSamAM ziSTanuM lakSaNa avyApta thAya che. tethI "aSTasAdhanatAvirodhI-rUpa-apuraskAra' kahevAthI trIjA prakAranA puruSamAM ziSTanA lakSaNanI avyApti dUra thAya che, kema ke adRSTasAdhanatA virodhI evA ucchiSTatva dharma puraskArathI "A gaMgAjaLa adaSTa sAdhana nathI" e prakAranuM trIjA puruSanuM kathana che. mATe A trIjA prakAranA pariSkArathI trIjA prakAranA puruSamAM paNa ziSTanuM lakSaNa ghaTe che. ahIM gaMgAjaLane adaSTa sAdhana svIkAravA dvArA upalakSaNathI paralokane sAdhanArI yAvad ucita pravRttimAM bhrama vinAnA puruSanuM grahaNa karavAnuM che. vA narasAdhanaviSayamathyAjJAnAmAvavaa ziSTataikSai' e paranItithI svataMtra lakSaNa nathI, ema pUrvamAM kahyuM, ane temAM hetu Apela ke svApAdi dazAvALA bauddhAdimAM AvuM lakSaNa ativyApta thAya che. tyAM pUrvapakSI kahe ke A ativyAptinuM nivAraNa ame lakSaNano pariSkAra karIne karIzuM. tethI ' sAthanatAviSayamithyAjJAnabhAvavatve ziSTatva' e ziSTanuM svataMtra lakSaNa svIkArI zakAze. tenA nivAraNa mATe 'tavi thI hetu kahe che - ATalAnA agrahamAM paNa=koI puruSa dvArA adRSTasAdhanatAviSayaka vAva yathArtha jJAnano agraha hote chate paNa, sarva ziSTomAM samAdi liMga dvArA ziSTatvano vyavahAra thaze. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 samyagdadviAtriMzikA/mloka-32 Azaya e che ke AtmAnI sarva karmarahita avasthA suMdara avasthA che, ane AtmAnI karmavALI avasthA asuMdara avasthA che, tevo bodha samyagdaSTine hoya che. vaLI karmarahita avasthAnI prAptino upAya sarvajJanuM vacana ja che, tevo sthirabodha samyagdaSTine hoya che. tethI jo saMyoga ane zakti hoya to samyagdaSTi jIva zAstranA paramArthane jANIne tattvano yathArtha nirNaya kare. Ama chatAM koI kRtyamAM 'A kRtya paralokanA hitanuM sAdhana che' tevo nirNaya na paNa hoya, to tattvane batAvanArA gItArtha guruno nirNaya karI temanI pAsethI tattvane jANavA udyama kare; ane gItArtha guru koIka sthAnamAM 52lokaviSayaka viparIta bodhavALA hoya to temanA vacanathI samyagdaSTine paNa viparIta bodha thaI zake che, ane kvacit anAbhogathI paNa samyagdaSTine viparIta bodha thaI zake che; paNa mithyAdRSTine svamAnyatAnA rAgathI tattvane jovAmAM pravRtta dRSTi hovAne kAraNe jevo viparIta bodha thAya che, tevo viparIta bodha samyagdaSTine hoto nathI; kema ke samyagdaSTimAM bhagavAnanA vacanathI anyathA ruci karAvanAra karmano upazamabhAva varte che. tethI bhagavAnanA vacanamAM sthira ruci che. mATe samyagdaSTimAM zamAdi liMga dvArA ziSyatvano vyavahAra thAya che. tethI adRSTasAdhanatAviSayaka mithyAjJAnaabhAvavALo ja puruSa ziSTa che, e prakAranI kusRSTi vaDe zuM ?=e prakAranI kutsita kalpanA karavI ucita nathI. 324 kRti samyadRSTiAiizaSThA ||1|| * Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'nazyate granzimena, samyagdRSTiH svtntrtH| zuzrUSAdharmarAgAbhyAM, juvAdvipUnathI !'' graMthibheda vaDe siddhAMtanItithI zabhUSA ane dharmarANa dvArA, ane gurudevAdi pUjA dvArA samyagdaSTi jaNAya che." Pol : prakAzaka : hatAI gaI.' (5, jaina marcanTa sosAyaTI, phattehapurA roDa, pAlaDI, amadAvAda-380007. Teli./pheksa: (079) 26604911, phona : (079) 32911401 'E-mail : gitarthganga@yahoo.co.in DESIGN BY " 62400