Book Title: Granthtrai
Author(s): Vijayanandsuri, Shilchandrasuri
Publisher: Jain Granth Prakashan Samiti
Catalog link: https://jainqq.org/explore/001472/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIvijayanandanasUrIzvarabhagavatpraNItA grnthtryii|| (pratiSThAtattvam, Acelakyatattvam, pryussnnaatithivinishcyH||) sampAdaka: vijayazIlacandrasUriH // prakAzakaH zrIjaina grantha prakAzana samitiH khambhAta Jain Educalon ternational For Private & Personal use only www.jalnelibrary.org Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIvijayanandanasUrIzvarabhagavatpraNItA granthatrayI // (pratiSThatattvam, Acelakyatattvam, pryussnnaatithivinishcyH||) sampAdakaH vijyshiilcndrsuuriH|| prakAzakaH zrIjaina grantha prakAzana samitiH khambhAta Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * granthatrayI (saMskRta jainazAstragranthatrayam ) * kartA : AcArya zrIvijayanandanasUriH * saMpAdaka : vijayazIlacandrasUriH * prakAzaka : zrIjaina grantha prakAzana samiti, khaMbhAta // * prathama AvRtti : vi.saM. 2055, I.sa. 1999 AcArya zrIvijayanandanasUri janmazatAbdI varSa sarvAdhikAra surakSita prAptisthAna : 1. zrI zanubhAI kacarAbhAI zAha 2. sarasvatI pustaka bhaMDAra jIrAlA pADA 112, hAthIkhAnA, ratanapoLa khaMbhAta-388620 amadAvAda 380001 * mudraka : kriSNA prinTarI, harajIbhAI ena. paTela 966, nAraNapurA jUnA gAma, amadAvAda 380013 phona : 7484393 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya paramapUjya paramadayAlu saMghanAyaka AcArya bhagavaMta zrIvijayanandanasUrIzvarajI mahArAjanA racelA ane adyAvadhi apragaTa evA traNa zAstragranthone, te pUjyapAda zrInI janmazatAbdInA maMgala varSe temaja teo zrInI puNyasmRtimAM pa.pU. AcAryamahArAja zrIvijayasUryodayasUrIzvarajI mahArAjanI preraNA tathA mArgadarzanapUrvaka nirmANa pAmelA zrInandanavana - tIrtha (tagaDI) nI pratiSThAnA rUDA avasare, prakAzita karatAM amo apAra AnaMdanI lAgaNI anubhavIe chIe. pUjya AcArya zrIvijayazIlacandrasUrijIe A graMthonuM saMpAdana karIne tenA prakAzanano lAbha amone Apyo che, te badala amo temanA RNI chIe. A prakAzanamAM, pa.pU.sAdhvI zrIpadmAzrIjI - pramoda zrIjInAM ziSyA sAdhvI zrIcaMdraprabhAzrIjI - hemaprabhAzrIjI vagerenI preraNAthI, teonA guNAnurAgI bhaktagaNe Arthika sahayoga Apela che, te badala teo sarvenA amo khUba khUba AbhArI chIe. graMthanuM mudraNakArya karI ApanAra zrIharajIbhAI ena. paTelanA paNa amo ghaNA AbhArI chIe. li. zAha zanubhAI kacarAbhAI kApaDiyA bAbulAla parasottamadAsa (jaina grantha prakAzana samiti) khaMbhAta Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdakIya paramadayAlu ane paramaupakArI pUjyapAdazrIe 16 graMthonI racanA karelI. teonA racelA A tamAma graMtho tarkabaddhatA, bhASAsauSThava, zAstrAgamaniSThatA ane samanvayaparaka anAgrahI vicArasaraNine kAraNe temane prAcIna zAstrakAronI haroLamAM mUkI Ape tevA che. AmAMnA amuka prakAzita che, to amuka aprakAzita. te paikI aprakAzita evA traNa graMthonuM yathAmati sampAdana karIne ahIM prastuta karavAmAM AvyA che. prathama graMtha 'pratiSThAtattva' nAme che. temAM jinabimbanI prANapratiSThA eTale zuM ? te padArtha vize atyaMta vizada vimarza karavAmAM Avyo che. bhinna bhinna dArzanika matone pUrvapakSa tarIke sthApI, te matonAM maMtavyonI visaMgati darzAvI chevaTe jainamata-saMmata pratiSThAtattvanI sthApanA zAstra-yukti pUrvaka, kartAe karI che. emAM prasaMgavaza, zrIzerIsAtIrthano sAMprata itihAsa paNa teoe vizadatAthI varNavyo che, jene lIdhe A prakaraNa tArkikatAttvika banavAnI sAthe aitihAsika paNa banI gayuM che. bIjo graMtha che 'Acelakyatattva'. kalpasUtranAM vyAkhyAnomAM prAraMbhamAM ja AvatAM daza kalponA varNanamA prathama kalpanuM nAma 'Acelakya kalpa' che. A kalpanA svarUpa paratve TIkAkAromAM matabhedo pravarte che. A matabhedo, AgraharahitapaNe-madhyasthabhAve, zAstrAdhArapUrvaka nivAraNa A prakaraNamAM karavAmAM AvyuM che. be matomAM koI eka ja mata, vAstavamAM, kharo hoya che. paraMtu teno pakSa levA jatAM, khabara paNa na paDe tema, ApaNe - sAmAnya mANaso, te pakSanA pakSakAra/pakSapAtI banI jatAM hoIe chIe, ane pachI viruddha pakSanI TIkA, virodha, khaNDana mATe macI paDIe chIe. moTe bhAge Ama karavA jatAM viveka ane sabhyatAnI hAni ja thAya che, ane zAstronI tathA pUjyapuruSonI AzAtanA thatI hoya che. graMthakAra A dUSaNathI sarvathA bacI zakyA che. temaNe zAstravacanonA Teke Teke, te vacanonA aidaMparya sudhI UMDA UtarIne, yathArtha jaNAyelA pakSanI sthApanA karI ja che. paraMtu tema karavA jatAM, bIjA pakSa tathA pakSakAra pratye anAdara ke AzAtanA na thaI jAya teno vivekapUta kha la temaNe rAkhyo che, ane te pakSakAra paNa zAstrasApekSabhAve ja potAnI sthApanA karatAM hoI, tene paNa nayadRSTie - anekAMtadRSTie ja levA-mUlavavA Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMthakAra tAke che tathA anurodha paNa kare che. graMthakAra, itarajano jevA pRthagjana ke sAmAnya kakSAnA haThAgrahI - kadAgrahI ke ekAMtavAdI nathI, tenI A dvArA pratIti maLI rahe che. A samajavA mATe paNa, A prakaraNanAM upasaMhAra - vacanonuM vAcana-manana karavA joga che. graMtha moTo trIjuM prakaraNa che 'paryuSaNAtithivinizcaya'. prathamanA be graMthonI sarakhAmaNIe A - bRhatkAya gaNI zakAya tema che. AmAM tithi ane saMvatsarI saMbaMdhI zAstrAdhAritaparaMparAdhArita tArkika pratipAdana thayuM che. vi.saM. 1992-93mAM nIkaLela zAstra - paraMparAvirodhI navA tithimatanA 'bAra parvInI hAni - vRddhi ArAdhanAmAM paNa karI zakAya', tevA, zAstronA tAtparyathI sAva viruddha ane zrIsaMghamAnya gItArthonI suvihita paraMparAthI taddana viparIta evA kadAgrahI abhiprAyonuM zAstra, paraMparA, tarka, yukti vagerenA parama AlaMbane AmAM nirasana - khaNDana thayuM che. navA tithimatanA saMdarbhamAM A prakaraNa, e zuddha mArganA pathika- upAsaka zrIsaMgha mATe eka apUrva mArgadarzaka zAstragraMtha banI rahe tema che. A traNa graMtho adyAvadhi aprakAzita hatA; tenuM saMpAdana tathA prakAzana karavAmAM nimitta banyuM granthakAra mahApuruSanI janmazatAbdInuM varSa pUjya gurubhagavaMta zrIvijayasUryodayasUrIzvarajI mahArAje pharamAvyuM ke A varSa - nimitte A kArya kara; ane A pustaka ApanA hAthamAM che. A nimitte mane graMthonA svAdhyAyano ane graMthakAra bhagavaMtanA akSaradehanA sAMnidhyano lAbha malyo che, te mAruM sadbhAgya che. A graMthonI pratilipi (presa kaoNpI) lakhavAmAM tathA prUphavAcanAdimAM mArA traNa sAthI munio - zrIratnakIrtivijayajI, zrIdharmakIrtivijayajI, zrIkalyANakIrtivijayajIno pUrNa sahayoga malyo che. graMthakAra bhagavaMtanA Azaya viruddha, mArI maryAdAone kAraNe, A saMpAdanamAM kAMi kSati rahI gaI hoya to te tarapha mAruM dhyAna doravA vijJa janone namra vijJapti karUM chaM. zIlacandravijaya nandanavanatIrtha - pratiSThA-dina saM. 2055 phA. zu. 5 tagaDI Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samarpaNam "tvadIyaM tubhyamarpaye" dhIro vizAlahRdayaH samadarzI bhinnamatasahiSNuzca / vAtsalyAmRtavarSI zAsanahitacintane nirataH // bhavabhIrugItArthaH sarvajanopakRtiprakRtikaH sukRtI / dambhAhaMkArAdika-dUSaNarahitaH saralacittaH // nijaparasamasamayajJaH samayajJo granthaSoDazIkartA / gacchAdhipa ojasvI sUriyaH paramagurusevI // sadguNapUrNaH zrImAn paramadayAluH sutIkSNasaddhiSaNaH / jinazAsane dhurINo'sau nandanasUrijijjayatAt // Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaH // pratiSThAtattvam Acelakyatattvam paryuSaNAtithivinizcayaH pR. 1 pR. 49 pR. 69 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Arthika sahayogaH viduSI sAdhvIzrIpadmAzrI-pramodazrIjInAM ziSyAo sAdhvIzrIcandraprabhAzrIjI-hemaprabhAzrIjInI praraNAthI teonA guNAnurAgI bhaktajano taraphathI A prakAzanamA udAra sahayoga prApta thayo che. anumAdanA. - Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // OM aha~ namaH // anantatIrthakaragaNadharAdisamalaGkRta zrIsiddhagiribhagavate namaH // zrI kadambagiritIrtharAjAya namaH / zrI sarvalabdhisampanna zrIgautamasvAmine namaH / sarvatantrasvatantra zAsanasamrAT sUricakacakravarti tapAgacchAdhipati bhaTTArakAcAryazrImadvijaya nemisUri bhagavadbhayo namaH // AcArya zrIvijayanandanasUribhagavatpraNItaM // pratiSThAtattvam // samagraizvaryasaMpannaH, pUjitastridazaiH zriye / zrImAn serIsakAdhIzaH, pAryo me'stu bhavA'pahaH // 1 // zrImAn vIrajino jIyAd, yacchAsanarasAyanam / rasayitvA'bhavatrUnaM, zithilA me bhavArtayaH // 2 // zrIgautamendrabhUtiH stAd bhavyAnAmindrabhUtaye / kavalaiH kevalAloka-kartA yo'bhUttapasvinAm // 3 // yannAmasmRtimAtreNa, sidhyanti sarvakAmanAH / sudhAdhAropamA yadgI-ramoghA bhavyadehiSu // 4 // pUjyAste zAsanoddhAra-dhurINA dhIrabuddhayaH / pavitraprauDhasAmrAjyA-jayanti nemisUrayaH // 5 // (yugalam) tebhyo bhagavadbhayo bhaktyA kRtAJjalirahaM sadA / / satyabrahmatapaHpUrNA-ste syurme bhUribhUtaye // 6 // teSAM bhagavatAM pAda-bhaktilezAnubhAvataH / svaparasmRtaye kiJcit, pratiSThAtattvamucyate // 7 // pratiSThA'JjanazalAkA, vidhimantrAdibhiH kRtA / kriyA cAbhihitA prANa-pratiSThAdikapUrvikA // 8 // tato'JjanazalAkAtaH pratimA syAtpratiSThitA / tatazcaiva bhavetpUjyA, tatpUjA ca phalapradA // 9 // Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthatrayI pratiSThAvidhizAstrebhyaH, pUrvAcAryairmaharSibhiH / praNItebhyazca sA jJeyA, sadAmnAyAcca sadguroH // 10 // rakSaNIyA prayatnena, pratimA ca pratiSThitA / yatazcAzAtitA sA no, tathA phalapradA bhavet // 11 // yadA hyAzAtanA tatrA-spRzyAnAM sparzanAdibhiH / vyAghAtaH syAttadA bhakte-stato'rcA phaladA'pi na // 12 // tathA ca jinacaityAdau, mAlinyAdhAyakatvataH / aspRzyazvapacAdInAM pravezo'pi na yujyate // 13 // AzAtanAparIhAre, vidhimantrAdibhiH punaH / vihite vidhirarcAyA rakSyA sA yatnatastataH // 14 // idamapyatra vijJeyaM, pravezavidhinA ca yat / kriyate sthApanAmAtraM, jinabimbasya caityake // 15 // tatrApi ca pratiSTheti-vyavahAro'nubhUyate / vyavahArata etattu, naiva tadvAstavaM param // 16 / / (yugmam) pratiSThAto'rcyatA mUrtI, yathA svaparadarzane / AkSepaparihArAbhyAM, tathA kiJcit pradarzyate // 17 // nanvatra kiM samutpannaM, pratimAyAM pratiSThayA ? / aspRzyasparzato yasya, nAze cA'pUjyatA bhavet // 18 // pratiSThayA hi pUjyatvaM, pUjayeddhi pratiSThitam / iti klusena vidhinA'nekazAstreSu bodhitam // 19 // zAstroktavidhinA samyaga, mahotsavapurassaram / pratiSThA kAryate mUttauM, yajamAnena dhImatA // 20 // tatra mImAMsakaiH zakti-rAdheyA'khyA'bhyupeyate / aspRzyasparzato nAzyA, pratimAdau pratiSThayA // 21 // Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 pratiSThatattvam sahajA zaktirekA syA-dAdheyAkhyA tathA'parA / kAryeNaivAnumeyA sA, vyatirekamukhena hi // 22 // yAdRzAdeva hastAgnyoH, saMyogAjjAyatetarAm / dAho no tAdRzAdeva, maNimantrAdisaMyutau // 23 // tathA ca hetusattve'pi, satIha pratibandhake / yadabhAvAdbhaveddAhA-bhAvaH sA zaktirIritA // 24 // na cA'dRSTasya vaiguNyaM, tatra vAcyaM prayojakam / dRSTasAguNyasattve hi, tadvaiguNyamasambhavi // 25 / / tathA maNyAdinA tatra, tacchaktiH pratibadhyate / / tena vayAdisattve'pi, dAhakArya bhavena vai // 26 // pratibandhakatA'pyevaM, maNyAderupapadyate / . vahyAdau dAhahetUnAM, zaktInAM pratibandhanAt // 27 // anyathA nopapadyeta, pratibandhamakurvati / pratibandhakatA'pyatra, maNyAdau sarvasammatA // 28 // nanvatra hetutA vAcyA, maNyabhAvasya vahnivat / tathA ca maNisattAyAM, dAho no hetvabhAvataH // 29 // iti cenaiva, bhAvatva-vyApyA hi hetutA matA / vidhirUpeNa tucchatvA-nnA'bhAvaH kAraNaM tataH // 30 // evaM zaktau ca siddhAyAM, dAhAdAhavyavasthitiH / maNisattvena dAhaH syAd vahnizakternirodhanAt // 31 // tadabhAve punardAhaH, syAdathottejake'pi vA / vahvezca zaktimAttvena, bodhyaivaM dAhahetutA // 32 // evaM sarvatra vijJeyA, kalazAdiSu lAghavAt / daNDAdInAM tathaivaika-zaktimattvena hetutA // 33 // . Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthatrayI dviprakArA ca sA zakti-nityAnityetibhedataH / nitye nityA ca zaktiH sA'nityA'nitye vyavasthitA // tatrA'nityA bhavedbhAva-hetujA'tra yadAha ca / nitye nityaiva sA zakti-ranitye bhAvahetujA // 35 // eSA caivocyate zakti-vidvadbhiH sahajAbhidhA / aNvAdau ca tathA'gnyAdau, sahajA zaktirIritA // 36 // evamAgantukairanyA, sahakAribhiradbhutA / yotpadyate'tra sA zakti-rAdheyAkhyoditA budhaiH // 37 // yA vrIhIn prokSatItyasmA-dapUrvavidhivAkyataH / kriyA prokSaNarUpA ca, vihitA vrIhikamikA // 38 // tajjanyo'tizayaH kazcit, kAlAntarIyakAryakRt / bhAvabhUto'bhyupeyaH sa, vrIhiniSThazca nizcitam // 39 // anyathA tu kathaM vrIhI-navahantIti vAkyataH / niyamAtprokSiteSvevA-vaghAtaH kriyate nanu // 40 // kAlAntare'vaghAtAdau, bodhite niyamAdvidheH / vrIherhi prokSitasyaiva, viniyogaH kRto budhaiH // 41 // itthaM ca prokSaNodbhUtA, vrIhAvatizayAtmikA / AdheyAkhyA matA zakti-rmImAMsAmAMsalairbudhaiH // 42 // paraistvAtmagato'pUrvA-tmakazcAtizayo mataH / prokSaNAdikasambhUta-stanna yuktisahaM khalu // 43 // yad vrIhIn prokSatItyatra, dvitIyAzrutirasti yA / tayA prokSaNakarmatvaM, vrIherevAvagamyate // 44 // tattu prokSaNajanyeSTa-phalazAlitvamAmatam / svIkRte'tizaye vrIhau, ghaTate tacca nA'nyathA // 45|| Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratiSThatattvam tulAdividhinA zakti- rAdheyAkhyaivamadbhutA / tulAdAvapi vijJeyA, vijayAdiprayojikA // 46 // pratimAdAvapItthaJca samyagbhAvapurassaram / pratiSThAvidhinA''dheya-zaktirutpadyate dhruvam // 47 // adbhutA'tizayAtmA sA, pUjyatvasya niyAmikA / aspRzyazvapacAdInAM, sparze mUrtI vinazyati // 48 // mImAMsakamate caivaM, samyagrItyA vibhAvitA / pratimAdau pratiSThAdeH pUjyatvAdivicAraNA // 49 // .. naiyAyikamate deva - sannidhirabhyupeyate / pratiSThAvidhinA deva-pratimAyAM phalapradaH // 50 // ahaGkAro mamatvaM ca, sannidhiratra kathyate / ahaGkArazca mUrtyAdA-vahaM hIyamitIritaH // 51 // mamAyaM deha ityevaM, mamatvaM ca prakIrtitam / yathA nRpasya citre dhI-nijasAdRzyadarzinaH // 52 // dviprakAro'pyayaM bodha - AhAryabhrama ucyate / vizeSadarzane'pyasyA-sambhavo yanna zaGkyate // 53 // anena sannidhAnena, gacchantyArAdhanIyatAm / rudropendramahendrAdyA mAninaH sakalAH surAH // 54 // aspRzyAnAM ca cANDAla - mukhAnAM sparzane sati / samavApnotyapUjyatvaM, mUrtiH sannidhinAzataH // 55 // devatAcetanApakSa-mAlambyeyaM vyavasthiti: / sampraNItAkhilApIya-manyAM cemAM nibodhata // 56 // devatAnAmacaitanya - vAdinAM matamAzritA / prakriyA''khyAyate mUrtI, pUjyApUjyatvabodhikA // 57 // S Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthatrayI tanmate'pi pratiSThAto, vidhitaH pratimAdiSu / jAyate pratyabhijJAnaM, pUjyatvasya niyAmakam // 58 // pUrvapUrvArciteyaM ca, pratimAsu pratiSThitA / ityasyAH pratyabhijJAyA, viSayasya hi pUjyatA // 59 // AvazyakaM ca tajjJAnaM, pUjayennu pratiSThitam / ityasmAd balavadvAkyAt pratyabhijJAtmakaM khalu // 60 // ata eva ca tajjJAnAbhAve'rcAyAM pravarttanam / pUjakAnAM bhavenaiva, tadA pUjA hi niSphalA // 61 // nanvevaM pUjyataiva syAt, pratimAdiSu sarvadA / aspRzyasparzasattve'pi, pratyabhijJAsamudbhavAt // 62 / / aspRzyasparzatajjJAne, yanna tatpratibandhake / tadabhAvAvagAhitvA-dikaM tatrAsti no yataH // 63 / / tadasat, pratyabhijJAne, yA'rcyatAM prati hetutA / aspRzyasparzanAbhAva-viziSTe hyeva sA matA // 64 // tathA cA'spRzyajAtInAM, malinAnAM bhavedyadi / sparzanaM pratimAdyAsu, syAttadA'narcanIyatA // 65 // pratyabhijJAnasattve'pi, tasya pUjyatvahetutA / tAdRzasya viziSTasya, hyabhAvAnna kadAcana // 66 // sannidhipratyabhijJAna-dvArA'bhyarcyatvahetutA / samyaguktA pratiSThAyA evaM prAcAM mate matA // 67 // tathA codayano vidvAn , yadAha kusumAJjalau / devatAH sannidhAnena, pratyabhijJAnato'pi vA // 68 // athocyate mataM navya-nyAyamArgAnusAriNAm / yajamAnagataM tatrA-pUrvaM proktaM pratiSThayA // 69 // Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratiSThAtattvam yattadvadAtmasaMyogA-zrayasya syAtprapUjyatA / / pratimAdevizeSo'pi, bodhyaH saMyogamAzritaH // 70 // tataH syAnnaiva saMyogA-zraye'pyanyatra vastuni / pratimAdivibhinne hi, pUjyabhAvaH kadAcana // 71 // aspRzyAnAM ca cANDAla-mukhAnAM sparzato dhruvam / syAdanabhyarcyatA tasmAd, yato'dRSTaM vinazyati // 72 // maNikArastu gaGgezo, navyanaiyAyikAgraNIH / brUte dhvaMsaM pratiSThAyAH pratimA'rcyatvakAraNam // 73 // yatazca vidhivAkyena, pUjayeddhi pratiSThitam / ityanena pratiSThAyA hetutvaM naiva bodhyate // 74 // kintvatItapratiSThe'tra, pUjyabhAvaH prakAzyate / yatpratiSThitamityevaM bhUtArthe ktAnuzAsanam // 75 // tathA cAtra pratiSThAyA dhvaMsa eva prayojakaH / samyaguktaH samaIyAM, pratimAyAmavasthitaH // 76 // zAstroktavidhirUpA'tra, pratiSThA syAt kriyAtmikA / naiyAyikamate sA ca, catuHkSaNavivartinI // 77 // nodanazcAbhighAtazca vegazcaiva gurutvakam / dravatvaM ceti tacchAstre, kathitAH karmahetavaH // 78 // teSAmanyatame hetau, satyadRSTena saMyute / anyakAraNasattve ca, bhavedAdhakSaNe kriyA // 79 // vibhAgaH syAd dvitIye ca, kSaNe'tho ca tRtIyake / pUrvasaMyoganAzaH syAt, kSaNe turIyake tathA // 80 // bhaveccottaradezena saMyogaH karmanAzakaH / tatazca karmanAzaH syAt-niyamAt paJcame kSaNe // 81 // Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthatrayI catuHkSaNAvasthAyitva-mevaM sarvatra karmaNaH / . nyAyazAstreSu saGgItaM, tatastaddhvaMsa eva ca // 82 // evamatrApi saMbodhyaM, pratiSThAtmakakarmaNaH catuHkSaNAvasthAyitva-meva na tvadhikA sthitiH // pratiSThAnantaraM tattad-dhvaMsa evAvaziSyate / sAdhanantaH sa bimbeSu, pUjyatAyAH prayojakaH // 84|| vibhAgajavibhAgAGgI-kArapakSAvalambinAm / yadyapyasti kriyAsattA, paJcamAdikSaNeSvapi // 85 // tathApi karmamAtraika-janyatvAzrayaNaM khalu / vibhAgasya kRtaM cAtra, prAguktaM samyageva tat // 86 // pratiSThAdhvaMsasattve'pya-spRzyasparzAdisambhave / kathaM bhavedapUjyatvaM, nanvevaM pratimAdiSu // 87 // iti cet kevalasyaiva, dhvaMsasyAya'tvahetutA / naiva kintu viziSTasya, tasya sA sammatA yataH // 88 // yAvadaspRzyasaMsparzA-bhAvena sahitaH khalu / hetuva'saH pratiSThAyA-statkAlIno'tra sammataH // 89 // abhAvaH prAgabhAvo'trA-tyantAbhAvo'thavA kvacit / vijJeyo'nAdisaMsargA-bhAvarUpo na cA'paraH // 10 // itthaJcaiva viziSTasyA-bhAvAn mUrtiSu nAca'tA / pratiSThAdhvaMsasattve'pya-spRzyasaMsparzane sati // 91 // evaJca zaktipakSo'pi, nihato'tra hi sarvathA / yujyate zaktyabhAve'pi, mUrtAvarcyatvabhAvanA // 12 // tathA dAhasthale cApi, zakti vopapadyate / yato maNyAdyabhAvasya, vahnivaddhetutA matA // 93 // Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratiSThAtattvam tato maNyAdisadbhAve, na dAhApAdanaM varam / vahnikAraNasattve'pi, maNyabhAvAdyabhAvataH // 94 // abhAvasyApi hetutvaM, yaduktaM kusumAJjalau / 'bhAvo yathA tathA'bhAvaH, kAraNaM kAryavanmataH' // 15 // mate'smin kAraNIbhUtA'bhAvasya pratiyogitA / pratibandhakatA proktA, maNeH sA'pyupapadyate // 96 / / maNimantrAdayo yadvA, naivAtra pratibandhakAH / kintu teSAM prayoktAra-evAtra pratibandhakAH // 97 // sAmagrIviraho hyeva, pratibandho yadAha ca / 'pratibandho visAmagrI taddhetuH pratibandhakaH' // 98 // uttejakasya sadbhAve, satyapi pratibandhake / asti yaddAhasambhUti-stadapyatropapadyate // 19 // maNerutejakAbhAva-viziSTasyaiva sammatA / pratibandhakatA cAta-stadabhAvasya hetutA // 100 / tathA cottejako yatra, maNikAle'sti tatra ca / vizeSaNasyAbhAvena, viziSTAbhAvasambhavaH // 101 // yatra cottejako nAsti, maNizcApi na tatra ca / viziSTAbhAvasadbhAvo, vizeSyAbhAvato mataH // 102 / / yatrottejakasadbhAvo-maNenaiva ca sambhavaH / tatrA'bhAvadvayAdhIno viziSTAbhAva iSyate // 103 // yatra tUttejakAbhAvo-vidyate, vidyate maNiH / tatra sattvAdviziSTasya naiva dAhasya sambhavaH // 104 // zakteranAdare'pyevaM, sarvatroktasthaleSvapi / dAhasyotpattyanutpattI, ghaTete eva yuktitaH // 105 // Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 itthaJcA'nantazaktInAM dhvaMsAdInAmakalpanAt / jJeyamatra laghIyastvaM, zaktipakSe ca gauravam // 106 // zaktivrahAvapItthaM no jAyate prokSaNAdinA / kintvAtmanyeva sambaddha-mapUrvaM jAyate tataH // 107 // yatprasUnAJjalau vidvAnudayanaH praNItavAn / saMskAra: puMsa eveSTaH, prokSaNAbhyukSaNAdibhiH // 108 // kArIrIyAgato janya-mapUrvaM cAtmavartyapi / yathA paramparAyogAt, sambaddhaM syAtpayomucA // 109 // tathAtra vrIhiniSThasyA - pUrvaM prokSaNasambhavam / kAlAntarIyakAryasya, pAramparyeNa kArakam // 110 // evaM khalvavaghAtAdA-vaGgApUrvaprayojakaH / vrIheH saMprokSitasyaiva, viniyogo'pi saGgataH // 111 // zAstroktakarmakartrAde-rvaiguNyAtsAdhanasya tu / ubhayatra phalAbhAva - stulya AgamikatvataH // 112 // nanvetasmin mate vrIhIn, prokSatItividhAnataH / kathaM ghaTeta karmatvaM, dvitIyAzrutibodhitam // 113 // yato nu vrIhivRttitvaM, saMbhavenna kadAcana / prokSaNAdikajanyasyA-pUrvasyAtmavivartinaH // 114 // na ca svAzrayasaMyogAt, sambandhAttad ghaTiSyate / sambandhasya hi sAkSAttve, pAramparyaM na yuktimat // 115 // atrocyate, yataH kaizcid dhAtvarthasya vicAraNe / phalenaiva viziSTe hi vyApAre zaktiriSyate // 116 // vyApAro'rtho yathA vikli - ttyanukUlaH pacermataH / padArthasyaikadeze ca dvitIyArthAnvayAdaraH // 117 // granthatrayI Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratiSchatattvam viklittyA dvividhaM bhAnaM prayoge cAtra karmaNi / aniSTApattitazcedaM, gauravAnna parairmatam // 118 // viziSTazaktitastaistu, lAghavasya vibhAvanAt / vyApAre ca phale caiva, khaNDazaH zaktiriSyate // 119 // padArtho hi padArthene-tyevaM vyutpattiratra ca / avyAhatApi viklittyA, dvidhA bhAnaM na karmaNi // 120 / itthaJcaivAtra viklittyA, vyApArasya parasparam / anukUlatvasambandha - zvAkAMkSAbhAsya eva hi // 121 // kecittvatrApi pakSe no, sammatA kintu tairmatA / dhAtoH zaktirlaghIyastvA-vyApAre zuddha eva nu // 122 // nanu kasya padasyAtra, phalArthatvamurIkRtam / dvitIyArtho hi vRttitvaM, phalavAci na vidyate // 123 // na caitatsundaraM yasmAd, dvitIyArthaH phalaM matam / AdheyatvaM ca saMsargaH, prakRtyarthaphalArthayoH // 124 // caitreNa pacyate sUpaH, prayoge karmaNIha tu / caitrottaratRtIyAyAH, kRtirarthaH prakIrtitaH // 125 / / caitrasya tvanvayastatra, vRttisaMsargataH khalu / vyApAre cA'nvayaH kRtyA, vyApArasyAnvayaH phale // 126 // AkhyAtArthazca saGgIto, budhairatra phalAtmakaH / prayoge karmaNItyevaM, ghaTanA doSavarjitA // 127 / / evaM matatraye'pyatra, vrIhiSu prokSaNasthale / karmatvAnupapattioM, zaGkanIyA kadAcana // 128 // tathAhi prokSatItyatra, dhAtvarthaH prathame mate / saMyogena viziSTA hi, vizeSavyApRtirmatA // 129 // Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthatrayI tatrAvacchedakaM yacca, dhAtvarthatve phalAtmakam / tacchAlitvaM ca karmatvaM, nirAbAdhaM virAjate // 130 // yato'vacchedakastatra, saMyogastasya sattvataH / sAkSAdeva ca sambandhAd, vrIhau karmatvasaGgatiH // 131 // khaNDazaH zaktimantRNAM, mate tatra dvitIyake / saMyoge vyApRtau caiva, matA zaktiH pRthak pRthak // 132 // tRtIye tu mate zaktiH, saMyogaM pravimucya nu / vyApAre saMmatA nUnaM, vizeSe zuddha eva hi // 133 // yujyate suSTha karmatva-matrApi matayordvayoH / vrIhau yattatkriyAjanya-phalazAlitvamIritam // 134 // prokSaNAdikriyAjanya-saMyogAtmaphalaM yataH / sAkSAdeva ca sambandhAd, vrIhiSu vartate dhruvam // 135 / / itthaJca prokSaNodbhUta-zakterasvIkRtAvapi / vrIhau ca vRttyabhAve'pi saMskArasyAtmavartinaH // 136 / / saMyogAtmaphalasyaiva, vrIhiSu sattvataH kila / kathaM ghaTeta karmatva-mityAzaGkA zamaM gatA // 137 // tulAdAvapi tulyasya, jayabhaGgau na zaktitaH / tulArohaNasAmagrI, tatrAdhivAsapUrvikA // 138 // satyAsatyapratijJatva-sahitA kintu kAraNam / sA dharmA'dharmayostulye jayabhaGgaphalArpiNI // 139 / / niSpApaH pApavAn vAha-mityAkAreNa saMgatA / sA vA jJAnavizeSeNa, jayabhaGgaprayojikA // 140 // pratijJAzuddhayazuddhI vA sAmagyA'pekSya vA tayA / dharmAdharmoM ca janyete, tAbhyAM jayaparAjayau // 14 // Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratiSThAtattvam yadvA, tulAdisAmagyA, jAyate devasannidhiH / liGga karmAnurUpaM ca, vyaJjayantyeva devatAH // 142 // pApyayaM vA'tha niSpApa-stulArUDha itIha dhIH / tajjanyo vA'tha saMskAraH, sannidhiH kathito budhaiH // 143 // liGgaM caivamapi jJeyaM, namanonnamanAdikam / zaktyabhAve'pi sarvatra, sarvaM caivaM vyavasthitam // 144 // vistareNa kRtaM cAtra, prakRtaM tanyate'dhunA / atha jainamate mUttau, pratiSThA pUjyatocyate // 145 // nyAyopArjitavittena, kAritasyAhaMtaH prabhoH / zuddhabhAvena bimbasya, pratiSThA syAnmahodayA // 146|| saMkSepatastridhA jJeyA, pratiSThA zAstrasammatA / vyaktyAkhyA kSetranAmA ca, mahArakhyA ca prakIrtitA // 147 // viharattIrthanAthasya, tatkAle yA vidhIyate / pratiSThA, sA bhavevyakti-pratiSThA prathamA'naghA // 148 // sarveSAM RSabhAdyAnAM, bhavettIrthakRtAM ca yA / sA kSetrAkhyA pratiSThA syAdbharatAdau bhavA'pahA // 149 / / tIrthaGkarANAM saptatya-dhikasyAtra zatasya yA / jJeyA mahApratiSThA sA, sadAtanazivAvahA // 150 // pratiSThA nAma kinnvatra mukhyasya muktivAsinaH / syAddevatAvizeSasya, sannidhAnamabhIpsitam // 151 // saMsAravartinaH kiM syA-ttadanujIvino'thavA / sannidhAnaM nu devasya, prathamastatra nocitaH // 152 / / zivaM gatasya devasya, kSINarAgAdibhAvataH / prabalairapi mantrAdyai-rbhavedAnayanaM na yat // 153 // Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 devajAtipraviSTasya, saMsArasthasya nAkinaH / niyamAtsannidhAnasyA darzanAnmantrato'pi ca // 154 // akiJcitkarabhAvAcca, kAdAcitkasya sannidheH / dvitIyo'pi na pakSaH sa natra samyagathocyate // 155 // tathA hyAtmIyabhAvasya, viziSTasyaiva sUribhiH / pratiSThAtvaM samAmnAtaM, granthe SoDazakAbhidhe // 156 // yA mukhyadevatoddezAt svAtmani sthApanA'naghA / nijabhAvasya sA jJeyA, pratiSThA pAramArthikI // 157 // samApattyAtmikA ceyaM, nijAtmani parAtmanaH / samApattiH sa evAhaM, paramAtmeti soditA // 158 // dhyAtA'ntarAtmA dhyeyastu, paramAtmA prakIrtitaH / dhyAnaM caikAggrasaMvittiH samApattistadekatA // 159 // maNAviva praticchAyA, samApattiH parAtmanaH / kSINavRttau bhaved dhyAnA - dantarAtmani nirmale // 160 // yasyaikasya guNasyAtra, siddheruddezataH kRtam / anuSThAnaM tataH prAya-stadekaguNagocarA // 161 // paramAtmasamApattirvyutpannasyeha jAyate / dhyAtrAdikalpanApetA, dhyeyamAtrAvalambinI // 162 // pratiSThAyAM tu vijJeyA, samApattirvilakSaNA / yato'tra sthApanoddezA-danuSThAnapravartanam // 163 // tasyAH sarvaguNAropa - viSayatvAcca bhAvataH / guNairbhAgavataiH sarvaiH samApattistato bhavet // 164 // yatsa evAhamityevaM, parAtmasthApanAtmikA / nijAtmani pratiSThoktA, pratiSThAtattvavedibhiH // 165 // granthatrayI Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratiSThAtattvam kriyANAmapi sarvAsAM, tatphalAnAM ca yadyapi / sarvatroddezyasambandha-bhAvo hi vyavahArataH // 166 // tathApi nizcayAttvatra, bhASyAdau suvyavasthitA / sarvakriyAphalAnAM ca, svAtmasambandhitaiva nu // 167 // AtmaniSThaphaloddezAt kriyamANasya karmaNaH / hetutvakalpanaucityaM, tatraivAtizayaM prati // 168 // pratiSThAvidhinA caivaM, janito jIvavartyayam / atizayo hyadRSTAkhyaH, pUjAphalaprayojakaH // 169 // pratiSThAdhvaMsatazcAtrA-nyathAsiddhatvazaGkanam / naiva yuktamadRSTasya, mUrtipUjAphalAdiSu // 170 // tattaddhvaMsAdadRSTasya, dAnayAgAdikarmasu / anyathAsiddhabhAvasya, tulyApattiprasaGgataH // 171 // pratiSThAjanyazaktervA, tasyA dhvaMsasya vA kRtau / pUjanAphalahetutve'-niSTApattirbhavedapi // 172 // yato'pratiSThitatvasya, pratimAyAM bhrame'pi nu / viziSTArcAphalApattiH zaktidhvaMsAdisattvataH // 173 // kiJca dhvaMsasya yadyatra, pUjanAphalahetutA / pUjAphale pratiSThAyAH, pratibandhakatA tadA // 174 // yataH sA kAraNIbhUtA-bhAvasya pratiyogitA / atathAvyavahArAcca, nAteSTApattirapyatha // 175 / / ktapratyayasthale'pyevaM, prokSitA iti vAkyataH / dhvaMsavyApArakatvasyA-'kalpanApi varIyasI // 176 / / phale kAlAntarIye ca, ciranaSTasya karmaNaH / bhAvavyApArakatvaika-niyamo'pi hi vizrutaH // 177 // Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthatrayI bhavedevA'nyathA'pUrvo-cchedApattirasundarA / evamanyo'pi doSo'tra, bhAvyatAM kRtabuddhibhiH // 178 // yato yasminnabhUdvimbe pratiSThA vidhinA'naghA / tatra kiJcidvibhAgAnAM, nAzAdvimbAntarodbhavaH // 179 // tatra pratiSThAdhvaMsasya, sarvathA sambhavo'pi na / tathA bimbAntare tatra, sarvadA syAdapUjyatA // 180 // itthaM mUrtI pratiSThAtaH zakterapyaprakalpanam / AtmaniSThaphaloddezAt, pratiSThAyAH kRtatvataH // 181 // evaM mUrtiSu devAnAM, sAnnidhyamapi durghaTam / ahaGkAramamatvasya, vItarAgeSvasambhavAt // 182 // sarAgeSu ca deveSu, mithyAtvAddevatAdhiyaH / vyAsaGge ca tathA teSAM, sAnidhyAnupapattitaH // 183 // pratiSThA nAma ceyaM yA, nijabhAvAtmikoditA / bIjanyAso budhaiH proktaH, paramaH so'yamadbhutaH // 184 // yato bIjasya puNyAnu-bandhipuNyasya vA'thavA / samyaktvasyAnayA nyAsa-Atmani kriyatetarAm // 185 // evamasya bhavedvIja-nyAsasyAbhyudayaH phalam / muktau cittanivezAccA-'vaJcakAvAptirapyataH // 186 // tatrAvaJcakayogAzca, yoga-kriyA-phalAbhidhAH / sampraNItAstrayo yoga-dRSTigranthe tathA hi ca // 187 / / 'sadbhiH kalyANasampanna-darzanAdapi pAvanaiH / tathAdarzanato yoga-AdyAvaJcaka ucyate // 188 // teSAmeva praNAmAdi-kriyAniyama ityalam / kriyA'vaJcakayogaH syA-nmahApAkSagodayaH // 189 // Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratiSThAtattvam phalAvaJcakayogastu, sadbhya eva niyogataH / sAnubandhaphalAvApti-dharmasiddhau satAM matA' // 190 // lavamAtramayaM bIja-nyAsarUpaH kramAt kramAt / pratiSThAgatabhAvazca, bRMhaNIyaH suyatnataH // 191 // niyamAddezakAlAdyA-nurUpA yocitAcitA / bhAvavRddhistathA zAnti-rArjavaM mArdavaM tathA // 192 // santoSazcaiva maitryAdi-bhAvanaM caibhirAdarAt / sevitaiH sAdhanaiH so'yaM, puSTo bhavati nizcitam // 193 / / bIjanyAsAtmakaH so'yaM, bhAvo brahmarasAtmakaH / siddhArtho nirapAyazca, mantrarADAtmasaMsthitaH // 194 // tatvajJamuSTirAnando, hyasaGgo'cintya eva ca / ucyate stUyate caiva, gIyate pUrvasUribhiH // 195 // kramAccaiva pratiSThAtaH, pratiSThA paramA bhavet / jIvarUpasya lohasya, svarNatA siddhatAtmikA // 19 // niyogavAkyataH sthApye, parAtmani bhidA layAt / bhavetkarmamalaM sarvaM, samApattehi bhasmasAt // 197 // nanu pratiSThitatve'pi, jIvasyaivaM pratiSThayA / mUrtI pratiSThitatvaM no, tatkathaM pUjyatA bhavet // 198|| adRSTasya kSaye caivaM, pratiSThAkartRvartinaH / pratimA naiva pUjyA syA-diti cet, procyate'tra nu // 199 // tAttvikIyaM pratiSThA tu, niruktA''gamanItitaH / bAhye tu jinabimbAdau, sopacArAtmikA matA // 20 // pratiSThAtattvavijJAnA-hitabhaktivizeSataH / / pratiSThA sA ca lokAnAM, pUjAphalaniyAmikA // 201 // Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthatrayI tathA hyAtmasamApannA, pratiSThAjanitA'naghA / samApattirbhavennUnaM, pAramparyeNa mUrtigA // 202 // nijanirUpakasthApyA-lambanatvena sA yataH / mUrtI pratiSThitatvasya, vyavahArasya kAraNam // 20 // mUrtigAM tAM samApatti, pratyabhijJAya pUjanA / vihitA hi matA zIghraM, viziSTaphaladAyinI // 204 / / mUrtI yatazca lokAnAM, pratiSThitatvagocaram / yathArthaM pratyabhijJAnaM, pUjAphalaprayojakam // 205 / / tatazcaiva pratiSThAyAM, guNinAmadhikAritA / viziSTasyAzayasyAtra, sphUrtaye svIkRtA naye // 206 / / iyaM pratiSThitA mUrti-viziSTaguNazAlinA / ityevaM pratyabhijJAne, bhAvavRddhirhi dRzyate // 207 // pratiSThAvidhisAmagrya-sampattAvapyupasthitAt / manasaH pratyabhijJAnAt, pratiSThAphalamIpsitam // 208 // vaikalpye bAhyasAmagryAstatra hi phaladAyitA / manasA'pi kRtAyA vai, sthApanAyA budhoditA // 209 // ata eva pratiSThAyA-mAkAGkSAyAM vibhAvyatAm / itikartavyatAyAH zrI-hAribhadramidaM vacaH // 210 // nyAsakAle tu mantrasya, siddhAnusmRtipUrvakam / muktau tatsthApanasyeva, kartavyaM sthApanaM hRdA // 211 // yato bhaktivizeSasyA-dhAyakatvena satphalA / pratiSThA'nye tato bhedA, hAribhadravacasyapi // 112 // granthe bhagavatA tena, yatpUjAviMzikAbhidhe / svapratiSThApitatvAdyA-vizeSA api kIrtitAH // 213 // Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratiSThatattvam te hi mUrtigatA bhedA-Adriyante phalAvahAH / AtmavizeSake bhakti-vizeSAdhAyakatvataH // 214 // tathAhi sudhiyaH kecit, svayaMkAritayA dhruvam / sthApanayA'tra manyante, pUjAM bahuphalapradAm // 215 // anye ca bruvate pUjyAH, pUjAM kAritayA tayA / gurubhirmAtRpitrAdyaiH, pUjakAnAM phalAvahA // 216 // vidhinaiva viziSTena, tayA kAritayA pare / viziSTaphaladAyitvaM, pUjanAyAH pracakSate // 217 // viziSTavidhisAmagrI, vinApi bhaktizAlibhiH / lepanAdau kRte bhUmau, gomayAdikavastubhiH // 218 / / manaHsthApanayA zuddha-sthAnamAtre'pi satphalA / matA paJcanamaskAra-sthApanAmAtrato'rcanA // 219 // sarvaM hi karma sarvasyo-payogasadRzaM matam / prazastaM jAtitaH kiJci-niyataM naiva kasyacit // 220 // tatastasya tadiSTaM yata, karma yasyopakArakam / iti sarve'pi te pakSA-vizeSeNa phalAvahAH // 221 // ata eva nayAbhijJairyazovijayavAcakaiH / pratimAzatakasyaivaM, vRttau nyAyavizAradaiH // 222 // tisRNAmeva mUrtInAM, samAkhyAtA hyavandyatA / zuddhAzayAparisphUrte-statrA'nAdaraNIyatA // 223 // tatra digambarairyA ca, kaTukaizca pratiSThitA / yA ca dravyeNa niSpannA, dravyaliGgabhRtAmiha // 224 // tadbhinnAH pratimAH sarvA- vandanIyAzca sammatAH / vAsakSepAcca sAdhUnAM, vandyAstisro'pi tAH khalu // 225 // Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 zrIhIranAmadheyAnAM sUriSu cakravartinAm / AjJaiSA yattataH zuddhA - zayasphUrteH samudbhavAt // 226 // itthaJcAnupayogitvaM, pravadantIha sarvathA / ye pratiSThApitatvasya, gurvAdyaizcaiva mUrtiSu // 227 // vidhinA ca pratiSThApi-tattva eva ca nirbharam / kurvanti ye budhAste svA-zayaM jAnanti nApare // 228 // evaJca bAhyabimbAda, mukhyadevaikagocaraH / nija eva hi bhAvo'pi syAtpratiSThopacArataH // 229 // nijabhAva: sa evAya- mityabhedopacArataH / pratimAyAM yato'rcyatva - mApAdayati nizcitam // 230 // syAttadadhyavasAyasya, nAze nanvevamAkRtau / apratiSThitatApattiriti cedatra kathyate // 231 // tadvinAze'pi bimbAdau, tadAhitasya sattvataH / sadopacaritAravyasya, svabhAvasya na dUSaNam // 232 // dvidhopacaritAkhyaH sa, svabhAvo gIyate budhaiH / ekaH svAbhAvikazcAnya- aupAdhika iti smRtaH // 233 // tatrApyAdyaH parajJatva- paradarzakatAtmakaH / antyo vicitrarUpazca tathA sarvaM samaJjasam // 234 // evaJca vidhizAstreNa, sadgurUNAM prasAdataH / sadAmnAyena labdhena, bodhitAdvidhivRndataH // 235 // sthAnavarNArthayogAdi - viziSTaguNazAlinA / zraddhAbodhasadadhyAtma-nirmalena mahAtmanA // 236 // vihitAyAM pratiSThAyA - marhato jagadIzituH / vidhimantrAdisAmarthyAccamatkAro'pi jAyate // 237 // granthatrayI Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratiSThAtattvam asaMzayaM; yato'neka-tIrtheSvanyatra khalvapi / jAto'sAvadbhutaH samyak , zuddhAnubhavagocaraH // 238 // zAstreSu viniyuktasya, yataH pUjyairmaharSibhiH / aGgAGgibhAvasampanna-mantrAdvAnAdisadvidheH // 239 // samagrakarmakANDasya, satprabhAvAdanuttarAt / sadbhaktyA ca samAkRSTA, dUrasthAnasthitA api // 240 // tattatIrthakRtAM tIrtho-natibhaktiparAyaNAH / tattacchAsanadevA vA, devyo vA divyazaktitaH // 241 // tatra sAnnidhyamAdhAya, tIrthe caitye'thavA''kRtau / tIrthaprabhAvanArthAya, darzayanti camatkRtim // 242 // viziSTapuruSeNAtra, kRtAyAH samyaguhyatAm / pratiSThAyAzcamatkAra-mAhAtmyamidamadbhutam / / 243 / / yadatrAkarSaNaM dUra-vartinAmapi nAkinAm / saMnidhAnaM ca sAnnidhyA-ddarzanaM ca camatkRteH // 244|| sarvaH so'yaM prabhAvazca, mantrAdInAM nibudhyatAm / sthAnavarNArthazuddhAnAM, vizuddhermanasastathA // 245 / / maNimantrauSadhInAM ca, prabhAvo'cintya eva hi / gIyante paramANUnA-mapyacintyA hi zaktayaH // 246 / / yathA lohamayaskAnto, dUrago'pyapakarSati / tathA mantrAdizabdAdyaiH, kRSyante devatA api // 247 // yathAggre sarvamantrANAM, prasthAnapaJcakAtmake / sUrimantre mahAmantre, sarvazuddhyA'dhikAriNA // 248 // vidhinA''rAdhite samyak, tadadhiSThAyakAH surAH / sAnnidhyaM kurvate nUnaM, kAmyasiddhIzca tanvate // 249 // Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 mantreNA''hUyamAnAzca, phaNino mantravAdibhiH / yathA''gatya viSaM pratyA- dadate jIvitecchavaH // 250 // dAhAnukUlasAmarthyaM, dUrasthe'pi hutAzane / suprayukto yathA mantraH, pratibadhnAti satvaram // 251 // yathA''kAzasthitAH sarve, grahA api vitanvate / iSTAniSTaM yathA sthAnaM, jyotiHzAstre vinizcitam // 252 // yathA vA grahazAntiH syAd-grahazAntistavAdibhiH / sAmarthyaM sarvametannu, pudgalAdernibodhata // 253 // bhASaikavargaNAskandhA - bhASApariNatAH khalu / atra zabdatayA yasmAnmate jainezvare matAH // 254 // evaM mano'pi vijJeyaM, darzane'tra jinezituH / tadvaNAtmakaskandhA manastvapariNAminaH // 255 // puNyaM pApamapItthaM ca, vijJeyaM pudgalAtmakam / kArmaNavargaNAskandhA-yataH karma zubhAzubham // 256 // taireva jIvasambaddhai- rAtmanA''tmani sarvataH / audArikAdayaH sarve, kRSyante paramANavaH // 257 // evaJca siddhajIvAnAM, muktAnAM sarvakarmabhiH / pudgalasya na kasyApi, sambandhaH svAtmasAnmataH // 258 // AhArapudgalAdAnaM, nApyataH siddhadehinAm / abhAvAt sarvathA teSAM tadAkarSakakarmaNAm // 259 // sAmarthyaM paramANUnA-macintyaM, yAnti te yataH / samayaikyena lokAntA lokAntamaparaM dhruvam // 260 // `nayantyAtmAnamapi te, samayenaiva nizcitam / lokAntameva lokAntA-dityanekA vicAraNA // 261 // granthatrayI Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratiSThatattvam yazca tIrthakRtAM kAle, janmakalyANakAdike / indrasiMhAsanasyApi, kampanaM janmasUcakam // 262 // evaM bhagavatAM teSAM, janmakalyANakAdiSu / udyota eva sarvatra, jAyate narakeSvapi // 263 // tatpuNyaparamANUnA-meva sAmarthyamadbhutam / dUrasthite'pi tIrtheze, kampanodyotanAdi yat // 264 // AjJayA devarAjasya, yaddhariNaigameSiNA / anIkAdhipadevena, sughoSAghaNTavAdanam // 265 / / taducchalitazabdAnAM, ghaNTAsvanyAsu karSaNam / yojanAsaGkhyasaMkhyeya-dUragAsvapi yaddivi // 266 / / ghaNTAzabdazrutau pazcA-dupayukteSu nAkiSu / utsukeSu ca zakrAjJAM, saMzrotuM suprayatnataH // 267 // tena devena tadghaNTa-dvAreNaiva yadaJjasA / jinajanmAdikAzeSa-jJApanaM taddivaukasAm // 268 / / teSAmapi ca saMkhyeyA-saMkhyayojanavartinAm / yadratazca zakAjJA-zabdasaMzravaNaM bhavet // 269 / / evaJcA'nekadhA zakti-racintyA pudgaleSviyam / kiyatI varNyate tatra, durjeyA hyasmadAdibhiH // 270 // sarvaM lokaM samantAcca, catubhiH samayairapi / zabdAdyAH pudgalaskandhA vyApnuvantIti nAdbhutam // 271 // zaktau satyAmacintyAyA-mevaM ca paramANuSu / kimasambhAvanAsthAnaM, sarvamityupapattimat // 272 / / evaM mantrAdisAmarthyAt, pratiSThAdau ca karmaNi / mUrtI devasya sAnnidhye, kimazakyaM camatkRtau // 273 // Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 camatkRtau ca dRSTAnto, varNyate'tra mayA'dbhutaH / samutpanno mahAtIrthe, zrImatserIsakAbhidhe // 274 // sAkSAtkRto mayA'nyaizca, sUribhiH sAdhubhistathA / zrAvakANAM sahastraizca, janairanyaizca bhUribhiH // 275 // tathAhi - tanmahAtIrthaM, serIseti prasiddhibhAk / kalAvapIha nistulya-prabhAvaM varNitaM budhaiH // 276 // yatra zrIvastupAlena, prAsAde sthApitaM purA / bimbaM zrIneminAthasya, svabandhoH puNyahetave // 277 // granthAntarebhyo vijJeyaM, varNanaM cAsya vistRtam / asaMzayaM mahAtIrtha - midaM pUrNaprabhAvabhRt // 278 // kAlAnubhAvataH kintu, naSTaprAyamabhUdidam / iyatkAlaM ca kenApi, naiva tasya samuddhRtiH // 279 // ekadA puNyayogena, bhavyAnAM bodhahetave / viharannemisUrIza - stattIrthaM samupAgamat // 280 // dRSTAni tatra naSTAni, jinacaityAni sarvathA / tadvimbAni vikIrNAni kAnicicca kvacitkvacit // 281 // bimbAni tatra cAsIran, kAnicit khaNDitAnyapi / itastatazca vikSiptAH, khaNDAH parikarAdayaH // 282 // tathA cAzAtanAM bahvIM, pazupakSinaraiH kRtAm / dRSTvA sarveSu bimbeSu, sUriH khinno'bhavattadA // 283 // catvAryeva ca bimbAni, pArzvanAthajinezituH / akhaNDitAni cAsIrannadbhutAni mahAnti ca // 284 // pratiSThitAni sarvANi, purAcAryaiH prabhAvakaiH / darzanAdeva bhavyAnAM bhavanAzIni tAni ca // 285 // granthatrayI Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratiSThAtattvam 25 padmAsanAkRtau bimba-dvayaM lakSmyA niketanam / kAryotsargAkRtau bimba-dvayaM maGgalamandiram // 286 / / tadA'rhaddarzanAtsarve-'pyamandAnandamedurAH / saJjAtA jAtaromAJcAH kRtAJjalaya AdarAt // 287 / / sUrisamrAT tataH sarvaiH sAdhubhiH zrAvakaiH saha / stotrAdibhiH stutiM cakre, bhavatApazamAvahAm // 288 / / kRtvA stutiM prabhoH samyag, bhAvanAzca bhavApahAH / tIrthAdhiSThAyakAn devAn , tIrthoddhArAya prArthayat // 289 // tadaiva ca svayaM tIrtho-ddhArakAryavinizcayam / cakre cetasi sUrIza - stIrthabhaktyaiva preritaH // 290 // tAni bimbAni tatkAlaM, sUreH sadupadezataH / zrAddhAH sahA''gatAH sthAne, zubhe'nyatra nyavezayat // 291 // tathA caikAmbikAdevyA-mUrtirmana:pramodinI / akhaNDitA ca tatrA'bhUt, sarvasiddhividhAyinI // 292 // sA'pi nyavezi taistatrA-'kArayat sthApanAM punaH / teSAM sAmAnyataH sUriH, kRtvA paJcanamaskRtim // 293 // sarvAmAzAtanAM tAM ca, dUrIkRtya prayatnataH / prArebhe zrAvakaistatra pUjanAbhAvanAdikam // 294 // tathA cAGkarasAGkendau, vaikrame'bde site dle| . dazamyAM mRgazIrSasyA-'bhUttattIrthapravartanA // 295 // evaJca nemisUrIzAt, punaH khyAtimavAptavat / sarvatra tanmahAtIrthaM, pratyahaM vRddhimad bhRzam // 296 // taddinasyA'parAhne ca, sUrirAD vyaharattataH / madhye mArgasya tatrA'bhU-dAzcaryaM caikamadbhutam // 297 // Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 mArgadvaye'ntarA prApte, vibhrAntyA'bhISTavartmanaH / sarve'pi prayayurmArgA-dunmArgamanabhIpsitam // 298 // tanmadhyAtsAdhurekastu mArgamevA'nvagAtparam / na jJAtaM kenacit so'gAt, kutra vA kena vartmanA // 299 // calatsu mArgavibhrAntyA sarveSu saha sUriNA / akasmAdAgamadvayomnaH, kAcidvANI supezalA // 300 // nAbhISTa eSa panthA bhoH, kintUnmArgaH prayAta tat / anenA'paramArgeNa, sthAnamiSTamavApsyatha // 301 / , agre drakSyatha yUyaM ca, kSetraM karpAsitaM sitam / iti cihnaM sumArgasya, yAta bhoH sukhapUrvakam // 302 // sUriNaiSA zrutA vANI, sAdhubhiH sakalairapi / caladbhiranyalokaizca, sauccaiH spaSTaM vinirgatA // 303 // keneyaM bhASitA bhASA ? kuto'yaM dhvanirAgataH ? | dRzyate ko'pi naivAtra, sarve'pIti vyacintayan // 304 // ko'styayaM bhASate kazca ? yaH ko'pi vadatUttaram / ghoSitaM sUriNA'pyevaM, na ca ko'pyavadatpunaH // 305 // kimiyaM devabhASA syAttasyA vA sambhavaH katham / sambhavo na narasyApi, gatAH sarve'pi vismayam // 306 // sarvApi bhrAntirevaiSA, nUnamasmAkamadbhutA / sarve'pyagre tatazcelu-rvANImavagaNayya tAm // 307 // 4/ agre calatsu sarveSu, mArge kuNDalitaH phaNI / chatrIkRtaphaNaH sarvairdRSTo mArganirodhakRt // 308 // dhruvaM devAnubhAvo'yaM, zrImatpArzvaprasAdataH / zrutapUrvA'pi sA vANI, nUnaM devakRtaiva nu // 309 // granthatrayI Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratiSThAtattvam unmArgapatitAnasmA-nevaM nivArayatyasau / sUriNA sakalaizcetthaM, sAkSAttvena vinizcitam // 310 // pratijagmustatastasmAt, sarve'pi bhrAntavartmanaH / mArgaM divyAnubhAvena, darzitaM varamanvayuH // 311 // kiyaddUraM gate mArge, vyomagI: sUcitaM sitam / sarve'pi dadRzuH kSetraM, niracinva~zcamatkRtim // 312 // krameNeSTapuraM prAptAH sarve'pi sukhapUrvakam / " prAgevAgatavAn so'pi, sAdhuH sammilitaH sukham // 313 // AzcaryavyAjato manye, tIrthAdhiSThAyako'maraH / vyatanotsUcanAM sUre- stIrthoddhArasya bhAvinaH || 314 // krameNa viharan sUriH ziSyavRndasamanvitaH / grAme kArpaTavANijye, caturmAsIM mudA vyadhAt // 315 // tato'parAM caturmAsIM, rAjanagara Atanot / tatazcArbudatIrthasya, yAtrAyai prayayau prabhuH || 316 || marudeze hi bhavyAnAM, pratibodhanahetave / kramAdvadhAccaturmAsIM, pure jAvAlanAmani // 317 // pratibodhya janAm sarvAn, stutitrayamatAnugAn / dadau tebhyazca sanmArga caturthastutizobhitam // 318 / / anantaraM caturmAsyA - stato vihRtya sUrirAT / sarvatantra svatantraH sa, medapATe'gamat kramAt // 319 // dayAdAnajinArcAdi- dharmakRtyaparAGmukhAn / tatra prabodhayan bhavyA~ - strayodazapathAnugAn // 320 // stimitAntara mithyAttva - dhvAntavidhvaMsamaJjasA / kRtvA teSAM ca sanmArgaM vyatarannibharairgavAm // 321 // 27 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthatrayI viharanevamAcAryo - durge'gAtkomalAbhidhe / sahasrANyatra SaTatriMzat,zrAddhAgArAH purA babhuH // 322 / / zatAni jinacaityAnAM, trINi SaSTyadhikAni ca / tad vyanezat kamAtsarvaM, kintu kAlAnubhAvataH // 323|| yaM durgaM zaraNIkRtya, medapATanarAdhipaH / pratApaH prANabhogenA-'pyAryadharma rarakSa saH // 324|| nibhAlya tatra tatsarvaM, dRzyaM sUriH purAtanam / kalpadrurjaGgamaH sAkSA-ttatazcAvAtaranmarau // 325 / / paJcatIrthyAM ca caityAni, vanditvA tatra bodhayan / bhagavadvimbatatpUjA-vimukhAn puSkalAn janAn // 326 / / grAhayaMzcaiva saddharma, dharmasAmrAjyamadbhutam / vistArayazca sarvatra, vAdivAraNakesarI // 327 // kramAtsAdrau caturmAsI, vidhAya sAdaraM varAm / tato niSkramya sUrIzaH, paJcatIrthAM gato laghum // 328 // namasyan bhUricaityAni, pAvayan marubhUmikAm / Agamat pAlaDIgrAma, zirohIrAjyavartinam // 329 // sUrIzvaropadezena, yatastatra purA'bhavat / jesalameratIya, saGghayAtrAvinirNayaH // 330 // mAghAsitadvitIye'hni, sulagne sarvasiddhide / prayANaM kRtavAn saGghaH, sUriNA saha sotsavam // 331|| grAmAnugrAmamAtanva-nnapUrvAM zAsanonnatim / sAdharmikANAM vAtsalyaM, sAphalyaM draviNasya ca // 332 // evaJca madhumAsasya, pUrNimAyAM kamAt kramAt / tIrthaM jesalamerAkhyaM, zrIsaGghaH prAptavAn sukham // 333 // Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratiSThAtattvam trayodazadinIM saGghaH sthitvA yAtrotsavAdibhiH / purANaM tatra citkozaM dRSTvA ca harSito'bhavat // 334|| trayodazyAM ca caitrasyA'sitapakSasya sUrirAT / mAlAM saGghapateH samyag, vidhinA''ropayattarAm // 335 // zrIsaGghastaddinenaiva tataH prativinirgataH / sUriNA saha samprAtaH phalavarddhipuraM kramAt // 336|| sUrIzazca caturmAsIM kRtavAMstatra sAgraham / svasthAnaM ca punaH saMghaH kramAtpratigataH sukham ||337|| tataH paraM caturmAsyAH sUrIzo viharan kramAt / tanvan vaco'mRtairbhavya-bhavasantApasAntvanam // 338 // karpaTaTakAkhye'gAt, tIrthe yatra vimAnavat / svayambhUpArzvaprAsAdo, rAjate saptabhUmikaH // 339 // vihRtyA''gAttataH sUriH pAlIgrAme purAtane / sthitvA tatra caturmAsI - manyatra vyaharattataH // 340|| bhavyAn prabodhayan sUriH khANDagrAme samAgamat / saiva saGghapatizcA'nye'pyAgatAstatra vanditum // 341 // saGghapatyAdibhistatra, pratiSThAnirNayaH kRtaH / tIrthe sUryupadezena, karpaTaheTakAbhidhe // 342 // yAtrAyai tasya tIrthasya saGghastadupadezataH / pAlIto nirayAttatra, saGgha sUrIzvaro'pyagAt ||343|| prAptaH krameNa tattIrthaM zrIsaGghaH sUriNA saha / zubhe dine ca mAlAyA vihitaM paridhApanam // 344 // pratiSThAsatkakarmA'thA-''rabdhaM zrAddhaizca sUriNA / prAvartantotsavAH kumbha - grahArcAgItakAdayaH // 345 // 29 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthatrayI svayambhUpArzvanAthasya, tatrAsIdvimbamadbhutam / anyato'nyAni bimbAni, sUriNA''nAyitAni ca // 346 / / atyadbhutaM mahadvimbaM zAntinAthasya cA'nagham / pAlIgrAmaM svayaM sUri-rgatvA''nAyitavAMstataH // 347 / tacca pratiSThitaM pUjyai-bhagavadbhiH suhastibhiH / purA sampratirAjena, zreyase svasya kAritam // 348 // prAsAde tatra tIrthe ca, catasrazcaiva bhUmayaH / pratimA sthApanAyogyA nA'nyA hyAkRtimAtrataH // 349 / / mAghazuklasya paJcamyAM, catasRSveva bhUmiSu / vidhinA jinabimbAni, sUrirasthApayattataH // 350 // militAni sahasrANi, janAnAM tatra bhUrizaH / vihitazcotsavaH zrAddha-vRddhasnAtrAdikairmahAn // 351 // utsavaM pAlaDIvAsI, saiva saGghapatiLaghAt / catvAriMzatsahasrANAM, rUpyakANAM vyayena ca // 352 // madirA-jIvahiMsAdyai-jhaTilokAdibhiH kRtAm / tatrApyAzAtanAM ghorAM, prayatnena nyavArayat // 353 // vividhAn vighnasaMghAtAn, prANasyApyanapekSaNAt / sahitvApi taduddhAraM, dharmavIro vyadhApayat // 354 // karpaTaheTakoddhAra-vistRtaM varNanaM param / prasaGgAddarzitaM kiJcid, granthabAhulyabhItitaH // 355 // vihatyAtha marau deze, kramAdAcAryapuGgavaH / prayAtazcArbude tIrthe, tathA kumbhArikAgirau / 356 // tAraGgAkhyagirestIrthAt, kramAt serIsakAtpunaH / gaurjarAtyAgrahAdrAja-nagare samupAgamat // 357 // Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 pratiSThAtattvam kRtA tatra caturmAsI, tatra sUryupadezataH / dhUlevAtIrthayAtrAyai, saGghasyA'bhUdvinizcayaH // 358 // serIsakasya tIrthasya, vartmanA sUrisadgirA / prayANaM kRtavAn saGghaH, kramAttatIrthamAgataH // 359 // sUrIzvaro'pi tattIrtha-samuddhAraikamAnasaH // tadopadezatastIrtho-ddhArArambhamasUtrayat // 360 // kramazo'gAcca dhUlevA-tIrthaM saGghazca sUrirAT / samApyA'zeSatatkAryaM saGghaH pratigataH kramAt // 361 // sUrirAjaH punastvagre, medapATe prayAtavAn / udayapuramAyAta-zcaturmAsI ca tasthivAn // 362 // rANakapuratIrthasya yAtrAyai nirgatastataH / sUrIzvaragirA saGgha-statra sUri H prayAtavAn // 363 // yAtrAM kRtvA tataH sUri-rjAvAlAvyapure'gamat / tato'pi nirgataH saGghaH, siddhAcalagiri prati // 364 // jIrAvasyabhidhaM tIrtha, saGgha AgatavAn kramAt / tato'rbudagiri-kumbhA-rikAtIrthaM tato'gamat // 365 // tadA kumbhArikAtIrtho-ddhAro'bhUt sUrisadgirA / tataH zaGkezvaraM tIrthaM, sUristatraiva tasthivAn // 366 // saGghaH zatruJjayaM yAtaH, sUriziSyairalaGkRtaH / kramAtserIsakaM tIrthaM, yAta AcAryapuGgavaH // 367 // caturmAsyabhavadrAja-nagare zrIbhRte tataH / tadbhaktyekamanAH sUri-rgata: serIsakaM punaH // 368 // stambhatIrthe mahAtIrthe, pAvane ca purAtane / kramAtsaMghAgrahAt sUri-zcaturmAsImavasthitaH // 369 // Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 granthatrayI tatra nAbheyacaityasyoddhAraM kAritavAn svayam / bhavyopadezadAnena, puSkalAcca dhanavyayAt // 370 // evamAsannagrAme'pya-kArayat zarkare pure| viharajjinacaityasya, samuddhAraM prayatnataH // 371 // tato vyadhAt punA rAja-nagare sUricakrirAT / caturmAsI tathA'nyAM tA-mapi tatraiva cakrivAn // 372 // evaJcaiva caturmAsI, vyadhAccANasamApure / tataH sA cAbhavatsUreH, pattanAkhye mahApure // 373 // tatrApi tIrthayAtrAyAH, saMghasya nirNayo'bhavat / raivatAcalayAtrArthaM, sallagne prasthitazca saH // 374 / / sUriNA saha saMgho'gA-ttIrthaM zaMkhezvarAbhidham / tatra mAlAvidhiM sUri-ya'dhAt saMghapateH svayam // 375 // tataH kramAccalan saMgho,-dhrAGgadhrApuramAgamat / tato'gre prAcalatsaMghaH, sUristatraiva tasthivAn // 376 / / vartmanazcAtidIrghatvA-ttIrthasatkAdikAryataH / caturmAsI kramAdrAja-nagare sUrirAD vyadhAt // 377 // tato'gAt stambhatIrthe sa, navIne tatra kArite / prAsAde stambhanezasya, pratiSThAM ca vyadhApayat // 378 // tathA'JjanazalAkA'pi, vyadhAyyAcAryacakriNA / bahUnAM jinabimbAnAM, caturmAsyapi tatra ca // 379 / / yAtrArthaM nirayAtsaGghaH, zatruJjayagiri prati / sUreH sadupadezena, stambhatIrthAcca puNyabhAk // 380 / / sUriNA saha saGgho'gAt kramAcchatruJjayAcalam / samApyA'khilamAlAdi-kRtyaM saGghazca pratyagAt // 381 // Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratiSThAtattvam kadambagirimAcAryo, yAtrArthaM ca tato'gamat / taduddhAraikacetaskaH, sadA taddhyAnatatparaH // 382 // kadambagirirAjo hi taddhyAnArUDhacetasAm / sAdhakazcintitArthAnAM zatruJjayagiriryathA // 383 // yatsa zatruJjayasyAdya-zRGgavat sarvasiddhibhRt / mahAprabhAvakazcaiva, zAstreSUkto yadAha ca // 384 // 'atho kAdambakagirau, zrInAbhaM bharato'vadat / bhagavan ! kiMprabhAvo'yaM, parvataH khyAtimAn bahu ? ||385 // gaNAdhIzo'pyathovAca, cakrin ! zrRNu kathAnakam / utsarpiNyAmatItAyAM caturviMzo jino'bhavat // 386 // sampraterarhatastasya, kadambAkhyo gaNAdhipaH / munikoTibhiratrAgAt, siddhiM kAdambakastataH // 387 // santyatra divyauSadhayaH, prabhAvaparipezalAH / rasakUpyo ratnabhuvaH, kalpavRkSAstathA'pare // 388 // dIpotsave zubhe vAre, saMkrAntAvuttarAyaNe / nyasenmaNDalamatraitya, syuH pratyakSA hi devatAH ||389 // na tA auSadhayaH kAzcidrasakuNDAni tAni ca / siddhayo'pi na tAH santi, yA na santi girAviha // 390 // surASTramaNDalabhuvo- dAridryeNa kathaM janAH / pIDyante yatra kAdamba - giriH siddhiniketanam ? // 391 // kadambenApi no yasya, dAridryaduraghAti hA / nirbhAgya iti taM naiva, rohaNAdriH pratIcchati // 392 // tuSTo yasyAstyayaM zailaH kAmadhenu-suradrumAH / cintAmaNyAdayastasya, sarve tuSTAH samantataH // 393 // 33 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 naktamauSadhayo yatra, nijabhAdIpasaMcayaiH / tamo haranti dAridrya - miva nirbhAgyamandirAt // 394 // chAyAvRkSAH kalpavRkSA atra santi sanAtanAH / rucakAdrAviva svairaM yacchanti bahu vAJchitam // 395 // kAlahAneH krameNaite, na bhaviSyanti gocarAH / martyAnAmiva varSAsu, meghacchnnaraveH karAH // 396 // parazRGgavadetacca, zRGgaM kAluSyanAzanam / bhavadvayopakAritvAt, khyAtimeti punarbhRzam // 397|| mahimAnamiti zrutvA, cakrI kAdambabhUbhRtaH / tatrAnekadrumAkIrNe, dharmodyAne mahAmanAH || 398|| prAsAdaM varddhamAnasya, caturviMzasya bhAvinaH / acIkaradvardhakinA, nAkinAyakasammatam // 399 // kAdambAtpazcime zRGge zatruJjayanadItaTe / gajavAjimayI senA, cakriNo'sthAcca kAcana // 400 || tatra rogAdinirmuktA, hastyazvavRSapattayaH / kecitsvargamayustIrtha-yogAdapyavivekinaH // 401 // te'tha svargAtsamAgatya, praNipatya narAdhipam / svasvargasaukhyalAbhaM taM, kathayAmAsurAzu ca // 402 // tatra svamUrttisaMyuktAn, prAsAdAnapyakArayan / sa tadAdigirirjAto - hastisenAbhidho mahAn ' // 403|| kadambAkhyagirerevaM, varNanaM varNitaM bahu / zrIzatruJjayamAhAtmye, zrIdhanezvarasUribhiH // 404 // sUrirAjo'pi tattIrtha- samuddhArasya dezanAm / vyataradbhavyadehibhyo - vacaH pIyUSadhArayA // 405 // granthatrayI Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 pratiSThAtattvam tadaiva jinaprAsAdo-mahAnArabhyatA'JjasA / kadambagirirAjasyA -dhastAtparisare vare // 406 // sa kramAt pUrNatAmApad dvApaJcAzajjinAlayaiH / zobhanaH puSkaladravya - vyayenA'tyantabandhuraH // 407 // evaM gireH kadambasyo - patyakAyAmapi kramAt / prArambho jincaityaanaa-mbhvdbhribhuutidH||408|| vihara'zca sukhaM sUriH, kadambapurataH zanaiH / gatvA bhaNDArikAgrAme, pratiSThAM ca vyadhApayat // 409 // svopadezena suzrAddha - nirmApitajinAlayam / tAladhvajagiriM gatvA, purIM madhupurIM gataH // 410 // tatrAbhUcca caturmAsI, tato'pi vimalAcalam / prati nirgatavAn saGghaH, tatra sUrIzvaro'pyagAt // 411 // viharan saha saGkena, sUrirAgatavAn kramAt / kadambAkhyagiri hasta-giri siddhAcalaM tathA // 412 // yAtrAM vidhAya saGghazca, pratyagAnnijakAM purIm / punaH prayAtavAn rAja-nagaraM sUripuGgavaH // 413 // caturmAsI sthitastatra, punaH serIsakaM gataH / pratyAgatya caturmAsI, punastatraiva saMsthitaH // 414 // kramAtserIsake tIrthe, nUtane jinacaityake / pArzvanAthapravezasya, nirNayaH zrAvakaiH kRtaH // 415 // sUrIzvaro'pyagAttatra, prArabdhazca mahotsavaH / kumbhasthApanamukhyAzca, kriyAH sarvAH pravartitAH // 416 // evaM bhagavadvimbeSu jAtA yA bhUrikAlataH / anekAzAtanAstAsAM, parihArakRte punaH // 417 // Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 granthatrayI / 420 // abhiSekAdikAn sarvAn,kArayitvA kriyotsavAn / mantrAdividhayo'pyuccaiH, sUriNaiva svayaM kRtAH // 418 // kRtvA'khilavidhAnAni, pArzvanAthajinezituH / mahAtejasvinI mUrti-rnItA dvArAgrataH prage // 419 / / tadAnImapi sUrIzo-mudrAmantrAdikAn vidhIn / vidhAya prArthanAmekAM, prabhoH prArabdhavAn punaH // 420 // prArthanAdhIragambhIra-dhvani zrotumivotsukA / kIrNA janasahanaizca, pRthivyapyacalA'bhavat // 421 // 'serIsakamahAtIrtha - nAyaka ! tvaM prasIda me / iyatkAla prabhAvaste, nAjJAyi matimauDhyataH // 422 // AzAtanA kRtA mUDhai- rupekSA cA'smadAdibhiH / tatsarvaM kSamyatAM deva !, karuNAkSIrasAgara ! // 423 // cirakAlamidaM tIrtha - bhabhUdbhariprabhAvakam / tataH kAlAnubhAvena, jIrNazIrNamajAyata // 424 // nAgataM dRkpathaM nAtha ! keSAJcidapi bhAvinAm / jIvAnAM bhAgyadoSeNa, kiyatkAlaM jinezvara ! // 425 / / bhAgyasAGgatyato deva !, tataH prAkaTyamAgatam / tIrthasevakadevAnA-manubhAvAdidaM mahat // 426 // suzrAddhAnAM subhaktAnAM, bhAgyabhAjAM ca dhImatAm / sUrINAM ca munInAM ca, jAtehA'tra taduddhRtau // 427 // tavA'tra kAritaM caityaM, prabhAvADhye sutIrthake / tAvatkAlamiha sthAne, sthApanA nAtha ! te kRtA // 428 // bhavyarupAsakaiH zrAddhaiH, prAsAde'tha pravezanam / navIne kriyate nAtha !, sumahotsavapUrvakam // 429 // Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 pratiSThAtattvam iyatkAlaM kRtaM nAtha ! zAstrAbodhAdidoSataH / AzAtanAdikaM yadyat, tattanme kSamyatAM prabho ! // 430 // jagatAM nAtha ! me jAtA, nyUnatA bhaktikarmaNi / vidherajJAnato vApi, devate ! dInavatsala ! // 431 // kSamyatAM kSamyatAM deva !, karuNAsaritAM pate ! / bhavyAnAM bhUribhaktAnAM, tatprasIda prasIdatAt // 432 / / OM hIM zrIM zrIdharaNendra -padmAvatIniSevita ! / serIsakamahAtIrtha - nAyakAnandadAyaka ! // 433 // zrImatzramaNasaGghasya, Rddhi vRddhi ca maGgalam / zivaM kuru kuru svAhA, tuSTi puSTiM ca sarvataH' // 434 // kRtaivaM prArthanA prauDhA-''hlAdadA sUriNA svayam / vijJApitazca bhagavA-natha caitye pravezanam // 435 // muhUrte ca kramAtprApte, gajASTAGkendusaMmite / vaikrame vatsare mAghe, mAse zukle dale vare // 436 / / tithau SaSThyAM bhRgau vAre, zanau lAbhe svasadmage / candramasyazvinIyukte, lAbhe lAbhAvahe ravau // 437 // lagnoccage bhRgau karka-sthite paJcamage gurau / guruNA caiva dRSTeSu, sakaleSu graheSvapi // 438 // kumArAkhye mahAyoge, raviyoge mahottame / zrIserIsakapArzvasya, pravezaH paramo'bhavat // 439 / / avaziSTAH kriyAzcaitya-vandanaM pravidhAya ca / punarvyadhAt stuti sUriH, sAdhubhiH zrAvakaiH saha // 440 // tato'tha nirgatAH pArzva-netrayorjalabindavaH / mUlasthAnAgamAddharSo-cchalitAstatkaNA iva // 441 // Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 granthatrayI kramAt phaNeSu sarveSu, sarveSvaGgeSvapi kramAt / sudhAdhArA ivA'mbUnAM vRSTA dhArAH sahasrazaH // 442 // prAsAde'pi ca sarvatrA-'dhazcopari tathA'bhavat / sugandhAdvaitarUpazca, samasto'bhUjjinAlayaH // 443 / / sthitaM tadadbhutaM yAvat, praharANAM catuSTayam / jAtaM cA''bAlagopAlaM, darzanaM taccamatkRteH // 444 // nedaM bhagavato bimbaM, kintu sAkSAdayaM prabhuH / ityevaM hRdaye prAyaH, sarveSAM sphuritaM tadA // 445 / / sAkSAdbhagavatA hyeva, prasannIbhUya bhUtale / bhavyAnivAmRtIkartuM, sudhAdhArAH pravAhitAH // 446 // vastutastasya tIrthasyA-'dhiSThAtrA'tazcamatkRteH / serIsApArzvanAthasya, prabhAvaH prakaTIkRtaH // 447 // mUrtI pratiSThitatvasya, vidhemantrAdikasya ca / sarvametaddhi mAhAtmyaM vijJeyaM vizadAzayaiH // 448 // upAyazatakenApi, nAnyatheyaM camatkRtiH / pASANamayabimbeSu, dhArAvAhaH kathaM yataH // 449 / / mantrAdibhiH samAkRSTAH, surAstIrthaprabhAvakAH / kintvevamevamAzcarya, bhaktibhAvAya tanvate // 450 // zrIserIsakatIrthasya, camatkArasya varNanam / ityevaM kiJcidAkhyAtaM, prasaktAnuprasaktimat // 451 / / evaM zaGgezvarAdhIza-pArzvanAthaprabhAvataH / gIyate'nekazAstreSu, jarAyA vinivAraNam / / 452 // evaMca stambhanAdhIza-pArzvanAthaprasAdata : / AcAryAbhayadevasya, kuSTharogasya nirvRtiH // 453 // Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratiSThAtattvam tanmantrAdeH pratiSThAde- vidhermAhAtmyamadbhutam / bodhyamanyatra sarvatrA-'thA'taH prakRtamucyate // 454 // pratiSThA cAtra sadbhakti - vizeSadvArataH khalu / hetuH pUjAphaleSvitthaM, mUrtiSu vidhinA kRtA // 455 / / pratiSThitatvavijJAnaM, pratiSThAto yato bhavet / tatazcA''dhIyate bhakti - vizeSo hyeva pUruSe // 456 // bhaktidvArA ca sA pUjA, phaladA sammatA budhaiH / pratiSThAdhvaMsatajjanya- zaktyornAdara eva hi // 457 // aspRzyazvapacAdInAM, sparzAdau sati mUrtiSu / tasya ca pratisandhAne, bhaktirdvAraM na jAyate // 458 // tathA bhaktivizeSAtma-dvArasyA'bhAvato bhavet / pravartanaM na pUjAyAM na ca sA'pi tathAphalA // 459 // yato bhaktivizeSaika - vyAghAtakatvamIritam / uktasya pratisandhAna- syeti nAtrA'samaJjasam // 460|| spRzyAspRzyavicAro'tra, zAstrasiddhAntabodhitaH / granthAntarAt suvijJeyo- gauravAnneha tanyate // 461 // atha pratiSThitatve'pi, pratimAyAM na vandanA / pUjanA nApi bhaktirno, tatphalAnyapi naiva ca // 462 // yato'yaM jina eveti jinatAdAtmyagocaram / binA bodhaM kathaM pUjA- dikaM tatra nu sambhavet // 463 // pUjAdiviSaye tatra, bhagavattvadhiyaM vinA / yatra pUjAdikaM hetu - sahasreNApi sambhavi // 464 // tAdRzAyA dhiyazcAtra, sambhavo naiva sarvathA / pASANatvAdinA bheda - pratyakSe tu svabhAvataH // 465 // . 39 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 tadabhAvavinizcityAM tadbuddhirnaiva jAyate / tadabhAvasya yadvyApyaM tadvattAnizcaye'pi no // 466 // evaM tadvyApakAbhAva- nizcaye'pi na sA bhavet / yato'nubhavasaMsiddha-metatsarvatra tadyathA // 467 // dhUmAbhAvavinizcityAM, dhUmabuddhirna jAyate / dhUmAbhAvasya yadvyApyaM, jalaM tanizcaye'pi no // 468 // tathArdrendhanasaMyogo-yo dhUmavyApakaH khalu / nizcaye tadabhAvasya na tadbuddhiH samudbhavet / 469 // pratimAyAM tathaivAtra, kathaM syAjjinabhAvadhIH / pratyakSa eva yattatra, jinatvAbhAvanizcayaH // 470 // jinatvAbhAvaniyatA - dharmAH pASaNatAdayaH / ye teSAM nizcayAccApi naiva sA tatra dhIrbhavet // 471 // jinatvavyApakA ye ca, dharmA manujatAdayaH / mUrtI teSAmabhAvasya, nizcayAdapi sA na dhIH || 472 // tathA'yaM jina ityevaM, na mUrtI dhIH kadAcana / na cAto ghaTanA''rcAde - rityuktaM samyageva nu // 473 // iti cetsatyamevaitat, yatra tatra jinatvadhIH / pramA naivA'pyanAhArya - bhramarUpApi sambhavet // 474 / paramAhAryarUpo'yaM, bhagavAnityasau bhramaH / sambhavati dhruvaM mUrtI jinA'bhedaikagocaraH || 475|| bAdhakAle'pi AhArya-bhramotpatterabAdhanAt / jJAnaM yadbAdhakAlecchA - janyamAhAryamucyate // 476 // ata evAkSapAdAdyaiH sannidherupagamyate / AhAryabhramarUpatvaM, bAdhakAle'pi mUrtiSu // 477 // granthatrayI Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratiSThatattvam tathA'laGkArikairitthaM cAdhyavasAnavRttitaH / atizayoktyalaGkAraH, saGgItaH saGgatiM gataH // 478 // 'pazya nIlotpaladvandvA-niHsaranti zitAH zarAH' / ityetasminnalaGkAre, bhrama AhArya eva hi // 479 // tathA ca pUjakAdInAM, darzanAbhyarcanAdikam / AhAryAropato bimbe, jinanAthasya jAyate // 480) saMgrahe sthApanAyAH saM-sthApanAyA vicAraNe / granthe nayopadezAkhye, yadAha vAcakAgraNIH // 481 // pratiSThitapratyabhijJA-samApanaparAtmanaH / AhAryAropataH sA ca, ddaSTraNAmapi dharmabhUH // 482 / / prasiddhaM ca yato guNya-bhedAdhyAropataH khalu / tadgatotkarSavatvasya, pratIti: phalamadbhutam // 483 // ata evahi gaGgAyAM, ghoSa ityasya bhinnatA / ghoSo gaGgAtaTe vAkyA-dityasmAcchAstravizrutA // 484|| gaGgAyAM ghoSa ityatra, gaGgatIre hi lakSaNA / gaGgApadasya tAtparyA-nupapattyA prakalpyate // 485 // tayA ca gaGgayA tatrA-bhedasyA'dhyavasAyataH / vyaktyA pratIyate tIre, zaityapAvanatAdikam // 486 // na ca gaGgAtaTe ghoSa, ityatraivaM pratIyate / lakSaNAbhAvato'bhedA-dhyAropasyApyabhAvataH // 487 // itthaM ca rUpakAlaGkA-rAdigarbhaH stavAdibhiH / stotRRNAM nirjarAlAbho-bhaktyutkarSAnmahAn mataH // 488 // yadAha lumpako mUrtI-jino'yaM mokSado'stu me / ityAdIdaM vaco mithyA karmabandhAya kevalam // 489 // Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 granthatrayI tadapyapAstametena, yato bhaktyA viziSTayA / tAdRzastutibhASAyAH zreyomUlatvameva hi // 490 // sthaapysthaapnyoshcop-meyopmaanyostthaa| bhASAvizeSato bheda-tirodhAnavizeSataH // 491 // bhAvAdbhaktivizeSasya, zreyomUlA hi bodhitA / satyA satyAmRSA bhASA, sthApanAyAcanAdiSu // 492 // AropAdhyavasAnAbhyA-mata evApi lakSaNA / bhedAbhedavizeSeNa, dvividhoktA yadAha ca // 493 // 'viSayasyA'nigIrNasyA-nyatAdAtmyapratItikRt / sAropA, syAnnigIrNasya, matA sAdhyavasAnikA' // 493 / / pratiSThitAM yajenmUrti-mityarcAyA vidhAvapi / abhAvAttadvidhestatra, kathamAhAryadhIH param // 494 // iti cedukta evAyaM, vidhirapyeSa vAGmaye / iSTasAdhanatAbuddhi-dvArA''hAryaprayojakaH // 496 // . yadbhagavadabhedena, prormUrti pratiSThitAm / Aropayediti jJAna-vidhiH zAstreSu bodhitaH // 497 / / tatastadvidhivAkyena, tAdRzAropagocarA / iSTasAdhanatAdhIH syA-dAropecchAprayojikA // 498 // yata AhAryavijJAnaM, bAdhakAlecchayodbhavet / tataH siddhaivamicchAyA-AhAryAropahetutA // 499 / / jinAbhede na mUrtI me'-dhyAropo jAyatAmiti / AropecchA ca tatra syA-diSTasAdhanatAdhiyA // 500 // madiSTasAdhanaM tatrA-dhyAropastadabhedataH / itISTahetutAdhIzca, vidhivAkyena nAnyataH // 501 // Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 pratiSThatattvam ityAvazyakatA tasya, prAguktasya vidheH khalu / ityayaM kalpitaH zAstre, darzitastattvavedibhiH // 502 // aGgAGgibhAvamApannaH, samyagevaM nirUpitAH / zAstreSu vidhayaH pUjA-pratiSThAdikagocarAH // 503 // AhAryabhedarUpeyaM, mUrtI cA'rhanmatirmatA / yogyatAM samapekSyaiva, pratiSThAdyAtmikAM dhruvam // 504 // AhAryAropahetorhi, vidhiniyantritatvataH / icchAyA vidhiyogyatvaM, nA'napekSya pravartanam // 505 / / ata eva ca janmAdi-samayaM vihitaM vinA / zakAdayo'pi no zaka-stavanAdi paThantyapi // 506 // yathA janmAdisamaye, zakrAdyA nijakalpataH / dravyato jinajIveSu yogyatAM samapekSya nu // 507 // bhAvArhattvaM samAropya, tanvate stavanAdikam / tathA ca yogyatApekSA suSThuktA''hAryasiddhiyaH / .508 // dravyaliGginyatazcaiva, tatra tatra prakIrtitaH / sAdhvantaraguNAropA-namaskAro'pi nocitaH // 509 / / sAvadyakarmayuktatvA-dAropAviSayatvataH / niravadyakriyArUpa-yogyatAyA abhAvataH // 510 // syAdetajjinamUrtyAdau, nocitA tadabhedadhIH / tasyA AroparUpatvAta, tasya bhrAntyAtmakatvataH / / 511 // iti cennaiva, yad bhrAnti-rapyastIha phalAvahA / yato'nekatra saMvAdi-bhramo'nubhavagocaraH // 512 // bhramo dvidhA visaMvAdi-saMvAdibhedato yataH / parairapyukta evAyaM, dhyAnadIpe tathA hi ca // 513 // Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8389 44 'saMvAdibhramavadbrahma-tattvopAstyA'pi mucyate / uttare tApanIye'taH zrutopAstiranekadhA // 514 // , maNipradIpaprabhayo - maNibuddhayA'bhidhAvatoH / mithyAjJAnavizeSe'pi, vizeSo'rthakriyAM prati // 515 // dIpo 'pavarakasyA'nta - rvartate tatprabhA bahiH / dRzyate dvAryathAnyatra, tadvad dRSTvA maNeH prabhA // 516 // dUre prabhAdvayaM dRSTvA maNibuddhayA'bhidhAvatoH / prabhAyAM maNibuddhistu, mithyAjJAnaM dvayorapi // 517 // na labhyate maNirdIpa- prabhAM pratyabhidhAvatA / prabhAyAM dhAvatA'vazyaM, labhyetaiva maNirmaNeH // 518 // dIpaprabhAmaNibhrAnti - visaMvAdibhramaH smRtaH / maNiprabhAmaNibhrAntiH saMvAdibhrama ucyate // 519 // bASpaM dhUmatayA buddhvA tatrAGgArAnumAnataH / vaniryadRcchayA labdhaH, sa saMvAdibhramo mataH // 520|| godAvaryudakaM gaGgodakaM matvA vizuddhaye / saMprokSya zuddhimApnoti, sa saMvAdibhramo mataH // 521 // jvareNAptaH saMnipAtaM bhrAntyA nArAyaNaM smaran / mRtaH svargamavApnoti, sa saMvAdibhramo mataH // 522 // pratyakSasyAnumAnasya, tathA zAstrasya gocare / uktanyAyena saMvAdi-bhramAH santi hi koTizaH // 523 // anyathA mRttikAdAru-zilAH syurdevatAH katham / agnitvAdidhiyopAsyAH, kathaM vA yoSidAdayaH // 524 || ayathAvastuvijJAnAt phalaM labhyata Ipsitam / kAkatAlIyataH so'yaM, saMvAdibhrama ucyate // 525 // granthatrayI Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratiSThAtattvam svayaM bhramo'pi saMvAdI, yathA samyak phalapradaH / brahmatattvopAsanApi, tathA muktiphalapradA' // 526 // tathA cA''hAryarUpAyAH pratimAyAM dhiyo'pyatha / bhaktizca nirjarA muktiH, saMvAditvAt phalaM matam // 527 // pratyabhisandadhAnasya, yathA citritakAminIm / prAdurbhAvo vikArAde-stathAto nirvikAratA // 528 // taMtra cA'zubhasaMkalpAt pApabandho yathA tathA / mUrtau ca zubhasaMkalpAd, dhruvaM puNyaparamparA // 529 // itthaM vidhipratiSThAyAH, pUjanAtatphalaM prati yA prayojakatA bodhyA, kRtrimapratimAsu sA // 530|| zAzvateSu tu bimbeSu tathA'nAdipratiSThayA / bodhyA pratiSThitatvasya pratyabhijJA prayojikA // 531 // ziSTasyAcAratastatra, tathaiva vidhibodhanAt / zAstre nayopadezAkhye, yadAha vAcakAgraNIH // 532 // tatkAraNecchAjanaka-jJAnagocarabodhakAH / vidhayo'pyupayujyante, tenedaM durmataM hatam ||533 // pratiSThAdyanapekSAyAM, zAzvatapratimArcane / azAzvatArcApUjAyAM ko vidhiH kiM niSedhanam // 534 // pUjAdividhayo jJAna - vidhyaGgitvaM yadAzritAH / zAzvatAzAzvatArcAsu, vibhedena vyavasthitAH ||535 // tattvametasya tadvRttau, jJeyaM vistarato'thavA / nayopaniSadi granthe, jagadguruvinirmite // 536 // pratiSThitasya bimbasya, pUjA ca kriyate'rhataH / bhaktyA supuSpadhUpAdyai- bahudhA sA yadAha ca // 537 // 45 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 granthatrayI pUjA pratiSThitasyetthaM, bimbasya kriyate'rhataH / bhaktyA vilepanasnAna-puSpadhUpAdibhiH zubhaiH // 538 // sA ca paJcopacArA syAt, kAcidaSTopacArikA / api sarvopacArA ca, nijasaMpadvizeSataH // 539 // iyaM nyAyotthavittena, kAryA bhaktimatA satA / vizuddhojjvalavastreNa, zucinA saMyatAtmanA // 540 // piMDakriyAguNodArai-reSA stotraizca saMgatA / pApaga paraiH samyak-praNidhAnapuraHsaraiH // 541 / / kAyAdiyogasAraivaM, tridhA'nyApi matA'rcanA / tacchuddhayupAttacittena, tadaticAravajitA // 542 // kAyayogapradhAnAdhA, vighnopazamanI matA / vacoyogapradhAnA'nyA, matA'bhyudayasAdhanI // 543 / / manoyogapradhAnA ca, parA nirvANasAdhanI / manovAkkAyazuddhayA ca, kRtAstAH satphalAvahAH // 544 // AdyayozcArupuSpAdyA-nayanaitanniyojane / antyAyAM manasA sarvaM, sampAdayati sundaram // 545 / / nAmAntareNa vidvadbhi-retAzcaivApi kIrtitAH / AdyA samantabhadrA syA-dyogAvaJcakayoginAm // 546 // dvitIyA sarvabhadrA syAt kriyAvaJcakayoginAm / sarvasiddhiphalA cAntyA, phalAvaJcakayoginAm // 547 // sAttvikyAdiprabhedena bhaktirapyuditA tridhA / sAttvikI rAjasI caiva, tAmasI ca yadAha ca // 548 // sAttvikI rAjasI bhakti-stAmasIti tridhA'thavA / jantostattadabhiprAya-vizeSAdarhato bhavet // 549 // Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 pratiSThatattvam arhatsamyagguNazreNi-parijJAnaikapUrvakam / amuJcatA manoraGga-mupasarge'pi bhUyasi // 550 // arhatsambandhikAryArthaM sarvasvamapi ditsunA / bhavyAGginA mahotsAhAt, kriyate yA nirantaram // 551 // bhaktiH zaktyanusAreNa, niHspRhAzayavRttinA / sA sAttvikI bhavedbhakti-rlokadvayahitAvahA // 552 // yadaihikaphalaprApti-hetave kRtanizcayA / lokaraJjanavRttyarthaM rAjasI bhaktirucyate // 553 / / dviSadAM yatpratIkAra-bhide yA kRtamatsaram / dRDhAzayaM vidhIyeta, sA bhaktistAmasI bhavet // 554 / / rajastamomayI bhaktiH, suprApA sarvadehinAm / durlabhA sAttvikI bhaktiH zivAvadhi sukhAvahA // 555 // uttamA sAttvikI bhakti-madhyamA rAjasI punaH / jaghanyA tAmasI jJeyA, nAdRtA tattvavedibhiH // 556 // pUjA devAdhidevasya, dRSTinairmalyakAriNI / dhyAnadhArA tataH zuddhA, samAdhizca tataH parA // 557 // yuSmadasmatpadollekhA-bhAvato'bhedabuddhitaH / kiJcidagocaraM jyoti-zcinmayaM bhAsate tataH // 558 // ilikA bhramarIdhyAnAda, bhramarItvaM yathA'znute / tathA dhyAyan parAtmAnaM, paramAtmatvamApnuyAt // 559 // ajJAnadhvAntavidhvaMse, jJAnAJjanaspRzA dRzA / Atmanyeva hi pazyanti, paramAtmAnamaJjasA // 560 // ata eva ca yo'rhantaM, svadravyaguNaparyavaiH / vedAtmAnaM sa eva svaM, vedetyuktaM maharSibhiH // 561 // Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 granthatrayI jinacaityaM jinabimbaM, jinArcA jinadarzanam / yaH kuryAdbhAvatastasya, zivAvadhi sukhAvaliH // 562 // itthaM saMkSepatazcedaM, pratiSThAtattvamIritam / sadgurUNAM prabhAvena, vistRtaM bodhyamanyataH // 563 // nirAkAro'pi bhaktaika-kRpayA dhRtamUrtikaH / zrIvIraH zivado bhUyAt, zrIkadambapurIsthitaH // 564 // anidramunivRndaira-pyArAdhyapadapaGkajaH / sarvalabdhinidhAnaM zrI-gautamo me'stu siddhidaH // 565 / / gAmbhIryodayamaryAdA-sthairyadhairyAdisadguNaiH / jayatvabdhirivAcAryo-nemisUrirjagadguruH // 566 / / jIyAnemIti nAmApi, pAvanaM bhavyadehinAm / dharmavRkSasya sadbIjaM, sarvAbhISTArthasiddhidam // 567 // zrItapAgacchanAthasya, sUrINAM cakravartinaH / sarvatantrasvatantrasya, tIrthasAmrAjyazAlinaH // 568 / / tasya paTTadharaH pUjyaH, sarvazAstravizAradaH / sUcyagravedhakaprajJo-jayatyudayasUrirAT // 569 / / tasya paTTadharaH sUri-nandanazcedamuktavAn / pramAdaskhalitaM cAtra, sadbhiH zodhyaM kRpAparaiH // 570 // aGkASTAGkavidhau varSe, vaikrame phAlgune site / tRtIyAyAM zubhe some, pratiSThAyA mahotsave // 571 // acintyapuNyazAlizrI-nemisUriprabhAvataH / kAdambakamahAtIrtha-punaruddhAravAsare // 572 / / zrIkadambapurImadhye, svaparasmRtihetave / grantho'yaM pUrNatAmApad-bhavyo'taH zivamApnuyAt // 573 // samApto'yaM granthaH // Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahaM namaH // zrIstambhanapatipArzvanAthAya namaH // zrImahAvIrasvAmine namaH // sarvalabdhisampannazrIgautamasvAmine namaH // sarvatantrasvatantra-zAsanasamrAT-sUricakracakravarti-jagadguru-tapAgacchAdhipati-bhaTTArakAcArya zrImadvijayanemisUribhagavadbhyo namaH // AcAryazrIvijayanandanasUribhagavatpraNItaM Acelakyatattvam // natvA zrIstambhanAdhIza, nemisUriM ca sadgurum / Acelakyasya sambandhi, kiJcittattvaM vitanyate // 1 // iha hi tIrthakarAnAzrityA''celakyavicAra prastUyate / tatra kalpakiraNAvalyAM mahopAdhyAyAH zrImanto dharmasAgaragaNinaH-tacca tIrthakaramAzritya caturviMzaterapi teSAM devendropanItadevadUSyApagame tadabhAvAdeve'tyAhuH / kalpasubodhikAyAM mahopAdhyAyAH zrImanto vinayavijayagaNinastu-tacca tIrthezvarAnAzritya prathamAntimajinayoH zakropanItadevadUSyApagame sarvadA'celakatvam, anyeSAM tu sarvadA sacelakatvameva / yacca kiraNAvalIkAreNa caturvizaterapi jinAnAM zakropanItadevadUSyApagame'celakatvamuktaM taccintyam'usabheNaM arahA kosalie saMvaccharaM sAhiaMcIvaradhArI hottha' tti jambUdvIpaprajJaptivacanAt, 'sako a lakkhamUlaM suradUsaM Thavai savvajiNakhaMdhe / vIrassa varisamahiaM sayA vi sesANa tassa Thii' // 1 // tti saptatizatasthAnakavacanAcceti jJeyami'tyAhuH / athA'tra 'duviho hoi acelo saMtAcelo asaMtacelo ya / titthagara asaMtacelA saMtAcelA bhave sesA // ' iti bRhatkalpaSaSThoddezakabhASyavacanam / tavRttizcaivam-'dvividho bhavatyacelaH / tadyathA-sadacelo'sadacelazca / tatra tIrthakarA asadacelAH / devadUSyapatanAnantaraM sarvadaiva teSAM vastrAbhAvAt / zeSAH sarve'pi jinakalpikAdisAdhavaH sadacelA bhaveyuH / jaghanyato'pi rajoharaNamukhavastrikAlakSaNopakaraNadvayasambhavA'diti / evaM paJcAzake'pi - Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthatrayI 'duvihA ettha acelA saMtAsaMtesu hoti viNNeyA / titthagara'saMtacelA saMtAcelA bhave sesA // ' iti vacanam / 'dvividhA-dviprakArA atrA''celakyavicAre acelA-nirvAsasaH sadasatsuvidyamAnA'vidyamAneSu, celeSviti gamyam, bhavanti-syuH vijJeyA-jJAtavyAH / tatra tIrthakarAjinAH asaccelAH santo'celA bhavanti, zakropanItadevadUSyApagamAnantaram / tathA sadbhirvastrairacelAH santo'celAH bhaveyuH-syuH zeSA:-jinebhyo'nye sAdhavaH' iti tavRttiH zrImadabhayadevasUribhagavatpAdIyA / - tatra prathamapakSAnusAriNa:-'tIrthakarA-jinA asaccelAH santo'celA bhavanti, zakropanItadevadUSyApagamAnantara miti vacanena nA'nagAravadAcelakyaM tIrthAdhipAnAmaupacArikaM kintu vAstavameva / tacca bhavatyasati vastre, asattA cA'pagame devadUSyasyeti sarveSAM jinAnAM devadUSyApagamaM tadanantaraM cA'sadacelakatvarUpaM vAstavamacelakatvaM manyante / dvitIyapakSAnusAriNastu-tIrthakarANAM yadi AcelakyaM syAttadA vAstavameva asadacelakatvarUpam / yathA-caramajinapaterAdyadina eva gate'pi vastrArdhenA''celakyaM, kintu sAdhikasaMvatsarAdUrdhvaM sarvathA'pagatavastratve / zeSamunInAM tu na tatheti pratipAdanaparaM'titthagara asaMtacelA' ityAdivacanamiti / naitAvadvacanabalena dvAviMzatijinAnAmapyacelakatvasthApanasAhasaM saphalamiti dvAviMzatijinAnAM sarvadA sacelakatvameva, prathamAntimayozca jinayoH sacelakatvamacelakatvaM ca manyante iti / ____ atrA'pare tu 'sarvaM vAkyaM sAvadhAraNaM bhavatIti nyAyAt 'titthagara asaMtacelA' ityatrA'pi kimapyavadhAraNaM vAcyam / na caivazabdaM vinA kathamavadhAraNaM syAditi vaacym| kvacidevazabdaM vinA'pyavadhAraNapratIteH sarvajanaprasiddhatvAt / ata eva ca'kammamaNAhAre' ityatra SaDazItiprakaraNe evakAraM vinApi 'kArmaNamevaikamanAhArake, na zeSayogAH, asambhavA'dityavadhAraNam / kecit 'kArmaNamanAhArakeSveve'ti vA'vadhAraNaM manyante prekSAvantaH / tatra-'kArmaNamevA'nAhArake' ityatra anAhArake kArmaNakAyayogAnyayogayogavyavacchedo bodhyate / anAhArakamArgaNAyAM kArmaNAdanyo yogo na bhavatIti bhAvaH / 'anAhArakeSveva kArmaNa' mityatra tu kArmaNakAyayoge'nAhArakabhAvAnyabhAvayogavyavacchedo bodhyate / anAhArakAnyavRttitvAbhAvavAn anAhArakavRttitvavAMzca kArmaNakAyayogaH-iti hi tatra bodhaH / yathA-'pRthivyAmeva gandhaH' ityatra pRthivyanyasamavetatvAbhAvavAna pRthvIsamavetatvavAMzca gandhaH-iti bodhaH / tathA ca kArmaNakAyayoga AhArakamArgaNAyAM na Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIvijayanandanasUribhagavatpraNItaM Acelakyatattvam // bhavatIti bhAvaH / nanu, tatra 'kArmaNakAyayogo'nAhArake bhavatyeve'ti kathaM nAvadhAraNam / na cA'yogyavasthAyAmanAhArakasyA'pi sataH kArmaNakAyayogAbhAvAnna tathA'vadhAraNamiti vaacym| bhavatyevetyatraivakAreNA'yogavyavacchedabodhane hi tathA'vadhAraNaM na syAt, tadA'nAhArake kArmaNA'yogavyavacchedasya bodhAt / kArmaNA'yogavyavacchedazcA'nAhArake kArmaNA'vyabhicaritatArUpastasya cA'yogyavasthAyAM bAdhAt / paraM na tatraivakArasyA'yogavyavacchedarUpA'vadhAraNArthakatvam, vizeSaNasaGgataivakArasyaivA'yogavyavacchedarUpAvadhAraNArthakatvAt / yathA-zaGkhaH pANDura evetyatra zaGke pANDuratvA'yogavyavacchedabodhaH / kArmaNakAyayogo'nAhArake bhavatyevetyatra tu evakArasya kriyAsaGgatatvenA'tyantAyogavyavaccheda evArthaH / tathA ca, yathA 'nIlaM sarojaM bhavatyeve'tyatra sarojatvasAmAnAdhikaraNyena saroje nIlabhavanakartRtvAtyantAyogavyavacchedabodhane'yogyavasthAyAmanAhArakasya kArmaNakAyayogAbhAve'pi bAdhakAbhAvAt / yadyanAhArakatvAvacchedenaiva kArmaNakAyayogasattAkartRtvA'tyantAyogavyavacchedabodho bhavet tadaiva tathA bAdhasambhavAt / tathA ca kArmaNamanAhArake bhavatyeveti kuto nA'vadhAraNamiti cet / atrocyate-nIlaM sarojaM bhavatyevetyatra tu kadAcitrIlatvaguNavadabhinnaM yatsarojaM tatkartRkA satteti bodhaH / kadAcittu anyAdRzaguNasaMyuktamityapi gamyate / iti atyantAyogavyavacchedo nirbAdhaH / atra tu na tathA / kadAcidanAhArake kArmaNakAyayogaH kadAcittu anyAdRzayogo'pIti bodhAbhAvAt / pratyuta, anAhArake kadAcidasti kArmaNakAyayogaH kadAcittu ayoga eva-na ko'pi yoga iti bodhaH / iti nA'trA'tyantAyogavyavacchedasya nirbAdhatA / iti na kArmaNamanAhArake bhavatyeveti kRtamavadhAraNamiti / kiJca, kriyAsaGgataivakArArthasyA'tyantAyogavyavacchedasya na sarvatrA'nvayitAvacchedakasAmAnAdhikaraNyenA'nvayaH, kintu kvacidanvayitAvacchedakAvacchedenA'pyanvayaH / yathA-'jJAnamarthaM gRhNAtyeve'tyatra arthagrahaNakartRtvAtyantAyogavyavacchedasyA'nvayitA'vacchedakajJAnatvAvacchedenaivA'nvayaH, sarvasyApi jJAnasyArthagrAhakatvAdeva / na hi sarojaM yathA nIlamapi bhavati anIlamapi bhavati tathA jJAnamarthagrAhakamapi anarthagrAhakamapi bhavati, yena nIlaM sarojaM bhavatyevetivat jJAnamarthaM gRhyatyevetyatra jJAnatvasAmAnAdhikaraNyenA'rthagrAhakatvAtyantAyogavyavacchedAnvayaH syAt / kintuktaprakAreNA'nvayitAvacchedakajJAnatvAvacchedenaiva / Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthatrayI itthaM cA'tyantAyogavyavacchedo'pi kvacidayogavyavaccheda eva paryavasitaH / jJAnatvAvacchedenA'rthagrAhakatvAtyantAyogavyavacchedasya jJAne'rthagrAhakatvAyogavyavacchedasya ca zabdabhede'pyarthabhedAbhAvAt / 52 evaM ye'nyayogavyavacchedamAtramevakArArthaM manyante teSAmapi 'nIlaM sarojaM bhavatyeve'tyatra to dharmiNi lakSaNayA nIlabhavanakartranyayogavyavacchedasya yathA sarojatvasAmAnAdhikaraNyenA'nvayabodhaH, na tathA 'jJAnamarthaM gRhNAtyeve' tyatrA'pi jJAnatvasAmAnAdhikaraNyena tine dharmiNi lakSaNayA'rthagrAhakA'nyayogavyavacchedAnvayabodhaH / kintu anvayitAvacchedakajJAnatvAvacchedenaivA'rthagrAhakA'nyayogavyavacchedabodhaH / sambhavaparavAkyasyA'nvayitAvacchedakasAmAnAdhikaraNyenA'nyayogavyavacchedAnvaye niyAmakatve'pi jJAnamarthaM gRhNAtyevetyAdeH niyamaparavAkyasyA'nvayitAvacchedakAvacchedenaivA'nyayogavyavacchedAnvaye niyAmakatvAt / evaM cA'nyayogavyavacchedo'pi 'jJAnamarthaM gRhNAtyeve 'tyatrA'yogavyavaccheda eva paryavasitaH / jJAnatvAvacchedenA'rthagrAhakAnyayogavyavacchedasya jJAne'rthagrAhakatvAyogavyavacchedasya cA'bhinnArthakatvAt / evaM kArmaNamanAhArake bhavatyevetyatrA'pi atyantAyogavyavacchedasyA'nyayogavyavacchedasya vA mA'yogavyavacchedaparyavasAnA''zaGkA prAsAGkSIditi na tathA'vadhAraNamiti / tathA caivazabdaM vinA'pi vyavacchedArthakAvadhAraNapratItirbhavatyeveti tu siddhameva nirAbAdham / ata eva ca vaiyAkaraNAnAmapi 'kRttaddhitasamAsAzca' ityatra 'samAsagrahaNaM niyamArtham' ityatra vinA'pyevazabdaM niyamarUpAvadhAraNasiddhAntaH / na cA'tra samAse pAkSikyAM prAtipadikasaMjJAyAH prApterabhAvAt kathaM nAma niyamaH / yugapaddhi samAsa - samAsetarapadasaGghAtayoH 'arthavadadhAturapratyayaH prAtipadika' miti sUtraM prAptamiti parisaGkhyaiva bhavitumarhatIti vAcyam / "vidhiratyantamaprAptau niyamaH pAkSike sati / tatra cA'nyatra ca prAptau parisaGkhyeti gIyate // " ityanena pUrvatantrAnusAribhirniyama- parisaGkhyayorbhedena paribhASaNe'pi vaiyAkaraNAlaGkArikANAM pAkSikaprApti- yugapatprAptirUpasyA'vAntaravizeSasyA'vivakSaNAtriyamo'pi parisaGkhyaiva, parisaGkhyApi niyamazabdenaivocyata iti siddhAntAditi / Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIvijayanandanasUribhagavatpraNItaM Acelakyatattvam // 53 evaM vaidikA api 'Rtau svadArAnupeyA'dityAdau evakAraM vinA'pyayogavyavacchedarUpaivakArArthaparyavasite niyame vidhestAtparya kalpayanti / na tatra svadAragamanAderiSTasAdhanatve vidhestAtparyam / svadAragamanAdelaukikapramANAvagateSTasAdhanatAkatvenA'vidheyatvAt / pramANAntarA'prAptaprApakasyaiva zrautavidhitvAt / yathA- 'svargakAmo yajete'tyAdau / tatra yAgAdeH pramANAntareNA'prApteriti / evaM-'paJca paJca nakhAn bhuJjIte'tyAdAvapi vinaivaivakAramanyayogavyavacchedarUpaivakArArthaparyavasannAyAM parisakhyAyAM vidhestAtparya kalpayanti / tenA'trA'pISTasAdhanatve vidhestAtparya bhojanasya rAgaprAptatvenA'vidheyatvAt / nA'pi niyame, paJcanakhAnAM paJcAnAmabhojanasya pratyavAyahetutve mAnAbhAvAt / na caivaM 'Rtau svadArAnupeyAdi'tyAdAvapi niyamo na syAt / Rtau svadAragamanAdyabhAvasya pratyavAyahetutve mAnAbhAvAditi vAcyam / 'RtAvupeyAt svAM bhAryAmanyathA bhrUNahA bhave'dityAdinindArthavAdabalAdaRtusvadAragamanAdyabhAvasya pratyavAyahetutA vyavasthityaiva tatra tadvidherniyamaparatvakalpanA''vazyakatvAditi / parisaGkhyApi tatra na zazAdipaJcavidhAn paJcanakhAneva bhuJjItetyAkArA, paJcanakhabhinnasyaudanAderbhojanasya niSiddhatve pramANAbhAvAt / kintu 'paJcaiva paJcanakhAna bhuJjIte'tyAkArA / tena zazAdipaJcabhinnAnAM paJcanakhAnAM bhojanaM pratyavAyaheturityeva tatra vAkyArtha iti / kecittu-'loke vyavAyAmiSamadyasevA nityAstu jantorna hi tatra codanA / vyavasthitisteSu vivAhayajJa-surAgrahairAsu nivRttiriSTA // ' ___iti vacanaidamparyamAkalayadbhiH 'Rtau svadArAnupeyA' dityAdAvapi parisaGyaiva svIkriyate / RtubhinnakAle gamanaM pratyavAyahetuH, RtukAle ca gamanAbhAvo'pi na pratyavAyaheturityeva hi tatra tAtparyArtha iti bhAvaH / ityalaM prasaGgena / ___athettham-'titthagara asaMtacelA' ityatra kIdRzamavadhAraNaM kAryam ? kiM tIrthakarA evA'sadacelA iti vA, tIrthakarA asadacelA eveti vA ? tatra-prathamakalpe tIrthakaretarA'vRtti yadasadacelakatvaM tAdRzA'sadacelakatvavantastIrthakarA iti bodhaH / iti tIrthakarebhyo'nyasminnasadacelakatvasambandhavyavacchedaH / tIrthakaratvavyApyamasadacelakatvamiti tAtparyArthaH / Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 granthatrayI dvitIyakalpe tu tIrthakareSvasadacelakatvA'yogavyavacchedabodhAt-ayogaHsambandhAbhAvastasya vyavacchedo-nivRttiriti dvAbhyAM niSedhAbhyAM prakRtArthadAdyabodhanenA'vyabhicAritA'sadacelakatvavantastIrthakarA iti bodhaH / ye tvanyayogavyavacchedamAtramevakArArtha iti manyante tadabhiprAyeNa tu, yathA-'zaGkhaH pANDura eve'tyatra zake zaGkhatvAvacchedena pANDurAnyayogavyavacchedabodhaH / tathA'tra tIrthakareSu tIrthakaratvAvacchedenA'sadacelakatvAnyayogavyavacchedabodhaH / ubhayatrA'pi tIrthakaratvavyApakamasadacelakatvamiti tAtparyArthaH / tatra pUrvoktaprathamapakSAnusAribhirna prathamakalpa AdaraNIyaH / tasya svAbhimatasiddhyakSamatvAt / tathA hi-'sarveSAmapi jinAnAmasadacelakatva'miti hi teSAmabhimatam / tacca na prathamakalpena siddhyati / prathamakalpasya hi 'tIrthakarA evA'sadacelA' ityasya tIrthakarabhinneSvasadacelakatvanivRttAveva tAtparyAt / kiJca tIrthakarANAmapi keSAJcit sacelakatvasya sadacelakatvasya vA'bhyupagame'pi prathamakalpArthasya nirAbAdhameva ghaTanAnna svAbhimatArthasiddhiriti 'tIrthakarA asadacelA eve'ti dvitIyakalpaH svIkartavyaH / atha so'pi kathaM samIcInatAmabhyupeyAt ? yataH tIrthakarANAM devadUSyAnapagamaM yAvadasadacelakatvaM vA sadacelakatvaM vA sacelakatvaM vA syAt ? / na taavdsdcelktvm| asadacelakatvasya vAstavikA'celakatvarUpatvena tasya ca sarvathA celasyA'vidyamAnatva eva bhAvAt / sati devadUSye tadasambhavAt / tathA ca tIrthakareSvasadacelakatvA'yogavyavacchedarUpasya prakRtakalpArthasya bAdha eva, nA'pyata eva sadacelakatvaM sacelakatvaM vetyapi / kiJca-'tIrthakarA asadacelA eve'tyanena kalpena tIrthakArANAmasadacelakatvabhinnasya sadacelakatvasya sacelakatvasya ca vyavacchittAvapi tIrthakarabhinnAnAmasadacelakatvAvyavacchitteH tIrthakarabhinnAnAmapi asadacelakatvaM prAptam / tacca bAdhitam / na ca tIrthakarabhinnAnAmapi jinakalpikAnAmastyevA'sadacelakatvamiti vAcyam / jinakalpikAnAmapi jaghanyato rajoharaNa-mukhavastrikAsambhavena sacelakatvasyaiva paribhASaNAt / tathA ca bAdhitArthAvyavacchedakatvenA'pi nA'sya klpsyaa''drnniiyteti| ___ syAdetat 'tIrthakarA asadacelA eve'ti kalpasya na hi nirvizeSitatIrthakaratvAvacchedenA'sadacelakatvabodhe tAtparya kintu devadUSyApagamavizeSaNavizeSitatIrthakaratvAvacchedenaiva tadbodhe tAtparyamiti / vyapagatadevadUSyAstIrthakarA asadacelA evetyevaMrUpArtha Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIvijayanandanasUribhagavatpraNItaM Acelakyatattvam // eva dvitIyaH kalpaH / ata eva ca zrImadbhirabhayadevasUribhagavatpAdaiH 'titthagara'saMtacelA' iti paJcAzakavacane'nuktamapi tasya vyAkhyAne 'zakopanItadevadUSyApagamAnantara miti zeSIkRtam / tathA ca tIrthakarANAM devadUSyAnapagamaM yAvadasadacelakatvAbhAve'pi na kSatiH / nA'pi devadUSyAnapagamaM yAvat sadacelakatvasya sacelakatvasya vA'pi svIkAre prAkpradarzitaH svAbhimatakalpavirodhagandha iti cet / na / tathA'pi caturvizaterapi jinAnAmacelakatvamiti svAbhimatAsiddheH / acelakatvaM hyatrA'sadacelakatvamevA'bhimatam / tacca devadUSyApagama eva / sa ca sarveSAmasiddha eva / caturvizaterapi jinAnAM devadUSyApagamo bhavatItyatra pramANAbhAvAt / caturviMzatAvapi jineSu keSAJcitsarvadA devadUSyasadbhAvAbhyupagame'pi vyapagatadevadUSyAstIrthakarA asadacelA eveti svAbhimatakalpAvirodhAcca / puurvoktbaadhitaarthaavyvcchedaacceti| atha pUrvoktadvitIyapakSAnusAriNaH praSTavyAH / uktakalpadvaye kiM prathamaH kalpo'bhimato bhavatAM dvitIyo veti / tatra prathamakalpasya svapakSe doSAkaratve'pi svapakSapuSTAvakiJcitkaratvameva / dvitIyaH kalpastu svapakSe doSAdhAyaka eva / tathA hi"dvAviMzaterjinAnAM sarvadA sacelakatvameva / prathamAntimayozca devadUSyAnapagamaM yAvat sacelakatvam, devadUSyApagame cA'sadacelakatvarUpamacelakatva-" miti hi svapakSaH / tasya ca 'tIrthakarA asadacelA eve' ti kalpena tIrthakareSvasadacelakatvAyogavyavacchedasya asadacelakatvabhinnasya sacelakatvAdenivRttezca bodhanena spaSTa eva bAdha iti / na ca, dvitIyakalpasyA'yaM tAtparyArthaH / tathA hi-tIrthakarA yadyacelakA bhaveyustadA'sadacelakA eva / anyathA tu sacelakA eva, na tu munivat sadacelakAH / yathA-'saMtAcelA bhave sesA' ityasya zeSamunayo yadyacelakA bhaveyustadA sadacelakA eva, na tu tIrthakaravadasadacelakAH / itarathA sacelakA eveti tAtparyArthaH / tathA ca, yathA zeSamunInAM sacelakatvaM sadacelakatvaM ceti dvayamapi 'saMtAcelA bhave sesA' iti sUtrasya tAtparyaviSayastathA 'titthagara asaMtacelA' ityasyA'pi sUtrasya tIrthakarANAM sacelakatvamasadacelakatvaM ceti dvayamapi tAtparyaviSayaH / iti dUrApAstameva pUrvoktaM svapakSadoSAdhAyakatvaM dvitIyapakSAnusAriNAM dvitIyakalpasyeti, vAcyam / tIrthakRtAM sadacelakatvasyA'pi pramANaviSayatvasya vakSyamANatvAt, tAdRzatAtparyArthakalpanAyAM pramANAbhAvAcca / tadA hi tAdRzatAtparyArthakalpanA syAd yadA Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthatrayI tIrthakarANAM sacelakatvamacelakatvaM ceti dvayamapi kenacit pramANAntareNa siddhaM syAt / na ca kimapi tAdRzaM pramANAntaramiti / na caivaM tarhi 'saMtAcelA bhave sesA' ityasyA'pi dvitIyakalpe 'zeSA munayaH sadacelA eve'tyetAvatyevA'rthe tAtparya syAt, na tu pUrvoktarUpe'rthe / evaM ca sati tAdRzasyA'rthasya bAdhitatvameva zeSamunInAM sadacelakatvamAtrasyA'bhAvAditi vAcyam / _ 'saMtAcelA bhave sesA' ityasya zeSamunayo yadyacelakA bhaveyustadA sadacelakA eveti pUrvoktArtha eva tAtparyakalpanAt / tatra hi zeSamunInAM - 'Acelako dhammo purimassa ya pacchimassa ya jiNassa / majjhimagANa jiNANaM hoi sacelo acelo vA // ' evam-'egayA'celae hoi sacele vAvi egayA // ' ityAdivacanena sacelakatvamacelakatvaM ceti dvayamapi siddhameveti / pUrvoktatAdRzArthakalpanAyAM pratibandhAbhAvAt / na caivaM tIrthakarANAM sacelakatvamasadacelakatvaM .. ceti dvayaM siddhamastIti na tatra tathA tAtparyakalpaneti / nanvevaM tIrthakarasyA'pi bhagavataH - 'usabhe NaM arahA kosalie saMvaccharaM sAhiyaM cIvaradhArI hottha'tti / evaM-'samaNe bhagavaM mahAvIre saMvaccharaM sAhiyaM mAsaM jAva cIvaradhArI hutthA / teNa paraM acele / ' ityAdivacanena sacelakatvamacelakatvaM ceti dvayamapi siddhamevA'stIti kathaM na 'saMtAcelA bhave sesA' iti sUtravat 'titthagara asaMtacelA' ityasyA'pi sUtrasya pUrvoktatAtparyArthakalpaneti cet / na / pUrvoktavacanenA'celakatvasya siddhAvapi sacelakatvasyAsiddheH / na ca, cIvaradhAritvakathanenaiva sacelakatvasya siddhiriti vAcyam / cIvaradhAritvasya sacelakatvA'vyabhicAritvAbhAvAt / madhyamajinasAdhurUpasapakSaprathamAntimajinasAdhurUpavipakSobhayavRttitvena tasya sAdhAraNAnaikAntikatvAt / etena 'sayA vi sesANa tassa Thii' iti vacanenA'pi sacalekatvasiddhiH parAstA / vastrasthiteH pUrvoktarItyA sacelakatvaniyatatvAbhAvAt / Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIvijayanandanasUribhagavatpraNItaM Acelakyatattvam // 57 na ca, sAmAnyavastrasthiteH sapakSavipakSobhayavRttitvena mA'stu sacelakatvasAdhakatvaM, devadUSyarUpavastrAvasthitestu sacelakatvasAdhakatA syAdityapi vAcyam / devadUSyavastrAvasthitAvapi tIrthakarANAM sacelakatvavyavahAre pramANAbhAvAt / kiJca, dvitIyapakSAnusAriNAM yat pUrvoktajambUdvIpaprajJapti-saptatizatasthAnakavacanAbhyAM dvAviMzatejinAnAM sacelakatvasthApanaM, tadapi vicAraNIyam / jambUdvIpaprajJaptivacanena saha saptatizatasthAnakavacanasya virodhazAlitvabhAsanAt / yataH zrIjambUdvIpaprajJaptivacanena zrInAbheyasya bhagavataH sAdhikasaMvatsarAdUrdhvamacelakatvaM labhyate / saptatizatasthAnakavacanena tu zrIvIrasyaiva bhagavato'celakatvaM labhyate, na zeSANAmiti / tathA ca dvitIyapakSAnusAriNAM saptatizatasthAnakavacanaprAmANyAnusAreNa trayoviMzaterapi jinAnAM sacelakatvaM vAcyaM syAt, na tu dvAviMzatereva / na ca, jambUdvIpaprajJaptivacanena zrInAbheyasyApi bhagavato'celakatvalAbhena 'sayA vi sesANa tassa ThiI' ityatra 'zeSANA'mityasya dvAviMzatereva jinAnAmityarthasyaiva kalpanAnna ko'pi virodha iti vAcyam / 'sakko a lakakhamUlaM suradUsaM Thavei savvajiNakhaMdhe / vIrassa varisamahiyaM sayA vi sesANa tassa ThiI // ' ityatra 'vIrassa' ityanena zrIvIrasyaiva gRhItatvena 'sesANa' ityasya zrIvIrAtiriktajinatrayoviMzatiparatvakalpanAyA evaucityAt / 'sakko a lakkhamullaM'tti-zaka-indrazca lakSamUlyaM, 'suradUsaM Thavai savvajiNakhaMdhe' tti-devadUSyavastraM sthApayati sarvajinaskandhe / 'vIrassa varisamahiyaMti-vIrasyacaramajinapatervarSamadhikaM-kiJcidadhikaM tadeva darzayati / uktaM ca kalpasUtre-'saMvaccharaM sAhiaM mAsaM cIvaradhArI hotthA' iti / mAsaikenA'dhikaM varSa zrIvIreNa vastra dhRtam / 'sayA vi sesANa tassa ThiI'ti-zeSANAM-zeSajinAnAM-(23)trayoviMzatijinAnAM sadA'piyAvajjIvamapi, tasya vastrasya sthitijJeyeti gAthArthaH / ityevaM vRttikRtA'pi tathaiva vyAkhyAtatvAcca / ___ na ca, tasmin viruddhAMze'nAbhogasyaiva kalpanA / tarhi 'sayA vi sesANa tassa ThiI' ityatra sarvAMze'pyanAbhogakalpanA kiM na syAt, tAdRzakalpanAnivArakasya kasyA'pyabhAvAt / kriyatAM vA yena kenA'pi prakAreNa virodhaparihAraH / paraM na tena Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthatrayI vacanena sacelakatvasyaiva siddhiH, sadacelakatvasyA'pi kalpanAviSayatvAt / na ca, sAdhakapramANAbhAve'pi bAdhakapramANAbhAvAdeva devadUSyavastrAvasthitau satyAM tIrthakarANAM sacelakatvaM setsyatIti vAcyam / bAdhakapramANAbhAvamAtrasya sacelakatvanizcayA'hetutvAt / pratyuta sAdhakabAdhakapramANAbhAvasahakRtasya sAdhAraNadharmAderdarzanasya parasparaviruddhAvamarzarUpasaMzayaprayojakatvenA'tra ca sAdhaka-bAdhakamAnAbhAvasadbhAvavat sacelakAcelakobhayavRtticIvaradhAritvarUpasAdhAraNadharmajJAnasyA'pi sattvAt devadUSyAnapagamaM yAvattIrthakarAH sacelakA acelakA vA, ityAkArakasya saMzayasyaivApatteH / saMzayazcA'tra mAnaso vA zAbdabodharUpo veti tvanyadetat / kiJcA'tra sadacelakatvarUpA'celakatvapratipAdakaM bAdhakapramANamapi vakSyamANavacanarUpamastyeveti tIrthakarANAM devadUSyAvasthitAvapi sacelakatvaM tu duraapaastmevetylm|| ___athA'yaM cA'tra paramArthaH pratibhAti / tathA hi-devadUSyavastrAvasthitAvapi tIrthaGkarANAM na sacelakatvaM kintu acelakatvamevoktamadhyAtmamataparIkSAyAM zrImadbhiAyavizAradanyAyAcAH / tathA hi - uvayAreNa acelA sesamuNI savvahA jiNiMdA ya / khaMdhAo devadUsaM cavai tao ceva Arabbha // 1 // iti // bhagavanto hi vastra-pAtrakAryakArilabdhibhAjo nirupamadhRtisaMhananA-zcaturjJAnAtizayayuktA vinA'pi vastra-pAtrAdikaM saMyamaM nirvoDhuM kSamamANA na kAraNAbhAvAt tadupAdadate / kevalaM savastra-pAtro dharmaH prarUpaNIya iti devendreNa skandhAhitaM devadUSyamAdAya niSkrAmantIti devadUSyavastrAvasthiti yAvatte'pyupacArato'celAstataH paraM mukhyayA vRttyeti tattvam / jinakalpika-svayambuddhAdayastu sarvakAlamupacaritAcelA eva, upadhidvayasya sarvadA bhAvAt / ata eva tAnuddizyA'yamupadhivibhAgaH - . duga-tiga-caukka-paNagaM Nava-dasa-ikArasave(seva) bArasagaM / ee aTTha vigappA jiNakappe huMti uvahissa // 1 // iti vacanokto draSTavyaH / Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya zrIvijayanandanasUribhagavatpraNItaM Acelakyatattvam // 59 tatra rajoharaNaM mukhavastrikA ceti dvividha upadhiH keSAJcit / anyeSAM tu kalpena saha trividhaH / kalpadvayena tu saha caturvidhaH / kalpatrayeNa saha paJcavidhaH, zaktivaicitryAt pAtramAtraviSayakalabdhibhAjAM draSTavyaH / yeSAM tu vastramAtraviSayiNI labdhisteSAM rajoharaNaM, mukhavastrikA, pattaM pattAbaMdho pAyaTTavaNaM ca pAyakesariyA / paDalAi rattANaM ca gocchao pAyanijjogo // 1 // iti gAthayoktaH saptavidhaH pAtraniyoga ityevaM navavidha upadhiH / tadubhayaviSayakalabdhirahitAnAM ca yathAzakti kalpena saha dazavidhaH / kalpadvayena sahaikAdazavidhaH / kalpatrayeNa tu samaM dvAdazavidha upadhirjJeya iti / iti tadvRttiH / idameva cA'troktamupacaritavyavahArAdacelakatvaM sadacelakatvamiti gIyate / tathA ca tIrthakarANAM sacelakatvapratipAdanaM tu niSpramANameva prAya: pratibhAti; devadUSyavastrAvasthiti yAvat sadacelakatvarUpAcelakatvasya pUrvoktavacanena sadbhAvAt / devadUSyapatanAnantaraM tu asadacelakatvarUpAcelakatvasya pUrvoktabRhatkalpAdivacanena sadbhAvAcceti / tadidameva ca bRhatkalpAdyuktamasadacelakatvarUpAcelakatvaM nirupacaritavyavahArAdacelakatvamiti gIyata iti / nanvadhyAtmamataparIkSAyAM devadUSyAvasthitiM yAvattIrthakarANAM sadacelakatvarUpaupacArikAcelakatvoktAvapi tadAnIM vastrasadbhAvena nirupacaritAcelakatvAbhAvena mukhyayA vRttyA sacelakatvasyaiva sadbhAvena sacelakatvakathane'pi ko doSa iti cet / satyaM; paraM na tIrthakarANAM sacelakazabdollekhena sacelakatvavyavahAraH prAyaH kutrA'pyupalabhyate / tathA'pyatra devadUSyAvasthitiM yAvat tIrthakRtAM sacelakatvasyA'pi pratipAdanAgrahe na kimapi bAdhakaM pratibhAti / nanvevaM sati prathamAntimajinatIrthasAdhUnAmapi zvetamAnopetatvAdivizeSaNaviziSTasyA'pi vastrasya sadbhAvenaupacArikAcelakyasattve'pi mukhyayA vRttyA sacelakatvasyaiva sadbhAvena sacelakatvavyavahAraH syAt / na ca so'pyupalabhyate prAya: kutrA'pi / 'dvAviMzatijinatIrthasAdhUnAM sacelakatvamapi acelakatvamapi, prathamAnti-majinatIrthasAdhUnAM cA'celakatvameve'tyevaM rUpasyaiva vyavahArasya tatra tatropalambhAditi cet / ww Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthatrayI na / pUrvavad bAdhakApratisandhAnAdiSTApatteH / _ 'Acelako dhammo purimassa ya pacchimassa ya jiNassa / ' iti bRhatkalpavacanenA''celakyavyavahArasyaivautsargikatve'pi 'sacele yA'vi egayA' ityuttarAdhyayanokteH kAraNikasya, "jinakalpikAdayastu sadaiva sacelakA iti darzayannAha' ityaSTamaboTikanihnavAdhikAraprasaGge vizeSAvazyakabRhadvRttyavataraNagranthena ca prAsaGgikasya sacelakatvavyavahArasyA'pyupalambhAccetyalam / evaM cA'dhyAtmamataparIkSoktestIrthakarANAM sadacelakatvamapyastIti siddham / itthaM ca 'titthagara asaMtacelA' ityatra 'tIrthakarA evA'sadacelA' ityavadhAraNaM kArya; tIrthakarabhinneSu asadacelakatvasyA'bhAvAt / na tu 'tIrthakarA asadacelA eveti / uktarItyA tIrthakareSu sadacelakatvasyA'pi vyavasthApanAt / nanvatrA'pyavadhAraNe'sadacelakatvasya tIrthakaratvavyApyatvaM labhyate / tacca nopapadyate / pratyekabuddheSu tIrthakaratvAbhAve'pi asadacelakatvasya sadbhAvAt / teSAM dravyaliGgasyA'bhAvAt / ata eva ca teSAM 'rUppaM patteyabuhA' ityanena tRtIyabhaGgatulyatvamuktaM saGgacchate / anyathA dravyaliGgasadbhAve gacchagata-gacchanirgata-sthavirakalpikajinakalpikAdisAdhuvat 'rUpyaM zuddhaM TaGkaM samAhatAkSara'miti caturthabhaGgatulyataivocyate iti cet / n| pratyekabuddhAnAM dravyaliGgAbhAvasyA'ntarmuhUrttamAtrakAlabhAvitvena tAvanmAtrakAlaM yAvat sato'pyasadacelakatvasyA'lpakAlInatvenA'vivakSayaiva dossaabhaavaat| ata eva ca syAdvAdakalpalatAyAmapi nirupacaritavyavahAreNa ca skandhAd devadUSyApagame bhagavatsvevA'celakatvavyavasthiterityatraivakAroktiH saGgacchate / 'mukhyaM tu acelatvaM jinAnAmevA''sI'diti sAvadhAraNaM vizeSAvazyakavRttivacanamapi ca nirdoSam / na ca pratyekabuddhAnAM dravyaliGgAbhAvasyA'ntarmuhUrttamAtrakAlInatve kiM pramANamiti vAcyam / 'tRtIyabhaGgatulyAH pratyekabuddhA antarmuhUrtamAnaM kAlamagRhItadravyaliGgAH' iti Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIvijayanandanasUribhagavatpraNItaM Acelakyatattvam // zrImatsugRhItanAmadheyabhagavadharibhadrasUripAdIyAvazyakavRttivacanarUpapramANasya jAgarUkatvAditi // ___ atha devadUSyapatanaM kimAdyAntimayoreva jinayorutA'nyeSAmapi jinAnAmiti vicaaryte| tatra 'tIrthakarA asadacelAH, devadUSyapatanAnantaraM sarvadaiva teSAM vastrAbhAvAt' iti bRhatkalpavRttivacanAt, 'tIrthakarA jinAH asaccelA: santo'celA bhavanti zakropanItadevadUSyApagamAnantara'miti paJcAzakavRttivacanAcca sarveSAmapi jinAnAM devadUSyapatanaM bhavatItyavasIyate / sAmAnyenaiva tIrthakarANAmasadacelakatvasya devadUSyapatanasya ca tatroktatvAt / anyathA hi, idaM ca yeSAM tIrthakarANAM devadUSyapatanaM bhavati tAnAzritya bodhyamityarthakamapi anyad vAkyaM prayujyeta / kiJca, 'titthagara asaMtacelA' ityatra bAdhakAbhAvena tIrthakaratvAvacchedenaivA'sadacelakatvasyA'nvayo vAcyaH / na ca tAdRzAnvaye niyAmakAbhAva iti vAcyam / asati bAdhake uddezyatAvacchedakAvacchedena vidheyAnvaya iti niyamasyaiva sarvAnumatasya niyAmakatvAt / na cA'tra kiJcid bAdhakamAnamasti / itthaM ca tIrthakaratvasyA'sadacelakatvavyApyatAlAbhAt, 'tIrthakarA asadacelA eve'tyavadhAraNamapi nA'saGgatamiti bodhyam / devadUSyApagamavizeSaNavizeSitatIrthakaratvAvacchedenaivA'sadacelakatvabodhe tAtparyAcca nA'tra pUrvokto'pi doSaH / itthaM caitadabhiprAyakameva 'asaMtA celA titthagarA / te egaMteNa asaMtAcelA ceva' iti paJcakalpacUrNivacanAvadhAraNamapi / evaM 'savvahA jiNiMdA ya khaMdhAo devadUsaM cavai tao ceva Arabbha' ityadhyAtmamataparIkSAyAmapi sAmAnyenaiva jinendrANAM devadUSyacyavanasya pratipAditatvena sarveSAmapi jinAnAM devadUSyacyavanaM bhavatIti pratibhAti / kiJca, sUtre hi tIrthakRtAmacIvaratvaM kadAcit sarvadA vA ? / kadAciccet ko vA kimAha ? kadAcidasmAkamapyasyA'bhimatatvAt / atha sarvadA / tanna / 'savve vi egadUseNa niggayA jiNavarA u cauvIsa miti vacanAditi / zrIuttarAdhyayanabRhadvattau acelaparISahAdhyayane / mahArthakarmapravAdapUrvoddhRtaparISahAdhyayanAdhItasyA'pi sacela tvasyA'naGgIkartRn prati tatsAdhakavacanopakrame ityuktau sarveSAmapi tIrthakRtAM sarvadA'cIvaratvasya niSedhAt, kAdAcitkAcIvaratvasya cA'bhyupagamAt, sarveSAmapi jinAnAM Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthatrayI devadUSyapatanaM bhavatIti kiM na pratIyate ? iti / nanu zrIkalpasUtre yathA bhagavato mahAvIrasya sAdhikasaMvatsaraM yAvat cIvaradhAritvasya, tataH paraM cA'celakatvasya pratipAdanena devadUSyacyavanaM jJApitaM, na tathA'nyeSAM jinAnAM tattaccaritAdhikAre kiJcitkAlaM cIvaradhAritvaM, tataH paraM cA'celakatvaM pratipAditamityata eva kathaM na nizcIyate-yat-sarveSAM jinAnAM devadUSyapatanaM na bhavatIti ? / evaM caitadanusAryeva - 'vIrassa varisamahiaM sayA vi sesANa tassa ThiI' // iti saptatizatasthAnakavacanamapIti cet / na / evaM zrInAbheyasyA'pi jinasya zrIkalpasUtre'celakatvasyA'jJApitatvena sarvadaiva devadUSyAvasthitilAbhena pUrvoktajambUdvIpaprajJaptivacanasya zrIkalpasUtreNa saha virodharUpadUSaNApatteH / ekazAstrAvalambanenA'parazAstradUSaNasya mahAzAtanArUpatvoktezca ubhayazAstrasamAdhAnasyaiva nyAyyatvAt / pratyuta zrIkalpasUtrAdeva zrIpArzvanAthaprabhRtInAmapi zrIvIrasvAmivat kaJcit kAlaM cIvaradhAritvaM tataH paramacelakatvaM ca kathaM na pratIyate ? / prAyo yathAyogaM pUrvapUrvasUtrasyottarottarAnuvRttikalpanAt / ata eva ca pArzvanAthAdicaritaM sakSepavAcanayaiva tatroktaM na tu zrIvIracaritravat vistaravAcanayA'pi / yatra yatrA'dhikArasAmyaM tatra tatra prAyaH pUrvasUtrasyaivA'nuvRtteH / yatra yatra nakSatra-mAsagRhavAsaparyAya-cchadmasthaparyAya-kevaliparyAya-gaNadharAdisaGkhyAprabhRtyadhikAre bhinnatA tatra tatraiva ca vizeSasUtraracanAt / tathA ca yathA zrIvIrasyabhagavataH zrIpArzvanAthajinasya ca mithazchadmasthaparyAyakAlasya bhinnatayA tatpratipAdakaM sUtramapi 'samaNe bhagavaM mahAvIre sAiregAI duvAlasavAsAiM niccaM vosaTTakAe ciyattadehe' iti zrIvIracaritrAdhikAre 'pAse NaM arahA purisAdANIe tesIiM rAiMdiyAI niccaM vosaTTakAe ciyattadehe' iti zrIpArzvacaritrAdhikAre ca bhinna bhinnaM, tathA cIvaradhAritvAcelakatvapratipAdakaM sUtraM yathA zrIvIracaritrAdhikAre zrIvIraviSayakaM bhinna, na tathA zrIpArzvacaritAdhikAre zrIpArzvaviSayakaM tatpratipAdakaM sUtraM bhinnamasti / __yadi zrIpArzvanAthasya bhagavataH sarvadaiva devadUSyAvasthitiH syAt tadA tatpratipAdakamapi zrIvIracaritrAdhikAravat zrIpArzvacaritAdhikAre'pi Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIvijayanandanasUribhagavatpraNItaM Acelakyatattvam // 'pAse NaM arahA purisAdANIe jAvajjIvaM cIvaradhArI hutthA' iti bhinnaM sUtraM kartavyaM syAt / na caitatkRtamityata eva jJAyate yat zrIvIracaritroktasyaiva zrIvIrAcelakatvapratipAdakasya 'samaNe bhagavaM mahAvIre saMvaccharaM sAhiyaM mAsaM cIvaradhArI hutthA teNa paraM acelae' iti sUtrasya prAyaH zakrastava-svapnapAThakAdisUtravat zrIpArzvacaritre'pyanuvRttiriti / evaM zrIneminAthacaritre zrInAbheyacaritre cA'pi tadacelakatvapratipAdakasUtrasya tathA'nuvartanaM bodhyam / etena-nanu zrIkalpasUtre zrIvIrasyaiva sAdhikasaMvatsarAdUrdhvamacelakatvaM pratipAditaM, na zeSajinAnAm / jambUdvIpaprajJaptau tu zrInAbheyasyA'pi tatpratipAditamiti kathaM na parasparaM virodhaH ? / yato yadi zrInAbheyasyA'pyacelakatvaM zrIkalpasUtrasammataM syAt, tadA zrIvIracaritrAdhikAre tatpratipAdakasUtravat zrInAbheyacaritAdhikAre'pi tatpratipAdakasUtramavazyaM syAt / na caitadastIti na tat zrIkalpasUtrasammatamitItyapi nirastameva / zrIvIracaritrAdhikArAsthAcelakatvapratipAdakasUtrasyaiva prAya: zrInAbheyacaritrAdhikAre'pyanuvRtteH, zrInAbheyasyA'pyacelakatvasya zrIkalpasUtra-sammatatvAdeveti / itthaM ca zrIpArzvanAthAdicaritre'pi prAyastadanuvRttereva zrIpArzvanAthaprabhRtInAmapyacelakatvamastyeveti zrIkalpasUtrAdapi nirvirodhameva kathaM na pratItigocaraH syAt ? kiJca acchidrapANayastIrthakarAH / api candrAdityau yAvacchikhA gacchati, na tu pAnIyabindurapyadhaH patati / caturvidhajJAnabalAcca te saMsaktAsaMsaktamannaM satrasamatrasaM ca jalAdi jJAtvA nirdoSamevopAdadate iti naiSAM pAtradhAraNe guNaH / vastraM tu dIkSAkAle tIrthakarA api gRhNanti / yadAhuH - 'savve vi egadUseNa niggayA jiNavarA cauvvIsaM / na ya nAma aNNaliMge na ya gihilige kuliMge vA / ' pAramaSaM ca - 'sevemi je aIyA je aNAgayA je a vaTTamANA te savve "sovahidhammo desiyavvo"tti kaTTa egaM devadUsamAdAya nikkhamisu nikkhAmaMti nikkhamissaMti vA / ' 'pravrajyottarakAlaM ca sarvabAdhAsahatvAnna vastreNa prayojanamiti yathAkathaJcittadapaitu nAma' iti zrIyogazAstratRtIyaprakAza-caturthazikSAvratarUpAtithisaMvibhAgavratAdhikAravRttivacanena / Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthatrayI nirupa(va)madhii-saMghayaNA caunANAisayasattasaMpaNNA / acchiddapANipattA jiNA jiyaparisahA savve // 1 // tamhA jahuttadose pAvaMti na vattha-pattarahiyA vi| . tadasAhaNaM ti tesiM to taggahaNaM na kuvvaMti // 2 // taha vi gahiegavatthA savatthatitthovaesaNatthaM ti / abhinikkhamaMti savve tammi cue'celayA huMti // 3 // tathA'pi savastrameva tIrthaM savastrA eva sAdhavastIrthe ciraM bhaviSyanti ityasyA'rthasyopadezanaM jJApanaM tadarthaM gRhItaikavastrAH sarve'pi tIrthakRto'bhiniSkrAmantIti / tasmizca vastre cyute kA'pi patite'celakA vastrarahitAste bhavanti na punaH sarvadA / iti tRtIyagAthArthaH // iti mahAbhASyavacanena ca spaSTameva pratibhAti yat sarveSAmapi jinAnAM devadUSyacyavanaM bhavatIti / 'sayA vi sesANa tassa ThiI' iti tu yaduktaM tanna vidyaH, bahuzrutA vA tadabhiprAyaM vidantu iti // evaM cA'trA'yaM niSkRSTArthaH pratibhAti / tathA hi-sarveSAmapi tIrthakarANAmacelakatvaM sacelakatvaM ceti dvayamevA'sti / tatra devadUSyavastrAvasthiti yAvat sadacelakatvarUpamaupacArikamacelakatvaM sacelakatvaM vA bodhyam / tataH paraM cA'sadacelakatvarUpaM pAramArthikAcelakatvameva bodhyamityalam / / idaM cA'smAbhiH yathAmati zAstratAtparyamAkalayya yathApratibhAtaM darzitam / paramidameva satyam, dvAviMzatestIrthakRtAM sarvadA sacelakatvAdipratipAdanaM tu niyuktikameva niSpramANamevetyevaMvidho nA'smAkamAgrahaH / Agraho hyasmAkaM 'tameva saccaM NissaMkaM jaM jiNehiM paveiyaM' ityatraivetyevaM pratipAdayanti / tattvaM tu kevalAlokazAlino bhagavanta eva vidantIti dik // nanvevamapyatra sacelakatvAcelakatvavivAde pakSadvayAnyatarasya vastunaH zAstrabAdhitatvAt tadanyatarazraddhAnavatAM zAstrabAdhitArthazraddhAne nA''bhinivezikamithyAtvaprasaGgaH / zAstrabAdhitArthazraddhAne'pyabhinivezitvAbhAve goSThAmAhilAdInAmapi tanna syAt / uktaM ca teSAmAbhinivezikam / yaduktaM vyavahArabhASye SaSThoddezake - Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIvijayanandanasUribhagavatpraNItaM Acelakyatattvam // 'matibheeNa jamAlI, puvvaggahieNa hoi goviMdo / saMsaggi sAvagabhikkhU goTThAmAhila abhinivese // matibhedena mithyAdRSTirjAyate yathA jamAliH / pUrvagRhItena bhavati mithyAdRSTiryathA govindaH / saMsaryA yathA zrAvakabhikSuH / abhinivezena yathA goSThAmAhilaH / tAni ca nidarzanAni supratItAnIti na kathyante, iti cet / na / tathA vacane mahAzAtanAprasaGgAt / evaM ca zrIjinabhadra-siddhasenAdiprAvacanikapradhAnapuruSANAmapi siddhopayogaviSayaka-vipratipattiviSayakaikaikapakSazraddhAnavatAmabhinivezitvaprasaGgAcca / etaccA'niSTatamam / ata eva caitadviSaye samAhitaM nayAmRtataraGgiNyAM zrImadbhiAyavizArada-nyAyAcAyaH - 'yadapi prAvacanikAnAM jinabhadra-siddhasenaprabhRtInAM svasvatAtparyAviruddhaviSaye sUtre paratIrthikavastuvaktavyatApratibandhapratipAdanaM tadapyabhinivezanaM cet tadA prAvacanikakSatiriti / tatra paratIrthikapadaM bhinnaparamparAyAtatAtparyAnusAri / paraM ata eva nayAbhiprAyeNa pravRttatvAditi hetvabhidhAnopapattiH, ata eva ca nayAbhiprAyeNobhayasamAdhAnamasmAbhinibindau vihitamiti / ' kiJca kimidaM bAdhitArthazraddhAnaM anAbhogAd vA? AbhogAd vA ? nA''dyaH / anAbhogAd vitathazraddhAne'pi samyagdRSTitvAvyAhateH / anAbhogAd guruniyogAd vA samyagdRSTerapi vitathazraddhAnasya zAstrabhaNitatvAt / tathA coktaM karmaprakRtau - 'sammaTThiI jIvo uvaiLaM pavayaNaM tu saddahai / saddahai asabbhAve ajANamANo guruNiyogA // 1 // ' iti / asyA'yamarthaH :- samyagdRSTirjIvo gurubhirupadiSTaM pravacanaM niyamAt yathAvat zraddhatte eva / turevakArArtho bhinnakramazca / yaH punaH samyagdRSTirapyasadbhAvamasadbhUtaM pravacanaM zraddadhAti so'vazyamajAnan svayaM samyakparijJAnavikalaH san yadvA gurostathAvidhasamyakparijJAnavikalasya mithyAdRSTervA jamAliprakhyasya niyogAdAjJApAratantryAt / naa'nythaa| ___atra ca sAhajikamajJAnaM jJAnAvaraNavipAkodayasAnnidhyamAtrAdupajAyamAnaM na samyaktvapratibandhakam / guruniyogajanitaM tu madhyasthasya vineyasya nAnAmatadarzino mithyAtvapradezodayamahimnA vipratipattyupanItapravacanArthaM saMzayarUpaM samyaktvapratibandhAbhimukhamapi 'tameva sacca' mityAdyAlambanarUpottejakaprabhAvAnna samyaktvaM pratibaddhamalamityajJAnAda guruniyogAd vA'sadbhUtArthazraddhAne'pi bhAvato jinAjJAprAmANyAbhyupaganturna zubhAtmapariNAma Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 rUpasamyaktvopaghAta iti bhAvanIyam / etena yaducyate kenacit - 'parapakSanizritasya sarvathA samyaktvaM na bhavatyeve 'ti / tadapAstaM draSTavyam, 'anabhiniviSTasya mithyAdRSTinizrayA'pi tadupanItAsadbhUtArthazraddhAnasyA'svArasikatvena svArasikajinavacana zraddhAnAvirodhitvAt / abhiniviSTasya tu svapakSapatitasya parapakSapatitasya vA mithyAdRSTitvAnapAyAdityalaM prapaJceneti / dharmaparIkSAyAmapyuktaM, 'anAbhogAd guruniyogAd vA samyagdRSTerapi vitatha zraddhAnabhaNanAt' / tathA coktamuttarAdhyayananiryuktau 'sammaddiTThI jIvo uvaiTuM pavayaNaM tu saddahai | saddahai asabbhAvaM aNAbhogA guruNiogA vA // ' iti / granthatrayI ata eva cA''bhinivezika mithyAtvalakSaNe'pi dharmaparIkSAyAM nyAyavizAradanyAyAcAryaiH 'samyagvaktRvacanAnivarttanIyatvArthakasvarasavAhI 'ti vizeSaNaM pravezitam / viduSo'pi svarasavAhi bhagavatpraNItazAstrabAdhitArthazraddhAnamAbhinivezikamiti hi tallakSaNam / anAbhogAdijanitaM vitathazraddhAnaM tu samyagvaktRvacananivartanIyameveti anAbhogAd bAdhitArthazraddhAnavatAmAbhinivezikamithyAtvalakSaNAyogAdeva na tatprasaGgaH / nA'pi dvitIyaH / AbhogAd bAdhitArthazraddhAne'pi hi na zAstratAtparyabAdhaM pratisandhAya teSAM tathA zraddhAnaM nA'pi pakSapAteneti pUrvoktatallakSaNasyaivA'yogAnnA''bhinivezitvaprasaGgaH / lakSaNaghaTakasya 'viduSo'pI' tyasya zAstratAtparyabAdhapratisandhAnavata ityarthakatvAt / goSThA mAhilAdInAM tu zAstratAtparyabAdhaM pratisandhAyaiva svarasavAhi bhagavatpraNItazAstre bAdhitArthazraddhAnamastIti tallakSaNayogAdAbhinivezikamithyAtvamavyAhatameva tiSThati / evaM zrIjinabhadra - siddhasenAdayo'pi bhagavatpAdAH svasvAbhyupagatamarthaM zAstratAtparyabAdhaM pratisandhAyA'pi pakSapAtena na pratipannavantaH kintvavicchinnaprAvacanikaparamparayA zAstratAtparyameva svAbhyupagatArthAnukUlatvena pratisandhAyeti na te'bhinivezinaH / kiJcA'bhinivezitvasya vyApannadarzananiyatatvena teSAmavyApannanirmaladarzanAnAmavicchinnaprabhAvazAlitrikAlAbAdhita zrIvatarAgapravacanaprakRSTatamarAgavatAM pUjyAnAM mahApuruSA Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya zrIvijayanandanasUribhagavatpraNItaM Acelakyatattvam // NAmabhinivezitvoktermahAnarthakaratvameva kevalamiti / nanu satyamevaitat gRhItamevaitacca / paraM tatra pakSadvayaviSayakavipratipatteH saMzayaprayojakatayA madhyasthazrotRRNAM tataH zAstrArthasaMzaye sAMzayikamithyAtvApattiriti cet / na / bhagavadvacanaprAmANyasaMzayaprayuktasyaiva zAstrArthasaMzayasya sAMzayikamithyAtvarUpatvAt / madhyasthAnAM ca vipratipatteH zAstrArthasaMzayasambhave'pi teSAM bhagavadvacanaprAmANyasaMzayAbhAvAt zAstrArthasaMzayasyA'pi tatprayuktatvAbhAvAt / uktaM ca zrImadbhiyayavizArada - nyAyAcAryairdharmaparIkSAyAM - 'bhagavadvacanaprAmANyasaMzayaprayuktaH zAstrArthasaMzayaH sAMzayikam' / yathA 'sarvANi darzanAni pramANaM kAnicid vA ? | 'idaM bhagavadvacanaM pramANaM na vA ?' ityAdisaMzayAnAM mithyAtvapradezodayaniSpannAnAM sAdhUnAmapi sUkSmArthasaMzayAnAM mithyAtvAbhAvo mA prAsAkSIditi bhagavadvacanaprAmANyasaMzayaprayuktatvaM vizeSaNam / te ca naivambhUtAH, kintu bhagavadvacanaprAmANyajJAnanivartanIyAH / sUkSmArthAdisaMzaye sati 'tameva sacvaM NIsaMkaM jaM jiNehiM paveiyaM // ityAdyAgamoditabhagavadvacanaprAmANyapuraskAreNa taduddhArasyaiva sAdhvAcAratvAt / yA tu zaGkA sAdhUnAmapi svarasavAhitayA na nivarttate sA sAMzayikamithyAtvarUpA satyanAcArApAdikaiva / ata eva kAGkSAmohodayAdAkarSasiddhiriti / 67 tathA ca pakSadvayaviSayakavipratipattijanyazAstrArthasaMzaye'pi madhyastha zrotRRNAM bhagavadvacanaprAmANyasya hRdi sadbhAvena naiva sAMzayikamithyAtvaprasaGgo'pIti niravadyameva siddhamiti saGkSepaH // ( prazastiH ) prauDhaprabhAvasubhagA suvizuddhavarNA pUrNAbhilASavibudhezaniSevaNIyA / vANI kaveriva mudaM vitanotu puNyA zrIstambhanAdhipatipAdanakhAvalI vaH // 1 // budhajanaruciramyaM nanditAnandavRndaM zamitasakalatApaM bodhazuddhiprakAzam / vacanamamRtasAraM zrItapAgacchapasyA'naghamahamabhinaumi zrImato nemisUreH // 2 // Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthatrayI siddhAntAzca nayAH kaNAda-kapila-vyAsAkSapAdodbhavA mAyAsaunava-jaiminIyasamayA yenA'khilA veditAH / tattannavyamahArthazAstraracanAsamprAptasadgauravaH so'yaM zrIgurunemisUribhagavAn bhaTTArako naH zriyai // 3 // tasya paTTadharaH pUjyaH siddhAntajJaziromaNiH / vijayodayasUrIzastasya paTTabhRtA mayA // 4 // Acelakyasya sambandhi tattvaM kiJcidvinirmitam / sUriNA nandanenedaM zodhyaM sadbhiH kRpAlubhiH // 5 // vedASTAGkendumAne'bde stambhatIrthe zanau zubhe / iSojjvaladvitIyAyAM kRtametat sadA zriyai // 6 // . sakalajagaduddhartukAmitAdisakalaguNasamUhasamanvitAnAM, kalikAlAtmahitAdvitIyasAdhanazrIzatruJjaya-raivatagiri-sammetazikhara-tAraGgagiriprabhRtimahApavitratIrthasaMrakSaNadakSANAM, bhavyajantupuNyaprAgbhAraikadarzanIyakevalajJAna-nirvANAptyanupamadhAmAnantatIrthaGkaragaNadharaparamparApavitritatIrthAdhirAjazrIsiddhagiritIrthapavitritasaurASTranAmadezAntargatajagatprasiddhajIvantasvAmitvapravAdazrImanmahAvIravardhamAnasvAmipratimAparizobhitamahAprAsAdalaGkRta-zrIvajrasvAmyAdimahApuruSapadapavitritazrImadhumatI-mahuvAnAmanagA~ vIzAzrImAlIjJAtIya-zrAddhaguNopazobhitalakSmIcandrAbhidhajanakavizuddhazIlAdyalaGkArAlaGkRta-zrAvikAguNabhUSitadIpAlInAmajananIlabdhajanmanAM, suvihitazrIbhagavatyAdi -yogAnuSThAnAnAM, vidyApIThAdiprasthAnapaJcakasamArAdhanaprAptArhaddharmasAmrAjyasiMhAsanazrIsudharmasvAmi-zrIsusthitasUri-zrIcandrasUri-zrIsamantabhadrasUri-zrIsarvadevasUri-zrIjagaccandrasUripramukhaparamparopazobhitasUripadAnAM, sarvatantrasvatantrANAM, zAsanasAmrAjyabhAjAM, sUricakracakravartinAM, jagadgurUNAM, tapAgacchAdhipatInAM, sugRhItanAmadheyAnAM, bhaTTArakAcAryazrImadvijayanemisUribhagavatAM sAmrAjye tatpaTTAlaGkArasiddhAntavAcaspati-nyAyavizAradAcAryazrImadvijayodayasUrIzapaTTabhRtA vijayanandanasUriNA viracitamAcelakyatattvaM samAptam // likhitaM cedaM pustakaM madhumatInAmapuryAM jayatAraNanivAsi-mAhAtmya(tmA) dIpacandrasUnu-zivarAjanAmalekhakena / bANagajanidhIndupramite(1985) vaikramasaMvatsare AzvinapUrNimAyAM zukravAsare // // zubhaM bhavatu // Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // aham // // zrIsakalalabdhisampannAya zrIgautamasvAmine namaH // sarvatantrasvatantra-zAsanasamrAT-sUricakracakravarti-jagadguru-tapAgacchAdhipati-bhaTTArakAcArya - zrImadvijayanemisUribhagavadbhyo namaH // AcAryazrIvijayanandanasUribhagavatpraNItaH // paryuSaNAtithivinizcayaH // serIsakapurottaMsaM saprabhAvAJjanaprabham / naumi serIsakaM pAzrvaM sarvamaGgaladAyinam // 1 // vande'haM sUrisamrAjaM nemisUriM jagadgurum / yatkRpAlezato'pyatra siddhiM yAmi na saMzayaH // 2 // vijayodayasUrIza-ziSyeNA''tanyate mayA / paryuSaNAtitheH samyag-gurvAdezAd vinizcayaH // 3 // pramAdabahulo jIvo buddhinaukA'pi no dRDhA / agAdhaH zrutasindhuzca bhaktireSaiva kevalA // 4 // AgamAdAgamApekSAt sampradAyAd gurukramAt / AgamAbAdhitAttAt yathAzakti zubhe yate // 5 // pramAdAd yatkiJcit smaraNabalamAndyAcca kimapi dhiyo vA vaikalyAt kimapi hRdayautsukyavazataH / mayoktaM kiJcidyat skhalitamiha siddhAntasaraNeH kSamantAM me santastadanaghadayAkahRdayAH // 6 // atra smRtasyopekSAnahatvena ziromaNikAvyamanUdyate - mAnyAn praNamya vihitAJjalireSa bhUyo - bhUyo vidhAya vinayaM vinivedayAmi / dRSyaM vaco mama paraM nipuNaM vibhAvya bhAvAvabodhavihito na dunoti doSaH // 1 // iha hi tAvat tithInAM gaNanA TippanakAdeva bhavati / jainaTippanakaM ca bhUrikAlata eva na jJAyate / vartamAnaTippanakAni ca brahmapakSIyatvasaurapakSIyatvAdibhedena tattaddezabhedena cAnekaprakArANyupalabhyante / Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 granthatrayI na ca tatra sarveSu TippanakeSu tithinaiyatyam / kutracid hi Tippanake yadA paJcamIkSayastadA kutracit SaSThIkSayastadaiva ca kutracit saptamIkSayo'pi / evaM kutracit pUrNimAkSayastadA kutracit pratipadaH kSayaH / evaM tithivRddhAvapi na tatra tatra Tippanake naiyatyam / evaM tithinakSatrAdighaTIpalamAnamapyaniyatameva tatra tatra Tippanake / __ atha ca tattaddezavAsinAM tattaddezIyena bhinnabhinnaTippanakenaiva vyavaharaNe tithyArAdhanAyAmanaiyatyameva syAt / tato jainasakalasace tattaddezabhedena tattaTTippanakA'nusaraNe sAMvatsarika-cAturmAsika-pAkSikA-'STamyAdiparvatithyArAdhanAyAmanaiyatyaM mA prAsAGkSIditi katipayakAlataH suvihitAgraNIbhirmadhyadezIyatvAdihetunA yodhapurIyazrIdharIyacaNDuTippanakAnusaraNameva sarvatra deze tithyArAdhanAyAM nirNItam / tathaiva cA'numataM sakalagrAmanagarAdisakalasadhaiH / vihAra-pratiSTho-pasthApanAdimuhUrte tattaddezIyaTippanakAnusaraNe'pi tithyArAdhanAyAM tvadyApi yAvat suvihitaparamparAta uktacaNDuTippanakAnusAreNaiva prAyaH pravRttiH / atra kadAcit kAraNe'pekSAvizeSeNa vA caNDuTippanakAdanyaTippanakAnusaraNamapi zrIsaGghana kriyata evetyAdi vizeSavicArazca TippanakasambandhI agre vakSyate / atra tAvadahorAtratithInAmayaM vizeSaH / tathA hi-sUryotpannA ahorAtrAH, candrotpannAstithayaH / uktaM ca - 'sUrassa gagaNamaMDala-vibhAganiSphAiyA ahorattA / caMdassa hANivuDDI-kaeNa nipphajjae u tihI' // iti / 'bhavanti tithayazcendoH kalAvRddhikSayodbhavAH' iti ca / evamahorAtraH sUryodayamArabhyA'parasUryodayaM yAvat tAvatkAlo ravivArAdyaparaparyAyaH sakalalokaprasiddhaH / sa ca triMzanmuhUrtapramANaH / tithizca zAstre dvASaSTitamabhAgonAhorAtrapramANA / laukikaTippanake tu jaghanyatazcatuSpaJcAzaddhaTikAmitA, utkarSatazca paJcaSaSTighaTikAmitA'pi dRzyate / atra tithitvaM kAlavizeSaH / cAndrakalAviziSTakAlatvamiti yAvat / zuklatithitvaM ca prakAzyamAnacAndrakalAviziSTakAlatvaM, kRSNatithitvaM cA''vriyamANacAndrakalAviziSTakAlatvam / evaM prakAzyamAnaprathamAdikalAviziSTakAlatvaM zuklapratipadAditvaM, Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNAtithivinizcayaH // AvriyamANaprathamAdikalAviziSTakAlatvaM kRSNapratipadAditvam / 1 tithau audayikatvaM sUryodayasparzitvam / tithau kSINatvamaprAptasUryodayatvaM sUryodayAsparzitvaM vA / tithau vRddhatvaM prAptasUryodayadvayatvaM sUryodayadvayasparzitvamityapi bodhyam / athA'tra TippanakavacanaM sAmAnyavacanam / taddhi yatra yatra ravyAdidine yAvadyAvaddhaTikApramANA yA yA tithiH syAt tatra tatra dine tAvattAvadghaTikApramANA sA sA tithiH pramANamityevaM sAmAnyato jJApayati / tatra kasmizciddine ekameva tithi. kasmizciddine tithidvayaM, kasmizciddine tithitrayamapi jJApayati / yataH pratipadAditithiH Tippanake sarvatra ravyAdilakSaNe dine nAhorAtravyApinI bhavati kintu nyUnAdhikA ca bhavati / yathA guruvAsare pratipat sAdhikA aSTapaJcAzadghATikA yAvat tadanu dvitIyA / zukravAsare dvitIyA SaSTiM ghaTikA yAvat / zanivAsare dvitIyA dvAcatvAriMzat palAni yAvat, tadanu tRtIyA / ravivAsare tRtIyA sAdhikAmekaghaTikAM yAvat, tadanu caturthI / somavAsare caturthI sAdhikAmekAM ghaTikAM yAvat, tadanu paJcamI / bhaumavAsare paJcamI SoDazapalAni, tadanu tasminneva bhaumavAsare SaSThI sAdhikAH saptapaJcAzad ghaTikA yAvat, tadanu tatraiva dine saptamIti / 71 - athA'tra Tippanake guru-zani ravi - somadineSu dvayodvayostidhyorvidyamAnatvena bhaumadine ca tisRNAM tithInAM vidyamAnatvena cA''rAdhanAyAM kasmin dine kA tithi: pramANatayA vyavaharttavyA ? yathA somavAsare paJcamI tithi: sUryodayAt sAdhikaikaghaTikAtaH parato'sti, bhaumavAsare tu sUryodayAdArabhya SoDazapalAni yAvadasti / tatrA''rAdhanAyAM kasmin dine paJcamItvena paJcamI tithi: pramANatayA vyavaharttavyA ? kiM somavAsare kiM vA bhaumavAsare ? ityAkAGkSAyAM tithyArAdhanAyA avyavasthitatvaM mA prAsAGkSIditi kimapyavazyaM niyAmakaM vAcyamiti taducyate / tatra niyAmakavacanAni caivam - 'udayaMmi jA tihI sA pamANamiyarAe kIramANIe / ANAbhaMga'NavatthA-micchattavirAhaNaM pAve // 1 // pUA paccakkhANaM paDikkamaNaM taha ya niyamaggahaNaM ca / jIe udei sUro tIi tihIe u kAyavvaM // 2 // Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 granthatrayI cAummAsiyavarise pakkhia paMcaTThamIsu nAyavvA / tAo tihio jAsiM udei sUro na annAo" // 3 // tithizca prAtaH pratyAkhyAnavelAyAM yA syAt sA pramANam, sUryodayAnusAreNaiva loke'pi divasAdivyavahArAt / pArAzarasmRtyAdAvapi - 'AdityodayavelAyAM yA stokA'pi tithirbhavet / sA sampUrNeti mantavyA prabhUtA nodayaM vinA // ' ityAdIni / umAsvAtipraghoSazcaivaM zrUyate - 'kSaye pUrvA tithiH kAryA vRddhau kAryA tathottarA / 'zrIvIrajJAnanirvANaM kArya lokAnugairiha // ' iti / atra-'udayaMmi jA tihI sA pamANam' ityAderayamarthaH-Tippanake yasmin ravyAdilakSaNe dine sUryodayavelAyAM yA tithirbhavet tasmin divase sA tithi:-tattithitvenA''rAdhanAyAM pramANaM kAryA / yathA-Tippanake bhaumavAsare sUryodayavelAyAM paJcamI vartate / tato bhaumavAsara eva paJcamI paJcamItvenA''rAdhanAyAM pramANaM kAryA, na tu somavAsare / tatra dine Tippanake sUryodayAt sAdhikaikaghaTikAtaH parataH paJcamyAM sattve'pi sUryodayavelAyAM paJcamyA abhAvAt / loke'pi sUryodayAnusAreNaiva divasAdivyavahArAt / anyathA tithyArAdhanAvyavahArAniyatatvaM prasajyeteti / iyameva caudayikI tithi: udayatithirvA vyapadizyate / sUryodayasparzitvaM hi tithAvaudayikatvamudayatvaM vA / audayikyAmeva tattattithau tattattithitvenA''rAdhanAyAM prAmANyamiti phalito'rthaH / / atra audayikI tithiruddezyA prAmANyaM ca vidheyam / asati bAdhake ca uddezyatAvacchedakasya vidheyaprayojakatvaniyamena uddezyatAvacchedakasyaudayikatvasya prAmANyarUpavidheyaprayojakatvaM siddham / evaM ca Tippanake yatra yatra tithau sUryodayasparzitvarUpamaudayikatvaM tatra tatra tithau tattattithitvenA''rAdhanAyAM prAmANyamiti prAmANyasyaudayikatvavyApakatvamapi bodhyamiti / atredaM bodhyam - "vidhiratyantamaprAptau niyamaH pAkSike sati / tatra cAnyatra ca prAptau parisaGkhyeti gIyate // ' ityanyatroktaM niyamavacana1. zrImadvIrasya nirvANaM / iti, zrIvIranAthanirvANaM / iti ca kvacit pAThaH / Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 pryussnnaatithivinishcyH|| svarUpamapyatropapadyate / pakSe'prAptasyArthasya niyamanAt / 'udayaMmi jA tihI sA pamANam' iti hi vacanaM na titheH prAmANyaM bodhayati, tithiprAmANyasya TippanakAdeva prAptatvAt / kintu, ArAdhanAyAM tithiprAmANye niyama bodhayati / niyamazca-aprAptAMzapUraNam / yataH-aSTamyAdititherArAdhanAyAmaSTamyAditithe: Tippanake dinadvaye'pi sadbhAvena yasmin dine audayikImaSTamI parityajyAnaudayikI tAmArAdhayati tatra dine audayikyA aSTamyA aprAptatvena tadvidhAnAtmakA prAptAMzapUraNamevAnena vacanena kriyate / ato niyamavacane'prAptAMzapUraNAtmako niyama eva vAkyArthaH / pakSe-aprAptatAdRzAyAM audayikatvenA''rAdhanAyAM prAmANyavidhAnAdetadvacanAbhAve hi 'aTThamI cauddasI a niyameNa havijja posahio' ityAdivacanaprAptASTamyAdiparvArAdhanAyAmaudayikImaSTamImiva kadAcidanaudayikImapyaSTamI pramANIkuryAt / sati cAsmin vacane audayikyevASTamI aSTamIparvArAdhanAyAM pramANIkAryeti niyame ArAdhanAyAmanaudayikI pramANatayA sarvAtmanA nivartate / na cAnaudayikyAM prAmANyanivRttirneSTeti vAcyam / 'iyarAe kIramANIe ANAbhaMga'NavatthA micchattavirAhaNaM pAve' ityAdinA'naudayikyAM pratyavAyapradarzanena tatra tannivRtterapISTatvAt / na caivaM tatra Tippanakavacanasya vaiyarthyamiti vAcyam / tithInAM sUryodayasparzitvarUpaudayikatvatadabhAvanirNaye Tippanakavacanasyaiva prAmANyAt / yAtrAdimuhUrte tadupayogAcceti / / ___atra pAkSikaprApti-yugapatprAptirUpasyAvAntaravizeSasyA'vivakSaNAdanyanivRttirUpaniyamasAdharmyAcca parisaGkhyAyA api niyamazabdena vyavahAro bhavatItyapi bodhyam / nanu tathApi kiM yAvatkAlaM Tippanake'STamI syAt tAvatkAlaM yAvadeva tatra dine'STamItvenASTamI pramANIkAryA uta tadahorAtraM yAvaditi cet / ucyate-ahorAtraM yAvadeva saiva tithi: tattithitvenA''rAdhanAyAM pramANIkAryA / ata evAtra prAk tatra tatra zAstre ca pramANatayA pArAzarasmRtivacanamapyupanyastam - 'AdityodayavelAyAM yA stokApi tithirbhavet / / sA sampUrNeti mantavyA prabhUtA nodayaM vinA // ' iti / Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthatrayI atra sampUrNeti - ahorAtravyApinItyarthaH / tathA ca yasmin ravyAdilakSaNe divase sUryodayavelAyAM yA tithirbhavet sA tithireva tatra dine pramANatayA'horAtravyApinI mantavyA / tadagretanA tithistatra dine yadi prabhUtA'pi syAttathApi sUryodayavelAyAM tasyA asattvena tatra dine sA naiva mantavyA / yathA- prAgukte bhaumavAsare paJcamyeva sampUrNA mantavyA na tu prabhUtA'pi SaSThI, sUryodaye tasyA abhAvAt / 74 nanvevaM bhaumavAsare prabhUtA vartamAnA SaSThyapi paJcamItvenaiva mantavyeti mithyAjJAnApattiH, paJcamItvAbhAvavatyAM SaSThyAM paJcamItvajJAnAditi cet / na / abhiprAyAparijJAnAt / na hi vayaM SaSThI paJcamItvena mantavyeti brUmaH / kintu yasmin ravyAdivAre sUryodayavelAyAM yA tithi: syAt tasmin ravyAdidine taddinavyApinI saiva tithirmantavyA nAnyeti / tathA ca bhaumavAsare sUryodayavelAyAM paJcamIsattvena bhaumavAsare bhaumavAsaravyApinI paJcamyeva mantavyA na SaSThIti / sUryodayavelAyAM paJcamImatyeva bhaumadine paJcamIjJAnAnna mithyAjJAnamapi / pratyuta tatra dine SaSThItithiriti mantavyatAyAmeva mithyAjJAnaM syAt, Tippanake sUryodayavelAyAM bhaume SaSThyabhAvAditi / nanu tathApi tatra dine vidyamAnA'pi SaSThI na SaSThItvena mantavyA / kintu paJcamItvena mantavyetyarthAdeva kiM na prAptamiti cet / niyamalakSaNAnurodhena prApyatAm nAma, tathA kA no hAni: ? / pratyuteSTApattireva tatrArtha iti bodhyam / tathA cA'horAtraM yAvadeva saiva tithiH tattithitvenA''rAdhanAyAM pramANatayA mantavyeti siddham / nanu Tippanaka audayikyA api titheH kvacidevAhorAtravyApitvaM na tu sarvatreti tasyA ahorAtravyApitvamantavyatAyAmAropApattiriti cet / na / iSTApatteH / Tippanake titherahorAtravyApitvAbhAve'pyArAdhanAyAM tasyA ahorAtravyApitvamantavyatAyA iSTavAt / pramANaprAptasyA''ropasyA'dUSaNatvAt, api tu bhUSaNatvAt / kiJcaivamanaGgIkAre tattattithinimittakatattattithidinasambandhipoSadhAdivrataniyamasya TippanakoktatattattithibhogakAlavyApitvameva tvayA svIkAryam, nimittAbhAve naimittikasyApyabhAvAditi tasyAhorAtrAdivyApitvaM zAstroktaM vyAhanyeta vA virAdhyeta vA / zAstre ca pauSadhAdivrataniyamasyAhorAtrAdipratibaddhatvameva / tathA hi-yathA pauSadhasya 'jAva ahorattaM pajjuvAsAmi' evaM 'divasaposahaM'pi / navaraM - 'jAva divasaM pajjuvAsAmi' tti bhaNai / Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 paryuSaNAtithivinizcayaH // rAtripauSadhamapyevam / navaraM-'majjhaNhAo parao jAva divasassa aMtomuhutto tAva ghippai tahA divasaM sesaM rattiM pajjuvAsAmi' tti bhaNai / ityAdivacanairahorAtrapratibaddhatvaM divasapratibaddhatvaM rAtripratibaddhatvaM vA / evamanyeSAM vrataniyamAnAmapi ahorAtrAdipratibaddhatvameva / na tu kasyApi tattattithinimittakasya vrataniyamasya zAstre TippanakoktatattattithibhogakAlamAtrapratibaddhatvamasti / tathA caitadapi sarvamArAdhanAyAM titherahorAtravyApitvamantavyatAmeva pramANayati / zAstroktAhorAtrAdivyApitattattithinimittakatattavrataniyamArAdhanAyAM tithenimittatayA tithereva tatra sarvatra pradhAnatvam / "tithiH zarIraM tithireva kAraNaM, tithiH pramANaM tithireva sAdhanam" / iti lalloktirapyatra bhAvanIyA / tathA ca Tippanake titheH tattadahorAtradivasarAtryAdyanyatamavibhAgavyApitvAbhAve tattattithinimittakArAdhanAyA api tattadahorAtrAdivyApitvaM na syAdeveti Tippanake'horAtravyApitvAbhAve'pyArAdhanAyAM titherahorAtravyApitvameva mantavyamiti / evaM 'se NaM cauddasI aTThamI punimAsiNI supaDipunnaM posahaM samma aNupAlittA bhavaI' ityatra; evaM 'yAvajjIvaM vizeSeNa so'STamI ca caturdazIm / pratyAkhyAnapauSadhAdi-tapasA''rAdhayatyalam // ityAdau ca, pratyAkhyAna-pauSadhAditapasA caturdazyaSTamyAdititherArAdhyatvaM kathitam / tatra caturdazyAditithiH Tippanake yAvad ghaTikApramANA syAt tAvaddhaTikApramANakAla pratibaddhaiva yadi tadArAdhanAsyAttadA SaSTighaTikApramANA'horAtrapratibaddhapauSadhAdikArAdhanAyAzcaturdazyAditithisambaddhatvaM naiva syAt / na hi caturdazyAditithi: sarvadA SaSTighaTikApramANA kvApi Tippanake vidyamAnopalabhyate / jainazAstrAnusAreNa tu na kA'pi tithi: sampUrNAhorAtrapramANA bhavati / kintu dvASaSTitamabhAgonAhorAtrapramANaiva / tathA ca titherArAdhanAyAmahorAtravyApitvamanyatAyAmeva sarvaM saJjAghaTItIti bodhyam / 'chaNhaM tihINaM maoNmi kA tihI ajja vAsare' // iti zrAddhadinakRtyavacanAdapyArAdhanAyAM titherahorAtravyApitvamantavyatApi spaSTaiva / anyathA ekasmin ravyAdidine tithidvayamantavyatAyAM tithemizraNabhAvApattyA''rAdhanAyAma Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 granthatrayI vyavasthitatvamaniyatatvaM ca syAt / sUryodayavelAyAM stokakAlInatithisaMyukte'pi ravyAdidine-adya amukA tithirvartate, adya amukatithivrataM mayA vihitamiti-sarvajanaprasiddhavyavahAravilopApattezca mahadasamaJjasaM ca syAditi / itthaM ca lokavyavahAre'pyekasmin dine ekaiva tithirvyavahiyate / ityekasmin ravyAdidine Tippanake tithidvayaprAptau tithitrayaprAptau vA tatra dine kA tithirvyavaharttavyetyatrApi niyAmakamidameva-'AdityodayavelAyAm' ityAdi vacanam / itthameva cedaM TippanakavacanApekSayA vizeSavacanamapyabhidhIyate / sAmAnyavacanaM vizeSavacanena bAdhyate / tathAhi-TippanakavacanaM hi prAgukte 'somavAsare sAdhikaikaghaTikAM yAvat caturthI mantavyA tadanu ca tatraiva dine sAdhikA aSTapaJcAzaddhaTikA yAvat paJcamI mantavyA / bhaumavAsare ca SoDazapalAni yAvat paJcamI mantavyA tadanu ca tatraiva dine sAdhikAH saptapaJcAzaddhaTikA yAvat SaSThI mantavyA tadanu ca tatraiva dine sAdhike dve ghaTike yAvat saptamI mantavyeti jJApayati' / tatra cA''dityodayavelAyA' mityAdi vizeSavacanaM caivaM jJApayati yad-vyavahArAdau somavAsare Tippanake sUryodayavelAyAM caturthyA eva sattvena sampUrNe'pi somavAsare caturyuva mantavyA / na tu Tippanake tatraiva dine prabhUtA'pi vartamAnA paJcamI / vyavahAre ArAdhanAyAM ca sUryodayaspazinyA eva titherahorAtravyApitvasya gaNanIyatvAt / evaM bhaumavAsare'pi paJcamyeva sampUrNA bhaumadinavyApinI mantavyA / na tu Tippanake tatraiva dine vartamAnA'pi SaSThI saptamI vaa| tayostatra dine sUryodayAsparzitvAditi / na ca parvArAdhanAyA anaudayikyAmapi tithau sambhavena-'udayaMmi jA tihI sA pamANa' mityAdinA tithAvaudayikatvaniyamasya prayojanAbhAvena vaiyarthyamiti zakyam / __ audayikyAmeva tithau parvArAdhanAkaraNasya karmanirjarAhetutvasya jJAnibhidRSTatvena tathaiva-'udayaMmi jA tihI sA pamANa' mityAdinA tadupadezAt / niyamena dRSTakAryAdarzane'pyadRSTakAryotpatteravazyaM kalpanIyatvAt / kAraNakUTAtmakasAmagryA ekadezavaikalye'pi phalAbhAvasya sarvatantrasiddhatvAcca / etena-tithirdvividhA-pUrNA sakhaNDA ca / sUryodayamArabhya SaSTinADikAvyAptA pUrNA, etadanyA sakhaNDA / sakhaNDA'pi dvividhA-zuddhA viddhA ca / sUryodayamArabhyA'stamayaparyantaM vidyamAnA zivarAtryAdau nizIthaparyantaM vidyamAnA ca zuddhA, tadanyA viddhA / vedho'pi dvividhaH-prAtarvedhaH sAyaMvedhazca / sUryodayottaraM SaDghaTikA parimitatithyantarasparzAtmakaH prAtarvedhaH / sUryAstAtprAk SaDghaTImitatithyantarasparzaH sAyaMvedhaH / ekAdazI Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNAtithivinizcayaH // 33 vrataviSaye tu vedho vakSyate / kRcittithivizeSe vedhAdhikyam / paJcamI dvAdazanADIbhiH SaSThI viddhAM karoti / dazamI paJcadazabhirekAdazIvedhakRt / caturdazI aSTAdazanADIbhiH paJcadazI vidhyati / viddhAzca tithayaH kvacit karmaNi grAhyAH kutracittyAjyAzca bhavanti / tatra sampUrNA zuddhA ca tithiH prAyeNa nirNayaM nApekSate, saMdehAbhAvAt / niSedhavidhaye sakhaNDA'pi na nirNayAre / 'niSedhastu nivRttyAtmA, kAlamAtramapekSate' iti vacanena aSTamyAdiSu nArikelAdibhakSaNaniSedhAdestatkAlamAtravyAptatithyapekSaNAt / vihitavratAdiviSaye tu nirNaya ucyate / tatra karmaNo yasya yaH kAlastatkAlavyApinI tithimA'hyA / yathA vinAyakAdivrate madhyAhnAdau pUjanAdividhAnAnmadhyAhlAdivyApinI / dinadvaye karmakAle vyAptAvavyAtau tadekadezavyAptI vA yugmavAkyAdinA pUrvaviddhAyAH paraviddhAyA vA titheAhyatvam / yugmavAkyaM tu - yugmAgni yugabhUtAnAM SaNmunyorvasurandhrayoH / rudreNa dvAdazI yuktA caturdazyA ca pUrNimA / pratipadyapyamAvAsyA-tithyoryugmaM mahAphalam // 1 // iti / yugmaM dvitIyA'gnistRtIyA dvitIyA tRtIyAviddhA grAhyA tRtIyA dvitIyAviddhA grAhyetyevaM dvitIyAtRtIyayoyugmam, caturthIpaJcamyoryugmam, SaSThIsaptamyoryugmam, aSTamInavamyoryugmam, ekAdazIdvAdazyoryugmam, caturdazIpaurNamAsyoryugmam, amAvAsyApratipadoryugmamityarthaH kRcit-'caturthI gaNanAthasya mAtRviddhA prazasyata' ityAdi vizeSavAkyaiAhyatvanirNayaH / vacanavazena grAhyAyAstitheH karmakAle sattAbhAve sAkalyavacanaiH sattvaM bhaavniiym| tAni ca- 'yAM tithiM samanuprApya udayaM yAti bhAskaraH / sA tithiH sakalA jJeyA snAnadAnajapAdiSu // 1 // ityAdIni / iti sAmAnyanirNayaH / iti / anyatra dharmasindhuprabhRtiSUktAH pUrNatva-sakhaNDatva-zuddhatva-viddhatvAdayastithivikalpA apyatra jainamate'nuddhoSyAH / sarvatrApi tithAvaudayikatvenaikarUpeNaiva-'udayaMmi jA tihI sA pamANa' mityAdinA''rAdhanAyAM prAmANyasya vyavasthApitatvAdityapi bhAvanIyam / evaM zrItapAgacchIyasampradAye parvArAdhanAyAM kSINavRddhatithiviSaye cAdyApi yAvat zAstrAbAdhitA'vicchinnA paramparA evaMvidhA vartate / saiva cAvicchinA suvihitaparamparA Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 granthatrayI zrItapAgacchIyasampradAye sarvatra dezeSu zrItapAgacchIyazrIcaturvidhazramaNasaGthenA'vicchinnatayaiva sarvadA samanupAlyate / tathAhi - yadA Tippanake dvitIyAdiparvatithInAM kSayaH syAttadA 'kSaye pUrvA tithi: kArye' ti vacanaprAmANyAt tatpUrvatithInAM kSayo gaNyate / Tippanake dvitIyAdiparvatithivRddhau ca 'vRddhau kAryA tathottare' ti vacanaprAmANyAt prathamA parvatithi: pUrvatithitvena gaNyate / yathAhi-Tippanake dvitIyAyAH kSaye pratipadaH kSayo gaNyate, paJcamyAH kSaye caturthyAH kSayo gaNanIyaH, aSTamyAH kSaye saptamyAH kSayo gaNanIyaH, ekAdazyAH kSaye dazamyAH kSayo gaNanIyaH, caturdazyAH kSaye trayodazyAH kSayo gaNanIyaH / pUrNimAmAvAsyayozca kSaye caturdazyAH kSayasya gaNanIyatve prApte tasyA api parvatithitvena tatra trayodazyA eva kSayo gaNanIyaH / evaM tithivRddhAvapi / yathA hi-Tippanake dvitIyAvRddhau, prathamA dvitIyA pratipadeva gaNanIyA, paJcamIvRddhau prathamA paJcamI caturyuva gaNanIyA, aSTamIvRddhau prathamA'STamI saptamyeva gaNanIyA, ekAdazIvRddhau prathamaikAdazI dazamyeva gaNanIyA, caturdazIvRddhau prathamA caturdazI trayodazyeva gaNanIyA / pUrNimAmAvAsyayozca vRddhau prathamA pUrNimA prathamA'mAvAsyA ca caturdazItvena gaNanIyA, tatpUrvA caturdazI ca trayodazItvena gaNanIyA / / atra sarvatrA'pi tithAvaudayikatvamapi bodhyam / tithAvaudayikatvasyaiva tattattithitvena prAmANyaprayojakatvAt / yathA-pUrNimA'mAvAsyA ca caturdazItvena gaNanIyetyAdAvArAdhanAyAmaudayikacaturdazItvena gaNanIyeti bhAvaH / evaM paJcAGge 'dvitIyAyAH kSaye pratipadaH kSayo gaNanIya' ityAdau tasmin dine audayikI dvitIyaiva gaNanIyeti bhAvaH / ityAdi svayamevAbhyUhyam / 'kSaye pUrvA tithiH kAryA vRddhau kAryA tathottare' ti zrIumAsvAtivAcakavacanasyaivAtra pramANatvAt naivAsyAH paramparAyA niSpramANatA / itthameva cAdyAvadhi ziSTapuruSaparamparAparigRhItvenAsyAH paramparAyA nirmUlatvA''zaGkA'pi parAstA / upapAdayiSyate copariSyat 'kSaye pUrve'ti vacanasyoktArthatAtparyakatvamapi / athAsmin vi.saM.1993 varSe tasmin Tippanake bhAdrazuklapakSe budhavAsare sAdhikAH saptapaJcAzad ghaTikA yAvat caturthI, guruvAsare SaSTiM ghaTikA yAvat paJcamI, zukravAsare'pi sAdhike dve ghaTike yAvat paJcamI / evaM gata1992 varSe'pi dvitIyabhAdrazuklapakSe zanivAsare'STApaJcAzad ghaTikA yAvat caturthI, ravivAsare SaSTiM ghaTikA Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pryussnnaatithivinishcyH|| 79 yAvat paJcamI, somavAsare'pi sAdhike dve ghaTike yAvat paJcamIti / / atra 'saMvatsarapratikrAnti-luMcanaM cASTamaM tapaH / sarvArhadbhaktipUjA ca saGghasya kSAmaNaM mithaH // ' iti sAMvatsarikakRtyaviziSTA paryuSaNA sAMvatsarikamahAparvAbhidhAnA vakSyamANazrIkalpa-nizIthacUAdivacanAt pUrvamASADhacAturmAsikadinAdArabhya paJcAzattame parvatithyAtmake bhAdrazuklapaJcamIdina evAsIt / tatra zrIkalpasUtravacanAni caivam - 'vAsAvAsANaM pajjosaviyANaM no kappai niggaMthANa vA niggaMthINa vA paraM pajjosavaNAo golomappamANamitte vi kese taM rayaNi uvAyaNAvittae / ' 'vAsAvAsaM pajjosaviyANaM no kappai niggaMthANa vA niggaMthINa vA paraM pajjosavaNAo ahigaraNaM vaittae / ' ___ 'vAsAvAsaM pajjosaviyANaM niggaMthANa vA niggaMthINa vA ajjheva kakkhaDe kaDue viggahe samuppajjitthA sehe rAyaNiyaM khAmijjA rAiNie vi sehaM khAmijjA // ' ityAdIni / zrInizIthacUrNivacanAni caivam - 'tao varise puNNe saMvaccharie paDikkate mUlaM pacchittaM, gaNAo nicchubhai / evaM bArasamAsA aNuvasamaMte dosu tavo Adimesu, jAva gaccheNa vjjio| sesesu dasasu chedo paMcarAiMdiyAio jAva saMvaccharaM patto / pajjosavaNArAipaDikkaMtANa ahiMgaraNe uppanne eso vihI / pajjosavaNAdivase ahikaraNe uppanne tavo mUlaM ca bhavati, Na chedo| paDikkamaNakAle vA uppanne mUlameva kevalaM paDikkaMte vi bhavati / esevattho bhaNNai / evaM ekkekka0gAhA / bhaddavayasuddhapaMcamIe aNudie Aicce ahigaraNe uppanne saMvaccharo bhavati / chaTThIe eguNadiNo saMvaccharo bhavati / evaM ikvikkadiNaM pariharateNaM ANeavvaM jAva TThavaNAdiNu tti / pajjosavaNA divasa ityarthaH / tammi ThavaNAdiNe aNudie Aicce ahigaraNe uppanne emeva coyaNA / sajjhAyapaTThavaNakAle coijjai / puNo ceiyavaMdaNAkAle coijjai / aNuvasamaMto puNo paDikkamaNavelAe / evaM tammipajjosavaNakAladivase timAsagurU bhavati / ' Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthatrayI "mUlaM tu'gAhA / paDikkaMte mUlaM bhavati / esA ThavaNadivasavidhI / aha addhapaDikaMtANa ceva adhikaraNaM bhave saMvaccharie kAussagge kae mUlameva kevalaM, Na sesA pacchittA bhavanti tti' // 'evamAiyANa kAraNANa aNNatameNa niggayA viharatA paiTThANaM nagarateNa ptttthiyaa| paiTThANa-samaNasaMghassa ya ajjhakAlagehiM saMdiTuM, 'jAvAhaM AgacchAmi tAva tubbhehiM No pajjosaviyavvaM' / tattha ya sAyavAhaNo rAyA / so ya sAvago / so ya kAlagajjaM eMtaM soUNa Niggao abhimuho samaNasaMgho ya / mahAvibhUIe paviThTho kAlagajjo / pavituhiM ya bhaNiyaM-bhaddavayasuddhapaMcamIe pajjosavijjai / ' . 'jo divasa-pakkha-cAummAsiesu aNuvasaMto saMvaccharie uvasamai so puDhavIrAisamANo / jo puNa pajjosavaNAe vi No uvasamai so pavvayarAisamANo / jo puNa pakkhiya-cAummAsiya-saMvacchariesu Na uvasamai tassa vivego kAyavvo // ' / 'pajjosavaNAe jai aTThamaM Na karei to cauguruM, cAummAsie chaTuM na karei to caulahuM, pakkhie cautthaM Na karei mAsaguruM // ' ityAdIni / evaM-'annayA pajjosavaNAdivase Agae ajjhakAlageNa sAlivAhaNo bhaNiyobhaddavayajuNhapaMcamIe pajjosavaNA' // ityAdIni zrIparyuSaNAkalpacUrNivacanAni ca / eteSu vacaneSu 'paryuSaNA'zabdasya, 'paryuSaNAdinArthakAdyazabdasya', 'sAMvatsarikazabdasya' cA''SADhacAturmAsikadinAdArabhya paJcAzattamadinarUpaparvatithirUpabhAdrazuklapaJcamIdinakartavyatAkasyaiva sAMvatsarikapratikramaNAdikRtyaviziSTaparyuSaNAmahAparvaNo vAcakatvam / 'paryuSaNArAtri'zabdasyApyuktabhAdrazuklapaJcamIdinAtmakaparyuSaNAparvadivasasambandhirAtrereva vAcakatvam / ___ yugapradhAnazrIkAlikAcAryabhagavadAdezAcca sA sAMvatsarikaparvarUpA paryuSaNA taddinA'vyavahitapUrvadine caturthyAM kriyate / yato yugapradhAnazrIkAlikAcAryabhagavAna zAlivAhananRpavijJaptyA'pi, svadhvaMsAdhikaraNadinadhvaMsAnadhikaraNatve sati svadhvaMsAdhikaraNadinarUpaparvatithyAtmakapaJcamIdinA'vyavahitottaradinAtmakamapi SaSThIdinaM, 'no se kappai taM rayaNi uvAyaNAvittae', iti niSedhavacanAdeva, paryuSaNAparvadinatayA naiva svIkRtavAn / kintu, 'aMtarA vi ya se kappaI' iti vizeSavacanAdeva svaprAgabhAvAdhikaraNadinaprAgabhAvAnadhikaraNatve sati svaprAgabhAvAdhikaraNadinarUpapavatithyAtmakapaJcamI Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNAtithivinizcayaH // dinAvyavahitapUrvadinAtmakatayA caturthIdinameva svIkRtavAn / tataH prabhRti ca sarvatra sarvadA tathaiva paryuSaNA kriyate / / athA'smin varSe'pi Tippanake bhAdrazuklapaJcamIvRddhau, 'aMtarA vi ya se kappaI' iti vacanAn, 'vRddhau kAryA tathottare ti vacanAt tadvacanAnusArizAstrAbAdhitaprAguktasvarUpAvicchinnasuvihitaparamparayA ca parvatithyAtmakapaJcamIzukradinAvyavahitapUrvadinAtmake guruvAsare eva paryuSaNAparva vidheyam / tatra dine TippanakoktaprathamapaJcamyAM, 'vRddhau kAryA tathottare'ti vacane uktasvarUpaparamparayA caudayikacaturthIdinatayaiva gaNanIyatvAt, paJcAGgoktadvitIyapaJcamyA eva zukradine paJcamIrUpaparvatithitvenA''rAdhyatayA sarvasammatatvena guruvAsarasyaiva tadavyavahitapUrvadinatvAcca / .. itthameva ca-'aMtarA vi ya se kappaI' iti zAstrAjJA / evaM-'jugappahANehi kAraNe cautthI pavattiyA sA cevANumayA savvasAhUNaM' iti zAstrAjJA / vRddhau kAryA tathottare' ti zAstrAjJA / _ 'udayaMmi jA tihI sA pamANamiyarAe kIramANIe / ANAbhaMgaNavatthA micchattavirAhaNaM pAve // ityAdizAstrAjJA zAstrAnusAriprAguktasvarUpAvicchinnasuvihitaparamparAjJA cA''rAdhitA bhavati, nAnyatheti bodhyam / - evaM ca-yadA kadAcit Tippanake bhAdrazuklapaJcamIvRddhiH syAt tadA paJcamIparvatayA''rAdhyatvena sarvasammataTippanakoktadvitIyapaJcamIdinAvyavahitapUrvadine eva TippanakoktaprathamapaJcamImaudayikI caturthI gaNayitvA zrIparyuSaNAparva vidheyam / na tu tadvyavahitapUrvadine, iti siddhAntaH / ___ itthameva ca gata0vi.saM.1992varSe'pi Tippanake bhAdrazuklapaJcamIvRddhAvapyArAdhyapaJcamIdinAtmakasomavArasarAvyavahitapUrvadinAtmake ravivAsare eva TippanakoktaprathamapaJcamIdinAtmake'pyArAdhanAyAM bhAdrazuklacaturthIdinAtmake sakalagrAmanagarAdiSu prAyaH sarvatra caturvidhenA'pi zramaNasaGghana paryuSaNAparva samArAdhitamiti / ___athA'trA'rthe kazcit vipratipadyate / Tippanake bhAdrazuklapaJcamIvRddhau TippanakasthacaturthIdina eva paryuSaNAparva vidheyam / na tu TippanakoktaprathamapaJcamIdine / zrIkAlikAcAryabhagavadAdezAt caturthyAmeva tasya vidheyatokteH, TippanakoktaprathamapaJcamyAH Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 granthatrayI phalgutithitvAcca / tathA cA'smin varSe ArAdhyapaJcamIrUpaTippanakoktadvitIyapaJcamIdinavyavahitapUrvadinAtmake'pi budhavAsara eva paryuSaNAparva vidheyam / tatraiva dine Tippanake caturthyA audayikatvAt / 'udayaMmi jA tihI sA pamANa' mityAdivacanenaudayikyA eva titheH pramANatayokteriti / athA'tra tAvadasya vAdimatasya niSpramANatvamupapAdanIyam / tadupapAdane hi prAguktasiddhAntasya siddhiH / upapAdanaM ca svapakSasAdhana-parapakSanirAkaraNAbhyAM bhavati / tadubhayaM cA''gamapaJcAGgIprAmANyaM tadanusAritadabAdhitapUrvAcAryapratipAditazAstraprAmANyaM cAbhyupagamyobhAbhyAM vAdiprativAdibhyAM vyavahAraniyamasamayabandhAt pravartitAyAM kathAyAmeva sampAdanIyam / tatra ca vipratipattijanyasaMzayasya vicArAGgatvAt madhyasthena pramANena tadavirodhinA tarkeNa ca vyavahartavyaM vAdinA / prativAdinA'pi kathAGgatattvajJAnaviparyayaliGgapratijJAhAnyAdyanyatamanigrahasthAnaM tasya darzanIyam / tadvyutpAdane prathamasya bhaGgo vyavaharttavyaH / anyathA dvitIyasyaiva / tAdRzetaro ca jetRtayA vyavaharttavyau / prAmANikaH pakSastAttvikatayA vyavaharttavya ityAdisvarUpasamayabandhAdivat tatsadRzAnyavidharUpasamaya-bandhAdivadvA svakarttavyatAnihAyAdau vipratipattirapi pradarzanIyaiveti / vipratipattijanyasaMzayasya cA'tra vicAropayogitA kiM pakSatAsampAdakatayA ki vA svarUpata eva pakSapratipakSagrahaphalakatayetyanyadetat / tatra ceme vipratipattiprakArAH / tathA hi-yugapradhAnazrIkAlikAcAryAdanu paryuSaNAparva prAk 'paryuSaNAparvadinatvenobhayasammataudayikapaJcamIrUpArAdhyabhAdrazuklapaJcamIdinAvyavahitapUrvadinakartavyatAkaM na vA'? / atra vidhikoTiH svapakSaH, niSedhakoTiH parapakSaH / evaM 'uktabhAdrazuklapaJcamIdinavyavahitapUrvadinakarttavyatAkaM na vA '? / atra niSedhakoTi svapakSaH vidhikoTiH parapakSaH / vizeSato vA vipratipattirevam-'vivAdApanno guruvAsaro gatavarSIyo ravivAsaro vA paryuSaNAparvakartavyatAko na vaa'?| atra vidhikoTiH svapakSaH, niSedhakoTiH prpkssH| 'evaM vivAdApanno budhavAsare gatavarSIyaH zanivAsaro vA paryuSaNAparvakarttavyatAko na vaa'?| atra niSedhakoTiH svapakSaH, vidhikoTiH parapakSaH / atra tadavyavahitapUrvatvaM ca 'tatprAgabhAvAdhikaraNaprAgabhAvAnadhikaraNatve sati tatprAgabhAvAdhikaraNatvam' / taddinAvyavahitapUrvadinatvaM ca 'taddinaprAgabhAvAdhikaraNadina Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNAtithivinizcayaH // prAgabhAvAnadhikaraNatve sati taddinaprAgabhAvAdhikaraNadinatvam' / atra vivakSitapaJcamIdinaprAgabhAvAdhikaraNadinaprAgabhAvAnadhikaraNatvasya vivakSitapaJcamIdine'pi sattvAttadvAraNAya vizeSyadalam / vivakSitapaJcamIdina prAgabhAvAdhikaraNadinatvasya ca tRtIyAdine'pi sattvAttadvArANAya satyantaM vishessnndlm| prAgabhAvAnadhikaraNatvaM ca 'prAgabhAvAdhikaraNatvAvacchinapratiyogitAkabhedavattvam' / tena prAgabhAvAnadhikaraNatRtIyAdinamAdAya nAtiprasaGgaH / tRtIyAdinasya vivakSitapaJcamIdinaprAgabhAvAdhikaraNacaturthIdinaprAgabhAvAdhikaraNatvena vivakSitapaJcamIdinaprAgabhAvAdhikaraNatRtIyAdinaprAgabhAvAnadhikaraNatve'pi tAdRzaprAgabhAvAdhikaraNatvAvacchinapratiyogitAkabhedavattvAbhAvAt, tRtIyAdidinavAraNAya vizeSaNadale vivakSitapaJcamIdinopAdAnam / paJcamyAdidinavAraNAya ca vizeSyadale tadupAdAnamiti / atra paJcamIdine tadvarSIya-tanmAsIya-tatpakSIyatvamapi bodhyam / anyathA, agrimavarSIyA'grimamAsIyA'grimapakSIyapaJcamIdinamAdAyA'vyAptiprasaGgAditi / atra 'paryuSaNAparva bhAdrazuklaudayikacaturthIdinakarttavyatAkaM na vA?' iti vipratipattistu na sambhavati / vAdiprativAdinorubhayorapi paryuSaNAparvaNa audayikabhAdrazuklacaturthIdina karttavyatAkatvasya sammatatvAt / vivAdastahi kutra? Tippanake bhAdrazuklapaJcamIvRddhAvArAdhyaudayikapaJcamItvenobhayasammataTippanakoktadvitIyapaJcamIdinAvyavahitapUrvadinasyArAdhanAyAmaudayikacaturthIdinatvena prAmANye vyapadezyatve caiva / tatsAdhane cA'smAkaM 'vRddhau kAryA tathottare'ti vacanaM tadanusArizAstrAbAdhitaprAguktAvicchinasuvihitaparamparA ca pramANamityadhikamupariSTAt / ___ evamanumAnamapi tatra pramANam / tathAhi-vivAdApanno guruvAsaro gatavarSIyo ravivAsaro vA, audayikacaturthIdinaH, ArAdhyapaJcamItithitvena pramANadinAvyavahitapUrvadinatvAt / yatra yatrArAdhyapaJcamItithitvena pramANadinAvyavahitapUrvadinatvaM tatra tatraudayikacaturthIdinatvam / yathA zrAvaNamAse ArAdhyapaJcamIdinAvyavahitapUrvasmin bhaumadine audayikacaturthIdinatvam / tathA cA'yam / tasmAttatheti / ____ athAtra tAvat Tippanake bhAdrazuklapaJcamIvRddhau TippanakoktadvitIyapaJcamIdinAvyavahitapUrvadine guruvAsare eva paJcAGgoktaprathamapaJcamImaudayikI caturthI gaNayitvA zrIparyu Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthatrayI SaNAparva vidheyam, na tu tadvyavahitapUrvadine budhavAsare, iti siddhAnto na yuktaH / AgamAnumAnAbhyAM bAdhitatvAt / Agame hi zrIkAlikAcAryabhagavadAdezAt / 'evaM jugappahANehi kAraNe cautthI pavattiyA' ityAdivacanAd bhAdrazuklacaturthyAmeva zrIparyuSaNAparva vidhIyate / tatrA'pi 'udayaMmi jA tihI sA pamANa' mityAdivacanAdaudayikyAmeva tasyAM tadvidhIyate / TippanakoktaprathamapaJcamIdine guruvAsare ca Tippanake audayikyAH paJcamyA eva sattvena tatraudayikacaturthIdinatvAbhAvAt spaSTaivAgamabAdheti cet / na / 'aMtarA vi ya se kappai' ityAgamatAtparyAparijJAnAt / AgamAnumAnAbhyAM bAdhitatvAsiddhaH / AgamAnumAnayorevoktasiddhAntasAdhakatvAcca / tathA hi-pUrva hi zrIparyuSaNAparva 'bhaddavayajuNhapaMcamIe' ityAdinA bhAdrazuklapaJcamyAmevAsIt / tadapi'udayaMmi jA tihI sA pamANaM' ityAdivacanenaudayikyAmeva paJcamyAmityAvayorubhayorapi sammatam / atha zrIzAlivAhananRpavijJaptyA yugapradhAnazrIkAlikAcAryabhagavatA zrIparyuSaNAparva yat paJcamIdinAdagAnItam, tatkimekenA'hA'rvAgAnItamuta dvAbhyAmahobhyAmarvAk ? / Adhe-siddho'smAkaM siddhAntaH / tava cAsmin varSe audayikabhAdrazuklapaJcamIdinAd dvAbhyAmahobhyAmarvAg budhavAsare zrIparyuSaNAparvakaraNe AjJAbhaGgApattiH / yugapradhAnena tena bhagavatA ekenaivA'hA'rvAgAnItatvenA'sminvarSe'pyaudayikabhAdrazuklapaJcamIdinAdekenAhA'rvAg guruvAsara eva tatkarttavyatAsiddhestathaiva kartavyatvAt / audayikabhAdrazuklapaJcamIdinatvaM cAsmin varSe zukravAsara eveti 'vRddhau kAryA tathottare'ti vacanaprAmANyAda Avayorubhayorapi sammatatvAt / dvitIye tu pramANAbhAva eva / na hi vapi kalpanizIthAdyAgameSu taccUAdiSu tadanusAripUrvAcAryaviraciteSu zAstreSu vA zrIkAlikAcAryabhagavatA paJcamIdinAda dvAbhyAmahobhyAmarvAk zrIparyuSaNAparva AnItamiti vacanam / nA'pi tAdRzArthabodhikA kA'pi parampareti / audayikabhAdrazuklapaJcamIdinAd dvAbhyAmahobhyAmarvAg budhavAsare gatavarSe zanivAsare ca zrIparyuSaNAparvakaraNaM tatprarUpaNaM ca tavA'nAgamikamevA'pAramparikameva ceti / kiJcaivaM sarveSvapi varSeSu paJcamIdinAd dvAbhyAmevA'hobhyAmarvAk zrIparyuSaNAparvavidheyatA''pattyA tavAniSTApattiH / na ceSTApattiriti vAcyam / Tippanake bhAdrazuklapaJcamI Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNAtithivinizcayaH // tithivRddhyabhAve tu tvayApyaudayikapaJcamIdinAdekenaivA'hA'rvAk kriyamANatvAt / tatrApi dvAbhyAmahobhyAmevArvAk karaNe bhAdrazuklatRtIyAyAM tatkaraNApattyA 'cautthI pavattiyA' ityAdyAgamavacanavirodhApattezca / na ca Tippanake bhAdrazuklapaJcamIvRddhAvaudayikapaJcamIdinAd dvAbhyAmahobhyAmarvAk paryuSaNA kartavyA, anyathA tvekenaivA'hA'rvAk sA kartavyeti vAcyam / ___ ArAdhyarUpaudayikapaJcamIdinAt kadAcidekenA'rvAk kadAcid dvAbhyAmahobhyAmagiti zrIparyuSaNAmahAparvaNo'pyanaiyatyaprasaGgAt / tAdRzArthe'pi pramANAbhAvAcca / asmAkaM tu zrIkAlikAcAryabhagavatA 'aMtarA vi ya se kappai' iti zrIkalpasUtravacanaprAmANyAdaudayikabhAdrazuklapaJcamIdinAdekenaivA'hA'rvAk zrIparyuSaNAparva vihitamiti tathaiva karttavyam / na tu kadAcidapi dvAbhyAmahobhyAmarvAgapIti niyatarUpa evA'bAdhitaH siddhAnta ArAdhito bhavati / caturviMzatiprabandhe'pi-'yastu kAlikAcAryapAGat paryuSaNAmekenA'hA'rvAgAnAyaya' diti vacanenaikenaivA'hA'rvAk zrIparyuSaNAnayanaM spaSTamevoktamityapi bodhyam / nanu- 'tAhe raNNA bhaNiyaM-aNAgayacautthIe pajjosaviti / AyariehiM bhaNiyaMevaM bhavau / tAhe cautthIe pajjosaviyaM / ' iti zrInizIthacUrNivacanAt / 'AyarieNa bhaNiyaM evaM hou ti cautthIe kayA pajjosavaNA' iti zrIparyuSaNAkalpacUrNivacanAcca zrIkAlikAcAryabhagavatA bhAdrazuklacaturthIdina eva paryuSaNA kRtA / tataH prabhRti ca bhAdrazuklacaturthIdina eva sarvadA paryuSaNA kriyate / tatrApi 'udayaMmi jA tihI sA pamANa' miti vacanAdaudayikyeva caturthI bodhyA / asmin varSe'pi Tippanake bhAdrazuklapaJcamIvRddhAvapyaudayikabhAdrazuklacaturthIdinatvaM tu budhavAsara eva na tu guruvaasre| tatra Tippanake prathamapaJcamIdinatvAt / itthaM ca zrIparyuSaNAparvaNo'nayatyApattirapi parAstA, tasyaudayikabhAdrazuklacaturthIdinaniyatatvAditi cet / satyam / asmAbhirapi zrIparyuSaNAparvaNa audayikabhAdrazuklacaturthIdinanaiyatyasyaiva siddhAntitatvAt / tatra caturthIdinatvaM caturthIdinatvena tAtparyaviSayaH, ArAdhyabhAdrazuklapaJcamIdinAvyavahitapUrvadinatvena tAtparyaviSayo vetyagre spaSTam / asmin varSe vivAdApanne guruvAsare Tippanakavacanena prathamapaJcamIdinatvasattve'pi 'vRddhau kArye'ti vizeSavacanena tadanusAriparamparayA ca parvatithyArAdhanAyAM tatraudayikacaturthIdinatvasyaiva nizzaGkamabhyupagamanIyatvAt / Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthatrayI kintvatra tvaM praSTavyo'si yat-bhAdrazuklacaturthIdina eva paryuSaNA kriyataityatra ki bIjam ? / kiM tatraudayikabhAdrazuklacaturthIdinatvAdvA parvatithidinatvAdvA audayikabhAdrazuklapaJcamIdinAvyavahitapUrvadinatvAdvA zrIkAlikAcAryabhagavatA tathA pravartitatvAdvA ? nAdyaH / audayikabhAdrazuklacaturthIdinatvAccaturthyAmivaudayikabhAdrazuklatRtIyAdinatvAt tRtIyAyAmeva kathaM na paryuSaNA kartavyetyasyApi tvayA vAcyatvAt / na hyaudayikacaturthIdinatvAt caturthIdina eva sA kartavyA na tu tRtIyAyAmityatra kiJcidapi niyAmakam / ubhayorapyaparvatithidinatvena sAmyAt / na vA kvacidapi zrIkalpAdyAgameSu kAraNe sati paJcamIdinAdarvAk caturthIdina eva paryuSaNA kartavyA na tRtIyAdine-ityarthapratipAdakaM vacanamupalabhyate / . na ca-'aMtarA vi ya se kappai' iti zrIkalpavacanAdeva caturthIdine sA kartavyA na tRtIyAdina iti vAcyam / / tatra 'aMtarA' zabdasya caturthIdinavAcakatvAbhAvAt / na ca lakSaNayaiva 'aMtarA'zabdasya caturthIdinArthakatvamiti vAcyam / lakSaNayaiva tRtIyAdinArthakatvamapi tasya kathaM na syAdityasyApi vAcyatvAt, niyAmakAbhAvAt / ___ na ca yugapradhAnena tena bhagavatA zAtavAhananRpavijJaptyA caturthIdina eva paryuSaNAyAH pravartitatvena 'aMtarA'zabdasya caturthIdinArthakatvameva na tRtIyAdinArthakatvamiti vaacym| anyonyAzrayaprasaGgAt / tathA hi-'aMtarA'zabdasya caturthIdinArthakatvaprAmANye siddha eva caturthI dine paryuSaNAyAH pravartitatvasya prAmANyasiddhiH / caturthIdine paryuSaNAyAH pravartitatvasya prAmANyasiddhAveva ca 'aMtarA'zabdasya caturthIdinArthakatvaprAmANyasiddhiriti / ____na cA'ntarA'zabdasya 'diSTayA samupajoSaM cetyAnande'thAntare'ntarA / antareNa ca madhye syuH' ityAdikoSavacanAd madhyArthakatvenA''SADhacAturmAsikadinAdArabhya yat paJcAzattamamaudayikabhAdrazuklapaJcamIdinaM tanmadhyavartidinArthakatvamevetyapi saamprtm| audAyikabhAdrazuklatRtIyAdinasyApi tanmadhyavartidinatvena tatrApi zrIparyuSaNAyAH kartavyatApatteH, paryuSaNAparvadinAnaiyatyaprasaGgatAdavasthyAt / Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNAtithivinizcayaH // 87 __ syAdetat, 'aMtarA vi ya se kappaI' ityasya 'arvAgapi tatparyuSaNAkaraNaM kalpate'-ityevaM vivaraNadarzanAdantarAzabdasyArvAgdinArthakatvameveti cet / satyam / paraM tadarvAgdinatvaM hi pUrvadinatvam / tatra kiM vyavahitapUrvadinatvaM tavAbhimataM kiM vA'vyavahitapUrvadinatvam ? Adya-tRtIyAdinasyApi vyavahitapUrvadinatvena tatrApi paryuSaNAkarttavyatApatteH / dvitIye-'ghaTTakuTyAM prabhAta' tava / siddha naH samIhitaM vivAdAnavakAzazca / audayikabhAdrazuklapaJcamIdinAdavyavahitapUrvadinatvasyAsmin varSe vivAdApanne guruvAsara eva sattvena tatra dina, eva zrIparyuSaNAyAH karttavyatAsiddheriti // nApi parvatithidinatvAditi dvitIyaH pakSaH / caturthIdinasya parvatithidinatvAbhAvAt / 'idANi kahaM cautthIe apavve pajjosavijjaI' iti zrInizIthacUrNau caturthyA aparvatvenaivoktezca / ___ nApyaudayikabhAdrazuklapaJcamIdinAvyavahitapUrvadinatvAditi tRtIyaH pakSaH / tasyAsmatsiddhAntasyaiva sAdhakatvAt / asmin varSe guruvAsara eva tdvyvhitpuurvdintvaat| nApi zrIkAlikAcAryabhagavatA tathA pravartitatvAditi caturtho'pi pakSo yuktaH / tatra tathA pravartitatvaM kimAgamavacananirapekSaM vA''gamavacanasApekSaM vA ? tatra nAdyaH / asambhavAdeva / na hi yugapradhAnAdayaH prAvacanikAH puruSA AgamavacananirapekSapravRttimantaH kadApi bhavanti / prAvacanikatvasyaiva kSateH / . 'to kuNaha cautthIe iya bhaNie sUriNApi paDivannaM / jaM kAraNeNa bhaNiyaM AreNa vi pajjusaviyavvaM // ' ityAdau tathApravartitatvasyA''gamavacanasApekSatvasyaivoktezca / dvitIye-vAcyaM tadAgamavacanaM, yadanusAreNa caturthIdina eva paryuSaNA vihitA na tRtIyAdine nApi SaSThIdine / nanu 'aMtarA vi ya se kappai' iti zrIkalpavacanameva tatra tathA pravRttau pramANamiti cet / tarhi 'aMtarA' zabdasya caturthIdinavAcakatvAbhAvAdityAdikaM prAguktamevAvarttate / Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 granthatrayI tathA ca tatrAntarAzabdasyAvyavahitapUrvadinArthakatvasyaiva siddhatvenAsmadukta eva siddhAnto nirAbAdha iti siddham // na caivaM 'cautthIe pajjosaviyaM / ' 'cautthIe kayA pajjosavaNA' ityAdAvaudayikabhAdrazuklacaturthIdinArthakasya caturthIzabdasya kA gatiriti vAcyam / Tippanake bhAdrazuklacaturthyAH kSaye tavApi tadgatervAcyatvAt / tatra caturthyAH TippanakAnusAreNaudayikatvAbhAvAt / aMtarAzabdasyoktarItyA'vyavahitapUrvArthakatve siddhe tatra tatra caturthIzabdasyApyavyavahitapUrvadinatAtparyakatvAdevA'gaterabhAvAcca / na ca mukhyArthabAdha eva tAtparyAnveSaNaM yuktamiti sAmpratam / tasminnasatyapi tadbhAvAvirodhAt / tadyathA - 'gaccha gacchasi cet kAnta !, panthAnaH santu te zivAH / mamApi janma tatraiva, bhUyAd yatra gato bhavAn / / ' iti / atra mukhyArthAbAdhane'pi vAraNe tAtparyAt / tathA ca, yaduddezena yasya zabdasya pravRttiH sa zabdastatparaH / tathaiva lokavyutpatteH / tathAhi-prazaMsAvAkyamupAdAnamuddizya loke prayujyate, tadupAdAnaparam / nindAvAkyaM hAnamuddizya prayujyate, tad hAnaparam / evamanyatrApi svayamUhanIyam / tasmAllokAnusAreNa zAstre'pyevaM svIkaraNIyam / anyathA'rthavAdavAkyAnAM sarvathaivAnarthakyaprasaGgAt / tathA cA'ntarA'zabdasyA'vyavahitapUrvArthakatve siddhe 'caturthI'zabdasyApi avyavahitapUrvadinoddezenaiva tatra tatra pravRttatvasyAbhyupagamanIyatayA'rthAntarasaGkramitavAcyayA'vyavahitapUrvadinaparatvameva tasyeti na kApyanupapattiriti vibhAvanIyam / nanu zrIkalpa-nizIthacUrdhyAdau paJcaka paJcakavRddhyaudayikabhAdrazuklapaJcamIdinAd vyavahitapUrvadine eva paryuSaNAyAH karttavyatokte rantarA'zabdasya nA'vyavahitapUrvadinaparatvamiti cet / n| tatra 'paryuSaNA'zabdasya varSAkAlAvasthAnarUpaparyuSaNArthakatvena sAMvatsarikakRtyaviziSTaparyuSaNAparvArthakatvAbhAvAt paryuSaNAzabdasya sAmAnyato vyarthakatvoktezca / tatra-varSAkAlAvasthAnarUpaparyuSaNAvAcakaH paryuSaNAzabdazcaivam-tathAhi'ittha u paNagaM paNagaM kAriNiyaM jA savIsai mAso / suddhadasamITThiyANa va AsADhIpuNNimosaraNaM // Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pryussnnaatithivinishcyH|| 89 _ 'AsADhapuNNimAe ThiyANaM jai DagalAdINi gahiyANi pajjosavaNAkappo ya kahiyo to sAvaNabahulapaMcamIe pajjosavaMti, asati khitte sAvaNabahuladasamIe, asati khitte sAvaNabahulassa paNNarasIe / evaM paMca paMca osAriteNa jAva asati bhaddavayasuddhapaMcamIe / ao pareNaM na vaTTai aikkameuM / AsADhapuNNimAu ADhattaM maggaMtANaM jAva bhaddavayajoNhassa paMcamIe, etthaMtare jai na laddhaM tAhe jai rukkhAhe Thio to vi pajjosaveyavvaM / eesu pavvesu jahAlaMbhe pajjosaveyavvaM apavve na vaTTai ' / iti paryuSaNAkalpacUrNivacanam / evaM 'ittha u aNabhiggahiyaM vIsairAyaM savIsaimAsaM / teNa paramabhiggahiyaM gihinAyaM kattio jAva // 1 // asivAikAraNehiM ahavA vAsaM na suTTa AraddhaM / abhivaDDiyaMmi vIsA iyaraMmi savIsaimAso // 2 // 'itthatti-AsADhapuNNimAe sAvaNabahulapaMcamIe vA pajjosavie vi appaNA aNabhiggahiyaM / ahavA jai gihatthA pucchaMti ajjo ! bhe ittha varisAkAlaM ThiyA aha na ThiyA ?, evaM pucchiehi aNabhiggahiyaMti sandigdhaM vaktavyam / ihA'nyatra vA'dyApi nizcayo na bhavatItyarthaH / evaM sandigdhaM kiyatkAlaM vaktavyam / ucyate-vIsairAyaM mAsaM jAva aNabhiggahiyaM bhavati / teNaM ti-tatkAlAta parataH, appaNo, Abhimakhyena gRhItamaabhigRhItam / iha vyavasthitA iti gihINaM pucchaMtANaM karhiti / iha ThiyA bho varisAkAlaM ti ityAdi / evaM-tamhA abhivaDDiyavarise vIsairAe gae gihiNAyaM kariti / tisu caMdavarisesu savIsairAe mAse gae gihiNAyaM kariti / ityAdi / ___ evaM-AsADhapuNNimAe paviTThA paDivayAo Arabbha paMcadiNA saMthAra-taNaDagala-chAlamAdiyaM givhaMti / tammi ceva paNage rAie pajjosavaNAkappaM karhiti / tAhe sAvaNabahulapaMcamIe pajjosavaMti / khittAbhAve kAraNeNa paNage saMvuDDhe dasamIe pjjosvNti| evaM pannarasIe / evaM paNagavuDDI tAva kajjai jAva savIsaimAso puNNo / so ya savIsaimAso bhaddavayasuddhapaMcamIe pujjai / aha AsADhasuddhadasamIe vAsAkhittaM paviTThA / aha vA jattha AsADhamAsakappo kao taM vAsapAuggaM khittaM annaM ca natthi vAsapAuggaM / tAhe tattheva pajjosaviti / vAsaM va gADhaM aNuvarayaM ADhattaM tAhe tattheva pajjosarviti / ekkArasIuM ADhaveDaM DagalAdiyaM giNhaMti, pajjosavaNAkappaM ca krhiti| tAhe Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthatrayI AsADhapuNNimAe pajjosaviMti esa ussaggo / sesakAlaM pajjosavitANaM savvo avvaao| avavAde vi sati savIsairAimAsAu aikkameuM na vaTTai / savIsairAe mAse puNNe jai vAsakhittaM na labbhai to rukkhahiTTe vi pajjosaveyavvaM / taM ca puNNimAe paMcamIe dasamIe evamAdiesa pavvesu pajjosaveyavvaM no apavvesu / ' ityAdIni ca nizIthacUrNivacanAni / 90 atropadarziteSu paryuSaNAprakAreSu paryuSaNAkalpakathanapUrvakavarSAkalpa sAmAcArIvyavasthApanAviziSTAyAM abhigRhItAnabhigRhIta- gRhijJAtAjJAta-varSAkAlAvasthAnarUpAyAmeva paryuSaNAyAM paryuSaNAzabdo bodhyaH / na tu vArSikakRtyaviziSTAyAM sAMvatsarikaparvarUpAyAM paryuSaNAyAm / yatastatra cUrNau vArSikaparvAnuSThAnamadhyAdekasyApyanuSThAnasyAzravaNAt / evamanaGgIkAre ca vArSikaparvarUpAyAH paryuSaNAyA apyanaiyatyaM syAt / tathA ca sati zAzvatikasAMvatsarikaparvASTAhnikA devAdayaH kutra kuryuH / yaduktaM zrIjIvAbhigamasUtre - 'tattha NaM bahave bhavaNavaivANamaMtarajoisavemANiyA devA tihiM cAumAsiehiM pajjosavaNAe aTThAhiAo mahAmahimAo kariMti' / iti / kiJcaivam- 'AsADhapuNNimAe pajjosaviMti esa ussaggo / sesakAlaM pajjosavitANaM savvo avavAo ||" iti vacanAt sAMvatsarikaparvarUpaparyuSaNAyA api utsargata ASADhapUrNimAyAmeva karaNIyatvApattiH syAt / tathA ca prAguktacUrNivacaneSu varSAvasthAnarUpaparyuSaNAyA audayikabhAdrazuklapaJcamIdinAd vyavahitapUrvadine kartavyatoktAvapi, avyavahitapUrvadinakarttavyatAkavArSikaparvarUpaparyuSaNAviSaye 'aMtarA' zabdasyA' vyavahitapUrvArthakatve na kA'pi bAdhakateti / vArSikaparvarUpaparyuSaNAvAcakaH paryuSaNAzabdazcaivam 'paraM pajjosavaNAo golomappamANamitte vi kese taM raryANi uvAyaNAvittae / ' 'paraM pajjosavaNAo ahigaraNaM vaittae / ' ityAdIni zrIkalpavacanAni / evam-'pajjosavaNArAipaDikkaMtANa ahigaraNe uppanne eso vihI / pajjosavaNAdivase adhikaraNe uppane tapo mUlaM ca bhavati, na chedo / jAva ThavaNAdiNutti pajjo - savaNAdivasa ityarthaH / evaM tammi pajjosavaNakAladivase timAsagurU bhavati / ' - 'sIso pucchai - idANi kahaM apavve pajjosavijjai / Ayario bhaNNaikAraNiyA cautthI ajjakAlagAyariehi pavattiyA / ' ityAdIni vacanAni prAgupadarzitAni / evam- 'mahAvibhUie paviTTho kAlagajjo / paviTThehi ya bhaNiyaM-bhaddavayasuddha Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNAtithivinizcayaH // paMcamIe pajjosavijjai / samaNasaMgheNa ya paDivanaM / tAhe raNNA bhaNiyaM-taddivasaM mama logANuvittie iMdo aNujANeyavvo hohitti / sAhU ceie Na pajjuvAsissaM / to chaTThIe pajjosavaNA kajjau / Ayariehi bhaNiyaM-na vaTTai aikkameu / tAhe raNNA bhaNiyaMto aNAgayacautthIe pajjosavijjai / AyarieNa bhaNiyaM-evaM bhavau / tAhe cautthIe pajjosaviyaM / evaM jugappahANehiM cautthI kAraNe pavattiyA / sA cevANumayA savvasAhUNaM / evam-"raNNA aMtepuriyAo bhaNiyA-avamaMsAe uvavAsaM kAuM pADivayAe savvakhajjhabhojjhavihIhiM sAhU uttarapAraNAe paDilAbhettA pArehA / pajjosaNAe aTThamaM ti kAuM pADivayAe uttarapAraNayaM bhavati / taM ca savvabhogeNa vi kayaMti" / "aNNayA pajjosavaNAkAle patte uddAyaNo uvavAsI teNa sUo visajjiopajjoaattha gacchasu 'kiM te uvasAhijjhautti' / gao sUo / pucchio pajjoo a / saMkiaM pajjoassa-Na kayAi ahaM pucchio / ajjha(jja) puccha kayA, NUNaM ahaM visasaMmisseNa bhatteNa ajjha(mAjja) mArijjio(u)kAmo / ahavA kiM me saMdeheNa / eyaM ceva pucchAmi / pajjoeNa pucchio sUo-ajjha(jja)me kiM pucchijja tti ? / kiM vAhaM ajjha(jja) mArijjiukAmo ? / sUeNa laviyaM-Na tumaM mArijjasi / rAyA samaNovAsao, ajjha(jja) pajjosavaNA / uvavAsI / to te jaM iTuM ajjha(jja) ovasAhayAmitti pucchio| tao pajjoeNa laviyaM-aho sapAvakammeNa vasaNapatteNa pajjosavaNA vi Na NAyA / gaccha ! kahehi rAiNo uddAyaNassa jahA ahaM pi samaNovAsago ajjha(jja) uvavAsio / bhatteNa Na me kajjaM / sUteNa gaMtuM uddAyaNassa kahiyaM so vi samaNovAsago ajjha(jja) na bhuMjati tti / tAhe uddAyaNo bhaNati-samaNovAsageNa me baddheNa ajjhassa sAmAtiyaM Na sujjhati / Na ya sammaM pajjosaviyaM bhavati / taM gacchAmi samaNovAsagaM baMdhaNAo moemi / khAmemi ya sammaM / teNa so moio khAmio ya / lalATamaMkacchAyaNaTThAya sovaNNo se paTTo baddho / tao pabhii paTTabaddharAyANo jAyA / evaM tAva jai gihiNo vi kayaverA adhikaraNAiM osaveMti / samaNehiM puNa savvapAvaviraehiM suTTayaraM osaveyavvaM ti / jo puNa pajjosavaNAe vi No uvasamai so pavvayarAisamANo / ' 'je bhikkhU pajjosavaNAe ittariyamapi AhAraM' ityAdi sUtram / 'ittariyaM pAhAraM pajjosavaNAe jo u AhArei' ityAdi bhASyam / Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthatrayI 'tho jo AhArei pajjosavaNAe so ANAdiyA dosA pAvai / cauguruM ca pacchittaM / pavvesu tavaM kareMtassa imo guNo bhavati / ' ___ 'uttarakaraNagAhA / uttaraguNakaraNaM kayaM bhavati / egaggayA ya kayA bhavati / pajjosavaNAsu ya varisA AloyaNA dAyavvA / varisAkAlassa ya AIe maMgalaM kayaM bhavati / saDDANa dhammakahA kAyavvA / pajjosavaNAe jai aTThamaM na karei to cauguruM / pajjosavaNAkappo divasao kaDDiuM neva kappai / jattha vi khettaM paDucca kaDDijjai jahA divasao ANaMdapure mUlaceiyadhare savvajaNasamakkhaM kaDDijjai tattha vi sAhUNa kaDDai / pAsattho kaDDai taM sAhU suNejjA, Na doso / pAsatthANa vA kaDDagassa asati DaMDageNa vA abbhatthio saDDehiM vA / tAhe divasao kaDDhai / pajjosavaNAkappakaDDhaNe imA sAmAyArI / appaNo uvassae pAosie Avassae kae kAlaM ghettuM kAle suddhe vA paTThavettA kaDDijjai / evaM causu vi rAisu / pajjosavaNArAie puNa kaDDie savve sAhU samappAvaNIyaM kAussaggaM kareMti / 'pajjosavaNAkappassa samappAvaNIyaM karemi kAussaggaM, jaM khaMDiyaM jaM virAhiyaM jaM Na pUriyaM' savvo DaMDao kaDDiyavvo jAva vosirAmi tti / logassujjho(jjo)yakara ciMtiUNa ussArettA puNo loyassujjho(jjo)yakara kaDDittA savve sAhavo NisIyaMti / jeNa kaDDhio so tAhe kAlassa paDikkamai tAhe varisAkAlaTThavaNA Thavijjai / eso vihI bhnniyo|' ityAdIni nizIthacUrNivacanAni / ___ 'annayA pajjosavaNAdivase Agae ajjakAlageNa sAlivAhaNo bhaNiyobhaddavayajuNhapaMcamIe pajjosavaNA' / ityAdIni zrIparyuSaNAkalpacUrNivacanAni / atra ca paryuSaNAzabdaH sAvaMtsarikapratikramaNAdivArSikakRtyaviziSTavArSikaparvarUpaparyuSaNArthe eva ruDho bodhyaH / tatra taddharmAvacchine rUDhatvaM cAnAditAtparyamUlakataddharmaprakArakazAbdabodhajanakatvamiti parvarUpAyAH paryuSaNAyA apyanAditvamevetyapi prasaGgAda bodhyam / ___ paryuSaNArAtrizabdasyApi parvarUpaparyuSaNArAtryarthe eva rUDhatvaM bodhyam / tathaiva tatra tatra pUrvasUribhirvyAkhyAnAnusaraNAt / yathAhi-zrIkAlikasUriprabandhe prabhAvakacarite - gantavyaM tatpratiSThAna-pure saMyamayAtrayA / zrIsAtavAhano rAjA tatra jaino dRDhavrataH // 1 // Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNAtithivinizcayaH // tato yatidvayaM tatra praiSi saGghAya sUribhiH / prApteSvasmAsu karttavyaM parvaparyuSaNAbhidham // 2 // tau tatra saGgatau saGgha-mAnitau vAcikaM guroH / tatrA'kathayatAM mene tenaitatparayA mudA // 3 // zrIkAlakaprabhuH prApa zanaistaM nagaraM tataH / zrIsAtavAhanastasya pravezotsavamAtanot // 4 // upaparyuSaNaM tatra rAjA vyajJapayad gurum / atra deze prabho ! bhAvI zakradhvajamahotsavaH // 5 // nabhasyazuklapaJcamyAM tataH SaSThyAM vidhIyatAm / svaM parva naikacittatvaM dharme no lokaparvaNi // 6 // prabhurAha prajApAla ! purA'rhadgaNabhRdgaNaH / paJcamIM nAtyagAdetat parvA'smadgurugIriti // 7 // kampate merucUlApi ravirvA pazcimodayaH / nAtikramati parvedaM paJcamIrajanIM dhruvam // 8 // rAjA'vadaccaturthyAM tat parvaparyuSaNaM tataH / itthamastu guruH prAha pUrvairapyAhataM hyadaH // 9 // arvAgapi yataH paryu- SaNaM kAryamiti zrutiH / mahInAthastataH prAha harSAdetat priyaM priyAm // 10 // yataH kuhUdine parvopavAse pauSadhasthitAH / antaHpurapurandhyo me pakSAdau pAraNAkRtaH // 11 // tatrASTamaM vidhAtRRNAM nirgranthAnAM mahAtmanAm / bhavatu prAsukAhArai: zreSThamuttarapAraNAm // 12 // uvAca prabhurapyetanmahAdAnAni paJca yat / nistArayanti dattAni jIvaM duSkarmasAgarAt // 13 // pathazrAnte tathA glAne kRtaloce bahuzrute / dAnaM mahAphalaM dattaM tathA cottarapAraNe // 14 // tataH prabhRti paJcamyA -zcaturthyAmAgataM hyadaH / kaSAyopazame hetuH parva sAMvatsaraM mahat // 15 // iti // 93 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 granthatrayI itthaM ca vArSikaparvarUpaparyuSaNAyAH prAguktA anaiyatyApattirapi na syAt / paJcamIdinAvyavahitapUrvadinAtmakaniyatadinapratibaddhatvAdeva tasyA iti / ___ na coktavacaneSu paryuSaNAzabdasya gRhijJAtAvasthAnarUpaparyuSaNArthakatvamapIti vaacym| iSTApatteH / gRhijJAtamAtrArthakatvAbhAvAt / gRhijJAtAyA eva paryuSaNAyAH sAMvatsarikakRtyaviziSTAyAH parvarUpaparyuSaNAtvoktezca / __ata eva ca tatra-"pari-sAmastyena uSaNaM-vasanaM paryuSaNA / sA dvedhA gRhasthairzAtA ajJAtA ca / tatra gRhasthairzAtA-yasyAM varSAyogyapIThaphalakAdau prApte kalpoktadravya-kSetrakAla-bhAva-sthApanA kriyate / sA cA''SADhapUrNimAyAm / yogyakSetrAbhAve tu paJcapaJca dinavRddhyA dazaparvatithikrameNa yAvat zrAvaNakRSNapaJcadazyAmeva / gRhijJAtA tu dvedhAsAMvatsarikakRtyaviziSTA gRhijJAtamAtrA ce"tyevaM tatra tatra vivaraNamapi saGgacchate / itthaM ca paryuSaNAzabdaH sAmAnyato vyarthaH / kvApi varSAkAlAvasthAnarUpaparyuSaNArthakaH, kvapi ca vArSikakRtyaviziSTaparvarUpaparyuSaNArthaka iti siddham / ityalaM prasaGgena / tathA cA'vasthAnaparyuSaNAviSaye'ntarAzabdasya vyavahitapUrvArthakatve'pi parvarUpaparyuSaNAviSaye tasyA'vyavahitapUrvArthakatvameveti dhyeyam / na ca tathApi 'aMtarA vi ya se kappai, no se kappai taM rayaNi uvAyaNAvittae' itisUtrasya varSAkAlAvasthAnarUpaparyuSaNAviSayakatve'pi vArSikaparvarUpaparyuSaNAviSayakatvameva nAstIti tadviSaye nA'ntarAzabdasyA'vyavahitapUrvArthakatvasiddhiriti vaacym| uktasUtrasya vArSikaparvarUpaparyuSaNAviSayakatvAbhAve pramANAbhAvAt / pratyuta tena yugapradhAnena bhagavatA''gamavacanasApekSavihitasya 'to chaTThIe pajjosavaNA kijju| AyarieNa bhaNiyaM-Na vaTTai aikkamiu' iti zrInizIthacUAdyuktasya vArSikaparvarUpaparyuSaNAviSayakasya SaSThIniSedhasyAnyathAnupapattereva 'aMtare'ti sUtrasya vArSikaparvarUpaparyuSaNAviSayakatve pramANatvAt / ___ na ca 'no se kappai taM rayaNi uvAyaNAvittae' iti vacanasyaiva parvarUpaparyuSaNAviSayakatvaM na tu 'aMtarA vi ya se kappaI' iti vacanasyApi / evamapyAgamavacanasApekSaSaSThIniSedhakaraNAnupapatterabhAvAditi vAcyam / tayordvayorapi vacanayorbuddhisthatvopalakSitatattaddharmAvacchiAzakta se'padavAcyaikA Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNAtithivinizcayaH // 95 dhikArapratibaddhatvena samAnaviSayakatvAt / anyathA 'tAhe cautthIe pajjosaviyaM / evaM jugappahANehiM kAraNe cauttho pavattiyA / sA ceva aNumayA savvasAhUNa' miti tatraivoktasya parvarUpaparyuSaNAviSayakasya caturthIvidhAnasyAnupapatteH / na ca tatra caturthIvidhAnasyA''gamavacananirapekSatvamiti vAcyam / 'jaM kAraNeNa bhaNiyaM AreNa vi pajjusaviyavva' mityAdinA''gamavacanasApekSatvasyaiva tasyoktatvAt / anyathA zAlivAhananRpavijJaptyA''gamavacananirapekSasya SaSThIvidhAnasyaiva tatrA''patterduruddharatvAt / itthaM ca samAnaviSayakatvAdeva tatra 'no se kappai taM rayaNi uvAyaNAvittae' iti vacanasya 'tatraiva kalpate' iti niyamatAtparyakasya parvarUpaparyuSaNAviSaye utsrgvcntvm| 'aMtarA vi ya se kappai' iti vacanasya cApavAdavacanatvam / utsargApavAdobhayamUrttikasyaiva sUtrasya sampUrNArthaprApakatvAt / ata eva ca paripUrNArthaprApakalakSaNaM arthAMzaprApakatvalakSaNalaukikaprAmANyavilakSaNa malaukikaprAmANyamupapadyate iti / evaM 'jaM kAraNeNa bhaNiyaM AreNa vi pajjusaviyavvaM' iti puSpamAlAvRttivacanena "arvAgapi yataH paryuSaNaM kAryamiti zrutiH " // iti prAgukta zrIkAlikasUriprabandhavacanena ca spaSTamevoktaM 'aMtarA vi ya se kappai' iti vacanasya parvarUpaparyuSaNAviSayakatvam / tatra paryuSaNAzabdasya parvarUpaparyuSaNAparatvAt / 'AreNavi' 'arvAgapi' ityAdi vacanasyApi tatra 'aMtarA vi ya se kappai' ityasyaivAnuvAdakatvAt / tathA ca 'aMtarA vi ya se kappara' ityasyApi parvarUpaparyuSaNAviSayakatvasiddhau tatra prAguktarItyA'ntarAzabdasyA'vyavahitapUrvArthakatve nAnupapattilezo'pIti / avyavahitapUrvatvaM cAtrA''rAdhyAtmakaudayikabhAdrazuklapaJcamIdinAdavyavahitapUrvadinatvaM bodhyam / sAvadhikabhAvAnAmavadhijJAnavyaGgyatvaniyamAt / uktapaJcamIdinasyaiva ca tatrA'vadhitvAditi / itthaM ca Tippanake bhAdrazuklapaJcamyAM kSaye vRddhau vA bhAdrazuklacaturthyAH kSaye vRddhau vA''rAdhanAyAM na kutrA'pi kA'pyanupapattiH / bhagavat zrIkAlikAcAryAdanu sarvadApyArAdhyabhAdrazuklapaJcamIdinAvyavahitapUrvadinatvenaiva zrIparyuSaNAparvakarttavyatA prayojakatvAditi / itthameva ca 'pajjosavaNAe 'aTThamaM' ti kAuM pADivayAe uttarapAraNayaM ca bhavai' Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 granthatrayI iti prAgupadazita zrInizIthacUrNivacane 'pratipat' zabdasyA'pi na pratipaddinaparatvameva vyAkhyeyam / tathA sati sarvadA'pyuttarapAraNakasya pratipaddina eva karttavyatApatteH / na caitadiSTaM tavApi / bhAdrazukla tRtIyAdivRddhau tavApi ditIyAdina evottarapAraNakasyeSTatvAt / tRtIyAdikSaye cA'mAvAsyAyAmeva tasyeSTatvAt / kintu zakyalakSyobhayavRttidharmAvacchinnaviSayakalakSaNAtmakA'jahallakSaNArUpayA'rthAntarasaGkramitavAcyayA paryuSaNASTamAvyavahitapUrvadinaparatvameva tatra 'pratipat' zabdasya vyAkhyeyam / taduddezenaiva tatra 'pratipat'zabdasya pravRtteH / na ca tatra tRtIyAdikSaya-vRddhyabhAvApekSayaiva pratipacchabdasya prayoga iti vAcyam / 'cautthI pattiyA' ityatrApi paJcamIkSaya vRddhyabhAvApekSayaiva caturthIzabdasya prayoga ityasyApi suvacatvAt / itthamapyasmAkameva siddhAnto vyavatiSThate / kiJca 'aNAgayacautthIe' ityatra nizIthacUrNau kiM nAma'nAgatatvam ? kimAgAmitvam, kiM vA'nantaratvam, kiM vA'natikrAntatvam ? na tAvadAgAmitvam / taddhi kiM nRpavijJaptidinApekSayA vA, kiM vA parvarUpabhAdrazuklapaJcamIdinApekSayA vA ? | nAdyaH / AgAmitvaM hi bhaviSyattvam / tacca varttamAnakAlInaprAgabhAvapratiyogitvameva / tattu nRpavijJaptidivasApekSayA yathA caturthIdine tathA tRtIyAdine'pi varttate / iti vizeSAbhAvena vyavacchedyAbhAvAt tadvizeSaNasya vaiyarthyam / 'sambhavavyabhicArAbhyAM syAdvizeSaNamarthava 'diti niyamAt / na dvitIya: / asambhavAt / bhAdrazuklapaJcamIdinApekSayA'nAgatatvasya SaSThyAdAveva sattvena caturthyAM tadabhAvAt / paJcamIdinApekSayA'nAgatatvaM hi paJcamIdinavRttiprAgabhAvapratiyogitvameva / tacca caturthIdine nAstyeva / tatra paJcamIdinavRttidhvaMsapratiyogitvasyaiva sattvAt / evaM - 'saMvaccharie AvAsae kae pajjosavaNAkappo kaDijjai / puvvi ceva aNAgayaM paMcarataM savvasAhUNaM suNitANaM kaDDijjai kahijjai ya tti / ' iti AvazyakacUrNI; evaM - 'saMvaccharie Avassae kae pAosie pajjosavaNAkappo kaDijjai / so puNa puvvi ca aNAgayaM paMcarattaM kaDDijjai ya / esA sAmAyArI tti / ' iti AvazyakabRhadvRttau c| 'aNAgayaM paMcarattaM' ityatrApi paJcasu rAtriSu tAdRzAnAgatatvasyA'sambhava eva / tatrApi Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 paryuSaNAtithivinizcayaH // sAMvatsarikAhorAtrasambandhirAtryapekSayaivA'nAgatatvasyeSTatvAditi / athAnantaratvamiti dvitIyapakSo'bhISTaH / tathA hi-'aNAgaya cautthIe' ityatrAnAgatatvaM nAgAmitvarUpaM kintvanantaratvarUpam / taccAvyavahitatvameva / tatpunaH bhAdrazuklapaJcamIdinApekSayaiva bodhyam / tasya ca pUrvottarakAlApekSayA dvaividhyenottaradine SaSThyAmapi sadbhAvaH, pUrvadine caturthyAmapi ca sadbhAvaH, nAnyatra / tRtIyAsaptamyoH paJcamyapekSayAvyavahitatvAt / tatrApi 'Na vaTTai aikkamiu' ityanena SaSThyA niSiddhatvena caturthIgatameva tadgrAhyamiti nA'sambhavaH, na vA tadvaiyarthyam / tRtIyAdervyavahitatvenA'nantaratvAbhAvAttRtIyAdivyavacchedakatayaiva tasya sArthakyAt / evaM prAgupadarzitA''vazyakacUAdAvapi 'aNAgayaM' ityatrAnantaratvarUpamevA'nAgatatvam / itthameva ca tatra 'puvi' iti vizeSaNasyApi sArthakatvam / anantaratvasya sAMvatsarikadinarAtryuttaradinarAtrAvapi sattvena tadvyavacchedakatvAditi cet / tadAhi 'aNAgayacautthIe' itivacanenaudayikabhAdrazuklapaJcamIdinAt prAganantaradinatayaiva caturthIdine parvarUpA paryuSaNA zrIkAlikAcAryabhagavatA pratiteti siddhamiti, prAganantaradinatvasyaiva tatra prayojakatvaM prAptaM na tu caturthIdinatvasya / tathA ca Tippanake bhAdrazuklapaJcamIvRddhAvapyaudayikapaJcamIdinAtmakaTippanakoktadvitIyapaJcamIdinAdanantaradina eva paryuSaNA prAseti asmin varSe'pi vivAdApanne guruvAsara eva sA yuktA / tatraiva dine ArAdhyarUpaudayikapaJcamIdinAt prAganantaradinatvasattvAditi tvayA'smAkameva panthA vizadIkRtaH / na ca tatra caturthIdinatvenaiva prayojakatvaM, na tu prAganantaradinatveneti yuktam / anantarArthaka aNAgaya' ityasya vaiyarthyApatteH / tRtIyAdinasya prayojakAtmakacaturthIdinatvAbhAvenaiva vyavacchedAt / ata eva prAganantaradinatve sati caturthIdinatvenaiva tatra prayojakatvamityapi na yuktam / prAganantaradinatvasya caturthIdina eva sattvena tadvyavacchedyAntarAbhAvena vaiyarthyApattestAdavasthyAt / Tippanake bhAdrazuklapaJcamIvRddhau TippanakoktacaturthIdine paryuSaNAdinatayA tvadabhimate tadabhAvAcca / tasyA''rA-dhyarUpaudayikapaJcamIdinavyavahitadinatvena prAganantaradinatvAbhAvAt / pratyuta zAstrAbAdhita-zAstrAnusAriprAgupadarzitAvicchinnasuvihitaparamparayA TippanakoktabhAdrazuklaprathamapaJcamIdina eva parvArAdhanAyAmaudayikacaturthIdinatvenaiva gaNanIye prAganantaratve sati caturthIdinatvasya sattvAdasmin varSe'pi vivAdApanne guruvAsara eva paryuSaNAkarttavyatAyA yuktatvasiddhezca / Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 atha 'NavaTTai aikkamiuM' ityanena SaSThyAH paJcamyapekSayA'tikrAntatvenaiva niSiddhatvaM, caturthyAzca tadapekSayA'natikrAntvenaiva rAjJA 'tA aNAgayacautthIe pajjosaviti' iti caturthIviSayA paryuSaNAkaraNavijJaptiH kRteti, 'aNAgatha' ityatrAnAgatatvaM nAgAmitvarUpaM na vA'nantaratvarUpaM kintvanatikrAntatvarUpameva bodhyam / uktarItyA prakaraNAdinA tatraivArthe tattAtparyasya yuktatvAt / AgatA - paryuSaNArAtryAtmakapaJcamIrAtriM prAptA, atikrAntA ullaGghiteti yAvat / na AgatA-anAgatA - anatikrAntA, tasyA bhAvo'natikrAntatvamiti vyutpattyApi tadarthalAbhAcca / tathA ca tRtIya eva pakSaH zreyAn / na caivaM paJcamyapekSayA'natikrAntatvaM tatpUrvavarttitvarUpArtha eva paryavasitamiti prAguktA''vazyakacUrNyAdau 'puvvi aNAgayaM' ityatra 'puvvi' iti padasya vaiyarthyam / tadarthasya tvaduktarItyA 'aNAgayaM' ityanenaiva lAbhAditi vAcyam / tatrA'vyavahitapUrvavarttitvalAbhArthakatayaiva tasya sArthakyakalpanAditi cet / granthatrayI evamapi paJcamyapekSayA'natikrAntatvasya tRtIyAyAmapi sattvena tadavyavacchedAt tatrA'pi paryuSaNAparvakartavyatApatteH / na cA'natikrAntatve sati caturthIdinatvasyaiva tatra prayojakatvamiti vAcyam / anatikrAntatve sati tRtIyAdinatvasyaiva kathaM na prayojakatvamityasyApi vAcyatvAt / yadhArAdhyarUpaudayikapaJcamIdinApekSayA'natikrAntatve sati prathamopasthitatvaM caturthIdina eva na tu tRtIyAdine, ityanatikrAntatve sati caturthIdinatvasyaiva prayojakatvamiti cet / tarhyArAdhyarUpaudayikapaJcamIdinApekSayA'natikrAntatve sati prathamopasthitadinatvenaiva tatra prayojakatA yuktA'dhikasya vaiyarthyAt / caturthIdinatvasya prayojakatvakoTayai praveze prayojanAbhAvAt / caturthIdinatvaM tu tatrAvarjanIyasiddhasannidhikameva na tu prayojakamiti siddham / tathA cAtrApISTApattirevAsmAkam / Tippanake bhAdrazuklapaJcamIvRddhAvArAdhyAtmakaudayikapaJcamIdinApekSayA'natikrAntatve sati prathamopasthitadinatvasya TippanakoktaprathamapaJcamIdina eva sattvAt / itthamapyasmin varSe vivAdApatre guruvAsare eva paryuSaNAkartavyatAsiddhiH, na tu budhavAsare / guruvAsara evoktasvarUpaprayojakasya sattvAditi / Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNAtithivinizcayaH // itthaM ca Tippanake bhAdrazuklapaJcamIvRddhAvArAdhyarUpaudayikapaJcamIdinAtmakaTippanakoktadvitIyapaJcamIdinAvyavahitapUrvadina eva paryuSaNAparva vidheyam / asmin varSe ca vivAdApanne guruvAsara eva vidheyam / gatavarSe'pi tad vivAdApane ravivAsara eva yuktamAsIdityAgamaprAmANyAdapi siddham / tathA ca niSpratyUhameva siddhamAgamasyApyasmaduktasiddhAntasAdhakatvamiti / AgamabAdhitatvaM tu prAk tvayoktaM asmaduktasiddhAntasya dUrotsAritameveti bodhyam / etenAnumAnabAdhitatvamapi tasya nirastam / Agamasiddhe'rthe'numAnabAdhitatvasyApyasambhavAt / ___ nanu tathApi, vivAdApanno budhavAsaraH, zrI paryuSaNAparvakartavyatAkaH, audayikabhAdrazuklacaturthIdinatvAt; atrAnumAne ko doSaH ? iti cet / / na / aprayojakatvAt / na ca nirupAdhikatvena nAsyAnumAnasyA'prayojakatvamiti vAcyam / ArAdhyabhAdrazuklapaJcamIdinAvyavahitapUrvadinatvarUpopAdherjAgarUkatvAt / upAdhirhi-sAdhanAvyApakatve sati sAdhyavyApakaH / taddharmabhUtA hi vyAptirjapAkusumaraktateva sphaTike sAdhanAbhimate cakAstItyupAdhirasAvucyate / tadidamAhuH -- anye paraprayuktAnAM, vyAptInAmupajIvakAH / taidRSTairapi naiveSTA, vyApakAMzAvadhAraNA // " iti / yadvyAvRttyA yasya sAdhanasya sAdhyaM pakSe vyAvartate sa dharmastatra hetAvupAdhiriti phalito'rthaH / yathA''rdaindhanavattvaM vahnimattve / vyAvartate hi tavyAvRttyA dhUmavattvaM taptAyaHpiNDe / evaM vivAdApane budhavAsare zanivAsare vA pakSe vyAvartamAnamArAdhyabhAdrazuklapaJcamIdinAvyavahitapUrvadinatvaM svavyApyaM paryuSaNAparvakartavyatAkatvamapi vyAvartayati / vyApakanivRttyA vyApyanivRtteniyatatvAt / evaM hetAvupAdhivyabhicAreNa sAdhyavyabhicAro'pi sphuTa eva / vyApakavyabhicAriNo vyApyavyabhicArAvazyakatvAt / yathA-taptAya:piNDo dhUmavAn vaDherityAdau, tatra hi vahnidhUmavyabhicArI, dhUmavyApakArTendhanasaMyogavyabhicAritvAditi vyabhicArAnumAnam / tathA'trApi hetutvenAbhimatamaudayikabhAdrazuklacaturthIdinatvaM paryuSaNAparvakartavyatAkatvarUpasAdhyavyabhicAri tAdRzasAdhyavyApakArAdhyabhAdrazuklapaJcamIdinAvyavahitapUrvadinatvavyabhicAritvAditi vyabhicArAnumAnam / tathA ca hetorvyabhicaritatvamapi / Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 granthatrayI nanu hetau sAdhyAbhAvavadvRttitvameva vyabhicAra iti ko'tra sAdhyAbhAvavAn yadRttitvaM hetAvApAdyata iti cet / na / yatra Tippanake bhAdrazuklapakSe caturthIdvayaM syAt; yathA Tippanake ravivAsare prathamA caturthI, somavAsare dvitIyA caturthI, tatrA''vayorubhayorapi paryuSaNAparvakartavyatAkatvaM TippanakoktadvitIyacaturthIdinAtmake somavAsara eva sammatam / tatra ravivAsare sAdhyAbhAvavati hetoH sattvAd vyabhicArAt / na ca tatra ravivAsare Tippanake caturthIdinatvasattve'pyArAdhanAyAmaudayikacaturthIdinatvAnabhyupagamenaiva tatra tadrUpahetorasattvAdeva na vyabhicAra iti vAcyam / ___ tarhi hetAvaudayikatvasya vaiyarthyAd vyApyatvAsiddhyApatteH / vyarthavizeSaNaghaTitatvasyaiva tallakSaNatvAdityubhayataHpAzArajjuH / nanu bhAdrazuklacaturthIdinatvasyaiva tatra hetutA'stviti cet / na / prAguktaTippanakoktaprathamacaturthIdinAtmake ravivAsare vyabhicArApattestAdavasthyAt / na ca Tippanake bhAdrazuklacaturthIvRddhau tasyAzca paryuSaNArUpaparvatithitvenArAdhanAyAM TippanakoktadvitIyacaturthIdina evaudayikacaturthIdinatvaM svIkriyate / 'vRddhau kAryAtathottare' ti vacanAt / Tippanake yathaikAdazIprabhRtitithivRddhau TippanakoktadvitIyaikAdazyAdidina evArAdhanAyAmaudayikaikAdazyAdidinatvaM na tu TippanakoktaprathamaikAdazyAdidine, tatrArAdhanAyAM dvitIyadazamyAdidinatvasyaiva svIkArAt / anyathA TippanakoktabhAdrazuklaprathamacaturthIdine'pi paryuSaNAparvArAdhanApattiH syAt, vinigamakAbhAvAt / tathA ca tatra TippanakoktaprathamacaturthIdina uktavacanAdaudayikacaturthIdinatvanivRttyaudayikatRtIyAdinatvamevAbhyupagamanIyamiti na tatra vyabhicArastatra hetorevAsattvAditi vAcyam / evaM hi Tippanake bhAdrazuklapaJcamIvRddhAvasmAbhirapi 'vRddhau kAryA tathottare'tivacanAdeva TippanakoktadvitIyapaJcamIdina evaudayikapaJcamIdinatvaM sviikriyte| tathA coktarItyA tatra TippanakoktaprathamapaJcamIdine audayikapaJcamIdinatvanivRttyaudayikacaturthIdinatvamevAbhyupagamanIyamiti tatraiva paryuSaNAparva vidheyam / iti tavApyasmin varSe vivAdApane guruvAsara eva tatkartavyamiti siddhamiti vivAdAnavakAzaH / Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNAtithivinizcayaH // 101 na ca guruvAsare Tippanake paJcamIdinatvAdArAdhanAyAM tatraudayikacaturthIdinatvamAropitameveti vAcyam / tavApi prAguktaM TippanakoktaprathamacaturthIdine'bhyupagatamaudayikatRtIyAdinatvamapyAropitameva mantavyam / Tippanake tu tatra caturthIdinatvAditi tulyatvAt / na ca tatra 'vRddhau kArye' ti vacanAdevaudayikatRtIyAdinatvasya prAptatvena tasyAropitatve'pi na kSatiriti vAcyam / asmAkamapi Tippanake paJcamIvRddhau 'vRddhau kArye' tivacanAdeva TippanakoktaprathamapaJcamIdine audayikacaturthIdinatvAbhyupagamasya prAptatvena tasyAropitatve'pi naiva kSatirityasyApi tulyatvAditi / / __syAdetat / bhAdrazuklapaJcamIdinAvyavahitapUrvadinatve satyaudayikacaturthIdinatvAdityeva tatra heturastu, iti cet / na / pUrvoktahetutAvacchedakAtiriktahetutAvacchedakaviziSTahetukathanarUpasya hetvantarasyApatteH / tatraudayikatvasya vyarthatvAd vyApyatvAsiddhezca / kiJca, Tippanake bhAdrazuklapaJcamI guruvAsare zukravAsare ceti dinadvayavyApinI vartate / tatrArAdhanAyAM tvayA bhAdrazuklapaJcamIdinatvaM kiM guruvAsare'bhyupagamyate kiM vA zukravAsare kiM vA dvayorapi dinayoH ? / ___ Adhe-svIkRtasiddhAntapracyavanarUpo'pasiddhAnto durnivAraste / tvayA hi yasmin ravyAdidine yA tithi: samApyate sa eva ravyAdidinastattithitvenAbhyupagamyate / iti tvadabhimatalakSaNAnusAreNa guruvAsare paJcamyAstitheH samAptyabhAve'pi guruvAsare paJcamIdinatvAbhyupagamAt / paJcamIparvArAdhanAyAzca guruvAsare eva karttavyatAprasakteH / 'vRddhau kAryA tathottare' tyAjJAbhaGgApatterapi vajralepAyitApattezca / dvitIye, paJcamyAH titheH zukravAsara eva samAptimattvena zukradinasyaiva paJcamIdinatvAbhyupagame paJcamIdinAvyavahitapUrvadinatvasya budhavAsare'bhAvAtsvarUpAsiddho hetuH / etena tRtIyapakSo'pi nirastaH / pakSadvayopadarzitadoSApatteH / na ca, Tippanake guruvAsare prathamA paJcamI vartate zukravAsare ca dvitIyA pnycmii| tatra 'vRddhau kArye'ti vacanena paJcamyArAdhanAyA dvitIyapaJcamIdine zukravAsare eva vidheyatA na tu prathamapaJcamIdine guruvAsare / hetuzca bhAdrazuklaprathamapaJcamIdinAvyavahitapUrvadinatve Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 granthatrayI sati caturthIdinatvAditi / tathA ca nA'siddhirna vA''jJAbhaGgApattiriti vAcyam / tatra caturthIdinatvasya vaiyarthyAd hetoLapyatvAsiddhaH / tvadabhimatalakSaNAnusAreNa prathamapaJcamIdine guruvAsare paJcamyAH samAptyabhAvena paJcamIdinatvasyaivAsiddheH vizeSaNAsiddheviziSTasya hetorapyasiddhezca / 'vRddhau kArye'ti vacanena ca prathamapaJcamIdine audayikacaturthIdinatvasyaivAbhyupagamanIyatvasyoktatvAd vakSyamANatvAcca / / evaM vivAdApanno budhavAsaro, na paryuSaNAparvakartavyatAkaH, ArAdhyarUpaudayikabhAdrazuklapaJcamIdinavyavahitapUrvadinatvAt / 'no se kappai taM rayaNiM uvAyaNAvittae' ityatra tatpadavAcyarAtrivyavahitarAtrisambandhidinatvAdityarthaH / iti sAdhyAbhAvasAdhakahetvantarasadbhAvena tava hetoH satpratipakSatvamapi duruddharamiti / tathA cAnumAnAdapi vivAdApanne budhavAsare gatavarSIye zanivAsare vA''rAdhyabhAdrazuklapaJcamIdinavyavahitapUrvadinAtmake na paryuSaNAparvakartavyatAsiddhiH / ityanumAnabAdhitatvamapyasmatsiddhAntasya dUrotsAritameveti / pratyutA'numAnAdapi vivAdApane guruvAsare gatavarSIye ravivAsara evArAdhyabhAdrazuklapaJcamIdinAvyavahitapUrvadinAtmake paryuSaNAparvakartavyatA nirAbAdhA sidhyati / tathA hi-vivAdApano guruvAsaro gatavarSIyo ravivAsaro vA zrIparyuSaNAparvakartavyatAkaH ArAdhyarUpaudayikabhAdrazuklapaJcamIdinAvyavahitapUrvadinatvAt / 'no se kappai taM rayaNi uvAyaNAvittae' ityatra ttpdvaacyraatryvyvhitpuurvraatrismbndhidintvaadityrthH| na cAtra hetoH satpratipakSatvamiti vAcyam / mitho viruddhayorhetvostulyabalatvAbhAvAt / anyathA vastuno viruddhadvairUpyApatteH / na ca tulyabalatvena pratisaMhitena hetunA satpratipakSatvApAdanaM bhaviSyatIti vAcyam / tokasya hetoranyatamAGgavaikalyacintAyAmasmaduktahetorvaikalye tasyaivodbhAvyatvAt / avaikalye ca tvadIyenaivahetunA vikalena bhavitavyamiti hInasya na satpratipakSatvam / nanu tathApi vivAdApanno guruvAsaro gatavarSIyo ravivAsaro vA na paryuSaNAparvakartavyatAkaH, audayikabhAdrazuklacaturthIdinatvAbhAvAdityatrApi sAdhanadazAyAM kiJcidvAcyamiti ced asiddhireva / Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNAtithivinizcayaH // 103 vivAdApanno guruvAsara audayikabhAdrazuklacaturthIdinatvAbhAvavAn paJcamIdinatvAditi siddhyatIti cet / na / etasyApyasiddheH / na hi guruvAsare paJcamItitheH samAptimattvAbhAve paJcamIdinatvasiddhiH / yA tithiryasminnevAdityavAralakSaNe dine samApyate sa dinastattithitvena svIkArya iti tava siddhAntAt / pratyuta zukravAsara eva paJcamItithi: samAptimatIti zukradinasyaivArAdhanAyAM paJcamIdinatvam / tadavyavahitapUrvadinatvAccArAdhanAyAM guruvAsare caturthIdinatvameveti / tatra tadabhAvo niSpramANa evetyato'pyasiddhirduruddharA / na ca Tippanake guruvAsare'pi paJcamyeva tithirastIti tatra paJcamIdinatvameveti pramANabAdhito'yamukto'rtha iti vAcyam / etatpramANabAdhitatvasya samAsighaTitatithilakSaNAGgIkAriNastavApi tulytvaat| .. tatra guruvAsare paJcamIsamAptyabhAvena tatra paJcamIdinatvasyApi tvayA'svIkAryatvAt / kiJca, yadA Tippanake somavAsare trayodazI sAdhike dve ghaTike yAvat, tadanu sAdhikAstripaJcAzaddhaTikA yAvat caturdazI, tadanu ca sAdhikAstisro ghaTikA yaavdmaavaasyaa| tatra Tippanake somavAsare caturdazyAH kSayo vartate trayodazyeva caudayikI vartate / tvayApi tatra kathaM somavAsare audayikacaturdazyabhAve'pyaudayikyAM trayodazyAmeva caturdazyArAdhanaM kriyate ? / evameva ca yadA Tippanake bhAdrazuklacaturthyAH kSayaH syAt tadApi Tippanake tRtIyaivaudayikI syAna tu caturthItyaudayikacaturthyA abhAve'pyaudayikatRtIyAyAmeva tvayA kathaM paryuSaNAparvArAdhanA vidhIyate ? / ArAdhanAyAmapi tvayA sarvatra tithau Tippanakoktaudayikatvasyaiva svIkArAt / tasya ca kSINacaturthyAmabhAvAt / sUryodayAsparzitvarUpAnaudayikatvasyaiva tithau kSINatvarUpatvAt / tathA ca'iyarAe kIramANIe / ANAbhaMga'NavatthA micchattavirAhaNaM pAve' iti vacanopadarzitAjJAbhaGgAdipratyavAyo'pi tatra tatra tava vajralepAyita eva kathaM na syAt ? / na ca tatra trayodazyA eva caturdazItvena svIkAra evaM tRtIyAyA eva caturthItvena svIkAra iti vAcyam / TippanakAnusAreNaudayikatithisvIkArAnyatithitiraskArAgrahavatastava tatraudayikyAstrayodazyAzcaturdazItvena svIkArasyaudayikyAstRtIyAyAzcaturthItvena svIkArasyApyayuktavAt / Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 granthatrayI na ca tatra trayodazItivyapadezasyApyasambhavaH / prAyazcittAdividhau caturdazyeveti vyapadizyamAnatvAt / evamuktacaturthIkSaye'pi tatra dine tRtIyeti vyapadezasyApyasambhavaH kintu caturthItyeva tatra vyapadeza iti vAcyam / etadarthasyApi pramANabAdhitatvAt / Tippanake tatra dine caturdazyA uktacaturthyAcaudayikatvAbhAvAt trayodazyeva tRtIyaiva ca tattaddine Tippanake audayikI vartate / 'udayaMmi jA tihI sA pamANaM' ityAdinA caudayikyA eva titheH prAmANyaM vyavasthApitam / anyathA tatra dine caturdazyAH Tippanake audayikatvAbhAve'pi caturdazItvena prAmANye caturdazItvena vyapadeze vA, evaM bhAdrazuklacaturthyAH Tippanake audayikatvAbhAve'pi caturthItvena tatra dine prAmANye vyapadeze vA'tiprasaGgApattiH / nanu sAmAnyavacanena tatra bAdhe'pi 'kSaye pUrvA tithiH kArye' tivizeSavacanasyaivAtrArthe prAmANyamiti noktArthasya pramANabAdhitatvam tathA hi-Tippanake parvatithikSaye 'kSaye pUrvA tithiH kAryeti vacanaM yatra dine yasyAH parvatitheH kSayaH syAttatra dine pUrvAtithireva parvatithitvena pramANIkAryeti niyamayati / itthaM ca prAguktasomavAsare Tippanake caturdazyAH kSaye prApte tatra dine pUrvA tithisaidayikI yodazyevaudayikacaturdazItvena pramANIkAryA / tathA ca tatra dine caturdazItivyapadezasya caturdazyArAdhanAyAzca naiva pramANabAdhitatvam / evaM Tippanake bhAdrazuklacaturthyAH kSaye'pi tatra dine pUrvA tithiraudayikI tRtIyaivaudayikacaturthItvena pramANIkAryeti tatra dine bhAdrazuklacaturthItivyapadezasya paryuSaNA parvArAdhanAyAzca naiva pramANabAdhitatvamiti cet / / ___ evaM tarhi vivAdApane guruvAsare'pi paJcamIdinatvAbhAve audayikacaturthIdinatve ca 'vRddhau kAryA tathottare'tivizeSavacanasyaiva prAmANyam / tathA hi-'vRddhau kAryA tathottare' ti-vacanaM hi Tippanake sUryodayadvayasparzinyAM vRddhAyAM tithAvuttaradinasUryodayasparzinyuttaraiva tithistattithitvena pramANIkAryeti niyamayati / nivartayati ca pUrvadinasUryodayasparzinyAM pUrvasyAM tithau tattithitvena prAmANyam / anyathA tatrApi tattithyArAdhanAkartavyatApatteH / yathA Tippanake bhAdrazuklapaJcamI guruvAsare zukravAsare caudayikI vartate / iti dinadvaye'pi 'udayaMmi jA tihi 'prAtaH' ityAdinA ca paJcamItvena prAmANyaM prAptam / dinadvaye'pi tatra sUryodayavelAyAM paJcamyAH sattvAt / athavA ca 'vRddhau kAryeti vacanam-uttarA tithi: zukravAsare yA tithiH saiva paJcamItvena pramANIkAryeti niyamayati / pUrvA tithirguruvAsare Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNAtithivinizcayaH // 105 yA tithiH sA paJcamItvena pramANIkAryeti guruvAsare TippanakotapaJcamyAM 'udayaMmi jA tihi' ityAdinA prAptaM paJcamItvena prAmANyaM ca vyAvarttayati / na ca guruvAsare prathamapaJcamyAM paJcamItvena prAmANyavyAvartakatve'sya vacanasya kiM pramANam itaranivRttivAcakasya padasya tatrAbhAvAditi vAcyam / , itaranivRttivAcakapadAbhAve'pyasya vacanasyetaranivRttiparatvAdeva / anyathaitadvacanArambhasyaiva vaiyarthyApatteH / uttarasyAM zukravAsaratithAvapi 'udayaMmi jA tihi' ityAdi - vacanenaiva paJcamItvena prAmANyasya prAptatvAt / na cAstu 'vRddhau kArye' ti vacanasya vaiyarthyamiti vAcyam / pUrvAcAryavacanatAtparyAvadhAraNazaktyabhAvavatastava tadvaiyarthyaM kathayato mahAzAtanAprasaGgAt / Arambhe sati prayojanamavazyamiti vyAptezca / na hyApAtataH prayojanAnupalambhe Arambhavaiyarthyam, itaranivRttirUpaprayojanasyoktatvAcca / itthameva cedaM vacanam / "tatra cAnyatra ca prAptau parisaGkhyAbhidhIyate -" ityanyatropadarzitaH parisaGkhyAvidhirityapi kathyate / I 'ubhayasya yugapatprAptAvitaravyAvRttiparo vidhi: parisaGkhyAvidhi 'riti hi tallakSaNam / nedaM hi vacanaM Tippanake tithivRddhAvuttaratithiprAmANyaparam / tasya 'udayaMmi jA tihI sA pamANaM' ityAdivacanenaiva prAptatvAt / nApi niyamaparam-tatra tithivRddhisthale pUrvadine pUrvasyAmuttaradine uttarasyAmiti dvayorapi tithyoH samuccitya prAmANyasya prAguktavacanenaiva prAptau pakSe'prAptyabhAvAt / kintu guruvAsare TippanakoktaprathamapaJcamyAM paJcamItvena prAmANyanivRttiparameva / itaranivRttivAcakapadasyAbhAvAcceyaM lAkSaNikI parisaGkhyeti gIyate / etatparisaGkhyAvidhyAtmakavacanAbhAve hi paJcamIparvArAdhanakAma uttarapaJcamIdinaM zukravAsaramiva TippanakoktaprathamapaJcamIdinaM guruvAsaramapi paJcamIparvadinatayA''rAdhayet / na caitadiSTaM tavApItyaniSTApattiH / satyasmizca vacane guruvAsarAtmaka TippanakoktaprathamapaJcamIdine 'udayaMmi jA tihi' ityAdinA prAptasya paJcamItvena prAmANyasya nivRttyA paJcamIparvArAdhanakAmaH zukravAsarAtmakottarapaJcamIdinamevArAdhayet / tatraiva tithau paJcamItvena prAmANyAt / na tu guruvAsarAtmakaTippanakoktaprathamapaJcamIdine / tatra 'vRddhau kArye' ti vacanena paJcamItvena prAmANyasya Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 nivRtteH / ata eva ca senaprazne'pi Tippanake'STamyAditithivRddhau 'vRddhau kAryA tathottare' ti vacanaprAmANyAt svalpAyA apyagretanAyA eva titheH prAmANyamuktaM na tu sampUrNAyA api pUrvatanyAH / tathA ca tatpATha:- 'aSTamyAditithivRddhAvagretanyA ArAdhanaM kriyate / yatastaddine pratyAkhyAnavelAyAM ghaTikA dvighaTikA vA bhavati / tAvatyA evArAdhanaM bhavati / tadupari navamyAdInAM bhavanAt / sampUrNAyAstu virAdhanaM jAtam, pUrvadine bhavanAt / atha yadi pratyAkhyAnavelAyAM vilokyate tadA tu pUrvadine dvitayamapyasti pratyAkhyAnavelAyAM samagradine'pIti suSThu ArAdhanaM bhavatIti praznaH / atrottaram - 'kSaye pUrvA tithi: kAryA, vRddhau kAryA tathottare 'ti umAsvAtivAcakavacanaprAmANyAd vRddhau satyAM svalpA'pyagretanA tithi: pramANamiti / ' granthatrayI tathA ca siddhaM vivAdApanne guruvAsare gatavarSIye ravivAsare ca paJcamIdinatvAbhAve 'vRddhau kArye' ti vizeSavacanasyaiva prAmANyamiti / atredaM bodhyam-TippanakoktaprathamapaJcamyAmuktavacanena paJcamItvena prAmANyanivRttau tadrUpeNa tatraiaudayikatvamapi nivarttata eva / tithau prAmANyasyaudayikatvavyApakatvAt / vyApakanivRttau ca vyApyanivRtteH pratibaddhatvAditi / itthaM ca Tippanake paJcamItithivRddhAvArAdhanAyAmuttaratithirUpA TippanakoktadvitIyaiva paJcamItithiraudayikI paJcamIti vyapadezyA / na tu TippanakoktaprathamA paJcamI / tatra paJcamItvena prAmANyanivRttau tadrUpeNaudayikatvasyApi tatra nivRtteH / evamaSTamyAdiSvapi bodhyam / ata eva ca zrIhIrapraznottare zrIsenapraznottare ca pUrNimAmAvAsyAvRddhiviSayakapraznottare ekAdazIvRddhiviSayakapraznottare caudayikIzabdenottaraiva tithirvyavahRtA'pi / yaduktam-pUrNimAmAvAsyayorvRddhau pUrvamaudayikItithirArAdhyatvena vyavahriyamANA''sIt / kenaciduktaM zrItAtapAdAH pUrvatanImArAdhyatvena prasAdayanti tatkimiti praznaH / atrottaram - pUrNimAmAvAsyayorvRddhAvaudayikyeva tithirArAdhyatvena vijJeyA iti / ekAdazIvRddhau zrIhIravijayasUrINAM nirvANamahimapauSadhaupavastAdikRtyaM pUrvasyAmaparasyAM vA kiM vidheyamiti prazna: / atrottaram-audayikyekAdazyAM zrIhIravijayasUrinirvANapauSadhAdi vidheyamiti ca / atra Tippanake pUrvatanyAmapi tithau sUryodayasparzitvarUpaudayikatvasattve'pyA Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNAtithivinizcayaH // 107 rAdhanAyAmuktayuktyA tatra tadrUpeNa tannivRttereva tasyAnaudayikIzabdena vyavahAraH kRta iti spaSTameveti / kathamanyathA tatraudayikyevetyevakAreNa pUrvatanyAstithervyavacchedo'pi granthakRdabhipreto labhyeta / vRddhatithisthale pUrvadine pUrvatanyA api titheH Tippanake sUryodayavelAyAM sattvenaudayikatvAt / tathA caudayikyeva ityatraivakAreNApi vRddhatithisthale Tippanake sUryodayasparzitvarUpaudayikatve satyapyArAdhanAyAM pUrvatanyAM tithau tadrUpeNaudayikatvaM nivarttata eveti jJeyam / anyathaivakAravyavacchedyAbhAvena tadvaiyarthyaprasaGgAt / yadi cArAdhanAyAM pUrvatanyAM titheraudayikatvanivRttiriSTA na syAttahyadayikyeva tithirArAdhyatvena vijJeyA / ityatra uttaraiva tithirArAdhyatvena vijJeyA- ityevottaraM pratipAdyaM syAt / yenaivakAravyavacchedyAbhAvenaivakAravaiyarthyaprasaGgo'pi na syAdityapi vibhAvanIyam / nanvevamapi vivAdApatre guruvAsarAdau TippanakoktaprathamapaJcamItithau paJcamItvena prAmANyanivRttau paJcamItvanivRttAvapi kiMtithitvena tatra prAmANyaM kiMtithidinatvena ca tatra vyapadeza: ? / nahi paJcamItvena, tatra prAmANyanivRttAvapi tithitvasAmAnyenApi prAmANyanivRttiriSTA, tatra guruvAsarAdau vivAdApatre tithisAmAnyazUnyatvApatteH / na hi kasminnapi yuge kasminnapi varSe kasminnapi mAse kasminnapi pakSe ravyAdilakSaNaH ko'pi divasastithisAmAnyAbhAvavAn zAstre loke ca prasiddhaH / 'adya dine na kA'pi tithirastI' ti kasyApi kutrApi vyavahArAbhAvAditi cet / na / tavApi tatrottaranirvacanasya kAryatayA tulyatvAt / nahi tavApi 'vRddhau kArye 'ti vacanasya prAmANyAGgIkAriNo guruvAsare paJcAGgoktaprathamapaJcamIdine ArAdhanAviSaye paJcamyAH svIkAro vyapadezo vA yuktaH / tatra dine tena vacanena paJcamItvena prAmANyasya nivRtterbodhanAt / nahi yatra dine yattithitvena prAmANyameva nAsti, tatra dine tattithitvenopAdeyatA vyapadezyatA vA yuktA, atiprasaGgAt / paJcamIsamAptyabhAvo'pi tvanmate tatra dine paJcamIdinatvenopAdeyatAyAM vyapadezyatAyAM ca bAdhakatvenAdhika ityapi bodhyam / tathA ca tvayaiva nirvacanaM kAryaM yad vivAdApatre guruvAsarAdau TippanakoktaprathamapaJcamIdine kiMtithitvena prAmANyaM kiMtithidinatvena ca vyapadezyateti / anirvacane cApratibhAtastvaM naiva mucyethAH / atha suhadbhAvena bhavantameva pRcchAmi kiM tatra nirvacanamiti cet / paJcamItvena prAmANyasya tatra nivRtteH paJcamIdinAvyavahitapUrvadinatyAcca Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 granthatrayI caturthItithitvenaiva tatra dine prAmANyaM caturthIdinatvenaiva ca tatra dine vyapadeza iti gRhANa / yatastithisAmAnyasya tatra dine'vazyAbhyupagamanIyatvam / na ca vizeSavinirmuktaM sAmAnyaM vacidapi pramANam / nApi tatra dine tRtIyAtithitvena SaSThItithitvena vA prAmANyam, tRtIyAdinatvena SaSThIdinatvena vA vyapadeza iti yuktam / sarvasiddhatithikramavyavasthAviplavaprasaGgAt / itthaM ca vivAdApanne guruvAsarAdau TippanakoktaprathamapaJcamIdine tithisAmAnyavati caturthItithyanyatithisvIkArAnarhe 'vRddhau kArye' tivacanajJApitA paJcamItvena prAmANyanivRttireva caturthItvena prAmANyaM vinA na syAt / iti tithisAmAnyavati paJcamItvena prAmANyanivRttirevAnyathA'nupapannA tatra dine caturthItvena prAmANyamApAdayati / 'sarvato balavatI hyanyathAnupapatti'riti sAmAnyavati vizeSavyAvRttevizeSAntaraM vinAnupapattevizeSAntarAkSepakatvaniyamAcca / dRSTaM caitat ghaTasAmAnyavati bhUtale nIlaghayadyAtmakaghaTavizeSanivRttiH pItaghaTAdyAtmakaghaTavizeSAntaraM vinA'nupapannA tAdRgghaTavizeSAntaramAkSipatyeveti / tatrApyaudayikacaturthItvenaiva prAmANyamityapi bodhym| sarvatrApi tithau 'udayaMmi jA tihi' ityAdinA''rAdhanAyAmaudayikatvasyaiva prAmANyaprayojakatvasya vyavasthApitatvena prAmANyasyaudayikatvAvinAbhAvitvenaudayikatvasyApi tenApAdanAditi niSpratyUhameva siddhamArAdhanAyAM tatra dine audayikacaturthItithitvenaiva prAmANyaM, caturthIdinatvenaiva ca tatra dine vyapadeza iti / evaM ca zAstropadarzitatattatparvatithinimittakAhorAtravyApipauSadhAdivrataniyamasyArAdhanAnyathAnupapatterahorAtravyApitvamapi / tatra dine Tippanake prathamapaJcamIsattve'pyA''rAdhanAyAM 'vRddhau kArye'ti vacanena prAptaprAmANyakacaturthyA eva mantavyam / 'sA sampUrNe'ti vacanenaudayikatvenAbhimatAyA eva titherahorAtravyApitvarUpasampUrNatvasya mantavyatvAdityapi bodhyam / itthaM ca 'aNAgayacautthIe' 'cautthI pavattiyA' ityAdau caturthIzabdasya caturthyarthakatvA''grahe'pi na no vidveSaH, ArAdhyapaJcamIdinAvyavahitapUrvadinAtmakaTippanakoktaprathamapaJcamIdinaguruvAsare 'vRddhau kArye'ti vacanAnusAreNArAdhanAyAmaudayikacaturthIdinatvasyaiva gaNanIyatvAt / evaM parvatithyArAdhanAyAM sarvatrApi Tippanake parvatithivRddhau bhAvanIyam / tathA hi Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNAtithivinizcayaH // 109 Tippanake dvitIyAvRddhau 'vRddhau kAryA tathottare'ti vacanenArAdhanAyAM Tippanakasthottaraiva dvitIyA dvitIyAtithitvena pramANamiti / 'vRddhau kArye'ti vacanamevArAdhanAyAmuktarItyA TippanakoktaprathamadvitIyAdine dvitIyAtvena prAmANyaM nivartayati / tannivRttau ca tadavinAbhAvyaudayikatvaM tanniyatAhorAtravyApitvamapi ca tatra nivarttate / evaM 'vRddhau kAryeti vacanajJApitA dvitIyAtvena prAmANyanivRttireva ca tatra dine tithisAmAnyavattvenAvazyAbhyupagamanIye tithikramavyavasthAviplavabhiyA ca pratipattithyanyatithidinatvena ca svIkArAnarhe pratipattithitvena prAmANyaM vinAnupapannArAdhanAyAM pratipattvena prAmANyamApAdayati / pratipattvena prAmANyaM caudayikatvaM vinAnupapannaM sattatra pratipattvenaudayikatvamapyApAdayati / tata eva ca tatra dine pratipada evAhorAtravyApitvamapIti / tathA ca Tippanake dvitIyAvRddhau TippanakoktaprathamadvitIyA 'vRddhau kArye'ti vacanenArAdhanAyAM pratipadeva gaNanIyeti prAptam / / evaM Tippanake'STamyAdiparvatithivRddhAvapyArAdhanAyAM TippanakoktaprathamASTamyAdiSvaSTamyAditvena prAmANyanivRttiH / saptamyAditvena ca prAmANyopapattizca svayameva bhAvanIyA / evaM Tippanake pUrNimAvRddhau TippanakoktaprathamapUrNimAyAM 'vRddhau kArye'ti vacanAnusAreNa pUrNimAtvena prAmANyanivRttiH / tannivRttyanyathAnupapattyA coktayuktA tatra dine caturdazItvena prAmANyam / evaM cAtra caturdazyA vRddhiH prAptA / TippanakoktacaturdazIdine TippanakoktaprathamapUrNimAdine cetyevaM dinadvaye'pi caturdazyAH prAptatvAt / TippanakoktacaturdazI prathamA caturdazI, TippanakoktaprathamapUrNimA ca dvitIyA caturdazIti / tathA ca tasyA api parvatithitvena 'vRddhau kAryA tathottare ti vacanasya pUrNimAyAmivAtra caturdazyAmapi sAvakAzatvena tadanusAreNoktarItyA TippanakoktaprathamapUrNimArUpadvitIyacaturdazyAmevArAdhanAyAM caturdazItvena prAmANyAt TippanakoktacaturdazIrUpaprathamacaturdazyAM caturdazItvena prAmANyanivRttiH / tanivRttyanyathAnupapattyaiva coktayuktyA tatra trayodazItvena prAmANyam / tathA ca Tippanake pUrNimAvRddhau 'vRddhau kArye' ti vacanAnusAreNoktarItyA TippanakoktacaturdazyAM trayodazItvena prAmANyam / TippanakoktaprathamapUrNimAyAM caturdazItvena prAmANyam / TippanakoktadvitIyapUrNimAyAM ca pUrNimAtvena prAmANyamiti siddham / tathA caivaM Tippanake caturdazIvRddhau satyAmArAdhanAyAM trayodazIvRddhiriva Tippanake pUrNimAvRddhAvapyArAdhanAyAM trayodazIvRddhireva gaNanIyeti siddham / evaM Tippanake'mAvAsyAvRddhAvapyArAdhanAyAmayamevAnantaroktaH panthA bhAvanIyaH / evaM sarvAsAmapi pUrNimAnAM sarvAsAmapyamAvAsyAnAM Tippanake vRddhau satyAmArAdhanAyAM 'vRddhau Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 granthatrayI kArye'ti vacanAnusAreNoktaprakriyayA trayodazIvRddhireva gaNanIyA / sarvAsAmapi pUrNimAmAvAsyAnAM parvatithitvena tatra 'vRddhau kArye'ti vacanasya sAvakAzatvAt / yaduktaM zrIsenapraznottare sarvAsAmapi pUrNimAnAM sarvAsAmapyamAvAsyAnAM parvatithitvam / tathA hi-'zrAvakAzcatuSpA caturthAdikaM kurvanti / sA kA catuSparvIti praznaH / atrottaram-caturdazI-aSTamI-amAvAsyA-pUrNimA etAzcatasrazcatuSpaLa' iti yogazAstravRttI catuSpavyA caturthAdyetat zlokavyAkhyAne / tathA ca pravacanasAroddhAravRttau catuSparvIaSTamI-caturdazyamAvAsyA-pUrNimAlakSaNA uktAH / tathA parvANi caivamUcuH - aTThamI cAuddasi puNNimA ya taha amAvasA havai pavvaM / mAsaMmi pavvachakaM tinni a pavvAI pakkhaMmi // 1 // bIA paMcamI aTThamI igArasI caudasI paNa tihiio| eAo suhatihIo goamagaNahAriNA bhaNiA // 2 // bIA duvihe dhamme paMcami nANesu aTThamI kamme / egArasI aMgANaM cauddasI caudapuvvANaM // 3 // evaM paJcaparvI pUrNimAmAvAsyAbhyAM SaTparvI ca pratipakSamutkRSTataH syAditi zrAddhavidhau pratikramaNasUtravRttau ca / tathA zrIbhagavatIvRttau 'cauddasaTThamuddiTThapuNNamAsiNIsu' ityatroddiSTA'mAvAsyA proktA'sti / vipAkavRttAvapi tathaiva / kiM ca-'saMte bale vIriyapurisakkAraparakkame aTThamI-cauddasI-nANapaMcamIpajjosavaNA-cAummAsiesu cautthacchaTTamena karijjA, pacchittamityekonaviMzapaJcAzakavRttyAdiSvanekagrantheSu paJcamI bhaNitA'sti / paJcamyAH parvatvaM mhaanishiithe'pyuktmsti| nanvevaM sati triparvI catuSpI paJcaparvI vA tapa:zIlAdinA''rAdhanIyocyate / svazaktyapekSaM sAmekAM vA tAmArAdhayatAM na kazciddoSaH / tathA-'chaNhaM tihINa majjhami kA tihI ajja vAsare' ityAdigAthA zrAddhadinakRtyasUtre'sti / tadvyAkhyAnaM ca 8-14-15 etAH sitetarabhedAt Satithaya iti / ityAdigranthAnusAreNA'vicchinaparamparayA ca sarvA api amAvAsyApUrNimAditithayaH parvatvenArAdhyA eveti / atha ca-'cAuddasaTThamuddiTupuNNimAsiNIsu paDipuNNa'mityasya vyAkhyA caturdazyaSTamyau pratIte, uddiSTAsu mahAkalyANakasambandhitayA puNyatithitvena prakhyAtAsu, paurNamAsIsu Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNAtithivinizcayaH // 111 tisRSu caturmAsakasambandhinISviti sUtrakRtAGga dvitIya zrutaskandhasUtravRttau lepazrAvakAdhikAre / ityetatparvArAdhanaM caritAnuvAdarUpaM zatavAraM paJcamazrAddhapratimAvAhakakArttikazreSThikavana tu vidhivAdarUpam / tallakSaNaM punarekena kenacid yatkriyAnuSThAnamAcaritaM sa caritAnuvAdaH / sarvairapi yatkriyAnuSThAnaM kriyate sa vidhivAdastu sarvairapi svIkarttavya eva na tu caritAnuvAda iti / evaM zrIhIrapraznottare'pi sarvAsAmapi pUrNimAnAM parvatithitvamuktam / tathAhi'pUrNimAstisra eva parvatvena saMgIryante sarvvA api vA parvatayA'GgIkAryA: ? iti zrAddhA bhUyo bhUyaH pRcchanti iti praznaH / atrottaram - 'chaNhaM tihINa majjhammi kA tihI ajja vAsare' ityAdyAgamAnusAreNA'vicchinnavRddhaparaMparayA ca sarvA api pUrNimAH parvatvena mAnyA eveti' / etena - nanu sUtrakRtAGgAgame caturmAsyastisra eva paurNamAsya ArAdhyatvena gRhItAH / tathAhi - 'seNaM levae gAhAvaI samaNovAsage ahigayajIvAjIve0 ' iti sUtradezasya vRttiriyamtathA caturdazyaSTamyAdiSu tithiSu uddiSTAsu mahAkalyANakasambandhitayA puNyatithitvena prakhyAtAsu tathA paurNamAsISu ca tisRSvapi caturmAsakatithiSvityarthaH / evaMbhUteSu dharmmadivaseSu suSThu - atizayena pratipUrNo yaH pauSadho- vratAbhigrahavizeSastaM pratipUrNamAhArazarIrabrahmacaryAvyApArarUpaM pauSadhamanupAlayan sampUrNa zrAvakadharmmamanucarati / iti sUtrakRtAGgadvitIyazrutaskandhe lepazrAvakasyAdhikArasya prAgupadarzitapaNDitazubhavijayagaNikRtapraznottare senaprazne caritAnuvAdarUpatvoktezca / evaM paNDitadevavijayagaNikRtapraznottare'pi / tatra sUtrakRtAGgavRttivyAkhyAnasya caritAnuvAdaparataivoktA / tathA hi- 'cAuddasamuddiTThapuNNimAsiNIsu NaM paDipuNNaM posahaM' ityatra zrIsUtrakRtAGgavRttau uddiSTazabdena kalyANakatithaya uktAH, paurNamAsIzabdena tu tisrazcaturmAsakapUrNimA uktA: / rAjapraznIyavRttau tu uddiSTazabdenAmAvAsyA paurNamAsIzabdena sAmAnyena pUrNimA uktAstadayaM kathamarthabheda iti praznaH / atrottaram - sUtrakRtAGgavRttirAjapraznIyavRtti - vyAkhyAnaM caritAnuvAdaparaM na ca tatsAdhakaM bAdhakaM vA bhava / bhagavatIvRtti - yogazAstravRttyAdau tu catuSpavrvyadhikAre sAmAnyataH pUrNimAmAvAsye ukte staH / ityatra zrAvaktAnAM tatra te jJeye iti / evaM zrIsamavAyAGgavRttAvapyupAsakapratimAdhikAre catuSpavrvyA sAmAnyata eva Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthatrayI 112 pUrNAmAvAsye ukte, parvadinatvamapi tayostatroktam / tathAhi-"tathA, poSaM puSTi kuzaladharmANAM dhatte yadAhAratyAgAdikamanuSThAnaM tatpauSadham, tenopavasanamavasthAnamahorAtraM yAvaditi pauSadhopavAsa iti / athavA-pauSadhaM parvadinamaSTamyAdi, tatropavAso'bhaktArthaH pauSadhopavAsa iti / iyaM vyutpattireva pravRttistvasya zabdasyAhArazarIrasatkArabrahmacaryavyApAraparivarjaneSviti / tatra pauSadhopavAse nirata AsaktaH pauSadhopavAsanirato yaH saH / evaMvidhasya zrAvakasya caturthI pratimeti prakramaH / ayamatra bhAvaH / pUrvapratimAtrayopeto'STamIcaturdazyamAvAsyApaurNamAsISvAhArapauSadhAdicaturvidhaM pauSadhaM pratipadyamAnasya caturo mAsAn yAvaccaturthI pratimA bhavatIti / tathA paJcamIpratimAyAmaSTamyAdiSu parvasvekarAtrikapratimAkArI bhavati / iti / tathA cauktavacanaiH sarvAsvapi parvatithirUpAsu pUrNAmAsvamAvAsyAsu ca 'vRddhau kAryeti vacanasya sAvakAzatayA tadanusAreNopadarzitaprakriyayA Tippanake tahRddhAvapyArAdhanAyAM trayodazIvRddhiH sUpapanaiva / itthaM ca caturdazIpUrNimayoH caturdazyamAvAsyayozca parvatithyordvayoH sArvadikaM sambandhatvamapyArAdhanAyAmavyAhataM vyavatiSTheta / nanvevaM Tippanake pUrNimAbhivRddhau TippanakoktaprathamapUrNimAdine Tippanake sUryodayavelAyAM pUrNimAyA eva sattve'pi 'vRddhau kAryA tathottare'ti vacanAnusAreNa prAgupadarzitaprakriyayA''rAdhanAyAmaudayikacaturdazItvena prAmANyAGgIkAre caturdazIdinatvena ca vyapadezAbhyupagame, 'TippanakoktacaturdazIdine ca Tippanake sUryodayavelAyAM caturdazyA eva sattve'pyArAdhanAyAmaudayikatrayodazItvena prAmANyAGgIkAre dvitIyatrayodazIdinatvena ca vyapadezAbhyupagame ca, tatrobhayatrApi caturdazItvaM trayodazItvaM cA''ropitameva svIkAryamiti 'vRddhau kAryA tathottare'tti vacanena TippanakoktadvitIyapUrNimAdine pUrNimAtvena prAmANyam, TippanakoktaprathamapUrNimAdine ca phalgutithidinatvaM TippanakoktacaturdazIdine ca caturdazItvena prAmANyaM svIkAryamityeva panthA jyAyAn / tathA ca TippanakoktaprathamapUrNimAyAM caturdazItvAropaH TippanakoktacaturdazyAM ca trayodazItvAropo'pi naiva kalpanIyaH / evaM sarvatrApi TippanakoktaprathamadvitIyA-prathamapaJcamyAdau pratipattva-caturthItvAdhAropakalpanA bodhyA / na ca SaSThatapa:karaNAnupapattiriti / TippanakoktatrayodazIcaturdazIdinayoreva SaSThatapaHkaraNopatteriti cet / na / yatra dine Tippanake caturdazIkSayaH tatra dine Tippanake audayikatrayodazyA Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pryussnnaatithivinishcyH|| eva sattve'pi tatraudayikacaturdazItvena prAmANyasya caturdazIdinatvena vyapadezasya svIkArAvazyakatvena tavApi tatra samAropApattestulyatvAt / vastutastUbhayatrApi samAropasya 'kSaye pUrvA tithiH kAryA vRddhau kAryA tathottare' ti vacanenaiva sAkSAt paramparayA ca prApsatvena na bAdhakatvam, api tu sAdhakatvameva / vacanaprAptasyA''ropasyA'nabhyupagame pratimApratiSThAvandanapUjanAderapi vilopApatteH / tathA ca vRzcikabhiyA palAyamAnasya tavAzIviSamukha eva nipAtaH / etadvizeSavicArastUpariSTAd vakSyate / kiJcaudayikyAstitherahorAtravyApitvarUpaM sampUrNatvaM tvayA mantavyaM na vA ? Adye-svIkRta evAropaH / Tippanake'horAtravyApitvAbhAve'pi tithAvahorAtravyApitvakalpanAt / na hi zAstre kApi tithirahorAtravyApinI zrutA / kintu dvASaSTitamabhAgonAhorAtrapramANaiva / Tippane'pi kAcideva tithiH kadAcidevAhorAtravyApinI bhavati / na tu sarvadA sarvA api tithayaH / dvitIye-tatra tatra pUrvAcAya: pramANatayopanyastasya - 'AdityodayavelAyAM yA stokA'pi tithirbhavet / sA sampUrNeti mantavyA prabhUtA nodayaM vinA // " iti vacanasyA''jJAbhaGgApatteH / atra ca stokAyA api titheH sampUrNatvamantavyatAvidhAnAt pramANaprAptatayA spaSTamevAdhyAropasya prAmANyam / pramANaprAptasyA''ropasyA'svIkAra eva ca dUSaNam / pramANasiddhasyArthasyAsvIkAre'ntataH pramANasyaivA'svIkArAditi samAropApAdanamasmAkaM pratyadUSaNameva / pramANasiddhatvena samAropasyaiva bhUSaNatvAditi / kiJca, tava mate TippanakoktaprathamapUrNimAdinena vyavahitatayA pAkSikapUrNimayorArAdhanAyAmAnantaryeNa sArvadikasya sambaddhatvasyApi vilopApattiH / na ca, mAstu tadA tayoH sambaddhatvam, kA'nupapattiriti vAcyam / __ caturdazIpUrNimayoH SaSThatapo'bhigrahavataH SaSThatapaHkaraNAnupapatteH / nirantaropavAsadvayasyaiva hi SaSThataporUpatvam / caturdazIpUrNimAdinayozcA'sambaddhatve nirantaratvAbhAvena kathaM tatparvatithidvayArAdhanAnimittakanirantaropavAsadvayAtmakaSaSThatapaHkaraNopapattiH ? / na ca, TippanakoktacaturdazI-prathamapUrNimAdinayoreva SaSThopapattiriti vAcyam / Tippanakokta prathamapUrNimAyAM pUrNimAtvena prAmANyAbhAvAt pUrNimAtvenA'nArAdhya Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 granthatrayI tvaat| anyathA 'vRddhau kAryA tathottare' ti AjJAbhaGgApatteH / tatra Tippanake vRddhau satyAmArAdhanAyAmuttarasyA eva titheH kAryatvopadezAt / na ca, TippanakoktatrayodazI-caturdazIdinayoreva SaSThaM kAryamiti vAcyam / atiprasaGgApatteH / caturdazIpUrNimayoH SaSThAbhigrahavato'pi trayodazIcaturdazyostatkaraNe tvanmate kadAcit pUrNimApratipadorapi tasya karaNApatteH / na ceSTApattiriti vAcyam / ArAdhanAyAM niyatakramavyavasthAviplavApatteH / kiJca, TippanakoktaprathamapUrNimAyAm-'udayaMmi jA tihI sA pamANa' miyAdinA TippanakoktadvitIyapUrNimAyAmiva pUrNimAtvena prAmANyaM tvayA'bhyupagamyate na vA ? Aye, tasyAM pUrvatanyAmapi pUrNimAyAM pUrNimAparvArAdhanAkarttavyatAprasaGgAt / 'vRddhau kArye'tyasya vaiyarthyApattezca / yadi ca 'udayaMmi jA tihI sA pamANaM' ityutsargavacanApekSayA 'vRddhau kAryA tathottare ti vacanasyA'pavAdavacanatvena tadbAdhakatvAnna TippanakoktaprathamapUrNimAyAM pUrNimAtvena prAmANyam / tatrottarasyA eva pUrNimAyAH pramANatayA kAryatvopadezAditi dvitIya eva pakSaH zreyAniti cet / tarhi tatra dine ArAdhanAyAM pUrNimAtvena vyapadezo'pi tyajyatAmeva / na hi tatra dine pUrNimAtvena prAmANyAbhAve pUrNimAtvena vyapadezo'pi yuktaH / anyathA pratipadyapi pUrNimAtvena vyapadezApattyA atiprasaGgApatteH / ___na ca, TippanakoktaprathamapUrNimAyAM pUrNimAtvena prAmANyAbhAve'pyaudayikatvamastyeveti na pUrNimAtvena tatra virodhaH / pratipadi tu pratipada evaudayikatvaM na tu pUrNimAyA iti tatra nAtiprasaGgo'pIti vAcyam / kSINacaturdazIdine Tippanake trayodazyA evaudayikatvena trayodazyA eva vypdeshaaptteH| na ceSTApattiH / tatra trayodazItivyapadezasyApyasambhavAt / kintu prAyazcittAdividhau caturdazyeveti vyapadizyamAnatvAdityanena virodhApatteH / etadarthasya tavApISTatvAt / ArAdhanAyAmadya Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNAtithivinizcayaH / / 115 caturdazI vartate, adya caturdazyAM pauSadho'smAkamityAbAlagopAlaM pratItasya vyavahArasyAnupapattezca / kiJca, TippanakoktaprathamapUrNimAyAM 'vRddhau kAryA tathottare'ti vacanena pUrNimAtvena prAmANyanivRttau tavyApyaM tadrUpeNaudayikatvamapi nivarttata evetyavazyamabhyupeyam / ata eva ca hIrapraznottare 'audayikyeva' ityatraudayikIzabdena TippanakoktA uttaraiva pUrNimA'mAvAsyA ca vyapadiSTA, na tu pUrvatanI / evakAreNaiva ca tadvyavacchedAditi / nanu TippanakoktaprathamapUrNimAdine pUrNimAyAH pUrNimAtvena prAmANyanivRttAvapi tannivRttau ca tadrUpeNaudayikatvanivRttAvapi ca Tippanake tadbhogasattvenaiva pUrNimAtvena tatra vyapadeza iti cet / n| tadbhogasya tadvyapadezaM pratyaprayojakatvAt / anyathA pratipaddine'pi Tippanake dvitIyAyA bhogasattvena dvitIyAtvena vyapadezApatteH / na caitadiSTaM tavApi / pratipattvenaiva tatra dine prAmANyasya vyapadezasya ca tavApi sammatatvAt / tasmAd yasmin dine yattithitvena prAmANyaM tasmin dine tattithitvenaiva vyapadezaH / yasmin dine ca yattithitvena prAmANyAbhAvastasmin dine tattithitvena vyapadezasyApyabhAva eveti bodhyam / nanvevaM sati TippanakoktaprathamapUrNimAdine kitithitvena prAmANyaM kiMtithitvena ca vyapadeza iti cet / prAgeva dattamuttaramAvartanIyaM vibhAvanIyaM ca / tathA ca 'vRddhau kArye'ti vacanAnusAriNyoktaprakriyayA'nantaropadarzita eva panthAH pramANam / evaM ca caturdazIpUrNimayoH caturdazyamAvAsyayozca parvatithyorna sambaddhatvAnupapattiH / na vA tanimittakaSaSThAbhigrahavato'pi SaSThatapaHkaraNAnupapattiH / na vA''rAdhanAyAM niyatakramavyavasthAviplavApattizca / itthameva ca pratimAbhRtaH zrAvakasya zrAvikAyA vA caturthIpratimAta Arabhya catuSparvIpauSadhabhRto mukhyavRttyA pAkSikapUrNimayozcaturvidhAhAraSaSTha eva kRto yujyate iti SaSThajJArAdhanA bhavati / - uktaM ca tadviSayakaM praznottaraM senaprezne / tathA hi-'pratimAdhara zrAvakaH zrAvikA vA caturthIpratimAta Arabhya catuSparvIpauSadhaM karoti / tadA pAkSikapUrNimA-SaSThakaraNAbhAve pAkSikapauSadhaM vidhAyopavAsaM karoti pUrNimAyAM caikAzanakaM kRtvA pauSadhaM karoti / Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 granthatrayI tacchrudhyati na vA ? iti praznaH / atrottaram - pratimAdharaH zrAvakaH zrAvikA vA caturthIpratimAta Arabhya catuSpavapauSadhaM karoti / tadA mukhyavRttyA pAkSikapUrNimayozcaturvidhAhAraSaSTha eva kRto yujyate / kadAcittva yadi sarvathA zaktirna bhavati tadA pUrNimAyAmAcAmAmlaM nirvikRtikaM vA kriyate / evaMvidhAkSarANi sAmAcArIgranthe santi / paramekAzanakaM zAstre dRSTaM nAstIti' / evaM tatraiva tadviSayakaM praznottarAntaramapi / tathA hi- 'zrAvakaH zrAvikA vA caturthI pauSadhapratimAM vahate / tasya sAmAcAryanusAreNa caturvidhAhArapauSadhaH karttavyaH kathito'sti / tathA samavAyAGgavRttyanusAreNa tu trividhAhAraH sambhavati / tasmAt trividhAhArapauSadhaM vidhAya caturthI pratimAM vahate kiM na vA ? iti praznaH / atrottaram - pravacanasAroddhArAdigranthe zrAddhacaturthapratimAyAM catuSpavadine paripUrNazcatuSprakArapauSadhaH kathito'sti / tadanusAreNASTapraharapauSadhazcaturvidhAhAropavAsaH karttavyo yujyate / paraM sAmAcAryanusAreNaitAvAn vizeSo jJAyate yat-pakSikAyAM SaSThakaraNazaktirna bhavati tadA pUrNimAyAmamAvAsyAyAM ca trividhAhAropavAsastathA''cAmAmlazaktyabhAve nirvikRtikamapi karttavyam / tatra prathamopavAsastu zAstrAnusAreNa caturvidhAhAra eva karttavya iti jJAyate / samavAyAGgavRttyanusAreNa tu trividhAhAropavAsaH karttavya iti vyaktirna jJAyate iti / ' pAkSikapUrNimayo: pAkSikAmAvAsyayozcAsambaddhatve ca pratimAbhRto nirantaropavAsadvayAtmakaSaSThatapaH karaNAjJArAdhanAnupapattestadvilopa eva tvanmate prasajyeteti / evaM caitadvihitaSaSThAjJArAdhanAyA anyathAnupapatterapi caturdazIpUrNimayozcaturdazyamAvAsyayozcAnantaryeNa sArvadikaM sambaddhatvameva svIkAryam / tadanyathAnupapattyA ca Tippanake pUrNimAyA amAvAsyAyAzca vRddhau 'vRddhau kAryA tathottare tivacanAnusAreNoktaprakriyayA trayodazIvRddhireva pramANatayA sidhyatIti / itthameva ca zrIkAlikAcAryabhagavato'nu zrIparyuSaNAparvaNa ArAdhyarUpaudayikabhAdrazuklapaJcamIdinAvyavahitapUrvadinakarttavyatAvat zrIcaturmAsIparvaNo'pyArAdhyarUpaudayikapUrNimAdinAvyavahitapUrvadinakarttavyatApi nirAbAdhaM nirvAhitA bhavatItyapi bhAvanIyam / tathA ca Tippanake parvatithivRddhAvArAdhanAyAM sarvatrApi 'vRddhau kArye 'ti vacanAnusAreNa prAgupadarzita eva panthAH pramANamiti / etena - ye Tippanake pUrNimAbhivRddhAvArAdhanAyAM pratipadvRddhiM kurvanti tanmatamapyapAstaM Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 paryuSaNAtithivinizcayaH // veditavyam / tathA sati uttarapUNimAyAM prathamapratipattvasya svIkAryatvena 'vRddhau kAryeti vacanajJApitasya tatraiva pUrNimAtvena prAmANyasyAsvIkArAt tadvacanAjJAbhaGgApatteH / uktayuktyA 'vRddhau kAryA tathottare' tivacanena pUrNimAbhivRddhau trayodazyA eva vRddheH prApyamANatvAcca na tu pratipadaH / ata eva ca caturmAsakapUrNimAvRddhau trayodazIvRddhiH kAryA zeSapUrNimAvRddhau ca pratipadvRddhiH kAryetyapi nirastam / ardhajaratIyatvaprasaGgAt / tatrApi pramANAbhAvAt, sarvAsvapi pUrNimAmAvAsyAsu parvatithitvasya sAdhitatvAcceti / nanvastvetatsarvamapi prAgupadarzitaM nirAbAdham / paraM 'kSaye pUrvA tithiH kAryA vRddhau kAryA tathottare tivacanasya Tippanake parvatithikSaye parvatithyArAdhanAyA vilopo mA bhUta Tippanake parvatithivRddhau ca parvatithyArAdhanAyA avyavasthA'niyatatA vA mA bhUdityevaMrUpaprayojanakatvameva / ata eva ca tatra tatra zAstre prAyaH parvatithyArAdhanopadezaprakaraNa eva tadvacanasyopanyAso dRzyate nAnyatreti tadvacanasya bAhulyena parvatithiviSayakatvameva sarvairabhyupagamyate / bhAdrazuklapaJcamyAzca kalpakiraNAvalyAM matamAtRkalpatayoktatvena parvatithitvameva nAstIti tadviSayakatvameva 'kSaye pUrve' tivacanasya na syAditi kathaM tadvacanabalena Tippanake bhAdrazuklapaJcamIvRddhAvapi TippanakoktaprathamapaJcamIdine paJcamItvena prAmANyanivRttiH / kathaM vA tadanyathAnupapattyA tatraudayika caturthItvena prAmANyavyavasthApanamiti cet / na / abhiprAyAparijJAnAt / kiraNAvalyAM mRtamAtRkalpatvokteH paJcamyAH paryuSaNAparvatayA'nupAdeyatAbhiprAyakatvAt, hAnamuddizya nindAvAkyasya prayujyamAnatvasyoktatvAcca / tathA ca tatra sAMvatsarikaparvarUpaparvatithitvApekSayA tasyA mRtamAtRkalpatayoktatve'pi paJcamIrUpaparvatithitvApekSayA mRtamAtRkalpatvasya kutrApyanuktatvena paJcamIrUpaparvatithitvaM tu tasyA nirapAyameva / kathamanyathA-'kiJca paryuSaNAcaturthyAH kSaye paJcamIsvIkAraprasaGgena tvaM vyAkulo bhaviSyasI'ti kiraNAvalIkArasyaiva vacanaM saGgataM syAt ? / parvatithitayA tasyA ArAdhyatAyAM satyAmeva taduktestatra saGgatatvAdityapi tvayA rahasi vicAryam / kiJca, paJcamyAM parvatithitvaM na paryuSaNAparvAdhInam / tathA ca tatra paryuSaNAparvakarttavyatAnivRttAvapi na parvatithitvanivRttiH / sarvasyA api paJcamyAstithenityaparvatithitvAt / kalyANakatithInAmiva tasyA naimittikaparvatithitvasyApyabhAvAditi bhAdrazuklapaJcamyA api parvatithitvamavyAhatameva / ata eva ca yena zuklapaJcamI Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 granthatrayI uccaritA tasya paryuSaNASTamatapazcikIrSormukhyavRttyA tRtIyAta evASTamakaraNAnuzAsanaM zrIhIrapraznottare vihitam / yaduktam - 'yena zuklapaJcamI uccaritA bhavati sa yadi paryuSaNAyAM dvitIyAto'STamaM karoti tadaikAntena paJcamyAmekAzanaM karoti uta yathArucyA ? iti praznaH / atrottaram-yena zuklapaJcamyuccaritA bhavati tena mukhyavRttyA tRtIyAto'STama: kAryaH / atha kadAcida dvitIyAtaH karoti tadA paJcamyAmekAzanakaraNapratibandho nAsti / karoti tadA bhvymiti|' yadi ca bhAdrazuklapaJcamyAM parvatithitvameva na syAttadA paJcamyArAdhanAkAmAdhikArikasyaitadvizeSAnuzAsanasyaiva vaiyarthyApattiH / na caitadiSTaM tavApi tatprAmANyamabhyupagacchata iti / evaM senapraznottare-'SaSThakaraNazaktyabhAve paJcamyupavAsaH paJcamyAM vidhIyate'thavA paryuSaNAcaturthyAmiti praznaH / atrottaram-paryuSaNAyAmupavAse kRte'pi zudhyati / zrIhIravijayasUriprAsAditapraznasamuccaye'pi tathaivoktatvAditi praznottare / hIrapraznottare'pi-'paryuSaNopavAsaH paJcamImadhye gaNyate na vA ? iti praznaH / atrottaram-paryuSaNopavAsaH SaSThakaraNasAmarthyAbhAve paJcamImadhye gaNyate / nAnyatheti / ' iti praznottare ca paryuSaNopavAsasya paJcamImadhye gaNanIyatvAnujJA'pi SaSThakaraNasAmarthyAbhAva eva vihitA / anyathA bhAdrazuklapaJcamyAH parvatithitvAbhAve tatra 'SaSThakaraNazaktyabhAve' ityAdhukterevA'saGgatiH syAt / kiJca, paryuSaNopavAsaH paJcamImadhye gaNyate na vA ? iti praznastAvat kiM tatra paJcamyAH parvatithitvAbhyupagamena vA parvatithitvAnabhyupagamena vA ? Adya-siddhaM paJcamyAH parvatithitvam / dvitIye-praznasyaiva vaiyarthyAt / paJcamyA- parvatithitvAbhAve paryuSaNopavAsasya paJcamImadhye gaNanIyatvAgaNanIyatvayorvizeSAbhAvena prayojanAbhAvAt / paJcamyAH parvatithitve satyeva hi tatpraznasya sArthakyAt / tathA ca siddha bhAdrazuklapaJcamyA api parvatithitvam / tatsiddhau ca 'kSaye pUrvA tithiH kAryA vRddhau kAryA tathottare' tivacanasya bhAdrazuklapaJcamIviSayakatvamapi sUpapannamiti / yadapi ca prAk TippanakoktaprathamapaJcamyAH phalgutithitvAdityuktaM, tadapyasat / / Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 paryuSaNAtithivinizcayaH // __ ArAdhanAyAM phalgutithestyAjyatve pramANAbhAvAt / evaM TippanakoktaprathamapUrNimAdiSvapi bodhyam / na hi yatra dine phalgutithistatra dine dharmakriyArAdhanApi naiva karttavyetyatra pramANamasti / pratyuta zAstre zaktisadbhAve dharmakriyAyAH sarveSvapi dineSu kartavyatopadezAt / tathA hi - 'jai savvesu diNesu pAlaha kiriyaM havai laDheM / jaM puNa tahA na sakkai tahaviha pAlijja pavvadiNaM // ' iti / na ca jyoti:zAstre zubhakArye phalgutithestyAjyatvasyokterArAdhanAyAmapi tasyAstyAjyatvameveti vAcyam / tasyA muhUrttamAtraviSayakatvenArAdhanAviSayakatvAbhAvAt / anyathA tatrA'vamatitherapi tyAjyatvokterArAdhanAyAmapi tasyAstyAjyatvApatteH / uktaM ca jyotiHzAstre zubhakArye muhUrte yathA vRddhatithestyAjyatvaM tathA kSINatitherapi tyAjyatvam / yaduktamArambhasiddhau sudhIzRGgAravArtike ca / tathA hi - 'trIn vArAn spRzatI tyAjyA tridinasparzinI tithiH / vAre tithitrayaspazi-nyavamaM madhyamA ca yA // 1 // ' vyA0-yatra tithevRddhistatraikA tithistriyaM spRzatIti sA tridinasparzinI / / tasyAH phalguriti nAma harSaprakAzagranthe / yatra tu tithipAtastatraiko vArastisraH tithIH spRzati / tAsu yA madhyamA tithiH sA'vamamityucyate / ete dve api tyAjye / yaduktam 'dinakSaye bhavet kArya-kSayastena zubhaM na tat / prakRtyanyatvamutpAta-styahaspRk tadato'zubham // ' iti / evaM muhUrtacintAmaNipIyUSadhArAyAmapi-tathA hi - 'atha tithikSayardhI varthe / kSayazca Rddhizca kSayarthI, titheH kSayarthI-tithikSayarthI / tithikSayastithivRddhizcaite varthe / anayoH prasiddhatvAllakSaNaM noktam / tatra tithikSayalakSaNam-yatra yo vArastithidvayAntaM spRSTvA tRtIyatitheH kaJcidAdimabhAgamapi spRzati tatra vAre madhyamA tithiH kSayasaMjJA / yathA navamI ravau ghaTikAdvayam, punardazamI rakhau SaTpaJcAzad ghaTikAH 56, ekAdazyAzca ghaTikAcatuSTayaM ravivAreNa saha sambaddhamiti dazamI tithiH kSaya saMjJitA, avamasaMjJitetyapi cAhuH ! Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 granthatrayI atha tithivRddhilakSaNam / yatra yA tithivAradvayAntaM spRSTvA tRtIyavArasyA''dimaM kaJcid bhAgaM spRzati tatra sA tithirvRddhisaMjJA / tridyuspRgityapi cetyAhuH / yathA tRtIyA ravau aSTapaJcAzaddhaTikAH 58 / tatazcaturthI some SaSTighaTikA: 60, tato bhaumavAsare caturthI ghaTikAtrayaM 3, atazcaturthI vAstrayasambaddhA tithirvRddhisaMjJA / yadAha vasiSThaH vasiSThaH ' syustisrastithayo vAre ekasminnavamA tithiH / tithirvAstrayaM caikA tridyuspRg dve'tinindite // kRtaM yanmaGgalaM tatra tridyuspRgavame dine / bhasmIbhavati tatkSipramagnau samyagyathendhanam // ' iti / atha zubhakRtyAvazyakatve tithikSaya-tithivRddhyoH parihAramAha doSApavAdAdhyAye 'avamAkhyaM titherdoSaM kendrago devapUjitaH / hanti yadvatpApacayaM vrataM dvaivArSikaM yathA // trispRgAhvayaM doSaM saumyaH kendragataH sadA / hanti yadvatpApacaya - mazUnyazayanavratam // " iti / " tathA ca yatra dine'vamatithi: syAttatra dine tasyAsti therArAdhanApyakarttavyaiva syAditi, caturdazIkSaye tatra dine kSayadinatvAt pAkSikacaturmAsikArAdhanAyA akarttavyatvena tadvilopaH syAt / evaM bhAdrazuklacaturthIkSaye tatra dine kSayadinatvAt paryuSaNArAdhanA'pyakarttavyA syAditi tadvilopo'pi / evamaSTamyAdikSaye'pi tattadArAdhanAdivilopApattiH / kiJca, jyotiHzAstre tu - riktA SaSThyaSTamIdvAdazyamAvAsyAH zubhe tyajet / svIkuryAnnavamIM kvApi na pravezapravAsayoH // dagdhAmarkeNa saGkrAntau rAzyorojayujostyajet / bhUta 5- dRg 2-yuktayoH zeSAM zodhite bhagaNe 12 tithim // trizazcaturNAmapi meSasiMha- dhanvAdikAnAM kramatazcatasraH / pUrNAzcatuSkatritayazca tisra - styAjyA tithiH krUrayutasya rAzeH // ' ityAdinA riktAditithInAmapi tyAjyatvokterArAdhanAyAmapi tattyAjyatve tatra tatra dine tattattithinimittakArAdhanAyA api vilopApattiH / Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pryussnnaatithivinishcyH|| 121 kiJcaivaM pAkSikacaturmAsikasAMvatsarikArAdhanAyAstu sarvathaiva tvanmate vilopaH / zAstre pAkSikacaturmAsikayozcaturdazyAmeva kartavyatopadezAt / sAMvatsarikasya ca bhAdrazuklacaturthyAmeva karttavyatopadezAt / caturthIcaturdazyozca riktatithitvena jyotiHzAstre tyAjyatvokterArAdhanAyAmapi tyAjyatvAbhyupagamAt / tasmAd riktAditithInAM yathA tatra tatra jyotiHzAstre tyAjyatvoktermuhUrttamAtraviSayakatvaM na tvArAdhanAviSayakatvaM tathA, kSINatithivRddhatithyorapi tyAjyatvaM muhUrta eva bodhyaM na tvArAdhanAyAmapIti TippanakoktaprathamapaJcamyA api phalgutithitayA muhUrte tyAjyatve'pyArAdhanAyAmatyAjyatvameveti / pratyutA''rAdhanAyAM prAgupadarzitayA 'vRddhau kArye'ti vacanAnusAriNyA'vicchinasuvihitaparamparayA tatra caturthItvenaiva prAmANyaM na tu paJcamItvenetyapi sayuktikamevopadarzitamadhastAditi / syAdetat / tataH kArtikamAsapratibaddhacaturmAsakakRtyakaraNe yathA nAdhikamAsaH pramANaM tathA bhAdramAsapratibaddhaparyuSaNAkaraNe'pi nAdhikamAsaH pramANamiti / evaM loke'pi dIpAlikAkSatatRtIyAdiparvasu dhanakalAntarAdiSu cAdhikamAso na gaNyate iti / evamanyacca sarvANi zubhakAryANyabhivadhite mAse napusaMka iti kRtvA jyotiHzAstre niSiddhAni / aparamAstAmanyo'bhivardhitaH, bhAdrapadavRddhau prathamo bhAdrapado'pyapramANameva / yathA caturdazIvRddhau prathamAM caturdazImavagaNayya dvitIyAyAM caturdazyAM pAkSikakRtyaM kriyate tathA'trApIti / ityAdibhiH kalpavRttyAdivacanairapi yathA Tippanake bhAdrapadAdivRddhau prathamabhAdrapadAdepramANatvaM tathA Tippanake bhAdrazuklapaJcamyAdivRddhau TippanakoktaprathamapaJcamyAderapyapramANataiveti kathaM tatra guruvAsare zrIparyuSaNAparvArAdhanamiti cet / kimatra tavAbhipretam ? kiM prathamabhAdrapadasya prathamatithezca sarvathaivApramANatvAt tatra kimapi dharmakriyArAdhanaM naiva karttavyam, kiM vA tattanmAsapratibaddhaM tattattithipratibaddhaM ca dharmakriyArAdhanaM tatra na karttavyamiti ? Aye-dinapratibaddhamapi tatra devapUjAmunidAnAdirUpaM dharmakriyArAdhanamapyakarttavyameva tavApadyeta / sandhyAdisamayapratibaddhamAvazyakAdyapi tatrAkarttavyameva tavApadyeta / kiJcaivaM prathame bhAdrapadAdau dvAdazaparvyArAdhanaM pAkSikAdyArAdhanaM ca tvayApi kriyata eva / evaM tvadabhyupagatAyAM phalgutithAvapi tvayA viMzatisthAnakarohiNIyogopadhAnaparyuSaNAdyaSTAhikAdyArAdhanamapi kriyate kAryate ceti sarvamevA'pramANamakarttavyameva tatra tavApadyeta / na caitadiSTaM tavApIti na prathamaH pakSo yuktaH / Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 granthatrayI atha dvitIyaH pakSa iti cet / iSTApattireva / yato bhAdrapadAdimAsapratibaddha dharmakRtyArAdhanaM Tippanake tadRddhau prathame bhAdrapade naiva karttavyaM evaM caturdazyAditithipratibaddhamapi pAkSikAdidharmakRtyArAdhanaM Tippanake tadvRddhau TippanakoktaprathamacaturdazyAdau naiva kAryamityasmAkamapISTameva / tathA ca yathA bhAdrapadavRddhau bhAdrapadapratibaddhameva dharmakRtyArAdhanaM prathamabhAdrapade na karttavyaM na tu tadatiriktamapi, yathA ca caturdazIvRddhau caturdazIpratibaddhameva pAkSikAdyArAdhanaM TippanakoktaprathamacaturdazyAM na karttavyaM na tu tadatiriktamapi, caturdazItvenaiva tasyA apramANatvAt / evameva ca Tippanake bhAdrazuklapaJcamIvRddhau TippanakoktaprathamapaJcamyAM paJcamItvenA'pramANatvAt paJcamIpratibaddhaM paJcamyArAdhanameva tatra na karttavyaM na tu tadatiriktaM paJcamyapratibaddhaM paryuSaNAparvArAdhanamapi / zrIkAlikAcAryabhagavato'nu paryuSaNAparvArAdhanasya paJcamIpratibaddhatvAbhAvasya tavApi sammatatvAt / pratyuta 'aMtarA vi ya se kappaI' ityanena tadavyavahitapUrvadina eva tadArAdhanaM kAryamiti prAgeva suSThUpapAditamiti TippanakoktaprathamapaJcamyAM guruvAsara eva tadArAdhanaM yuktamiti / atredaM bodhyam-asaGkrAntimAso'dhikamAsaH / yadAha-yadA'mAvAsyAmadhye ekA saGkrAntilagedanyA cAnyamAsapratipadi tadA saGkrAntihIno madhye'dhikamAsaH / uktaM ca- 'eko'mAvAsyAyAM bhavedraveH saGkramaH paro darzAt / UrdhvaM jAyeta yadA tadAdhikamAsaH zubhe'niSTaH // ' iti / tathA ca Tippanake mAsaprAmANyasya saGkrAntyadhInatvena saGkrAntirahitasyAdhikamAsasya sarvathaivApramANatA / tasmAt Tippanake bhAdrapadAdivRddhau prathamabhAdrapadasya yathA bhAdrapadatvena aprAmANyaM tathA zrAvaNatvAdinApi tsyaapraamaannymev| __ na caivaM Tippanake tithivRddhau tatra pUrvasyAmuttarasyAM cobhayatrApi tithau 'udayaMmi jA tihI sA pamANaM' ityAdinA prAmANyaM prAptameva / tatra 'vRddhau kAryA tathottare ti vizeSavacanenArAdhanAyAM TippanakoktapUrvatanyAM prAmANyaM nivartate / tannivRttyanyathAnupapatyA ca tatra tatpUrvatithitvena prAmANyaM vyavasthApyata iti prAk sayuktikamupadarzitameva / __ na caivaM Tippanake vRddhatithiviSayakamivAdhikamAsaviSayakamArAdhanAyAM prathamabhAdrapadAdau prAmANyanivartakaM tannivRttyanyathAnupapattyA ca tatra zrAvaNatvAdinA prAmANyavyavasthApakaM vacanam / yena prathamabhAdrapadAdAvArAdhanAyAM zrAvaNatvAdinA prAmANyApattiH Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNAtithivinizcayaH // syAt / saGkrAntitadbhAvayoreva jyotiHzAstre mAsaniSThaprAmANyAprAmANyaprayojakatvAditi sarvaM susthamityalam / tathA ca vivAdApatre guruvAsare 'vRddho kArye 'ti vacanAnusAreNoktayuktyA''rAdhanAyAM paJcamIdinatvena prAmANyanivRttyA caturthIdinatvenaiva prAmANyasya siddhau prAgukte tavAnumAne torasiddhiH sUpapannaiveti hInabalenAprayojakena tena hetunA nAsmAkaM hetoH satpratipakSatvamiti / itthameva ca vyabhicAravirodhAsiddhibAdhA'pi asambhAvitaivAtra / 123 tathA cAnumAnAdapi Tippanake bhAdrazuklapaJcamIvRddhAvArAdhyaudayikarUpaTippanakoktadvitIyapaJcamIdinAvyavahitapUrvadine ArAdhanAyAM caturthIdinAtmakatayaiva siddhe vivAdApatre guruvAsare, gatavarSI ravivAsare caiva zrIparyuSaNAparvakarttavyatA nirAbAdhA siddheti / atha pUrvam - 'udayaMmi jA tihI sA pamANamiyarAe kIramANIe / ANAbhaMgaNavatthA-micchattavirAhaNaM pAve / " ityAdyuktam / atha yadA Tippanake caturdazyAdiparvatitheH kSayaH syAt tadA Tippanake caturdazyA audayikatvameva nAsti / yathA''zvinazuklapakSe somavAsare sAdhikAH paJca ghaTikA yAvat trayodazI, tadanu sAdhikAzcatuHpaJcAzad ghaTikA yAvat caturdazI, tadanu katipayapalAni yAvat paJcadazI / bhaumavAsare ca sAdhikA dvApaJcAzad ghaTikA yAvat paJcadazI / atra somavAsare trayodazyA evaudayikatvaM, bhaumavAsare ca pUrNimAyA evaudayikatvaM caturdazyAstu na kutrApi dine audayikatvaM varttate / kintu somavAsara evAntarhitatvamata eva tasyA avamAkhyA saMjJA bhavati / iyameva caturdazI kSINetyucyate / tithau kSINatvaM hi sUryodayAsparzitvam / tathA ca tatra caturdazI caturdazItvena kasmin dine pramANIkAryA ? kasmin dine ca caturdazIparvArAdhanA kAryA ? somavAsare trayodazyA evaudayikatvAt, bhaumavAsare ca pUrNimAyA evaudayikatvAt, audayikyA eva ca titheH tatra dine tattithitvena prAmANyAt / kiM vA caturdazyAH kSINatvena caturdazyevaudayikI nAstIti kutra tadArAdhanA syAditi tadArAdhanamapi kSINameva gaNanIyamiti ? | evaM sarvatrakSINatithisthale tadArAdhanAyA avyavasthitatvaM vilopo vA syAditi cet / na / ArAdhanAyAM 'kSaye pUrvA tithiH kAryA iti zrIumAsvAtipraghoSAtmakavizeSavacanasyaiva zAstrAnusArizAstrAbAdhitasuvihitaparamparAgatasya sarvasammatasya tatra vyavasthApakatvAt parvArAdhanavilopasyAniSTatvAt / Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 granthatrayI atra kSayapadasya sanirUpakatvAt tithipadasamabhivyAhArAcca tithikSayaparatvameva / tatrApi parvArAdhanAprakaraNa eva tatra tatra zAstre etadvacanasyopanyastatvena mukhyatvena parvatithiviSayakatvameveti / kSaye-parvatithikSaye, pUrvA tithi:-prathamopasthitatvenA'vyavahitapUrvA tithiH, 'sarvaM vAkyaM sAvadhAraNa'miti niyamAt pUrvA eva tithiH, nottarA ityapi bodhyam / kAryA-tattithitvena pramANIkAryA ityarthaH / yadyapi prAyaH sarvatra kAryetyeva pAThaH pramANatayopalabhyate, tathApi kvacidabhyupagatasya grAhyeti pAThasyopAdeyatvAgrahe'pi naivArthabhedo'tra kazcit / tathA ca yatra khyAdidine yasyAM parvatitheH kSayaH syAttatra khyAdidine ArAdhanAyAM tatpUrvatithireva tatparvatithitvena pramANIkAryA iti bhAvaH / __ yathA Tippanake somavAsare caturdazyAH kSayo vartate, iti somavAsare audayikyAzcaturdazyA alAbhena tatpUrvAyA taddinavyApitvenAbhimataudayikI trayodazItithi: saivArAdhanAyAM caturdazItvena pramANIkAryA / na tu Tippanake taddinatinyapi taduttarA pUrNimA tithiH caturdazItvena pramANIkAryA / pUrNimAyAH tatra dine Tippanake vartamAnatve'pi tatra dine tasyA audayikatvAbhAvena caturdazItithitvena prAmANye tatraudayikatvalAbhAbhAvAt / tathA ca saiva tatra dine audayikI taddinavyApinI trayodazI caturdazItvena pramANIkAryA, saiva ca caturdazItvenA''rAdhyA, saiva ca taddinavyApitayA sampUrNA caturdazItvena vyavapadezyeti siddham / itthaM ca Tippanake parvatithikSaye'pi prAgApAditA parvatithyagAdhanAyA avyavasthApattivilopApattizca dUrotsAritaiva / nApi 'udayaMmi jA tihI sA pamANaM' iti niyamabAdhaH / audayikatrayodazyA eva caturdazItvena kAryatvopadezAt, audayikatvasyApi tatra lAbhAt / ata eva nApi 'iyarAe kIramANIe ANAbhaMgaNavatthA micchattavirAhaNaM pAve' iti AjJAbhaGgAdipratyavAyaprasaGgo'pi / anaudayikyAM tithau pramANIkriyamANAyAmeva tadApatteH / audayikyA eva trayodazyAH caturdazItvena pramANIkaraNAt ttraudyiktvsyaa'npaayaacc| nanvevamapi Tippanake caturdazIkSaye somavAsare audayikyAstrayodazyA eva sattvena tatra caturdazItvAbhAvena tatra caturdazItvajJAnamAroparUpaM bhaviSyati / atasmistadadhyavasAya: samAropaH / yathA zuktikAyAmidaM rajatamiti hi tallakSaNAt / na ca tatra dine Tippanake caturdazyA audayikatvAbhAve'pi caturdazyA bhogasattvena Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pryussnnaatithivinishcyH|| 125 tatra dine caturdazIjJAnaM nAroparUpam, AropalakSaNasyAbhAvAt / na hi ghaTapaTavati bhUtale ghaTapaTau' staH iti jJAnam, kanakaratnamayakuNDale kanakaratnajJAnaM vAroparUpaM bhavitumarhatIti vAcyam / tatra dine tadbhogasattve'pi tithiprAmANye tadbhogasyA'prayojakatvAt / 'udayaMmi jA tihI sA pamANaM' ityAdinA tatra sUryodayasparzitvarUpaudayikatvasyaiva prAmANyaprayojakatvenoktatvAt / yatra dine Tippanake yasyAstirbhogaH syAttatra dine tasyAstithe: tattithitvenArAdhanAyAM prAmANyamityevaMrItyA tithiprAmANye bhogasyaiva prayojakatve 'udayaMmi jA tihI sA pamANaM' ityAdinA virodhApattiH / tatraudayikatvasyaiva prAmANyaprayojakatvasyoktatvAt / 'udayaMmi' ityAdevaiyarthyApattezca / TippanakavacanAdeva prAguktArthalAbhAt / kiJcaivaM tattattirbhogasyApi yathA tatra dine vyAdilakSaNe sattvaM tathA tatpUrvadine'pi tadbhogasya sattvAdatiprasaGgApattiH / tithikSayadine ca tithitrayasya bhogasattvena tatraikasminneva dine tithitrayasyApi tattattithitvenArAdhanAyAM prAmANyApattizca duruddharA syAt / na ca kSINatithyatiriktatithisthale ArAdhanAyAM prAmANye 'udayaMmi' ityAdinaudayikatvasya prayojakatve'pi kSINatithau prAmANye tadbhogasyaiva prayojakatvamiti na prAguktadoSApattirna vAropajJAnApattiriti vAcyam / tatrArthe pramANAbhAvAt / 'kSaye pUrvA tithiH kAryA' ityasya vaiyarthyApattezca / pratyuta tathA sati 'kSaye pUrvA tithiH kAryA' ityatra sthAne-'kSaye bhogadine kAryA'-yadvA- 'kSaye bhogavatI kAryA'- ityevaMrUpasyaiva vacanasandarbhasya yuktatvena karttavyatvaM syAt / na caivamastIti na kSayasthale'pi bhogasya prAmANyaprayojakatvaM yuktiyuktaM pratibhAtIti / tathA ca prAguktasomavAsare audayikyAM trayodazyAM caturdazItvAbhAvena tatra cturdshiitvjnyaanmaaropruupmev| prAguktAropalakSaNasya tatra sughaTatvAt / / atha tithisAmAnye samAptimattvasyaiva prAmANyaprayojakatA'stu / tathA hi yasminnevAdityavAralakSaNe dine yA tithiH samApyate sa evAdityavAralakSaNo divasa ArAdhanAyAM tattithitvena pramANatayA svIkAryaH / yathA''zvinazuklapakSe Adityadine sAdhike dve ghaTike yAvad dvAdazI, tadanu ca trayodazIti Adityadine dvAdazyAM samAptimattvenAdityadino dvAdazItithitvenArAdhanAyAM pramANatayA svIkAryaH, na tu Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 granthatrayI trayodazItithitvena / tatra trayodazIbhogasattve'pi trayodazyAstatra dine samAptimattvAbhAvAt / kintu somavAsara eva trayodazItithitvena svIkAryastatraiva dine trayodazyAM samAtimattvAt / tathA ca caturdazIkSaye'pi somavAsare caturdazyAH samAptimattvena somavAsara eva caturdazItithitvenApi svIkAryastallakSaNasattvAt / tatrA''ropajJAnApatterapyabhAvAt caturdazIsamAptimatyeva somavAsare caturdazIjJAnAt / / na ca tatra dine trayodazyAH samAptatvena kathaM caturdazyA api samAptatvamiti vAcyam / tasmin somavAsare dvayorapi tayoH samAptimattvena tasyA api samAptimattvAvirodhAditi cet / na / tithisAmAnye 'udayaMmi jA tihI sA pamANaM' ityAdinaudayikatvasyaiva prAmANyaprayojakatvasya tatra tatroktatvena tatra samAptimattvena prAmANyaprayojakatAyAM prmaannaabhaavaat| Tippanake ekasmin dine tithidvayasattve'pyArAdhanAyAmekasmin dine tithidvayamantavyatAyAM pramANAbhAvAt / 'AdityodayavelAyA' mityAdivacanaprAmANyAt tatra dine ekasyAstrayodazyA evAhorAtravyApitvamantavyatAyA anivAryatvena tatra caturdazyabhedAdhyAropaM vinA caturdazImantavyatAyA anavakAzAcca / . na ca, samAptighaTitalakSaNe ko virodhaH ? kiM zAstravirodho vA lokavyavahAravirodho vA? ko vA doSaH ? kimavyAptirvA'tivyAptirvA'sambhavo veti vAcyam / samAptighaTitalakSaNasya zAstralokavyavahArobhayavirodhitvAt, ziSTapuruSaiH parigRhItatvAbhAvAt, avyAptidoSagrastatvAcca / tathA hi-zAstre pUrvAcArya:-'udayaMmi jA tihi prAtaH pratyAkhyAnavelAyAm'jAsiM udei sUro' 'jIe udei sUro' ityAdibhirvacanairudayaghaTitalakSaNasyaiva sarvatra praNayanAt zAstravirodhaH / evaM sUryodayAnusAreNaiva loke'pi divasAdivyavahArAt 'AdityodayavelAyAm', 'yAM tithi samanuprApya udayaM yAti bhAskara / sA tithi sakalA jJeyA dAnasnAnajapAdiSu / ' ityAdibhizca vacanairlokavyavahAre'pyudayaghaTitalakSaNasyaiva prigrhaalokvyvhaarvirodho'pi| zrAddhavidhi-vicArAmRtasaGgraha-hIraprazna-senaprazna-dharmasaGgraha-tithihAnivRddhi Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNAtithivinizcayaH // 127 vicArAdau kvacidapi ziSTapuruSaiH samAptighaTitalakSaNasyAparigrahAt, sAkSipAThatayA'pi ziSTapuruSaiH kvacidapi tasyAnupAttatvena ziSTapuruSairaparigraho'pi tasya spaSTa eveti / evaM yatra guruvAsare SaSTiM ghaTikA yAvadaSTamI, zukravAsare'pi catvAriMzatpalAni yAvadaSTamI, tadanu ca navamI, tatra guruvAsare kasyA api titheH samAterabhAvAt samAptighaTitalakSaNasya tava mate tatra guruvAsarezvyAptidoSagrastatvamapi / nahi ko'pi ravyAdivAralakSaNo dinaH tithivyavahArazUnyo loke zAstre cAbhyupagamyate / tathA ca tvanmate samAptighaTitalakSaNe guruvAsare'STamyAH samAptyabhAvena kasyA api tithe: samAptyabhAvena tithisAmAnyAbhAvApattyA 'adya guruvAsare na kApi tithirvartate kintu tithizUnyo'yaM guruvAsaraH' ityapUrvavyavahArApattirapi durnivAreti / / na ca tatra dine'pi bhogaghaTitalakSaNenodayaghaTitalakSaNena vA tithiprAmANyaM tithivyavahArazceti vAcyam / ___ kvacit samAptighaTitalakSaNena kvacidbhogaghaTitalakSaNenodayaghaTitalakSaNena vA tithiprAmANyaM tithivyavahAracetyatra vinigamakapramANAbhAvAt / svecchayA vinigamakatvakalpanAyA nirmUlatvena tasyA anupAdeyatvAcca / - kiJca samAtimattvasya prAmANyaprayojakatAyAmaudayikatvena prAmANyaprayojaka pratipAdakapUrvAcAryanibaddhapUrvAcAryaparigRhItaprAgupadarzitazAstravacanAnAmanavakAzatvena vaiyarthyApattiH / 'kSaye pUrvA tithi: kAryA vRddhau kAryA tathottare'ti vizeSavacanasyApi vaiyarthyApattizca, prayojanAbhAvAt / na ca taveSTApattirapi vaktuM zakyA / prAvacanikAnAM pUrvAcAryabhagavatAM vacanAnAM vaiyarthyakathane svamatimAndyadoSAdanavagatatadvacanatAtparyArthakasya tava mahAzAtanAprasaGgAt / etena-kSINavRddhatithyatiriktatithAvaudayikatvena prAmANyam, kSINatithau vRddhatithau ca samAptimattvenaiva prAmANyamastu / yatastithikSaye yatra dine pUrvA tithistatra kSINatitheH samAptisattvAt / tithivRddhau ca yatra dina uttarA tithistatra vRddhatitheH samAptisattvAdityapi nirastam / uktadoSAnativRtteH / etadarthasyApi nirmUlatvAcca / tatra samAptisattve'pi tasyAH prAmANyaprayojakatve pramANAbhAvAt / audayikatvenaiva prAmANyasya zAstre loke ca vyavasthApitatvAt / __kiJcaivaM sati 'kSaye pUrvA tithiH kAryA vRddhau kAryA tathottarA' ityatra 'samAptaiva tithiH kAryA kSaye vRddhau tathaiva ce' tyetAdRzasamAptivAcakapadaghaTitatvadabhimatatAdRzArthapratipAdakasyaiva vacanasandarbhasya karttavyatApatteH / anyathA 'kSaye pUrve' tivacanasyaiva Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 granthAyI vaiyarthyApattestAdavasthyAt / ___ etena-tithAvaudayikatvalAbhe sarvatraudayikyeva grAhyA, audayikatvenaiva prAmANyAt / paraM tithikSaye tu tatraudayikatvasyAsattvAdanaudayikyeva sA pramANIkAryetyapi nirastam / evaM hi 'kSaye pUrvA tithiH kArye' tyatra 'kSaye'naudayikI kArye' ti anaudayikatvabodhakapadaghaTitasyaiva vacanasandarbhasya karttavyatvApatteH / anyathA tatra pUrvatithyupAdAnasyaiva vaiyarthena 'kSaye pUrve' ti vacanasya vaiyarthyApatteH / tathA ca prAguktAropajJAnApattirduruddharaiveti cet / atrocyate tathA hi-kimidamAropajJAnamAhAryarUpamApAdyate kiM vA'nAhAryarUpam : bAdhakAlInecchajanyaM hi jJAnamAhAryajJAnam / tadbhinaM jJAnamanAhAryajJAnamiti / ___ tatra na dvitIyaH pakSa:-'kSaye pUrve' ti vacanaprayojyasya tAdRzAropajJAnasyA'nAhAryatvasyaivA'siddheH / prathamaH pakSa iti cet / tarhi iSTApattireva / tithikSaye tadArAdhanAyAM karttavyatAyAM tatraudayikatvalAbhAya 'pUrvA tithiH kArye' ti vacanena tabAhAryAropajJAnasyaiva vihitatvAt / Tippanake caturdazyAdikSaye tatra dine caturdazyA audayikatvabAdhe'pi tadArAdhanAyAM karttavyatAyAM tatraudayikatvalAbhAya 'kSaye pUrve' tivacanaprayojyasya 'tatpUrvA tithigaidayikI trayodazyeva caturdazItvena pramANIkArye'tyAkArakasya tatrAhAryAropAtmakasyaiva caturdazItvajJAnasya prayojakatvAt / na cAhAryAropajJAnaM nArAdhanAyAM prayojakamiti vAcyam / evaM hi jinapratimAyA apyAhAryabhagavadabhedAdhyAropaviSayatvena vandanapUjanAdiphalahetutA zAstrapratipAditA na syAdeva / yaduktaM nayopadeze - 'prtisstthitprtybhijnyaa-smaapnnpraatmnH| AhAryAropataH sA ca draSTraNAmapi dharmabhUH // ' 'vandanapUjanAdiphalaprayojakatvaM kathaM pratiSThAyA iti jijJAsAyAmAha-pratiSThiteti / sA sthApanA pratiSThiMtapratyabhijJayA samApanno yaH paramAtmA-bhagavAn, tasyAhAryAropataH rASTraNAmupalakSaNAd vandakAnAM pUjakAnAM ca dharmabhU-dharmakAraNaM bhavati / ayaM bhAvaH Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 paryuSaNAtithivinizcayaH // pratimAyAMbhagavadabhedAdhyAropaM vinA na tAvad vandanapUjanAdiphalaM hetusahasreNApi smpdyte| sa ca kAThapASANatvAdinA'bhedapratyakSe sati svarasato nodetItyAhArya eva sampAdanIyaH / AhAryatvaM cecchAjanyatvam / iccha ceSTasAdhanatAjJAnasAdhyetISTasAdhanatAjJAnasampAdanAya pratiSThitAM pratimAM bhagavadabhedenAdhyAropayediti vidhiH kalpanIyaH / tathA cAhAryabhagavadabhedAdhyAropaviSayapratimApUjanatvAdinA phalavizeSahetutve AhAryatvaprayojakecchAjanakajJAnajanakajJAnavizeSyatAvacchedakakukSipraviSTatvena pratiSThAyA api paramparayA prayojakatvamityuktaM bhavati' / iti tadvRttau nayAmRtataraGgiNyAm / , evamatrApi caturdazIkSaye somavAsare audayikatrayodazyAmaudayikacaturdazyabhedAropaM vinA 'aTThamI cauddasIsu a niyameNa havijja posahio' ityAdivacanaprAsaM caturdazyAM caturdazyArAdhanaM tajjanitakarmanirjarArUpaphalaM ca naiva sampadyate, caturdazyArAdhanasyaudayikacaturdazIpratibaddhatvAt / tatra dine caudayikatrayodazyA eva sattvenaudayikacaturdazyabhAvAt / caturdazyabhedAropazca tatra somavAsare audayikatrayodazItvena bhedajJAne sati svarasato nodetItyAhAryAropa eva sampAdanIyaH / AhAryatvaM cAhAryajJAnaM me bhvtvitiicchaajnytvm| icchA cAhAryajJAnaM madiSTasAdhanamitISTasAdhanatAjJAnasAdhyetISTasAdhanatAjJAnasampAdanAyAtrApi pratiSThitAM pratimA pUjayedityAdivAkyalakSaNapUjAdividhinA pratiSThitAM pratimAM bhagavadabhinnatvenAdhyAropayediti jJAnavidhikalpanAvata, ArAdhanAyAM 'kSaye pUrvA tithi: kArye' ti vAkyalakSaNakSINatithiviSayakaprAmANyavidhinaiva parvatithikSaye tatpUrvI tithimeva tatparvameM tithyabhinnatvenAdhyAropayediti sAmAnyataH caturdazyAdikSaye tatpUrvAmaudayikatrayodazImevIdayikacaturdazyabhinnatvenAdhyAropayediti / vizeSataca jJAnavidhirapi kalpanIya eveti / adhyAropazcAtra somavAsare audayikatrayodazyAM caturdazyeveyam, audayikacaturdazyeveyam, audayikacaturdazIdina evAyamityAdyAkArakabodharUpa eva / tathA ca caturdazIkSaye'pi caturdazyArAdhanamaudayikacaturdazyAmeva jAtamiti na tadvilopo na vA'vyavasthA, naiva cAjJAbhaGgAdirUpapratyavAyalezo'pi / yathA jinAbhAve'pi jinapratimAyAM jinezvarabhagavadabhedAdhyAropeNaiva zAstravihitajinapUjanAdhArAdhanA bhavati / na vA jinapUjanAdhArAdhanAvilopo naiva ca jinapUjanAdhakaraNapratyayapratyavAyalezo'pIti sarva nirduSTamevopapatramiti / na cAropajJAnaM pramajJAnameva / bhramasya cArthakriyAM pratyAyojakatvAta kathamatra tasya prayojakatvamiti vAcyam / Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 granthatrayI visaMvAdibhramasyArthakriyAkAritvAbhAve'pi saMvAdibhramasyArthakriyAkAritvAvirodhAt / tathA hi-kasmizcinmandire'pavarakasyAntardIpastiSThati / tasya prabhA bahinideze ratnamiva vartulopalabhyate / tathA'nyasminmandirepavarakasyAntaHsthitasya ravasya prabhA bahinideze dIpaprameva ratnasamAnopalabhyate / tatra tathAvidhaM prabhAdvayaM dUrato dRSTvA ayaM maNirayaM maNiriti bujhyA dvau puruSAvabhidhAvanaM kurutaH / tayordvayorapi prabhAviSaye jAyamAnaM . maNijJAnaM bhrAntameva / tathApi dIpaprabhAyAM maNibuddhiM kRtvA dhAvatA puruSeNa maNirna labhyate, maNeH prabhAyAM maNibuDyA dhAvatA maNirlabhyata eva / athAtra yA dIpaprabhAyAM maNibhrAntirasti sa visaMvAdibhrama ucyate / maNilAbhalakSaNArthakriyArahitatvAt / yA ca maNiprabhAyAM maNibuddhirasti sA tu maNilAbhalakSaNArthakriyAkAritvAt saMvAdibhramaH kthyte| uktazcAyamartho'nyaiAnadIpe / tathA hi - 'saMvAdibhramavad brahma-tattvopAstyApi mucyate / uttare tApanIye'taH zrutopAstiranekadhA // 1 // maNipradIpaprabhayo-maNibuddhyAbhidhAvatoH / mithyAjJAnAvizeSe'pi vizeSo'rthakriyA prati // 2 // dIpo'pavarakasyAnta-vartate tatprabhA bahiH / dRzyate dvAryathA'nyatra tadvad dRSTaya maNeH prabhA // 3 // - dUre prabhAdvayaM dRSTvA maNibuddhyA'bhidhAvatoH / . prabhAyAM maNibuddhistu mithyAjJAnaM dvayorapi // 4 // na labhyate maNirdIpa-prabhA pratyabhidhAvatA / prabhAyAM dhAvatA'vazyaM labhyetaiva maNirmaNeH // 5 // dIpaprabhAmaNiprAnti-visaMvAdibhramaH smRtaH / / maNiprabhAmaNiprAntiH saMvAdibhrama ucyate // 6 // bASpaM dhUmatayA buvA tatrAGgAyanumAnataH / vahiryadRcchayA labdhaH sa saMvAdipramo mataH // 7 // godAvaryudakaM gaGgo-dakaM mattvA vizuddhaye / samprokSya zuddhimApnoti sa saMvAdibhramo mataH // 8 // jvareNAptaH sannipAtaM prAntyA nArAyaNaM smaran / mRtaH svargamavApnoti sa saMvAdibhramo mataH // 9 // Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNAtithivinizcayaH // 131 pratyakSasyAnumAnasya tathA zAstrasya gocare. / uktanyAyena saMvAdi-bhramAH santi hi koTizaH // 10 // anyathA mRttikA - dAru-zilAH syurdevatAH katham / agnitvAdidhiyopAsyAM kathaM vA yoSidAdayaH // 11 // ayathAvastuvijJAnAt phalaM labhyata Ipsitam / kAkatAlIyataH so'yaM saMvAdibhrama ucyate // 12 // svayaM bhramo'pi saMvAdI yathA samyakphalapradaH / brahmatattvopAsanApi tathA muktiphalapradA // 13 // iti / itthaM ca saMvAdibhramasyArthakriyAkAritvamaviruddhamiti siddham / evamanaGgIkAre ca pratiSThitapratimAdayo'pi jinatvena pUjyA na bhaveyuH / naiva vA vandanapUjanAdiphalaprayojikAzca bhaveyuriti pratimApUjAdivilopApattiH pratiSThAvidhivaiyarthyApattizca durnivArA tava prasajyeta / tasmAt caturdazIkSaye somavAsare audayikatrayodazyAM caturdazyabhedAropasyApi saMvAdibhramarUpatayA''rAdhanAM prati prayojakatvaM nirvirodhameva siddham / na ca tasya saMvAdibhramatve kiM mAnamiti vAcyam / 'kSaye pUrvA tithiH kArye' ti vidhiprayojyatvasyaiva tatra mAnatvAt / pratimAyAM bhagavadabhedAdhyAropasya saMvAdibhramatve'pi 'pratiSThitAM pratimAM pUjaye' ditividhiprayojyatvasyaiva pramANatayeSTatvAditi / etena pratimApratiSThApUjAdAvAropajJAnasyopAdeyatve'pyatra tithyArAdhanAyAM tithau tasyAnupAdeyatvamevetyapi nirastam / dvayorapi tulyakakSatvAt / prAguktayuktyA tithAvahaurAtravyApitvAbhAve tattattithinimittakazAstrapratipAditAhorAtravyApipauSadhAdivrataniyamArAdhanAnyathAnupapatteH / 'AdityodayavelAyA' mityAdivacanaprAmANyAbhyupagamAcca / Tippanake tithAvahorAtravyApitvAbhAve'pyArAdhanAyAM tatrAhorAtravyApitvasya tavApyavazyaM svIkAryatayA tithAvapyAropajJAnasya tavApyupAdeyatvAt / itthameva ca Tippanake caturdazIkSaye tatra dine ArAdhanAyAM trayodazItivyapadezasyA'sambhavo'pi ghaTate / trayodazyA eva tatra caturdazItvena svIkArAt / anyathA tatra dine Tippanake trayodazyA eka AdityodayavelAyAM sattvenA'horAtravyApitvasyApi tasyA eva mantavyatAnujJAnAt kathaM tatra dine caturdazItitvavyapazo'pIti ? 1 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 granthatrayI kiJca, yathA jinapratimAyAM jinAbhedAdhyAropaM vinA''nena sUriNA jinapratiSThA kRtA, mayA jinapUjA vihitA, idaM jinamandiraM vartate' ityAdayo vyavahArAH, tatra jinapratimAyA agre zakastavAdipaThanam, aGgAgrabhAvabhinnaM pUjAvidhAnam, avasthAtrayadhyAnaM ceti sarva nopapadyeta, tathA caturdazyaSTamyAdikSaye'pyaudayikatrayodazIsaptamyAdiSu caturdazyaSTamyAdyabhedAdhyAropaM vinApi 'adya caturdazI vartate, adyASTamI varttate, adya mayA caturdazI ArAdhitA, adyASTamIparva vartata iti mayA pauSadhaH kRtaH' ityAdayo vyavahArAH caturdazyAdiparvatithinimittakapAkSikapratikramaNa-caityaparipATi-sAdhuvandanapauSadhopavAsAdivrataniyamAdikaM ceti sarvamapi nopapadyeta / 'udayaMmi jA tihI sA pramANaM' ityAdinaudayikacaturdazyAdereva pramANatayA kartavyatAnujJAnAt / Tippanake caturdazyAdikSaye caudayikacaturdazyAderalAbhAt / . tasmAd yathA jinAbhAve ArAdhanAyAM jinapratimaiva jinarUpA mantavyA, tathA Tippanake audayikacaturdazyAdyabhAve ArAdhanAyAM 'kSaye pUrvA tithiH kArye'ti vacanaprAmANyAta tatpUrvA tithigaidayikatrayodazyAdirevaudayikacaturdazyAdirUpA mantavyeti siddham / evaM paramAtmapratimAyAM yathA paramAtmAbhedAdhyAropaM vinA paramAtmaviSayakabhAvollAsasyaivA'nudbhavaHtathA Tippanake audayikacaturdazyAdyabhAve ArAdhanAyAmaudayikatrayodazyAdiSvaudayikacaturdazyAdyabhedAdhyAropaM vinA tatra caturdazyAdiparvaviSayakabhAvollAsasyApyanudbhava evetyapi bodhyam / nanu kSaye pUrvI tithimA'hyA' ityatra kSaye-caturdazyAditithikSaye pUrvaiva-trayodazyAditithireva grAhyA-ArAdhyatvenopAdeyA, ityevArtho jyAyAn / kimarthamAropAdikalpanamiti cet / na / tatrA''ropasya sapramANaM yuktiyuktatvasya darzitatvAt / kiJcaivaM sati caturdazIkSaye trayodazyA evArAdhyatvaM prAptam, pUrvatithitayA tasyA eva tatrArAdhyatvenopAdeyatvAt / na tu caturdazyAH, iti tasyA anArAdhyataiva prasaktA / tathA ca caturdazIkSaye tadArAdhanopapattaye vihitaM vyAkhyAnaM tadArAdhyatvamapi lopayatIti tadArAdhanamicchatastava tadArAdhyatvameva viluptamiti vRddhimicchato mUlamapi te vinaSTamiti nyAyApattiH / kiJca, caturdazIkSaye pUrvA tithiaudayikI trayodazyArAdhyatvenopAdeyA / ityatra Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNAtithivinizcayaH // trayodazI kiM trayodazItvenopAdeyA kiM vA caturdazItvena ? Adye, trayodazyA evArAdhanaM jAtam, na tu caturdazyA, iti caturdazyArAdhanAyA anavakAzAttadvilopaH / dvitIye tu svIkRta evA'bhedAdhyAropa iti / syAdetat / caturdazIkSaye pUrvA tithiraudayikI trayodazyevArAdhyatvenopAdeyA, ityatra yadA caturdazyAH kSayaH syAttadA caturdazyArAdhanA- sAdhuvandana - caturthakaraNacaityaparipATi - pAkSikapratikramaNAdirUpA tatpUrvasyAM tithAvaudayikyAM trayodazyAmeva vidheyA / ityetadeva tAtparyamiti cet / I 133 na / evaM hi caturdazyArAdhanA trayodazyAmeva jAtA, na tu caturdazyAmiti caturdazyAM tadakareNana prAyazcittApattiH / zAstre ca caturdazIrUpapAkSikArAdhanAyAzcaturdazyAmeva karttavyatokteH / tatra tadakaraNe prAyazcittoktezca / yaduktaM mahAnizItha - nizItha-vyavahArAvazyakacUrNyAdau, tathA hi - 'saMte bale vIriyapurisayAraparakkame aTThamI - cauddasI - nAgapaMcamI - pajjosavaNAcAumAsIe cautthaTThamaTuM na karei, pacchitta' miti / 'aTTamIe pakkhie cautthaM caumAsIe chaTuM saMvaccharIe aTThamaM na karei, pacchitta' miti / 'eesa ceva ceiyAI sAhuNo vA je ANAe vihie ThiA, te na vadaMti pacchittamiti / 'eteSu cASTamyAdidivaseSu caityAnAmanyavasatigatasAdhUnAM vA'vandane pratyekaM prAyazcittamiti / 'aTTamI - cauddasIsuM arahaMtA sAhuNo ya vaMdeyavvA' iti / 'aTThama chaTu- cautthaM saMvacchara- cAumAsa pakkhesu / posahiyatave bhaNie bitiyaM asahU gilANesu // ' iti / 'aTThamI - cauddasIsu uvavAsakaraNa' miti ca / evaM ca sarvasammatasya tattattithyArAdhanAyAstattattithikarttavyatA tvaniyamasya virAdhanAprasaGgo'pi durnivAraH syAt / Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 granthatrayI nanu, tatraudayikatrayodazyAzcaturdazItvenaiva svIkAraH / trayodazItivyapadezasyApi tatrAbhAvAt, caturdazyeveti tatra vyapadizyamAnatvAditi cet / tarhi ghaTTakuTyAM prabhAtamAyAtameva / 'kSaye pUrvA tithiH kArye'ti vacanaprAmANyAta caturdazyAH kSaye tatpUrvodayikI trayodazI caturdazItvena pramANIkAryeti svIkRta eva caudayikatrayodazyAM caturdazyabhedAdhyAropaH / anyathA kSINacaturdazyArAdhanA trayodazyAM kriyamANA caturdazyArAdhanAyA vyapadezameva na labheta / pratItameva cAbAlagopAlaM caturdazyAH kSaye'pi tAdRzavyapadezaH, 'adyAsmAbhiH pauSadhopavAsAdinA caturdazyArAdhanA vihite'ti / jinapratimAyAmapi kriyamANA vandanapUjanAdhArAdhanA taba bhagavadabhedAdhyAropa eva jinArAdhanAvyapadezaM labhate, nAnyatheti / / etena caturdazyA audayikatvalAbhe caturdazyAmeva caturdazyArAdhanA kAryA / tasyA audayikatvAbhAve tu 'kSaye pUrve' tivacanAt tatpUrvasyAmaudayikatrayodazyAmeva caturdazyArAdhanA kAryeti na prAguktadoSApattirityapi nirastam / / tathA sati 'kSaye pUrvA tithiH kArye'tyatra prathamAntatithipadaghaTitAt tAdRzavAkyAta tadarthAlAbhAt, 'kSaye pUrvatithau kArye' ti saptamyantatithipadaghaTitasyaiva vAkyasandarbhasya kartavyatApattezca / yattu 'kSaye pUrvA tithi: kArye' tyasyAyamartha:-'kSaye-caturdazyAdikSaye pUrvApUrvaviddhA trayodazyAdividdhaiva tithi:-sA kSINA caturdazyAditithiH kAryA-pramANatayA vidheyeti / ' tathA ca caturdazyAdAvaudayikatvalAbhe audayikyeva sA pramANIkAryA / tadalAbhe tu pUrvaviddhaiva sA pramANIkAryeti / - tadapyasat / tAdRzArthe pramANAbhAvAt / pUrvapadasya gaGgAdipadasya tIratvAdineva zakyAvRttirUpeNa pUrvaviddhatvenaiva bodhakatayA jahatsavAkhyalakSaNApattezca / kiJca, kaliGgaH sAhasika-ityatrevAtra prasiddhirUparUDherabhAvAt prayojanamavazyaM vAcyam / yathA-gaGgAyAM ghoSaH, ityatra, gaGgAtaTe ghoSaH iti pratipAdanAlabhyasya zItatvapAvanatvAtizayasya bodhanarUpaM prayojanaM rUDhi-prayojanayoranyataraM vinApi yasya kasyacit sambandhino lakSaNe'tiprasaGgApatteH / na cAtraivaM kiJcidapi prayojanamupalabhyate / na caudayikatvAlAbhe'naudayikyeva sA kAryetyevArthamA bodhanarUpaM prayojanamiti vaktuM sAmpratam / Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 paryuSaNAtithivinizcayaH // __ tathA sati hi 'kSaye pUrve'tyatra 'kSaye'naudayikI kArye'tyevaM mukhyazabdaghaTitasyaiva pratipAdanasya yuktatvaM syAt / lakSaNAyAM vizeSAbhAvAt / kiJca, kSINatithau yathA pUrvatithividdhatvaM tathottaratithividdhatvamapi vartata eva / tatra pUrvatithividdhatvenaiva prAmANyaM na tUttaratithividdhatvenetyatrApyuttaraviddhatvAt pUrvaviddhatve vizeSAbhAvena bIjAbhAvAt yattvitipakSasyAyuktatvameva, vyavacchedaphalAbhAve vyavacchedasya vaiyarthyAt / na ca kSINatithAvuttaratithividdhatvameva nAstIti vAcyam / siddhAntAnusAreNa tatrottaratithividdhatvAbhAve'pi TippanakAnusAreNa tatrottaratithividdhatvAvazyaMbhAvAt / tatra kSayadinasya tithitrayasparzitvaniyamAt / 'kSaye pUrvA tithiH kAryA vRddhau kAryA tathottare' tivacanasyApi TippanakAnusAritithiviSayakatvameva / anyathA 'vRddhau kAryA tathottare' tyuktirevA'saGgatA syAt / siddhAntAnusAreNa titherahorAtrapramANanyUnapramANatayA titheH kSaye'pi tithivRddherabhAvAt / tithi-tithipramANa-tithipAtasvarUpaM caivaM siddhAntAnusAri, zrIlokaprakAze'sAdhAraNAsAdhAraNa-maNDalAnyevamUcire / sampratIndovRddhihAni-pratibhAsaH prarUpyate // avasthitasvabhAvaM hi svarUpeNendumaNDalam / sadApi hAnirvRddhirvA yekSyate sA na tAttvikI // kevalaM yA zuklapakSe vRddhiAnistathA'pare / rAhuvimAnAvaraNa-yogAt sA pratibhAsate // tathA hi- dhruvarAhuH parvarAhu-revaM rAhuvidhA bhavet / dhruvarAhostatra kRSNa-tamaM vimAnamIritam // tacca candravimAnasya pratiSThitamadhastale / caturaGgalamaprAptaM cAraM carati sarvadA // tenApAvRttya cAkRttya caratyadhaH zanaiH zanaiH / . vRddhihAnipratibhAsaH posphurItIndumaNDale // ' / tathoktam-"caMdassa neva hANI na vi vuDDI vA avaDhio caMdo / sukkilabhAvassa puNo dIsai vuDDI ya hANI ya // Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 'tatra prakalpya dvASaSTiM bhAgAn zazAGkamaNDale / hriyate paJcadazabhirlabhyateM'zacatuSTayam // kinhaM rAhuvimANaM niccaM caMdeNa hoi avirahiyaM / cauraMgulamapapattaM hiTThA caMdassa taM carai // teNaM vaDDai caMdo parihANI vAvi hoi caMdassa / " dvau bhAgau tiSThataH zeSau sadaivAnAvRtau ca tau / eSA kalA SoDazIti prasiddhimagamad bhuvi // kalpyante'zAH paJcadaza vimAne rAhave'tha saH / jayatyekaikAMzavRddhyA nItijJo'rimivoDupam // taccaivam - svIyapaJcadazAMzena kRSNapratipadi dhruvam / puktvAMzau dvAvanAvAya zeSaSaSTeH sitatviSaH // etAvadAvriyate tat pratyahaM bharaNIbhuvA / ahobhiH paJcadazabhirevamAvriyate'khilam // caturbhAgAtmakaM paJcadazaM bhAgaM vidhuMtudaH / AvRNoti dvitIyAyAM nijabhAgadvayena ca // dyaSTabhAgAtmakau paJca- dazAMzau dvau ruNaddhi saH / SaSTiM bhAgAnityamAyAM svaiH paJcadazabhirlavaiH // tribhirvizeSakam / tataH zuklapratipadi caturbhAgAtmakaM lavam / ekaM paJcadazaM vyaktI - karotyapasaran zanaiH // dvitIyAyAM dvau vibhAMgau pUrNimAyAmiti kramAt / dvASaSTyaMzAtmakaH sarvaH sphuTIbhavati candramAH // - tathAhu: - indoH vidhIyamanAH syuH kRSNAH pratipadAdikA: / tithayo mucyamAnAH syuH zuklA: pratipadAdikAH // ' indozcaturlavAtmAMzo yAvatkAlena rAhuNA / vidhIyate mucyate ca tAvatkAlamitA tithiH // granthatrayI 'kAleNa jeNa hAyai solasabhAgo u sA tihI hoi / taha ceva ya vuDDIe evaM tihiNo samuppattI // ' Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNAtithivinizcayaH // "ekonatriMzatA pUrNairmuhUrtezca dviSaSTijaiH / dvAtriMzatA muhUtAMza-rekaiko rajanIpateH // caturddhA SaSThyaMzarUpo rAhuNA''cchAdyate lavaH / mucyate va ca tadaitAva-nmAnAH syustithayo'khilAH // evaM ca - dvASaSThibhaktAhorAtra-syaikaSaSThyA lavairmitA / tithirevaM vakSyate yad tadyuktamupapadyate // ...... tithimAne'smizca hate triMzatA syAdyadoditaiH / mAsazcAndra evamapi triMzattithimitaH khalu // ' iti viMzatitame sarge / evam- ahorAtratithInAM ca vizeSo'yamudIritaH / bhAnUtpannA ahorAtrA-stithayaH punarindujAH // uktaM ca- sUrassa gagaNamaMDala-vibhAganipphAiyA ahorattA / caMdassa hANivuDDI-kaeNa niSphajjae u tihI // kiJca- ahorAtro bhavedoM-dayAdoMdayAvadhi / dvASaSTitamabhAgonA-horAtrapramitA tithiH // ityAdibhirvizeSaiH syA-dahorAtrAtpRthak tithiH / dvidhAtvaM ca bhavettasyA dinarAyaMzakalpanAt // yadvadeko'pyahorAtraH sUryajAto dvidhAkRtaH / dinarAtrivibhedena saMjJAbhedaprarUpaNAt // tathaiva tithirekApi zazijAtA dvidhA kRtaa| dinarAtrivibhedena saMjJAbhedaprarUpaNAt // ekaikasyAstitheH kAla-mAnamevaM prakIrtitam / muhUrtAnAM triMzadeka-nyUnabhAgAstathopari // syubhatriMzanmuhUrtasyai-kasya dvASaSThikalpitAH / asyotpattiH kathamiti zraddhA cet zrUyatAM tadA // . ahorAtrasya bhAgA dvA-SaSTibhAgIkRtasya hi / ekaSaSThistithermAna-mekaikasyA yadIritam // dvASaSTijAMzarUpaika-SaSTistat triMzatA hatA / ahorAtramuhUrteH syAt triMzASTAdazazatyaho // Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 granthatrayI ete cAMzA dvASaSTyaMzIkRtasakalatithimuhUrtAnAm / santIti dvASaSTyA muhUrttakaraNAya bhajanIyAH // (AryA) tato muhUrtA ekona-triMzad dvAtriMzadaMzakAH / dvASaSTijA muhUrtasyA-gatAstaizca tithermitiH // . kAlena ceyatA paJca-dazAMzazcaturaMzakaH / dvASaSTayaMzI kRtasyendo -hIyate vardhate tathA // tatazca- yattithizcandrajetyuktaM tadapyevaM vinizcitam / indoH paJcadazAMzasya hAnivRddhyanuvartanAt // yuge'thAvamarAtrANAM svarUpaM kiJciducyate / - bhavanti te ca SaD varSe tathA triMzadyuge'khile // . ekaikasminnahorAtre eko dvASaSTikalpitaH / labhya'vamarAtrAMza-ekavRddhyA yathottaram // karmamAse tataH pUrNe triMzad dvASaSTijA lavAH / labhyante'vamarAtrasya tata evocyate budhaiH // vizleSe vihite ye'zA: zeSAH karmendumAsayoH / triMzad dvASaSTijAH karma-mAsasyaite'vamAMzakaH // uktaM ca - caMdauDUmAsANaM aMsA je dissae visesaMmi / . te omastabhAgA bhavaMti mAsassa nAyavvA // karmamAsadvaye pUrNe tataH SaSTidinAtmake / sampUrNo'vamarAtraH syA-dekaSaSTitame dine // ayaM bhAva:- dvASaSTiraMzAH kalpyante-'horAtrasyAdime'tha ca / tatraikaSaSTibhAgAtmA sampUrNA prathamA tithiH / eko dvASaSTibhAgo yo-'horAtrasyAvaziSyate / ekAMzena dvitIyApi tithistatra samAvizat // eko dvASaSTibhAgo'syA atItaH prathame dine / tataH SaSTyaMzAtmikeya-mahorAtre dvitIyake // dvASaSThyaMzadvaye tasya zeSe'sau pUrNatAM gatA / dvAbhyAM bhAgAbhyAM praviSTA tRtIyA'smistatastithiH // Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNAtithivinizcayaH // ahorAtre tRtIye'tha bhAgAsturyatithestrayaH / pravizantyatha paJcamyA - zcatvAroM'zAsturIyake // evamekaikabhAgena hIyate prAktanA tithiH / vardhate pratyahorAtraM tithirAgAminI punaH // ekatriMzattamatithe revaM triMzattame dine / triMzadaMzAH praviSTAH syu- statastasmin dine khalu // dvAtriMzadaMzapramitA tithiritraMzattamI bhavet / triMzad dvASaSThyaMzamAnA caikatriMzattamI tithiH // kramAcca dvAvaMzau staH SaSTitama - titheH SaSTitame dine / ekaSaSTitamatithe - statra SaSTiH syuraMzakAH // ekaSaSTitamatithe-caikaSaSTitame dine / eko'zaH syAttato dvA SaSTitamI cAkhilA tithiH // evaM ca dvASaSTitamI praviSTA nikhilA tithiH / ekaSaSTibhAgarUpA'traikaSaSTitame dine // ekaSaSTatamadina - syAdyo dvASaSTijo lavaH / ekaSaSTitamatithe caramo'sau vibhAvyatAm // tatazca dvASaSTitamo'pyatraivAntaM gatastithiH / evamasminnahorAtre dve tithI pUrNatAM gate // dvASaSTitamaghastrasya tataH sUryodayakSaNe / upasthitA pUrvarItyA drAk triSaSTitamI tithiH // evaM ca dvASaSTitamI nAsA sUryodayaM tithiH / patiteti tato loke zubhakAryeSvanAdRtA // tathA''huH - ekkaMmi ahorate do'vi tihI jattha nihaNamejjAsu / so'tya tihI parihAyai suhumeNa havijja so carimo // suhameNa tti-sUkSmeNa atizlakSNena dvASaSTitamarUpatayA ekaikena bhAgena hIne parihIyamAnAyA dvASaSTitamAyAstitheH sa ekaSaSTitamo divasazcarama iti / tathA hi- yugasyAdyapratipada-zcatuSparvavyatikrame / labhate'vamatratva - mekaSaSTitamA tithiH // 139 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 granthatrayI Azvinapratipat kRSNA sA jJeyA'syAM yato'vizat / tithirdvitIyA sarvAMza-rekaSaSTilavAtmikA // ' jyotiSkaraNDake tu- taiyaMmi omarataM kAyavvaM sattamaMmi pakkhaMmi / vAsahimagimhakAle cau cau mAse vidhIyate // ityuktam / etadanusAreNa' cASADhapratipada Arabhya yathottaramekaSaSTitamAsu bhAdrapadakRSNapratipadAdiSvavamarAtrAH syuH / paraM jyotiSkaraNDakaTIkAyAM zrImalayagiripAdairevamuktam'ihASADhAdyA loke RtavaH prasiddhimaiyarustato laukikavyavahAramapakSyASADhAdArabhya pratidivasamekaikadvASaSTibhAgahAnyA varSAkAlAdigateSu tRtIyAdiparvasu yathoktA avamarAtrAH prtipaadynte| paramArthataH punaH zrAvaNabahulapratipallakSaNAdyugAdita Arabhya catuzcatuSpatikrame veditavyA, iti jJeyam / ' 'azvinasya tRtIyAyA asitAyAH prabhRtyatha / kRSNA tRtIyA mArgasyA-vamasturyAnvitA bhavet // prabhRtyasyAzca paJcamyA kRSNA mAghasya paJcamI / yuktA patitayA SaSTyA prApnotyavamarAtratAm / evaM ca- Azvino mArgazIrSazca mAghazcaitrastathA para / jyeSThastataH zrAvaNazca punarapyeta eva SaT // punarapyAzvino mArgo dvitIyaH pauSa eva ca / yugAdyardhe paJcadaza mAsAH sAvamarAtrakAH // AzvinAgheSu mArgAnte-SvaSTasvAdyeSvanukramAt / viSamAH pratipanmukhyAH syuH kRSNAstithayo'vamAH // mAghAdiSu syurdvitIya-pauSAnteSu ca saptasu / samasaGkhyA dvitIyAdyA ujjvalAstithayo'vamAH / / viSameyo'vamebhyazA-nindAstithayaH samAH / patitAH syuddhitIyAdyA-ste'STa pratipadanvitAH // avamebhyaH samebhyastu viSayAstithayaH khalu / . bhavanti patitAH sapta tRtIyAdyA yathoditAH // caitro jyeSThaH zrAvaNo'zva-yugmArgo mAgha eva ca / punaH SaDete caitro'tha jyeSTho'ntyASADha eva ca // . Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNAtithivinizcayaH // yugAntyArdhe paJcadaza mAsAH sAvamarAtrakAH / tithayastvavamAH kRSNa-zuklAH pUrvArdhavatsmRtAH // nanu kAlaH sadA'nAdi-pravAhaH parivartate / jagatsvabhAvAniyata-svarUpeNa divAnizam // na hAniH kApi kAlasya na ca vRddhiH svarUpataH / tato'trAvamarAtrAdhi-mAsAdInAM kathA vRthA / satyaM kintviha mAsAnAM virUpANAM parasparam / aMzAdibhirvizeSo yo vartate tadapekSayA // vivakSyete hAnivRddhI kAlasya na tu vAstavI / vastutastveSa niyata-svarUpaH parivartate // tathA hi- candramAsavivakSAyAM karmamAsavyapekSayA / kAlasya hAnirvRddhizca sUryamAsavivakSaNe // pRthak pRthag vivartante vastutastu trayo'pyamI / mAsA anAdiniyata-svarUpeNa sadA bhuvi // ' ityazAviMzatitame sarge / iti / / na caivaM tithivRddhisvarUpapratipAdanaM siddhAnte dRzyate iti bodhyam / nanu, siddhAnte yathA'vamarAtrapratipAdanaM tathA'tirAtrapratipAdanamapyastyeva / yaduktaM zrIsthAnAGgasUtre-'cha omarattA paNNattA / taM jahA-tatie pavve, sattame pavve, ekkArasame pavve, paNNarasame pavve, eguNavIsame pavve, tevIsame pavve iti / cha atirattA pnnnnttaa| taM jahA-cautthe pavve, aTThame pavve, duvAlasame pavve, solasame pavve, vIsaime pavve, cauvIsame pavve iti / ' tathA ca kathaM na tithikSayavat siddhAnte tithivRddhirapIti cet / na / atirAtrakalpanAyAH karmamAsamapekSya sUryamAsacintAyAmeva sambhavena tatra tithivRddharasambhavAt / tithInAM sUryotpannatvAbhAvAt / avamarAtrasambhavasya ca karmamAsamapekSya candramAsacintAyAM sattvena tithInAM candrotpannatvena ca tatra tithikSayasyAvazyaMbhAvitvAt / yaduktaM sUryaprajJaptyAdau - 'yattvidamavamarAvAtirAtrapratipAdanaM tatparasparaM mAsacintApekSayA / tathA hi - karmamAsamapekSya candramAsacintAyAmavamarAtrasya sambhavaH / karmamAsamapekSya sUryamAsacintAyAmatirAtrakalpaneti / ' lokaprakAze'pyuktam - Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 granthatrayI 'brUmaH SaNNAmathatUnAM svarUpaM kiJcidAgamAt / sUryasambandhinaste syu-zcandrasambandhino'pi ca // . sArdhAstriMzadahorAtrA eko mAso vivasvataH / tAbhyAM dvAbhyAmahorAtrA ekaSaSTirRtU raveH // RtuH prAvRDbhavedAdyo varSArAtro dvitIyakaH / zaradAkhyastRtIyaH syA-turyo hemantasaMjJakaH // vasantaH paJcamaH khyAtaH SaSTho grISmaH prakIrtitaH / SaDete RtavaH khyAtA yuge triMzadbhavanti te // uktaM ca jyotiSkaraNDake - pAusavAsAratto sarao hemaMta-vasaMta-gimhA ya / ee khalu chappi uU jiNavaradiTThA mae siTThA / / prathamASADharAkAyAH prArabhyaiSAmupakramaH / __ bhavanti triMzataibhizca yathoktA yugavAsarAH // dvAvASADhau yugAnte stastatrAdyasya sitatviSi / caturdazyAM prAgyugartuH pUrNastriMzattamo bhavet // tatastasyaiva rAkAyAM yugasyAbhinavasya tu / - RturAdho lagedbhAdra-syAye'sau pUryate tithau // AdyASADhasyaikadinaM viMzattriMzaddinAtmakau / dvitIyASADhanabhasau bhAdrasyaikaM dinaM tataH // syuSaSTirebhya eko'vamarAtro nipAtyate / ekaSaSTidinAtmeti sUyartuH prathamo yuge / ekaSaSTistriMzatA ca guNyA sarvartusaGkhyayA / aSTAdazazatAstriMzA evaM syuryugavAsarAH // karmamAsAt sUryamAse-'horAbAdhaM yadedhate / Rtau dvibhAnumAsotthe-'horAtro vardhate tataH // tatazca- karmamAsadvaye SaSTi-rahorAtrA bhavanti vai / sUryamAsadvayAtmartu-stvekaSaSTidinAtmakaH // Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNAtithivinizcayaH // 143 dvikarmamAsApekSasta-dbhavehatumRtuM prati / ahorAtraH samadhika-caturmAsyAM tu tadvayam // varSAzItoSNakAleSu caturmAsamiteSu yat / adhirAtraM bhavet parva tRtIyamatha saptamam // tathoktaM jyotiSkaraNDe - taiyaMmi ya kAyavvaM airataM sattame ya pavvaMmi / vAsahimagimhakAle caucaumAse vihIyate // zrAvaNo mArgazIrSazca caitrazceti yathAkramam / varSAzItoSNakAlAnA-mAdimAsAH prakIrtitAH // sUryartupUrtisamaye karmamAsavyapekSayA / ahorAtraH samadhikaH syAdekaika iti sphuTam // ASADhe ca bhAdrapade kArtike pauSa eva ca / ___phAlgune mAdhave cAti-rAtraM nAnyeSu kahicit // ' ityaSTAviMzatitame srge| atra sarvatrA'pi yathA'vamarAtraprakaraNe kSINatithInAM nAmagrAhamupadarzanaM na tathA'tirAtraprakaraNe vRddhatithInAM vApi nAmagrAhamupadarzanamityapi bodhyam / atra yadi TippanakakaraNopayogisampUrNaprakriyApratipAdakasya siddhAntavibhAgasyA'dhunA'nupalambha eva, tatra cA'vazyaM tithivRddhipratipAdanamapi bhaviSyatIti vibhAvyate, tadA tatra kSayadinasya tithitrayasparzitvapratipAdanamapi kathaM na bhaviSyati ? ityapi vibhAvanIyameveti / siddhAnte'tirAtrapratipAdanamastItyetAvataiva tithivRddhirastIti kathanamanucitameveti / tathA ca siddhAnte'tirAtrakalpanAsattve'pi tithivRddherabhAvAt, 'kSaye pUrvA tithiH kAryA vRddhau kAryA tathottare tivacanasya TippanakAnusAritithikSaya-tithivRddhiviSayakatvameva nirvAvAdamupapannamiti kSINatithau TippanakAnusAreNottaratithividdhatvasyApi satvena tadvyavacchedaphalAbhAvAd yuktameva 'yattviti pakSasyA'yuktatvam / ___ evaM pUrvaviddhAyA api kSINatitherahorAtravyApitvA'vyApitvAbhyAmapi virodho bodhyaH / tasyA ahorAtravyApitvA'svIkAre prAgupadarzitAhorAtravyApitattattithinimittakapauSadhAdiniyamasya tatra dine kSINatattattithivyapadezasya cA'nupapatteH / anyathA, 'AdityodayavelAyA'mityasyaiva vaiyApatteH / tasyAhorAtravyApitvasvIkAre tu tatrA''ropasvIkArA Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 granthatrayI ''vazyakatvenA'horAtravyApitvaniyataudayikatvasyApi tatrA'vazyaM svIkAryatvena caudayikatvenaiva prAmANyasambhavena pUrvaviddhatvena prAmANyakalpanAyA api tatra niravakAzatvAditi / na ca tatra pUrvasyAM tithAvaudayikatvaM vartate, na tUttarasyAM tithAviti pUrvaviddhatvena prAmANyakalpanaM tatra kSINatithAvaudayikatvalAbhAyaiveti cet / tathA sati prakArAntareNA'smadupadarzitameva panthAnamAzrito bhavAn / asmAbhirapi kSINatithAvaudayikatvalAbhAyaiva tatpUrvasyAmaudayikyAM tithau tatkSINatithyabhedAdhyAropasya sAdhitatvAditi / atredaM bodhyam-titheH kSayo nA'prAptA''tmasvarUpatvam, asambhavAt / kintu, satve sati sUryodaya'sparzitvameva / sUryodayasparzitvameva ca tithAvaudayikatvaM tadeva ca tithAvakSINatvamiti / tathA ca caturdazyAdiparvatitheH kSaye sUryodayA'sparzitvarUpaudiyakatvA'bhAve tadArAdhanAyAM tatra tallabhAya tatra dine pUrvaiva tithiraudayikI trayodazyAditithi: caturdazyAditithitvena pramANIkAryeti siddham / itthameva cAsya 'kSaye pUrvA tithiH kArye'ti vidhivacanasya sArthakyam / pramANAntareNA'prAptasyArthasya prApaNe hyeva vidhivacanasya sArthakyamiti bodhyam / ____ evaM ca caturdazIkSaye tatra dine tatpUrvodayikI trayodazyeva caturdazItvena mantavyeti caturdazyevaudayikI jAtA / saiva cA'horAtravyApitvena mantavyA / saiva ca tatra dine ArAdhyA vyapadezyA cetyaudayikacaturdazyAmeva caturdazyArAdhanAyAH karaNAnnA''jJAbhaGgAdidoSApattilezo'pIti / itthameva dvitIyAdiparvatithikSaye'pi bodhym| tathA hi-Tippanake dvitIyAyAH kSaye audayikatvA'bhAve tadArAdhanAyAM tallabhAya tatpUrvIdayikI pratipadeva tatra dine dvitIyAtvena pramANIkAryeti dvitIyaivaudayikI, saiva cA'horAtravyApinI, saiva cA''rAdhyA, saiva ca vyapadezyA tatra dine / evameva ca Tippanake paJcamyAdiparvatithikSaye'pi bodhyam / itthameva ca Tippanake caturdazyAdikSaye tatpUrvodayikyAstrayodazyAditithezcatudazyAdiparvatithitvenA''rAdhanAyAM pramANatayA mantavyatve siddha audayikyAmeva trayodazyAdi tithau caturdazyAditithyabhedAdhyAropAccaturdazyAditithireva tatraudayikI prAptA / trayodazyAditithistu tatra dine Tippanake vartamAnA'pyasatyeva jAtA / ArAdhanAyAM 'kSaye pUrve'ti vacanena tasyAzcaturdazyAdirUpeNaiva pramANatayA gaNanIyatvAt / pUrvadine ca yA trayodazyAditithiH sA ca sarvathA sUryodayA'sparzitvenA'naudayikyeva / pUrvadine dvAdazyA eva Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNAtithivinizcayaH // 145 sUryodayaspazitvAditi sattve sati sUryodayA'spazitvarUpA'naudayikatvameva tatra trayodazyAdititheH prAptam / sa eva ca Tippanake caturdazyAdiparvatitheH kSaye ArAdhanAyAM trayodazyAditithikSayaH / tathA ca Tippanake dvitIyAyAH kSaye ArAdhanAyAM 'kSaye pUrveti vacanaprAmANyAta pratipada eva kSayo gaNanIya iti siddham / evameva ca paJcamyAdiparvatithiSvapi bodhym| evaM Tippanake pUrNimAyAH kSaye pUrNimAyA api parvatithitvenA''rAdhanAyAM 'kSaye pUrve' tivacanena tatpUrvIdayikI caturdazyeva tatra dine TippanakoktacaturdazIdinAtmake pUrNimAtvena pramANIkAryeti prAptam / tathA ca prAgupadarzitarItyA pUrNimAyA evaudayikatvaM tatra dine prAptam / caturdazyAstu pUrvadine'naudayikatvena prAguktayuktyA kSayaH prAsaH / tathA ca tasyA api parvatithitvenA''rAdhanAyAM tatra dine TippanakoktatrayodazIdinAtmake tatpUrvodayikI trayodazyeva 'kSaye pUrve'ti vacanena caturdazItvena pramANIkAryeti prAptam / tathA ca prAguktarItyA tatra dine caturdazyA evaudayikatvaM prAptam / trayodazyA api prAguktayuktyA pUrvadine'naudayikatvena kSayaH prAptaH / tathA ca Tippanake pUrNimAyAH kSaye'pyArAdhanAyAM 'kSaye pUrvA tithiH kAryeti vacanAnusAreNa prAgupadarzitarItyA trayodazyA eva kSayo gaNanIya iti siddham / ___evaM ca tattattithyArAdhanAyAstattattithikartavyatAkatvaniyamo'pyArAdhitaH syAt / evaM ca Tippanake amAvAsyAyAH kSaye'pyArAdhanAyAM trayodazyA eva kSayo gaNanIyaH, tasyA api parvatithitvAdityapi svayameva paribhAvanIyam / 'ekatra nirNItaH zAstrArtho'nyatrApi tatheti nyAyAt / etena 'bIA paMcamI aTThamI ya ikkArasI cauddasI khao hoi / puvvassa khao atthi puNmimAsAe paDuassa // 1 // AsADha-kattiya-phagguNa-mAsANaM puNNimAkhao hoi / tAsaM khao (?e?) terasI-khao bhaNio jiNavariMdehiM // 2 // ASADha-kArtika-phAlgunamAsa sambandhipUrNimAkSaye trayodazyAH kSayaH kAryaH, zeSapUrNimAmAvAsyAnAM ca kSaye pratipada eva kSayaH kArya ityapi nirastam, ardhajaratIyatvA''patteH / tatrApi pramANAbhAvAt / tathA sati pUrNimAmAvAsyAkSaye taduttarasyAM tithau pratipadyeva pUrNimAtvasyA''mAvAsyAtvasya ca tava svIkAryatvena 'kSaye pUrvA tithiH kArye'ti vacanAd jJApitasya Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 granthatrayI tatpUrvasyAmeva tithau pUNimAtvAdinA prAmANyasyA'svIkArAt, tadvacanA''jJAbhaGgApattezca / tasmAt sarvAsAmapi pUrNimAmAvAsyAnAM parvatithitvasya zAstrasiddhatvena 'kSaye pUrveti vacanAnusAreNa prAguktayuktyA Tippanake-'tatkSaye ArAdhanAyAM sarvatrApi trayodazyA eva kSayasya prApyamANatvaM vibhAvanIya'miti / uktaM cA'nyatrA'pi - 'bIyAe paMca pavvi-khayaMmi puvvassa tihikhao hoi / puNNimAkhae terasI amAvAssAe emeva // 1 // visaraNAe paDivA evaM bhaNiyaM jiNavariMdehi / kattiyaAibArasa puNNimAvAsAya tullAya // 2 // ' iti / itthaM ca prAgupadarzitAyAH zAstrAbAdhitAyA avicchinAyAH suvihitaparamparAyAH prAmANyamapi prAgupadarzitaprakriyayA 'kSaye pUrvA tithiH kAryA vRddhau kAryA tathottare'ti zrIumAsvAtivAcakavacanaprAmANyamUlakatvena sUpapatrameva / / evaM zrIjinaprabhasUriviracitAyAM zrIvidhiprapAnAmakharataragacchIyasAmAcAryAm'pakkhiya-cAummAsiya-aTThami-paMcamI-kallANayAitihIsu tavapUyAIe udaiyatihI appayarabhuttA vi ghettavvA, na bahutarabhuttA vi iyarA / jayA ya pakkhiyAipavvatihI paDai tayA puvatihI ceva tabbhuttibahulA paccakkhANapUyAisu dhippai, na uttarA / tabbhogagaMdhassa vi abhAvAo / pavvatihivuDDhIe puNa paDhamA ceva pamANaM saMpuNNa tti kAuM / navaraM cAummAsie taha ya cauddasIhAse puNNimA jujjai / terasIgahaNe Agama-AyaraNANaM annayaraM pi nArAhiyaM hojjA / ' ityuktamapi parAstaM veditavyam, tithiprAmANyalakSaNasyA'naiyatyApatteH / avyAptyativyAtiprasaGgAt / kvacidaudayikatvasya kvacit sUryodayasUryAstobhayasparzitvasya kvacid bhogavattvasya kvacidalpabhogavattvasya kacit sampUrNabhogavattvasya kvaciduttaratithitvasya tithiprAmANyalakSaNaghaTakatvamityatra pramANAbhAvAcca / parvatithipAtasthale tadbhogagandhAbhAvena na taduttaratithigrahaNaM truTitacaturdazIsthale ca tadbhogagandhAbhAve'pi taduttarapUrNimAtithigrahaNa-mityasyAgamopapattirahitatvena nirmUlatvAt / ___ evaM zrIparyuSaNAcaturthyAH kSaye taduttarapaJcamIsvIkAro'pi nirmUla evetyapi vyAkhyAtam / evaM praviSTatithitvena pratikramaNAdikriyAkAlavartamAnatithitvena vA prAmANyamityapi nirastam / sarvatraudayikatvenaikarUpeNaiva titheH prAmANyAt, tasyA eva cA'horAtra Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNAtithivinizcayaH // 147 vyApitayA kriyAkAle'pi vartamAnatvAt / truTitacaturdazyAdisthale tu tatpUrvasyAstrayodazyAditithereva caturdazyAditithitvena pramANIkAryatvasya vRddhatithisthale cottarasyA eva tattithitvena pramANIkAryatvasya 'kSaye pUrvA tithi: kAryA vRddhI kAryA tathottarA' ityanena suvyavasthApitatvAt / 'sUryodayAnusAreNaiva' ityatra evakAreNaudayikatvAtiriktAnyasamAptimattvabhogavattvA-'lpabhogavattva-bahubhogavattva-sUryodayasUryAstobhayasparzitvaprabhRtisarvaprakArANAM tithipraamaannypryojktvvyvcchedaacceti| nanu tatra tatra, 'arhajjanmAdi paJcakalyANakadivasAzcApi parvatithitvena vijJeyAH', ityAdhukte. kalyANakadivasAnAmapi parvatithitvaM pratipAditamiti kalyANakatithInAM Tippanake kSayaH syAttadA tatrApi 'kSaye pUrve'ti vacanena tatpUrvasyAstitheH kSayaH kAryoM na vA ? / evaM yatra Tippanake pUrNimAkSayaH trayodazyAca kalyANakatithitvaM tatra trayodazyA eva kSayaH kAryaH kiM vA dvAdazyAH ? iti cet / ucyate - kalyANakatithInAM kSaye tatra tatra tatpUrvasyAstitheH kSayo naiva gaNanIyaH / evaM pUrNimAkSaye'pi sarvadA sarvatra trayodazyA eva kSayo gaNanIyaH, na tu kvApi dvAdazyAH / evaM tadRddhAvapi bodhyam / na cA''rAdhyatve paJcadazIkalyANakatithyorapyavizeSa iti vAcyam / ArAdhyatvamAtreNa sAmye'pyekarUpeNa tayorArAdhyatvAbhAvAt / catuSpA apyekarUpeNArAdhyatvAbhAvasya tavApISTatvAcca / tathA ca kalyANakadivasAnAM parvatithitve'pi tatkSaye tadRddhau ca tatra viSaye 'kSaye pUrve' ti vacanAnusAriNyAstathAvidhAyAH paramparAyA evA'bhAvAt / mukhyatvena dvitIyAdiSaTpIMviSaya eva 'kSaye pUrve'ti vacanAnusAriNyAstathAvidhAyAH prAgupadarzitaparamparAyA avicchinnatayA vidyamAnatvam / vastutastu kalyANakadivasAnAM yat parvatvaM tattu tattatkalyANakanimittakameveti kalyANakatithInAM naimittikaparvatithitvameva, na tu nityaparvatithitvam / dvitIyAdidivasAnAM parvatvaM na tathA tattanimittakaM, kintu nityameveti dvitIyAditirthInAM nityprvtithitvmiti| 'kSaye pUrvA tithiH kAryA vRddhau kAryA tathottare ti vizeSavacanAnusAriNyAstathAvidhAyAH paramparAyA mukhyatvena nityaparvatithiviSayakatvameva dRzyate / na kalyANakatithiviSayakatvamiti na ko'pi doSo na vA kA'pyavyavasthetyevamasmAkaM samyakpratibhAtIti / Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 atredaM bodhyam - yadyapi, 'kSaye pUrve 'ti vacanasyA''rAdhyatithisAmAnyaviSayakatvameveti sarvAsvapyArAdhyatithiSu tadvacanasya pravRttiH / tathApi, kalyANakatithirUpatrayodazyAditithyA Tippanake kSaye pUrvasyAM dvAdazyAditithAveva tatra trayodazyAditithitvenA''rAdhanAyAM prAmANyaM svIkRtya kalyANakatapo- rathayAtrAdimahotsavAdirUpakalyANakAditithyArAdhanA vidhIyate / kSayastu tatra trayodazyA eva gaNyate, bhaittikapaJcAGgAdAvapi trayodazyA eva kSayo likhyate, na tu prAguktayuktyA prApto'pi dvAdazyAH kSayaH / tathaiva suvihitaparamparAyA adyApi yAvadavicchinatayA pravRtteH / yuktaM caitat / anyathA, sarvatrA''rAdhyatithau pUrvapUrvatithInAM kSayasya gaNanIyatve dvitrAdisambaddhA''rAdhyatithisthale kvacit tithidvayavyavahitatitheH, kvacit tithitrayavyavahitatitheH kSayasya gaNanIyatve prApte tithivyavahAravyavasthAviplavaprasaGgAt / granthatrayI evaM vRddhisthale'pi Tippanake tAdRzatrayodazyAdivRddhAvArAdhanAyAmuttarasyAmeva trayodazyAdau trayodazyAditithitvena prAmANyaM svIkRtya kalyANakAditidhyArAdhanA kriyate / vRddhistu trayodazyA eva gaNyate, na tu prAguktayuktyA prAptA'pi dvAdazyA iti / kiJca, ArAdhyatithitvaM yathA dvitIyAdinityaparvatithiSu yathA vA kalyANakatithiSu tathopadhAnamAlAparidhApanatithi- saGghapatimAlAparidhApanatithiH pratiSThayatithipratimAsthApanatithi-svapravrajyAtithyupasthApanAtithi - sUripadAditithi- svagurvAdinirvANAditithiprabhRtitithiSvapi vartate / tathA ca sarvatrA''rAdhyatithau Tippanake kSaye vRddhau vA''rAdhanAyAH krameNa pUrvasyAmuttarasyAM ca tithau karaNIyatve'pi kSayo vRddhizca nityaparvatithivyatiriktatithisthaleSu sarvatra tasyA eva TippanakoktakSINa vRddhatitheH gaNyate, na tu pUrvasyAH [uttarasyAzca ] / tathA ca yatra yatra dvitIyAdinityaparvatithiSu yatra yatra ca kalyANakatithyAdirUpanaimittikA''rAdhyatithiSu 'kSaye pUrveti vacanAnusAriNI yAdRzI yAdRzyavicchinA suvihitaparamparA''gatA pravRttiH, tatra tatra tithau kSaya - vRddhisthale tAdRzyeva pravRttiH pramANayitavyA / na tatra kazcit zaGkAkaNAvakAzo'pi / tathaiva karmanirjaropapatteH, tathaiva ca sarvatra sarvadA tithivyavasthopapatteH / I itthaM ca kvacit nityaparvatithyuttaravartinyA ArAdhyatitheH Tippanake kSaye'pi tatrA''rAdhanAyAmapi tasyA eva kSayo gaNyate, na tu tatpUrvasyA nityaparvatitheH / naimittikA''rAdhyaparvatithibhyo nityaparvatithInAM baliSThavAt / ArAdhanA'pi tasyAsta Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNAtithivinizcayaH // 149 duttarasyAmeva tithau kriyate, na tu tatpUrvasyAM nityaparvatithau / tathaiva sarvatra sarvadA suvihitaparamparAgatapravRttisadbhAvAditi / yathA'dyApi yAvat suvihitaparamparayA sarvatra zrIzramaNasaGgrena Tippanake vaizAkhazuklatRtIyAkSaye ArAdhanAyAmapi tRtIyAyA eva kSayo gaNyate, na dvitIyAyAH / dvitIyAyAM tu nityaparvatvena dvitIyAyA evA''rAdhanA kriyate / vArSikatapaHpAraNakAdirUpA'kSayatRtIyA''rAdhanA tu tatra TippanakasthaudayikacaturthyAmeva kriyate / evaM Tippanake ASADhazuklaSaSThIkSaye ArAdhanAyAmapi SaSThyA eva kSayo gaNyate, na tu paJcamyAH, tasyA nityaparvatithitvAt / tatra kalyANakatapo-rathayAtrAdirUpA SaSThyA''rAdhanApi TippanakasthaudayikasaptamyAmeva kriyate, na tu paJcamyAm / tatra nityaparvatvena tasyA evA''rAdhanAyA: kriyamANatvAdityevamanyatrA'pi bodhyam / nanvevaM, "Tippanake pUrNimAkSaye satyArAdhanAyAM prAguktayuktyA trayodazyA eva kSayasya gaNanIyatve siddhe sati paJcamItithistruTitA bhavati / tadA tattapaH kasyAM tithau kriyate ? / pUrNimAyAM ca truTitAyAM kutra ? / iti praznaH / atrottaram- paJcamItithistruTitA bhavati, tadA tattapaH pUrvasyAM tithau kriyate / pUrNimAyAM ca truTitAyAM trayodazIcaturdazyoH kriyate / trayodazyAM vismRtau tu pratipadyapi' / ityasya zrIhIrapraznottarasya ko'rthaH ? iti cet / ucyate - yadA Tippanake paJcamItithistruTitA bhavati tadA paJcamItapaH / atra tapa ityupalakSaNaM bodhyam / tena sarvApi paJcamyArAdhanA bodhyA / kasyAM tithau kriyate ? pUrNimAyAM ca Tippanake truTitAyAM kutra-SaSThaM tapaH kutra kriyate ? iti praznasyArthaH / ___evaM, yadA Tippanake paJcamI tithistruTitA bhavati tadA tattapaH-tapaHprabhRtikA sarvA'pi paJcamyA''rAdhanA-pUrvasyAM tithau-TippanakoktacaturthyAM tithau kriyate / yataH Tippanake paJcamIkSaye ArAdhanAyAM 'kSaye pUrve'ti vacanaprAmANyAt tatra dine TippanakoktacaturthyA eva paJcamItvena pramANatayA kartavyatopadezena TippanakoktacaturthyAmeva paJcamyabhedAdhyAropAt caturthI paJcamyeva gaNanIyeti caturyuva tatra paJcamI jAteti / evaM Tippanake pUrNimAyAM ca truTitAyAM trayodazIcaturdazyo:-TippanakoktatrayodazIcaturdazIdinayoH, ArAdhanAyAM krameNa caturdazI-pUrNimAdinatvena gaNanIyayoH kriyate-SaSThaM tapaH kriyate / Tippanake pUrNimAkSaye ArAdhanAyAM 'kSaye pUrveti vacanena tatra dine TippanakoktacaturdazyA eva pUrNimAtvena prAmANyAt, tatraiva ca pUrNimAbhedAdhyAropAt / Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 granthatrayI evaM ca prAgupadarzitadizA TippanakoktatrayodazIdine caturdazyAH kSaye prAse tasyA api nityaparvatithitvena tadviSaye'pi 'kSaye pUrveti vacanasya sAvakAzatvena tatpUrvasyAstrayodazyA eva tatra dine caturdazItvena prAmANyam, tatraiva ca caturdazyabhedAdhyAropAt / tathA ca TippanakoktA trayodazyeva tatra caturdazI jAtA, caturdazI ca pUrNimA jAteti / trayodazyAM vismRtau tu pratipadyapIti / trayodazyAM-TippanakoktatrayodazIdine 'kSaye pUrveti vacanenA''rAdhanAyAM caturdazIdinatvenaiva gaNanIye vismRtau 'adya caturdazI kartavyA'sti, pazca pUrNimA kartavyA'sti, trayodazyAzca kSayaH kartavyo'stItyupayogAbhAvenA'nyena vA kenacit kAraNena SaSThatapoviSayakavismRtau satyAM TippanakoktatrayodazI-caturdazI-dinayorArAdhanAyAM krameNa caturdazIpUrNimAdinatvenaiva gaNanIyayoH SaSThatapo'karaNe 'pratipadyapI'ti Tippanakoktapratipaddine, apizabdasya samuccayArthakatvena tena TippanakoktacaturdazIdinasyArAdhanAyAM pUrNimAdinatvena gaNanIyasya samuccayAt / TippanakoktacaturdazIdine ca SaSThaM tapaH kriyate / ityuttaravacanasyArthaH / tathA ca Tippanake pUrNimAkSaye SaSThatapaH TippanakoktatrayodazI-caturdazIdinayoH kriyate / TippanakoktatrayodazyAM SaSThatapoviSayakavismRtau satyAM TippanakoktacaturdazIpratipaddinayoH SaSThatapaH kriyate, iti bhAvaH / atra 'trayodazIcaturdazyoH kriyate' ityatra yadevA'nvayi SaSThatapaH "vismRtau' ityatrA'pi tadevA'nvayi, tadeva ca 'pratipadyapI'tyatrApyanvayi / itthameva cA'syottaravacanasya saGgatatvaM, nAnyathA / evaM 'trayodazIcaturdazyo'rityatra caturdazIgrahaNAnyathA'nupapattyaiva cA'sya pUrNimAsambandhipraznottarasya SaSThatapoviSayakatvamapi bodhyam / anyathA, yadi pUrNimAmAtrasambandhitapoviSayakatvaM praznottarasya syAttadottaravacane 'pUrNimAyAM truTitAyAM trayodazyAM kriyate, trayodazyAM vismRtau tu pratipadyapI'tyevameva vAcyaM syAt / tatra 'trayodazIcaturdazyo'rityukterasaGgatatvAt / pUrNimAmAtrasambandhitapasa ubhayadinakartavyatAkatvAbhAvAt / nirantaropavAsadvayAtmakatvena SaSThatapasa evobhayadinakartavyatAkatvAt / kiJca, 'yadA pUrNimA kSIyate tadA kSINapUrNimAsambandhi tapastrayodazyAM kAryam, tadanantaraM caturdazyAM caturdazyAstapaH kArya miti tava matAnusAreNA'pi tatra trayodazImAtragrahaNasyaiva yuktatvena caturdazIgrahaNasya vaiyarthyameveti tatra caturdazIgrahaNamevA'nyathA'nupapatraM tasya praznottarasya SaSThatapoviSayakatvaM jJApayatIti sUpapatram / nanvasya praznottarasya SaSThatapoviSayakatvameva, paramayaM vizeSastasyArthe / tathA hi Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 151 paryuSaNAtithivinizcayaH // tatra SaSThatapazcaturdazIpUrNimAsambandhyupavAsadvayAtmakam / tatra pUrNimAsambandhI prathamopavAsaH trayodazyAM kriyate, caturdazyAM ca caturdazIsambandhI dvitIyopavAsaH / itthameva tatra trayodazIcaturdazyoH SaSThatapaH kriyate / tatra trayodazyAM pUrNimAsambandhitapaso vismRtau pratipadyapi tatkriyate itIti cet / / na / tAdRzArthe pramANAbhAvAt / caturdazIpUrNimAtapasaH zAstrasiddhasarvakAlInakramikakartavyatAkasya vyutkramApatteH, pratimAdharasyA'pi catuSpA''rAdhanAyAM tapovyutkrame mahadasAmaJjasyApattezca / tatrApi pramANAbhAvAcca / / na cA'sya praznottarasyaivA'nyathAnupapattyA'trArthe prAmANyamiti vAcyam / tasyA'nyathaivopapAditatvAdanyathA'nupapatterevA'bhAvAt / evamasya praznottarasyaitAdRzArthakatve siddha eva tavAbhimatasiddhiH, tavAbhimatasiddhAveva ca tasyaitAdRzArthakatvasiddhirityanyonyAzrayo'pi duruddharaH / kiJca, 'trayodazyAM vismRtau' ityatra, 'pratipadyapi' ityatra ca pUrNimAmAtrasambandhitapaso'nvayo'pyasaGgata eva / tatra tadvAcakapadAbhAvena tadarthasyaiva tatrA'nupasthitatvAt / prAgapi tadvAcakapadAbhAvena tatra tatparAmarzasyA'pyasambhavAt / kintu, 'trayodazIcaturdazyoH kriyate' ityatra 'tattapa' ityavazyamadhyAhAryam / anyathA, nirAkAGkSavAkyArthapratipatterevA'bhAvAt / tatra ca tapaHpadasya SaSThatapo'rthakatvaM tvayA'pi svIkAryameva / anyathA, 'trayodazIcaturdazyoH' ityatra caturdazItyasyaivA'nanvayA''patteH / tadeva ca padaM "vismRtau' ityatra, 'pratipadyapi' ityatra cA'dhyAhAryam, padAntarAbhAvAt / tathaiva saGgatezca prAguktatvAt / yato yasyaiva trayodazIcaturdazyovidhAnaM tasyaiva 'vismRtau' 'pratipadyapI'tyanena kAraNikaM vidhAnamiti saGgatiH / tatrArthabhedakalpane pramANAbhAvaH, asaGgatatvApattiH, vAkyabhedApattiH, praznAntarApattizca / vivAdApatrasya praznasya pUrNimAmAtrasambandhitapoviSayakatvAbhAvAt / yataH pUrNimAviSayakapraznasya SaSThatapoviSayakatvameva tvayA'pi svIkRtamiti taduttare'pi sarvatra SaSThatapograhaNasyaiva yuktatvam / tasmAdasmadukta evArthoM jyAyAn / tatraiva pramANopapatteH, tapovyutkramA'nApatteH, asaGgatatvA'nApatteH, vAkyabhedA'nApatteH, praznAntarA'nApattezca, prAgupadarzitA'vicchinasuvihitaparamparAvilopA'nApattezceti bodhyam / etena, yadA pUrNimA kSIyate tadA tattapaH trayodazyAM kriyate, tadanantaraM caturdazyAstapaH kriyte| pUrNimAdivasastu kSayaM prAptaH, ataH pUrNimAtapaH trayodazyAM pUryate / tapovyutkramasammoho Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthatrayI 152 naiva kArya: / paraM yadudayagatAyAM trayodazyAM caturdazI kriyate, tadasat / kutaH ?, audayikyeva caturdazyArAdhyate iti / yaduktam - 'yAM tithi samanuprApya udayaM yAti bhAskaraH / sA tithiH sakalA jJeyA dAnA''dhyayanakarmasu // ' iti / tathA ca- pUrNimAkSa trayodazyAM caturdazI na kartavyeti tAtparyam, ityapi nirastam / kSINapUrNimAtapasastrayodazIkartavyatAkatve pramANAbhAvAt / anantarokta - zrIhIrapraznottarasyA'nyathaivopapatterupadarzitatvAt / niSpramANasya tapovyutkramasyA'nupAdeyatvAcca / na hi, 'tapovyutkramavyAmoho naiva kArya' iti tvatpralApamAtreNa tapovyutkramavyAmohasya duSTatvam / kintu, pramANaprApta evArthe vyAmohasya duSTatvam / yathA'tItA'nAgata - pratyAkhyAnAdau / * na cA'tra tapovyutkrame kiJcidapi pramANamasti / pratyuta tapasaH kramikatvasyaiva zAstraparamparobhayasiddhatvam, tapovyutkramasyA'niSTatvaM ca / "sAMvatsarika-pAkSikA- 'STamI - jJAnapaJcamI - rohiNItapAMsi yena yAvajjIvamuccaritAni bhavanti, sa rohiNyA agrataH pRSThato vA''gamane SaSThakaraNazaktyabhAve kiM karoti ? | iti praznaH / atrottaram - sarvathA SaSThakaraNazaktyabhAve yattapaH prathamamAgacchati, tattapaH prathamaM karoti / sthitaM tu pazcAtkRtvA prApayatIti" zrIhIrapraznottarAdapi tvayA vibhAvanIyamiti / yacca 'yadudayagatAyAM trayodazyAM caturdazI kriyate, tadasat' ityAdyuktaM tadapi 'kSaye pUrvA tithiH kArye 'ti vacanAnAlocanavijRmbhitameva / kiJca, caturdazIkSaye tvayA'pyaudayikyAM trayodazyAmeva caturdazI kriyate, caturdazIti vyapadizyate cA'pi / tathA 'caudayikyeva caturdazyArAdhyate' iti tava siddhAntasya tvayaiva vyAhatirvidhIyate iti kiM na vicAryate / yataH 'yAM tithi samanuprApye' tyAdinA tatra trayodazyA evaudayikatvenA'horAtravyApitvarUpasAkalyam, na tu caturdazyAH / iti 'kSaye pUrve 'ti vizeSavacanAnusaraNaM tu dvayorapi tulyameva / nanu caturdazIkSaye caturdazyA anaudiyakatvAdevaudayikatrayodazyAM caturdazIkaraNamasmAkaM na doSAvahamiti cet / pUrNimAkSaye'pi pUrNimAyA anaudayikatvAdevaudayikacaturdazyAM pUrNimAkaraNam; tathAkaraNe ca caturdazyA anaudayikatvameva prAptamiti tatra caturdazyA apyanaudayikatva Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNAtithivinizcayaH // 153 bhAvAdevaudayikatrayodazyAM caturdazIkaraNamasmAkamapi nirduSTameveti prAgupapAditameva vibhAvanIyam / tathA ca pUrNimAkSaye trayodazyAmeva caturdazI kartavyA, caturdazyAmeva ca pUrNimA kartavyA / itthameva hi dvayorapi kramikArAdhanA'nuSThAnapaddhatiH samyagArAdhitA bhavati / 'yadA pUrNimA kSIyate tadA tattapatrayodazyAM kriyate' iti tavAbhimatasya kSINapUrNimAtapasaH trayodazIkartavyatAkatvasya kutrApyanupadezAcca / na ca caturdazyAM dvayorapi vidyamAnatvena kSINapUrNimA''rAdhanasya caturdazyArAdhanAyAmevAntarbhAvo'stviti vAcyam / pUrNimA''rAdhanAvilopApatteH / caturdazIpUrNimayorekarUpeNA''rAdhyatve mAnA'bhAvAt / "bhinnaM hi caturdazIparva bhinnaM ca pUrNimAparve'ti sArvadikazAstraparamparobhayasiddhabhedA'nyathA'nupapattyA tayobhinnarUpeNaivA''rAdhyatvAt / 'trayodazIcaturdazyoH kriyate' ityanena virodhApattezca / tatra caturdazyAM samAvezamanuktvA pRthakkaraNopadezAt / na ca tatra caturdazyAM Tippanake 'dvayorapi vidyamAnatve'pyArAdhanAyAM dvayovidyamAnatvamastI'tyapi yuktam / pUrNimAyAH kSaye ArAdhanAyAM 'kSaye pUrve' ti vacanena pUrvasyA audayikacaturdazyAH pUrNimAtvena pramANatayA kAryatvopadezAt / TippanakoktacaturdazIdine pUrNimAtvenaiva prAmANyasyocitatvAt / samAptimattvena bhogavattvena vA prAmANyasya prAga nirastatvAt / 'kSaye pUrve' ti vizeSavacanAnusAreNa tatra dine caturdazItvena prAmANye maanaabhaavaacc| na cAtra pUrNimAyAluTitatvena caturdazyAM paurNimAsyA vAstavyeva sthitiH / na tu tatrA''ropitA satI pUrNimA''rAdhyate / tathA ca caturdazyAM tatra dvayorapi caturdazIpUrNimayorvidyamAnatvena tasyA apyArAdhanaM jAtameva, na tu tatkSaye tadArAdhanaM vyatItameveti vAcyam / 'tayorekarUpeNA''rAdhyatve mAnAbhAvA'dityAdinA dattottaratvAt / kiJca, kSINapUrNimA'nuSThAnaM caturdazyAmanuSThIyamAnaM kiM caturdazyanuSThAnaM pUrNimA'nuSThAnaM vA vyapadizyate ? Aye- pUrNimA'nuSThAnavilopApattiH / dvitIye-pAkSikA'nuSThAnavilopApattiH / na ca caturdazyAmeva dvayorapyanuSThAnaM samAviSTamiti vAcyam / anantaroktazrIhIrapraznottarAnusAreNa TippanakasthatrayodazIcaturdazyoreva caturdazI Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 granthatrayI kSINapUNimayordvayorapi tapo'nuSThAnAdisampUrNA''rAdhanAyAH krameNa pRthakpRthak sambhavenaikatra dvayorArAdhanAsamAvezakalpanAyA niSpramANatyA nirmUlatvAt / pAkSikacAturmAsikAdiSaSThatapaHprabhRtyabhigrahavatAM SaSThAditapovilopApattezca / na ca tAdRzAbhigrahavatAM tatra pRthageva tapaHsamAcaraNaM bhaviSyatItyapi sAmpratam / pRthageva ca tadanuSThAnaM pRthageva ca tattapaHsamAcAraNaM bhinnabhinnadinamAdAyeti khaNDakhaNDA''rAdhanA''patteH / tatrApISTApattau mAnAbhAvAcca / yaddinamAdAya ca pRthak tattapaHsamAcaraNaM prAmANikaM, taddinamAdAyaiva ca tadArAdhanA'pi kathaM na prAmANikI ? ityArAdhanAsamAvezakalpanA'pi nirastaiva / - kiJca tAdRzAbhigrahavatA tatra pUrNimAtapaH kutra kAryam ? kiM trayodazyAmuta pratipadi ? nAdyaH, tapovyutkramApatteraniSTatvAt / na dvitIyaH, 'kSaye pUrveti virodhApatteH / / 'pratipadyapI'ti zrIhIrapraznottaravacanasya ca vismRtimAtraviSayakatvAt / anyathA ca, . kSINapUrNimAsambandhitapo'nuSThAnAderanantarottarapratipaddinamAdAyaiva kartavyatAyAH prAmANikatve zrIhIrapraznottare 'trayodazIcaturdazyoH kriyate' ityatra, 'caturdazIpratipadoH kriyate' ityevottaravacanasya saGgatatvaM syAd, na caitadevam, tasmAna tathA / kiJcaivaM kSINapUrNimAsthale'nantarottarapratipaddinagrahaNe kSINacaturdazIsthale'pyanantarottarapUrNimAdinagrahaNaprasaGgo durnivAraH syAt / anyathA, caturdazIkSaye trayodazIrUpA prAcInA tithiH, pUrNimAkSaye cottarA pratipadrUpA tithiAhyetyevaMrUpA'rdhajaratIyanyAyApattiH / tathA ca vRzcikabhiyA palAyamAnasya tavA''zIviSamukhe nipAtaH / zAstrAnusAri-zAstrA'bAdhitA'vicchinna-tapAgacchIya-suvihitaparamparAyA bhItasya tavA''gamaparamparobhayaM pathA'tItakhataramatapravezaprasaGgAt / etena ca 'pUrNimA-bhAdrazuklapaJcamIprabhRtivRddhau prathamapUrNimA-prathamapaJcamIprabhRtidinamAdAyaiva tatsambandhitapo'nuSThAnAdi vidheya' mityucchRGkhalaMpravAdo'pi parAsta eva bodhyaH / 'vRddhau kAryA tathottare' ti vacanavirodhApattezca / na ca, kSINacaturdazIsthale na pUrNimAgrahaNam, tatra caturdazIbhogagandhasyApyasambhavAt, kintu trayodazyA eva grahaNam / yatastruTitatvena trayodazyAM caturdazyA vAstavyeva sthiti na tatrA''ropitA satI caturdazyArAdhyate iti vAcyam / evaM hi kSINapUrNimAsthale'pi na pratipadgrahaNaM yuktam, tatrApi pUrNimAbhogagandhasyApyasambhavAt / tatra cA''ropitAyA eva pUrNimAyA ArAdhyatvaprasaGgAt / Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNAtithivinizcayaH // 155 kiJca, tadbhogavattvasya tadgrahaNaprayojakatAvacchedakatvamantarA na tadbhogavattvAbhAvasya tadagrahaNaprayojakatvaM sambhavati / prayojakatA'vacchedakadharmA'vacchinA'bhAvasyaiva prayojyatA'vacchedakadharmA'vacchinnA'bhAvaprayojakatvAt / audayikatithisvIkArAnyatithitiraskArapravaNasya bhavatastattattithigrahaNe tattadaudayikatvasyaiva prayojakatvasya vAcyatvAt / audayikatvAgrahavato bhavato bhogavattvaprayojakatvasya vaktumapyazakyatvAt / audayikatvAbhAvasya ca kSINacaturdazyAdisthale trayodazI-pUrNimAdyorUbhayatrApi smaantvaat| tatra trayodazIgrahaNaM, na pUrNimAgrahaNam; pUrNimAyAM truTitAyAM ca pratidgrahaNaM, na caturdazIgrahaNamityatra vinigamakAbhAva eva / etena samAptimattvasya prayojakatA'pi nirstaa| sarvatraudayikatithisvIkArasiddhAntavilayApatteH / kvacidaudayikatvasya kvacidbhogavattvasya citsamAptimattvasya prayojakateti nirmUlAyAH svecchajanyakalpanAyAzcAnupAdeyatvAt / na ca sarvatra samAptimattithisvIkArAnyatithitiraskArapravaNataivA'smAkamastu, astu ca sarvatraudayikatithisvIkArasiddhAntavilayaH / tathA ca truTitacaturdazIsthaLe trayodazyA eva grahaNam, tatraiva caturdazyAH samAptimattvAt / na tu pUrNimAyAH, tatra caturdazIsamAptimattvAbhAvAditi vAcyam / ___ evaM hi kSINapUrNimAsthale'pyanantarottaradine tatsamAptimattvAbhAvAt tadagrahaNaprasaGgena tatrAnantarottaradinagrahaNarUpatvatsiddhAntakSatiprasaGgAt / na vA samAptimattvamastItyetAvatA samAptimattvasya prayojakatA, tatra samAptimattvasyA'nyathAsiddhatvAt / samAptimattvena prayojakatAyAM ca pramANAbhAvAt / 'udayaMmi jA tihI' ityAdiprAgupadarzitAnAM prAmANikatvenobhayapakSasammatAnAM vacanAnAM samAptighaTitatvA'bhAvAdudayamAtraghaTitatvAcca taiH saha virodhA''pateH / evaM ca 'udayaMmi jA tihI', 'kSaye pUrve'tyAdi sarvavacanAnAM vaiyarthyApatterapyuktatvAnmahadasAmaJjasyApattezca / kiJcaivaM sati tattattithidivasavyavahAre'pi samAtimattvasyaiva prayojakatvasya vAcyatAyAM truTitavRddhacaturdazyAdisthale sarvasammataiH, loke'pi sUryodayAnusAreNaiva divasAdivyavahArAt, 'yAM tithiM samanuprApya', 'kSaye pUrvI tithiH kAryA vRddhau kAryA tathottarA' ityAdivacanaiH saha tatrApi virodhApatterduSpariharatvameveti / etena samAptimattve satyaudayikatvasyApi prayojakatvaM pratyuktam / caturdazIpAte tatra dine trayodazyAmeva samAptimattvaviziSTaudayikatvasattvena trayodazItyeva vyapadezApatteH / caturdazyAstu tatra samAptimattve'pyaudayikatvAbhAvAdvizeSyAbhAvaprayuktaviziSTAbhAvasyaiva sattvena Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 granthatrayI caturdazIti vyapapadezasyApyabhAvaprasaGgAt / tadArAdhanArthaM trayodazIdinA'nupAdAnaprasaGgAcca / caturdazIvRddhisthale ca prathamadine caturdazyAH Tippanake audayikatvasattve'pi samAtimattvA'bhAvAdvizeSaNAbhAvaprayuktaviziSTAbhAvasya sattvena tatrA'pi caturdazItivyapadezA- . 'bhAvaprasaGgAt / na ca tatra prathamadine sA phalgutithireveti vAcyam / ArAdhanAyAM phalgutithi-kSINatithi(thyoH) dvayorapyArAdhyatvasya prAk 'kSaye pUrvA tithi: kAryA vRddhau kAryA tathottarA' iti vacanena tattadrUpeNa vyavasthApitatvAt / kiJcA''rAdhanAyAM tatra dine phalgutithistava mate kena rUpeNa vyapadezyA ? / kiM tithitvarUpasAmAnyarUpeNa vA caturdazItithitvarUpavizeSarUpeNa vA ? / nAdyaH-vizeSavinirmuktasAmAnyasyA'bhAvAt / na dvitIyaH-tatra dine caturdazyAM viziSTAbhAvatvasyaiva sadbhAvena caturdazItithitvenA'pi vyapadezyatvA'bhAvAt / evaM paJcamyAditithivRddhisthale TippanakasthaprathamapaJcamyAdidine'pi bodhyam / kSINapUrNimAsthale ca trayodazI-pratipaddinayordvayorapi pUrNimAyAH samAptimatvAbhAvAdaudayikatvAbhAvAcca vizeSaNAbhAva-vizeSyAbhAvobhayaprayuktaviziSTAbhAvasattvena caturdazyAM ca pUrNimAyAH samAptimatve'pyaudayikatvAbhAvAdvizeSyAbhAvaprayuktaviziSTAbhAvasattvena ca trayodazI-caturdazI-pratipaddinAnAmanyatamasyA'pi pUrNimAtvena vyapadezyatvA'bhAvAt tatrayANAmanyatamasyApi pUrNimAsambandhitapo'nuSThAnA''rAdhanArthaM tava mate'nupAdAnaprasaGgAt / tathA ca kSINacaturdazIsthale tadArAdhanArthaM trayodazyA eva grahaNam, kSINapUrNimAsthale ca tadArAdhanAtha trayodazyAdidinatrayANAmanyatamasya grahaNamiti tvatparikalpitapraNAlikAyA niyuktikatvameveti kSINacaturdazyArAdhanA kSINapUrNimArAdhanA ca dattAJjalireva tvaa''pdyet| evamanyatrApi vibhAvanIyam / sarvaM rahasi samAlocya prAvizadIkRto'smadupadarzita eva zAstraparamparobhayAnusArI panthA jyAyastayA''rAdhanAyAM zreyo'thibhiH svIkArya ityalam / / etena 'bhAdrazuklapaJcamyA: kSaye paJcamyA eva kSayo gaNyaH, TippanakoktaudayikacaturthyAmeva ca sAMvatsarikaparvArAdhanaM vidheyam / kSINapaJcamyArAdhanAyAzca tatraiva samAvezaH kaaryH'| ityapi nirastam , 'kSaye pUrveti vacanaprAmANyAt, prAguktayuktyA''rAdhanAyAM TippanakoktacaturthA eva paJcamItvena gaNanIyatvAt / sAMvatsarikaparvaNazca paJcamIdinA'vyavahitapUrvadinakartavyatAkatvaniyamAt / anantaroktatruTitapaJcamIpraznottare ca 'pUrvasyAM tithau samAvizyate' ityanuktvA 'pUrvasyAM tithau kriyate' ityuktezca / tatrApi Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNAtithivinizcayaH // samAvezasyA'yogyatvAt / 'paryuSaNopavAsaH paJcamImadhye gaNyate na ve' ti zrIhIrapraznottarasya 'SaSThakaraNazaktyabhAve paJcamyupavAsaH paJcamyAM vidhIyate'thavA paryuSaNAcaturthyA' miti zrIsenapraznottarasya ca SaSThakaraNazaktyabhAvaviSayakatvAt, kSINapaJcamIviSayakatvAbhAvAcca / na tato'pi samAvezasiddhipratyAzetyapi bodhyam / 157 itthameva ca 'karoti tadA bhavya' miti prAgukta zrIhIrapraznottarokte'pi saGgatatvam, anyathA samAveze tu tadukterapi vaiyarthyAt / evam-'tathA rohiNyupavAsaH paJcamyAdyupavAsazca kAraNe sati milantyAM tithau kriyate na vA ? / iti praznaH / atrottaram - kAraNe sati milantyAM tithau kriyate kAryate ceti pravRttirdRzyate / kAraNaM vinA tUdayaprAptAyAmeveti bodhyam' iti senapraznottaravacanasya kSayarUpakAraNe sati paJcamyAditithisambandhitapo'nuSThAnAdeH pUrvatithau samAvezo gaNanIya ityarthaM parikalpya kSINabhAdrazuklapaJcamyArAdhanAyAzcaturthyAM samAvezakalpanA'pyajJAnavijRmbhitaiva bodhyA / tatpraznottarasya kSINapaJcamyAdiviSayakatvA'siddheH / 'kAraNe sati' ityasya kSayarUpakAraNe sati 'milantyAM tithau kriyate kAryate ce' tyasya 'pUrvatithau samAvezo gaNanIya' ityarthakatve mAnAbhAvAcca / vastutastu, 'audayika paJcamyAdilAbhe'pi kAraNe satyanaudayikyAM tattapo'nuSThAnAdi kriyate kAryate ceti, tathA ca kAraNe sati 'udayaMmi jA tihi' ityAdivacanA''veditaudayikaniyamabAdhe'pi na pratyavAyAzaGkA vidheye' tyevaMrUpatAtparyakatvamevaitat praznottarasya / anyathA, 'kSaye pUrve' ti vacanenaiva gatArthatvenaitatpraznottarasyotthAnA'nupapattezcetyalam / nanvastvetat / paraM Tippanake pUrNimAyA amAvAsyAyAzca kSaye vRddhau cA''rAdhanAyAM 'kSaye pUrvA tithiH kAryA vRddhau kAryA tathottare 'ti vacanAnusAreNa trayodazyAH kSayavRddhikaraNe zrIhIrapraznottare 'yadA caturdazyAM kalpo vAcyate' ityAdirUpaH prazna eva na syAt / pratyutA'mAvAsyAyAH kSaye vRddhau ca trayodazIkSayavRddhyakaraNa eva tathApraznasyopapattiH / tathAhi -amAvAsyAyAH kSaye trayodazIkSayAkaraNa eva caturdazyAM kalpavAcanaM prApyate / yataH ekAdazyAM paryuSaNA'STAhnikAprArambhadinopavAsaH, dvAdazyAM pAraNakaM, trayodazyAM tRtIyadinaM, caturdazyAM ca kalpavAcanamiti / yadi ca tadA trayodazIkSayaH kriyate tadaikAdazyAM prArambhaH, dvAdazyAM pAraNakaM, caturdazyAM tRtIyadinam, amAvAsyAyAM kalpavAcanamiti caturdazyAM kalpavAcanameva na prApyate iti kathaM SaSThatapaH praznAvakAza: ? / evam amAvAsyAyA vRddhau trayodazIvRddhikaraNe'pyamAvAsyAdivRddhau vA'mAvAsyAyAM pratipadi vetyAdinA'pi SaSTha Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 granthatrayI tapaHpraznA'navakAza eva / syAdeva ca tadA trayodazIvRddhyakaraNe tAdRzapraznAvakAzaH / tadA hi-trayodazIdvayakaraNe prathamatrayodazyAM prArambhaH, dvitIyatrayodazyAM pAraNakaM, caturdazyamAvAsyayozca SaSThaM tapa iti sarva samjhasameveti kutra praznAvakAzaH ? / trayodazIdvayA'karaNe ca trayodazyAM prArambhaH, caturdazyAM pAraNakaM, prathamAmAvAsyAyAM tRtIyadinaM, dvitIyAmAvAsyAyAM kalpavAcanam / tatra trayodazI-caturdazyorvA caturdazI-prathamAmAvAsyayorvA prathamadvitIyAmAvAsyayorvA SaSThaM tapaH kAryamiti vikalpatrayA'vakAzena bhavatyeva tathApraznAvakAzaH / tathA ca tatpraznA'nyathA'nupapattyA'mAvAsyAyAH kSaye vRddhau trayodazyAM kSayavRddhyakaraNameva siddhamiti cet / n| samyagbhAvA'parijJAnAt / anyathA'nupapatterevA'bhAvAt / Tippanake'mAvAsyAyAH kSaye vRddhau cA''rAdhanAyAM trayodazIkSayavRddhikaraNe'pi tatpraznasyA'nyathaivopapattezca / bhAdrapadapratipadAdikSayamAzritya caturdazIkalpavAcanasya prApteH / 'yadA caturdazyAM kalpo vAcyate' iti praznasyopapatteH / yeSAM mate ca pUrNimA'mAvAsyAvRddhau pratipadvayakaraNaM, tAnAzritya pratipadAdivRddhi cA''zritya amAvAsyAdivRddhau veti praznasyApyupapattezca / tathA hi-yadA bhAdrapadapratipatkSayastadA ekAdazyAM paryuSaNASTAhikAyAH prArambhaH, dvAdazyAM pAraNakaM, trayodazyAM tRtIyadinaM, caturdazyAM kalpavAcanaM, amAvAsyAyAM shriiviirjnmvaacnm| atra trayodazI-caturdazyoH SaSThakaraNe'mAvAsyAparvaNi pAraNakamAgacchati / caturdazyamAvAsyayozca SaSThakaraNe dvitIyAyAM pAraNakamAyAti / tadA paryuSaNAyA aSTamaM tapaH kutra kartavyamityAdyabhiprAyavato bhavatyevA'tra SaSThaM tapaH kva vidheyamiti praznAvakAzaH / evaM dvitIyA-tRtIyA-caturthI-paJcamyanyatamatithikSaye'pi bhavatyevA'sya praznasyA'vakAzaH / tathA cA'nupapannameva yad amAvAsyAkSaye trayodazIkSayA'karaNa evA'sya praznasyopapatticaturdazyAM ca kalpavAcanaprAptiriti / anyathaiva tadupapattedarzitatvAt / nanu Tippanake'mAvAsyAyAH kSaye ArAdhanAyAM trayodazIkSayA'nAdarezmAvAsyAyA eva kSayA''dare'pi pUrvoktarItyA bhavatyevaitatpraznA'vakAza iti cet / yadi bhavet tadA bhavatveva tvAM prati tadavakAzaH / asmAkaM tu tatra pUrNimAmAvAsyAkSayavRddhisthale prAgupadarzitazAstrAbAdhitazAstrAnusAryavicchinnasuvihitaparamparAgatatrayodazIkSayavRddhikaraNapravRttyAdaravatAM tatpraznasya na kA'pi bAdhakatA, nA'pyanyathAnupapattyA tatpraznasya tAdRzapravRttyabhAvasAdhakateti sUpapAditameva / Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 159 pryussnnaatithivinishcyH|| vastutastu tatrA'mAvAsyAkSaye zAstraparamparobhayasiddhatrayodazIkSayA'nAdaravatastava SaSThatapaHpraznAvakAza eva na syAt / yato'mAvAsyAkSaye caturdazyAmeva pAkSikadinatvaM / kalpadharadinatvaM ca / amAvAsyAparvaNazca Tippanake kSINatvena tava mate nAstyeva tasya pRthak sattA / tatkSaye ca tadArAdhanasyApi tava mate vyatItatvena caturdazyAM samAviSTatvena vA nAstyeva tasya pRthagArAdhanApIti / na caivamapi SaSThaM tapaH kva vidheyamityastyevA'tra praznA'vakAza iti vAcyam / 'trayodazIcaturdazyoH SaSThaM tapaH kArya, yadvA caturdazyamAvAsyayo'rityAdivikalpAvakAzasthala eva tAdRzapraznasya sAvakAzatvAt / tava mate tvamAvAsyAyAH kSINatayA'sattvena pUrvoktaprabhRtivikalpAvakAzAbhAvAniravakAza eva tatra 'SaSThaM tapaH / vidheya'miti praznaH / SaSThatapo'bhigrahI tu tatra vikalpAbhAvena trayodazIcaturdazyoreva SaSThaM kariSyatIti / tathA ca prAgupadarzitazAstra nirduSTaparamparAgatAyA: pUrNimAmAvAsyAkSaye trayodazIkSayakaraNapravRttebarbAdhakatayopanyastaH 'yadA caturdazyAM kalpo vAcyate' ityAdinA SaSThatapaHpraznaH svasvarUpameva tava mate na labheteti kutastasya bAdhakatA ? / nahi gaganakusumaM kasyacidbAdhakaM sAdhakaM vA bhavati, svasvarUpasyaivA'bhAvAt / __ pratipadAdikSayamAzritya tu syAdevA''vayordvayorapi caturdazyAM kalpavAcanaM SaSThatapaH praznAvakAzazca / paraM, na tasyA'smanmatabAdhakatA tvanmatasAdhakatA veti / nanvevamapi 'amAvAsyAdivRddhau' iti praznopapattiH kathamiti cet / __ittham / atra pUrNimAmAvAsyayovRddhau zrIvijayadevasUrIyasampradAye'smadguruparyantaM yAvat trayodazIvRddhikaraNapravRttiH / sampradAyAntare ca pratipadvRddhikaraNapravRttiriti prakAddhayAnyataraprakAramAzrityaiva 'yadA caturdazyAM kalpo vAcyate, amAvAsyAdivRddhau vA'mAvAsyAyAM pratipadi vA kalpo vAcyate tadA SaSThatapaH kva vidheya?"miti praznaH / atrottaram-SaSThatapovidhAne dinanaiyatyaM nAstIti yathAruci tadvidhIyatAmiti ko'trA''grahaH ?' ityatra, 'amAvAsyAdivRddhau' iti praznasyApi ghaTanA / tatra prathamaprakAre-prathamatrayodazyAM paryuSaNAprArambhaH, dvitIyatrayodazyAM pAraNakaM, caturdazyAM tRtIyadinaM, amAvAsyAyAM kalpavAcanamiti / dvitIyaprakAre tu-trayodazyAM prArambhaH, caturdazyAM dvitIyAdinaM, amAvAsyAyAM tRtIyadinaM prathamAyAM pratipadi kalpavAcanamiti / tathA cA'trA'mAvAsyAvRddhau kaizcita trayodazIvRddhimAnibhiramAvAsyAyAM kalpo vAcyate, kaizcicca pratipavRddhimAnibhiH pratipadIti prathamapratipadi kalpo vAcyate / atrobhayeSAmapi paryuSaNASTAhnikAprArambhadinaikyam, paryuSaNA Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 . granthAyI mahAparvadinasyApyaikyam / paraM, SaSThaM tapa ubhayeSAmapi kva vidheyamiti praznArthaH / atra trayodazIvRddhikAri pratipadvRddhikAri sampradAyadvayaM pratyapi mAdhyasthyamAlambyA'nAgrahabhAvenaivottaram / tattu spaSTArthameva / ___ evam-'amAvAsyAdivRddhA' vityatrA''dipadAt pratipavRddhau dvitIyAvRddhau tRtIyAvRddhau caturthIvRddhau paJcamIvRddhau vA pratipadi kalpo vAcyate tadA SaSThaM tapaH cha vidheya-' miti praznaH / atrottaramapi tathaiveti / atra tithivRddhiviSayakapraznadvayasyA'pi ekamevottaramiti bodhyam / na caivaM satyamAvAsyAvRddhau amAvAsyAyAM pratipadi vA kalpo vAcyate, pratipadAdivRddhau pratipadi kalpo vAcyate, tadA SaSThatapaH kva vidheyamiti pRthak pRthageva kathaM na praznopanyAsaH kRta iti vAcyam / tatra prathamaprazna eva dvitIyapraznasyA'ntarbhAvasambhavAllAghavAduttarasAmyAcca praznadvayasya pRthakapRthagupanyAsasyA'nAvazyakatvAditi / tathA caitatpraznasyApyevamanyathaivopapattiriti tadanyathA'nupapattirevA''kAzakusumAyiteti tadadhInA pUrNimAmAvAsyAvRddhau trayodazIvRddhikaraNarUpA'vicchinnanirduSTaparamparAyA abhAvasAdhanA'pi tavA'bhimatA''kAzakusumAyitaivetyalam / . atha Tippanake bhAdrazuklapaJcamyAH kSaye ArAdhanAyAM kiM caturthyAH kSayaH kAryaH? kiM vA tRtIyAyAH? evaM tadvRddhAvapi kiM caturthyA vRddhiH kAryA ? kiM vA tRtIyAyAH?! iti cet / atra kecid-'bhAdrazuklacaturthyapi parvatithiriti tasyA api kSayavRddhyabhAvAda, tathA, pUrNimAmAvAsyayoH kSaye trayodazyA eva kSayaH kriyate, vRddhau cA'pi trayodazyA eva vRddhiH kriyate, tathA bhAdrazuklapaJcamyAM kSaye'pi tRtIyAyA eva kSayaH kAryaH, vRddhau ca tRtIyAyA eva vRddhiH kArye'tyAmananti / etanmate 'bhAdrazuklacaturthyAH kSaye'pi tRtIyAyA eva kSayaH kAryaH, vRddhAvapi tRtIyAyA eva vRddhiH kAryA, na tu caturthyAstasyAM parvatithitvA dityapi bodhyam / ___ apare tvevamAcakSate yad-bhAdrazuklacaturthyA na paJcamIvat pUrNimAdivad vA parvatithitvam, kintu, aparvatithitvameva / nizIthacUAdau tasyA aprvtvenaivokttvaat|| yadi ca zrIkAlikAcAryabhagavatA tatra caturthyAM paryuSaNA''nIteti paryuSaNAparvaNo . Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNAtithivinizcayaH // bhAdrazuklacaturthIkartavyatAkatvena tataH prabhRti bhAdrazuklacaturthyA api parvatithitvamastIti vibhAvyate, tathApi tadapekSayA tasyA naimittikaparvatithitvameva na tu nityaparvatithitvam / tathA ca tasyAH kSayavRddhisvIkAre'pi na kAcid bAdhA / 'kSaye pUrvA tithiH kAryA vRddhau kAryA tathottare 'ti vizeSavacanasya tathAvidhA pUrvatithikSayavRddhigaNanarUpA nityaparvatithiviSayikaiva suvihitaparamparAgatA pravRttirdRzyate iti kalyANakatithAviva bhAdrazuklacaturthyAmapi nityaparvatithitvAbhAvena tadvacanasya na tatra tathAvidhA pravRttiH / vastutastu zrIparyuSaNAparvaNo na bhAdrazuklacaturthIkartavyatAkatvaniyamaH / kintu, 'aMtarA vi ya se kappai' ityanena vacanenA''rAdhyabhAdrazuklapaJcamIdinA'vyavahitapUrvadinakartavyatAkatvaniyamaH / 'cautthI pattiyA' ityAdau caturthIzabdasyApi tadavyavahitapUrvadinaparatvasyaiva prAg vyavasthApitatvena tatra caturthIparatvA''grahasyA'pyanaucityameva / 161 evaM 'paJcAzataiva dinaiH paryuSaNA yukteti vRddhAH' ityAdivacanAnAmapi paryuSaNAyA ArAdhyabhAdrazuklapaJcamIdinA'vyavahitapUrvadinakartavyatAkatva eva tAtparya vibhAvanIyam / tathA ca bhAdrazuklapaJcamyAH kSaye caturthyA eva kSayaH kAryaH / vRddhau ca prAgupadarzitarItyA ca caturthyA eva vRddhiH kAryA / na tu tRtIyAyAH / evaM bhAdrazuklacaturthyAH kSaye'pi caturthyA eva kSayo gaNanIyaH / vRddhAvapi caturthyA eva vRddhirgaNanIyA / na tu tRtIyAyAH / sarvatrA'pi zrIparyuSaNAparvaNa ArAdhyabhAdrazuklapaJcamIdinA'vyavahitapUrvadinakartavyatAkatvasya nirAbAdhatvAnnA'nupapattilezo'pIti / atrobhayapakSe'pi bhAdrazuklapaJcamyA bhAdrazukalacaturthyA vA kSaye vRddhau vA paryuSaNAdinaikyameveti bodhyam / tRtIyaH panthAstu AdhunikaH zAstraparamparobhayapathAtItatvena niSpramANatayA'nupAdeya eveti / nanvevaM vi0 saM0 1989 tame varSe caNDuTippanake bhAdrazuklapaJcamyAH kSayasattve'pi kathaM prAyaH sarvatra zrIzramaNasaGghena SaSTyA eva kSayaH svIkRtaH, na tu caturthyA: ? / caturthyAM zukravAsare eva cA''rAdhitaM sAMvatsarikaM mahAparva, na tu tRtIyAyAM guruvAsare ?, iti cet / satyam / paraM tadA caNDuTippanakAnusaraNena na SaSThIkSayaH svIkRtaH / kintvanyaTippanakAnusAreNaiva tadA SaSThokSayaH prAyaH sarvatra zrI zramaNasaGghena svIkRtaH / Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 granthatrayI tasmin varSe caNDuTippanakAdanyatra prAyaH sarvatra TippanakeSu SaSThIkSayasyaiva sattvAt / yathA vi0saM0 1952 tame varSe caNDuTippanake bhAdrazuklapaJcamyAH kSayasattve'pi jayapuraTippanakojjayinITippanaka-kAzITippanakAdiSvanekeSu TippanakeSu SaSThIkSayasya sattvena sarvatra zrI zramaNasaGghena SaSThIkSaya eva svIkRtaH / tadAnIM tu punarna kevalamanyaTippanakeSu bahuvuH SaSThIkSayadarzanamAtrAttadAdaraNaM kRtamapi tu caNDuTippanakakArakathanAdapi / yataJcaNDuTippanakakAra eva tadA- 'maTTippanake yadyapi paJcamIkSayo vartate tathApi jainaistu SaSThIkSaya eva kArya:, caturthyAM zukravAra eva ca vidheyaM sAMvatsarikaM parve 'ti nyavedayat / tathA ca caNDuTippanakakAravacanasyaivA''hatatvena kutastaTTippanakavacanasyA'nAdarasaGkalpAsakAzo'pi ? 1 vi0 saM0 1961 tame varSe'pyevameveti / tathA ca na tatra kA'pi kSatiriti bodhyam / kiJca, lokottaramArge'pi kAraNe yadA kadAcit 'AuradiTTaMteNaM taM caiva hiyaM asaMtharaNe' iti vacanamAlambyA''caraNe'pi na bhavati 'jaM bhattapANaM uggamauppAyanesaNehiM suddhaM vA nissaMkiyaM vA na bhavai / ditiyaM paDiyAikkhe na me kappai tArisaM' ityAdi vacanasyA'nAdarazaGkAkaNA'vakAzo'pi / kiM punaH TippanakAdau tu yadA kadAcidanyaTippanakasthaSaSThIkSayAvalambane'pi caNDuTippanakasyA'nAdarazaGkA ? 1 I na ca (nanu) tatra kalyyA'kalpye utsargApavAdaviSayaiva vicAraNeti na doSaH iti cet / tarhyatrApi tathaiva kiM na vicAryatAm ? / na hi tAvadasti kiJcinmAnaM, yallaukike TippanakAdau ca vicAraNAyAmapavAdavArtava neti / itthaM ca zrIzramaNasaGghenaiva caNDuTippanakAnusaraNamAdRtam / zrI zramaNasaGghenaiva yadA kadAcitkAraNavizeSato'pekSAvizeSato vA'nyaTippanakAnusAreNa SaSThIkSaya AdRtastatra kA nAma bAdhA ? / ko nAma zAstravirodha: ? / na hi kvacit zAstre caNDuTippanakameva sarvadA''daraNIyaM nAnyat Tippanaka-mitividhirvA niSedho vA dRSTaH zruto veti / pratyuta zrIpAramarSe pravacane tu sarvatrA'pi 'tamhA savvANunnA, savvaniseho va pavayaNe natthi / ' ityAdi vacanameva vibhAvanIyamiti / tadAnI caNDaTippanake paJcamIkSaye'pi katipayajanAtiriktasakalagrAmanagarAAdasthita - Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNAtithivinizcayaH // 163 sakala zrIcaturvidhasaGgharUpa zrI zrImaNasaGghaparigRhItatvAdanyaTippanakasthasyA'pi SaSThIkSayasyA'nusaraNasyaiva prAmANyaM yuktiyuktatvaM ca / itthaM ca sakala zrI zramaNasaGghasamudayena saha tadAnImapi SaSThIkSayA'nusaraNe catuthyA zukravAsare ca sAMvatsarikamahAparvakaraNe ca zAstrAbAdhitazAstrAnusAriziSTaparamparA'pyanusRtaiva / asmAkaM tu parvAdyArAdhanAtmakasya kasyApi dhArmikAcaraNasya grAmanagararAdisakalazrIsaGktaH pRthagbhUya kartavyatAbhilASakaNAvakAzo'pi na sundaraH pratibhAti / ayaM ca zrIparyuSaNAtithinirNayo'smAbhiryathAkSayopazamaM zAstratAtparyamAkalayya yathA samyak pratibhAtastathaiva darzitaH / paraM nAsminnasmanmImAMsite'rthe'smaduktaMmeva satyaM, nA'nyadityevaMvidho'smAkaM prAmANyAbhinivezaH / kintu 'tameva saccaM NissaMkaM jaM jiNehi paveiyaM' ityatraivAsmAkamAgrahaH / yathArthabhAvena gItArthe: zrI zramaNasaGghena ca vibhAvyaiva cA'smaduktaM pramANayitavyam / tatra zAstrabAdhAsambhave'smAkamapi mithyAduSkRtameva bhUyAditi / zrIzatruJjayatIrtharAjataraNa zrImArudevaM prabhuM zrImacchAntijinaM ca jAmanagare zrI raivatAdhIzvaram / zrInemiM prakaTaprabhAvanibhUtaM pAzvaM ca serIsake zrIkAdambakamauliratnamanizaM zrIvardhamAnaM stuve // 1 // pRthvIputro'pi yo'sAvaticaraNapadAtItarUpeNa ramyo rAgAtItasvabhAvo mRgagamanamRte'pyuccabhAvaM dadhAnaH / sarvasthAnasthito'pi prakaTitakuzalo naiva vakro na cAsta indrArNyakSendrabhUtirbhavatu sa gaNabhRdgautamo maGgalAya // 2 // nirgrantho'bhidhayA sudharmagaNitaH zrIsusthitAtkoTikazcandrazcandraguro rvanetyabhidhayA sAmantabhadraprabhoH / vikhyAtaH prabhusarvadevasugurorgaccho vaTetyAkhyayA so'yaM caiva tapAkhyayA vijayate sUrerjagaccandrataH // 3 // tasmin zAstraparamparobhayabale gacche'cchanItiprathe samrAT sUriSu rAjate guNanidhiH zrInemisUrIzvaraH / yasyA'dhyAtmanayapramANalalitA vANI varatrAyate saMsArAndhakakUpamagnajanuSAM bhavyAtmanAmuddhRtau // 4 // yasya granthagavI pramANavitatA'nekAntamArgaprathA kSmApAntaHkaraNA''hatA'bhayapradA bhavyAlibodhoddhurA / Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 granthatrayI paJcahurnayatArakAkavalinI jAgraddazAdhAyinI jIyAtsa prabalapratApamahimA sUrIzvaro'harpatiH // 5 // aidaMyugIna udayI sa yugapradhAnaH, zrInemisUribhagavAn vihitaprasAdaH / zraddhAvile'stu kRpayA mayi bhaktileze yasya prabhAvata iyaM saphalA pravRttiH // 6 // tatpaTTAmbarabhAskaro vijayate siddhAntavAcaspatiH sUriH zrIvijayodayaH zamavatAmagresaratvaM dadhat / tatpaTTAgatanandanena nabhasaH zukle dine paJcame / vayaGkAGkavidhau ca jAmanagare granthaH kRtaH sUriNA // 7 // siddhAntazAstranayazuddhaparamparAto yad gumphitaM jaDadhiyA mayakA viruddham / zodhyaM tadatra kRpayA samayajJavRndaimithyA ca duSkRtamihAstu mamApi nUnam // 8 // zrIrastu // iti zrIparamapUjya-paramopakAri-sakalasiddhAntatarkavyAkaraNAdivividhazAstravAcaspati-nikhilabhavyopakArakhaNItanyAyaprabhA-tattvaprabhA-pratimAmArtaNDa-nyAyasindhusaptabhaGgyupaniSad-nayopaniSad-svopajJavRttisametAnekAntatattvamImAMsA-bRhadhemaprabhAlaghuhemaprabhA-paramalaghuhemaprabhAdhanekagranthasandarbhavihitavyAkhyA-prajJaptyAdiyogodvahanaprabhRtipravacanoktakriyAkalApasamArAdhitavidyApIThAdipaJcaprasthAnamayIzrIsUrimantra-sarvatantrasvatantra - zAsanasamrAT-sUricakracakravarti-jagadguru-paropakAraikArpitakaraNa-tIrthaprabhAvanaikabaddhalakSyaprAtaHsmaraNIya-tapAgacchAdhipati-sugRhItanAmadheya-bhaTTAraka-pUjyapAdA''cAryamahArAjAdhirAjazrIzrIzrIzrIzrI 1008 zrIzrImad vijayanemisUrIzvarapaTTAmbaranabhomaNi-siddhAntavAcaspatinyAyavizArada-AcAryamahArAja-zrIvijayodayasUrIzvarapaTTadhara-nyAyavAcaspati-siddhAntamArtaNDa-zAstravizArada-kaviratnavijayanandanasUriviracitaH zrIparyuSaNAtithivinizcayaH / likhitacA'yaM vikramAtItavedanidhyaGkavidhumite (1994) varSe vaizAkhazukladazamyAM sopavAsare sarvatIrthasArvabhaumatIrthAdhirAjazrIsiddhagiribhagavanmukhyazRGgasadRzaprabhAvADhyasajIvanakUTarUpagatacaturvizikAcaturviMzazrIsampratitIrthakRdgaNabhRtkoTimunisamanvitazrIkadambagaNadharasiddhiniketanA'pAramahimazAlichAyAvRkSakalpavRkSarasakUpikAratrakhAniprakaTa- . prabhAvAnekauSadhiparikalitatIrthAdhirAjazrIkadambagiritIrthasyopari prAk zrIzrInAbhagaNadharasadupadezena zrIbharatacakrinirmApitazrIvardhamAnasvAmiprAsAde tapAgacchIyazrIdharmodyAne nirantarA'skhalitadRDhataratIrthabhaktyA acintyotsAhenA'sAdhAraNamativaibhavenA'moghopadezadAnena bhaktebhya Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 165 pryussnnaatithivinishcyH|| udAracittebhyo bhavyazrAvakebhyo'nekadravyalakSavyayena kAritazrItIrtharAjazrIkadambAgiritIrthasamuddhArANAM pravartApitazAstropadarzitatanmahAmahimnAM sarvatantrasvatantrANAM zAsanasamrAjAM sUricakracakravartinAM jagadgurUNAM tapAgacchAdhipatInAM bhaTTArakAcAryANAM zrIvijayanemisUrIzvarANAM svapaTTadharalyAyavAcaspatizAstravizAradazrIvijayadarzanasUri-siddhAntavAcaspatinyAyavizAradazrIvijayodayasUri-tatpaTTadharazrIvijayanandanasUri-svapaTTadhara-zrIvijayavijJAnasUri-panyAsazrIkastUravijayagaNi-pannyAsazrIsomavijayagaNi-pravartakamunizrIgIrvANavijayaprabhRtyanekasAdhusamudayaparivRtAnAM sadupadezenA'nekasAdhvIjaneSu-dazasahasrasaGkhyakeSu zrAvaka-zrAvikAjaneSu-paJcasahasrasaGkhyakeSu jainetarajaneSu ca sammiliteSu jAvAlagrAma-bhAvanagara-rAjanagarastambhatIrthA-'NahillapattanaprabhRti-nagaravAstavyaiH suzrAddhaiH dravyazatasahasravyayena caitrakRSNaikAdazIdinAdArabhya paJcadazadinAni yAvaniSpratyUhaM sAdharmikavAtsalya-pUjA-prabhAvanA'nekarathayAtrA'-nekaprakAratIrthAdiracanAzeSazAstroktakarmakANDavidhAnAdibhiH dvApaJcAzajjinAlayamaNDite zrIRSabhavihArAbhidhazrIRSabhasvAmiprAsAdezrIsUryakuNDasamIpavartini zrInemivihArAbhidhazrIneminAthasvAmiprAsAde taduparitanabhAge zrIsImandharasvAmiprAsAde sthAyiracanAtmakazrIsiddhagirau ca zrIRSabhasvAmi-zrIneminAthazrIsImandharasvAmiprabhRtijinabimbAnAM zatatrayIpramitAnAM ratnamayajinabimba-rAjatajinabimbarAjatasiddhacakrapaTTaka-rAjataiGkArahIGkArapaTTakajinapAdukAsametAnAM sArdhacatuHzatIpramitAnAM ca zAstroktavidhipurassaraM pratiSThAdimahAmahotsave pravartamAne tIrthAdhirAjazrIkadambagiritIrthaparisare bodAnAnesetyaparAbhidhAnAyAM zrIkadambapuryAM dvAsaptatidevakulikAmaNDitazrIkadambavihArAbhidhazrIvardhamAnasvAmiprAsAda-dharmazAlApauSadhazAlA-tapAgacchIyazreSThijinadAsadharmadAsAbhidhasaMsthAlayaprabhRtidharmasthAnaparikalite tapAgacchIyazrIdharmArAmamadhye jAmanagaravAsizreSThisaGghapatipopaTalAlabhAi-dhArazIbhAi-zreSThisaGghapaticunIlAlabhAilakSmIcandra-ityetAbhyAM kAritatapAgacchIyopAzrayopakalitAyAM rAjanagaravAsizreSThimANekalAlabhAicunIlAlabhAIkAritatapAgacchIyasaptApavarakadharmazAlopazobhitAyAM tapAgacchIyaikAdazApavarakadharmazAlA-tapAgacchIyacatvAriMzadapavarakadharmazAlA-puSpavATikA-kUpadvayaMprabhRti-sthAnaparikalitAyAM zrItapAgacchavRddhivATikAyAM jayatAraNavAstavyena dIpacandrasUnunA zivarAjanAmnA lekhakena / zubhaM bhavatu zrIzramaNasaGghasya / pratiriyaM tapAgacchAdhipatibhaTTArakA''cAryazrIvijayanemisUricitkoSasatkA // . Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________