Book Title: Agam 04 Ang 04 Samvayang Sutra Sthanakvasi Gujarati
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Catalog link: https://jainqq.org/explore/006414/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo arihaMtANe namo siddhANaM, namo AyariyANaM namo uvajajhAyANaM namo loe savva sAhUNaM eso paMca namukakAro savva pAvappaNAsaNo maMgalANaM ca savvasiM paDhamaM havaI maMgala Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinAgama prakAzana yojanA pa. pU. AcAryazrI ghAMsIlAlajI mahArAja sAheba kRta vyAkhyA sahita DVD No. 2 (Gujarati Edition) :: yojanAnA Ayojaka :: zrI caMdra pI. dozI - pIeca.DI. website : www.jainagam.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RI SAMVAYANG SHRI SUTRA zrI samavAyAMga sUtra Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. jainaacaary-jaindhrmdivaakr-puujyshrii-ghaasiilaaljii-mhaaraaj| viracitayA bhAvabodhinyAkhyayA vyAkhyayA samalaGkataM hindI-gurjara-bhASA'nuvAdasahitam // zrI-samavAyAGgasUtram // SAMAVAYANGA SUTRAM niyojakaH-- saMskRta-prAkRtajJa-jainAgamaniSNAta-priyavyAkhyAnipaNDitamuni-zrIkanhaiyAlAlajI-mahArAjaH prakAzakaHsa alavaranivAsI zrImAn zreSThi-zrI-mUlacaMdajI javAharalAlajI sAvaraDiyA tabandhu-zrI-mizrIlAlajI zrI-pUnamacaMdajI. tatpradattadravyasAhAyyena a. bhA. zve0 sthA0 jainazAstroddhArasamitipramukhaH zreSThi-zrIzAntilAla-maGgaladAsabhAI-mahodayaH mu0 rAjakoTa prathamA-AvRttiH vIra saMvat vikrama saMvat prati 1000 isavIsana 1962 2488 2018 - - mUlyamU-rU0 25-0-0 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna Azu : zrI malA. zve. sthAnavAsI jainazAstroddhAra, samiti he gareDiyA vA roDa, grIna sona pAse, rAnaTa, ( saurASTra ). ye nAma kecidiha naH prathayantyavajJAM jAnanti te kimapi tAnprati naiSa yatnaH utpatsyate'sti mama ko'pi samAnadharmA kAlohyayaM niravadhirvipulA ca pRthvI // 1 // Publishedby : Shri Akhila Bharat S. s. Jain Shastroddhara Samiti, Garedia Kuva Road, RAJKOT, (Saurashtra), W. Ry, India (harigItikA chaMda) karate avajJA jo hamArI yatna nA unake liye jo jAnate haiM tava kucha phira yatna nA unake liye / janamegA mujhasA vyakti koI tattva isase pAyagA hai kAla niravadhi vipula pRthvI dhyAnameM yaha lAyagA // 1 // prathama AvRtti H prata 1000 vIra saMvat : 2488 vikrama savaMta 2018 isavIsana : 1962 zrI samavAyAMga sUtra + : bhudra ; jAdavajI mAhanalAla zAha nIlakamala prinTarI ghIkAMTA Da sabhahAvAha : M Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAdhyAya mATe khAsa sUcanA A sUtranA mUlapAThano svAdhyAya divasa ane rAtrinA prathama prahare tathA cothA prahare karAya che. (2) prAta:uSAkALa, sanyAkALa, madhyAhna, ane madhyarAtrimAM be-be ghaDI (48 miniTa) vaMcAya nahIM, sUryodayathI pahelAM 24 miniTa ane sUryodayathI pachI 24 miniTa ema be ghaDI sarvatra samajavuM. mAsika dharmavALAM strIthI vaMcAya nahIM temaja tenI sAme paNa vaMcAya nahIM. jyAM A strIo na hoya te oraDAmAM besIne vAMcI zakAya. (4) nIce lakhelA 32 asvAdhyAya prasaMge vaMcAya nahIM. (1) AkAza saMbaMdhI 10 asvAdhyAya kAla. (1) ulkApAta-moTA tArA khare tyAre 1 prahara (traNa kalAka svAdhyAya na thAya.) (2) digdAha-koI dizAmAM atizaya lAlavarNa hoya athavA koI dizAmAM moTI Aga lagI hoya to svAdhyAya na thAya. garjArava -vAdaLAMno bhayaMkara garjArava saMbhaLAya. gAjavIja ghaNI jaNAya to 2 prahara (cha kalAka) svAdhyAya na thAya. nirdhAta-AkAzamAM koI vyaMtarAdi devakRta ghoragarjanA thaI hoya, athavA vAdaLo sAthe vIjaLInA kaDAkA bole tyAre ATha prahara sudhI svAdhyAya nA thAya. (5) vidyuta--vijaLI camakavA para eka prahara svAdhyAya na thA. (6) cUpaka-zuklapakSanI ekama, bIja ane trIjanA divase saMdhyAnI prabhA ane caMdraprabhA maLe to tene cUpaka kahevAya. A pramANe cUpaka hoya tyAre rAtrimAM prathama 1 prahara svAdhyAya na karavo. (7) yakSAdIta-koI dizAmAM vIjaLI camakavA jevo je prakAza thAya tene yakSAdIpta kahevAya. tyAre svAdhyAya na karavo. (8) ghumika kRSNa-kAratakathI mahA mAsa sudhI dhUmADAnA raMganI je sUkSma jala jevI dhUmmasa paDe che tene dhUmikAkRSNa kahevAya che. tevI dhUmmasa hoya tyAre svAdhyAya na karavo. (9) mahikAzveta-zItakALamAM zvetavarNavALI sUkSma jalarUpI je dhummasa paDe che. te mahikAzveta che tyAre svAdhyAya na karavo. (10) rajauddaghAta-cAre dizAmAM pavanathI bahu dhULa uDe. ane sUrya DhaMkAI jAya. te rajauddAta kahevAya. tyAre svAdhyAya na karavo. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) audArika zarIra saMbaMdhI 10 asvAdhyAya (11-12-13) hADakAM-mAMsa ane rUdhira A traNa vastu agnithI sarvathA baLI na jAya, pANIthI dhovAI na jAya ane sAme dekhAya to tyAre svAdhyAya na karavo. phUTeluM iMDu hoya to asvAdhyAya. (14) maLa-mUtra--sAme dekhAya, tenI durgadha Ave tyAM sudhI asvAdhyAya. (15) smazAna--A bhUminI cAre bAju 100/100 hAtha asvAdhyAya. (16) caMdragrahaNa-jyAre caMdragrahaNa thAya tyAre jaghanyathI 8 muhUrta ane utkRSTathI 12 muhUrta asvAdhyAya jANavo. (17) sUryagrahaNa--jyAre sUryagrahaNa thAya tyAre jaghanyathI 12 muhUrta ane utkRSTathI 16 muhUrta asvAdhyAya jANavo. (18) rAjavyagrata-najIkanI bhUmimAM rAjAonI paraspara laDAI thatI hoya tyAre, tathA laDAI zAnta thayA pachI 1 divasa-rAta sudhI svAdhyAya na karavo. (19) patana-koI moTA rAjAnuM athavA rASTrapuruSanuM mRtyu thAya to teno agnisaMskAra na thAya tyAM sudhI svAdhyAya karavo nahIM tathA navAnI nimaNuMka na thAya tyAM sudhI UMcA avAje svAdhyAya na karavo. (20) audArika zarIra-upAzrayanI aMdara athavA 100-100 hAtha sudhI bhUmi upara bahAra paMcendriyajIvanuM mRtazarIra paDyuM hoya to te nirjIva zarIra hoya tyAM sudhI svAdhyAya na karavo. (21thI 28) cAra mahotsava ane cAra pratipadA-ASADha pUrNimA, (bhUtamahotsava), Aso pUrNimA (indra mahotsava), kArtika pUrNimA (skaMdha mahotsava), caitrI pUrNimA (yakSamahotsava, A cAra mahotsavanI pUrNimAo tathA te cAra pachInI kRSNapakSanI cAra pratipadA (ekama) ema ATha divasa svAdhyAya na karavo. (29thI 30) prAtaHkAle ane sabhyAkALe dizAo lAlakalaranI rahe tyAM sudhI arthAta sUryodaya ane sUryAstanI pUrve ane pachI eka-eka ghaDI svAdhyAya na karavo. (31thI 32) madhya divasa ane madhya rAtrie AgaLa-pAchaLa eka-eka ghaDI ema be ghaDI svAdhyAya na karavo. uparokta asvAdhyAya mATenA niyamo mUlapAThanA asvAdhyAya mATe che. gujarAtI Adi bhASAMtara mATe A niyamo nathI. vinaya e ja dharmanuM mUla che. tethI AvA AvA vikaTa prasaMgomAM gurunI athavA vaDIlanI icchAne AjJAne ja vadhAre anusaravAno bhAva rAkhavo. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAdhyAya ke pramukha niyama (1) (3) isa sUtra ke mUla pATha kA svAdhyAya dina aura rAtrI ke prathama prahara tathA cauthe prahara meM kiyA jAtA hai| prAta: USA-kAla, sandhyAkAla, madhyAhna aura madhya rAtrI meM do-do ghaDI (48 miniTa) svAdhyAya nahIM karanA cAhie, sUryodaya se pahale 24 miniTa aura sUryodaya ke bAda 24 miniTa, isa prakAra do ghar3I sabhI jagaha samajhanA caahie| mAsika dharmavAlI striyoM ko svAdhyAya nahIM karanA cAhie, isI prakAra unake sAmane baiThakara bhI svAdhyAya nahIM karanA cAhie, jahA~ ye striyA~ na hoM usa sthAna yA kakSa meM baiThakara svAdhyAya kiyA jA sakatA hai| nIce likhe hue 32 asvAdhyAya-prasaMgo meM vA~canA nahIM cAhie(1) AkAza sambandhI 10 asvAdhyAyakAla (1) ulkApAta-bar3A tArA TUTe usa samaya 1 prahara (tIna ghaNTe) taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (2) digdAha--kisI dizA meM adhika lAla raMga ho athavA kisI dizA meM Aga lagI ho to svAdhyAya nahIM karanA cAhie / garjArava-bAdaloM kI bhayaMkara gaDagaDAhaTa kI AvAja sunAI detI ho, bijalI adhika hotI ho to 2 prahara (cha ghaNTe) taka svAdhyAya nahIM karanA caahie| nirghAta-AkAza meM koI vyantarAdi devakRta ghora garjanA huI ho athavA bAdaloM ke sAtha bijalI ke kaDAke kI AvAja ho taba ATha prahara taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / vidyuta--bijalI camakane para eka prahara taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie yUpaka-zukla pakSa kI prathamA, dvitIyA aura tRtIyA ke dino meM sandhyA kI prabhA aura candraprabhA kA milAna ho to use yUpaka kahA jAtA hai| isa prakAra yUpaka ho usa samaya rAtrI meM prathamA 1 prahara svAdhyAya nahIM karanA cAhie (8) yakSAdIpta--yadi kisI dizA meM bijalI camakane jaisA prakAza ho to use yakSAdIpta kahate haiM, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / dhUmikA kRSNa-kArtika se mAgha mAsa taka dhuMe ke raMga kI taraha sUkSma jala ke jaisI dhUmasa (koharA) par3atA hai use dhUmikA kRSNa kahA jAtA hai isa prakAra kI dhUmasa ho usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (9) mahikAzveta-zItakAla meM zveta varNavAlI sUkSma jalarUpI jo dhUmasa par3atI hai vaha mahikAzveta kahalAtI hai, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (10) rajodghAta-cAroM dizAoM meM teja havA ke sAtha bahuta dhUla uDatI ho aura sUrya DhaMka gayA ho to rajodghAta kahalAtA hai, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA caahie| (2) aitihAsika zarIra sambandhI 10 asvAdhyAya-- (11,12,13) hADa-mAMsa aura rudhira ye tIna vastue~ jaba-taka agni se sarvathA jala na jAe~, pAnI se dhula na jAe~ aura yadi sAmane dikhAI deM to svAdhyAya nahIM karanA cAhie / phUTA huA aNDA bhI ho to bhI asvAdhyAya hotA hai| (14) mala-mUtra--sAmane dikhAI hetA ho, usakI durgandha AtI ho taba-taka asvAdhyAya hotA hai| zmazAna--isa bhUmi ke cAroM tarapha 100-100 hAtha taka asvAdhyAya hotA (16) candragrahaNa-jaba candragrahaNa hotA hai taba jaghanya se 8 muhUrta aura utkRSTa se 12 muhUrta taka asvAdhyAya samajhanA cAhie / (17) sUryagrahaNa-jaba sUryagrahaNa ho taba jaghanya se 12 muhUrta aura utkRSTa se 16 muhUrta taka asvAdhyAya samajhanA cAhie / (18) rAjavyudgata-najadIka kI bhUmi para rAjAoM kI paraspara lar3AI calatI ho, usa samaya tathA lar3AI zAnta hone ke bAda eka dina-rAta taka svAdhyAya nahIM karanA caahie| patana-koI bar3e rAjA kA athavA rASTrapuruSa kA dehAnta huA ho to agnisaMskAra na ho taba taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie tathA usake sthAna para jaba taka dUsare vyakti kI naI niyukti na ho taba taka UMcI AvAja meM svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (20) audArika zarIra-upAzraya ke andara athavA 100-100 hAtha taka bhUmi para upAzraya ke bAhara bhI paJcendriya jIva kA mRta zarIra par3A ho to jaba taka vaha nirjIva zarI vahA~ par3A rahe taba taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (21 se 28) cAra mahotsava aura cAra pratipadA-ASAr3hI pUrNimA (bhUta mahotsava), Aso pUrNimA (indriya mahotsava), kArtika pUrNimA (skandha mahotsava), caitra pUrNimA (yakSa mahotsava) ina cAra mahotsavoM kI pUrNimAoM tathA usase pIche kI cAra, kRSNa pakSa kI cAra pratipadA (aikama) isa prakAra ATha dinoM taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (29 se 30) prAtaHkAla aura sandhyAkAla meM dizAe~ lAla raMga kI dikhAI deM taba taka arthAt sUryodaya aura sUryAsta ke pahale aura bAda meM eka-eka ghar3I svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (31 se 32) madhya divasa aura madhya rAtrI ke Age-pIche eka-eka ghar3I isa prakAra do ghar3I svAdhyAya nahIM karanA caahie| uparokta asvAdhyAya sambandhI niyama mUla pATha ke asvAdhyAya hetu haiM, gujarAtI Adi bhASAntara hetu ye niyama nahIM hai / vinaya hI dharma kA mUla hai tathA aise vikaTa prasaMgoM meM gurU kI athavA bar3oM kI icchA evaM AjJAoM kA adhika pAlana karane kA bhAva rakhanA cAhie / Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya 1 maMgalAyA 2 avatara zrI samavAyAMga viSayAnumbhaziDA pahalA sabhavAya 6 soDAloDa prA nipA 7 dharmAdharma prA ni3pA 8 pApA kA ni3pA 8 jaMdhabhokSa prA nipA sUtra 3 jAraha prakAra ke zipiTa DA nizpA 4 AtmA anAtmA ke sva3pa prA ni3pA AtmADiyAtva athavA aDiya jAhiDA ni3pA strava aura saMvara DAni3pA zrI samavAyAMga sUtra zrI 10 11 veghnA aura nirbharA DA ni3pA 12 saptasUtrI dvArA Azraya vizeSa DA ni3pA 13 yAra gati sAzrayI rahanevAle bhuvAM prI sthiti jAhi dharma nipA 14 hevoM sthityAhi prA ni3pA dUsarA sabhavAya pAnA naM. 15 haMDA prAni3pA 16 ho saMjyA viziSTa hevAhiko DI sthiti nim 17 tIna saMjyAviziSTa tIsarA samavAya meM tIna prakAra ke eDahiDA nipA 13 13 2 2 2 2 2 22228 17 17 22 22 23 25 27 30 32 36 37 37 38 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 tIsarA samavAya meM nAraDiyoM ke sthityAhi prA ni3pA 18 cauthe samavAya meM praSAyAhi DA ni3pA 20 cauthe samavAyameM nAraDiyoM DI sthityAhi prA ni3pA 21 pAMcaveM samavAya meM DiyAhi prA ni3pA 22 pAMcave samavAya meM nAraDiyoM ke sthityAhi prA ni3pA 23 chaThe samavAya meM lezyAhi prA nipA 24 chaThe samavAya meM nAraDiyoM DI sthityAhi prAni3pA 25 sAtave samavAya meM hilo'laya paraloDalaya prAni3pA 26 sAtave samavAya meM nAraDiyoM jAhi ke sthityAhi prA ni3pA 27 AThave samavAya meM mahasthAnAhi prA nipA 28 navave samavAya me nava brahmayarya gupti jAhi DA ni3pA 28 navave samavAya meM nAraDiDoMDI sthityAhi prAni3pA 30 zave samavAya meM zramadharmAhi DA ni3pA 31 ghzave samavAya meM nAraDiyoM ke sthityAhi prA ni3pA 32 gyArahave samavAya meM gyAraha upAsa pratibhAhiDA ni3pA 33 gyArahave samavAya meM nAraDiyoM ke sthityAhi prA ni3pA 34 jArahave sabhavAya meM bhikSupratibhA jAhi ni3pA upa jArahave samavAya meM nAraDiyoM ke sthityAhi prA ni3pA 36 terahave samavAya meM teraha DiyAsthAnAhiDA nipA 37 terahave samavAya meM nAraDiyoM ke sthityAhi ni3pA 38 yauhave samavAya meM yauha bhavasamUha DA ni3pA u8 yauhave samavAya meM nAraDiyoM ke sthityAhi prA ni3pA 40 paMdrahave samavAya meM paMdraha paramAdharmitroM prAnipA 41 paMdrahave samavAya meM nAraDiyoM ke sthityAhi DA nizpA 42 solahave samavAya meM gAthA SoDaSAhi prA nipA 43 solahave samavAya meM nAraDiyoM meM sthityAhi prA ni3pA 44 satarahaveM samavAya meM sataraha asaMyamAhi prAni3pA 45 satarahaveM samavAya meM bhaMdhAyArahi bhuniyo gatyAhi prA ni3pA 46 satarahaveM samavAya meM nAraDiyoM ke sthityAhi DA ni3pA 47 aThArahave sabhavAya aThAraha prakAra ke yaryAhi DA ni3pA zrI samavAyAMga sUtra 41 43 ke ho ke ke che 46 46 48 46 53 54 pada paTa 60 63 66 68 70 73 74 81 81 83 84 Co 91 86 86 100 100 102 104 105 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 aThArahave sabhavAya meM nAraThiyoM he sthityAhi ThA ni3pArA 107 48 unnIsave sabhavAya meM unnIsa jJAtAdharbha thA AThiA ni3pA 108 50 unnIsave sabhavAya meM nAraThiyoM he sthityAhitA ni3pArA 110 51 jIsave sabhavAya meM jIsa asamAdhi sthAnAhi chA ni3pArA 110 52 sIsave sabhavAyameM nAraThiyoM he sthityAhi ThA ni3pA 112 43 mevIsave sabhavAyameM mevIsa zajalAEiThA ni3pArA 112 54 chakIsave sabhavAya meM nAraThiyoM he sthityAhi ThA ni3pArA 11pa 55 AsaveM sabhavAyameM mAsa parISahAhi ThA ni3pArA 116 56 Asave sabhavAyameM nAraThiyoM he sthityAhi ThA ni3pArA 120 57 tesave sabhavAyameM sUtratrAMga BadhyayanAThiA ni3pA 121 58 tesaveM sabhavAyameM nAraThiyoM ThesthityAhi ThA ni3pArA 122 58 yovvIsave sabhavAya meM yosa tIrtharo chA ni3pA 122 60 yovvIsave sabhavAya meM nAraThiyoM he sthityAhi ThA ni3pArA 124 61 payyIsave sabhavAyameM pAMya bhahAvrata chI payIsa bhAvanA Adi ThA ni3pA 124 62 payyIsave sabhavAyameM nArajyioM DesthityAhi ThA ni3pArA 129 63 chammIsave sabhavAyameM zAzrutAhi adhyayanAhiThA ni3pA 130 64 sattAsave sabhavAyameM managAra ke guNoM AhichA ni3pArA 132 65 sattA save sabhavAyameM nAraThiyoM he sthityAhi TA ni3pAza 134 66 mahAsave sabhavAya meM AyAra pAhilA ni3pArA 13pa 67 maThAsave sabhavAyameM nairayiSThoM chI sthitiSThA ni3pA 139 68 untIsave sabhavAyameM pApazrutaThA ni3pA 140 68 untIsave sabhavAyameM nAraSThiyoM ke sthityAhiTA ni3pArA 142 70 tIsave sabhavAyameM bhohanIya sthAna hA ni3pArA 142 71 tIsave sabhavAyameM tIsa muhUrta The nAbha hA ni3pArA 146 72 chaThatIsave sabhavAyameM siddhAThioM he guNo ThA ni3pA / 147 73 chatIsave sabhavAyameM nAraThiyoM he sthityAThiThA ni3pAe 148 74 attIsave sabhavAya meM yoga saMgrahAhiThA ni3pArA 150 75 attIsave sabhavAyameM nairayiSThoMDI sthiti ThA ni3pAyA upara 76 teMtIsave sabhavAyameM teMtIsa AzAtanA ghoSaSThA ni3pArA 1pa3 77 teMtIsave sabhavAyameM surthabhaM'sA ni3pArA 1papa zrI samavAyAMga sUtra Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 161 78 teMtIsave sabhavAyameM nAraThiyoM chI sthiti chA ni3pArA 1pa7 78 yoMtIsave sabhavAya meM tIrtharo he atizaya hA ni3pArA 1pa8 80 yoMtIsave sabhavAya meM yavAhiyA ni3pArA 81 paiMtIsave sabhavAyameM satyavayana u pratizaya chA ni3pArA 162 82 chattIsave sabhavAyameM uttarAdhyayana he adhyayana Ahi nAbha chA ni3pArA 162 83 seMtIsave sabhavAyameM sattarahave tIrthaTara kuMthunAtha bhagavAna De gAyA aura gAdhara AhichA ni3pArA 163 84 a'tIsave sabhavAyameM pArzvanAtha arhata De gA aura gAyAdhara AhiThA ni3pArA 164 85 unayAlIsave sabhavAya meM avadhijJAniyoM hI saMjyA AhitA ni3pArA 16pa 86 yAtIsave sabhavAya meM ariSTanebhi mahaMta sAdhvi ASTi chA ni35 166 87 chagatAlIsave sabhavAya meM nabhinAtha mahata sAdhviSThAyeM Adi ThA ni3pArA 166 88 ayAlIsa ve sabhavAya meM zramAyA bhagavAn mahAvIra he zrAbhAya paryAyAThiA ni3pArA 167 88 teMtAlIsave sabhavAyameM dharmavipATha adhyayanAhi chA ni3pArA 171 80 yauvAlIsave sabhavAyameM RSibhASita adhyayana chA ni3pArA 172 81 paitAlIsave sabhavAyameM kSetrAhi ThA ni3pArA 17ra 82 chiyAlIsave sabhavAyameM dRSTivA sva3paSThA ni3pArA 173 83 seMtAlIsave sabhavAyameM pravayana bhAtRSThA he akSarAhiThA ni3pArA 173 84 a'tAlIsa ve sabhavAya meM yavartI The nagarATi chA ni35 164 85 unayAsave sabhavAyameM bhikSupratibhA AhilA ni3pArA 165 86 payAsave sabhavAya meM jisave bhunisuvrata nAtha De sAdhvi AhilA ni3pArA 166 87 chadhyAvanave sabhavAya chA ni3pArA 167 88 bhAvanave sabhavAyameM bhohanIyarbhAvana nAbhAThiA ni3pArA 168 88 tirapanave sabhavAyameM hevA3 uttarachu3kSetraThevA AhichA ni3pArA 170 zrI samavAyAMga sUtra Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 181 181 183 183 184 185 186 187 188 190 191 192 193 194 197 100 yauvana saMjyA viziSTa sabhavAya hA ni3pArA 101 payapana saMjyA viziSTa sabhavAya hA ni3pArA 102 chappana saMjyA viziSTa sabhavAya ThA ni3pArA 103 sattAvana saMjyA viziSTa sabhavAya chA ni3pArA 104 maThAvana saMjyA viziSTa sabhavAya hA nipArA 105 unasaTha saMjyA viziSTa sabhavAya ThA ni3pArA 106 sATha saMjyA viziSTa sabhavAya chA ni3pA / 107 chaThasaTha saMjyA viziSTa sabhavAya hA ni3pArA 108 AsaTha saMjyA viziSTa sabhavAya hA ni3pArA 108 tirasaTha saMjyA viziSTa sabhavAya hA ni3pArA 110 yausaTha saMjyA viziSTa sabhavAya chA ni3pArA 111 paiMsaTha saMjyA viziSTa sabhavAya ThA ni3pAza 112 chAsaTha saMjyA viziSTa sabhavAya ThA ni3pArA 113 sarasaTha saMjyA viziSTa sabhavAya chA ni3pA 114 a'saTha saMjyA viziSTa sabhavAya chA ni3pArA 115 unahattara saMjyA viziSTa sabhavAya ThA ni3pArA 116 sattara saMjyA viziSTa sabhavAya ThA ni3pArA 117 chaThotara saMjyA viziSTa sabhavAya chA ni3pArA 118 hattara saMjyA viziSTa sabhavAya hA ni3pArA 118 tihottara saMjyA viziSTa sabhavAya DA ni3pArA 120 yauhattara saMjyA viziSTa sabhavAya hA ni3pArA 121 payahattara saMjyA viziSTa sabhavAya ThA ni3pA 122 chiyottara saMjyA viziSTa sabhavAya chA ni3pA 123 satahattara saMdhyA viziSTa sabhavAya chA ni3pArA 124 aThahattara saMjyA viziSTa sabhavAya chA ni3pArA 125 unAsI saMjyA viziSTa sabhavAya hA ni3pAza 126 assI saMjyA viziSTa sabhavAya ThA ni3pA 127 chaThAsI saMjyA viziSTa sabhavAya ThA ni3pAza 128 sayAsI saMjyA viziSTa sabhavAya hA ni3pArA 128 tirAsI saMjyA viziSTa sabhavAya hA ni3pArA 130 yaurAsI saMjyA viziSTa sabhavAya DA ni3pArA 199 200 202 207 208 208 210 211 211 213 214 216 217 217 218 219 zrI samavAyAMga sUtra Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 payAsI saMjyA viziSTa samavAya prAni3pA 132 chiyAsI saMjyA viziSTa sabhavAya prAni3pA 133 sattAsI saMjyA viziSTa samavAyAnapA 134 aThThAsI saMjyA viziSTa samavAya prAnipA 135 navAsI saMjyA viziSTa samavAya prAni3pA 136 navve saMjyA viziSTa samavAya prA ni3pA 137 ghaDAve saMjyA viziSTa samavAya prAnipA 138 jAnave saMjyA viziSTa samavAya prAni3pA 138 tirAnave saMjyA viziSTa sabhavAya prAni3pA 140 yaurAeAve saMjyA viziSTa samavAya prAnipA 141 paMyAeAve saMjyA viziSTa sabhavAya prAni3pA 142 chyAnave saMjyA viziSTa sabhavAya prAni3pA 143 satAnave saMjyA viziSTa samavAya prAni3pA 144 aThAnave saMjyA viziSTa sabhavAya prAni3pA 145 nannAnave saMjyA viziSTa samavAya prA ni3pA 146 sau saMjyA viziSTa samavAya prA nipA 147 jeso payAsa saMjyA viziSTa samavAya DA ni3pA 148 ho sau saMjyA viziSTa samavAya prAni3pA 148 DhAI sau saMjyA viziSTa samavAya prAni3pA 150 tIna sau saMjyA viziSTa samavAya prAnipA 151 sAr3he tIna sau saMjyA viziSTa samavAya prAni3pA 152 yAra sau saMjyA viziSTa samavAya prAni3pA 143 sADhe cAra sau saMjyA viziSTa samavAya prAni3pA 154 pAMca sau saMjyA viziSTa samavAya prAni3pA 155 chahasau saMjyA viziSTa samavAya prA nipA 156 sAta sau saMjyA viziSTa samavAya prAnipA 157 ATha sau saMjyA viziSTa samavAya prAnipA 158 nava sau saMjyA viziSTa samavAya DA ni3pA 18 je habhara saMjyA viziSTa samavAya prAni3pA 160 gyAraha sau saMjyA viziSTa samavAya prAnipA 161 ho hamara saMjyA viziSTa samavAya prAnipA zrI samavAyAMga sUtra 222 223 224 225 226 226 227 230 232 233 233 234 234 236 237 238 238 240 240 240 241 241 242 242 243 244 244 245 246 248 248 8 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 248 248 rapa0 2pa0 2pa0 2pa1 2pa1 2pa1 162 tIna hAra saMjyA viziSTa sabhavAya ThA ni3pArA 163 yAra hAra saMjyA viziSTa sabhavAya chA ni3pArA 164 pAMya hAra saMjyA viziSTa sabhavAya hA ni3pAza 165 chaha hAra saMjyA viziSTa sabhavAya chA ni3pAya 166 sAta hara saMjyA viziSTa sabhavAya ThA ni3pArA 167 mATha hAra saMjyA viziSTa sabhavAya DA ni3pA 168 nava hAra saMjyA viziSTa sabhavAya hA ni3pA 168 haza hAra saMjyA viziSTa sabhavAya DA ni3pA 170 meDa lAja saMjyA viziSTa aura ho tAja saMjyA viziSTa sabhavAya chA ni3pArA 171 tIna lAja aura yAra lAja saMjyA viziSTa sabhavAya chA ni35 172 pAMya lAja saMjyA viziSTa sabhavAya hA ni3pAyA 173 chaha aura sAta lAja saMjyA viziSTa sabhavAya chA ni3pArA 174 ADha aura haza lAja saMjyA viziSTa sabhavAya ThA ni3pArA 175 mechaDaro' saMjyA viziSTa sabhavAya ThA ni3pArA 176 sAgaroSabha choTAchoTi saMjyA viziSTa sabhavAya ThA ni3pA 177 dvAdRzAMga De sva35 ThA ni3pA 178 dvAzasaMgo meM prathama saMga AyArAMga sva35 ThA ni3pArA 178 ThUsare saMga sUcakRtAMga sva35 ThA ni3pArA 180 tIsare saMga sthAnAMga sva35 ThA ni3pArA 181 yaturthAMga sabhavAyAMga De sva35 ThA ni3pArA 182 pAyave aMga vyAjyA prajJapti (bhagavatI) sva35 ThA ni3pA 18 chaThave aMga jJAtAdharbhadhthAMga sva35 ThA ni3pA 184 sAtave aMga upAsaThazAMga De sva35 ThA ni3pArA 185 AThave saMga antakRtahazAMga sva35 ThA ni3pArA 186 navave aMga anuttaroSapAtikRzAMga sva35 ThA ni3pArA 187 zave aMga praznavyAThA sva35 ThA ni3pArA 188 gyArahave aMga vipAzruta ThA ni3pAyA 188 AyArAMgAhi gyAraha aMgo De pasaMjyA Erza ThoSTa 180 mArahave saMga draSTivAha sva35 ThA ni3pA upara 2para rapa3 2pa3 2pa3 2pa4 2papa 2papa 264 ra74 278 284 290 302 u08 313 321 3ra7 u43 u44 zrI samavAyAMga sUtra 10 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u77 387 402 466 181 bhArahave aMga chI virAdhanA se aura ArAdhanA se jyA isa hotA hai unaSThA ni3pArA u64 182 varAzI aura machavarAzI chA ni3pArA 372 183 sasurAbhArAThioM he AvAsAThiThA ni3pAya 184 nairayiSThavoM hI sthiti ThA ni3pAyA 185 nAraThAdivoM avagAhanA ThA ni31 186 avadhijJAna sva35 ThA ni3pArA 428 187 chavoMThe Ayujandha sva35 ThA ni3pAyA 434 188 chavoM he saMsthAna saMhanana veghAhi sva3pa chA nisapA 441 188 sabhavasarA sva35 ThA ni3pAyA 4pa1 200 hulaTharoM che bhahApu3SoM ke nAmAthi ni3pApA 4pa1 201 tIrthaMTaraThe pitA Ahi nAbhaThA ni3pArA 4para 202 tIrthaMTaraThe prathabha bhikSA hAtAoM he nAbhaSThA ni3pArA 203 tIrtharoMThe yaityavukSa he nAbhA ni3pArA 467 204 tIrtharoMDe prathama ziSya The nAbhaThA ni3pArA 468 205 tIrtharoMThe prathama ziSyoM he nAbhaThA ni3pArA 470 206 Araha yavartiyo The nAbhaThA ni3pArA 471 207 Araha yavartiyo / bhAtAoM he nAbhaSThA ni3pArA 47ra 208 yavartiyoM hai aura unaThe striyoM De nAbhA jthana 473 208 lava aura vAsudevoM bhAtApitAoM he nAbhA jthana 474 210 guganirdeza pUrvaSTha asaheva aura vAsudeva he nAbhaSThA jthana 476 211 aheva aura vAsudevaThe pUrvabhavIya nAbhaSThA Bthana 485 212 jalava aura vAsudeva 8 nava dharbhAyArtha De nAbhA ni3pArA 486 217 nava vAsudevoM De nighAnabhUbhi The nAbhaThA ni3pArA 488 214 yaulIsa tIrthapTaroM nAbhaThA ni3pArA 491 215 bhaviSya ThAThe sAta hulaSTharoM The nAma chA jthana 492 216 bhaviSya uAla yaumIsa tIrthaSTharoM he nAbhA ni3pAza 43 217 bhaviSyAta The yaulIsa tIrthaSTharoM pUrvabhava yaulIsa nAbhaThA jthana 484 218 bhaviSya ThAla yavartiyoM nAbhaThA ni3pA 487 218 bhaviSyAta he lava vAsudeva The bhAtApitA The nAbhA jthana 488 zrI samavAyAMga sUtra 11 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 bhaviSya DAla se tIrthapuroM se hone vAle nAbhA prathana 221 bhaviSya DAsa ke jAraha yavarttiyoM se nAbhA prathana 222 sa adhiDRtazAstra - samavAyAMgasUtra ke gurAniSyanna nAbhA thana 223 zAstraprazasti zrI samavAyAMga sUtra ***** **** * * * * * * 501 403 504 pa06 12 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa samavAyAMga sUtrane gujarAtI anuvAda prAraMbha maMgalAcaraNa - je jinendra deve syAdvAdanAsiddhAMtanA sahAyaka no ane pramANe dvArA jIvAdi padArthonA vAstavika svarUpanuM pratipAdana karIne temane samajAvyA che, ane je te anaMta catuSTayathI virAjamAna che, evAM e munIndra jinendrane huM namana karUM chuM ! - jemanA bane manahara caraNa, kamala samAna kamaLa che, vimala jJAna ane dhanA je denAra che, jenA mukha para derA sahita muharI le che. ane je pitAnA tathA anyanA AtmAnA virodhaka (zuddhakaranAra) che, evA guruvarane huM praNAma karuM chuM parA avataraNikA huM muni ghAsIlAla "samavAyAMga sUtra" upara saraLa bhASAmAM "bhAvadhinI" nAmanI vRtti-TIka racuM chuM 3 anukrame letA, sthAnAMga nAmanA trIjA aMga pachI samavAyAMga nAmanuM A zuM aMga Ave che. A samavAyAMga zabdane vAcArtha zo che? A praznane javAba A pramANa che samavAya padamAM "a" "za" ane "are e traNa zabda che. "sa" no artha saMgha, ga" no artha svarUpamaryAdA ane "gara no artha parica cheda-saMkhyA che. teno bhAvArtha e che ke A zAstramAM jIva, ajIva Adi padArthasamUhanI sArI rIte, temanA svarUpa pradarzana pUrvaka saMkhyA-gaNanA karavAmAM Avela che. athavA A zAstramAM jIvAdika padArthanuM pratipAdana karAyuM che. tethI te sau pratipAdya rUpe AmAM ekatrita thayAM che. A samavAyarUpa aMga pravacana rUpa puruSanI DAbI jaMdhAnA jevuM che. pravacana rUpa puruSanAM samasta aMgenuM savistaravana upAsaka dazAMga sUtranI agAradharma zrI samavAyAMga sUtra 13 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa jIvanI TIkAmAM meM karela che-te jijJAsu te viSayane tyAMthI jANI zake che tAtparya e ja che ke mA aMgamAM jIva, ajIva Adi padArtha samUhanI gaNanA pratipAdyarUpe karavAmAM AvI che tethI tenI samavAya' e sajJA sAthaka che. zramaNa bhagavAna mahAvIra zrI, vamAna svAmInA pacamAM gaNadhara zrI, sudha mA~svAmI, potAnA ziSya ja khUsvAmIne, samavayAMgano artha samajAvavAnI IcchAthI, potAnA dharmAcAya evA te mahAvIra prabhune mahemA batAvatA, kevaLajJAnarUpa prakAzathI leAka ane alAkanuM svarUpa pratyakSa joi zakanArA vItarAga prabhunA canAnusAra ja pravRtta thayela peAtAnAM vacanAmAM pramANatA ane zraddheyatA darzAvavAnA hetuthI A prathama sUtra kahe ne--"muyaM me" ityAdi ! TIkA"-traNaseM hai dIrghAyu ja bu ! "maiM su" sAMbhaLyu che tenuM mAyA namavavAraM" te bhagavAne A pramANe kahyu che. sUtramAM "basa" ziSya ja khU svAmIne mRduvacanethI sakhAdhavAne vaparAyu che, je temanI namratA darzAve che "AyuSmana". A sa beAdhanathI sudharmA svAmIe peAtAnA aMtevAsI ja khUsvAmIne sakhAdhyA che, tethI temanI e icchA pragaTa thAya che ke te samasta zrutajJAnanA upadezane sAMbhaLavAnI, tene grahaNa karavAnI, dhAraNa karavAno, ratnatrayanuM ArAdhana karavAnI ane mAkSa sAdhavAnI yAgyatA prApta kare kAraNake AyuSya vinA zrutazravaNa AdithI laine meAkSa sudhInI prApti aAi paNa jIvane mATe zakaya nathI. A vacanane prabhAve ja ja khUsvAmIe eja bhavamAM mekSapada prApta karI lIdhuM... "meM sAMbhaLyuM che." A vAkayanA bhAvA e che ke me' je sAMbhaLyuM che te pratyakSa bhagavAnane mukhe sAMbhaLyuM che. para parAthI nahIM, kAraNake gaNadharAnA Agama tyAra pachInA Agama hoya che. "me sAMbhaLyuM che" A prakAranA kathanathI e vAta Ape!Apa samajAya che ke meM' gurunI pAse nivAsa karyo che. gurunI pAse nivAsa karyA vinA, temanA caraNakamalanA sparzapUrvakanuM abhivAdana ane temanA mukhAraviMdamAMthI nikaLatAM vacanenuM zravaNa zakaya banatuM nathI. "mA" padamAM je 'ma' zabda chetenAdasa atha che,te athathI je yukata hoya te bhagavAna kaheva ya che. te dasa artha nIce pramANe che. [1] jJAna-saghaLA padArthone viSaya karanAra jJAna. [2] 'CIFIE''-anupama mahanIya mahimA.[3] yajJa vividha anukULa ane pratikULa parISaha ane upasargo sahana karavAthI prApta thayelI kIrti athavA jagatanuM rakSaNa karanAra prajJAthI utpanna thayelI kIti. [4] vairAgya"-sadA kAmabhegAnI icchAne tyAga athavA kAdhAdi kaSAyeAtA nigraha. [5] "mu'i-sakala karmonA kSayarUpa mukti (6) v-sura asurenA hRdayane haranAra sauMdarya (7) vorya-antarAya ka'no nAza thavAthI pedA thayela anaMta zakita (8) zrI nAti-karmanA taddana kSaya thavAthI pedA thayela ana Mta catuSTayarUpa ataraMga lakSmI (9) dhamaeN-mekSanA dakhvAjAnAM kamADa zrI samavAyAMga sUtra 14 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kholavAnA sAdhanarUpa zrutacAritrarUpa dharma ane (10) ziSathe traNa lokanuM adhipatya A rIte jJAna Adi dasa guNethI je yukata hoya che temane bhagavAna kahe che. kahevAnuM tAtparya e che ke 'bhaga' zabdanA A je jJAnAdirUpa daza artha batAvyA che, e saghaLA arthothI bhagavAna yukta hoya che. "teo A pada bhagavAnanuM vizeSaNa che je e vAta batAve che ke bhagavAna tIrthakara hatA. je koI viSaya A zAstramAM kahevAmAM Avaze te viSaya tIrthakara bhagavAna dvArA bhASita haze. kahyuM paNa che --"jha mANas gAi , suraM dhaMti Trust fo3LA" eTale ke sauthI pahelAM ahata prabhu ja artharUpa AgamanI prarUpaNA kare che, ane tyAra pachI nipuNa gaNadhare te arthane mULa - sUtrarUpe-graMthita kare che. bhagavAne zuM kahyuM che? e praznanA uttararUpe teo kahe che kebhagavAne A pramANe-nIce darzAvyA pramANe-bAra prakAranI pariSadamAM kahela che. to te tIrthakara bhagavAne kahela artha pramANe ja huM AgaLa darzAvavAmAM Avate artha kahIza. Agamata artha kalpanA che ! nathI. te to tIrthaMkara paraMparAthI je pramANe kahevAte Ave che e ja pramANe gaNadhara Adi dvArA prakAzita karavAmAM Ave che- teo pitAnuM kaMI paNa temAM umeratA nathI ke temAM kaMI paNa parivartana karatA nathI. tethI Agamakata arthamAM kApanikapaNAne abhAva hovAthI te artharUpa Agama dravyArthika nayanI apekSAe anAdi manAya che. samasta gaNadharanI paraMparAthI evI rUDhi ca lI Ave che ke jyAre temanA pitA potAnA ziSyo temane mokSa mAga viSe vinayathI pUche tyAre teo sauthI pahelAM temane " " (tIrthaMkara prabhu pAse sAMbhaLyuM che e rIte temanA javAbanI zarUAta kare che kahyuM paNa che - "nipuNaziSyagaNairvinayAnvitaiH, vimalabhAvayutaiH parisevitaiH gaNadharairakhila; prathamaM vacaH, khalu "suyaM ma" iti pratibhASitama" // 1 // bhAvArthaA sUtramAM pAMcamAM gaNadhara zrI sudharmAravAmI pitAnA ziSya zrI zrI samavAyAMga sUtra 15 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaMbUsvAmIne "samavAyAMgamAM kayA kayA viSayanuM pratipAdana karAyu che" e vAtane samajAvavAne mATe sauthI pahelAM temane e batAve che ke A aMgamAM je koI viSa vanuM huM pratipAdana karIza. te bhagavAnanA mukhAravindamAMthI meM je rIte sAMbhaLela che te pramANe ja kahIza. mArU pitAnuM temAM kaMI paNa umerIza nahIM. sudharmAsvAmIe temane "AyuSyanA zabdathI je saMdhyA che tethI e vAta pragaTa thAya che ke jabUsvAmI atyaMta vinayI hatA. pitAnA vinIta ziSya pratye pratyeka gurujananI evI bhAvanA rahe che ke amAro ziSya azeSazratajJAnanA upadezanuM zravaNa karavAne gya bane, tene pitAnA hadayamAM utAravAne zaktimAna bane, tenI smRti eTalI badhI vikase ke te grahaNa karela upadezane bhUlI na jAya, tenA aMtaHkaraNamAM haMmezAM tenI dhAraNa kAyama rahe niraticAra ratnatrayanI ArAdhanA karavAmAM te nipuNa bane, ane mokSa prApta karavA mATenI tenAmAM vadhAremAM vadhAre yogyatAne vikAsa thAya. kudaratane e niyama che ke sAcI bhAvanAnI asara avazya thAya che evuM ja banyuM gurumahArAjanI sAcI bhAvanAnA prabhAve ja bUsvAmIne tene regya banAvI dIdhA-temaNe e ja bhavamAM mokSanI prApti karI lIdhI. "mA" zabdanA dasa artha batAvIne sUtrakAre bhagavAna zabdane vyutpattilabhya artha karela che. "mA" zabdanA e arthothI je yukata hoya che teo ja bhagavAna kahevAya che. zabda ane temano artha anAdi che. te koInA vaDe karAyela nathI paNa tIrthakara bhagavAna te atharUpa AgamanA upadeSTA hoya che, te apekSAe temane te artharUpa AgamanA kartA mAnavAmAM Ave che. tIrtha kare vaDe upadezAvela te artharUpa Agamane AdhAre ja medhAvI gaNadhare mUlarUpa AgamanI racanA kare che. tethI paryAyArthika nayanI apekSAe AdimAna hovA chatAM paNa dravyArthika nayanI apekSAe Agamane anAdi kahevAmAM Ave che. A sUtramAM Avela "je je pade te gaNadharonI paraMparAthI cAlatI AvatI te rUDhinA sUcaka che ke jyAre teo potAnA ziSyo vaDe pUchAtAM mokSamAgane upadeza de che tyAre sauthI pahelAM temane teo e pramANe "su " ja kahe che. tethI temanAM vacanemAM pramANutA ane zradheyatA AvI jAya che. sU. 1 zrI samavAyAMga sUtra 16 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAraha prakAra ke gaNipiTaka kAnirUpaNa have sUtrakAra mIjI sUtra kahe che--"rdU vahu" ityAdi 66 TIkA A sUtra pahelA sUtra dvArA grahaNa karAyela anu ja vistArathI pratipAdana karavAne mATe kahevAyuM che. A sUtramAM namaLeLa' padathI laine sAviSNujAmeLuM'' sudhInA trIjI vibhaktinAM jeTalAM pade AvyAM che e badhAM padAnI vyAkhyA jJAtA dharmakathAMga sUtramAM A agAu ApI dIdhela che. tethI temanI vyAkhyA ahI ApI nathI. tenA artha jANavAnI jemane IcchA hAya tee tenA artha te sUtramAMthI vAMcI le. "me TuvARne naLivikane vanane" e pUrvAkta vizeSaNAthI virAjita zramaNa bhagavAna mahAvIre A dvAdazAMgarUpa gaNapiTakanI prarUpaNA karI che. "te nAkha te A pramANe che- bAvo chu, sUcana3 ra, DhALe rU samayA6 4, vivAdavannatI 1, yAdhammakahAo 6, uvAsakadasAo 7, aMtagaDada sAo 8 aNuttarovavAha dasAo 9, vajrAvALuM 10 nivAmuya ? viTiyA 22) (1) AcArAMga, (2) sUtrakRtAMga (3) sthAnAMga (4) samavAyAMga, (5) vivAhaprajJApta, (6) jJAtAdhama kathAMga (cha) upAsakadazAMga, (8) a`takRzAMga, (9) anuttazapAtika daza ga, (10) prazna vyAkaraNa, (11) vipAkazruta ane (12) dRSTivAda, 'tattva' temAMthI 'nne ne A je 'ratye baMne' cAkSu' aMga samAp tti' 'samavAya' nAmanuM 'di ' kahela che. 'taraNana' tenA 'trayamaDhe A atha se' kahela che. "tuM nAte atha A pramANe che ! sU. 25 " AtmA anAtmA ke svarUpa kA nirUpaNa have sUtrakAra bhagavAna dvArA kathita te atha pragaTa kare che-tte gAyA" ti bAda ne amuka dRSTie jotAM jIva eka che. jo ke siMddha ane sa MsArI jIvanI apekSAe jIvanA e prakAra che, chatAM paNa upayeAganI dRSTie jotAM temanAmA TIkA zrI samavAyAMga sUtra 17 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhedano abhAva che, tethI e apekSAe te eka paNa che. tathA-dravyArthika nayanI apekSAe te AtmAmAM eka dravyArthatA hovAthI ekatva manAya che. vyArthatAdravyArthika naya eTale pradeza, guNa ane paryAnuM avalaMbana te dravyArthatA mukhyatve eka akhaMDa dravyane viSaya kare che. te viSayabhUta dravyamAM pradeza, guNa ane paryA rahe che temanA para tenI daSTi rahetI nathI. e badhA para dRSTi rAkhanArI pradezArthatAasaMkhyAta pradezayukatatA-paryAyArthika naya che. tenI apekSAe AtmAmAM anetA manAya che. AtmA eka pradezavALo nathI. te to aneka pradezavALe che. AtmA samasta padArthone jJAnAdi guNo dvArA viSaya kare che, tethI potAnA karatAM bhinna padArthonI apekSAe tenI pradhAnatA che. te kAraNe sUtrakAre sauthI pahelAM ahIM tene nirdeza karyo che. bhAvArtha - sUtrakAre A sUtra dvArA AtmAne je eka batAvyuM che. tenuM kAraNa upayoga lakSaNanI abhinnatA che, kAraNa ke jIvanuM lakSaNa upayoga batAvavAmAM Avela che. jIva ke jene khAtmA tathA cetana paNa kahe che te anAdi siddha svataMtra dravya che. tAvika draSTithI jotAM te arUpI hovAthI indriyo gharA tenuM jJAna thaI zakta nathI, chatAM paNa sAdhAraNa jijJAsuo mATe eka evuM lakSaNa batAvI devAnuM Avazyaka thaI paDe che ke jenAthI AtmAne oLakhI zakAya. te kAraNe ja A sUtranA TIkAkAre tenuM lakSaNa upayoga batAvela che. ane e ja upayoga lakSaNanI ekatAthI temAM ekatva darzAvyuM che. AtmA lakSya che ane upayoga tenuM lakSaNa jANavAno upAya che. jagata aneka cetana ane jaDa padArthonuM mizraNa che. temAMthI jaDa ane cetanano vivekapUrvaka nirNaya kare hoya te upayoga dvArA ja thaI zake che. kAraNake te upayoga vadhu ochA pramANamAM samasta mAM najare paDe che jaDamAM te upayoga najare paDatuM nathI. bodharUpa vyApAranuM nAma ja upayogI che. AtmAmA bAbarUpa kriyA thAya che-jaDamAM thatI nathI- tenuM kAraNa cetanAzakti che. AtmA je svataMtra dravya hoya te temAM aneka guNa hovA joIe, te pachI upagane ja lakSaNa kema kahyuM? to te zaMkAnuM samAdhAna e che ke AtmAmAM anaMtaguNa paryAya che, paNa te saumAM upaga ja mukhya che, kAraNa ke sva tathA para prakAzarUpa hovAthI upayoga ja pitAnuM tathA anya paryAyonuM jJAna karAvI zake che. AtmA je kaMI jANe che-anubhave che zrI samavAyAMga sUtra 18 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te badhuM upayogathI ja kare che. tethI te ja saghaLI paryAyamAM mukhya che. dravyArthi. katA eTale eka akhaMDa dravya, dravyarthatAmAM dravyane AdhAre rahela pradeza, guNa ane paryAya para dRSTi jatI nathI, paNa kevaLa eka dravya para ja daSTi rahe che. e dRSTinuM nAma ja dravyArthika naya che. dravyArthika naya pitAnA viSayane grahaNa karatI vakhate temAM rahelA anya guNone lepa karato nathI, paNa tene gauNa gaNe che ane pitAnA viSayane mukhya gaNe che. koI eka ke aneka cIjo viSe eka athavA aneka vyaktionA vicAra aneka jAtanA hoya che. eTale ke eka ja vastunI bAbatamAM bhinna bhinna vicArenI gaNatarI karavAmAM Ave to te aparicita lAgaze, tethI te bAbatanA dareka vicArane bodha kara azakaya thaI jAya che. tethI temanuM atisaMkSipta ke ativistRta prati pAdana karavAnuM choDI daIne madhyamamArgathI pratipAdana karavuM e nayavAdanuM kAma che. jaina darzanamAM dravyArthika ane paryAyArthika evA nayane upadeza apAya che. je ke dravyano viSaya karanAra dravyArthika naya che ane paryAyane viSaya karanAra paryAyArthika naya che chatAM paNa guNone viSaya karanAra guNAthika nayane nahIM mAnavAnuM kAraNa e che ke paryAyArthika nayamAM ja tene samAveza thaI jAya che, kAraNake guNa sahabha 5 pAna che. ahIM sUtrakAre AtmAne ka batAvyo che. ane koI kaI sthaLe aneka paga batAvyo che, te e rIte te mAnyatAo eka bIjAnI virodhI jaNAya che. A pari sthitimAM e prazna udbhavI zake ke te mAnyatAo vaccenI virUddhatA va stavika che ke avAstavika che ? te yAda e darzAve che ke uparathI dekhAtI te virUddhatA vAstavika nathI, kAraNake dravyArthikanayanI apekSAe AtmAmAM ekatva che ane prade. zArthatA-paryAyAkinayanI apekSAe AtmAmAM anekatva che. e ja viSaya saMkSiptamAM TIkAkAre A sUtra dvArA samajAvyuM che. | sU. 2 | " gayA" rUri | TIkAtha- " vA AtmA karatAM bhinna ghaTa paTa (ghaDe, paDade) Adi padArtharUpa anAtmadravya kayI dRSTie ekatva che? je apekSAe te anAtmadravya eka te pariNAmitvarUpa eka dravyArthatA che. pudgala dravya, dharmadravya, adharmadravya, AkAzadravya, ane kALa e badhAM anAtma-achavadravya che. temanAmAM je ke koI dravya saMkhyAta pradeza vALuM, koI dravya asaMkhyAta pradezavALuM, ane koI dra anaMta pradezavALuM paNa zrI samavAyAMga sUtra 19 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. che. chatA paNa A pariNAmarUpa dravyA tAnI apekSAe te badhA eka ja dharmAstikAya Adi anAhna dhrUjgyAmAM samAna pariNamananI apekSAe bhinnasvarUpatA che, chatAM paNa anupayeAgarUpa eka svabhAva (lakSaNa)thI yukata hovAne kAraNe ekatva gaNavu joie. bhAvA--jIvanA lakSaNathI je rahita hoya te ajIva kahevAya che. enu ja nAma anAtmA che. te AtmA-jIvanuM virAdhI bhAvAtmaka tattva che, te kevaLa abhAvAtmaka nathI. te ajIva tatva pAMca prakAranu che-pudRgalAstikAya, dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, ane kALa. AstakAyanuM tAtparya pradezane samUha thAya che. dhama, adhama ane AkAza e traNa dravya te pradezasamUharUpa che, ane pudgala avayavarUpa tathA avayavasamUha rUpa che, kALane astikAya nahI' kahevAnu kAraNa e che ke te pradezasamUharUpa nathI. jo te prakAranI mAnyatAthI tene astikAya kahevAya nahI teA pudgala paramANune Apa kevI rIte astikAya kahI zake che ? tA e prakAranI zakA karavI e ThIka nathI, kAraNake pudgalanu paramANu. jo ke eka pradezavALu hAya che, teA paNa aneka skadhAnuM kAraNa kahevAthI tene aupacArika rIte bahupradezI mAnavAmAM Avye che. kALa evA nathI jeTalA akAzakSetramAM eka AvabhAgI pula paramANu rahe che te bhAgane pradeza kahe che. eka jIva dravyanA dharmAstikAya ane adharmAMtakAyanA asa khyAta pradeza che pugadravyamAM koI pudRgala sakhyAta pradezI, kAi asa`khyAta pradezI ane kAi ananta pradezI hoya che. pradezanu bIju nAma 'niraza za' paNu che. pudUgala ane bIjA drabyA vacce eTalu aMtara che ke pudUgalanA pradezo skadhathI alaga alaga thaI zake che. paNa khIjA cAra (jIva dharmo, adharma ane AkAza) draSyAnA pradeze pAta peAtAnA khuM paiAthI alaga thai zakatA nathI. tenuM kAraNa e che ke pudgala sivAya bIjA cAre dravyeA tathA kALa amRta ane apradezI mAravAmA Avela che. ja amRta hAya tenA khaDita thavAnA svabhAva hetA nathI mRta dravyanA je khaMDa thai zake che, kAraNa ke saM zleSa ane vizleSa dvArA maLavAnI tathA alaga thavAnI zakita bhUta drazyamAM ja najare paDe che. te kAraNe pudgala dravyanA nAnA meATA badhAja aMzone avayava kahe che. jema pudUgalanuM paramANu pudgalane avibhAjya aMza che. e ja rIte pradeza paNa zrI samavAyAMga sUtra 20 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avibhAjaya aMza-bhAga che. te paramANuM ane pradezamAM bheda kema pADavAmAM AvyuM che ? te zaMkAnuM samAdhAna A pramANe che--je parama NunI apekSAe vicAra karavAmAM Ave te pudgala paramANuM ane pradezamAM kaI taphAvata nathI, paNa je rIte paramANuM pitAnA sakaMdhathI alaga thaI zake che te pramANe pradeza potAnA skaMdhathI alaga thaI zakatuM nathI. anAtmadravyamAM parimitatvarUpa eka dravyarthatAnI apekSAe je ekatva pragaTa karyuM che tenuM tAtparya nIce pramANe che-jaina siddhAMtanI prakriyA pramANe saghaLI astitva dharAvatI vastuo utpAda, vyaya ane dhrauvyarUpa vALI che pratyeka vastumAM be aMza me jUda hoya che eka aMza e che ke je traNa kALamAM zAzvata rahe che ane bIje aMza evo che ke je azAzvata rahe che. zAzvata aMzane kAraNe vastumAM dhrauvya rUpanI pratIti thAya che ane azAzvata aMzane kAraNe utpAda ane vyaya rUpanI saMgati thAya che eTale ke utpAda ane yaya e bane dhama vastumAM azAzvata aMzane lIdhe thAya che. evI kaI paNa vastu nathI ke je taddana zAzvata hoya ke taddana azAzvata hoya, ke tene cheDe aMza sarvathA nitya hoya ke thoDe aMza savathA anitya hoya jyAre vastumAM rahela e bane azomAMthI keI eka aMza tarapha vicArakanI dRSTi jAya che tyAre te vastu kAMte sthira rUpa lAge che athavA asthira rUpa lAge che te ema karavA mAtrathI ja te vastunuM pUrNa yathArtha rUpa jANI zakAtuM nathI te jANavA mATe te bane aMzo tarapha dRSTi paDavI joIe. enuM nAma ja pariminitya che. ane te pariNamana dareka samaye cAlyA kare che-A pariNa manathI kaI paNa vastu kaI paNa samaye alipta rahI zakatI nathI tethI te pariNamananI apekSAe samasta anAtma padArtha eka che. pariNAma be prakAranA hoya che-sadRza pariNamana (samAna pariNamana) ane visadRza pariNamana (asamAna pariNamana) jIva ane pudagala e bane dravyamAM bane prakAranAM pariNamana thayA kare che. paNa dharmAstikAya Adi dravyamAM phakata visadaMza pari. sumana thatuM nathIte dRSTie jotAM dharmAstikAyAdika dravya potapotAnA sadaza pariNAmananI apekSAe anya bhinna bhinna che chatAM paNa te badhAmAM anupagarUpa eka svabhAvatA hovAthI te daSTie jotAM te badhAM eka ja che eja TIkAkAranA kathananuM tAtparya che. A rIte bhAvArtha dvArA pradeza, pariminityatva, ane sadaza pariNamana upara saMkSipta vivecana karavAmAM AvyuM che. e ja pramANe anAtmadravyamAM ekatvanA bodhaka pariNAmirUpa eka dravyatva ane anupayogarUpa eka svabhAvatva che, te vAtanI pratIti thAya che. sU. rA zrI samavAyAMga sUtra 21 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmA ke kiyAta athavA akiya AdikA nirUpaNa keTalAka e mata dharAve che ke AtmA sarvathA niSkriya che, paNa temanI te mAnyatA barAbara nathI, kAraNa ke AtmA sakriya che. te vAta darzAvavAne mATe sUtrakAra daMDanuM svarUpa batAve che-"je TUMka ItyAdi ! TIkAtha-jJAnAdinA apahArathI AtmAne jenA dvArA pADavAmAM Ave che, athavA sArarahita karavAmAM Ave che tene daMDa kahe che. te daMDanA be prakAra che-(1) dravyadaMDa ane (2) bhAvadaMDa. lAkaDI vagere bAhA padArtha dravyadaMDa che ane mana, vacana ane kAyAnI pravRtti bhAvadaMDa che. athavA hiMsArUpa pravRtti bhAvadaMDa che. te daMDa paNa sAmAnya nayanI apekSAe eka che e ja rIte anyatra paNa ekatva siddha thayeluM mAnavuM. sU. 3 prazasta gatrayarUpa athavA ahiMsArUpa adaMDa paNa sAmAnya nayanI apekSAe eka che mAsUtra kA lokAloka kAnirUpaNa " jiriyA ra- kAyika Adi kriyAomAM athavA AstikyamAM saMgrahanayane Azrita sAmAnya rUpanI apekSAe ekatA che. sU. pA geno nidhi karavArUpa akriyAmAM athavA nAstikatvamAM paNa eja rIte ekatA che . 6 "je " "jo jo'' - leka eka che. aleka eka che-je ke urdhaka, tiryaMnleka ane aleka, evA lekanA traNa bheda paDAya che. tathA lekane asaMkhyAta pradezavALo mAnavAmAM AvyuM che. te paNa dravyArthikatAnI apekSAe temAM ekatva rahela che. e ja pramANe alekamAM paNa pradezArthatAne lIdhe jo ke anekatA che, chatAM paNa dravyArthikatAnI zrI samavAyAMga sUtra Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apekSAe temAM ekatA ja che. athavA je kaI "leka ghaNA che, aleka paNa ghaNA che" evI mAnyatA dharAve che temanI ekAntarUpa mAnyatAnuM nivAraNa karavAne mATe A sUtra kahevAmAM AvyuM che. leka ane alekamAM anekatA nathI. bhAvArtha-AkAza dravyanA ja A be bheda siddhAMtakarAe bata vyA che-(1) leka ane (2) aleka teomAM lekAkAza asaMkhyAta pradezavALuM ane alakAkAza anaMta pradezavALuM mAnavAmAM Avela che. jemAM jIva, pudgala Adi draya rahe che te leka che, ane jemAM phakta AkAza ja che te alaka che. tenuM tAtparya e che ke jIva, pudgala Adi dravya samagra AkAzamAM rahetuM nathI, paNa amuka parimita bhAgamAM ja rahe che. jeTalA bhAgamAM temane nivAsa che eTale AkAzabhAga loka kahevAya che, ane tenI bahAra AsapAsa, mera je anaMta AkAza AveluM che tene aloka kahe che. ke deva, nArakI ane manuSya AdinA nivAsanI apekSAe lekanA paNa udghaleka adheloka ane tiryazleka e traNa bheda mAnavAmAM AvyA che, te paNa dravyArthika-dravyarUpa kAkAzanI apekSAe temanAmAM abheda-ekatva AvI jAya che. e ja pramANe anaMta pradezavALuM akAkAza che. tethI anaMta pradezonI apekSAe temAM anekatAM lAge che. chatAM paNa alakAkAzarUpa dravyatvanI apekSAe temAM paNa ekava AvI jAya che. jemAM brAhmaNa, kSatriya adinI apekSAe manuSyamAM anekatA hovA chatAM paNa manuSyatvanI apekSAe temanAmAM ekatA ghaTAvI zakAya che. dravyane pitAnI aMdara stha na devAnA kAryathI te AkAzanI siddhi thAya che. 7 8 dharmAdharma kAnirUpaNa je banne "je apane ti-- dharmAstikAya eka che, adhamastikAya eka che. svabha vI ja gati kriyAzIla jIva ane pudgalenI gatimAM je nimitta kAraNarUpa hoya che te dharmadravya che. te dravya pradezanA saMghAtarUpa che, tethI tene astikAya kahela che. e rIte dharmAstikAyamAM asaMkhyAta pradezAtmakatA hovA chatAM paNa dravyotha tAnI apekSAe temAM ekatva mAnavAmAM AvyuM che. sthiti kiyA pariNata jIva ane pudgalone thalavAmAM je zrI samavAyAMga sUtra Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nimitta-sahAyaka hoya che te adharma dravya che. te adharmadravya paNa dharmadravyanI jema asaMkhyAta pradezavALuM che, tene paNa dravyArthatAnI apekSAe eka mAnavAmAM AvyuM che. bhAvArtha -dharma, adharma ane AkAza e traNe amUrta hovAthI ghaTa, paTa AdinI jema Indriyagamya nathI. tethI laukika najare temane siddha karI zakatAM nathI. je ema kahevAmAM Ave ke Agama pramANathI temanuM pratipAdana karI zakAya che, te te vAta barAbara che. paNa Agane AdhAra te siddhAMtanA anuyAyIomAM ja tenI mahattA ThasAvI zake che. tethI Agokata arthane puSTi ApanAra yukita paNa hovI joIe e yukita ja TIkAkAre ahIM ja che-jagatamAM gatizIla ane gatipUrvaka sthitizIla padArtha jIva ane pudgala e be ja che dharmAstikAya ke adharmAstikAya e bane dravyone preraNA ApIne calAvatAM nathI ke aTakAvatAM nathI. je te cAle te dharmAstikAya temane cAlavAmAM madada kare che. jema cAlavAnA svabhAvavALA mane cAlavAmAM pANI sahAyaka thAya che tema dharmAstikAya temane cAlavAmAM sahAyaka thAya che eja pramANe jIva ane pudagala je thobhe te jema musApharone bhavAmAM chAMyaDo sahAyakathA ya che tema temane thobhavAmAM adharmAstikAya sahAyaka thAya che. tethI e sAbita thAya che ke gati ane sthitinuM upAdAnA kAraNe jIva ane pudgala ja che. chatAM paNa nimitta kAraNa ke je kAryanI utpattimAM avazya apekSita che te upAdAna kAraNathI juduM hovuM ja joIe. tethI jIva, pudgalanI gatimAM nimittarUpe dharmAstikAya ane sthitimAM nimittarUpe adharmAstikAya siddha thaI jAya che. A ja kAraNe "tithinyujha dhorAraka evuM kahevAyuM che. AkAza dravyanI siddhinA viSayamAM e batAvI devAmAM AvyuM che ke-"pArAyAnA pitAnI aMdara e dharmAdika dravyone sthAna devAnuM kArya AkAzanuM che. te kAryathI tenI paNa siddhimAM muzkelI naDatI nathI rA zrI samavAyAMga sUtra 24 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApapuNaNa kAnirUpaNa je kuom "g in ti puNya eka che, pApa eka che. "puNa" dhAtumAMthI puNya bane che. puNa eTale zubha. AtmAne je pavitra kare tenuM nAma puNya che. zubha karma ja AtmAne pavitra karyA kare che, tethI zubha karmo ja puNya che. te puNya paNa sAmAnyanI apekSAe eka che. jo ke puNya prakRtinA bheda pramANe puNaya nava prakAranuM che. tathA puNyAnubaMdhI puNya ane pApAnubaMdhI puNya evA be prakAranA paNa bheda che. athavA pratyeka jIvamAM puNyaprakRtine nyUna ke adhika pramANamAM sadbhAva hevAthI temanI apekSAe te aneka prakAranuM paNa hoI zake che, A rIte anaMta jIvomAM tenuM astitva hovAne kAraNe te anaMta bhedavALuM paNa thAya che chatAM paNa sAmAnya puNyatvanI apekSAe tene eka gaNavAmAM Ave che, kAraNa ke sAmAnya potAnI vizeSa vyaktimAM rahe che. e ja pramANe jJAnAvaraNIya Adi azubha karma paNa aneka prakAranA hovA chatAM paNa azubhatvarUpa sAmAnyanI apekSAe eka che. 11 pApa zabdane atha azubhakarma che. te paNa jJAnAvaraNIya Adi pApaprakRti cenI apekSAe aneka prakAranuM che. puNyAnubaMdhI pApa ane pApAnuMbaMdhI pApanA bhedathI te be prakAranuM che; ane anaMta jIvamAM Azrita hovAthI te anaMta prakAranuM paNa che te paNa sAmAnyanI apekSAe tene eka gaNavAmAM kaI vAMdho nathI. bhAvArtha - zAstramAM annapuNya Adi bhedathI puNya nava prakAranuM kahela che. tathA je puNyathI puNyane baMdha baMdhAya te puNyAnubaMdhI puNya ane jenAthI pApane zrI samavAyAMga sUtra 25 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdha baMdhAya te pApAnuba dhI puNya, e pramANe puNyanA be prakAranA bheda thAya che. tathA judA judA mA puNya karmanI sattA ochA vadhu pramANamAM jovA maLe che, tethI te daSTikoNathI jotAM te a gata bhedavALuM paNa che. chatAM paNa sUtrakatre ahIM te badhA bhedane puNyatvarUpa sAmAnyamAM samAvI laIna eka ja mAnela che. kAraNa ke sAmAnyamAM tenA saghaLA bhedane samAveza thaI jAya che. e ja pramANe pApa paNa prANAtipAta AdinA bhedathI aDhAra prakAranuM che. puNyAnubaMdhI pApa ane pApa nubaMdhI pApanA bhedathI be prakAranuM, ane anaMta jIvomAM rahevAnI apekSAe anaMta prakAranuM che te paNa pApatvarUpa azubha sAmAnya apekSAe te badhA eka ja che. je je karmone baMdha paDe che te badhAne vipAka (phaLa) kevaLa zubha ke azubha ja nathI hotA. parantu adhyavasAyarUpa kAraNanI zubhAzubhanA nimittathI te zubhAzubha banne prakAranuM thAya che. zubha adhyavasAyathI thayela vipAka zubha hoya che ane azubha adhyavasAyathI nirmita vipAka azubha hoya che. je pariNAmamAM saMkaleza eTale ocho haze, te pariNAma eTaluM ja vadhAre zubha haze. je pariNAmamAM saM kaleza vadhAre haze te pariNAma eTaluM ja azubha haze zubha pariNAmathI puNyaprakRtino baMdha baM dhAya che, ane azubha pariNAmathI pApaprakRtiyone baMdha baMdhAya che, evuM je zAstrIya vidhAna che te ApekSika che. kAraNa ke jema azubha adhyavasAya vakhate prathama Adi guNasthAmAM jJAnAvaraNIya Adi saghaLI puNya pApa prakRtine je pramANe baMdha baMdhAya che e ja pramANe chaThThA vagere guNasthAnamAM zubha adhyavasAyane vakhate paNa saghaLI puNya pApa prakRtino saMbhavita baMdha baMdhAya che ja. te zubha adhyavasAyathI puNyane ane azubha adhyAvasAyathI pApane baMdha baMdhAya che, te kathana ekAntataH saMgata kevI rIte mAnI zakAya ? tethI te kathana ApekSikA ja mAnavuM joIe. ane anubhAga ane sthitibaMdhanI apekSAe tenI sagatatA samajI levI joIe. kaI paNa eka pariNAma evuM nathI ke je ekAntataH zubha ke azubha kahI zakAya dareka pariNAma zubha, azula athavA banne rUpa hovAM chatAM paNa temAM je zubhatva azubhatvane vyavahAra karavAmAM Ave che te gauNa mukhya bhAvanI apekSAe mAna joIe tethI je za ma pariNAmathI puNyaprakRtimAM zubha anubhAga baMdhAya che e ja pariNAmathI pApaprakRtimAM azubha anubhAga paNa baMdhAya che. tethI ulaTuM je pariNAmathI azubha anubhAga baMdhAya che. e ja pariNAmathI puNyaprakRtimAM zubha anubhAga paNa baMdhAya che, temAM eTalo ja taphAvata che ke--jema prakRNa zubha zrI samavAyAMga sUtra 26 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariNAmathI thanAra anubhAga prakRSTa (baLavAnI hoya che ane azubha anubhAga nikRSTa (nabaLa) hoya che e ja pramANe prakRSTa azubha pariNAmathI baMdhAnAra azubha anubhAga prakRSTa hoya che ane zubha anubhAga nikRSTa hoya che. e ja pramANe sthitibaMdhamAM paNa e ja vAta samajavAnI che. A rIte puNya pApa prakRtimAM bhinnatA hovA chatAM paNa zAstrakAre je ekatA darzAvI che te puNyatva ane pApatva rUpa sAmAnyanI apekSAe darzAvela che.11125 baMdhamokSa kAnirUpaNa je vaMde, "je meM rUtibaMdha eka che, mokSa eka che. jIva kaSAya yukata thAya che te kaSAyanA sadbhAvathI karmanAM yogya pudgalene grahaNa kare che, tene baMdha kahe che. te baMdha eka che. jo ke prakRtibaMdha, sthitibaMdha, pradezabadha ane anubhAgabaMdha, e rIte baMdhanA cAra bheda paDe che, chatAM paNa sAmAnyanI apekSAe te eka che. athavA dravyabaMdha ane bhAvabaMdha nAmanA paNa tenA be bheda che. nigaDa AdithI je baMdha baMdhAya che. te drabaMdha che, tathA karmapudgalene ane Atmapradezane je eka kSetrAvahAga rUpe saMzleSa thAya che te bhAvabaMdha che. A pramANe be prakAranA baMdha hovA chatAM paNa samAnyanI apekSAe khaMdha eka ja che 13 karmarUpI baMdhanathI AtmAnuM alaga thavuM te mekSa kahevAya che, te mekSa paNa jJAnAvaraNIya Adi ATha kamAMthI te te karmonA chUTavAne lIdhe ATha prakArane che. paNa mukata thavA rU5 sAmAnyanI apekSAe te eka prakArano ja che. athavA dravya ane bhAva, e be bhedathI mokSa be prakArane paNa che, chatAM mekSa sAmAnyanI apekSAe eka prakArane ja che. temAM bheda nathI. athavA jIvanI mukita eka vAra ja thAya che. vAraM vAra nahIM tethI pratyeka jIvane eka eka ja mekSa che. mukata thayela jIvane pharI mokSane abhAva hoya che. te apekSAe mokSa eka ja che. 14 bhAvArtha-sUtrakAre A sUtra dvArA baMdha ane mekSamAM sAmAnyanI apekSAo ekatA zrI samavAyAMga sUtra Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzAvI che. baMdhanuM lakSaNa A pramANe che-sAthatyAta navA meLo yogyAnA cAna sAva vadhaH eTale ke jyAre jIvakaSA yayukata thAya che tyAre te aneka prakAranI paugalika vargaNAomAMthI kamarUpI pariNAmane prApta karavAnI yegyatAvaLI vagaNuone grahaNa kare che. ane temane grahaNa karIne AtmapradezanI sAthe viziSTa rIte joDI de che. jo ke jIva svabhAvathI amata che ane paugalika karmavagaNAo mUta che, tethI amUrtanI sAthe mUrtinuM viziSTa rIte joDAvuM te vAta asaMbhavita jevI lAge che. chatAM paNa AtmA anAdi kALathI karmasaMbaMdhavALa hovAne kAraNe mUrta je thaI javAthI mUrta karma pudgalone grahaNa karI le che, ane tene kamarUpe pariNAve che. jema khAdhela bhejanane vividha prakArane rasa 2kata Adi rUpe pariName che e ja pramANe grahaNa karAyela kama vagaNAo paNa jJAnavaraNIya Adi rUpe pariName che. AtmapradezanI sAthe kamarUpe pariNata thayela pudgalene te saMbaMdha ja-saMgarUpa ja "baMdha gaNAya che. zAstramAM mithyAdarzana avirati, pramAda, kaSAya ane yega, A badhAne karmabaMdhanA hetu batAvyA che. tenuM tAtparya e che ke prakRtibaMdha, sthitibaMdha, anubhAgabaMdha, ane pradezabaMdha e pramANe cAra prakAranA je baMdhatatva darzAvyA che temAMnA prakRti baMdha ane pradeza che, e bane egathI thAya che. sthitibaMdha ane anubhAgabaMdha e banne kaSAyathI thAya che. baMdhavanA A cAre prakAre eka ja karmamAM saMbhavita cAra aMzarUpa che. guNasthAnene laIne je karmabaMdhanAM kAraNone vicAra karavAmAM Ave te pahelA guNasthAnamAM baMdhanuM kAraNa mithyAdazana che cothA guNasthAna sudhI avirata chaThA guNa sthAna sudhI pramAda, dasamAM guNasthAna sudhI kaSAya ane teramAM guNasthAna sudhI yoga. A rIte e pAMca ba dhahetuomAMthI jyAM jyAM pUrvanA (AgaLanA) baMdha hetu haze tyAM temanI pachInA paNa badhA baMdhahetu haze e niyama che paNa jayAre pachInA-haze tyAre pUrvanA AgalA baMdhahetu hoya paNa kharA ane na paNa hoya A rIte baMdhamAM mithyAtva Adi aneka kAraNo rahelAM hoya che chatAM paNa ahIM je "sakaSAyasadbhAvAt karmaNo yogyAn pudgalAn upAdatte sa pudgalasaMzlezo baMdhaH" evuM kahevAmAM AvyuM che. te anya hetuo karatAM kaSAyanI pradhAnatA darzAvavAne mATe ja kahevAyuM che tema samajavAnuM che. zaMkA-kaSAyathI kamane je baMdha che te to dazamAM guNasthAna sudhI ja baMdhAya che, paNa yogathI je karmabaMdha baMdhAya che te teramAM guNasthAna sudhI jAya che, A rIte baMdha hetaomAM kaSAyanI pradhAnatAne badale yoganI pradhAnatA zuM AvI jatI nathI ? zrI samavAyAMga sUtra 28 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhAna--yeAganA nimittathI pedA thayela prakRti ane pradezaba dha AtmAne eTale parAdhIna banAvatA nathI ke jeTaleA parAdhIna sthitibaMdha ane ane anubhAgamadha banAve che, tethI badhemAM te e badhAnI pradhAnatA batAvavAne mATe evu kahevAyuM che. ka pudagale mAM AtmAnA jJAnAdika guNAne rokavanI tathA sukhadu: kha Adi devAnI je prakRtinuM nirmANa thAya che svabhAva bane che tenu nAma ja prakRtibaMdha che. (1) prakRtinuM karma pudgalemAM amuka samaya sudhI cuta na thavuM-e ja prakRtinu temanAmAM amuka samaya sudhI sthira rahevAnuM nirmANa thavu-tenuM nAma sthitibadha (2) tIvratA maMdatA Adi rUpe ka puddagalAnu' phaLa devuM tenuM nAma anubhAgama dha che. (3)kama pudgalAmAM svabhAvAnusAra amuka pramANamAM vaheMcAi javAnuM nirmANa thavuM tene pradezabaM dha kahe che (4) prakRtikha dha ane pradezamAMdhamAM eTalA ja taphAvata cheke AtmAnI sAthe baM dhadazA pAmela kama pudgalAmAM je jJAnAdika guNAne rAkavAnA svabhAva nimi`ta thAya che te prakRtibaM dha che, ane AtmAnI sAthe ba`dha prApta je karma pudgaleA che te keTalA thayA che, te pradeza gaNanAne pradezamadha kahe che. A rIte te madhanA aneka prakAra che, chatAM paNa baMdha sAmAnyanI apekSAe te eka che. tamAM bheda nathI bhale prakRtiaMdha hoya ke pradezAdi baMdha hoya- koipaNa aMdha hoya-paNa sAmAnya rIte te tema dha ja che, A dRSTikANathI jotAM te eka ja che. tethI sUtrakAre ema kahyuM che. 13aa "6 jJAnAvaraNIya Adi ATha prakAranAM karmonA AtmAmAMthI taddana nAza thavA tenuM nAma mekSa che. eka vAra baMdhAyela kamatA kayAreka tA kSaya thAya che ja, paNa evAM kanu adhana pharIthI saMbhavita paNa che--athavA evA prakAranu kAi paNa karma hajI zeSa hAya tA evI sthitimA karmonA Ayantika kSaya thayA che" ema kahI zakAya nahI. AtyAntika kSaya' nuM tAtparya e che ke pahelAM baMdhAyelAM karmonA tathA navIna karmI aMdhAvAnI cAgyatAnA abhAva, Atyantika kama kSaya vinA meAkSanI prApti kadI paNa saMbhavI zakatI nathI, tethI jJAnAvaraNIya Adi ATha karmonA kSayanI apekSAe mekSa paNa ATha prakArane mAnI zakAya che, paNa kameiAcana rUpa sAmAnyanI apekSAe te paNa eka ja che. eTale ke je jIva eka vAra mekSa prApta karI le che te jIvane sa'sAramAM pharI janma dhAraNa karavAnA kAraNeAnA abhAva hAvAthI pharI janma dhAraNa karavA paDatA nathI. tethI je sthiti prApta thaI gaI te sAdi hovA chatAM paNa aparyavasita (ananta) khanI jAya che, A rIte punaH prAptinA abhAvane kAraNe paNa meAkSa eka ja che. 14 zrI samavAyAMga sUtra 29 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Asrava aura saMvara kAnirUpaNa "jIne kAraNe kRti' Asava eka che. sava2 eka che. jIvano puNya ane pApanI sAthe je saMbaMdha thAya che, tenuM nAma baMdha che, evuM hamaNAM kahevAmAM AvyuM che. te te ba dhanu je ka raNa che te " AtmAmAM je vaDe karma praveza kare che" te vyutpatti pramANe Asava che. te mithyAtva AdinA bhedathI aneka prakAranA che chatAM paNa sAmAnyanI apekSAe eka che athavA dravya ane bhAva, e be bhedathI paNa Asava be prakAranA che. pANI upara taratI hoDImAM chidra dvArA jalanuM pesavuM, nALAmAM taLAvamAM pANInuM AvavuM, e badhA jema dravyAsava che tema Idriyada dvArA jIvanA pradezamAM je karma pudgalene saMzleSa thAya te bhAvAsTiva che. A rIte AsravamAM dvividhatA hovA chatAM paNa sAmAnyanI apekSAe te eka ja che.1pa vedanA aura nirjarA kAnirUpaNa "je saMvare phuvAra AsavathI ulaTa zabda saMvara che. prANAtipAta Adi karmane AvavAnA je kAraNe che temane je AtmapariNAma dvArA rekavAmAM Ave che te Ama pariNAmane saMvara kahe che. eTale ke Asavano nirodha thavo te ja saMvara che. te saMvara gupti Adi upAya dvArA thAya che. saMvaranA upAyabhUta guti AdinA aneka bheda che. tethI te bhedanI apekSAe saMvara paNa aneka prakAranA che. tathA dravyasaMvara ane bhAvasaMvara evA tenA be bheda paNa che. chatAM sAmAnyanI apekSAe te eka ja che. | bhAvArtha-jema nAvamAM chidra dvArA pANI praveze che tema AtmAmAM mithyAtva Adi dvArA karmayuddagalono praveza thAya che. A pramANe AvavuM ene ja AsTava kahe che. A Asava ja saMsAranuM kAraNa che. AsavathI baMdha baMdhAya che, tethI A stravane baMdhanuM kAraNa manAya che. te karmabaMdhanA heturUpa je Asava che te mithyAtva AdinA bhedathI vividha prakAranA che, chatAM paNa tene sUtrakAre eka darzAvela che te Asava sAmAnyanI apekSAe darzAvela che jemAM judAM judAM vRkSamAM eka vRkSatva zrI samavAyAMga sUtra 30 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAnya rahe che ane te apekSAe samasta vRkSAne eka mAnavAmAM Ave che, e ja pramANe mithyA darzana AdimAM tathA vyAsava, bhAvAsavamAM AsavarUpa eka sAmAnya dhama rahe che. te kAraNe te paNa eka che. temanAmAM bhinnatA nathI. savara eTale Amravane rAkavA te--je mAga bhuta kAraNAthI karmonuM Agamana thatuM hatuM te mArgonuM baMdha thaI javuM tenuM nAma saMvara che. te saMvara gupti Adghi upA cethI sAdhI zakAya che. aMhI' 'Adi' padmathI samiti, dharma, anuprekSA, parISaha, jaya ane cAritra grahaNa karavAmAM Avela che. gupti, samiti AdinA bhedathI te ma vara tatva aneka prakAranuM che. chatAM paNa AsavathI ulaTA 'savara' te sAmAnya dharmanI apekSAe te tatva eka ja che. 5165 "nA veyAti / TIkA-vedanA eka che, nirjarA eka che. svabhAvathI athavA udIraNA karaNI udayAvalikAmAM praveza thayela karmInA anubhava karavA tenu nAma vedanA che. te vedanA pratyeka jIvane jJAnAvaraNIya a ATha prakAranA karmonI hAya che, ka` ATha prakAranA hAvAthI temanI vedanA paNa ATha prakAranI hoya che, tathA vipAkeAya ane pradezeAyanA bhedathI te e prakAranI hoya che A rIte vedanAmAM vividhatA hovA chatAM paNa vedanA sAmAnyanI apekSAe eka ja che 517 'CIT HY vedanA daramiyAna AtmapradezamAMthI karmonuM je parizalana-alaga heAvAnI kriyA thAya che. te nirjarA paNa ATha prakAranAM karmomAMthI te te karmAMnA jharavAthI-chUTavAthI ATha prakAranA ane khAra prakAranAM tapathI pedA thayela hAvAthI khAra prakAranI tathA koi paNa prakAranI icchAvinA kSudhA (bhukha), tRSA, zIta, ane uSNatA sahana karavAthI ane brahmacarya dhAraNa karavA Adi rUpa vividha prakAranA kAraNeAthI utpanna thavAthI aneka prakAranI che. tathA dravyani rA ane bhAvanajarA evA tenA be bheda che. temAM vastrAdikanI nirA bhAva nirA-jI dazA-draya niA che ane konI nirA bhAvanA che A rIte te nirA jo ke aneka prakAranI che, te paNa bhedonI apekSAe na jotAM svarUpa sAmAnyanI apekSAe jotAM te eka ja che. nirAmAM karmonA ekadezaya kSaya thAya che ane meAkSamAM sa MpUrNa paNe kSaya thAya che. 18) zrI samavAyAMga sUtra 31 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sasasUtrI dvArA Azraya vizeSa kA nirUpaNa havenAM sAta sUtramAM sUtrakAra Azraya vizeSanI samajUtI Ape che - "gaMdI rUAhi TIkAthajaMbudvIpa nAmanA dvIpanI laMbAI tathA pahoLAI lAkha lAkha yojananI darzAvI che. apratiSThAna nAmanI sAtamI naraka bhUminA madhyama AvAsanI laMbAI tathA pahoLAI lAkha lAkha jananI batAvI che. eja rIte pAlaka nAmanuM yAnavimAna AyAma ane vidhvaMbhanI apekSAe eka lAkha jananuM gaNAya che. sarvArthasiddha nAmanuM pAMcamuM mahAvimAna paNa AyAma ane viSkabhanI apekSAe eka lAkha yojanAnuM kahela che. bhAvArtha-laMbAI pahoLAInI apekSAe jabUdvIpa nAmane pahele dvIpa, aka tiSThAna nAmanI sAtamI narakabhUmine madhyama avAsa saudharmanuM pAlaka nAmanuM yAna vimAna ane anuttara devakanuM sarvArthasiddha nAmanuM pAMcamuM vimAna, te cAre eka eka lAkha ejananA che. 1-4 cAra gati ke AzrayI rahanevAle jIvAM kI sthiti Adi dharma kAnirUpaNa "cAnava rUAvi TIkAtha- Adra nakSatra eka tArA vALuM che. citrA nakSatra eka tArA vALuM che. svAti nakSatra paNa eka tArA vALuM che. chA have pachInA aDhAra sUtrathI sUtrakAra AzrayI jIvanI sthiti Adi dharmonI samajUtI Ape che -"mIre baM thaImAI tyAra TIkArtha-A ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIonI sthiti jinadeve eka palyanI kahI che A ratnaprabhA pRthvImAM nArakIonI utkRSTa sthiti eka sAgaranI kahela che. A bIjI pRthvImAM nArakIonI jaghanya sthiti eka sAgaranI kahela che. 3 zrI samavAyAMga sUtra 32. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvArtha-lokanA traNa bhAga che- adhaka, madhyaleka ane urvileka meru parva tanA samatalanI nIce nava jananI UMDAI pachInA bhAgane adhobhAga gaNavAmAM Ave che, je AkAzamAM UMdhA paDelA zakarAnI jema nIce jAya tema vistIrNa thatuM jAya che. samatalanI nIce tathA uparanA nava navase ja eTale ke kula aDhAraso janane madhyaka che, je AkAramAM jhAlaranA je barAbara laMbAI pahALAI vALe che. madhyalokanA upara badho bhAga udghaleka kahevAya che, jene AkAra mRdaMga jevo che. adhelokamAM narakabhUmi che. te sAta che. te eka ja hAramAM nathI paNa ekanI nIce bIjI evI rIte Avela che. tenuM vadhu varNana zAstromAM che pahelI bhUminuM nAma ratnaprabhA che. temAM tera prastara-thara-che. be mALa vALA gharanA taLa samAna hoya che. temAM je ceNuM prastara che temAM madhyama sthiti eka palyanI che. e apekSAe sUtrakAre keTalAka nArakIonI eka patyanI tyAM sthiti che ema kahyuM che. e ja pahelI narakamAM nArakIonI utkRSTa sthiti eka sAgaropamanI che. pratyeka prakAranA jIvonI sthiti jaghanya ane utkRSTa ema be prakAre kahI zakAya che. jenA karatAM ochI sthiti maLe nahIM tene jaghanya kahe che ane jenAthI vadhAre na maLI zake te sthitine utkRSTa kahe che prathama narakamAM je eka sAgaranI utkRSTa sthiti kahI che e ja bIjI narakamAM jaghanya sthiti che. sU 1-2-3 puramA' rUkyArA TIkAtha--asurakumAromAM keTalAka asurakumAranI eka palyanI sthiti che. jA asurakumAra devomAM keTalAka asurakumAra devonI utkRSTa sthiti eka sAgarepamathI saheja vadhAre che. papA asurakumAronA Indrone bAda karatAM bhUminI eka yApamanI sthiti che dA bhAvArtha--bhavanavAsI nikAya A pramANe che-asurakuma 2, nAgakumAra, supa rNakumAra vidyutakumAra, agnikumAra, dvIpakumAra, udadhikumAra, dizAkumAra, pavanakumAra ane svanitakumAra, temAMnA keTalAka asurakumAronI utkRSTa sthiti eka paLepamanI che. zrI samavAyAMga sUtra 33 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA dakSiNA ane uttarAnA asurendronI utkRSTa sthiti kramaza: eka sAgarApamanI ane eka sAgarApamathI thoDI vadhAre che dakSiNA nA adhipati camara ane uttarAnA adhipati bali che. arakumAreAnA e e indro sivAyanA bAkInA nava bhavanavAsIonI je eka palyApamanI sthiti khatAvavAmAM AvI che te madhyama sthitinI apekSAe batAvela che tema samajavuM. asurakumArI bhUmija kahevAtA nathI kAraNake te mATe bhAge AvAsAmAM ane kayAreka bhavanamAM vase che. tathA nAgakumAra Adi nava bhavanapati sAmAnya rIte bhavanAmAM ja rahe che. ratnaprabhAnA pRthvIpiDamAMthI upara nIcenAM eka eka hajAra ceAjana cheDI daIne vaccenAM eka lAkha aThThotera hajAra cAjana parimANa bhAgamAM badhI jagyAe AvAsA che, paNa bhavana tA ratnaprabhAnI nIcenA nevuM hajAra yeAjana parimANa bhAgamAM ja hoya che. AvAsa meTA maMDapa jevAM hoya che, ane bhavana nagara jevAM hAya che. bhavana bahArathI gALa aMdarathI samacatuSkoNa ane taLiyethI puSkarakaNikA jevAM hoya che. sU.4-5-6 5 "gasaMvikhavAsa kaya" cAdhi / TIkA--asakhyAta vanAM AyuSyavALA saMjJIpa cendriya tiya cAnI-eTale ke haimavata ane araNyavata kSetramAM utpanna thayela keTalAka tiya ca ceAnivALAnI eka palyopamanI sthiti.hAya che ghaNA asaMkhyAta vanAM AyuSyavALA gaja sannI manuSyAmAMthI keTalAka manuSyeAnI sthiti eka lyeApamanI che 585 vyaMtaradevAnI zrI samavAyAMga sUtra 34 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utkRSTa sthiti eka patyeApamanI che mAlyA jyAtiSTha devAnI--candra vimAna devAnI utkRSTa sthiti eka palyApama karatAM eka lAkha varSanI vadhAre hoya che. 51nA o bhAvA -bhAgabhUmiyA manuSya ane tiya ca ja asaMkhyAta vaSaeNnAM AyuSyavALA hoya che. haimavata ane araNyavata e bhAgabhUminAM kSetrA che. bhegabhUmimAM asaMjJI jIva hotA nathI. asaMkhyAta vaSaeN jIvanArA manuSyA trIsa akama bhUmiyAmAM chappana antadvIpema ane karmabhUmiyAmAM utpanna thatA yugalikA ja che, paNa asaMkhyAta vaSa jIvanArAM tiryaMce te uparokata kSetra uparAMta aDhI dvIpanI ahAranA dvIpa samudromAM paNa maLe che. akama bhUmiyA AdimAM janmelA manuSya ane tiya canI bhavasthiti eka sarakhI nathI eka pakSathI paNa adhika che. keAnI keTakeTalI che te bIjA zAstronI madadathI jANI zakAya che, ahIM teA asaMkhyAta vanAM AyuSyavALA je sajJI paMcendriya manuSyAnI ane tiyacAnI sthiti eka patyeApamanI batAvavAmAM AvI temanA nirdeza karyo che. hemavata ane araNyavata kSetronA saMjJI pacendriya tiya`ca ane gabha`ja saMjJIpa'cendriya manuSya e bannenI eka padhdhApamanI bhavasthiti darzAvI che. Ama to tiya ceA ane manuSyeAnI sthiti utkRSTa traNa palyanI mAnavAmAM Ave che. vyantaradevAnAM bhavana, ane nagararUpa AvAsa aneka prakAranAM hoya che, tethI devAne vyantara kahevAya che. temanI vyutpatti A pramANe che--vi=vividha, antarasthAna cemAM te yantrAH temanAM bhavaneA ratnaprabhA pRthvInA je pahelA ratnakAMDa che temAM upara ane nIce se| se| yeAjana cheADIne bAkInA ATha sA yeAjana pramANa madhyabhAgamAM che. aca vividha prakAranA pahADA ane guphAonAM antarAmAM (sthAneAmAM) tathA vanAnI aMdara vasavAne kAraNe temane ntara kahe che. athavA te saghaLAM sthAnA temanI krIDA karavAne mATe hAya che. kAraNake pa tAdi sthAnAmAM krIDA karavI temane game che, tethI paNa temane vyantara kahe che. athavA 65 vAmanta" nI saMskRta chAyA "vAnamantA" paNa thAya che. vanemAM sthAnamAM je hAca temane vAnamantara kahe che. ahIM dhRSAdarAdithI maiM" nA Agama thayeA che. te byantaradevAnI sthati eka patyeApamana mAnavAmAM Ave che. jyAtiSTha devAthI ahIM candranAM vimAnanA devA grahaNa karela che, kAraNake temanI sthiti eka palcApama karatAM kaMIka vadhu kahela che. ma tA grahAnI utkRSTasthiti eka patyepamanI che. nakSatronI utkRSTasthiti adha pakScApamanI che. tArAnI utkRSTa sthiti palyApamanA ceAthA bhAganI che. cha-8-9-10mA zrI samavAyAMga sUtra 35 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devo ke sthityAdi kAnirUpaNa " " rUAri ! TIkArya-saudharmakalpamAM devanI jaghanya sthiti eka pApamanI che. saudharmaka5mAM keTalAka denI utkRSTa sthiti eka sAgaropamanI che. IzAna kala5mAM devenI jaghanya sthiti eka patyathI cheDI vadhAre che. IzAnaka95mAM keTalAka devenI jaghanya sthiti eka sAgaropamanI che. bhAvArtha-saudharmaka95mAM devanI utkRSTa sthiti be sAgaropamanI ane izAna kalpamAM be sAgarepamathI zeDI vadhAre batAvI che. saudharmakalpamAM keTalAka evA paNa de che ke jemanI sthiti eka ja sAgaranI hoya che. e ja pramANe IzAnaka95mAM eka palyopamathI thoDI vadhAre che 11-14 ne tevA sAra" rUri TIkAI-IzAna nAmanA bIjA devalekanA sAtamAM prastaramAM sAgara, susAgara, sAgarakAnta, bhava, mAnuSettara, ane leAkahita, e sAta vimAna che. te vimAnamAM utpanna thayelA je deve che temanI utkRSTa sthiti eka sAgaropamanI hoya che, devenI ja sthiti sAgaropamanI hoya che. devIonI nahIM. te deve eka pakhavADiyAne aMte aMdara ucchavAsa le che ane eka pakhavADiyAne aMte aMdara ni:zvAsa le che. A pramANe eka mahinAne aMte bahAra ucchavAsa le che ane eka mahinAne aMte bahAra nizvAsa le che temane eka hajAra varSa pachI AhAra saMjJA thAya che. keTalAka evA ja hoya che ke je bhavasiddhika hoya che, teo ekaja bhava karIne siddhi avasthA prApta karanArA thaze, AtmAnA anaMta jJAnAdika guNone upabhega karanAra thaze, samasta karmomAMthI chUTanArA thaze, dareka rIte kRtakRtya thaze, ane badhA prakAramAM dukAno aMta lAvanAra thaze. 15-18 zrI samavAyAMga sUtra 36 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDAdi kAnirUpaNa A pramANe sAmAnya nayanI apekSAe vastuomAM eka saMkhya nuM kathana karIne have sUtrakAra temanAmAM vizeSa nayanI apekSAe karIne dvitIya samavAyamAM be, benI saMkhyAnuM kathana kare che--ro vaMdA vattA yAra ! TIkArya--tIrthakaroe daMDa be banAvyA che. te A pramANe che. pahelo artha daMDa ane bIje anarthadaMDa. rAzI be batAvI che. pahelI jIva rAzi ane bIjI ajIva rAzi, baMdhana be prakAranAM che-(1) rAgabaMdha ane (2) haiSabaMdha pUrvAphAgunI nakSatra be tAravALuM uttaraphALunI nakSatra be tArAvALuM, pUrvAbhAdrapada nakSatra be tArAvALuM, ane uttarA bhAdrapada nava be tArAvALuM darzAvyuM che. 8 do saMkhyA viziSTa devAdikonI sthiti kAnirUpaNam "mIse " rUArA TIkAtha-A ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nAkInI cothA prastaramAM be palyamanI sthiti batAvavAmAM AvI che. bIjI pRthvImAM keTalAkana rakIonI sthiti paNa be po. pamanI kahela che. ane e ja bIjI pRthvImAM keTalAka nArakIonI sthiti be sAgara5manI kahela che. te te chaThThAM prastaranI apekSAe madhyama sthiti kahela che tema samajavuM asurakumAra devomAM keTalAka devenI pApamanI sthiti kahela che. asara kumAranA camara ane bali e be Indro sivAyanA uttarArdhanA nAgakumAra Adi bhavanavAsI devAnA bhUtAnaMda Adi je nava Idro che. temanI be palyathI saheja ochI sthiti batAvI che asaMkhyAta varSanAM AyuSyavALA harivarSa ane myaka varSamAM utpanna thayela keTalAka bhAgabhUminA pacendriya tiryacenI sthiti be palyopamanI kahela che. e ja pramANe asaMkhyAta varSanAM AyuSyavALA gabha ja saMjJI paMcendriya evA zrI samavAyAMga sUtra 37 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalAka manuSya nI sthiti be palyopamanI kahela che te sthiti paNa harivarSa ane ane ramyakavaSa kSetranI apekSAe kahevAmAM AvI che tema samajavuM palA "oine je rUA TIkAtha-saudharmaka95mAM ane IzAnakalpamAM keTalAka devenI be sAgaropamanI sthiti kahela che. te saudharmaka5mAM keTalAka devenI utkRSTa sthiti be sAgaropamanI che. paNa je bIjuM IzAnaka95 che temAM devenI sthiti be sAgaropamathI thoDI vadhAre che. sanaskumAra ka5mAM devenI jaghanya sthiti be prakAranI che, paNa mAhendrakalpamAM devanI jaghanya sthiti be sAgarepamathI DI vadhAre che ? ne tevA sucAra | TIkAtha-zubha, zubhakAnta, zubhavarNa, zubhagaMdha, zubhalezya zubhasparza, ane saudharmAva. taMka, e sAta vimAnamAM je jIva deva rUpe utpanna thAya che temanI sthiti utkRSTa rUpe be sAgaropamanI hoya che. te de be pakhavADiyAmAM eTale ke mahine-bahAra tathA aMdara ucchavAsa-nizva sa le che te devone be hajAra varSa bAda AhAra saMjJA utpana thAya che. tyAM je bhavasiddhika jIva hoya che teo manuSyanA be bhava karIne siddhigati prApta karaze, AtmAnA anaMta jJAnAdika guNane upabhoga karaze, samasta kamene AtyaMtika kSaya karaze, tathA kRtakRtya thaI jaze, ane samasta prakAranAM duHkhene anta lAvaze. 115 zrI samavAyAMga sUtra 38 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIna saMkhyAviziSTa tIsarA samavAya meM tIna prakAra ke daMpnAdikAnirUpaNa have sUtrakAra trIjuM samavAya pragaTa kare che-"to hRhA" kurAri TIkAtha-cAritra AdinA vinAzathI AtmAne jenAthI niHsAra banAvI devAmAM Ave che tenuM nAma daMDa che. te daMDa traNa prakAranA bhagavAne batAvyA che-(1) mane daMDa, (2) vacanadaMDa (3) kAyadaMDa. gupti traNa prakAranI che-(1) managupti, (2) vacanagupti ane (3) kAyagupti. zalya traNa prakAranAM che-(1) mAyAzalya, (2) nidAna zalya, ane (3) mithyA darzana zalya. gaurava traNa che -(1) Rddhigaurava (2) rasagaurava ane (3) sAtA gaurava. virAdhanA traNa che-(1) jJAna virAdhanA, (2) darzana virAdhanA ane (3) cAritra virAdhanA mRgazirSa nakSatra traNa tArAvALuM che. puSya nakSatra traNa tArAvALu che jayeSThA nakSatra traNa tArAvALuM che azvinI nakSatra traNa tArAovALuM che ane bharaNI nakSatra traNa tArAevALuM che. bhAvArtha--jenA saMbaMdhathI AtmA potAnA cAritrane vinAza karIne niHsAra banI jAya che tenuM nAma daMDa che. doSayukata mananA saMbaMdhathI AtmAmAM karmavarga NAonuM je karmarUpe pariNAma thAya che, tenuM nAma manodaMDa che. e ja rIte devayukata vacana dvArA ane doSayukata kAyA dvArA paNa A mAne daMDane pAtra thavuM paDe che. tethI mana, vacana ane kAyAnA bhedathI daDanA traNa prakAra darzAvyA che mana, vacana, ane kAyAno sArI rIte nirodha kare tene gupti kahe che. te gupti paNa traNa prakAranI che--mane gupti-manane azubha pravRttithI dUra rAkhIne zubha pravRttimAM joDavuM vacanaguti-vacanane azubha pravRttimAMthI haTAvI laIne zubha pravRttimAM joDavA, eTale ke belavAnA dareka prasaMge vANInuM niyamana karavuM ke prasaMgopAta mauna dhAraNa karavuM te vacanagupti che kAyagupti-koI paNa cIja levAmAM ke akhavAmAM athavA besavA uThavA, cAlavA Adi kriyAmAM kartavya akartavyane viveka rahe e rIte zArIrika pravRttinuM niyamana karavuM te kAyagupti kahevAya che. jIvananirvANamAM gutine meTe phALe rahe che. kAraNa ke tenA vinA bhavabaMdhanamAMthI mukata thaI zakAtuM nathI. guptimAM mAtra azubha pravRttithI dUra rahIne zubha pravRttimAM pravRtta thavAnuM hoya zrI samavAyAMga sUtra 39 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. cAritranI sAthe saMbaMdha hovAne kAraNe aprazasta kiyAone nagraha kare te IcchanIya che. samitimAM sakriyAmAM pravartana mukhya hoya che. tenuM tAtparya e che ke prazasta kriyAomAM paNa mananuM niyamana karavuM, mauna dhAraNa karavuM, ane zArIrika kriyAonuM niyamana karIne jIvanuM rakSaNa karavuM te anukrame mane gupti, vacanagupti ane kAyamurti che. zalya eTale kAMTe athavA evI ja ke I tIkSaNa vastu,ke je zarIrane vAgatAM ja zarIra tathA manane asvastha karI nAkhe che, ane ke I paNa kArya karavA mATe AtmAne ekAgra thavA detI nathI, tethI AtmA zalyathI ADakhIlI bhegavyA kare che. te zalyanA traNa prakAra che mAyA mithyA, ane nidAna e traNe bhAvazalya che. bANa Adi bahAra bheMkAtI vastuo dravyazalya che. vatI banavAne mATe te jarUrI che ke teNe traNe bhAvazalyane saMpUrNa parityAga karavo joIe. jyAM vatI banavAnuM vidhAna che tyAM te vatI AtmAne te zalyane saMpUrNa rIte parityAga karavAne Adeza e kAraNe che ke tenA prabhAvathI avrata paNa vratanA jevA lAge che. mAtra ahiMsA Adi vrata aMgIkAra karavAthI ja koI sAco vatI banI jatuM nathI. sAce vratI banAvane mATe teNe e zAne taddana parityAga karavo Avazyaka che jema ke-svastha manuSyanA paga AdimAM vAgela kAMTe tenA cittane asthira banAvI nAkhe che ane lakSyathI vyagra karI nAkhe che. e ja pramANe e zalya paNa vatIne potAnA vatanI sAcI ArAdhatA karavA rUpI. layathI akuzala pariNAma yukata tathA vyagra banAve che vratane aMgI. kAra karavA te eka vAta che ane temane potAnA jIvanamAM utAravA te alaga vAta che. A zalyanA sadvAvamAM vatI pitAnI mAnasika sthitinuM samatolapaNuM gumAvI bese che. tethI vratanI ArAdhanAne mATe mAnasika svAdhya barAbara rAkhavuM te zalyone abhAva hoya teja saMbhavI zake che vratanuM pAlana karavAmAM kapaTa Dhaga, ane ThagavAnI vRtti rAkhavI tenuM nAma mAyA zalya che devA dakenI trAddhinuM avalokana karIne ke tenuM varNana sAMbhaLIne manamAM e saMka95 karo ke mane paNa brahmacarya Adi te AcaravAthI te Riddhi prApta thaze, tenuM nAma nidAna zalya che. te nidAnazalya mokSarUpa phaLano ucheda karanAra hoya che. vratanuM pAlana karatI vakhate paNa satya para zraddhA na rAkhavI, athavA asatyano Agraha rAkhavo te mithyAdarzana zalya che. mAnakaSAya ane lebhakaSAyathI utpanna thayela azubha bhAvonI gustAnuM AtmAmAM astitva hovuM tenuM nAma gaurava che. gauravanA traNa prakAra che-jhiddhigaurava rasagIrava ane sAta gaurava. te gaurava cAra gatirUpa saMsAramAM paribhramaNa karAvavAnA kAraNarUpa kamane hetuM hoya che. narendra Adi dvArA pUjavAnuM zrI samavAyAMga sUtra 40 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ athavA pUjya AcArya AdinI padavI prApta thavAnuM abhimAna darzAvIne potAnuM gaurava pradazita karavuM tene siddhigaurava kahe che. viddhi prAptinA abhimAnathI ane tenI aprAptimAM azubha bha va karavAthI te Rddhigaurava pedA thAya che. svAdendriyanA viSayabhUta maneza, madhura A da ra nI prAptimAM AnaMda mANavo ane temanI aprAptimAM AbhAmAM AkuLa vyAkuLa banavA rUpa azubhavRtti thavI tene rasagaurava kahe che. "huM ja sukhI chuM" A prakAranuM abhimAna karavuM te sAtagaurava che. sAta gauravamAM sukhI hovAnuM pitAne abhimAna rahe che, ane evAM sukha bIjAne prApta na thAya evI bhAvanA rahe che. virAdhanA eTale nAza kare. te nindA athavA nindavathI-viparIta tatva batAvavAthI thAya che. jJAna virAdhanA, darzana virAdhanA, ane cAritra virAdhanA, evA tenA traNa prakAra che. jJAnanI nindA karavI athavA jJAnadAtA gurnAdikanuM ninTava karavuM (vaparIta tatva batAvavuM) tene jJAna virAdhanA kahe che. kSAyika samyakatva AdinI niMdA athavA te dhAraNa karanAranuM ninhava karavuM te dazana virAdhanA che. sAmayika Adi cAritranI niMdA karavI athavA vrata AdinuM khaMDana karavuM tene cAritra virAdhanA kahe che. pAsu. 12 tIsarA samavAya meM nArakei sthityAdi kAnirUpaNa mIse " rUAdriA TIkAtha- A ratanaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIonI utkRSTa sthiti traNa palyopamanI hoya che. bIjI pRthvImAM nArakIonI utkRSTa rithati traNa sAgarepanI hoya che. trIjI prathvImAM nArakIonI jaghanya sthiti traNa sAgaropamanI che. asurakumAra devamAM keTalAka asurakumAra devenI traNa pApamanI sthiti che. asaMkhya ta varSanA zrI samavAyAMga sUtra 41 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AyuSyavALA bhAgabhUmiyA saMjJI paMcendriya tig yAnanA jIvAnI utkRSTa sthiti traNa pakScApamanI hoya che. e ja pramANe asakhyAta vanAM AyuSyavALA bhAgabhU miyA gaCja sa'jJI manuSyeAnI paNa utkRSTa sthiti traNa pApamanI che. saudhama ane izAna devalAkamAM keTalAka devAnI traNa 5yApamanI sthiti darzAvI che. sanatkumAra ane mAhendra kalpe!mAM keTalAka devAnI traNa sAgare pamanI sthitimattAvI che. bhAvAtha-pahelI pRthvImAM nArakIonI jaghanya sthiti dasa hajAra varSanI ane utkRSTa sthiti eka sAgaropamanI kahela che. paNa ahiM je keTalAka nArakIenI sthiti traNa palyApamanI darzAvI che. te madhyama sthitine dhyAnamAM laIne darzAvela che. bIjI pRthvImAM utkRSTa sthiti traNa sAgarApamanI che, e ja trIjI pRthvImAM jadhanya che. trIjI pRthvImAM utkRSTasthiti sAta sAgare pamanI che, asurakumAra devAmAMnA keTalAka devonI sthiti ahIM je traNa pApamanI khatAvI che te madhyama sthitinI apekSAe kahela che. kAraNa keasurakumAronI sthiti eka sAgaropama ane eka sAgarApamathI gheADI vadhAre darzAvela che. legabhUminA uttama, mavama ane jadhanyanI apekSAe traNa bheda che. jaghanya bhAgabhUmimAM eka palyopamanI, madhyama leMgabhUmimAM e pacepamanI ane utkRSTa bhAgabhUmimAM traNa patyepimanI utkRSTa sthiti hoya che. de| kuru ane uttarakurumAM tiya cA ane manuSya nI A sthiti heAya che. videha kSetramAM meru ane nIla paryaMtanI vaccenA ardhacandrAkAra bhAga ke jenI pUrva pazcima sImA tyAnA e pavAthI nizcita thAya che, tene uttara guru kahe che. ane meru tathA niSadha patanI vaccene evo ja acandrAkAra bhAga devakuruM kahevAya che. devakuru ane uttarakuru e banne kSetre nirdeha kSetranA ja bhAga che. paNa te kSetramAM yugalikAnI vastI hAvAthI temane bhinna rUpe oLakhavAmAM Ave che. saudhama ane izAna kamAM devenI utkRSTa sthiti e sAgaropamanI ane e sAgarApamathI gheADI vadhAre batAvela che. tethI ahIM je traNa pAmanI sthiti kahevAmAM AvI che te madhyama sthiti kahela che. tyAM jaghanya sthiti eka patyeApamanI ane eka palyApamathI gheADI vadhAre che sanatsumAra ane mAhendrakalpamAM utakRSTa sthiti kramazaH sAta sAgare pamanI ane sAta sAgaropamathI thoDI vadhAre che, ane jaghanya sthiti e sAparApamanI ane e sAga zrI samavAyAMga sUtra 42 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAmathI thoDI vadhAre che. tethI ahIM je keTalAka devonI sthiti traNa sAgaropamanI pragaTa karavAmAM Avela che te madhyama sthitinI apekSAe ahevAmAM Avela che ema samajI levuM sU. 13 cauthe samavAya meM kaSAyAdi kA nirUpaNa TIvArtha sevA" tyAtriA TIkAtha-je deve AzaMkara, 1 prabhaMkara, 2 Abha kara-prazaMkara, 3 candra, 4 candrAvarta 5, candraprabha, 6 candrakAnta, 7 candravarNa, 8 candralezya, 9 candradhvaja, 10 candrazaga, 11 candracurNa, candrakUTa, 13 ane candrottarAvataMsaka14e vimAnamAM devanI paryAyathI pedA thAya che, te devonI utkRSTa sthiti traNa sAgaropamanI hoya che. te deve deDha mAsane ane aMdara tathA bahAra zvAcchavAsa grahaNa kare che. te devone traNa hajAra varSa bAda AhAra saMjJA utpanna thAya che. temanAmAMthI keTalAka devo evA hoya che ke je bhavasiddhika hoya che, teo traNa bhava karIne siddhi gati prApta karaze, AtmAnAanaMta jJAnAdika guNone upabhoga karaze, samasta kameno AtyaMtika rIte kSaya karaze, kRtakRtya thaIne samasta prakAranAM duHkhane aMta karanAra thaze sU. 14 have sUtrakAra cothA samavAyAMganuM pratipAdana kare che-"vattArI kullAdiA TIkAI-kaSAya cAra che-(1) kodha kaSAya, (2) mAna kaSAya, [3) mAyA kaSAya ane lobha kaSAya. dhyAna cAra kahela che-(1) ArtadhyAna, raudradhyAna, (3) dharmadhyAna ane (4) zukala dhyAna. cAra vikathAo kahela che-sIkathA, bhakatakathA, rAjakathA ane dezakathA. cAra saMjJAo A pramANe che- (1) AhAra saMjJA, 2) bhayasaMjJA, (3) maithuna saMjJA. (4) parigraha saMjJA. cAra prakAranA baMdha batAvela che-(1) prakRtibaMdha, (2) sthitibaMdha, (3) anubhAvabaMdha ane (4) pradezabaMdha. cAra kezane eka yojanA zrI samavAyAMga sUtra 43 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ batAvyA che. anurAdhA nakSatra cAra tArAe vALuM pUrvASa DhA nakSatra cAra tArAe vALuM, ane uttarASADhA nakSatra cAra tArAovALu batAvyuM che. bhAvA --cAritrarUpa AtmapariNAmeAmAM nirmAMLata nuM nAma ja kaSAya che. kaSAyama hatA udayathI krodha, mAna mAyA ane lAbha, e cAra kaSAyA utpanna thAya che. mithyAtva guNasthAnathI laIne dasamA guNasthAna sudhI kaSAya vadhu echA pramANamAM rahela hoya che. pachInAM guNasthAnAmAM kAM teA cAritra mAhanIyanA udaya rahetA nathI athavA teA cAritra mAhanIya kamA~ ja nathI rahetAM, tethI pachInAM guNasthAnAmAM kaSAya hAtA nathI. dhyAna eTale antarmuhUta sudhI cittanI ekAgratA uttama saM hanana vALAene cittanI te ekAgratA prazasta rUpamAM rahe che. ane te sivAyanA jIve prazasta rUpe rahe che. prazasta rUpa dhyAna ja savara ane nirAnA hetu hoya che, aprazasta dhyAna nahI, tethI dhyAnanA A cAra bheda kahela che-Anta dhyAna, raudradhyAna, dharma dhyAna, ane zukaladhyAna, Rta' eTale duHkha. je thavAne mATe du:khanA udvega athavA tIvratA nimitta hoya, athavA je dhyAna duHkhamAM ja utpanna thanAra hAya hoya tenuM nAma Atta dhyAna athavA duHkhita vyakitanuM je dhyAna heAya te ArttadhyAna kahevAya che. te AptadhyAna cAra prakAranu che. (1) apriya vastu prApta thatAM tenA viyeAgane mATe cintita rahevuM te prathama ArttadhyAna che (2) priya vastunA vicega thatA tenI prAptine mATe satata cintA karavI ne khIjI AttadhyAna che. (3) vedanA thatAM tene dUra karavAne mATe niraMtara cintA karavI te trIjI Atta dhyAna che. (4) AgAmI viSayanI prAptine mATe niratara cintA karavI te ceAthuM AttadhyAna che. te AdhyiAna cAthA pAMcamAM ane chaThThA guNasthAnamAM eTale ke zarUAtathI laIne chaThThA guNasthAna sudhI thAya che, paNa temAMnA cAtheA bheda chaThThA guNasthAnamAM thatA nathI. du:khanI utpattinA mULamAM cAra kAraNa che-(1) aniSTa vastunA tacega, (2) ISTa vastunA viyAga, (3) pratikUla vedanA ane (5) legalAlasA ne kAraNeAne lIdhe ja AntadhyAnanA e cAra bheda paDela che. je bIjA jIvAne raDAve-kaSTa de, evAM sUra duSTa jIvAnAM prANIonuM upamana karanArAM je kAi kAryAM hoya te saghaLAM rodra kahevAya che. e rAdrarUpa je dhyAna hoya che tene raudradhyAna kahe che. kahevAnuM tAtpaya e che ke jenuM citta ati kaThora ane kara hAya che evAM jIvatu' je dhyAna hAya che tene zrI samavAyAMga sUtra 44 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raudradhyAna kahe che. cittamAM kaThoratAnI utpatti hiMsA, asatya, cerI ane prApta viSayanA saMrakSaNa, e cAra kAraNe ja thAya che, tethI tenA paNa A pramANe ca ra bheda che-(1) hiM sAnubaMdhI (2) mRSAnuba dhI, (3) steyAnuMbaMdhI, ane saMrakSaNanuMbaMdhI. A dhyAna pahelethI laIne pAMcamAM guNasthAna sudhInA jIvane thAya che mArA sarvajJa bhagavananI AjJA Adine dharma kahe che. te dharmanuM vAraMvAra ciMtana kavuM te dharmadhyAna che. tenA cAra bheda A pramANe che-(1) AjJAviya, (2) apAyaricaya, (3) vipAkaviya, ane (4) saMsthAna vicaya. evA je zekane dUra kare tenuM nAma suphala che, e zukalane vyutpattilabhya artha thAya che. A dhyAna ja bhAvanA kSayanuM kAraNa che. dharmadhyAna sAtamAM guNasthAnathI laIne bAramAM guNasthAna sadhInA ane zukaladhyAna agiyAramAM gusthAnathI laIne caudamAM guNasthAna sudhInA jIvone thAya che. zukaladhyAnanA A pramANe cAra bheda che- [1] pRthaphatva vitaka suvicAra, [2] ekatvavitarkovicAra, [3] sUmakiyA anivRtti ane 4 samu channa kriyA apratipAtI. temanuM vizeSa varNana AgamomAMthI jANI zakAya che. je kathAo cAritrathI virUddhanI hoya che temane vikathA kahe che. [1] strI viSenI kathAne svIkathA kahe che. [2] bhojana viSenI kathAne bhakatakathA kahe che. [3] rAjA saMbaMdhI kathAne rAjakathA kahe che ane [4] deza viSenI kathAne deza kathA kahe che. te kathAe samyaka cAritranI ArAdhanAmAM kaMI paNa rIte upayogI nathI, paNa te kathAo cAritrane malina karanArI hoya che, tethI ja temane vikathAo kahe che. asAtavedanIya ane mohanIya karmanA udayathI jIvone AhAra AdithI abhilASA rUpa je pariNati thAya che tene saMjJA kahe che AhAra saMjJA Adi tenA cAra bheda che. eke ndriyathI paMcendriya sudhInA saghaLA chavAmAM AhArasaMjJA hoya che. baMdhanA cAra prakAra che-prakRtibaMdha, sthitibaMdha, anubhAvabaMdha, ane pradezabadha karmavargaNa gya pudgalene AtmapradezonI sAthe kSIranIra (dUdha ane pANI nI jema je saMbaMdha thaI jAya che tene baMdha kahe che. gRhIta karmanA jJAnAvaraNIya Adipa je aMzo che te aMze baMdha prakRtibaMdha che. jaghanya AdinA bhedathI yukata prakRtinuM AmAmAM bhavAnI maryAdA rUpathI baMdhAvuM tenuM nAma sthitibaMdha karAyela prakRtinuM potAnI kALamaryAdA anusAra udayamAM AvavuM ane mandatIvAdi rUpe rasa-phUla-devuM e prakArane je baMdha hoya che tenuM nAma anubhAvabaMdha che. kaSAya yukata banela chAnA dvArA mana vacana Adi yoga praNAlIthI gRhIta bhinna bhinna svabhAvamAM pariNamatI karma pudgala rAzinuM je amuka amuka vibhAgarUpe vaheMcAI javAnuM thAya che tenuM nAma pradezabaMdha che, jAsU, 15aa zrI samavAyAMga sUtra 45. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cothe samavAyameM nArakiyoM kI sthityAdi kAnirUpaNa 'mItte ' hAri | TIkA -A ratnaprabhA pRthvImA keTalAka nArakIonI sthiti cAra palyApamanI che trIjI pRthvImAM keTalAka nArakIonI sthiticAra sAgarApamanI che. asurakumAra devAmAM keTalAka devAnI sthiti cAra pALyeApamanI che. saudhama ane izAna, e e kAmAM keTalAka devAnI sthiti cAra paDyeApamanI che. sanakumAra ane mAhendra, e be kapAmAM keTalAka dhruvenI sthiti cAra pacepamanI che. A sUtra dvArA A madhyamasthiti ja batAvavAmAM AvI che. / 16 / / ne revA" spAdi TIkAtha--je devA, sRSTi sudRSTi, dRSTayAvartta kRSTiprabha, dRSTiyukata, kRSTivaNa, kRSTilezya, kRSTidhvaja, sRSTizrRMga, kRSTisRSTa. kaSTikUTa, ane kayuttarAvata'saka, e khAra prakAranAM vimAnAmAM devanI pAryAyamAM utpanna thAya che, te devAnI utkRSTasthiti cAra sAgarApamanI hoya che. te devA cAra pakhavADiyAmAM eTale ke mahine aMdara zvAsa le che, aMdara niHzvAsa le che, bahAra ucchavAsa le che. te devAne cAra hajAra varSa pachI AhAra saMjJA thAya che te devAmAM keTalAka devA bhavasiddhika hAya che, jee cAra bhava karIne siddha banaze, yuddha thaze, karmothI mukata thaze, parinivRta thaze ane samasta du:khAnA aMta karaze. rAsa. 17aa pAMcavuM samavAya meM kriyAkrikA nirUpaNa have sutrakAra pAMcamA samavAyAMganuM kathana kare che-- paMca viviyA hatyAti / TIkAya kriyAo pAca che--kAyika kriyA, adhikaraNikI kriyA praheSikI kriyA pAratApanikI kriyA, ane prANAtipAta kriyA, mahAvrata pAMca che- (1) sarva prakAranA prANAtipAnathI viramaNa (2) sarva prakAranA sRSa vAdanuM viramaNa, (3) sa` prakAranA adattAdAnanu' viramaNa, (4) sava` prakAranA maithunanu viramaNa (pa) ane sarva prakAranA parigrahana viramaNa karavuM. pAMca kAmaguNa hoya che. te A pramANe che- zabda, rUpa zrI samavAyAMga sUtra 46 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rasa, ane gaMdha ane sparza. pAMca Asava dvAra hoya che, te A pramANe che mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya ane yAga. pAMca saMvaradvAra hoya che. te A pramANe che-samamyakatva virati, apramattatA, akaSAya, ane ayAga. pAMca nija rAsthana hAya che. te A pramANe che. prANAtipAtathI virakata thavu, mRSAvAdathI virakata thavuM, adattAdAnathI virakata thavu... maithunathI virakata thavuM. ane parigrahathI virakata thavuM pAMca samitiyA che. te A pramANe che-irmAMsamiti bhASA samiti, eSaNAsamiti AdAna bhAMDa mAtra nikSepaNuA samiti ane uccAra-prasavaNakhela ja9la zighANa pariSTha panikA samiti cAlatI vakhate kAI paNa jIvane kaleza na thAya te prakAranI sAvacetI rAkhavI tenuM nAma dhairyA samiti che. (1) bhASA khelavAmAM satya. hiMta, parimita ane saMdeha rahita vacana eTalavAM tenuM nAma bhASA samiti che. (2) saMya mayukta jIvanayAtrAmAM upayogI evA AhAra Adine 42 deSathI khacIne meLavavAnI pravRtti karavI tenu nAma eSaNA samiti che. (3) saMcamApakArI bhAMDamAtre-upakaraNA mUkavA tathA levAmAM yatanA ka paDilehaNA Adi pravRtti karavI eTale ke pratyeka vastune sArI rIte joIne ane pramArjita karIne mUkavI ke levI tenuM nAma AdAna bhAMDamAtra-nikSepaNA samiti che. (4) uccAra jhADA prasravaNa-mUtra khela thUka, ja ladehamaLa, ane ziMdhANu-nAkanA maLa, temane prAsUka (doSarahita) bhUmimAM joi tapAsIne yatanA pUrNAMka pAThavavA tenuM nAma uccAra pAsavaNa khelI jala zighrANa pariSThApanikA samiti che (5) astikAya pAMca che te A pramANe che-dharmAstikAya, adharmAstikAya AkAzAstikAya, jIvAstikAya, ane purdUgalAstikAya raeNAhiNI nakSatra punaH sunakSatra, hastanakSatra, viza khA nakSatra ane dhaniSThA nakSatra e pAMca nakSatra pAMca pAca tArAovALAM che. zrI samavAyAMga sUtra 47 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvArtha-sUtrakAra A sUtradvArA pAMcamAM samavAyAMganuM varNana kare che. temAM ziyA, mahAvrata, kAmaguNa, AsavAra, saMvara dvArA nirjarA sthAna, samiti, astikAya, ane rohiNI Adi nakSatranA tArA Adi pAMca pAMca hoya che. tema batAvyuM che dareka zArIrika ceSTAne kayika kriyA kahe che. (1) jene kAraNe AtmA naraka Adi kanimAM javAne pAtra bane che tevAM anuSThAna vizeSane adhikaraNikI kriyA kahe che (2) talavAra Adi hiMsAnAM sAdhanone samAveza A yiAnI aMdara thAya che. karmabaMdhanA heturUpa jIvanuM je akuzala pariNAma hoya che tene praSi kahe che te praASathI utpanna thatI kriyAne prASikI kriyA kahe che (3) mArapITa Adi duHkhathI je kiyA thAya che tenuM nAma paritApanikI kriyA che. (4) je kriyAmAM chAnAM prANone vinAza thAya evI kriyAne prANAtipAta kriyA kahe che. (5) gRhasthanAM vrato karatAM je vrato mahAna hoya che temane mahAvrata kahe che. te mahAvrate ahiMsA Adi bhedathI pAMca batAvyAM che. mana, vacana ane kAyA dvArA dareka prakAre hiMsAne tyAga kara tenuM nAma ahiMsA mahAvata (1) mana, vacana, ane kAyA dvArA hiMsa no tyAga karavo te ahiMsA mahAvrata che. mana vacana ane kAryo dvArA dareka rIte asatyano tyAga karavo tenuM nAma satya mahAvata che. (2) te ja pramANe na dIdheluM grahaNa na karavuM tenuM nAma acIya mahAvrata che. (3) kuzIlane tyAga karavo te brahmacarya mahAvrata che (3) ane dharmopakaraNa sivAyanI anya vastune tyAga karavo tenuM nAma parigraha mahAvrata che. (5 abhilASAnA viSayabhUta banela pudgalanA dhama zabdAdikane kAmaguNa kahe che. vasa, miSTAna, puSpa, caMdana Adi padArtho judI judI rIte Indriene sukha Ape che. mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya ane vega, e pAMca AsavadvAra che samyakatva, virati, apramattatA, akaSAya ane ayAga e pAMca saMvara dvAra che, kAraNa ke tenA AcaraNathI navAM karmonuM Agamana aTakI jAya che. prANAtipAta AdinuM viramaNa thavA saMcita karmonI nirjarA thAya che. tethI prANAtipAta viramaNa Adi pAMca mijAsthAna che IrSA samiti AdI pAMca samitinuM svarUpa sUtranA arthamAM spaSTa karavAmAM AvyuM che pradezanA samudAyathI yukata padArthone astikAya kahevAya che dhamAMTika pAMca dravyane astikAya kahe che. sU. 18 zrI samavAyAMga sUtra 48 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca samavAya meM nArayioM ke sthityAdi kAnirUpaNa "mIre " rUAhi | TIkArtha-A ratnaprabhA pRthavImAM keTalAka nArakIonI sthiti pAMca popamanI che. trIjI pRthvImAM keTalAka nArakIonI sthiti pAca sAgaretyama kALanI che. asurakumAra devomAM keTalAka asukumAranI pAya palyanI sthiti che. saudharma ane izAna kalpomAM keTalAka devonI pAMca palyopamanI sthiti che. sanakumAra ane mahendra kapomAM keTalAka devonI pAMca sAgaropamanI sthiti che. A sUtra dvArA A madhyama sthiti batAvavAmAM AvI che. sU 19 chaThe samavAya meM lezyAdi kA nirUpaNa TIkAtha-je deve (1) vAta, (2) suvAta, (3) vAtAvarta, (4) vAtaprabha, (5) vAtakAnta, (6) vAtavarNa (7) vAtalezya, (8) vAtadhvaja, (9) vAtazRMga, (11) vAtaphaTa, (11) vAterarAvatuM saka, (13) sUra (14) susUra, (15) sUrAvarta (16) sUraprabha, (17) sUrakAnta (18) sUravaNa, (19) sUralezya, (20) sUradhvaja, (21)sUrajhaMga, (22) sUrasUjha (23) sUkUTa ane (24) sUrettarAvatuMsaka e grevIsa vimAnamAM devanI paryAyathI utpanna thAya che, te devenI utkRSTa sthiti pAMca sAgaropamanI hoya che. te deve aDhI mAse bahAra ane aMdara zvAsocchavAsa le che. te devone pAMca hajAra varSe AhAra saMjJA utpanna thAya che. te devomAM keTalAka deve bhavasiddhika hoya che, je pAMca bhava karIne siddha avasthA prApta karaze tyAMthI zarU karIne samasta duHkhane aMta karaze tyAM sudhInuM lakhANa AgaLa mujaba samajavuM. tA. 2 have chaThuM samavAyAMga kahe-"sAgo" kurAri TIkAtha-lezyAo cha batAvI che. te A pramANe che (1) kRNAlezyA (2) nIlezyA, (3) kApata lezyA (4) te lezyA, (5) padma lezyA ane (6) zukala lezyA. javanikAya che che. te A pramANe che-(1) pRthvIkAya zrI samavAyAMga sUtra 49 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) akAya, (3) tejasakAya, (4) vAyukAya, (5) vanaspatikAya, ane (6) trasakAya. cha prakAranAM bAhya tapa batAvyAM che. te A pramANe che-(1) anazana (2) uNodarikA (3) vRttisaMkSepa, (4) rasaparityAga, (5) kAya kaleza ane (6) saMlInatA cha prakAranAM AbhAra tapa kahyAM che. te A pramANe che-(1) pAyazcitta, (2) vinaya, (3) vaiyAnRtya, (4) svAdhyAya, (5) dhyAna ane (6) vyutsarga cha chAghathika samudaghAta che, te A pramANe che-(1) vedanA muddaghAta, (2) kaSAya samudughAta, (3) mAraNAtika samudRghAta (4) vakiya samudraghAta, (5) taijasa samududhAta, ane (6) AhArasamudraghAta, cha prakArane arthAvagraha batAvela che, te A pramANe che-(1) zrovedriya arthAvagraha (2) cakSurindriya arthAvagraha, (3) ghANendriya arthAvagraha, (4) jihavendriya arthAvagraha, (5) spazendriya arthAvagraha ane (6) neIndriya arthAvagraha, kRttikA nakSatra ane anveSA nakSatra che ane nakSatro che, cha tArAo vALAM che. bhAvArtha-kaSAyanA udayathI anuraMjita yegathI pravRttinuM nAma legyA che. tenA prabhAvathI AtmA karmonI sAthe saMbaMdhita thaI jAya che. vezyA be prakAranI hoya che[1] dravyalezvA ane (2) bhAvalezyA. dravya lezyA bAhya zarIrano raMga che. bhAvalezyA AmAnAM zubha azubha pariNAma che. je pramANe sphaTika maNimAM ja pApuSpa Adi dravyanI madadathI vizeSa prakAranuM pariNamana thaI jAya che te ja pramANe bAhya kRSNa Adi dravyanI madadathI AtmAmAM je pariNAma thAya che te leDyA che, kRSNa, nIla, kapota, e traNa azubha lezyAo che, ane te ja padma ane zukala, e traNa zubha lezyA che. jIvanikAya eTale cha prakAranA jIvana samudAya Ama to be prakAranA ja jIve che-trasa ane sthAvara, paNa ahIM jIvonA cha prakAra samajAvavA mATe sthAvara nikAyanA pRthvIkAya adi pAMca bheda karyA che. tenA vAriyAca8 trA' e sUtra pramANe je ke teja ane vAyukAyane paNa trasa kahevAmAM Avela che, paNa ahI trasa kAyamAM temanI gaNatarI karavAmAM AvI nathI tenuM kAraNa e che ke temanAmAM trasa nAmakarmane udaya nathI, sthAvara nAmakarmana ja udaya che. zAstramAM emane je trasa kahela che te gatitrasanI apekSAe kahela che. sthAvara nAmakarmone udaya thatAM paNa trasanA jevI gati hovAne kAraNe jemane trasa kahevAmAM Ave che. gatirasa che, labdhitrasa nahIM. tranvitrasa to trasa nAmakarmanA udaya vALA jevo hoya che vAsanAone kSINa karavAne mATe tathA samucita AdhyAtmika zrI samavAyAMga sUtra 50 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baLanI sAdhanAne mATe Idri tathA anane je upA vaDe tapAvavAmAM Ave che te upAyane tapa kahe che tapanA bAhA ane Abhyantara evA be bheda che. je bAhya jIvanA jovAmAM Ave tathA jemAM zArIrika kriyAnI prathAnatA rahe tathA je bAhya dravyanI apekSAthI yukata hoya te bAhyatapa che, ane jemAM bAhya dravyanI apekSA na hoya ane e ja kAraNe je bAhyajane nI daSTine viSaya banI na zake te tapane A bhantara tapa kahe che. bAhyatA Abhyantara tapanI puSTinuM kAraNa bane che, che. bAhya tapanI cha bheda A pramANe che- (1) niyamathI cAra prakAranA AhArane tyAga karavo tenuM nAma anazana che (2) bhUkha hoya tenA karatAM paNa ocho AhA2 levo tenuM nAma uNIdarya che [3] bhikSAne saMkSepa karavo tenuM nAma vRtti saMkSepa che, te ukSiptA nikSipta AdinA bhedathI aneka prakAranuM che. (4 ghA, dUdha vagerene piratyAga karavo tenuM nAma rasaparityAga che (5) zIta, garamI ke vividha AsanAdi dvArA zarIrane kaSTa ApavuM tenuM nAma kAyakaleza che. tenA vIrAsa , ukuTuMkAsana, ane kezaluMcana Adi aneka bheda che. (6) bAdhArahita ekAntasthAnama rahevuM athavA kAcabAnI jema InidrAnuM gepana (Akucana) karavuM tenuM nAma saM lInatA che. ALyAna 2 tapanA cha bheda A pramANe che-- (1) dhAraNa karela vratamAM pramAda janita doSetu jenAthI zaghana karavAmAM Ave tenuM nAma prAyazcitta che te alocanA AdinA bhedathI aneka prakAranuM che. (2) jJAna Adi sadguNomAM bahumAna rAkhavuM tenuM nAma vinaya che. (3) yogya sAdhanone ekatra karIne athavA potAnI jAtathI guru Adi pUjaya jananI sevA zuzruSA karavI tene vaiyAvRtya kahe che. vinaya ane vaiyAvRtyamAM eTalo ja taphAvata che ke vinaya to mAnasika dharma che ane vaiyAvRtya zArIrika dharma che. (4) jJAnaprAptine mATe vividha prakArane abhyAsa karavo tathA mULa sUtronuM adhyayana karavuM tenuM nAma svAdhyAya che. (5) cittanA vikSepane tyAga karavo tenuM athavA sUtrArthanuM citana karavuM te paNa dhyAna che. (6) atIcAra AdinA nivAraNa mATe kAryotsarga karavo tene vyu kahe che. mULa zarIrane cheDayA vinA AtmAnA pradezonuM bahAra kADhavuM tenuM nAma samudraghAta che. te samudughAta sAta prakAranA hoya che, temAM je kevalI samudughAta che tenuM varNana ahi karyuM nathI, kAraNake te kevalI sivAyanA chAmAM jovA maLatuM nathI. ahIM te je chadmastha jIvomAM hoya che tenuM vargIkaraNa karavAmAM AvyuM che tethI te cha prakAra che. te cha prakAre A pramANe che-(1) tIvra vedanAne kAraNe je AtmAnI pradezanuM bahAra zrI samavAyAMga sUtra 51 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kADhavAnuM bane che tenuM nAma vedanA samughAta" che. (2) dhAdi kaSAyanA tatra udayarUpa nimittane lIdhe je AmAnA pradezanuM anyanA ghAtane mATe bahAra kADhavAnuM thAya che te kaSAya samughAta' kahe che. (3) mRtyu pahelAM thoDA samaye je samudraghAta thAya che tene mA NAMtika samudaghAta' kahe che. aNimA, mahimA Adi vividha prakAranI zArIrika vikriyAo karavAne mATe AtmAnA pradeza bahAra nIkaLe che, "vaikiya samughAta' kahe che. (5) taijasa samudraghAtanA be prakAra che-(1) zubha tejasa ane bIje azubha tijasa. jagatane mahAmArI AdithI pIDIta joIne saMvamI mahAtejasvI sAdhunA hRdayamAM prANI nI rakSAthe dayA utpanna thavAthI temane bacAvavAne mATe zubha tejane choDavuM tene "zubha taijasa samudraghAta" kahe che. ane krodhAdi kaSAyane kAraNe bhasma karavAne mATe tejane cheDavuM tenuM nAma "azubha tajasa samudraghAta" che. (6) chaThThA guNasthAnavatI kaI kaI parama tapasvI munijanane zaMkA Adi utpanna thatAM zarIramAMthI eka hAthanuM putaLuM nIkaLe che. tene AkAra puruSa jevo hoya che. zaMkAnuM nivAraNa thatAM ja te pitAnA uMDA sthAnamAM praveza kare che. tenuM nAma "AhAraka samughAta" che. arthAvagrahanA A pramANe che bheda che-nAma, jAti AdinI vizeSa kalpanAthI rahita sAmAnya mAtra arthane ja je avagraha thAya che-jJAna thAya che te avagrahane "arthAvagraha' kahe che. avagrahanA be prakAra che-arthAvagraha ane vyaMjanAvagraha. artha-padArthabahu, bahuvidha, kSipra, anizcita, asaMdigdha ane lava, ema cha prakAranuM che. be ke bethI vadhAre padArthonuM je avagraha rUpa jJAna thAya che te bahugrAhI avagraha jJAna che. ghaNI prakAranA padArthonuM je avagraharUpa jJAna thAya che te bahuvidhagrAhI avagrahajJAna che. zIghratAthI padArthanuM je jJAna thAya che te kSipragrAhI avagraha che. kSayopazama AdinI maMdatAthI padArthanuM je zIdhra jJAna thatuM nathI tenuM nAma akSipragrAhI avagraha che. anizcita padArthanuM je avagraharUpa jJAna thAya che te anizcitagrAhI avagraha che. asaMdigdha padArthanuM je agraharUpa jJAna thAya che te asaMdigdhagrAhI avagraha jJAna che. tathA dhruva padArthanuM je jJAna hoya che te pUvagrAhI avagraha jJAna che. A prakAranA te padArthonuM je avagraharUpa jJAna thAya che te pAMca Indriyo ane chaThThA manathI thAya che. tethI arthovagraha cha prakArane thAya che. zAstramAM bahu AdinA bhedathI artha bAra prakAranA batA vyA che. pUrva kathita te cha bheda ane te darekane ulaTe eka eka bheda, ema bIjA cha bheda paDe che. temanuM paNa je avagraharUpa jJAna hoya che te paNa pAMca Indriya ane eka manathI thAya che, tethI arthAvagraha cha prakArano batAvyo che. vyaMjanAvagraha zrI samavAyAMga sUtra Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mana ane cakSu indriya vaDe thateA nathI, tethI tenA cAra ja bheda che te badhAnA vadhu khulAsA zAstromAMthI jANI levA 519mA chake samavAya meM nArakriyoM kI sthityAdi kA nirUpaNa "nImeLA spAri TIkA-A ratnaprabhA pRthvImA keTalAka nArakIenA sthiti cha palyopamanI darzAvI che. trIjI pRthvImAM paNa keTalAka nArakIyAnI sthitti cha sAgarApamanI batAvavAmAM AvI che. asurakumAra devAmAM paNa keTalAka devAnI sthiti cha palyApamanI kahela che. saudharma ane izAna kalpAmAM paNa keTalAka devAnI sthiti cha pacepamanI kahela che--e ja pramANe sanakumAra ane mAhendra kalpAmAM paNa keTalAka devAnI cha sAgare pamanI sthiti kaheva mAM AvI che Asu. 20thA 'ne sevA' sthAri TIkA-je devA svayaMbhU, svaya bhUramaNa, ghASa, sughASa, mahAdeASa, kRSTighASa, vIra, suvIra, vIragata, vIrasainika, vIrAva, vIraprabha, vIrakAnta, vIrava, vIralezya, vIradhvaja, vIrazraMga, vIra, vIraDha ane vIrAntarAvatasaka, e vIsa vimAnAmAM devanI pAMce utpanna thAya che te devAnI utkRSTa sthiti che sAgarApamanI hoya che-te devA cha mahine bAhya Abhyantarika ucchavAsa ni:zvAsa le che, te devane cha hajAra varSe AhAra saMjJA utpanna thAya che-temAM keTalAka deve bhavadhika paNa hAya che tee cha bhavA karIne silva avasthA prApta karaze tyAMthI laine samasta du:khAne! aMta karaze tyAM sudhIne mA~ a:gaLanA sUtreAmAMthI jANI levA AsU, 21aa zrI samavAyAMga sUtra 53 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtave samavAya meM ihalokabhaya paralokabhaya kAnirUpaNa have sUtrakAra sAtamuM samavAyAMga kahe che-"sattamayaDhALA" tyAdhi / TIkA-sAta bhayasthAne batAvyAM che. te bhaya nA kaSAya meAhanIyanA udayathI thAya che. bhaya Atma:nu ja eka pariNAma vizeSa che. te bhayanAM sAta sthAna che-- (1) ihaleAka bhaya, (2) paraleAka bhaya, (3) AdAnabhaya, (4) akasmAt bhaya, (5) ajIva bhaya, (6) maraNabhaya ane (7) alaika bhaya. mANaseAne je bIjA manujyenA bhaya hoya che te ihaleAkabhaya' kahevAya che. deva tiyA~ca AdirUpa paralokanA je bhaya hAya che tene 'paraleAkabhaya' kahe che. AdAna eTale dhananA nimittane laIne cAra Adi vaDe apaharaNa thavAnA je bhaya rahe che tene AdAnabhaya' kahe che. cAra Adi nimittanI apekSA karyA vinA ja rAtri Adi samaye je bhaya thAya che te 'akasmAtmaya' che. jIvananirvAhane je bhaya hoya che tene 'ajIvabhaya kahe che. ane maraNanA je bhaya che tene 'maraNabhaya' kahe che. kItinA je bhaya che tene azlA kalaya' kahe che. tenuM khIjuM nAma niMndAlaya' che. sAta samuddAta hoya che. te A pramANe che[1] vedanA samudhAta, [2] kaSAyasamuddhAta, [3] maraNAMtika samuddhAta, [4] vaikavika samuddhAta, (6) taijasasamuddhAta, (6) AhArakasamudhAta ane (7) kevalisamudhdhAta che vedanAdi samuddhAtathI yukata thayela AtmA kAlAntare anubhava karavA yogya aneka vedanIyAdi kama pudgaleAne udIraNA karaNathI kheMcIne athavA udayAvalimAM nikSipta karIne temane anubhavIne ni karI nAMkhe che. te sAta samuddha tAnu` svarUpa A pramANe che-tIvra vedanA vaDe pIMDAtA jIva ana tAna ta krama ska MdhathI vI'TaLAyela peAtAnA Atmapradezane zarIramAMthI bahAra kADhe che. te jIva te pradezAmAMthI vadana, jaThara AdinAM chidrone ane kaN, skaMdha Adi aMtarAlene pUrI daine laMbAI paheLAinI apekSAe zarIra pramANa kSetrane antamuhUtakALamAM prata (aneka) asAtavedanIyakama pudgalAne paririta karI nAkhe che joDI de che A rIte te vedanA samuddAta asAtavedanIya kamane Azrarya thAya che (1) kaSAya samuddAtta kaSAya nAmanA cAritra mAhanIya karmAMnA ceAgadhI thAya che, te A pramANe che-tIvraSAyanA uddayathI AkuLavyAkuLa banela jIva petAnA AtmapradezAne bahAra kADhe che te pradezeA vaDe te vadana, uttara AdinAM chidrone ane kaNa kAMdha AdinA antarAlAne pUrI daine dehapramANa lAMbA paheALA kSetramAM theAlIne te pramANe udbhavelA prabhUta kaSAyapudgalAne pariTita karI nAkhe che-joDI de che. (2)jyAre antarmuhUta'nuM AyuSya bakI hAya che tyAre mAraNAntika samudhAta thAya che mAraNAntika samuddAta eTale maraNanA anta samaye thanArA samuddAta. A samudUdhAta karanAra jIva peAtAnA keTalAka Atmapradezane zarIramAMthI bahAra phelAve che, ane temanAthI vadana, udara AdinAM chidrone tathA skaMdha AdinA antarAlAne pUrI daine paheALAi ane UMcAInI apekSAe zrI samavAyAMga sUtra 54 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitanA zarIra pramANu tathA laMbAInI apekSAe pitAnA zarIra karatAM adhika jaghanyanI apekSAe aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa ane utkRSTanI apekSAe asaMkhyAta jana pramANe, evA eka dizA saMbaMdhI kSetrane vyApta karI le che. pachI te pitAnA AyukarmanAM pudgalone parizaTita karI de che-joDI de che. (3) vaikiyA samuddaghAta vaikiya zarIrakamane Azcarya thAya che te samudgha ta karanAra jIva pitAnA Atmapradezone zarIramAMthI bahAra kADhIne zArIrika viSkala-pahoLAI ane bAha0- cAI pramANe temane AyAma laMbAInI apekSAe saMkhyAta jana pramANavALA daMDAkAra rUpamAM banAve che.banAvyA pachI te yatha sthUla vaikriya zarIra nAmakarmanA pudugalene pahelAnI jema parizaTita karI nAkhe che (4) taja sa samudraghAta taijasa zarIranAma kamane Azraye thAya che. je viziSTa tapasvI tapasyAjanya khAsa labdhi prApta karI le che te jyAre kedha bharAya che tyAre pitAnA sthAnathI sAta ATha DagalAM AgaLa jaIne pahoLAI ane UMcAInI apekSAe potAnA zarIra pramANa tathA laMbAInI apekSAe saMkhyAta jana pramANu sudhI pitAnA Atma pradezane bahAra kADhIne daMDAkAra rUpe bahAra phelAve che, ane dhanA kAraNarUpa banela manuSya Adine bALIne bhasma karI nAkhe che. e avasthAmAM te prabhUta taijasa zarIra nAmanA karma pudgalene parizarita kare che. (5) AhAraka samudRghAta AhAraka zarIra karmanI madadathI thAya che. jayAre jIva AhAraka samudUghAta kare che tyAre te Amapradezane zarIramAMthI bahAra kADhIne UMcAInI apekSa e zarIra pramANu tathA laMbAInI apekSAe saMprakhyAta yojana sudhI daMDAkAra rUpamAM pariNamAve che, ane pariNAvIne te yathAsthUla AhAraka zarIra nAmakarmanA pudagalone parizaTita karI le che. (6) kevalisamudughAta sAtA, asAtA vedanIyakarma, zubha azubha nAmaka, ane UMcanIca gotrakamane Azraye thAya che- paramapadanI prApti jyAre antarmuhUrtakALamAM thanArI hoya che tyAre kevalI bhagavAna Ayu ane vedanIya karmanA dalikAne samAna karavAne mATe prathama samaye bAhalya UMcAInI apekSAe svazarIra pramANa tathA urva ane adhaH kAnta sudhI Atmapradezone deDarUpe bahAra kADhe che. dvitIya samaye pUrva ane pazcima dizAmAM vistRta Atmapradezone kapATarUpe, trIjA samaye dakSiNa ane uttara dizAmAM prastuta Atmapradezane maLyAna daMDarUpe ane cothe samaye antaralane pUrIne cauda rAjapramANa samasta lokane bharI de che. A pramANe samudraghAta karatAM karatAM kevalI bhagavAna cAra samayamAM samasta lokavyApI banI jAya che. A rIte karmonA aMzone sarakhA karIne pAMcamAM samayamAM teo antarAla pUraka Atmapradezone, chaThThA samayamAM maLyAna daMDane, ane sAtamAM samayamAM kapATane saMkucita kare che. tathA AThamAM samayamAM daMDAkArarUpa Atmapradezane saMhata (vistRta) karIne te kevalI svazarIrastha thaI jAya che. kevalI zrI samavAyAMga sUtra 55 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samughAta sivAyanA cha samuhughatene samaya eka antamuhUrta che, ane kevali samududhAtanA ATha samaya che. je kevalInuM AyuSya cha mAsanuM bAkI hoya che, athavA tenA karanAM paNa ochuM jenuM A mukhya hoya che teo samuddhAta kare ja che e niyama che. paNa je kevalIe nuM AyuSya cha mAsathI vadhAre bAkI hoya, temanAmAM samudraghAtanI bhajanA (thAya ke na thAya evI hAlata) mAnavAmAM Avela che. kahyuM paNa che- "je kevalIone cha mAsanuM AyuSya bAkI rahela hoya tyAre kevaLajJAna utpanna thAya che teo niyamathI ja samudraghAta kare che. paNa jemanuM cha mAsathI vadhAre AyuSya bAkI hoya che evA kevalIo samudughAta kare paNa che ane nathI paNa karatA nA" zramaNa bhagavAna mahAvIra sAta patni pramANa UMcA hatA. A jabUdvIpa nAmanA dvIpamAM sAta varSadhara parvate che-cukala himavAna, mahA hiMmavAna, niSadha, nila, rukamI, zikharI ane mandara A jabUdvIpamAM sAta kSetra che-bharata, haimavata, harivarSa, mahAvideha, ramyaka araNyavata, ane eravata. bAramAM guNasthAnavata vItarAga bhagavAna mahanIyakarmone choDIne bAkInI sAta kama prakRtine anubhava kare che. maghA nakSatra sAta tArAo vALuM che. kRtikA Adi sAta nakSatra pUrva dvAra vALAM kahevAya che. (kaI kaI lokenuM evuM mAnavuM che ke abhijAta Adi sAta nakSatrA pUrva dvAra vALAM che.) maghA Adi sAta nakSatra dakSiNadvAra vALAM, anurAdhA Adi sAta nakSatra pazcimaDhAra vALAM ane dhaniSThA Adi sAta nakSatra uttara dvAravALAM che. sU 22mA sAtave samavAya meM nArakiya Adi ke sthityAdi kAnirUpaNa jIte ? tyAra che TIkArya -A ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIonI sthiti sAta palyopamanI che. trIjI narakamAM nArakIonI utkRSTa sthiti sAta sAgaropamanI che cothI pRthvImAM nArakIonI sthiti jaghanya sAta sAgaropamanI che asurakumAra devomAM keTalAka devanI zrI samavAyAMga sUtra 56 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthiti sAta palyopamana che. saudharma, izAna ka5mAM keTalAka devanI sthiti sAta papamanI che. sanakumAraka5mAM keTalAka devenI utkRSTarithati sAta sAgaropamanI kahela che. mahendra kalpamAM devonI utkRSTa sthiti sAtasAgaropamathI thoDI vadhAre che. brahmaleka kapamAM keTalAka devanI sthati sAtasagaropama karatA thoDI vadhAre che. je deve (1) sama, (2) samaprabha, (3) mahAprabha, (4) prabhAsa, (5) bhAsvara, (6) vimala, (7) kAMcanakuTa ane (8) sanakumArAvataMsaka, e ATha vimAnomAM devanI paryAe utpanna thAya che, te devanI utkRSTa sthiti sAta sagarAmanI hoya che. te devo sAta adhara mahine bahAra tathA aMdara zvAsocchAsa che. te devane sAta hajAra varSa AhAranI abhilASA thAya che. te demAMthI keTalAka de evA hoya che ke je bhavasiddhika hoya che. teo sAta bhava karIne siddha avasthA pAmaze tyAMthI laIne samasta duHkhono aMta karaze sudhInuM lakhANa AgalAM sUtro pramANe samajI levuM bhAvArtha_e vAta pahelAM batAvavAmAM AvI gaI che ke narakamAM vartamAna nArakIonI utkRSTa sthiti anukrame eka, traNa, sAta, dasa, sattara, bAvIsa, ane tetrIsa sAgaropama pramANe che. tathA jaghanya sthiti anukrame dasa hajAra varSa, eka sAgara traNa sAgara, sAta sAgara sattara sAgara ane bAvIsa sAgaranI che. A rIte A sUtra dvArA, ratnaprabhA nAmanI pahelI pRthvImAM keTalAka jIvonI sthiti je sAta pApamanI darzAvI che te madhyama sthitinI apekSAe samajavI e ja pramANe jyAM "keTalAka devenI ke keTalAka nArakIonI sthiti amuka amuka pramANa mAM che" evuM kathana Ave tyAM te kathana sAmAnya rIte madhyama sithatinI apekSAe kahela samajavu. e ja pramANe saudharma Adi devalokamAM paNa jANavuM. tyAM jaghanya sthiti A pramANe che-pahelA devalokamAM eka popamanI bIjAmAM palyopamathI zeDI vadhAre, trIjAmAM be sAgaropamanI cothAmAM be sAgarepamathI thoDI vadhAre, zrI samavAyAMga sUtra 57 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamAMmAM sAta sAgaropamanI, chaThAmAM dasa sAgaropamanI, sAtamamAM cauda sAgarapanI, AThamAmAM sattara sAgaropamanI, navamAM ane dasamAmAM aDhAra, aDhAra sAga25manI, agiyAra tathA bAramAmAM vIsa sAgaropamanI, prathama zreyakamAM bAvIsa sAgaropamanI che e rIte nIcenA pratyeka caveyakanI utkRSTasthitine uparanA pratyeka raiveyakanI jaghanya sthiti samajavI. A krama pramANe navamAM praveyakanI jaghanya sthiti trIsa sAgaropamanI thAya che. cAra anuttara vimAnanI jaghanya sthiti ekatrIsa sAgaropamanI che. sarvArtha siddhimAM utkRSTa ane jaghanya sthitimAM taphAvata nathI. A kathanathI e vAta spaSTa thAya che ke AgaLanA devakanI utkRSTa sthiti pachInA devalekanI jaghanya sthiti thatI jAya che. trIjI narakamAM nArakIonI utkRSTa sthiti sAta sAgaropamanI kahela che, to te sthiti cothI narakamAM jaghanya thAya che. saudharma IzAna devalokamAM madhyama sthitinI apekSAe sAta palyopamanI sthiti kahevAmAM Avela kAraNa ke tyAM utkRSTa sthiti be sAgaropamanI ane eka sAgaropamathI thoDI vadhAre ane jaghanya sthiti eka palyopamanI ane eka palyopamathI thoDA vadhAre kALanI kahela che. brahmaleka nAmanA pAMcamAM devalokamAM keTalAka devanI sthiti je sAta sAgarepamathI thoDI vadhAre darzAvI che te ja nya sthitinI apekSAe samajavAnI che, kAraNa ke tyAM utkRSTa sthiti dasa sAgaropamanI ane jaghanya sthiti sAta sAgaropamathI thoDI vadhAre hoya che. je devo sama, samaprabha Adi ATha vimAna nomAM utpanna thAya che teo vA (sADA traNa) mahine zvAsocchavAsa le che ane sAta hajAra varSe AhAra grahaNa kare che. temAMnA keTalAka devo bhavasiddhika hoya che, jeo sAta bhava karyA pachI siddha avasthAne prApta kare che. sU. 23 zrI samavAyAMga sUtra 58 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThave samavAya meM maThasthAnAdi kA nirUpaNa have sUtrakAra AThamuM samavAyAMga kahe che--dyamayaDhALA'putyAdri TIkA -ATha madrasthAna hoya che, te A pramANe che--(1) jAtimada, (2) kuLamada (3) khaLamada, (4) rUpamada, (5) tapamada, (6)zrutamada (7) lAbhamada, ane (8) aizvarya`mada. ATha pravacanamAtAe A pramANe che (1) iryAMsamiti, (2) bhASAsamiti, (3) eSaNA samiti, (4) AdAna bhAMDamAtranikSepaNA samiti, (5) uccAra prasravaNa khela jalla zighrANa pariThApanA samiti (6) maneAgrupti [7] vacanagupti ane (8) kAyagupti nyantara devAnAM caityavRkSa ATha yAjana uMcA kahela che. devAnAM te te nagareAmAM sudharmA Adi sabhAe AgaLa maNipIThikAnI upara rahela tathA chatra cAmara ane dhvajA AdithI suze|bhita je saratnamaya vRkSo hAya che temane caityavRkSa kahe che kayI daivajAtinuM kayu' caitya vRkSa hAya che, te A be gAthAe dvArA matAvyuM che...ho' 'asogo' hatyAvi " pizAcAnA caityavRkSanuM nAma kadambavRkSa che (1) yakSAnA caityavRkSanuM nAma vaTavRkSa che (2) bhUtAnuM caityavRkSa tulasI che. (3) rAkSasonu caitanyavRkSa vaTavRkSa kAMDaka che(4) 51 kinnAnuM caityavRkSa azeAkavRkSa che (5) ki puruSonuM caityavRkSa campakavRkSa che. 6, bhujaMgAnu' caityavRkSa nAgavRkSa che (7) ane gaMdharvAnu' caityakSa tu burU che (8) ja budvIpanI jagatI (kATa) ATha ceAjana ucI khatAvI che. devakukSetramAM Avela garuDa jAtinA veNudevanA AvAsa ATha ceAjana uMcA kahela che ATha samayane keli samudghAta che, te A pramANe che.(1) pahelA samayamAM teo daMDa kare che. (2)bIjA samayamAM kapATa kare che. (3) trIjA samaya mAM manthAna kare che. (4) ceAthA samayamAM manthAnanAM chidro pUre che. (5) pAMcame samaye manthAnanAM chidrone saMkucita kare che, (6) chaThThA samaye mathAnane pratisaMhati (ekatra) kare che (7) sAtamA samayamAM kATane (8) ane AThamAM samayamAM daMDane sAce che tyAra bAda teo pharIthI svazarIrastha thaI jAya che. samasta purUSamAM zraSTha evA ahuta pArzvaprabhunA ATha gaNu ane ATha gaNadhara thayAM che. temanAM nAma A pramANe che-(1) zubha, (ra) zubhaghASa, (3) (3) vaziSTha, (4) brahmacArika, (5) sAma, (6) zrIdhara, (7) vIrabhadra ane (8) yazasvI zakA-kAi koi sthAne pArzvanAtha prabhunA dasa gaNadhara batAvyA che, te ahIM ATha gaNadhara zA kAraNe kahela che ? zrI samavAyAMga sUtra 59 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhAna-pArzvanAtha prabhunA be gaNudhare TuMkA a yuSya vALA hatA. tethI temanI gaNatarI ahIM karI nathI. A gaNatarI pramANe temanA ATha gaNadhara kahyA che ATha nakSatro candranI sAthe pramoga kare che, eTale ke jyAre candramAM e ATha nakSatronI sAthe hoya che, tyAre pramardanAmane yoga thAya che. te ATha nakSatranAM nAma nIce pramANe che- (1) kRttikA (2) rahiNI (3) punarvasu, (4) maghA, (5) citrA, vizAkhA, (7) anurAdhA ane (8) jayeSThA. bhAvArtha-A sUtra dvArA sUtrakAre ATha prakAranA samavAya pragaTa karyA che. madasthAna, pravacana mAtA Adi saghaLAM ATha ATha sa khAvALAM samavAyAMga che. jema Isamiti Adi pAMca samitine tathA mane gupti Adi traNa guptione pravacananI mAtA kahevAmAM Avela che tenuM tAtparya A pramANe che-jema mAtA vinA bAlakanuM pAlana-poSaNa thatuM nathI tema pravacana rUpa bAra aMganuM temanA vinA pravartana thaI zakatuM nathI. temanA sAkSAt athavA paraMparArUpa sahArAthI dvAdazAMgarUpa pravacana pravartita thAya che.temane saMdhanI mAtA paNa kahela che, kAraNa ke temanA vinA saMdha kadI paNa saMghatva prApta karI zakato nathI. cityavRkSonI uMcAI ATha jananI batAvI che te cityavRkSe sarvaratnanA banela hoya che, ane chatra cAmara ane vajA vagerethI zaNagAvela hoya che. devanAM nagaromAM te caityavRkSe sudharmA Adi sabhAo AgaLa maNipIThikAnI upara ubhAM rahe che jabUdvIpanI aMdara je jabU nAmanuM vRkSa che tenuM bIjuM nAma suda nA che, te vRkSa uttarakurA kSetramAM AveluM che te pRthvIkAya che. vanaspatikAya nathI. te ATha yojana UMcuM che. jagatI prakAra -keTanA jevI hoya che. bAkInAM padone bhAvArtha spaSTa che sU 24 nava samavAya me nava brahmacarya gupti Adi kA nirUpaNa TIkArtha-pIje rUAri ! A ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIonI sthiti ATha popamanI kahela che jethI pRthvImAM keTalAka nArakIonI sthiti ATha sAgaropamanI kahela che asurakumAra de mAM keTalAka asurakumAra devonI sthiti ATha palyopamanI kahela che. saudharma ane IzAna ka95mAM keTalAka davAnI ATha pApamanI sthiti kahela che. brahmaloka ka95mAM keTalAka davAnI sthiti ATha sAgaropamanI kahela che. je davA (1) aciSa, (2) agnimAli (3) varecana (4) prazaMkara (5) caMdrAbha (6)saryAla (7) supratiSThAbha, (8) AgneyAbha, (9)STAbha, (10) arUNAbha (11) aruNottarAvataMsaka, e agi zrI samavAyAMga sUtra Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAra vimAnemAM devanI paryAye utpanna thAya che, temane utkRSTa rIte AThe sAgaropama kALanI sthitivALA kahela je. te deve cAra mahine bAhya ane AbhyAntarika zvAseAcchavAsa grahaNa kare che. temane ATha hajAra varSa AhAranI abhilASA thAya che. temAM keTalAka deve evA hAya che ke je ATha bhava karyAM bAda siddhagati prApta karaze, buddha thaze mukata thaze, parinivRta thaze ane samasta du:khAne aMta karI nAkhaze bhAvA--A sUtra dvArA sUtrakAra ratnaprabhA pRthvInA nArakIonI sthiti ATha palyeApamanI kahI che te madhyama sthitinI apekSAe samajavI, kAraNa ke tyAM utkRSTa sthiti eka sAgaropamanI ane jadhanya sthiti dasa hajAra varSoMnI che. e ja pramANe cAthI pRthvImAM ATha sAgarApamanI je sthiti batAvI che te paNa madhyamasthitine dhyAnamAM laIne pragaTa karela che, kAraNa ke tyAM utkRSTa sthiti dasa sAgara| pamanI che, ane jadhanya sthiti sAta sAgaropamanI che. e ja pramANe asurakumAra devAnI paNa sthiti je ATha patyeApamanI kahevAmAM Avela che te paNa madhyama sthiti samajavI, kAraNa ke asurakumAra devAmAM sAgarApamanI ane sAgarApamathI thADI vadhAre utkRSTa sthiti kahela che. tathA jaghanya sthiti dasa hajA2 vaSa~nI kahela che. saudhama ane IzAna kalpamAM utkRSTa sthiti anukrame e sAgarApamanI ane e sAgaropamathI thADI vadhAre che, ane jadhanya sthiti anukrame eka palseApamanI ane palyeApamathI gheADA vadhAre kALanI che, tethI ahI te kalpAmAM je ATha patyeApamanI sthiti kahevAmAM AvI che te madhyama sthitinI apekSAe samajavI. bAkInA paTTAnA bhAvArtha spaSTa che. rAsa. 5aa sUtrakAra navamuM samavAyAMga kahe che--nava saMmaneyusIgo" sthati ! TIkA-brahmacarya nI nava guptie che te A pramANe che-strI, pazu, ane paDakanapuMsaka, temanI sAthe zayyAnuM sevana na karavuM te brahmacaryanI pahelI gupti che. strIonI kathA na karavI te khIjI gupti che. je niSadyA (sthAna) AdinI upara strIe beThI hAya ane pachI tenA parathI uDI gai hAya te niSadyA Adi upara eka muhUta sudhI na besavu. te brahmacaryanI trIjI gupti che cittAkarSIka hAvAne lIdhe maneAhara, tathA suMdara AkAranA hovAne lIdhe manArama evAM srIenAM mukha, nayana, nAsikA Adi aMgeAne zaga bhAvathI prerAIne sAmAnya rIte tathA vizeSa zrI samavAyAMga sUtra 61 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rIte dekhavAne parityAga karavo te cethI gupti che. strIonA kAmoddIpaka zabdone sAMbhaLavAnI abhilASA na karavI strIonuM sauMdarya jevAnI abhilASA na rAkhavI e ja pramANe gaMdha Adi sUMghavAnI, rasa cAkhavAnI, sparza karavAnI abhilASA vALA na thavuM, laikAnupAtI na thavuM-strIonAM sauMdarya Adi guNonI vAta sAMbhaLavAnI abhilASA na rAkhavI te pAMcamI gupti che. e ja pramANe muni avasthA dhAraNa karyA pahelAM strIo sAthe je rati sukha bhogavyAM hoya, je kIDA karI hoya, tenuM smaraNa na karavuM te chaThThI gupti che. ghI Adi rasathI taraboLa bhejana dararoja na levuM, kAraNa ke evuM bhejana kAmadIpaka hoya che. te sAtamI gupita che. adhika pramANamAM bhejana na levuM, te AThamI gupti che, tathA sAtavedanIya karmanA udayathI je sukha prApta thAya che tenAM jakaDavuM nahIM, te navamI gupti che. brahmacaryanI nava agapti batAvI che, te A pramANe che - strI, pazu, paMDaka-napuMsakanI sAthe zayyAnuM sevana karavuM," tyAMthI zarU karIne "sAtavedanIya karmanA udayathI prApta sukhane pratibaddha thavuM jakaDAvuM" sudhI AgaLa pramANe samajavuM. eTale ke brahmacarya-guNimAM je karavA lAyaka nathI ema gaNAvyuM che, te kArya karavuM eja brahmacaryanI agupti che. brahmacarya nava prakAranA kahela che, te A pramANe che-tapa ane saMyama rUpa anuSThAnanuM nAma brahma che. brahmanuM cartha-sevana karavuM, brahmacarya che. A brahmacaryanuM pratipAdana karanAra AcArAMganA pahelAM zrutaskaMdhamAM je pratibaddha adhyayana che te brahmacarya che. jema ke zastraparijJA nAmanuM adhyayana-dravyabhAvanA bhedathI aneka vidha evuM je japamadana heturUpa zastra che teno parijJAthI jANIne pratyAkhyAna parijJAthI tyAga karavo tenuM nAma "zastraparijJA" che eTale ke te adhyayana cha javanikAyanA parirakSaNa rUpa che. ane te temAMnuM paheluM adhyayana che. (1) "o vina" e bIjuM adhyayana che, tene artha rAga dveSarUpa bhAvalokane tyAga kara thAya che. A rAgadveSa rU5 bhAvalokane parityAga karavAnuM pratipAdana karanAra A bIjuM adhyana che (2) "rALI" e nAmanuM trIjuM adhyayana che. A adhyayana dvArA te vAtanuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che ke zIta-anukUla ane uSNa pratikUla parISaha kayA kayA che. e ja zIta ane uSNa parISahene anulakSIne A adhyayana racyuM che. (3) " sattara --tattvazraddhAnarUpa ceAthuM adhyayana che. temAM evuM kahevAmAM AvyuM che. ke samyakatvanuM daDhatAthI sevana karavuM joIe.--paratIthIonA ADaMbarane joIne dRSTi viparyAsa kare joie nahIM (4). "mAvatI' te sAka zrI samavAyAMga sUtra Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ranuM bIjuM nAma che. ratnatrayane lokasAra kahe che. ajJAna meha AdinA parityAga karIne lokamAM sArabhUta ratnatrayanuM sArI rIte sevana karavuM joIe, e viSayanuM pratipAdana karanAra te "avata' nAmanuM pAMcamuM adhyayana che. (5) pUrvasaMga ane pazcAt saMgane parityAga karavo tenuM nAma "dhu ta" che. te vAtanuM pratipAdana karanAra patta nAmanuM chachuM adhyayana che (5) mehane kAraNe utpanna thayela parISahIne sArI rIte sahana karavA joIe, te viSayanuM "vino' nAmanA sAtamAM adhyayanamAM pratipAdana karela che, tethI e viSayanuM pratipAdana karanAra hovAthI te adhyayananuM nAma bo che. (7) bhagavAna mahAvIra svAmIe je upadhAna (ugra) tapa karyuM hatuM te tapanuM pratipAdana karanAra sUtra "upadhAnazrata che, ane te AThamuM adhyayana che. (8) antakriyArUpa mahatI parijJA sArI rIte dhAraNa karavI joIe, te viSayanuM pratipAdana karanAra adhyayananuM nAma "HhArajJA" che. ane te navamuM adhyayana che. A rIte te badhA adhyayane brahmacaryanA nAme prasiddha hovAthI temane brahmacaryanA prakAra gaNela che. puruSazraSTha zrI pArzvanAtha prabhu navarani pramANa uMcA hatA abhijit nakSatrano nava muhUrtathI cheDo vadhAre samaya candranI sAthe yoga thAya che. abhijit adi nava nakSatre candrano uttaranI sAthe saMbaMdha (ga) kare che, eTale ke uttara dizAmAM rahela abhijit Adi nava nakSatra dakSiNa dizAmAM rahela candra sAthe saMbaMdha kare che. abhijituM, zravaNa, ghaniSThA, zatabhiSA pUrvabhAdrapadA, uttarabhAdrapadA, revatI, azvinI ane bharaNa e badhA nakSatra abhijit Adi padathI grahaNa karavAmAM AvyA che sU, 26 nava samavAya meM nArakikoMkI sthityAdi kAnirUpaNa mIse " cAri. TIkArya-A ratnaprabhA pRthvInA atyaMta samatala ramaNIya bhUmibhAgathI caka karatAM zrI samavAyAMga sUtra Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navasA yeAjana upara vacce tArAmaMDaLa bhramaNa kare che, eTale ke merunA samatala bhUmAgathI sAtase nevu' yeAjananI uMcAie yetizrcakranA kSetranI zarUAta thAya che, je tyAMthI UMcAimAM eka se dasa ceAjana jeTaluM che, ane tirakasa asaMkhyAta dvIpa samudra parimANa che. temAM dasa gaiAjananI UMcAi par eTale pUrNAMkata samatalathI AsA ceAjananI UMcAie sUnAM vimAna che. tyAMthI eMzI (80esI) ceAjananI UMcAie eTale ke samatalathI 880 ADase e sI caiAjananI UMcAIe candranAM vimAna che. tyAMthI vIsa ceAjananI UMcAI sudhImAM, eTale ke samatalathI 900 navasA cAjananI UMcAImAM graha, nakSatra ane prakI tArAo che. nava ceAjana pramANa avagAhanA vALAM matsya ja lavaNusamudramAMthI nIkaLIne jamUdrIpa nAmanA A dvIpamAM praveza kare che, pahelAM paNa praveza karyAM hatA ane bhaviSyamAM paNa praveza karaze. tenu' tAtpaya evuM che ke lavasamudramAM jo ke pAMcaseA yeAjana pramANa avagAhanAvALAM matsya rahe che te paNa jagatImAM (keTamAM) je chidro che te evAM che ke temAMthI nava yAjana pramANa avagAhanA vALA ja matsyA jabudvIpamAM praveza karI zake che, tethI vadhAre avagAhanAvALAM pravezI zakatAM nathI. pUrvadizAmAM Avela jabudvIpanA vijayadvAranA pAzrva bhAgamAM nava, nava bhauma che-bhUminuM viziSTa sthAna athavA nagara che vyantara devAnI sudharmA sabhA UcAInI apekSAe nava ceAjananI che. danAvaraNIya kramanI uttara prakRtiyA nava che, te A pramANe che--(1)nidrA, (2) pracalA, (3) nidrA-nidrA (4) pracalA-pracalA, (5) sthAnaddhi (6) cakSuda nAvaraNa (7) acakSuda-nAvaraNu, (8) avadhidazanAvaraNa (9) kevaladazanAvaraNa. A ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIenI sthiti nava palyeApamanI kahI che. ceAthI pRthvImAM keTalAka nArakIenI sthiti nava sAgaropamanI kahela che. asurakumAra devAmAM keTalAka devAnI sthiti nava palyApamanI kahI che saudhama, izAna kalpamAM keTalAka devAnI sthiti nava palyApamanI kahela che. brahmaleAka kalpamAM keTalAka dhruvenI nava sAgaropamanI sthiti kahela che. je dhruvA (1) padma, (2) supama, (3) pamAvatta, (4) padmaprabha, (5) padmakAnta, (6) padmavarNI, (7) padmalaizya, (8) padhvaja, (9) pamazra ga, (10) padmasRSTa, (11) padmakUTa, (12) padmAntarAvata saka (13) sUrya, (14) susUrya, (15) sUryAvatta, (16) sU`prabha, (17) sUryakAnta, (18) sUvarNI, (19) sUlaizya, [20] sUryadhvaja, (21) sUtraMga (22) 'sRSTa (23) sUyaphrUTa (24) sUauttarAvata...saka, (25) rucira, (26) rucirAvatta, (27) ruciratrabha, (28) rucirakAnta, (29) ruciravaNa (30) ruciralezya, (31 ruciradhvaja (32) ruciraznaCga, (33) ruciraSTa, (34) rucirakUTa ane (35) rucirAttarAvata...saka, e pAMtrIsa vimAnAmAM devanI paryAye utpanna thAya che, zrI samavAyAMga sUtra 64 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te devenI nava sAgaropamanI sthiti kahI che. te deve sADAcAra mahine aMdara tathA bahAra zvAsocchuvAsa le che, ane te devone nava hajAra varSe AhAranI abhilASA thAya che. temAM keTalAka deve bhavasiddhika hoya che. teo nava bhala karIne siddhagati pAmaze tyAthI samasta duHkhane aMta karaze sudhIne atha grahaNa karAya che. bhAvArtha-sUtrakAra A sUtradvArA nava saMkhyAvALI. vastuo gaNAvatAM kahe che ke ratanaprabhA pRthvInA atyaMta samaramaNIya bhUmi bhAgathI navaso jananI uMcAIe tArAmaMDaLa che. lavaNasamudramAMthI jaMbudvIpamAM, ke je te dvIpane gherIne rahe che ane jene vistAra tenA karatAM bamaNo che, tenI jagatI (keTa) nA chidramAMthI nava jananI laMbAIvALAM maryo Ave che, AvatAM hatAM ane Avaze. te chidra evaDuM che ke temAMthI nava jananI avagAhanavALAM maste ja pravezI zake che, tenA karatAM meTAM nahIM. jaMbudvIpanA vijayadvAramAM nava nava bhauma che. vyantara devenI sudharmAsabhAnI uMcAI nava jananI che. darzanAvaraNIya karmanI uttara prakRti nava che. je (karmanA udayathI sukhapUrvaka jAgI zakAya evI nidrAne "nirA' kahe che. (2) je karmanA udayathI nidrAmAMthI jAgavuM atizaya duSkara hoya che te nidrAne nizA-nirA kahe che. (3) je karmanA udayathI beThAM beThAM ke ubhAM UbhAM UMgha AvI jAya te kamane "prajA kahe che. (4) je karmanAM udayathI cAlatAM cAlatAM UMdhaAvI jAya te karma prakRtine "prajA-prajA" kahe che. (5) je karmanA udayathI jAgRta avasthAmAM vicArela kAma nidrAvasthAmAM karavAnuM sAmarthya prakaTa thaI jAya te "sthAnakRddhi che. te nidrAmAM svAbhAvika baLa karatAM aneka gaNuM baLa pragaTa thAya che. ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIonI sthiti je nava palyopamanI kahI che te madhyama sthitinI apekSAe kahevAyela che, kAraNa ke A pRthvImAM utkRSTa sthiti eka sAgaropamanI ane jadhanya sthiti dasa hajAka varSanI che. e ja pramANe jethI pRthvImAM je nava sAgaropamanI sthiti pragaTa karavAmAM AvI che te paNa madhyama sthitinI apekSAe kahela che ema samajavuM, kAraNa ke tyAM utkRSTa sthiti dasa sAgaropamanI ane jaghanya sthiti sAta sAgaropamanI che. asurakumAra devonI paNa ahIM je nava palyopamanI sthiti kahevAmAM AvI che te paNa madhyama sthitinI apekSAe samajavI-brahmalokamAM je nava sAgaropamanI sthiti ahIM kahevAmAM AvI che te paNa madhyama sthitinI apekSAe kahela samajavI, kAraNa ke A pAMcamAM brahmaka ka9pamAM utkRSTa sthiti dasa sAgaro5manI ane jadhanya sthiti sAta sAgaropamanI che. sU. raNA zrI samavAyAMga sUtra 65 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazave samavAya meM zramaNadharmAdi kAnirUpaNa have sUtrakAra dazamAM samavAyAMganuM kathana kare che-rAri kullAha ! TIkArya-dasa prakAranA zramaNadhama batAvyA che, te A pramANe che-- (1) kSati potAnI nindA Adi sAMbhaLavA chatAM krodhane tyAga karavo-(2) - bahAranI ane AMtarika vastuo pratyenA lebhano tyAga kare (3) yArnava-mAyAne tyAga karavo (4) mA-mAnane tyAga kara (5) srAva-thoDI upadhi rAkhavI, te dravya lAghava che ane gauravane tyAga kare te bhAvalAghava che. (6) kannasatya bolavuM (7) raMga-prANAtipAta AdithI virata rahevuM (8) ta-ATha prakAranAM karmone kSaya karanArI tapasyA karavI. (9) - bhegI munine bhakata pAna (AhArapANI) devA (10) vRkSaravAsa-brahmacarya dhAraNa karavuM. cittasamAdhisthAna dasa kahyAM che, te A pramANe che-kalyANane pAmela sAdhune samasta dharmane jANavAnI je gaNapUrva-pahelAM kadI paNa thaI na hoya evI dharmacintA utpanna thAya che, te paheluM citta samAdhisthAna che. eTale ke AtmakalyANAbhilASI sAdhu jIvAdI dravyanA svabhAvane, athavA Atma svabhAvarUpa upayogane, ke utpAda Adi rUpa sane, athavA sarvA bhASita zratAdi rUpa dharmane jJa pariNAthI jANIne ane pratyAkhyAna parijJAthI tyAga karavA lAyaka kamane tyAga karIne, anAdikALathI A saMsAramAM paribhramaNa karatAM hajI sudhImAM kadI paNa pedA na thaI hoya evI dhamacintA prApta karI le che. je dharmacintA dharmadhyAnanA kAraNarUpa hoya che. tethI tene apAddhapudgala-parAvartana kALane anta mokSanI prApti avazya thAya che. A dharmacintAmAM muni e paNa vicAra kare che ke je zrutacAritradharma sarvajJa prabhu dvArA bhASita che te bIjA koI dvArA kathina dharma karatAM viziSTa che. A pramANe vicAra karyA karavAthI cittanI samAdhi thAya che, tethI te paheluM cittasamAdhisthAna che (1 Ama karatAM karatAM jyAre te dharmadhyAnanA kAraNabhUta vicArothI saMskArita thaI jAya che tyAre tene yathAtathya-sarvathA avyabhicarita-pUrve kadI paNa jayAM na hoya evAM ne AvavA lAge che, ane te AtmAne bhagavAna mahAvIranI jema te svapnanA phaLanuM darzana saMvedana utpanna thavA mAMDe che. tenuM tAtparya e che ke evA munine mokSarUpa phaLanI prApti avazya thAya che, je tene svapnamAM paNa jANavA maLe che. A cittasamAdhinuM dvitIya sthAna che. e ja pramANe te cittasamAdhi yukta munine pitAnA pUrvabhavenuM jJAna, ke je e pahelAM kadI thayuM hatuM zrI samavAyAMga sUtra 66 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI, te thavA lAge che. pUrvabhavanA jJAnanuM bIjuM nAma jAtismaraNa jJAna che. saMjJA paMcendriya jIne ja A jJAna thAya che. dIrghakAlika upadeza saMjJA jene hoya tene ahIM saMjJI gaNavAmAM Avela che, kAraNa ke saMjJA traNa prakAranI hoya che. (1) hetuvAda saMjJA, (2) dRSTivAda saMjJA, ane (3) dIrghakAlikopadeza saMjJA vikalendriya jIvane je saMjJA thAya che tene hetuvAda saMjJA kahe che. samyagadaSTi jIvane je saMjJA thAya che tene dRSTivAda saMjJA kahe che. tathA samanaska saMjJI jIvane je saMjJA thAya che tene dIrghakAlikopadeza saMjJA kahe che. jAtismaraNa jJAna e ja saMjJAvALI saMjJI paMcendriya jIvane thAya che. dIrghakAlikopadeza saMjJAvALA paMcendriya samanaska jevo jAtisamaraNa jJAnathI pitAnuM saMyamarUpa tathA mekSarUpa uttamasthAna jANI le che. te "trIjuM cittasamAdhisthAna gaNAya che. pradhAna parivArarUpa divya devaddhine tathA viziSTa zarIrAbharaNAdi dIptirUpa divya devadhati ane uttama vaikriya karaNAdi prabhAvarUpa divya devAnuM bhAvane jevAne mATe te kavANa prApta sAdhune asamaMtpanA pUrva (pUrve thayuM na hoya evuM) devadarzana thAya che. evI vyaktione deva jAte ja AvIne darzana Ape che. devadarzanane lIdhe Agameta arthomAM te mahAnubhAvonI zraddhA daDha bane che. dharma pratye atizaya tathA atyaMta mAna thAya che tethI cittasamAdhi thAya che. A rIte devadarzana rUpa A cothuM samAdhisthAna che. niyata dravya, kSetra kALa ane bhAva rUpa avadhi-maryAdAnI apekSAe lekone jANavAnuM te kalyANa prApta sAdhune apUrva (pahelAM utpanna na thayuM hoya evuM) avadhijJAna utpanna thAya che viziSTa jJAnathI cittasamAdhi utpanna thAya che. A pAMcamuM cittasamAdhisthAna che. viziSTa darza. nathI paNa cittasamAdhi thAya che e vAta sUtrakAra A sUtra dvArA batAve che. dravya kSetra AdinI maryAdAnI apekSAe te kalyANa prApta sAdhu lokone jovAne mATenuM asamaMtpanna pUrva avadhi darzana prApta karI le che. A chaThuM cittasamAdhi sthAna che. aDhI dvIpa samudravatI pAMcendriya paryApta saMgI jIvanA manogata bhAvene mATe te kalyANa prApta sAdhune apUrvamana:paryavajJAna utpanna thaI jAya che. A sAtamuM cittasamAdhisthAna, che paripUrNa lekene jANavAne mATe sAdhune apUrva kevaLajJAna utpanna thaI jAya che kevaLajJAna cittasamAdhinA eka bheda rUpa che, tethI tene cittasamAdhinuM sthAna darzAvyuM che. jo ke kevali bhagavAna amanaska hoya che, chatAM paNa temanuM caitanya ja cittarUpa che. tethI temanAmAM cittasamAdhitA ghaTAvI zakAya che. A AThamuM cittasamAdhisthAna che. paripUrNa lekene jovAne mATe kevali bhagavAnamAM apUrva kevala darzana utpanna thaI jAya che. A navamuM cittasamAdhisthAna che. samasta duHkhane nAza karavA mATe keva zrI samavAyAMga sUtra Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ limaraNathI zarIrane tyAga karavo te sarvotkRSTa cittasamAdhinuM dazamuM sthAna che." sumeru parvata mULamAM dasa hajAra ejananA vistAra vALa kahela che. ariSTanemi ahaMta prabhu dasa dhanuSa pramANa UMcAM hatA e ja pramANe kRSNa vAsudeva paNa dasa dhanuSa pramANu UMcA hatA. balabhadra-balarAmanI UMcAI paNa dasa dhanuSa pramANa hatI. dasa nakSatrane jJAnanI vRddhi karanAra kahela che, te nakSatronAM nAma A pramANe che-mRgazirSa, A, puSya, pUrvAphAlganI, pUrvASADhA, pUrvAbhAdrapadA, mUla, azleSA, hasta ane citrA. akarmabhUmi ja manuSyanA upabhoganAM sAdhano pUrA pADavA mATe dasa prakAranAM ka9pavRkSe AvelAM hoya che, te A pramANe che-(1) mA te majedAra, parama svAdiSTa rasa denArAM hoya che. (2)te ratnanI kaTorIo tathA suva nA thALa Adi pAtro de che. (3)ditAMja te mRdaMga Adi vAdyo de che ja te tejasvI dIvAne prakAza denArAM che. (5) tija te agninA jevuM kArya kare che. (6) triA te vividha sugaMdhathI bharapUra puche che (7) triAsa te manane anukULa mAjha bhojana Ape che. (8) athara te hAra arthahAra, Adi AbhuSaNo Ape che. (9)jedAra te beMtAlIsa khaMDavALAM makAno Ape che. ane (10) mananA jAtinAM kalpavRkSa suMdaramAM suMdara kImatI vastro Ape che. zAs 28 dazave samavAya meM nArakiryo ke sthityAdi kAnirUpaNa TIkAtha-sure dulyAdi ! A ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIonI dasa hajAra varSanI jaghanya sthiti kahela che. A ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIonI sthiti dasa patye yamanI kahI che. cothI pRthvImAM dasa lAkha nArakAvAsa che cothI pRthvImAM keTalAka nArakIonI utkRSTa sthiti dasa sAgaropamanI kahI che. pAMcamI pathvImAM keTalAka nArakIonA jaghanya sthiti dasa sAgaropamanI che asurakumAra devAmAM keTalAka devonI jaghanya sthiti dasa hajAra varSanI kahI che. asurendro sivAyanA keTalAka bhavanapati devenI jaghanya sthiti dasa hajAra varSanI hoya che. asurakumAra devomAM keTalAka devenI sthiti dasa patyenI hoya che. bAdara vanaspati kAyika jIvanI utkRSTa sthiti dasa hajAra varSanI hoya che. vANa vyantara devAmAM keTalAka devanI jaghanya sthati dasa hajAra varSanI hoya che. saudharma izAna kapamAM keTalAka devenI dasa palyopamanI sthiti hoya che. brahmaleka kalpamAM devenI utkRSTa sthiti dasa sAgare zrI samavAyAMga sUtra 68 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pamanI hoya che. lAtaka kalpamAM keTalAka devenI jaghanya sthiti dasa sAgaropamanI kahela che. je deve (1) gheSa (2) zeSa, (3) mahAghoSa, (4) nandioNSa, (5) susvara (6) manorama, (7) ramya, (9) ramaNIya, (10)maMgalAvarta ane (11) brahmakAvatasaka, e agiyAra vimAnamAM devanI paryAye utpanna thAya che, te devonI utkRSTa sthiti dasa sAgaropamanI kahI che te deve aMdara tathA bahAra zvAsocchavAsa levAnI kiyA pAMca mahine kare che, ane te devone dasa hajAra varSe AhAra levAnI abhilASA thAya che. te devomAM keTalAka evA de paNa hoya che ke je bhavasiddhika hoya che teo dasa bhava karyA pachI siddhi gati pAmaze, Atmika anaMta guNone upabhega karanAra thaze, samasta karmothI mukata thaze, badhI rIte kRtakRtya thaze, ane badhA prakAranAM duHkhane anta karaze. bhAvArtha-AgalAM sUtromAM bhAva tha dvArA e spaSTa karavAmAM AvyuM che ke jayAM jayAM zAstramAM javAnI je jaghanya ane utkRSTa sthiti batAvI che-te je ahI batAvavAmAM na Ave tathA je kaI bIjI sthiti batAvavAmAM Ave che "te madhyama sthitinI apekSAe kahela che" ema samajavuM pahelI pathvImAM jaghanya sthiti dasa hajAra varSanI che, e vAta AgaLa keTalAka bhAvArthomAM sUcita karavAmAM AvI gaI che-e ja vAta ahIM sUtrakAre sUtra dvArA darzAvI che. have ahIM keTalAka nArakIonI je dasa palyopamanI sthiti darzAvI che. te madhyama sthitinI apekSAe kahevAmAM AvI che. kAraNa ke tyAM utkRSTa sthiti eka sAgaropamanI che. jethI bhUmimAM nArakIonAM dasa lAkha narakAvAsa che. te pahelI pathvImAM trIsa lAkha che, bIjI pavImAM pacIza lAkha che, trIjImAM paMdara lAkha che, cothImAM dasa lAkha che, pAMcamImAM traNa lAkha che, chaThThImAM eka lAkhamAM pAMca ochAM che, ane sAtamImAM phakata pAMca ja narakAvAsa che. te narakAvAsa sAte bhUmiyonI jeTalI jeTalI jADAI kahevAmAM AvI che, tenA upara tathA nIcenA eka eka hajAra yojana choDIne bAkInA madhya bhAgamAM hoya che. tenuM adhika varNana anya zAstromAMthI jANI zakAya che. jethI pavImAM utkRSTa sthiti dasa sAgaropamanI kahI che, e sthiti pAMcamI narakamAM zrI samavAyAMga sUtra Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaghanya sthiti thaI jAya che. asurakumAra devonI jaghanya sthiti dasa hajAra varSanI kahI che, kAraNa ke bhavanapati nikAyanI jaghanya rithati eTalI ja kahI che. asurendro sivAyanA bAkInA nAgakumAra Adi nava prakAranA devanI jaghanya sthiti dasa hajAra varSanI che. asurakumAremAM keTalAka devonI dasa palyopamanI je sthiti ahIM kahI che te madhyama sthiti che. vanaspatikAyanI ahIM je dasa hajAra varSanI utkRSTa sthiti kahI che te bhavasthitinI apekSAe kahevAmAM Avela che ema samajavuM, kAraNa ke kAya sthiti anaMta utsarpiNI ane avasarpiNI pramANa che. vyantara devAnI sthiti paNa dasa hajAra varSanI che -saudharma, IzAna ka5mAM ahIM je dasa palyopamanI sthiti kahI che te madhyama sthitinI apekSAe samajavI brahmaloka kalpamAM devenI utkRSTa sthiti dasa sAgaropamanI che-eja sthiti lAntaka kalpamAM jaghanya thaI jAya che. sU. 29 gyArahave samavAya meM gyAraha upAsaka pratimAdikAnirUpaNa have sUtrakAra agiyAramuM samavAya kahe che- rUpiyA TIkAI-upAsakanI agiyAra pratimA hoya che. sAdhuonI je leke sevA kare che temane upAsaka kahe che. pratimA eTale pratijJA. temAM aneka prakAranA abhigraha hoya che, tethI te pratimAone abhigraharUpa ja samajavI. te pratimAo A pramANe che-rzana zrAva-samyaktva aMgIkAra karanAra zrAvakane darzana zrAvaka kahevAmAM Avela che. jo ke ahIM pratimAnA agiyAra bheda batAvyA che, te paNa pratimA ane pratibhAvALAmAM A depacAranI daSTie pratimAvALAne nirdeza karAya che. A pratimAne kALa eka mAsano che. A pratimAmAM sabhyadarzanane zaMkA kAMkSA Adi zalyathI rahita bana. vavAmAM Ave che. te pratimadhArInA aNuvrata letA nathI. A pahelI pratimA che. (1) bIjI pratimAnuM nAma tatama che-te pratimAno samaya be mAsano hoya che. te pratimA dhAraNa karanAra upAsaka pite aMgIkAra karela aNuvratAdinuM zravaNa, jJAna, grahaNa ane pratisevana e cAra prakAranI kriyAo kare che. eTale ke A pratimA dhAraNa karanAre aNuvratAdinuM zravaNa karavuM, sAMbhaLelA bodha kare, jANeluM grahaNa karavuM, ane grahaNa kareluM pALavuM, te cAra kiya e karavAnI hoya che. (2) trIjI pratima nuM nAma sAmAjiyAta che. A pratimA dhAraka zrAvaka, ke je samyagdarzana, ane aNuvratAdithI yukata hoya che tathA pauSadha dhAraNa karavA rUpa niyanathI rahita hoya che, traNa mAsa sudhI dararoja be vakhata sAvadyAga parivarjanarUpa sAmAyika kare che. zrI samavAyAMga sUtra Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAvadyogane parityAga kare ane niravadyoganuM sevana karavuM tenuM nAma sAmAyika che. (3) uSadhovANanita e cothI pratimA che. zrata cAritrarUpa dharmanI jenAthI puSTi thAya tenuM nAma piSadha che. eTale ke AhAra AdinA tyAgarUpa je anuSThAna che enuM nAma ja piSadha che. A tyAga pUrvaka eka divasa ane eka rAta je upavAsa karavo paDe che tene piSadhapavAsa kahe che. athavA AThama Adi je parvanA divase che temanuM nAma piSadha che. te divasomAM-upavAsamAM AhAra, zarIra saMskAra, abrahma, ane sAvaghavyApAra, e bAbatanA tyAgapUrvaka rahevuM te piSadhopavAsa kahevAya che. A pratimA pALavAno samaya cAra mAsano che. A pratimAnI upAsanA karanAra upAsake pUrvokata traNe pratimAnuM ArAdhana karavuM Avazyaka gaNAya che. AThama, cadiza, amAvAsyA ane pUrNimA, e parvadina che. (4) pAMcamI pratimAnuM pAlana karavAno samaya pAMca mAsano che. A pratimAnuM pAlana karanAra divase brahmacArI rahe che ane rAtre maithuna sevananI maryAdA karanAra hoya che. (5) chaThThI pratimA dhAraNa karanAra rAtre tathA divase, bane samaya brahmacarya vratanuM pAlana kare che, snAna karavAne parityAga kare che, vikaTa prakAza yukta sthAnamAM bhejana kare che, rAtre te bhejana levAno savathA parityAga kare che. A pratimA pALanAra ekakakSa vastradhArI hoya che (eka khabhA para vastra rAkhanAra) hoya che (6) sAtamI pratimAnuM nAma "nittariNA che. A vrata dhAraNa karavAthI sacitta dravyajJAna pUrvaka sacitta vastune parityAga karAya che. eTale ke sAtamI pratimAne ArAdhaka upAsaka AgaLanI cha pratimAonA AcAranuM pAlana kare che, ane prAsuka AhAranuM doSa rahita AhAranuM) sevana kare che. aprAka AhAranuM nahIM, (7) AThamI pratimAnuM nAma cAramANita che tenI ArAdhanAno kALa ATha mAsano che. tene ArAdhaka jAte AraMbhano tyAga kare che. te AraMbhatyAgI pUrvokata zrI samavAyAMga sUtra 71 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAta pratimAonA AcAranuM pAlana karela che. ane evo kei paNa AraMbha karate nathI ke jemAM cha kAyanA jInI virAdhanA thAya (8) navamI pratimAnuM nAma girijJAta che. tenA pAlanane kALa nava mAsane che. te pratimAnA ArAdhake bIjA ke pAse paNa cha kAyanA jIvanI virAdhanA thAya e AraMbha karAvavAne parityAga kare paDe che. A pratimAnuM ArAdhana karanAra jIva pUrvokata ATha pratimAonA AcA2nuM pAlana karate karate A pratimAnuM pAlana karanAra thAya che (9) dasamI pratimAnuM nAma didamavattapatti che. te pALanAra pitAne nimite AhAra banyuM che evuM jANavA maLethI tene parityAga kare che A pratimAne ArAdhaka jIva pitAne mATe koInI paNa pAse AhAra banAvarAvatuM nathI. tathA keI tenA mATe AhAra banAve ane te vAtanI tene khabara paDe ke teNe mArA nimitte AhAra banAvyo che, te te evA AhArane potAnA upayogamAM lete nathI-tene parityAga kare che, kAraNa ke te prakArane AhAra AdhAkarma Adi deSothI dUSita gaNAya che. te assAthI pitAnA vALa kapAve che. je tenI IcchA thAya to zikhA rAkhI zake che. tene ke gharanA viSayamAM pUche te je viSayanI tene khabara hoya te viSayane javAba "hA" mA Ape che ane je bAbatanI tene khabara na hoya tene javAba "nA" mAM Ape che. A pratimAnI ArAdhanAno kALa dasa mAsane che. (10) agiyAramI pratimAnuM nAma "thamajapUta" che. jaMbusvAmIne samajAvatA sudharmA svAmI kahe che ke "he zramaNa AyuSyamana ! jabU! A pUrvokata prakAranI pratimAonuM pAlana karanAra zrAvaka zramaNa je thaI jAya che... ahIM mRta zabdano artha "samAna thAya che. tene bhAvArtha A pramANe che-jayAre te pUrvokata saghaLI pratimAonuM pAlana karavAmAM niSNAta thaI jAya che tyAre sAdhu je ja banI jAya che--pachI bhale te vALane astrA vaDe muMDAvato hoya ke pote ja tene loca karato hoya. paheraveza sAdhu jevo hoya che. isamiti Adi pAMca samitionuM pAlana karate e te jyAre bhikSAne nimitte pitAnA kuTuMbIonAM ghare jAya che tyAre te A pramANe bele che "pratimA yukata zramaNopAsakane mATe bhikSA Ape" jyAre tene koI pUche che ke "tame ke che?" tyAre te javAba Ape che ke "huM zramaNopAsaka chuM." je temane koi vaMdaNa karavA lAge che te te kahe che ke "huM zramaNopAsaka zrAvaka chuM." agiyAra mAsa sudhI A pratimAnuM pAlana karavAmAM Ave che (11) zrI samavAyAMga sUtra Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gyArahave samavAya meM nArayioM ke sthityAdi kA nirUpaNa * kAntathI eTale ke tirakasa lokanA antathI eka hajAra ekase agiyAra (1111) janane aMtare jyotizcakrane prAraMbha thAya che. jambudvIpa nAmanA dvIpamAM agiyAraso ekavIsa (1121) jana pramANa sumerune choDIne jyotizcakra bhramaNa kare che. zramaNa bhagavAna mahAvIranA agiyAra gaNadhara hatA, temanA nAma nIce pramANe che (1) IdrabhUti, (2) agnibhUti, (3) vAyubhUti, (4) vyakata, (5) sudharmA, (6) maMDita, (7) mauryaputra, (8) aMkapita, (9) acalabhrAtA, (10) metA ane (11) prabhAsa. mULa nakSatra agiyAra tArAovALuM che. adhastana vaiveyaka nivAsI denAM eka se agiyAra (111) veyaka vimAna che, ema bhagavAne kahyuM che. sumeru parvata vistAramAM gharaNitalanI apekSAe zikhara pradezamAM agiyAra bhAga nyUna (o) che. eTale ke maMdara parvatanI taLeTInA bhAgamAM jeTalI pahoLAI che, temAMthI maMdara parva tanI UMcAIno agiyArame bhAga bAda karatAM je bAkI rahe te mandara pavatanA zikharane viSkama che. tenuM spaSTIkaraNa A pramANe chepRthvIna samatala para mandara parvatane viSkabha-vistAra-dasa hajAra yojana che. mandara parvatanI UMcAI navANuM hajAra jana che. tene agiyArame bhAga nava hajAra jana thAya che. te nava hajAra yojanane, mandara parvatanA pRthvIsamatala vistAra dasa hajAra janamAMthI bAda karatAM eka hajAra rojana bAkI rahe che. te mandara parvatanA zikharane viSkabha-vistAra eka hajAra jana samajavo. sU. 30 TIkArtha-mIte i par A ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIonI agiyAra palyopamanI sthiti kahI che. pAcamI bhUmimAM keTalAka nArakIonI agiyAra sAgaropamanI sthiti kahI che. asurakumAra demAM keTalAka devanI sthiti agiyAra palyopamanI kahI che. saudharma ane IzAna kalpomAM keTalAka devenI sthiti agiyAra palyopamanI hoya che. lAntaka ka95mAM keTalAka devanI sthiti agiyAra sAgaropamanI kahI che. je devo (1) brahma, (2) subrahma, (3) brahmAvatta, (4) brahmaprabha, (5) brahmakAnta, (6) brahmavarNa (7) brahma lezya, (8) brahmadhvaja, (9) brahmasRga, (10) brahmasRSTa, (11) brahmakUTa ane (12)brahmo ttarAvataMka, e bAra vimAnamAM devanI paryAye utpanna thAya che, te devonI sthiti agiyAra sAgaropamanI hoya che. te devo sADA pAMca mahine bAho tathA Abhya zrI samavAyAMga sUtra Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ntarika zvAsocchavAsa grahaNa kare che. te devane agiyAra hajAra varSa bAda AhAra saMjJA utpanna thAya che. temAM keTalAka bhavasiddhika hoya che, je agiyAra bhava karyA pachI siddhi gati prApta karaze, Atmika anaMta jJAnAdika guNonA bheMkatA thaze, samasta karmothI chUTI jaze, dareka rIte kRtakRtya thaze, ane samasta duHkhane anta karI nAkhaze jAsU. 3 bArahave samavAya meM bhikSupratimA AdikA nirUpaNa have sUtrakAra bAramuM samavAya pragaTa kare che- "vArata rAha! TIkAI-bAra bhikSu pratimAo hoya che, je A pramANe che-prathama bhikSupratimA eka mAsanI, bIjI bhikSupratimA be mAsanI, trIjI bhikSupratimA traNa mAsanI, ane cothI bhikSupratimA cAra mAsanI hoya che. eka mAsanI je bhikSupratimA che che tenuM sevana karanAra bhikSu e eka mAsa sudhI dararoja annapAnanI eka eka datti (dhArI eka vAra khaMDita thAya tyAre eka datti thaI gaNAya che) levAnI hoya che. bIjI bhikSupratimA ke jenuM ArAdhana be mAsa sudhI karavAnuM hoya che, temAM annanI be datti ane pAna peya padArtha) nI be dakti dararoja grahaNa karAya che. trIjI bhikSapratimAne ArAdhana kALa traNa mAsane che. temAM dararoja annapAnanI traNa traNa dakti levAmAM Ave che. e ja pramANe ca ra mAsanI bhikSupratimAmAM, pAMca mAsanI bhikSapratimAmAM, cha mAsanI bhikSupratimAmAM ane sAta mAsanI bhikSupratimAmAM anna pAnanI anukrame cAra, pAca, cha ane sAta mAsa sudhI, cAra, pAMca cha ane sAta datti grahaNa karavAmAM Ave che. A rIte e sAta bhikSupratimAomAM anukrame annapAnanI ekathI laIne datti vadhatI vadhatI sAta mAsanI avadhivALI sAtamI bhipratimAmAM annapAnanI sAta sAta dRttio grahaNa karAya che. tyAra bAda AThamA mAsanA pahelA aThavADiyAmAM prathama bhikSupratimA eTale ke AThamI pratimAnuM ArAdhana karAya che. tenI ArAdhanAno samaya sAta dina-rAtane che. te pratimAne ArAdhaka caturthabhakatanI (vihAra) tapasyA kare che, gAmanI bahAra rahe che, uttAna zrI samavAyAMga sUtra 74 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adi Asane bese che. bIjI pratimA-eTale ke navamI bhikSu pratimAnI ArAdhana nA kALa AThamA mAsanA bIjA saptAhanA che. tenI ArAdhanA mATe AAdhaka utkaTuka (ubhA page besavu te) Adi Asane bese che. ane bAkInI badhI vidhi AThamI pratimA jevI ja che. dasamI bhikSupratimAnA ArAdhana kALa AThamA mAsanuM trIjI saptAha che. AThamA mAsanA trIjA saptAhamAM A pratimAnI ArAdhanA sAta dinarAta karAya che. tenA ArAdhaka vIrAsana Adi Asane bese che. A rIte ekavIsa dinarAtamAM AThamI, navamI ane dasamI pratimAonuM AAdhana samApta thAya che. bAvIsame divase agiyAramI bhikSupratimAnuM ArAdhana thAya che. tenA ArAdhana kALa eka dinarAtanA che. tenI ArAdhanAmA bhakatanI (be upavAsa) tapasyA karavAmAM Ave che. bAramI pratimAne! ArAdhana kALa eka rAtanA che. temAM aSTabhakatanI-traNa upavAsa (AThamanI) chellI rAtre banne hAtha laTakatA rAkhIne ubhA rahevu paDe che; banne paga eka bIjA sAthe joDAyelA rahe che, zarIra theDuM' jhukatu rahe ane netra apalaka rahe che. A viSayamAM vadhu jANavAnI icchA vALA jijJAsuoe dazAzruta skaMdhanI dasamAM adhyayananI ame lakhelI muniharSiNI nAmanI TIkA joi javI. Ara prakAranA sabhAga hoya che. samAna samAcArI sAdhuenA eka maDaLImAM je AhArAdi vyavahAra thAya che tenuM nAma sabhAga che. saMbhAganA khAra prakAra chete A pramANe che-(1) upadhi-vastra, pAtra Adi (2) zruta, (3) bhakatapAna, (4) ajalipragraha, (5) dAna, (6) nikAca, (7) abhyutthAna, (8) kR takarma karaNa, (9) vaiyAvRtyakaraNa, (10) samavasaraNa, (11) sa MniSadyA ane (1) kathA prabandhana dhasaMmona--utpAdana eSaNA doSathI rahita vastra pAtra Adi vizuddha upadhine sabhAgika sAdhunI sAthe grahaNa karatA sa leAgika sAdhu zuddha hoya che, ane utpAdana eSaNA doSathI yukata upaSine grahaNa karatA azuddha haiAya che. A pramANe zrI samavAyAMga sUtra 75 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ doSa cuta upadhine traNa vAra graNa karIne prAyazcitta karanAra sAdhu sabhAgane ceAgya gaNAya che. paNa jo e ja sAdhu te prakAranI upadhi jo ceAthI vAra grahaNa kare ane prAyazcitta paNa karI le te paNa te sabhAgane ceAgya manAte nathI. tathA-jo sabhAgika sAdhu visAMbha|gika pAstha(zithilAcArI)-Adi sa dhunI sAthe rahIne zuddha athavA azuddha upadhi grahaNa kare ane tyAra bAda koi bIjAnI preraNAthI jo te prAyazcitta lai le-A pramANe traNa vAra te sAdhu evu kare ane prAyazcitta laine zuddha thAya te te sAdhu sabhAgane pAtra gaNAya che. paNa jo te cethI vAra paNa evu kare ane pachI tenu prAyazcitta paNa le te te asabhe gya ja gaNAya che. A pramANe uSadhinA parika ane bhioga karatA sAdhu asabhAgya hoya che. (1) 2) zrutasaMmoLa----adhyayanane mATe Avela sabhAgika athavA anya sabhAgIsAdhu sAthe vidhi pUrvaka vAcanA pracchanA karanAra sAdhu zuddha che. avadhithI Avela sAdhu sAthe athavA pAtha sAdhu sAthe vAcatA pracchanA karanAra sAdhu azuddha che. A rIte traNa vakhata avidhi pUrNAMka vAcanA pracchanA karavAthI azuddha thayela sAdhu prAyazcitta vidhithI sabhAgya thai jAya che. paNa e ja sAdhu ceAthI vAra paNa evu kare te prAyazcitta levA chatAM paNa tene azuddha mAnavAmAM Ave che, ane A rIte te asabhAgya ja rahe che. (ra) (3) mAnasaMmo--temAM upadhi pramANe ja badhI vidhi che. paNa ahIM parikamanI jagyAe dAna ane paribhagate sthAne AdAna zabdanA prayoga karavA joie. (3) (4) ganaz2imaprad--A saMbhoganA ceAtheA bheda che. ahI aMjali zabdanA atha vedanA thAya che. sAdhu sAMbhogika athavA anya sAMbhAgika sAdhu sAthe mulAkAta thatA temane vaMdanA kare che, aMjalibaddha namaskAra kare che, ane AleAcanA tathA sUtrA nimitta niSadyA kare che. eTale ke bese che. A pramANe karanAra sAdhune sabhAgya mAna zrI samavAyAMga sUtra 76 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAmAM Ave che. paNa jo te sAdhu pAsaddha zithilAcArI Adi sAdhuonI sAthe e prakAranA vyavahAra kare teA te azuddha thai jAya che. ane prAyazcittalevAthI te zuddha thAya che. A pramANe traNavAra kare tyAM sudhI pra yazcitta vidhithI tenI zuddhi thai zake che paNa ceAthI vAra e prakArane vyavahAra kare te prAyazcitta levA chatAM paNa tenI zuddhi thaI zakatI nathI tethI evo sAdhu asabhAgya che. (5) TvAnasaMmona, te pAMcame bheda che. ahI dAna eTale ziSyanuM pradAna evo artha samajavAnA che. sabhAgika sAdhu salAgikane mATe athavA anya sabhegikane mATe peAtAnA ziSya arpaNa kare che, A sthitimAM te zuddha che, paNa jo te niSkAraNa sabhAgika athavA visa`bheAgikane mATe ke kAi pArzvastha Adi ne mATe peAtAnA ziSyA Ape che te te azuddha gaNAya che. A pramANe traNa vakhata kare tyAM sudhI te prAyazcittathI zuddha thai zake che, paNa jo te ceAthI vAra evuM kare teA prAyazcitta levA chatAM paNa te zuddha thaI zakatA nathI. tethI te asaleAgya che. (6) nihAr saMmona-zaSyA, upadhi, AhAra, ziSya pradAna ane svAdhyAya, vaDe sabhAgirakane AmatraNa karatA sabhAgika sAdhu zuddha kahevAya che. A viSayamAM bAkInuM kathana AgaLanA kathanA pramANe samajI levuM--eTale ke jyAre te sAdhu pAstha Adine zayyA Adi vaDe AmaMtrita kare che tyAre te azuddha gaNAya A pramANe traNa vakhata thayelI azuddhinu' prAyazcitta karavAthI te zuddha thaI jAya che ane sabhogya bane che. paNa jo cAthI va2 paNa te e ja prakAranI azuddhi kare tA prAyazcitta karavA chatAM paNa te zuddha thaI zakatA nathI A sthitimAM te asa bhAgya ja gaNAya che. (7) phyusthAnAMmona--te sabhAganA sAtame bheda che. abhyutthAna eTale Asanane tyAga karavo. eTale ke pArzvastha AdinuM Agamana thatAM peAtAnu Asana cheDIne ubhA thaI javu, temane mAna Apavu', Adi kriyAo 'abhyutthAna' padmathI grahaNa karavAmAM AvI che, ahIM' abhyutthAna' padma kikaratA, nyAsakaraNa ane avibhakita, e traNanA upalakSaka che. prAthU glAna (mahemAna, bimAra) Adi ava sthA saMpanna sAdhue pratye manamAM evI praznAtmaka ukita karavI ke " huM ApanA zrI samavAyAMga sUtra 77 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizrAmane mATe kevo prayatna karU" tenuM nAma kiMkaratA che. pArthastha Adi dharmathI calita thayela sAdhune pharI sAdhudharmamAM saMsthApita karavo, tenuM nAma nyAkaraNa che. ane bhedabhAva rahita thavuM, tenuM nAma avibhakita che. jyAre sAdhu pAdhistha Adi karavA mAMDe che tyAre te azuddha thavAne kAraNe asaMbhezya thAya che. paNa je Agamana anusAra te kiMkaratA adi kare che. te te zuddha hovAthI saMbhogya gaNAya che. (8) tika saMmoja- te saMjogane AThame bheda che vidhipUrvaka vaMdanA karanAra sAdhu zuddha ane saMjogya gaNAya che, paNa avidhipUrvaka kRtikarma karanAra sudhI AgaLa kahyuM tema azuddha ane asaMbhezya manAya che. jyAre sAdhu vAnA regathI pIDAvAne kAraNe zArIrika halanacalana karavAne asamartha thAya che, tyAre te utthAna Adi kriyA karavAne zakitamAna hoto nathI. A prakAranI sthitimAM je sUtranuM ja akhalita Adi guNa pUrvaka uccAraNa kare che. tethI ziranamana Adi Avazyaka kriyAo banI zake eTalA pramANamAM kare che. te sAdhunI A prakAranI je vaMdanAvidhi che te kapaTa rahita hovAne kAraNe te sAdhu saMbhogya ja gaNAya che. (9) vaivAghajU YOT -A saMjogane navame bheda che. vaiyAvRtya eTale sAdhano ekatra karIne athavA potAnI jAtane ja kAmamAM lagADIne zuzraSA karavI. e ja vAtane TIkAkAra A pramANe samajAve che-AhAra, upadhi, Adi devAthI, prastravaNu mUtra AdinuM pari. ThApana karavAne mATe devAthI. adhikaraNanA upazamanathI athavA bIjI bAbatamAM madada karIne gurU Adine sahAya karavI tenuM nAma vaiyAvRtya che, vaiyAvRtyanI bAbatamAM paNa AgaLa pramANe ja saMbhoga ane asaMga thAya che. (10) samavasaraaneka sAdhuonuM eka jagyAe rahevuM tene samavasaraNa kahe che te be prakAranuM che. (1) niravagraha (2) sAvagraha niravagraha samavarasaNa kSetrane AdhAre thAya che, kAraNa ke sAdhuone vihAra pratibaMdha rahita hoya che. sAvagraha samavasaraNa vasatine (vasavATa) zrI samavAyAMga sUtra 78 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhAre thAya che, kAraNa ke upAzraya rU5 vasatimAM pahelethI AvI rahelA sAdhuone avagraha (rajA) lIdhA pachI ja pAchaLathI Avela sAdhu tyAM rahe che. temAM saMjogya tathA asaMjogya vyavasthA AgaLa pramANe ja samajI levI. saMniSaghA-A saMjogano agiyArame bheda che temAM sAdhu eka Asane besI rahe che. te saMniSadyA saMbhoga ane asaMbhoganuM kAraNa bane che. Asana upara beThelAM AcArya pitAnA Asane beThAM beThAM anya saMbhagika AcAryanI sAthe zruta parivartana Adi kare te te zuddha gaNAya che. paNa amane pAzca stha Adi sAthe eka Asane besIne zrata pari. vartana Adi kare to te azuddha gaNAya che. temAM paNa saMbhogya ane asaMbhogyanI vyavasthA AgaLa kahyA pramANe ghaTAvI levI. (12) e ja pramANe thAva nAmano je bAramo bheda che, temAM paNa saMjogya, asaMbhogyanI vyavasthA AgaLa kahyA pramANe samajavI. kRtika-vaMdana-bAra AvartavALuM hoya che, te A pramANe che-pahelA be ziranamana vALAM kRtikama che. temAM pahelAM jyAre "rUchAIna vanANamALa ! ravuiM navaniA nizIhig? e pATha bolIne jyAre avagrahanI anujJA levAmAM Ave che tyAre pahelI vakhata zinati (masta namAvavAnI kriyA) thAya che. jyAre pahelAMnI jema pharIthI avagrahanI AjJA levAya che tyAre bIjI vakhata zirenati karAya che. A pramANe te be Avatta thAya che. (2) trIju Avata yathAjAta che. te e samaye karavAmAM Ave che ke jyAre dIkSA letI vakhate te calapaTTaka dhAraNa kare che, sadarakamuhapatti pitAnA moDhe bAMdhe che; rajoharaNa ane pramAjiMkA le che, pitAnA gurudevane banne hAtha joDIne namaskAra kare che. tenuM nAma "yathA jAta' che. bAra AvartavALuM kRtikarma zuM Avarta che. sUtroccAraNathI mizrita kAya vyApArane Avata kahe che. vaMdana kriyAmAM te khAra Avatta A pramANe thAya che ane zAka A pATha bolIne ziSya potAnA gurudevanAM caraNone sparza kare che tyAre temAM traNa Avatta thAya che, jema ke "a" mAMthI pahelAM "" ne be lAvatI vakhate potAnA aMja lipuTane jamaNI taraphathI laIne DAbI tarapha laI jAya che, ane pachI tene zira sAthe saMyukata karIne "ro' zabdanuM uccAraNa kare che. AmAM paheluM Avarta samApta thAya che tyAra bAda " " padane "" vaM" ema bhinna rUpe bolIne dvitIya Avane ane " padane samagra rUpe bolIne pahelAnI jema karIne "pa" saM " bolatA te trIjA Avane samApta kare che. ane zira namAvIne gurUnA caraNone sparza kare che. tyAra pachI marajano zirAma gacaMtA gharme hila vaDaBa" A vAkayathI aparAdha kSamApana pUrvaka divasa saMbaMdhI sukha zAtAdika pUchIne "nA" evuM uccAraNa karIne zuM AvartA, "vavA bAlIne pAMcamuM Ava7, "belIne chahu Avatta thAya che. e rIte bIjA kSamApaNa dAnamAM zrI samavAyAMga sUtra 78 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa cha Avatta thAya che. A rIte kRtikama bAra Ava vALuM hoya che. A rIte cAra AvatuM thayA tathA cArazira e pAMcamuM ane huM Avarta che, pahelAM dAkhala thayela ziSyanA kSamApa!kALamAM ziSya ane AcAryanAM be zira, tyAra bAda punaH nIkaLIne praviSTa thayela ziSyanA kSamApaNukALamAM ziSya ane AcAryanAM be zira che. e pramANe cAra zira che. temanA be Avarta e rIte pAcamuM ane chaDuM Avarta thAya che. tathA traNa guptinA traNa AvartA e rIte te nava Avatta thaI jAya che. be pravezanA be AvartA-avagraha laIne pravezakara te prathama praveza, tathA nIkaLIne punaH praveza kare te dvitIya praveza, e pravezarUpa be Avarta che. tathA avagrahathI AvazyakI karIne nIkaLanArane eka, te bArame niSkramarUpa Avarta thAya che, bIjI vAra avagrahathI nIkaLatuM nathI paNa tyAM gurU caraNamAM rahIne ja kSamA zramaNane pUro pATha bole che. A rIte kRtikarma-vaMdana-bAra Avarta vALuM kahela che e bAra AvartomAM avazya karavA egya pacIza vidhi hoya che, te A pramANe che- be zironamana, 2, eka yathAjAta 3, AdakSiNa pradakSiNa rUpa bAra praka ranAM kRtikama 15, cAra zira, 19, traNa gupti, 22, be praveza 24, ane eka niSkramaNa 25. AyAma (laMbAI) ane vikhaMbha (pahoLAI) nI apekSAe vijayA nAmanI rAjadhAnI bAra hajAra ejananI kahI che. rAma nAmanA balabhadra bAra hajAra varSanuM AyuSya bhogavIne pAMcamAM devalokamAM deva thayA che. maMdira parvatanI cUlikA mULamAM vidhvaMbhanI apekSAe bAra ejananI kahela che. AkhA varSamAM sauthI TUMkI rAtri bAra muhUrtavALI hoya che e ja pramANe sauthI TUMko divasa paNa bAra muhUrtane hoya che. sarvArtha siddha mahAvimAnatA uparitana zikharanA agrabhAgathI bAra yeAjana upara ISa~AgabhAra nAmanI siddhazilA che. A ISa~AgRbhAra pRthvInAM bAra nAma che, te A pramANe che-(1) ISat (ra) IsmAbhAra(3) tana (4) tanujjara, (5) siddhi (6) siddhAlaya, (7) mukita, (8) mukatAlaya, (9) brahma, (10) brahmAvataMsikA, (11) lokapratipUraNa ane (12) kAgacUlikA, sU32 zrI samavAyAMga sUtra Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bArave samavAya meM nArakiyoM ke sthityAdi kA nirUpaNa TIkA -'mItte naM'. phacata ! A ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIenI mAra palyApamanI sthiti che, pAcamI pRthvImAM keTalAka nArakIenI khAra sAgaropamanI sthiti kahI che. asurakumAra devAmAM keTalAka devAnI sthiti khAra palyApamanI kahI che. saudhama tathA IzAna kalpomAM keTalAka devAnI sthiti khAra pacepamanI kahI che. lAntaka kalpamAM keTalAka devAnI sthiti khAra sAgarApamanI kahI che. je devA (1) mahendra, (2) mahendravaja (3) kambu, (4) kampyugrIva, (4) puMkha. (6) supuMkha (cha) mahApu kha, (8) puMDU (9) supuMDU (10) mahApu, (11) narendra (12) narendrakAnta ane (13) narendrottarAvata saka e tera vimAnAmAM devanI paryAye utpanna thAya che, ne devAnI utkRSTa sthiti khara sAgaropamanI kahela che te deza cha mahine bAhya Abhyantarika zvAseAcchavAsa le che, te devAne bAra hajAra varSe AhAra levAnI abhilASA utpanna thAya che. temAMnA keTalAka devA bhavasiddhika heAya che. te devA khAra bhava karIne siddhapada prApta karaze buddha thaze, sathA kamalathI mukata thaze, parinivRta thaI jaze ane samasta du:khAnA nAza karaze. su. 335 terahave samavAya meM teraha kriyAsthAnAdikA nirUpaNa have sutrakAra teramuM samavAya batAve che--terasa" cAli! TIka -ka bandhananA kAraNa rUpa pravRttine kahe che. tenA A pramANe tera bheda che- (1) arthaCdaMDa, (ra) anatha daMDa, (3) Rsi*sAIDa (4) akasmAtaH Da. (5) dRSTi viparyAsikA daMDa, (6) mRSAvAda pratyaya, (7) adattAdAna pratyaya, (8) AdhyAtmika, (9) mAna pratyaya (10) mitradveSa pratyaya, (11) mAyA pratyaya, (12) lAbha pratyaya ane (13) apathika (1) potAnA zarIra nimitte ane svajanAdine nimate je hiMsAnRtya karavAmAM zrI samavAyAMga sUtra 81 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tr Ave che; tene 'arthataMtu' kahe che, (2) kAi paNa jAtanA prayAjana vinA trasa, sthAvara Adi jIvAnI je hiMsA karAya che tene anartha' kahe che. (3) " A vyakitae mArI hiMsA karI hatI, A mArI hiMsA kare che, athavA A mArI hiMsA karaze' evo vicAra karIne pratiprakSI (vIrodhI) nA je vadha karAya che te "hiMsAka" che. (4) eka jIvanI hiMsA karavAne taiyAra thayela puruSa anya jIvanI hiMsA karI nAkhe che. tene asmAta taMtu' kahe che (5) matinI viparyAsitAne kAraNe je hiMsA thai jAya che. tene STiviyAniA taM" kahe che. jema ke mitrane amitra gaNIne mAravo. (6) hiMsAnuM kAraNa mRSAvAda hoya te hiMsAne "dhrujavAbasya" kahe che. (7) hiMsAnuM kAraNa adattAdAna hoya che te hiMsAne "attAvAnamathaka kahe che. [8] khAdya nimittanI apekSA karyA vinA jaje zeka Adi karAya che tene adhdhattimA' (9) jAti AdinA madane kAraNe je hiMsA karAya che te 'mAnamahdaya' kahevAya che. (10) hitakArI mAtA, pitA Ahine thoDA paNa aparAdha thatAM meATI zikSA karavI te mitradveSapratyaya' kahevAya che. (11) eja pramANe mAyAne kAraNe je karavAmAM Ave che tene 'mAyAspa' kahe che. (12) leAbhane kAraNe je karavAmAM Ave che tene 'homapraspara' kahe che. (13) kevaLa yAga nimitte je kabanya thAya che. eTale upazAntameAha Adi guNasyAnavI jIvane je eka sAtAvedanIya karmInA baMdha thAya che tene AthA 'yAsthAna' kahe che. saudhama tathA izAna, e banne kalpAmAM tera vimAna prastara kahela che. pUrva pazcimamAM lAMbu ane uttara dakSiNamAM paheALu che. tenA madhya bhAgamAM teramAM prastaramAM (tharamAM) IndranA nivAsabhUta vimAna che, te vimAna saudhama devalAkanA zirAbhUSaNa jevuM che, tenu nAma saudharmAvata'saka vimAna che. te vimAna lakhAImAM sADA bAra (12aa) lAkha yeAjananu che. e ja pramANe izAnAvata'saka vimAna paNa che. jaLacara pa`cendriya tiya ca AnivALA jIvAnI jAtimAM kula keATiyAnI ceAniyA sADA khAra lAkha kahevAmAM Avela che. praNAyuM nAmanA khAramAM pUnA, adhyayananA jevA vibhAga te2 kahela che. ga`ja paMcendriya tiyaAAnA prayAga mana, vacana, ane kAyanI pravRtti tera prakAranI kahela che, te A pramANe che--(1) satya mana; prayAga (ra) mRSA manaH prayAga, (3) satya mRSA manaH prayeAga, (4) asatyAkrRSAmanaH prayega zrI samavAyAMga sUtra 82 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A rIte mananA cAra prayoga che. (pa) satyavacaH prayoga, (6) mRSAvacaH prayAga, (7) satya mRSA vacaH prayAga (8) asatyA mRSA vaca: prayAga, A rIte vacananA cAra prayAga che. (9) odArika kAya prayAga, (10) audArika mizra zarIra kAya prayAga (11) vaikuvika zarIra kAya prayAga, (12) vaikuvika mizrazarIra kAya prayAga, ane (13) kArmAMNu zarIra kAya prayAga, A prakAranA pAMca zarIranA prayAga che. jo ke paMdara prakAranA prayAga kahela che paNa AhAraka prayAga ane AhAraka mizra prayAga e e prayAga phakata sayamI janAne ja thAya che, tiya cone nahIM, ahIM tera prayAga batAvyA che, Aditya vimAnanA vRttanuM ceAjana ekasa bhAgeAmAM vibhakata karavAmAM Ave tenA tera bhAga jeTaluM nyUna che. eTale ke eka ceAjananA ekasaTha bhAgeAmAMthI aDatAlIza (48) bhAga pramANa che. (sU. 34) terahave samavAya meM nArakiyoM ke sthityAdikA nirUpaNa TIkA-miseLa hatyAdhi ! A ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIenI sthiti tera palyApamanI kahI che. pAMcamI pRthvImAM keTalAka nArakIenI sthiti tera sAgare pamanI kahI che. asurakumAra devAmAM keTalAka devAnI tera palyApamanI sthiti kahI che. saudhama tathA izAna kalpeAmAM keTalAka devAnI sthiti tera palyApamanI kahI che. lAntaka kalpamAM keTalAka devAnI sthiti tera sAgarApamanI kahI che. je devA (1) vajrA, (2) suvajA (3) vajAvata (4) vajAkAnta (5) vajAva, (6) vajAlezya, (7) vajArUpa (7) vajAzrRMga, (9) vajrAsRSTa (10)vajATa, (11) vajrottarAvata...saka (12) vaira, (13) vazavatta (14) vaIraprabha, (15) vaIrakAnta, (16) vaIra va, (17) vaIralezya, (18) Ira rUpa, (19) vaIra zrRMga, (20) vaIrasRSTa (21) vaikUTa, (22) vairAntarAvatasaka (23) leAka, (24) leAkavatta, (25) leAkaprabha, (26) leAkakAnta, (27) leAkavaNu, (28) leAkalezya, (29) leAkarUpa, (30) leAkazrRMga, (31) leksaTa (32) lekaphTa ane (33) zrI samavAyAMga sUtra 83 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ leAkeAntarAvata'saka, e tetrIsa vimAneAmAM devanI paryAye utpanna thAya che te devAnI utkRSTa sthiti tera sAgarApamanI kahI che. te devA sADA cha mahine bAhya abhyantarika zvAse|cchavAsa grahaNa kare che. te devAne tera hajAra varSa pachI AhAra saMjJA utpanna thAya che. te devAmAM keTalAka devA evA hoya che ke je tera bhava karyo pachI siddhapada prApta karaze, yuddha thaze, kamaLathI sarvathA rahita thai jaze, parinivRta thaze ane samasta duHkhAnA anta karI nAkhaze. AsU. 35aa cauThahave samavAya meM caudaha jIvasamUha kA nirUpaNa have sUtrakAra caudanI saMkhyAvALA samavAyAMgA pragaTa kare che-- 'cakarma'rAti! TIkA-nIce pramANe cauda jIvasamUha kahyA che-(1) sUkSma ekendriya aparyApta, (2) sUkSma ekendri paryApta, (3) bAdara ekendriya aparyApta (4) bAdara ekendriya paryApta, (5) dvIndriya aparyApta, (6) dvIndriyaparyApta (7) tendriya aparyApta, (8) tendriya paryApta, (9) cauIndraya aparyApta, (10) cauindriya paryApta, (11) pa'cendriya asaMjJI aparyApta, (12) pa McendriIya asa'jJI paryApta, (13) paMcendriya sa'nI aparyApta (14) pa`cendriya sa'nI paryApta. cauda pUrva darzAvyA che. te traNa gAthAo dvArA A pramANe batAvyA che. '3LAyapueN' spAuTa ! TIkA 35ApUrve A pUrvamAM utpAda dharmane anulakSIne dravya ane paryAyAnI preraNA karavAmAM AvI che. (2)--prAyaLIya pUrva"--A pUrNAMmAM samasta dravyAnu samasta paryAyAnuM ane samasta jIvAnI vizeSatAenu varSoMna karAyu che. (3) vIryanA pUrva pratyeka kriyAmAM je AtmAne vizeSa rUpe prerita kare tenu nAma vIya che. A vyutpatti pramANe A pUrvamAM chavAdinI zaktinuM varNana karAyu che. stinAsti pravAda pUrva- A pUrNAMmAM kI vastu kayA svarUpe che. ane kayA svarUpamAM nathI tenu' vaSa~na karAyuM che. (5)jJAna pravAda pUrva matijJAna Adi jJAnAnuM A pUrNAMmAM varNana karAyuM che. (6) satyapravAta pUrva--A pUrvamAM jIvAnA hitakArI satya saya zrI samavAyAMga sUtra 84 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manuM athavA satya vacananuM tenA bheda tathA tenI vidhI bAbatene anulakSIne varNana karAyuM che. grAmamavADha pUrva temAM vividha na anusAra jIva dravyanuM kathana karAyuM che. (8) varSAvAra pUrva--temAM jJAnAvaraNIya Adi karmonA svarUpanuM varNana karela che. pravAhavAnap-temAM pratyAkhyAnanA prakAranuM varNana karyuM che. (10) vidyAnagara pUrva-temAM aneka prakAranI vidyAonuM varNana karAyuM che. (11) avaMdayapUrva-temAM saphaLa samyagU jJAna AdinuM varNana karyuM che. (12) bALajjpUrvatemAM che ane temanAM AyuSyanuM vividha prakAre varNana karAyuM che. (13) ziyAvi. zA-A pUrvamAM kAcikI Adi kriyAonuM vistRta varNana karavAmAM AvyuM che. (14) vira-A pUrvamAM e batAvavAmAM Avyu che ke jema akSaronI upara rahevAthI bindu sArabhUta manAya che tema lokamAM sarvotkRSTa hovAne kAraNe jeo sArabhUta hoya te ja loka bindusAra che. te leka bindusAranuM varNana A caudamAM pUrvama karavAmAM AvyuM che. AgraNIya pUrvanI cauda vastuo kahela che. zramaNa bhagavAna mahAvIranI utkRSTa zramaNa saMpadA cauda hajAranI hatI. jJAnAvaraNIya Adi karmonI vizuddhinI gaveSaNAnI apekSAe cauda chavasthAna kahela che, te A pramANe che-mithyASTiA guNasthAnamAM jIvanI viparIta daSTi-mAnyatA hoya che. tethI tene mithyAdRSTi kahe che. mithyAtva mehanIyanA udayathI e jIva kugurU kudeva ane kadharmamAM suguru sudeva ane sudharmanI zraddhA vALo banI jAya che tenA sabhya f-'vaM sADhAti ti zAsana opazamikra samyakatva lAbha rUpa Aya (Avaka) ne je dUra karI nAkhe, evI anaMtAnubaMdhI kaSAya vedanane prasanna kahe che. A asAdana thatAM paramAnaMda rUpa anaMta sukha--phaladAtA ane apavargarUpa vRkSanA bIja jevuM je aupathamikasamyakatva che tene lAbha jaghanyanI apekSAe eka samaya ane utkRSTanI apekSAe cha AvaliMkA pramANa kALa sudhI rahe che, pachI rahetuM nathI. A asAdananI sAthe ja rahe che tenuM nAma sattAna che tathA jina prarUpita vastu tatvanI siddhi je jIvane aviparIta-samyapha hoya tenuM nAma samyaka dRSTi che. te asAdana sahita je samyagRSTi hoya tene sAsAdana samyagadaSTi kahe che. athavA- "sAyane samavidI" nI chAyA "satyAhana natha"i evI paNa thAya che. tenuM tAtparya A pramANe che-jema khIra khAdhA pachI amecane kAraNe tenuM vamana karato mANasa vamanakALamAM tenA rasanuM AsvAdana kare che, e ja pramANe mithyAtvanI zrI samavAyAMga sUtra 85 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samIpano jIva samyakatvathI vigavita cittavALe thaIne tenuM vamana karatAM paNa jyAM sudhI mithyAtva bhUmi para pahoMcato nathI tyAM sudhI cha Avali kALa sudhI te tenuM asvAdana kare che. kahyuM paNa che ke "anaMtAnubaMdhI krodhAdikamAMthI koI ekane udaya thatA aupazamika samyakatva rUpI parvatathI calita thayela ane mithyAtvabhUminI tarapha vaLela jIva jyAM sudhI mithyAtvabhUmimAM pahoMcatA nathI tyAM sudhI te ochAmAM ochA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre cha AvalikALa sudhI samyakatvane svAda le che. (2) samyam mithyASTi-jenI daSTi samyakatva ane mithyAtva, e banethI mizrita hoya tene samyaga mithyAdaSTi kahe che. ISadvizuddha mithyAtvanA (aaN mithyAtva ane thoDuM samyakatva mizrita mithyAtva) pudgala ja samyapha mithyAtva kahevAya che. tenA udayathI jIva jina praNIta tatvamAM samyak rIte zraddhA paNa rAkhatA nathI ane tenI nindA paNuM karato nathI. matirbalyane adhIna thaIne te saMya ane asamyapha ne pUro nizcaya karI zakato nathI. A prakAranI jenI daSTi hoya te jIvane sabhya mithAda" kahe che. (3) aviratasampaSTa-je che sAvadha vyApArothI virata thayA nathI paNa jemanI dRSTi samyagU che. evAjIne "caturtha guNasthAnavata kahevAya che. te jIva e vAtane jANe che ke parama muni tIrthaMkara prabhu dvArA praNIta sAvadyagavirati, siddhi prAsAda para ArohaNa karavAne mATenIsaraNInAM pagathiyAM samAna che, chatAM paNa te apratyAkhyAna kaSAyanA udayathI tene prApta karI zakatA nathI, ane tenuM pAlana karavAne prayatna paNa karatuM nathI, tethI tene avirata sagi kahela che. je rIte nyAyapArjita dhana dhAnya Adi saMpatti vALa kaI kulIna sadugRhastha atizaya bhoga vilAse bhegavatA bhogavatA jyAre jugAra Adi latamAM phasAIne rAjyano aparAdhI bane che tyAre te rAjadaMDa bhegave che. ane evI paristhitimAM te pitAnA gauravanuM rakSaNa karavAne asamartha banI jAya che. duSTa daMDapAziko dvArA apamAnita ane vismita thate e kutsita kRtyane pitAnA kuLanI zrI samavAyAMga sUtra Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratiSThA para ghA karanArUM gaNe che chatAM paNa temane te kaMI paNa kahI zakato nathI. te ema jarUra Ica che che ke mArA kULanA gauravane nAza na thAya, mArAM sukha bhogamAM kAMi vAMdho na Ave. ane mArI saMpatti surakSita rahe, e ja pramANe te avirata samyaga daSTi jIva kutsita karmonA jevI aviratine jANe che ane amRta jevI viratijanya sukhasauMdaryane abhilASI hoya che chatAM paNa daMDa pAzika samAna dvitIyakaSAya apratyAkhyAnAvaraNane AdhIna thaIne vrata dhAraNa karavAno utsAha paNa karI zakatA nathI. A rIte te caturtha guNa sthAnamAM rahenAra jIva samyakaSTi te hoya che paNa virati dhAraNa karatA nathI. tethI tene aviratasampaNa kahela che. (4) pAMcamAM guNasthAnanuM nAma vitavirata-dezavirata che. A guNasthAnamAM rahela jIva zrAvakanAM bAra vratanuM pAlana kare che. eTale ke mana, vacana ane kAyathI trasa hiMsAne tathA skUla nA Adino-eTale ke ekadezanI apekSAe sAvadyogane tyAga kare che (5) chaThThA guNasthAnanuM nAma pramata saMgata che. temAM rahela jIva thoDA pramANamAM pramAda vALo rahe che. (6) sAtamAM guNasthAnanuM nAma gAmatasaMvata che, temAM rahela jIva samasta pramAdathI rahita banI jAya che. (7) niti vadhA te AThamuM guNasthAna che, A guNasthAnamAM samAna kALe A guNasthAnane dhAraNa karanAra vividha jInA adhyavasAyamAM bheda rahe che tethI A guNasthAna bheda pradhAna je bAdarabAdarabhaMparAya che te svarUpanuM che. tenuM nAma nivRtti bAdara che. tene bhAvArtha A pramANe che-pramAda rahita muni jyAre upazamazreNI athavA kSapakazreNI para caDavA lAge che. tyAre je te anaMtAnubaMdhI kaSAya saMbaMdhI krodhAdi cAra prakRtiyone ane darzana mehanIya saMbaMdhI traNa prakRtine kSaya athavA upazama karI nAkhe che te kSaya karavAthI kSapakazreNI ane upazama karavAthI upazama zreNI mAMDe che. enuM ja nAma nivRtti bAdara guNasthAna che. tenuM bIju nAma apUrva saraLa che. apUrva eTale navInI sthitighAta, rasaghAta, guNazreNI, guNasaMkrama, ane sthitibaMdha, e pAMca bAbato zrI samavAyAMga sUtra Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyAM hoya che tene apUrva karaNa kahe che. je karmonI sthiti adhika hoya tenI te sthitinuM apavartana karaNa dvArA apasthiti yukata karavuM tenuM nAma sthitighAta che. tIvra rasane apavartana dvArA khaMDita karavo tenuM nAma "rasaghAta che. kALanI apekSAe vadhAre che, ane dalika racanAnI apekSAe pRthutara karavuM tenuM nAma guNazreNI che. badhamAna zubha prakRtimAM abadhyamAna azubha prakRtinA daline pratisamaya asaM khyAta gaNI vizuddhi laIne nikSipta karavA tenuM nAma "guNasaMkrama che karmanI sthitine jadhanya rUpe baMdha karavI tenuM nAma "sthitibaMdha che. A guNasthAnamAM mehanIya karmane upazama thatuM nathI, ke kSaya thatuM nathI. te kAraNe tenuM nAma "apUrvakaraNa" paDayuM che (8) " nittivAra' te navamuM guNasthAna che-yugapatuM A guNasthAna yukata vividha jenA pariNAmomAM paraspara keIbhinnatA haitI nathI. A guNasthAna apratyAkhyAna Adi bAra kaSAnuM ane nava nekaSAyonuM ane zamana ane kSapaNa karavAne tatpara thayela jIvane thAya che (9) dazamAM guNasthAnanuM nAma " raMparA che temAM sa javalana saMbaMdhI lAbhakaSAya sUkSma rIte udita rahe che. tenAM be bheda che (1) upazamaka ane (2) kSepaka, upazamazraNa para ArohaNa karanAra jIva lapaka kahevAya che. (10) agiyAramAM guNasthAnanuM nAma "uparAntare che. je jIvanA mehanIya karma taddana upazAMta thaI jAya che te jIvane A guNasthAna hoya che. tene upazama vItarAga" paNa kahe che. A upazaNazreNInuM sthAna che. ahIM AvatAM jIva niyamathI ja nIcenA guNasthAnamAM paDI jAya che, kAraNa ke A sthAne mehanIya karmanI aThThAvIsa prakRti upasamita ja rahe che, tyAra bAda sthiti samApta thatAM jyAre tene udaya thAya che tyAre jIva tyAMthI nIce paDI jAya che. tenI sAthe je vItarAga vizeSaNa lagADayuM che tenuM tAtparya e che ke kaSAye upazamita thaI javAthI te jIva eTalA samayane mATe vItarAga banI jAya che. A guNasthAnane utkRSTa kALa eka atamuhUrta che. (11) bAramAM guNasthAnanuM nAma kSInAra che. A guNa zrI samavAyAMga sUtra Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rathAne mehanIyakarma taddana kSINa thaI jAya che. tenuM bIjuM nAma "kSayavItarAga" paNa che. A guNasthAnanI prApti Hpakane ja thAya che tene utkRSTa kALa paNa eka antamuhUrtane che (12) teramAM guNasthAnanuM nAma ravihI che. A guNasthAne jIva mana, vacana, ane kAya e traNe gothI yukata rahe che, ane ghAtiyA kane sarvathA kSaya thavAthI kevaLajJAna prApta karI le che. (13) caudamAM guNasthAnanuM nAma avirata che. A guNasthAne AtmA tyAre ja pahoMce che ke jyAre te traNe bhegone nirodha karI nAkhe che. temAM jIvanI zalezI avasthA (acalAyamAna avasthA) thaI jAya che. pAMca hRsva akSaronuM uccAraNa karavAmAM jeTalo samaya lAge che eTalA samaya sudhI jIva A guNasthAnamAM rahIne mokSamAM cAlyo jAya che. (14) bharata ane aravata, e dareka kSetranI jIvA-pratyaMcA- (dhanuSyanI dorI) vistAranI apekSAe cauda hajAra cAse eka (14401) jana ane eka jananA ogaNIsa bhAgamAMthI cha bhAga (6/19) pramANa che. eTale ke bhArata ane aravata e banne kSetre Aropita pratyaMcA-dorI caDAvelA dhanuSyanA AkAranA che. tethI te pratyekane jIvA hoya che. bharatakSetranI javA himasparvatanA dakSiNa pArzvabhAgamAM rahela che je anatara pradezazreNI kahevAya che, e ja pramANe eravata kSetranI paNa chavA che, je antima zikharI parvatanA bIjA pArthabhAgamAM sthita che ane te paNa anantara pradeza-zreNInA nAmathI vikhyAta che. dareka cakravartI ke je cAturantabhUmI eTale ke traNa samudra ane cothe himavAna e cAra antavALI bhUminA adhipati hoya che, temanAM cauda ne nIce pramANe hoya che-(1) strIratna, (2) senApati ratna, (3) gAthA patina, (4) purohitaratna, (5) vaddhakirana (6) azvarana, (7) hastina, (8) asiratna, (9) daMDaratna, (10) caratana, (11) chatraratna, (12) carmaratna (13) maNiratna ane (14) kAkiNIvana kASThAgAra (koThAranuM rakSaNa karanArane gAthApati kahe che 3. zAMtikarma Adi karanArane purohita kahe che, je rathAdikanuM nirmANa kare che tene vaddhakirana kahe che pa. zrI samavAyAMga sUtra 89 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ carmaratnanuM kAma e che ke jyAre cakravatI tene pitAnA hAthano sparza kare che tyAre te bAra yojana lAMbu paheluM thaI jAya che, tathA te savAre vAvela zekha di dhAnyane bapora pachInA samaye khAvA yogya karI de che. ane nadI Adine pAra karavI hoya tyAre senApatinA hAthathI tene sparza karAya che tyAre te naukArUpa banI jAya che. 12 maNiratna cAra AMgaLa lAMbuM ane be AgaLa jADuM hoya che. tene cha khUNA hAya che. tene mAthA para dhAraNa karavAthI gAdikanuM upazamana thaI jAya che, devAdi kRta upasargone abhAva thaI jAya che, ane zastro dvArA ghAta thaI zaktA nathI 13. kAkiNIratna-te ATha mahora jevaDA kadanuM hoya che. te adhikArano nAza kare che. loDhAnA ghaNa jevo tene AkAra hoya che. jabUdvIpa nAmanA dvIpamAM cauda mahA nadI che, je pUrva ane pazcima dizAmAM lavaNasamudrane maLe che. te nadIo nIce pramANe che (1) gaMgA, (2) siMdhu, (3) rahitA, (4) rohitAzA, (5) hari, (6) harikAntA, (7) sItA, (8) sItA (9) narakAntA, [10] narikAntA, (11) suvarNa kUlA, (12) rukhakUlA, (13) 2katA, ane (14) rakatavatI. sU. 34 caudahave samavAya meM nArayioM ke sthityAdi kA nirUpaNa TIkAtha-Ise rUAri ! A ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIonI sthiti popamanI kahI che. pAMcamI pRthvImAM keTalAka nArakIonI cauda sAgaropamanI sthiti kahI che. asurakumAre devomAM keTalAka devenI cauda pApamanI sthiti kahI che. saudharma ane izAna kamAM keTalAka devonI sthiti cauda palyopamanI kahI che. lAntaka kalpamAM keTalAka devenI sthiti cauda sAgaropamanI kahI che mahAzuka kalpamAM keTalAka devenI jadhanya sthiti cauda sAgaropamanI kahI che. je deve (1) zrIkAnta (2) zrI mahita, (3) zrI saumanasa, (4) lAntaka (5) kApiTha (6) mahendra (7) mahendrakAnta ane (8) mahendrattarAvasaka, e ATha vimAnomAM devanI paryAye utpanna thAya che, te devenI sthiti cauda sAgarepamanI kahI che. te de sAta mahine bAhya Abhyantarika zvAsocchava sa. grahaNa kare che. te devane coda hajAra varSa pachI AhAra saMjJA utpanna thAya che. te devemAMnA keTalAka devo bhavasidhdhika hoya che. teo cauda bhava grahaNa karyA pachI sidhapada pAmaze. budha thaze, karmamaLathI sarvathA mukta thaze. tathA samasta dukhone sarvathA nAza karaze sU, rUpA zrI samavAyAMga sUtra Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMdrahave samavAya meM paMdraha paramAdharmiko kAnirUpaNa have sUtrakAra paMdara saMkhyAvALA samavAyanuM varNana kare che-pannara phatyAra ! TIkAtha-paMdara paramadhAmika de hoya che. te paramAdhArmika deva sadA saMkiMlaSTa pariNAme vALA hoya che. te e pahelI narakathI laIne trIja naraka sudhInA nArakIone paraspara laDAvyA kare che te paMdaranAM nAma nIce pramANe che-(1) amba (2) ambarISa, (3) zyAma, (4) zabala, (5) rudra, (6) uparudra, (8) kALa (8) mahAkALa, (9) asipatra, (10) dhanu(11) kuSNa, (12) bAla, (13 vitariNI, (14) kharasvara ane (15) mahAghoSa. temanAmAM pahele je anya nAmano asura che te nArakIone AkAzamAM laI jaIne tyAMthI nIce pADe che. ane gaLuM pakaDIne temane khADAmAM nAkhI de che. nArakI jIva jyAre uparathI UMdhe mAthe nIce paDavA mAMDe che tyAre te tene vaccethI ja pakaDIne zUlAdi dvArA chedI nAkhe che ane pUrvakRta pApane yAda karAvIne tene aneka prakAre kaSTa Ape che. bIje je "gavaray" nAmane asura che te nArakIone magadaLa Adi vaDe mAre che ane karavata AdithI temanA TukaDe TukaDA karIne tene bhaThThImAM pakAve che. AvI rIte TukaDe TukaDA thavAne kAraNe mUrNita thayela nArakI enI cAmaDInA eka eka puTane keLanAM staMbhanI jema phADI phADIne tathA upADI upADIne te temane ghaNuM ja kaSTa Ape che (2) trIjo pAna nAmane paramadhArmika asura che te cAbuka vaDe nArakIone khUba mAre che. temanA hAtha, paga Adi aMgone kharAba rIte kApI nAkhe che zULanI aNithI tene vIMdhI nAkhe che. tene uparathI vajI zilA upara paTake che tathA temane doraDAM AdithI bAMdhIne lAta AdinA prahArathI vadhAremAM vadhAre kaSTa zrI samavAyAMga sUtra 91 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahoMcADe che. te asuranuM zarIra kALuM hoya che, tethI tene "zyAma" kahe che, (3) cithe rAvaNa' nAmane paramAdhArmika asura raMge kAbaro hoya che. te magadaLa AdithI nArakIonAM hADakAMnA cUrecUrA karI nAkhe che. temanAM AMtaraDAM tathA carabI Adi bahAra kADhI le che. (4) pAMcame Ta nAmane paramAdhArmika asura che. jevuM tenuM nAma bhayaMkara che. tevuM ja bhayaMkara tenuM kAma che. te nArakIone cakakara cakakara ghumAvIne AkAzamAM ghaNe ja dUra dUra pheke che. ane jyAre teo nIce paDatAM hoya che tyAre te temane zakita, talavAra, temara Adi aNidAra zastro para jhIlI le che, A rIte paDavAthI teo temAM vIMdhAI jAya che. (5) chaDro je uparaudra nAmane paramAdhArmika asura che te nArakIonA hAtha, paga, Adi aMgene phADI nAkhe che, (6) sAtame je #aa nAmane paramAdhArmika asura che te nArakIone vividha prakAranI kubhi tathA kuMDamAM pakAve che. te asura rUpe tathA raMge kALo hoya che (7). AThame "naMdavalAnAmane je paramAdhArmika asura che te pUrvajanmamAM je jIvoe mAMsa AdinuM bhakSaNa karyuM hoya te nArakIone temanA ja pRSThAdi bhAgenu mAMsa kApI kApIne khavarAve che. te raMge atizaya kALe hovAthI tenuM nAma mahAkAla che.(8) navamo lipatra" nAmane paramAdhArmika asura che. te e che ke je potAnI vaiyi zakitathI talavAra jevAM pAna vALAM vana banAve che, ane tenI chAyAnuM sevana karavAnI IcchAthI tenI nIce Avela nArakIonAM zarIranAM vikRta vAtAjolana pUrvaka [pavananuM tephAna utpanna karIne asipatrone nIce pADIne TukaDe TukaDA karI nAkhe che (9). dasamo ghara nAmano paramAdhArmika asura dhanuSyamAMthI chaDelAM ardhacaMdrAkAra bANathI nArakIonA hoTha, kAna Adi avayanuM chedana kare che (10) agiyAramo " mAM" jAtine paramAdhArmika asura uSTrAkAranI kuMbhiyamAM nArakIone kharAba rIte pakAve che tathA mAre che (11) bArame "vA nAmane paramadhArmika asura bhaThImAM garama karela vajanI retImA nArakIone, zekatI vakhate phaDa phaDa karatA caNAnI mAphaka seke che zrI samavAyAMga sUtra Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) terame "vita"i nAmane paramadhArmika asura atyaMta durgadha yukata paru tathA lehIthI bharelI vaitariNI nAmanI nadI pitAnI vidiyAthI racIne nArakIone duHkhI kare che te nadI ghaNI bhayaMkara hoya che. temAM je pANI hoya che te khAruM hoya che, tathA ogALelA tAmrarasa jevuM garama hoya che. tene dekhAva dhRNAjanaka hoya che. [13] caudamAM "vaphA " nAmane je paramadhArmika asura che. te cIsa pADIne moTethI raDatAM nArakIene tIkSaNa vaja kaMTakathI chavAyela zamilI Adi UMcAM UMcA vRkSe para laTakAvIne kheMce che, ane temanAM mastaka para karavata mUkIne temane cIre che, athavA kuhADIo vaDe temane kApe che (14) paMdarame "kharAba" nAmane paramAdhArmika asura, atizaya pIDA thavAthI bhayabhIta banIne haraNAonI jema Ama tema bhAgatA nArakIone, ghera garjanA karIne puzuonI jema narakAvAsamAM rekI rAkhe che. (15). neminAtha ahata paMdara dhanuSapramANa uMcA hatA. rAhu be prakAranA kahyA che-(1) parva rAhu ane (2) varAhu parvarAhu pUnama ane amAvAsyAe candra ane sUryane uparata kare che-grasita kare che. candrathI cAra AMgaLa je nIce saMcare che. te dhavarAhu che te kRSNapakSanA paDavethI laIne pratidina kramazaH candramAnI eka eka kalAne AcchAdita karato rahe che. tenuM A kArya paMdara divasa sudhI cAlyA kare che. te A pramANe bane che-pa tithie paMdaramAMthI eka bhAgane, bIjanI tithie bIjA bhAgane, trIjanItithie trIjAnA bhAgane cothanI tithie cothA bhAgane pAMcame pAMcamAM bhAgane, chaThThanI chaThThAbhAgane, sAtame sAtamA bhAgane, AThame AThamA bhAgane temanI tithie navamA bhAgane, dasame dasamAM bhAgane, agiyArase agiyAramAM bhAgane bArase bAramA bhAgane, teraze, temAM bhAgane, caudaze caudamA bhAgane ane amA vAsyAe paMdaramAM bhAgane DhAMkI de che. e ja rIte zukalapakSamAM te AcchAdita paMdara bhAgamAMthI dararoja eka eka bhAgane pragaTa karato rahe che. jemake amAvAsyA pachI zukalapakSanI ekame te candranI prathama kalAne pragaTa kare che e rIte dararoja eka eka kalA pragaTa karatAM pUname paMdaramI kalA pragaTa kare che. nakSatre paMdaka muhUrta sudhI saMyukata kahelAM che, eTale ke paMdara muhUrta sudhI cha nakSatrene candranI sAthe saMbaMdha (ga) rahe che. te cha nakSatro nIce pramANe che. zatabhiSa, bharaNa A, AzleSA, svAtI ane jayeSThA nakSatro muhUrta sudhI saMbaMdha rAkhanAra kahyAM che. citra ane Aso mAsamAM pandara muhUrtane divasa thAya che. zrI samavAyAMga sUtra 93 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e ja pramANe te bane mahinAmAM padara muhUrtanI rAtrI thAya che. e vAta sthaLa nyAyanI apekSAe kahela che, kAraNa ke meSa saMskAntine divase ane tulA saMkatine divase evuM thAya che. vidyAnuvAda pUrvanI pandara vastuo kahI che. manuSyanA pandara prakAranA prayoga hoya che je A pramANe che mananA cAra, vacananAcAra ane kAyAnA sAta, A rIte te paMdara thAya che.-(1) satyamanoyoga, (2) asatya manoyoga, (3) ubhaya manoga, (4) anubhaya manAyega, (5) satya vacana proga, (6) asatya vacana prayoga, (7) ubhaya vacana praga, (8) anubhaya vacana prayoga, (9) dArika zarIra kAya yoga, (10) dArika mizrakAya ga, (11) kriya kAya yoga, (12) vaikriya mizra kAya ega, (13) AhAraka zarIra kAyoga, (14) AhAraka mizra kAyathega, (15) ane kAmaNa zarIra kAya vega. A pramANe paMdara prakAranA prayoga che. AtmAnA vyApAranuM nAma prayoga che. athavA jenA dvArA AtmA vadhAremAM vadhAre kriyAomAM pravRtta karAya che, tenuM nAma prayoga che. athavA sAMparAyika ke IryApatha AsavanI sAthe AmAM jenA dvAre saMbaMdhita karAya tenuM nAma prayoga che jIva che ane te pratyeka dehavyApI che. A prakAranI vicAra dhArAne satya kahe che. AvI vicAra dhArAmAM pravRtta mana "satyamana kahevAya che. ane A satyamanane je prayoga che tene satyamanaH prayoga kahe che. satya vicAra dhArAthI ulaTI vicAra dhArAne "mRSA' kahe che. jema ke -" jIva nathI, je te hoya te te ekAnta rUpe sat ja che" A prakAranI vicAradhArAmAM lIna thayela manane asatyamana kahevAya A asatyamanane je prayoga che tene mRSAmanaH prayoga kahe che. je manaH prAga satya paNa heya ane asatya paNa heya tene ulayarUpa- satyamRSA 25 kahe che. jema ke kaI vanamAM ghava, khadira, khAkharA AdinA vRkSa thoDA heya ane azokavRkSa vadhAre hoya te tenI adhikatAne lIdhe evo vicAra kare ke "A vana azekavana ja che" evA vicAramAM pravRtta manane ubhayamana kahe che. ane tene prayoga ubhaya mana prayoga che. je mana prayoga satya paNa na hoya ane asatya paNa na hoya te anu zrI samavAyAMga sUtra Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaya manaH pravega che. jema ke-jIva che ane te dravyArthika nayanI apekSAe nitya ane paryAyArthika nayanI apekSAe anitya che" A vicAra kare te satya che. jIva nathI, athavA ekAntataH te nitya che," evI mAnyatA rAkhavI te asatya che. tethI viparIta "je satya na hoya ane asatya paNa na hAya" evuM asatyAmRSAmana che. ane te manane je praga che tene asatyAmRSAmanaH prayoga kahe che. jema ke eSaNIya vastra pAtra Adi levA joIe, bAla, glAna AdinuM vaiyAvRtva karavuM joIe" eja rIte satyavacana prayoga Adi cAranuM svarUpa samajavuM. audArika zarIra rUpa kAyane prayoga audyArika zarIra kAya praga che. te paryApta manuSya ane tiryaMcane thAya che. dArika mizrazarIra kAnuM tAtparya dArika zarIranI aparipUrNatA che. te pitAnA utpatti kALe asaMpUrNa hoya che ane kAmaNa zarIrathI mizrita rahyA kare che. te aparyApta jIne-manuSya ane tiryane thAya che. vivika zarIra kAya prayoga vaikriya paryAptathI paryApta thayela chene heya che. vikRvika mizrazarIra kAya prayoga aparyApta avasthAmAM deva ane nArakIone thAya che. jyAre paMcendriya manuSya athavA tiryaMca athavA I vAyukAyika jIva te vaikriya zarIranI racanA karIne kRtakArya thate te vaikriya zarIrane choDavAnI abhilASA vALe bane che ane dArika zarIramAM pravezavAne prayatna kare che tyAre te vaikiya zarIranA baLathI audArika zarIra grahaNa karavAnI pravRtti kare che. A pravRttimAM vaikiya zarIranI pradhAnatA hovAthI tene vaikiya zarIra kAya prayoga kahyA che. AhAraka zarIra kAya prayoga-AhAraka paryAptathI paryApta thayela jIvane thAya che. AhAraka mizrazarIra kAya prAga tyAre thAya che ke jyAre jIva AhAraka zarIrane cheDIne audArika zarIramAM praveza kare che kAzmaNa zarIranI racanA kAmaNa zarIra nAma kamanA udayathI thAya che. A zarIra samasta karmonI utpatti mATe bhUmi samAna che. saMsArI AtmAone gatyantara saMkramaNa karavAmAM eja atyaMta sAdhaka che, evuM kAmaNa vagaNa svarUpa A kAmaNa zarIrarUpa kAya che, tene je prayoga tene kAzmaNa zarIrakAya prayoga kahe che sUdA zrI samavAyAMga sUtra 95 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMdrahave samavAya meMnAyike sthityAdikA nirUpaNa TIkAtha-pIse hi A ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIonI sthiti paMdara popamanI kahI che. pAMcamI pRthvImAM keTalAkanArakIonI sthiti paMdara sAgarepamanI kahI che. asura devomAM keTalAka devanI sthiti paMdara popamanI kahI che. sIdharma ane izAna, e banne kalpamAM keTalAka devanI sthiti paMdara popamanI kahI che. mahAzuka ka5mAM keTalAka devonI sthiti paMdara sAgaropamanI kahI che je devo(1) naMda, (2) sunaMda, (3) naMdAvarta, (4) naMdaprabha, (5) naMdakAnta, (6) naMdavarNa, (7) naMdalezya (8) naMdadhvaja, (9) naMdazaMga, (10) naMdasRSTa, (11) naMdakuTa, (12) naMdettarAvataMsaka e bAra vimAnamAM devanI paryAye utpanna thAya che, te devenI utkRSTa sthiti paMdara sAgarepamanI che. te paMdara ardha mAse-sADA sAta mahine bAhya Abhyantarika zvAsa chavAsa grahaNa kare che. te devene paMdara hajAra varSe AhAra saMjJA utpanna thAya che te devAmAM keTalAka deve bhavasiddhika hoya che. teo paMdara bhava karyA pachI siddhapada pAmaze, buddha thaze, samasta dukhethI mukata thaze, parinivRtta thaze, ane samasta duone aMta karaze. sU. 37 solahave samavAya meM gAthA SoDaSAdi kAnirUpaNa have sUtrakAra soLa saMkhyAnA samavAya batAve che. "para" rUAhi! TIkAthu-gAthA DaSa seLa kahela che. sUtrakRtAMgane je pahelo thataskaMdha che tenA soLa adhyayananuM nAma jAthArAja che. te seLa A pramANe che-(1) amara A adhyayanamAM nAstika AdinA siddhAntanuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che, tethI te siddhAMtane pratipAdaka hevAthI te adhyayananuM nAma "mA" kahela che. (2) vaijJAthI A adhyayana vaitAlIya IdemAM lakhAyela che. tethI te adhyayananuM nAma vitAjInuM adhyayana paDayuM che. (3) 35rijJA A adhyayanamAM upasargonI prAptinuM zrI samavAyAMga sUtra Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane temane sahana karavAnuM varNana hovAthI A adhyayananuM nAma pArijJA paDyuM che. (4) vIrajJA A adhyayanamAM e bAbata pragaTa karI che ke strInI sAthe paricaya karavAthI muni zIlathI khalita thaI jAya che. ane zIlathI khalita thavAne lIdhe te pitAnA pakSanA tathA anya pakSanA sAdhue nA tiraskArane pAtra bane che. tenI bhAre viDambanA thAya che. te karmabaMdhanamA jakaDAI jAya che te kAraNe A adhyacananuM nAma "tra parijJA' rAkhyuM che. (5) "nirAmi"i A adhyayanamAM narakonuM svarUpa bhinna bhinna rUpe batAvyuM che tethI A adhyayananuM nAma " nigvimaNi paDayuM che. (6) "kadAvIra svati A adhyayanamAM mahAvIra prabhunI stutionuM granthana karavAmAM AvyuM che, tethI tenuM nAma "mahAra rAtti rAkhyuM che. (7) kuzISTAribhASita A adhyayanamAM kuzIla-anna tIthienuM ane pArzva stha Adi sAdhuonuM pratipAdana karAyuM che, tethI tenuM nAma "straparimASita rAkhyuM che. (8) "vI A adhyayanamAM te te kriyAomAM AtmAne vizeSarUpe pravRtta karavAne mATe prerita karavAmAM Avela che te kAraNe A adhyayananuM nAma " paDayuM che, (9) "pa A adhyayanamAM dharmanA prabhAvanuM varNana karavAmAM AvyuM che. jenuM durgatimAM javAthI je rakSaNa kare ane zubhasthAnamAM pahoMcADe tenuM nAma dharma che A kuzala anuSThAna rUpa dharmanuM pratipAdana karAvanAra hovAthI A adhyayananuM nAma "SaE" che. (10) "samAdhi jJAna, darzana, ane cAritra e svarUpa cittanI svasthatAnuM nAma "mA" che. te samAdhinuM pratipAdana karanAra adhyayananuM nAma "samApi" rAkhyuM che, (11) "gArna' A adhyayanamAM e vAta batAvavAmAM AvI che ke kameM malina banela AtmA kayA prakAre zuddha thaI zake che. A prakAranA mArganuM zrI samavAyAMga sUtra Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratipAdaka hevAthI A adhyayananuM nAma "nA" paDayuM. A mArga bhagavAnanAM vacana svarUpa che, tethI tene pravartaka hovAthI ane svataH pramANabhUta hovAthI te sakalajano dvArA grahaNa karAyela che, tathA temAM bahuzruta azaTha sAdhuonA AcAronuM varNana karAyuM che, tethI A mArga e bannenuM svarUpa pragaTa kare che (12) "navasara dhAtuonA aneka artha hoya che. te apekSAe ahIM zabdanA arthanuM nirUpaNa karavuM tenuM nAma samavasaraNa che. A adhyayanamAM 363 pravAdinA matanuM varNana-nirUpaNa karAyuM che. tethI A adhyayananuM nAma "samavasara che. (13) "nAthAtafthA A adhyayanamAM je vastunuM ja svarUpa che, tenuM pratipAdana karAyuM che. tethI A adhyayananuM nAma "rAthathi' rAkhyuM che (14) "bdha AtmA jenA dvArA baMdhAya che tene grantha" kahe che. dravyagrantha ane bhAvagrantha A rIte granthanA be prakAra kahela che, A be prakAranA granthanuM pratipAdaka je adhyayana che tenuM nAma "jhA che. (15) vanatI je adhyayananuM paheluM pada zamatI che, te adhyayananuM nAma yamatIta udhyayana" che. (16) "nAthAparA ' A adhyayanamAM pUrvokata paMdara adhyayanamAM kahela arthanuM varNana thayuM che, tethI A adhyayananuM nAma nAthAjo thAka thayuM che. soLa kaSAye kahela che. karmarUpI kSetrane je sukha duHkharUpa phaLane yogya banAve che, tenuM nAma kaSAya che. te seLa kaSAo A pramANe che-(1) anaMtAnuMbaMdhI krodha, (2) anaMtAnubaMdhI mAna, (3) anaMtAnu baMdhI mAyA, (4) anaMtAnuM baMdhI lobha, (5) apratyAkhyAna krodha. (6) apratyAkhyAna mAna, (7) apratyAkhyAna mAyA, (8) apratyAkhyAna lebha, (9) pratyAkhyAnAvaraNa kIdha, (10) pratyAkhAnAvaraNa mAna (11)pratyAkhyAnAvaNamAyA (12) pratyAkhyAnAvaraNuM lebha, (13) saMjavalana krodha, (14) saMjavalana mAna (15) saMjavalana mAyA ane (16) saMjavalana lebha, jene anta nathI enuM nAma ananta saMsAra che. ane te saMsAra cAra gatimAM jIvone bhamaNa karavArUpa che. A saMsArane je avicchinna karavAnA svabhAvavALe hoya tene anaMtAnubaMdhI kaSAya kahe che. tenuM tAtparya e che ke je kaSAya jIvane mATe saMsArane attarahita karI de te anaMtAnubaMdhI kaSAya che. samyaga zrI samavAyAMga sUtra 88 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzIna thatAM jIvane sa`sAra sAnta (anta sahitanA) thai jAya che. anaMtAnubaMdhI kaSAyanA sadUbhAvamAM samyag dana utpanna thatuM nathI, tethI tenI hAjarImAM jIvanA sAMsAra anata rahe che. anaMtAnubaMdhI kaSAya krodha, mAna mAyA ane leAbhanA bheTTathI cAra prakArane kahevAmAM AvyeA che. jenA udayathI saheja paNa pratyAkhyAna-tyAga bhAva udita na thaI zake evA kaSAyane apratyAkhyAna kaSAya kahe che. te paNa kASa, mAna, mAyA ane lAbhanA bhedathI cAra prakAraneA che, tenu tApa` e che ke kaSAyanI hAjarImAM dezivatinA ane saviratinA udaya thaI zakatA nathI, je kaSAya sa sAvadya viratirUpa pratyAkhyAnanuM AvaraNa karanAra hAya che, tene pratyAkhyAna kaSAya kahe che. te paNa kASa, mAna mAyA ane leAbhanA bhedathI cAra prakAranA che. alpatara kaSAyanuM nAma saMjavalana kaSAya che. te paNa kodha, mAna, mAyA, ane lAbhanA bhedathI cAra prakAranA che. maMdara panA A pramANe seALa nAma che--(1) maMdara, (2) meru, (3) maneArama, (4) sudarzanA, (5) svayaMprabha (6) girirAja, (7) ratnezcaya, (8) priyadarzona, (9) lokamadhya, (10) leAkanAbhi, (11) asta, (12) sUryAvatta (13) sUryAvaraNa, (14) uttara, (15) dizAdi ane (16) avata`saka, tenI ADamAM AvavAthI sU` astapAmyA ema vahevAramAM kahevAya che, tethI maMdaranuM 'ata' nAma paDyuM' che. athavA atya' nI sAMskRta chAyA artha thAya che, tenuM tApa evu' che ke- ~~~A paryaMta devatAe Adi dvArA krIDA Adi karavAne mATe svIkRta karAyeA che, tethI tenu nAma 'graMtha' che. puruSazreSTha arhata prabhu prArzvanAtha bhagavAnanI utkRSTa rUpe seALa hajAra zramaN saMpatti hatI. AtmapravAda pUrvenI seALa vastue kahI che. camarendra ane khalIndranA prAsAdanI madhya sthiti pIThikAnI lakhAI ane paheALAi sALa hajAra ceAjananI kahI che. lavaNasamudra utsedhanI parivRddhinI apekSAe seALa hajAra yeAjanane kahyo che. eTale ke lavaNusamudranA madhyabhAganI velAnI (taraMganI) uMcAi sALa hajAra yeAjana pramANa kahI che. prasU. 385 zrI samavAyAMga sUtra 99 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solahave samavAya meM nArakiyoM ke sthityAdi kAnirUpaNa TIkA '--phIseLa hatyAti ! A ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIenI sthiti seALa paDyeApamanI kahI che. pAcamI pRthvImAM keTalAka nArakInI sthiti seALa sAgaropamanI kahI che. asurakumAra devAmAM keTalAka devAnI seALa palyApamanI sthiti kahI che. saudhama ane izAna, e e kalpe|mA keTalAka devAnI sthiti seALa paLye pamanI kahI che. mahAzukra kalpamAM keTalAka devAnI sthiti seALa sAgaropamanI darzAvI che. je devA (1) Avatta, (2) vyAvatta, (3) nandAvatta, (4) mahAnadyAvatta, (5) aMkuza (6) aMkuza pralaMba, (7)bhadra, (8) subhadra, (9) mahAbhadra, (10) satAbhadra, ane (11) bhadrottarAvata...saka, e agiyAra vimanAmAM devanI paryAye utpanna thAya che, te devAnI utkRSTa sthiti seALa sAgarApamanI che. te de| seLa aCmAsa-ATha mahine bAhya Abhyantarika zvAseAhUvAsa grahaNa kare che. seALa hajAra varSa purA thAya tyAre te devAne AhArasaMjJA utpanna thAya temAM keTalAka devA evA hAya che ke je bhavisa dvika hAya che. tee seALa bhava karIne siddhapada prApta karaze yuddha thaze janma maraNanAM duHkhAthI chUTI jaze, piinavRta thaze ane samasta prakAranAM du:khAnA nAza karI nAkhaze AsU. 39mA satarahave samavAya meM sataraha asaMyamAdi kAnirUpaNa have sUtrakAra sattara sa`khyAvALA samavAyAnuM varNana kare che-ttattavavi rUtyAdi / asayama sattara prakAranA kahyA che. te A pramANe che-- TIkA-jenA prabhAvathI AtmA sAvadya ceAgathI virakata thai jAya che, tene saMyama kahe che. AthavA-jenA dvArA AtmA pApapu jamAMthI chUTIne peAtAnA nijasvarUpamAM sthApita karAya che, tene sayama kahe che tenAthI viparIta je hAya che tene asaMyama kahe che. (1) te sattara prakAranA che te A pramANe che pRthvIkAya asa yama, (ra) aprAya asayama, (3) tejaskAya asaMyama, (4) vAyukAya asayama, (5) vanaspatikAya asayama (6) dvIndriya asayama (7) trIdriya asaMyama, (8) caturindriya asaMyama, (9) pAMcendriya asayama, (10) ajIvakAya asaMyama, (10) prekSA asaMyama, (12) upekSA asaMyama, (13) apahRtya asayama zrI samavAyAMga sUtra 100 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14) apramAnA asaMyama, (15) manaH asaMyama, (16) vacana asaMyama ane (17) kAya asaMyama. temAM avakAya asaMyamanuM tAtparya A pramANe che-vasa pAtra, Adine ayatanAthI upADavuM ke mUkavuM, tathA bahumUlya vastra pAtrAdikene grahaNa karavA te avakAya asaMyama kahevAya che. bhAMDa upakaraNa AdinI pratilekhanA na karavI, athavA avidhi pUrvaka temanI pratilekhanA tenuM nAma "prekSA AsaMyama" che. vAraMvAra samajAvyA chatAM paNa vastra, pAtra AdikanI pratilekhanA na karavI, athavA asaMyama egamAM pravRtta rahevuM, ane sayama yugomAM pravRtta na thavuM, ene upekSA asaMyama' kahe che. avidhi pUrvaka uccAra prazravaNa (maLa, mUtra) AdinI pariSThApanA Adi karavuM te "gapadatyasaMcana kahevAya che. pAtrAdikanI pramArjanA na karavI athavA avidhipUrvaka pramArjanA karavI tene "amAnanA asaMghama" kahe che manane akuzalAtmaka rAkhavuM te nara gAma che, vacanane akuzalAtmaka rAkhavuM te "vacana asaMyama che, sattara prakAranA saMyama kahyA che, te A pramANe che- 1) pRthvIkAya saMyama, (2) apUkAya saMyama, (3) te skAya saMyama, (4) vAyukAya saMyama, (5) vanaspa taka ya saMma, (6) dvAndriya saMyama, (3) teIndriya saMyama, (8) caturindriya saMvana, (9) paMcadriya saMyama (10) avakAya saMyama, (11) prekSAsaMyama, (12) upekSAsaMyama (13) apaharaya saMyama, (pariSTha panA)(14)pramArjanA saMyama, (15)manaHsaMyama,(16) vacana saMyama ane (17) kAvya saMyama. mAnuSattaraparvata sattarasa ekavIsa (1721) jana U che. samata velaMdhara anulaMdhara je khAsa bhavanapati haya che, temanA parvatAvAsenI UMcAI sattara so ekavIsa (1721) jananI che. lavaNasamudra sattara hajAra jana mULathI laIne dakamAlAnI [pANInA keTanI] apekSAe UMco batAvyo che. su.4 zrI samavAyAMga sUtra 101 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sataraha samavAyameM aMdhAcAraNAdi muniyo ke gatyAdi kA nirUpaNa TIkArtha-"mIse rUAhi! A ratnaprabhA pRthvInA bahu samaramaNIya bhUmibhAgathI sattara hajAra ejana karatAM saheja vadhAre UMce jatAM vidyAcAraNa ane jaghAcAraNa muninI sucaka Adi dvIpomAM javA mATe tirachI gati zarU thAya che. asuronA rAjA camara asurendrano tigikUTa nAmano utpAta parvata sattara se ekavIsa jana UMce che. bali nAmanA asurendrane kendra nAmane utpAta parvata sattara se ekavIsa (1721) yojana UMco che. sattara prakAranAM maraNa che te prakAro A pramANe che (1) gAvI inarA-pratikSaNa bhujamAna Ayurda likenA vighaTanarUpa maraNane vAva imANa kahe che. (2) madha nara-nATaka Adi janmanA hetubhUta je Ayu karmanA dalikane anubhava karIne jIvanuM maraNa thAya che, je e ja dalikone bhavikhyamAM pharIthI anubhava karIne je te mare che, te te maraNane gavadhi jaLa maryAdA maraNa kahe che. eTale ke je AyukarmanA dalikane pahelAM bhogavIne jIve cheDI dIdhAM che. eTale ke tenuM maraNa thaI cUkayuM che. te Ayukama dalikone jyAM sudhI te pharIthI grahaNa karI letA nathI tyAM sudhI te mRta ja che kAraNa ke Ama pariNAmonI vicitra tAne kAraNe pUrve grahaNa karIne cheDI dIdhela te AyukamanA dalinuM pharI grahaNa thavuM saMbhavita thaI zake che. (3) atyaMtika maUA-naraka Adi AyuSkarUpe je kamadalikane anubhava karIne jIva marI jAya che- te paryAyanA karmadAlikone choDI de che, ane pachI pharIthI te kama dalikone te anubhava karato nathI, eTale ke pUrve prApta karela AyukarmanA dalikone pharIthI te prApta karato nathI ane marI jAya che. agRhIta AyukamanA dalijene ja grahaNa karIne te paryAyathI chUTI jAya che. te te apekSAe tenuM maraNa gADhyakti na kahevAya che vanma-saMyama megathI calita thayela eTale ke bhagnavrata pariNAvALA sAdhu vratIjanenuM athavA bhUkhathI yukta hovAne kAraNe bakatA mANasanuM je maraNa hoya che tene vannAi kahe che.(5)rasAra maUT IndriyanA viSayenA AkarSaNathI pIDita vyakitanuM dIvAnI jyatithI AkaMvAthI pataMgiyAnI jema je maraNa thAya che te maraNane vAnara kahe che. (6) antaH racanA jema dravyarUpa tIra Adi zalya zarIranI aMdara ghusI javAthI prANIonuM maraNa thAya che, tema aticAra rUpa bhAvazalyanA sadubhAvamAM (hAjarImAM) zrI samavAyAMga sUtra 102 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je vratadhArInuM maraNa thAya che, tenuM te maraNa atarAramaUT che. (7) tadravamAna tiryaMca athavA manuSyabhavamAM rahela manuSya ke tiryaMca prANInuM e ja bhavane yegya Ayukamano baMdha karIne Ayune kSaya thavAne lIdhe je maraNa thAya che tene tavamA kahe che. te prakAranuM maraNa manuSya ane tiryaMcamAM ja thAya che, deva nArakIomAM thatu nathI, kAraNa ke teo mahIne te bhavamAM pharI utpanna thatA nathI. (8) vAcana-avirati yukata jIvanuM je maraNa thAya che. tene bAlamaraNa kahe che. A prakAranA maraNane saMsAra paribhramaNanuM kAraNa kahyuM che. (9) paMDitakarA-sarvavirati yukata jIvana maraNane paMDitamaraNa kahe che. A maraNa saMsAranA vicchedanuM kAraNa kahevAya che. (10) vAritakaraNa bAlapaMDita zabdano artha dezavirati che. A dezavirati yukata jIvanuM je maraNa thAya che tene "bAlapaMDitamaraNa" kahe che, A maraNa bhavabhramaNAnuM nivAraka gaNAya che. (11) chAzana kevaLajJAnathI rahita jenuM je maraNa thAya che tene chadmasthamaraNa kahe che. mA-kevaLajJAnathI yukata jIvanuM je maraNa thAya che tene kevalimaraNa kahe che. (13) vaiThAvAnaYTvRkSanI zAkhApara ke bIjI koI uMcI jagyAe potAnA zarIrane bAMdhIne-phAMso khAIne jIvanuM je maraNa thAya che. tene vaihAsamaraNa kahe che. (14) zraDhapRSThamI gIdha Adi mAMsa lAlacu jIvonA dvArA bhakSita thavAne kAraNe je maraNa thAya che. tenuM nAma gRddhaskRSTa maraNa che athavA ddhiviTTamara padanI vRddhayI maUT evI paNa saMskRta chAyA thAya che. teno bhAvArtha A pramANe che-je maraNamAM gIdha dvArA bhaThya pITha, peTa Adi kAraNa rUpa hoya evuM maraNa. kaI mahAsatvazALI prANI hAthI, uMTa Adi mahAkAya prANIonA zarIramAM praveza kare pitAnA mAMsane gIdha Adikone khavarAve tenuM je maraNa thAya tene vRddhapRSTha maraNa kahe che. (15) mAlyAthAnamALa je maraNamAM AhArane jIve tyAM sudhI tyAga karavArUpa hoya te maraNane bhakatapratyAkhyAna maraNa kahe che. te maraNa cAra prakAranA ke traNa prakAranA AhAranA pratyAkhyAnathI thAya che. A maraNamAM jIva potAnA zarIranI zuzraSA jAte kare che athavA bIjA pAse karAvI zake che. (16) ninI mA je anazana kiyAnA, maryAdita kSetramAM ja halana calana Adi kriyA karAya che, tenuM nAma "IginI' che. A ginIthI je maraNa thAya tenuM nAma raMgano maraNa che A prakAranuM maraNa e ja jIvane thAya che ke jeNe cAre prakAranA AhArano parityAga karyo hoya ane potAnA zarIranI je jAte zuzraSA karato nathI ane bIjA pAse zuzruSA karAvato nathI, tathA maryAdita kSetramAM ja rahe che. (17) pApa-pUna mara-je maraNamAM vRkSanI jema nizcalarUpe avasthAna rahe che te maraNanuM nAma "pAda pagamana maraNa che. jema vRkSa koI sthAna para kaI kAraNe zrI samavAyAMga sUtra 103 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tUTI paDe che tyAre te vRkSa, te sthAna sama che ke viSama che te bAbatano vicAra karatuM nathI, ane nizcala rIte paDayuM rahe che, e ja pramANe je jIva je rIte A maraNa svIkAra kare che. te beThAM beThAM maraNane svIkAra karate hoya te besI ja rahe che je eka paDakhe sUtA sUtA te maraNane svIkAra karatA he ya te eka ja paDakhe paDa rahe che-Ama tema hAlato nathI. tenuM tAtparya e che ke je sthAne te je rIte paDa rahevAnuM nakakI kare te ja sthAne te jIve tyAM sudhI paDe rahe che, A pramANe paDyA rahIne nipratikarma zarIravALA, ane cAre prakAranA AhArane jeNe parityAga karyo che evA muninuM maraNa pAdapapagamana maraNa kahevAya che sUphama saMparAya guNasthAnavatI jIva upazamaka ane kSepakanA bhedathI be prakAra hoya che. te banne sUkSamabhakaSAya rUpa maLanA vedaka hoya che. dhyAna rUpa adharyathI yukata heya che. A rIte A dizAmAM guNasthAnamAM rahela jIva eka se vIsa (120) baMdha gyA prakRtiomAMthI sattara karma prakRtine baMdha bAMdhe che. (1) Abhinibedhika jJAnAvaraNa [2] zrata jJAnAvaraNa, (3) avadhijJAnAvaraNa, (4) mana:paryayajJAnAvaraNa, (5) kevaLajJAnAvaraNa, (6) cakSudarzanAvaraNa, (7) acakSudarzanAvaraNa (8) avadhi darzanAvaraNa () kevaLadazanAvaraNa, (10) sAtavedanIya, (11) yazakIrtinAma (12) uccagetra, (13) dAnAntarAya, (14) lAbhAntarAya, (15) bhogAntarAya, (16) (17) vIrvAntarAya, e sattara prakRtiyone baMdha ja bAMdhe che. anya prakRtione nahI. saMzayAdi bhAva rahita thaIne je arvAbhimukha bodha thAya tenuM nAma abhinibe dhaka jJAna che. A jJAna pAMca indriyo ane manane kAraNe thAya che. A jJAnanuM AvAraka je karma hoya che tenuM nAma AminibAdhika jJAnAvaraNa che sU. 41 sataraha samavAya meM nArakiyo ke sthityAdi kAnirUpaNa TIkAI-oLa rUkSyA!A ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIonI sthiti sattara papamanI che. pAMcamI pRthvImAM keTalAka nArakIonI utkRSTa sthiti sattara sAgaropa nI kahI che. chaThThI pRthvImAM keTalAka nArakIonI jaghanyasthi ta sattara sAgaropamanI kahI zrI samavAyAMga sUtra 104 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. asurakumAra devAmAM keTalAka devenI sthiti sattara palyopamanI kahI che. sodhama ane IzAna, e be kalAmAM keTalAka devanI sthiti sattara pApamanI batAvI che. mahAzukra kalpamAM devonI utkRSTa sthiti sattara sAgaropamanI kahI che. sahastrAra kalpamAM devenI jaghanya sthiti sattara sAgaropamanI kahI che. je devo (1) sAmAna, (2) susAmAna, (3) mahAsAmAna, (4) padma, (5) mahApadma (6) kumuda, (7) mahAkumuda, (8) nalina (9) mahAnilina, (10) poMDarIka, (11) mahApoMDarika (12) zukala (13) mahAzukala, [18] siMha, (15) siMhakAnta, (6) siMhabIja, ane (17) bhAvita, e sattara vimAnomAM devanI paryAye utpanna thAya che, te davAnI utkRSTa sthiti sattara sAgareemanI kahI che. te devane sattara adhe mAsa 8 mAsa-bAda bAhya abhyantarika zvAsocchavAsa grahaNa kare che. te devene sattara hajAra varSe vyatIta thayA pachI AhAra saMjJA utpanna thAya che. te devAmAM keTalAka devo evA paNa hoya che ke je bhavasiddhika hoya che. teo sattara bhava karyA pachI siddha gati pAmaze, buddha thaze, A saMsAramAMthI mukata thaze parinivRtta thaze. ane samasta ne nAza karI nAkhaze. sU. 4rA aThArahave samavAya aThAraha prakAra ke brahmacaryAdi kA nirUpaNa have sUtrakAra aDhAra saMkhyAvALAM samavAyo batAve che "mArA vize rUAri! aDhAra prakAranuM brahmacarya batAvyuM che, je A pramANe cheTIkAtha-dArika kAmagenuM pote manathI sevana na karavuM bIjA pAse sevana karAvavAno vicAra na kare, ane sevana karanAra vyakitanI manamAM prazaMsA na karavI zrI samavAyAMga sUtra 105 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ audyArika kAmabhAgeAnu' vacanA dvArA jAte sevana na karavuM, khIjAne sevana karavAnI preraNA na ApavI, ane sevana karanAra vyakitanI vANIthI prazaMsA na karavI audArika kAmabhAganu zarIrathI jAte sevana na karavuM sevana karavAne mATe bIjAne zarIrathI saketa Adi na karavA, tathA sevana karanAranI kAyAthI sarAhanA na karavI. e ja pramANe divya-devasa MbaMdhI eTale ke vaiSkriya zarIra saMbaMdhI krAmabhAgAnuM jAte manathI sevana na karavuM, bIjA pAse sevana karAvavAnA vicAra na karavA, ane sevana karanAranI anumeAdanA na karathI vacanathI divya kAmabhegenu jAte sevana na karavuM, khIjAne vacana dvArA tenu sevana karavAne preravA nahI, ane sevana karanAranI vacana dvArA anu meAdanA na karavI e ja pramANe divya kAmalegAnuM kAyAthI jAte sevana na karavuM khIjAne sevana karavAne mATe preravA nahI, ane sevana karanAranI peAtAnA zarIrathI capaTI ke tALI vagADIne anumeAdanA na karavI. A rIte audArika ane divya (vaikriya) kAmabhAgeAnI apekSAe mana, vacana ane kAya saMbaMdhI karela, karAvela ane anuMmedita e badhAnI gaNatarI karatAM kula aDhAra prakAra thAya che. arhaMta prabhu ariSTaneminI utkRSTanI apekSAe aDhAra hajAra zramaNusaMpatti hatI. zramaNa bhagavAna mahAvIre kSudravayanA athavA zrutathI nyUna sAdhuene mATe ane vyakata-vaya pari Nata tathA zrutapariNata-sAdhuone mATe heyApAdeya bhUta aDhAra sthAna khatAvyAM che, te A pramANe che vrata che, kAya che, akalpa, gRhi bhAjana, palyaMka, niSadyA snAna ane zebhAvajana pAMca mahAvrata ane rAtrieAjananA tyAga e cha vrata che. pRthvI kAya Adi cha prakAranA jIvAnI rakSA karavI te cha kAya che. e khAra upAdeya sthAnA batAvyA che. akalpanIya -zayyA,vasana-vastra, azana-AhAra, ane pAtra Adi vRttimAnana thALI vagere, spaMda mAMcI Adi nidyA strIe Adi sAthe besavAnuM, snAna zarIranA eka bhAganuM athavA badhA bhAgonuM kSAlana, te badhA heyasthAnA batAvyAM che, tathA aDhArasu zAbhAvana, te upa deya kahyu` che. bIjA zrutaskaMdha saba'dhI pi taiSaNA Adi pAMca culAothI yukata AcArAMga sUtranA nava brahmacaya adhyayana svarUpa prathama zrutaskadhamAM pattuM pramANa aDhAra hajAra padonuM AdinAtha prabhunI putrI brAhmI athavA sa'skRta Adi bheda viziSTa vANInI apekSAe te bhagavAne je lipi cAlu karI te lipinuM nAma brAhmIlipi paDayuM, te lipinuM lekha vidhAna aDhAra prakAranu kahyu che, te prakAza A pramANe che--(1) brAhmI, (2) yAvanIlipi (u) (3) doSArikA, (4) kharASTrikA, (5) kharazAvikA, pahArAtikA, (7) uccattarikA, (8) akSarapRSTikA, (9) bhAgavatikA, (10) vaikikA, (11) nivikA, (12) alipi, (13) gaNitalipi (14) gaMdha'lipi, (talipi), (15) Adaza`lipi, (16) mAhezvarI lipi, (17) zrI samavAyAMga sUtra 106 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAbhIlipi, ane (18) belindIlipi "ghadarAgA" ne sthAne "mahAzi e pATha paNa koI kaI sthAne maLe che, te tenI chAyA "mahAnikA" che. "hitanArita pravAda pUrvanI aDhAra vastuo kahelI che. dhUmaprabhA nAmanI pAMcamI pRthvIne vistAra eka lAkha aDhAra janane che. piSa ane aSADha mahinAmAM eka vakhata vadhAremAM vadhAre aDhAra muhUrtane divasa ane eka vAra vadhAremAM vadhAre aDhAra muhUrtanI rAtri thAya che. eTale ke aSADha mAsamAM aDhAra muhUtane divasa ane piSa mAsamAM aDhAra muhUrtanI rAtri eka vAra thAya che. sU. 43 aThArahave samavAya meM nArakiryo ke sthityAdi kAnirUpaNa TIkAtha-mIte rUlyAri ! A ratnaprabhA nAmanI pRthvImAM keTalAka nArakIonI sthiti aDhAra popamanI kahI che. asurakumAra devomAM keTalAka devonI sthiti aDhAra palyopamanI kahI che. saudharma ane izAna komAM keTalAka devanI sthiti aDhAra popamanI kahI che. sahastrAra ka65mAM devenI ukRSTa sthiti aDhAra sAgaropamanI kahI che. Anata nAmanA navamAM devalokamAM keTalAka devonI jaghanya sthiti aDhAra sAgarepamanI kahI che je deve (1) kAla (2) akAla, (3) maha kAla, aMjana, (5) riSTa, (6) sAla, (7) samAna, ma, (9) mahAma, (10) vizAla, (11)suzAla, (12) padma gulma, (14) kumuda, (15) kumudagulma, (16) nalina, [17] nalinagulma, (18) paMDarIka ane (20) sahastrArAvataMsaka. e vIsa vimAnamAM devanI paryAye utpanna thAya che te devanI aDhAra sAgaropamanI sthiti kahI che. te deve aDhAra adhamAsa bAda nava mahine-bAdA Abhyantarika zvAse chavAsa grahaNa kare che. te devene aDhAra hajAra varSa vyatIta thayA pachI AhAra saMjJA utpanna thAya che. te devemAM keTalAka de evA paNa hoya che ke je bhavasiddhika hoya che. te devo aDhAra manuSya bhava lIdhA pachI siddha avasthA prApta karaze, buddha thaze, mukata thaze, parinivRta thaze, ane samasta duHkhane aMta karaze ! sU.44 zrI samavAyAMga sUtra 107 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ unnIsave samavAya meM unnIsa jJAtAdharmakathA AdikAnirUpaNa have sUtrakAra ogaNIsa saMkhyAvALAM samavAya batAve che-gvIraM rahyAdri ! TIkArtha-jJAtA sUtranA ogaNIsa adhyayane batAvyAM che. te A pramANe che-(1) tilakSajJAta adhyayana- adhyayanamAM e vAta batAvI che ke meghakumAranA jIve hAthInA bhavamAM dAvAnaLa lAge tyAre sasalAnI rakSA mATe pitAne eka paga uMce. uThAvI rAkhyuM hatuM. A kathAthI-udAharaNathI upalakSita havAne kAraNe A adhyayananuM nAma yurikSattajJAra paDayuM che. (2) paMghAra-A adhyayanamAM dhanya cheThI, ane vijaya cera, e bannene eka baMdhanamAM bAMdhavAnI vAta kahela che, tethI A jJAta udAharaNathI upalakSita hovAthI A adhyayananuM nAma saMghATa rAkhyuM che (3) mag nAmanA adhya. yanamAM moranAM IDAMnuM kathana karavAmAM AvyuM che. tethI mayUrADathI upalakSita hovAne kAraNe A adhyayananuM nAma "dhara" paDayuM che. (4) " nAmanA adhyayanamAM kAcabAnA udAharaNathI gupti ane aguptinA guNadoSanuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che. tethI e udAharaNathI upalakSita hovAthI te adhyayananuM nAma jJAta che (5) sAra te nAmanA adhyayanamAM zailakarAjarSinuM varNana karavAmAM AvyuM che, tethI te adhyayananuM nAma strajJAta che. (6) "tuvajJAna -adhyayanamAM tuMbaDInA udAharaNathI viSayanuM pratipAdana karAyuM che tethI tenuM nAma "tumrajJAta', paDayuM che. dizA adhyayanamAM dhanya sArthavAhanI putravadhU rahiNIe dhananI kevI rIte rakSA karI tenuM varNana che. tene sAcavavA mATe je zAlikaNa ApavAmAM AvyA hatA tene kevI rIte moTA pramANamAM tenI vRddhi karI tenuM kathana Ave che. A kathAthI upalakSita hevAthI A adhyayananuM nAma rALijJAta che. (8) AThamAM adhyayanamAM mali tIrthakaranuM udAharaNa hevAthI, te adhyayananuM nAma "ddhijJAta" che. temAM e batAvyuM che ke malli, kuMbhArAjanI putrI hatI te ogaNIsamA tIrthaMkara banI. (90mArI jJAta nAmanA adhyayanamAM mArkadIdAranuM vRttAnta lakheluM che. (10) "vAdrijJA adhyayanamAM candranA udAharaNathI viSayanuM pratipAdana karyuM che.[11]*rAghavajJAta adhyayanamAM samudra kinAre thatAM dAvamanA udAharaNathI viSayanuM pratipAdana karela che. [12] jJAta adhyayanamAM pari khAnA jaLanA udAharaNathI pugalanuM pratipAdanuM karAyuM che.(13)maMdUrajJAtimAMnandamaNikA ranA jIva deDakAnA caritranuM varNana karAyuM che.[14] tetajijJAta adhyayanamAM kanakarathI rAjAnA amAtya tetaliputranuM varNana karAyuM che. (15) "trijJAta nAmanA adhya. zrI samavAyAMga sUtra 108 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yanamAM ApAta bhadra ane pariNAmamAM dAruNu evA nandakula nAmanAM vRkSAnuM udAharaNa ne viSayanuM pratipAdana karyuM. che (6) garjahAjJA' mA dhatI khaDo AvelI bharatakSetranI rAjadhAnI aparakakAmAM haraNa karI lakhuM java cela TrIpane pAchI lAvavAne mATe kRSNavAsudevanA gamanarUpa Azcaya Adinu varNana karAyu che. (7) jJAnezajJAta' mAM kAlika dvIpamAM rahela azvonu' udAharaNa daine viSayanuM varNana karAyuM che. (18) 'musamAjJAta adhyayanamAM dhanyaronI suMsama nAmanI kanyAnA caritranu vaSa~na karavAmAM Avyu' che. (19) 'guMdarI jJAta, adhyayanamAM puSkaLAvatI vijayanI madhyamAM Avela puDarIkiNI nAmanI nagarImAM rahetA puMDarIka narezanA caritranuM vRttAnta che. jaddIpa nAmanA dvIpamAM e sUrya 1900 yeAjata sudhI ce nIce tape che. eTale ke jabudvIpamAM e sUrya che. te peAtAnA sthAnathI uparanI tarapha seksa ceAjana sudhI tape che ane nIcenI bAju 1800 yAjana sudhI tape che. kAraNa ke adhaHpradezamAM-samatalathI 800 ADhasA ceAjana upara banne sUryA rahelA che. jakhUdvIpanA pazcima mahAvideha kSetranI jagatI (kATa) nA pratyAsana dezamAM nIce rahela vijayadvAranA antima dezamAM je kSetra che tenuM nAma adheAlAka che. A Adhe - leAkathI samatala bhUtala sthAna eka hajAra(1000)yAjana upara Avelu che. A rIte e sUrya 1800 aDhArasA yAjana nIce tape che. anya dvIpAnA sUrya tA upara 100 sA yeAjana sudhI ane nIce 800 AsA yeAjana sudhI tape che, kAraNa ke tyAM kSetra sama che, zukra nAmanA mahAgraha pazcima dizAmAM udaya pAmIne egaNIsa nakSatrA saMcaraNu karIne pazcima dizAmAM asta pAme che. jamUddIpanI kalAo ke je vRMda chavvIse iSAvitvanuM mahAna ItyAdi jabudvIpa saMbadhI gaNitamAM kahI che. te eka ceAjananA ogaNIsamAM bhAganI che. egaNIsa tIkarAe rAjyapada bhAgavIne dIkSA lIdhI hatI. bAkInA vAsu pUjaya, mallinAtha, neminAtha, pArzvanAtha ane mahAvIra svAmI, e pAMca tItha karIe rAjyapada bhAgaLyA vinA dIkSA lIdhI hatI. tathA mallinAtha prabhue tathA neminAtha prabhue teA peAtAnA vivAha ja karyA nahatA ||sU.44 zrI samavAyAMga sUtra 109 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ unnIsave samavAya meM nArayioM ke sthityAdi kA nirUpaNa TIkArtha-junIseLa pharavAri ! A ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIonI sthiti ogaNasa palyopamanI kahI che. chaThThI pRthvImAM keTalAka nArakIonI sthiti egaNIsa sAgaropamanI kahI che. asurakumAra devemAM keTalAka devenI sthiti ogaNIsa 55manI kahI che. saudharma, ane IzAna, e be kalpamAM keTalAka devanI sthiti egaNIsa palyopamanI kahI che. AnatakalpamAM keTalAka denI utkRSTa sthiti egaNIsa sAgaropamanI kahI che. prANuta nAmanA dazamAM kalpamAM keTalAka devenI jadhanya sthiti ogaNIsa sAgaropamanI kahI che. je de (1) Anata, (2) prANata (2) nata, (4) vinata, (5) dhana, (5) suSira, (7) Indra, (8) IdrakAnta, ane (8) indrottara vAMsaka, e nava vimAnemAM devanI payAthe utpanna thAya che, te devanI utkRSTa sthiti ogaNIsa sAgarepanI hoya che. te deve ogaNIsa ardhamAsamAM. sADA nava mahine brA Abhyantarika zvAsocchavAsa grahaNa kare che. te dene ogaNIsa hajAra varSa vyatIta thayA pachI AhAra saMjJA utpanna thAya che. te devomAM keTalAka de evA hoya che ke je 19 bhava grahaNa karyA pachI siddhipada prApta karaze, buddha thaze, saMsArathI mukata thaze, parinivRtta thaze, ane samasta dukhene nAza karaze sU, 4pa bIsave samavAya meM basa asamAdhi sthAnAdi kA nirUpaNa have sUtrakAra vIsa saMkhyAvALAM samavAya batAve che - vIsaM asamAhi ThANA paNNattA ityAdi ! TIkAtha-asamAdhinAM vIsa sthAne kahyAM che, te A pramANe che-je atyaMta jhaDapathI cAle che te A prathama asamAdhi sthAnanA deSane bhAgIdAra thAya che. je divase aneka jIthI chavAyelA sthAnane paMjayA vinA cAle che. tathA rAtre paNa je pUjyA vinA cAle che te bIjA asamAdhisthAnanA devane bhAgIdAra bane che. sArI rIte pujya zrI samavAyAMga sUtra 110 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinA cAlavuM--pU javuM eka jagyAe ane cAlavu' bIjI jagyAe te trIjo asamAdhi doSa gaNAya che. zAstranI maryAdA karatAM vadhAre Asana ane zAnA upabhAga karavA te asamAdhinA ceAthe dveSa che guru Adi sAthe avinayathI khelavu, tathA temane parAbhava karave te asamAdhine pAMcame doSa che. je sthavirAnA ghAta karavAnA vicAra kare che te asamAdhinA chaThThA doSane bhAgIdAra bane che. je samasta prANIonA ghAta karavAnA vicAramAM magna rahe che, te asamAdhinA sAtamA deASanA bhAgIdAra bane che. pratikSaNa krodha karanAra asamAdhinA AThameA doSa kare che. je peAtAnI jAtane tathA khIjAne pratikSaNa saMtASa ApyA kare che te asamAdhinA navamA doSanA bhAgIdAra ane che. pITha pAchaLa anyanA doSa pragaTa karavAmAM je pravRtta rahe che te asamAdhinA dasamA doSanA bhAgIdAra bane che. vAraMvAra je nizcayakArI bhASAnu bhASaNa kare che, te asamAdhinA agiyAramAM doSane! kartA bane che. anutpanna navAM navAM adhikaraNAnA je utpAdaka hoya che-eTale ke navA navA kalahanA sAdhane je ekatra karatA hoya che-te asamAdhinA bAramA doSane bhAgIdAra bane che. je zamI gayela kalahene pharIthI uzkera che-pedA kare che-te asamAdhinA teramAM deSanA bhAgIdAra bane che. je akALe svAdhyAya kare che te asamAdhinA caudamA doSanA bhAgIdAra bane che. je sacitta rajayukata hAtha paga rAkhIne Asana para bese che te asamAdhinA paMdaramA doSa kare che, prahara rAtri vya tIta thayA pachI jorathI khelanAra athavA gRhastha jevI bhASA khelanAra asamAdhinA sALamAM doSanA kartA bane che. caturvidha saMghane vera vikhera karanAra asamAdhinA sattaramA doSane bhAgIdAra bane che, jenAM vacanA yuddha karAvanAra hoya chete asamAdhinA aDhAra dAMSane pAtra bane che. sUryodayathI sUryAsta sudhI vAra vAra AhAra-pAna Adi lAvIne khAya che, te asamAdhinA egaNIsamA dveSane pAtra bane che. jene kalpe tevA AhAra Adi grahaNa kare che te asamAdhinA vIsamA doSane pAtra bane che. A viSayanuM vistRta varNana vAMcavu... hAya teA amArA dvArA racAyela dazAzrutaskaMdhanA pahelA adhyayananI muniSi NI nAmanI TIkA vAMcavI. munisuvrata nAmanA tIthaMkaranu N zarIra 20 vIsa dhanuSa pramANa UMcu hatu. samasta baMne draSi-sAte bhUmiyAnI nIce je sAta ghanadhi valaya che te-vistAramAM vIsa vIsa hajAra ceAjananA che. devarAja prANata devendranA sAmAnika dhruva vIsa hajAr che. napuMsaka vedanIya rUpa meAhanIya kama nA sthitima dha a'dha samayathI laIne vIsa sAgarApamanI koTA ke TIneA che. pratyAkhyAna pUrvanI vIsa vastue che. utsarpiNI ane avasarpiNI e banne bhegA karatAMkA 20 vIsa sAgarApama kATAkreTinA che. sU. 465 zrI samavAyAMga sUtra 111 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIsave samavAyameM nArakiyoM ke sthityAdi kA nirUpaNa TIkAtha-- 'rUma meLa'hatyAti ! A ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIenI sthiti vIsa pacepamanI kahI che chaThThI pRthvImAM keTalAka nArakIenI sthiti vIsa sAgaropamanI kahI che. asurakumAra devemAM keTalAka devAnI sthiti vIsa palyopamanI kahI che. saudhama ane izAna, e ekapeAmAM keTalAka devAnI sthiti vIsa padhyeApamanI kahI che. prANata kalpamAM devAnI utkRSTa sthiti vIsa sAgarApamanI kahI che. AraNukalpamAM devAnI jaghanya sthiti vIsa sAgaropamanI kahI che je devA (1) sAta,(2) visAta,(3) suvisAta, (4) siddhAryAM, (5) utpala, (6) bhittila (7) timi~ka(8) dizA sauvastika, (9) prala`ba, (10) rUcira, (11) puSpa,[12] supuSpa (13) puSpAvatta (14) puSyaprabha, (15) puSpakAnta, (16) puSpavaNu (17) puSpalekSya,(18) puSpadhvaja, [19] puSpazRMga, [20] puSasiddha ane (21) puSpAttara vata'saka, e ekavIsa vimAnAmAM devanI paryAce utpanna thAya che, te devAnI sthiti vIsa sAgarApamanI kahI che. te deve vIsa adha` mAseA-dasa mAsaAda bAhya Abhyantarika zvAseAcchavAsa grahaNa kare che. te devAne 20 hajAra varSa vyatIta thayA pachI AhAra saMjJA utpanna thAya che. temAM keTalAka devA evA paNa hoya che ke je bhavasiddhika hAya che. te vIsa bhava karyA pachI siddha pada pAmaze, buddha thazejJAnAdika guNAnA bheAkatA thaze, saMsArathI mukata thaze, nivRta thaze, ane samasta duHkhAnA anta karI nAkhaze Asu. jaNA ekavIsave samavAyameM ekavIsa zabalAdi kAnirUpaNa have sUtrakAra ekavIsa saMkhyAvALAM samavAye pragaTa kare chebAvIsa savA pAttA' rUcAri ! TIkA-je yAene lIdhe cAritramAM zakhalatA mATI nI latA Ave che. te kriyA vizeSAne rAvajI kahe che. te zakhalanA 21 ekavIsa prakArA A pramANe che--peAtAnA hAtha AdithI veda vikAra sevana rUpa kAryaM karavuM te paheluM' zakhala che1 maithuna sevana karavuM te bIjuM' zakhala chera. rAtre leAjana karavu te trIjI' zakhala che. AAdhAkama doSathI yukata AhAranuM sevana karavu' te ceAthu' zamala che. SajIvanikAyanA upamana pUrNAMka je AhAra sAdhune nimitte manAvAya che tene AdhAkama kahe che. rAjapi'Dane peAtAnA upayogamAM zrI samavAyAMga sUtra 112 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ leve te pAMcamuM zabala che. senApati purAddhita, zreSThI, amAtya ane sAMvAhu e pAMca vyaktienI sAthe rAjyanuM pAlana karanAra mUrdhAbhiSakatane rAjA kahevAya che. tene nimitte je cAra praka ranu bhojana banAvyu` hoya tene rAjapiMDa kahe che te rAjapi'ne peAtAnA upayeAgamAM lenAra sAdhune zabala kahela che. A pAMcame| zabala deSa che. (1) krIta, (2) prAmitya, (3) Acchinna (4) anisRSTa ane (5) Ahata karIne apAvela AhAra khAnAra sAdhune zabala kahela che, sAdhune mATe kharIda karIne je AhAra sAdhune vaheArAvavAmAM Ave te krAta AhAra kahevAya che. samayanI maryAdAmAM vakhate udhAra lAvIne apAyela AhArane prAmitva AhAra kahe che. koI nikha`La manuSyanA hAthamAMthI jakha stIthI paDAvI lai apAyelA mahArane Acchinna A' kahe che. je vastunA aneka mAlikA hoya te vastune tenA mAlikAnI AjJA vinA-te badhAnI saMmati meLavyA vinA-devI te 'anirdeSTa' AhAra che. sAdhunI sanIpe AhAra lAvIne deve te 'AdRzya' AhAra che. te chaThTho zakhala de Sa che. vAra vAra ke|i vastuno tyAga karIne te vastu khAnAra sAdhu zakhala gaNAya che, kAraNa ke A prakAranI pravRttithI te peAtAnA pratyAkhyAnanA bhaMga kare che A sAtamA zakhala doSa che. dIkSA lIdhI te divasathI cha mahinAnI aMdara je sAdhu peAtAnA gacchamAMthI mIjAnA gacchamAM jAya te zakhala gaNAya che. A AThame mala doSa che. eka Asa daramiyAna je traNa vakhata udaka lepa lagAve eTale ke nadI Adi pAra kare, anya mAga na heAvAthI je sAdhu nadIne pAra kare che, te sAdhu zakhala manAya che A navame zabala doSa che. eka mAsa daramiyAna je sAdhu traNa vAra mAyAsthAne nu sevana kare che, te zabala manAya che. A dasame zakhala doSa che. je gRhapati ke je sa te niva sane mATe vasati-vasavATa-Ape che, tene zayyAtara kahe che. tene tyAMthI je sAdhu AhAra pANI le che te sAdhu zamala doSane pAtra bane che. AgiyArame zakhala doSa che. buddhipUrvaka jIvahatyA karanAra sAdhu zabalatva doSane pAtra thAya A bAramA zabala doSa che. buddhipUrvaka mRSAvAda bhASaNa karanAra sAdhu zakhala doSane pAtra bane che A terame zabaladoSa che. 13 devagurU rAjA gAthApati evaM sAdhAmika janadvArA nahIM' apAyela koipaNuM vastu lenAra sAdhu zabaladeSanA bhAgIdAra thAya che A caudame| zakhala doSa che. buddhipUrvaka sacitta bhUmi para besanA svAdhyAya karanAra sAdhu zabala doSane pAtra bane che, A padamA zakhala dASa che. e uThenAra tathA zrI samavAyAMga sUtra 113 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja pramAle sasnigdha sacitta bhInI jamIna para ane sarajaka-sacitta dhULavALI jamIna para uThanAra ane besanAra sAdhu zakhala doSane pAtra bane che. A seALame| zakhala doSa che. e ja pramANe jANI joine sacitta pASANu para, sajIva pITha phUlaka Adi para, dvAranI nIce rahela sajISa kASTha para. pRthivI khaMDa para, ghaNuvALA ke bIjA jIvAthI yukata kASTha para. ane aDayukta, prANiyukata, khIja cukata hariDkAya puta, a kaLa yukata. sacitta jaLa yukata, tathA kIDIo vALA sthAnamAM, varSAkAlika jamIna para kaSTa AdimAM utpanna thayeya 5AMcava`ka nigeda viziSTa ane pANIvALI mATI para, ane karoLIyAnA jALA vALA sthAna paranivAsa karanAra ke zayyA karanAra sAdhu zabala doSane pAtra bane che, A sattarame zamala doSa che. jANI joine je sAdhu citta mULa, ska Mdha, chAla, pallava, pAna puSpa phaLa ane bIjane tathA tkiAyanA bhAjanamAM upayAga kare che te zakhala doSane pAtra bane che. A aDhAramA zabala dvASa che. eka varSa daramiyAna dasa vAra udaka lepa lagAvanAra-eTale ke nadI Adi utaranAra sAdhu zabala doSane pAtra thAya che. A egaNIsame| zakhala doSa che. e ja rIte eka varSa daramiyAna dasa vAra mAyA sthAneAnuM sevana karanAra sAdhu zakhala doSane pAtra bane che, A vIsameA zakhala doSa che e ja rIte je sAdhu Tha'DA pANIthI dheAyela hAthathI pAtrathI, camacAthI, nAnI vATakI AdithI maLelA AhArane khAdya svAdyarUpa bhojanane buddhipUrvaka laIne peAtAnA upayegamAM le che te sAdhu paNa zakhala doSane pAtra kha che. A ekavIsameA zabala doSa che. che je AThamA guNasthAnavI jIvanI mAhanIya kamanI sAta prakRtiyA anaMtAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA, lAbha, ane mithyAtva, samyak mithyAtva, ane samyak prakRti-kSapita thaI cUkI che, te jIvanI meAhanIya kama nI-cAritrameAhanIya kanI 21 ekavIsa prakRtie sattApara rahe che. te ekavIsa prakRtiyA nIce pramANe che apratyAkhyAna kaSAya krodha1, apratyAkhyAnakaSAya mAnara, apratyAkhyAna kaSAya mAyA3, apratyAkhyAna kaSAya lAbha4, pratyAkhyAnAvaraNa kaSAya krodhapa, pratyAkhyAnAvaraNakaSAya mAna, pratyAkhyAnA varaNa mAyA, pratyAkhyana varaNa kaSAya leAbha8, saMjavalana kaSAya krodha, saMjavalana kaSAyamAna,10 saMjavalana kaSAya, mAyA11, saMjavalana kaSAya leAbhara, strI veda13, puMveda14, napu Msakave15, zrI samavAyAMga sUtra 114 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAsya 16, arati 17, rati 18, bhaya 19, zeka 20 ane jugupsA ra1, A pramANe 21 ekavIsa prakRti thaI. eka eka avasarpiNInA pAMcamA ane chaThThA ArAnA kALa 21-2 2 varSa pramANa che. temanuM nAma A pramANe che-dusamA, du:sama duDasamA tathA e ja pramANe eka eka utsarpiNInA prathama ane bIjA ArAne kALa 21-21 ekavIsa ekavIsa hajAra varSane kahyo che. temanA nAma A pramANe che--dusamA ane dusamAM duHsamA sU. 48 | ikkIsave samavAya meMnArakyio ke sthityAdi kAnirUpaNa TIkA-rUmI rUmAhi! A ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIonI rithati 21 ekavIsa palyopamanI kahI che. chaThThI pRthvImAM keTalAka nArakIonI sthiti 21 ekavIsa sAgarepamanI kahI che. asurakumAra devamAM paNa keTalAka devanI sthiti 21 ekavIsa palepamanI kahI che. saudharma ane izAna e be kalpomAM keTalAka devenI sthiti 21ekavIsa palyopamanI kahI che. AraNa kalAmAM devonI utkRSTa sthiti 21 ekavIsa sAgaropamanI kahI che. acuta ka95mAM devanI jaghanya sthiti 21 ekavIsa sAgarepamanI kahI che. je de(1)zrI vatsa, (2) zrI dAmakaMDa, (4) mAya, (4) kRSTa, (5) cAnnata, ane(6) araNyavataMsaka, e cha vimAnamAM devanI paryAye utpanna thAya che, temanI sthiti 21 ekavIsa sAgaropamanI hoya che. te de ekavIsa ardhamAso (sADA dasa mAsa) bAda bAhA AlpAntarika zvAse chavAsa grahaNa kare che. te devane ekavIsa hajAra varSa yatIta thayA pachI AhAra saMjJA utpanna thAya che. temAM keTalAka de evA hoya che ke jeo ekavIsa bhava karIne siddhapada prApta karaze, AtmAnA anaMta jJAnAdika guNenA bhatA banaze, A saMsArathI sarvathA mukata thaze, parinivRta thaze, ane samasta duHkhene nAza karaze. sU. 4. zrI samavAyAMga sUtra 115. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAisarve samavAyameM bAisa parISahAdi kA nirUpaNa have sUtrakAra 22 bhAvIsa saMkhyAvALA samavAyA batAve che-vAvIsa parIsadA paNNattA ityAdi ! TIkA-bAvIsa parISaha kahyA che, te A pramANe che--(1) digi chAparISaha, (ra) pipAsA parISaha, (3) zItaparISahu, (4) uSNu parISaha (5) dazamazaka parISaha, (6) acela parISaha, (7) ati parISaha, (8) zrI parIyaha, (9) carcAparISaha, (10) niSadyA parISaha, (11)zA parISaha (12) Akroza parISahu. (13) vadhu parISaddha (14) yAcanA parISahu (15) alAbhaparISaha (16) ga parISaha (17) tRNapa parISaha (18) jala parISaha (19) satkAra puraskAra parISaha (20) prajJA parISaha (21) ajJAna parISaha (22) ane dana parISaha aMgIkAra karela dha'mA'mAM dRDha rahevAne tathA kama baMdhanAnI nirA mATe meAkSAbhilASIone je je sthiti samamAvathI sahana karavA cegya che. tane parISaha kahe che. (1) kSudhA (bhUkha) thI game tevI vedanA thAya chatAM paNa aMgIkAra karela maryAdAnI virUddha AhAra na letAM samabhAva pUrNAMka kSudhAnI vedanA sahana karavI tene kSudhA parISaha kahe che. (2) pipAsA (tRSA) nI game tevI vedanA thavA chatAM paNa aMgIkAra karela maryAdAnI virUddha pANI na letAM samabhAva pUrNAMka pipAsAnI vedanA sahana karavI te pipAsA parISaha kahevAya che. (3) ThaMDIthI game teTalu kaSTa pahoMce paNa tenA nivAraNa mATe kalpe nahIM tevI vastuonA upayAga na karatAM samabhAva pUrvaka tenAthI thatI vedanAne sahana karavI te zIta parISaha kahevAya che. zrI samavAyAMga sUtra 116 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) garamIthI game teTaluM kaSTa paDe chatAM paNa tenA nivAraNa mATe aka9ya sAdhana upayogamAM na levI ane samabhAva pUrvaka tenAthI thatI vedanA sahana karavI tene uSNa parISaha kahe che. (5) DAMsa, marachara Adi jatuone upadrava thatAM tenA nivAraNa mATe sAdhanane upayoga na karavo ane temanA vaDe karAtI vedanAne samabhAva pUrvaka sahana karavI tene daMzamazaka parISaha kahe che. daMzamazaka e cauIndriya jIva che. upalakSaNathI jU, mAMkaDa. makaDA mAkhI Adi paNa grahaNa thayela che. (6) acala eTale vastrane abhAva athavA a9pavastratA. temAM jinakalpi sAdhuone mATe vastrAbhAva alanuM vidhAna che. paNa je vikalpI sAdhu che temanI apekSAe apamUlya vALA. pramANopeta evAM jIruM apUrva malina vastrarUpa a5vasatA paNa acela che. A acUla para hane lajajA dInatA tathA koI AkAMkSA vinA sahana kare tene ala parISaha kahe che. (7) aMgIkAra karela mArgamAM aneka muzkelIone kAraNe aruci thavAne prasaMga Ave tyAre aruci lAvyA vinA dhiryathI aratine sahana karavI te "aratiparISaha" che. (8) sAdhune strI saMbaMdhI je parISaha sahana karavuM paDe che tene "strI parISaha kahe che. (9) grAmAdikamAM aniyata (pratibandha) vihAra karavAmAM je kaSTa paDe tene "caryAparISaha kahe che. (10) projana vinA gamana Adi na karavuM, ane eka ja sthAne besI rahevuM te niSadyA parISaha kahevAya che (11) kaThaNuM ke pocI, UMcI ke nIcI jevI vasati athavA zA maLe temAM samabhAva pUrvaka zayana karavuM te zayyA "parISaha che. (12) keI pAse AvIne kAra athavA apriya vacana kahe, te paNa tene satkAra ja samaja tenuM nAma AkrozaparISaha che. (13) koI lAkaDI, muThI, AdithI mAra mAre te paNa tene sahana karo te "vadha parISaha" kahevAya che. (14) yAcanAne sahana karavI tene yAcanAparISahe kahe che. (15) yAcanA karavA chatAM paNa Icchita vastu na maLe te prAptine badale zrI samavAyAMga sUtra 117 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aprAptine ja sAcu tapa mAnIne temAM saMtoSa mAnave, te alAbhaparISaha kahe che. (16) roga Adi thatAM vyAkuLa na thatAM tene samabhAva pUrvaka sahana kare te rogaparISaha che. (17) saMstArakane abhAve tRNe upara zayana karavuM, ane e rIte je kaSTa sahana karavuM paDe che tene tRNasparza parISaha kahe che. zarIra upara bhale game teTale mela lAgyo hoya to paNa temAM duHkha na mAnavuM ane melane kAraNe utpana thatAM parISahone sArI rIte sahana karavA tene "naDDArIpada kahe che. (19) game teTale satkAra maLe chatAM paNa temAM phUlAvuM nahIM ane na maLe te khinna na thavuM, tene "satkArapuraskAra parISaha kahe che. eTale ke banne prakAranI paristhitimAM sama. bhAva rAkhavo tenuM nAma "satkAra puraskAra parISaha che. (20) pratibhAzALI buddhi hovA chatAM paNa garva na kare ane na hoya te dInatA na batAvavI tenuM nAma prajJAparISaha" che. (21) zratano abhyAsa karavA chatAM paNa atyAdi viziSTa jJAnanI prApti na thatA dInatA batAvavI nahIM, tenuM nAma "ajJAnaparISaha che. (22) sUkSama ane atIndriya padArthonuM darzana na thatAM svIkAra karela tyAga niSphaLa lAge tyAre vivekathI zraddhA kAyama rAkhavI ane evI sthitimAM prasanna rahevuM te darzanaparISaha. ahIM sUtramAM je darzana parISaha kahyo che tenuM tAtparya A pramANe che - saMzaya utpanna thatAM athavA paradharmanA ADaMbarane joIne samaggadarzanane nizcalacittathI dhAraNa karavuM cAlu rAkhavuM-eTale ke Aleka saMbaMdhI ane paraleka saMbadhI phaLanI prApti na thatAM, mAnasika vikAra na deve tenuM nAma "darzanaparISaha che. "daSTiA nAmanuM je bAra aMga che tenA parikama, sUtra pUrvagata, prathamAnuyoga ane cUlikA e pAMca prasthAna che. temAM ja bIjA prasthAna rUpa sUtra che, temAM dravya paryAya Adi tattadartha (te te artha)nI sUcanAvALA hovAthI 22 bAvIsa sUtra jinamatAzrita sUtra zrI samavAyAMga sUtra 118 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvyAM mo paraMparA pramANe chinnucchedanayika kahevAmAM che. je naya sUtrane chinna mAne che, temane chinnacchedranaya kahe che. te nacAnI dRSTie eka sUtra bIjA sUtranI sAthe saMbaMdha rAkhatu nathI. jema ke dhammo maMhamuTiM' A gAthAnuM vyAkhyAna jyAre chinnucchedanaceA pramANe karavAmAM Ava tyAre e vAta tenAthI pragaTa thaze ke A gAthAnA saMbadha koi bIjI gAthA sAthe nathI. paNa A gAthA svataMtra che e ja rIte e sivAyanI anya gAthAe athavA dvitIya Aphri gAthAe jyAre A nayanI apekSAe vyAkhyAna karAya tyAre te paNa peAtAnI vyAkhyAmAM prathama gAthA sAthe sabaMdha rAkhatI nathI te vAta jANavAmAM Avaze e ja vAta samajavI. eTale ke--jyAre sUtro A nayanI apekSAe vyAkhyAna karAya che, tyAre parasparamAM nirapekSa (saMbaMdha vinAnA) che, e ja vAta temane viSe A nayanI apekSAe samajavI, tethI A naya je sUtrAne lAgu paDe te sUtrAne chinnaracchedanayika gaNavAmAM Ave che. peAtAnA siddhAnta pramANe sUtranuM vyAkhyAna karavAnI je paddhati che tenu nAma svasamaya sUtra paripATI che. je rIte 22 bAvIsa sUtra chinnaccheda nayika che. e ja rIte AjIvika paripATI pramANe 22 bAvIsa sUtra acchinnucchedananayika che acchinnaccheda naya e pragaTa kare che ke eka sUtranA bIjA sUtro sAthe sabaMdha je rIte gAthAnuM vyAkhyAna jyAre A nayanI mAnyatA pramANe karavAmAM e pragaTa karavAmAM Avaze ke A gAthA bIjI, trIjI rAkhe che. eja pramANe bIjI trIjI Adi gAthAe paNa A gAthAnI apekSA rAkhe che. sUtrAne paNa A ja vAta lAgu paDaze. ahI' AjIvaka ekale geAzAlaka samajavAnuM che. kahevAnu tAtpaya` e che ke geAzAlakanI mAnyatA anusAra sUtro paraspara Itara sutrAya sApekSa hAya che eTale ke atha mATe eka bIjAnI apekSA rAkhe che. verAzika satranI mAnyatA anusAra 22 bAvIsasUtradravyArthi ka, ane paryAyArthi ka ane ubhayAdhika naca vALAM che. trarAzika matavALA jIva,ajIva ane nAjIva, e rIte traNa rAzI mAne che. teo rAhaguptanA matane anusare che. 22 bAvIsa sUtra svasidhdhAntAnusAra cAra naceA vALAM che. cAra naya A pramANe che-saMgrahanaya, vyavahAra naya, RjIsUtranaya ane zabdAniya, A rIte e cAra naya che. naigamanayanA sAmAnya grAhI ane vizeSagrAhInI apekSAe e bheda paDe che. te bannemAMnA je sAmAnya grAhI naigama naya che tenA saMgrahanayamAM samAveza thaI jAya che ane vizeSagrAhI nAgamanaya ne vyavahAra nayamAM samAveza thai jAya che. tethI ahIM cAra nayamAM naigamanayane svataMtra rIte grahaNa karyAM nathI. zabda nayanA zabda, samabhirUddha ane evabhUta e traNa bheda che, te temanA zabda nayamAM samAveza karAyeA che. tethI ahI' 22 bAvIsa sUtra cAra naya Adi zrI samavAyAMga sUtra maMtramunTiM" A Ave tyAre temAM gAthAnI paNa apekSA 119 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vALAM batAvyAM che. pudgalanu pariNAma 22 khAvIsa prakAranu kahyu che. te A pramANe che [1] kAla kRSNavarNa pariNAma, (ra) nIlavarNa pariNAma, (3) lohitavaNa riNA, [5] hAridravaNuM pariNAma (5) zukalatraNa pariNAma, (6) surabhiga'dha piraNAma (7) dubhigadha pariNAma, (8) tikatarasa pariNAma, (9) kaTukarasa pariNAma, (10) amlarsa pariNAma, [11] kaSAya rasa pariNAma, [12] madhurasa pariNAma, [13] karyuMzaspaza pariNAma, (14) mRduka spa pariNAma, (15) guru sparza pariNAma, [16] laghupa pariNAma, (17) zIta sparza pariNAma, (18) uSNu spardhA pariNAma (19) snigdha paza pariNAma, [20] rukSa paza pariNAma, (21) agurU laghu spaza pariNAma [22] gurU hyu paza parINAma temAMnu' gurU pariNAma leASTamAM che, kAraNa ke tenuM gamana nIce thAya che, ane laghu pariNAma dhUmADAmAM hAya che kAraNa ke te urdhvagAmI che. gurUladhu pariNAma vAyumAM heAya che. kAraNa ke tenuM tika-tirakasa-gamana thAya che. aguru ladhu pariNAma AkAzamAM che kAraNa ke tenA svabhAva ja evA che. bhAvA:-sUtrakAre A sUtra dvArA 22 bAvIsa saMkhyAnA samavAyAMgA batAvyAM che. parISahu bAvIza hoya che. khAramuM te dRSTivAda aMga che tenA pAMca bhedamAMnA sUtra nAmanA je bheda che tenAM bAvIsa sUtra svasamaya sUtranI paripATI anusAra chinnaccheda nayika che. khAvIza sUtra AjIvika matAnusAra acchinnaccheda nayika che. aurAzika matAnusAra bAvIza sUtra nayaMtrika vALAM che. ane khAvIsa sUtra cAra nacAvALAM che. khAvIsa prakAranuM paulika piraNAma che. Asu pA bAisave samavAyameM nArakiyoM ke sthityAdikA nirUpaNa TIkA"--rUmIseLa tyAr ! A ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIonI sthiti 22 bAvIsa palyApamanI kahI che. chaThThI pRthvImAM nArakInI utkRSTa sthiti khAvIsa sAgapamanI kahI che, nIce sAtamI pRthvImAM keTalAka nArakIenI jaghanya sthiti khAvIsa sAgaropama kALanI kahI che. asurakumAra devemAM keTalAka devAnI sthiti bAvIsa paNyApamanI che. saudhama ane IzAna e e kAmAM keTalAka devAnI sthiti bAvIsa pacepamanI kahI che. azruta kalpamAM devAnI sthiti khAvIsa sAgarApamanI zrI samavAyAMga sUtra 120 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahI che. nIce nIcenA veyakavAsI devonI jaghanya sthiti bAvIsa sAgare pamanI kahI che je deve (1) mahita, (2) vikRta, (3) vimala (4) prabhAsa,(5) vanamAla ane (6) ayutAvatuM saka, e cha vimAnamAM devanI paryAye utpanna thAya che, te devonI utkRSTa sthita 22 bAvIsa sAgaropamanI kahI che te deve bAvIsa adhamAsa agi. vAra mAsa bAda-bAhya Abhyantarika zvAsocchavAsa le che. te devane bAvIsa hajAra va. vyatIta thayA pachI AhAra saMjJA utpanna thAya che. te devomAM keTalAka de evA hoya che ke je bhavasiddhika hoya che teo bAvIsa bhava karyA pachI siddha gati pAmaze, buddha thaze, saMsArathI mukta thaze, parinivRta thaze, ane samasta duHkhAne nAza karaze. sU, 51 | teIsave samavAyameM sUtrakRtrAMgakeadhyayanAdikA nirUpaNa have sUtraka 2 23 tevIsa saMkhyAvALA samavAya batAve che-tela vAMkA tyAra! TIkAtha-sUtrakRtAMganA 23 tevIsa adhyayane che. temanAM nAma A pramANe che-pahelA thataSThadhanA seLa adhyayana nIce pramANe che-(1) samaya, 2) vaitAlika, (3) upasarga parijJA, (4) strI parisA, (4) narakavibhakita, (6) mahAvIra stuti, (7) kuzIla pari. bhASita, (8) vIvI, (9) dharma, (10) samAdhi, (11) mArga, (12) samavasaraNa (13) yAthAta, (14) grantha, (15) yamaka ane (16) gAthA. bIjA zrutaskaMdhanA sAta adhyayana A pramANe che-(1) puMDarika, kriya sthAna (3) AhAraparijJA. (4) apratyAkhyAna kiyA, (5) anagAra zrata, (6) AdrIya, ane (7) nAlaMdIya. A rIte bane zrutaskaMdhanA maLIne 23 tevIsa adhyayana che. jambudvIpa nAmanA dvIpamAM bhAratavarSamAM avasarpiNI kALamAM 23 tevIsa tIrthaMkara bhagavAnene sUryodayane samaye kevaLajJAna ane kevaLadarzana utpanna thayAM hatAM. jambudvIpa nAmanA dvIpamAM A avasarpiNI kALamAM 23 tevIsa tIrthaMkara pUrvabhavanA 11 agIyAra aMganA pAThI hatA. temanAM nAma A pramANe che-(1) ajitanAthajI, (2) saMbhavanAthajI, 3 abhinaMdanajI, (4)sumatinAthajI ema pArzvanAthajI ane vAddhamAna svAmI sudhInA tIrthakaro. kASabhanAtha prabhu kauzala dezane hatA ane teo cauda pUrvanA pAThI hatA. jaMbudvIpa nAmanA dvIpamAM A avasarpiNI zrI samavAyAMga sUtra 121 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kALamAM tevIsa tIrthaMkara pUrvabhavamAM mAMDalika rAjA hatA. temanA nAma A pramANe cheachata, saMbhava abhinaMdana ema chellA tIrthakara mahAvIra svAmI sudhInA tIrtha kare aSabha ahadegta pUrvabhavanA cakravartI hatA, parA teIse samavAyameM nAra ikesthityAdi kAnirUpaNa TIkAthI rudi! A ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIonI sthiti 23 tevIsa popamanI kahI che. nIce sAtamI pRthvImAM keTalAka nArakIonI sthiti 23 tevIsa sAgaropamanI kahI che. asurakumAra devAmAM keTalAka davenI sthiti 23 tevIsa palyopamanI kahI che. saudharma ane IzAna kapimAM keTalAka davAnI sthiti 23 tevIsa palyopamanI kahI che. adhastana madhyama nAmanA bIja raiveyaka vAsI devAnI jaghanya sthiti 23 tevIsa sAgarepamanI che. je deva adhastana adhatana nAmanA praveyaka vimAnamAM devanI paryAye utpanna thAya che, te devonI utkRSTa sthiti 23 tevIsa sAgaropamanI kahI che, te de tevIsa amAso-sADA agiyAra mahinA bAda bAhya Abhyantarika. zvAsocchavAsa grahaNa kare che. te dene tevIsa hajAra varSa vyatIta thAya tyAre AhAra saMjJA utpanna thAya che. temAMthI keTalAka de evA hoya che ke je bhavasiddhika hoya che. teo tevIsa bhava karyA pachI siddhapada pAmaze, Atmika jJAnAdika guNonA jJAtA thaze, A saMsArathI mukta thaze, parinivRta thaI jaze ane samasta duHkhone nAza karaze sU, parA covIsave samavAya meM coIsa tIrthakaro kAnirUpaNa have sUtrakAra vIsa saMkhyAvALAM samavAya batAve che-trIraM vArivA! rUlyAri ! TIkAthe-cAvIsa devAdhideva tIrthaMkara prabhu che. Indra Adi devomAM jeo vaMdanIya hovAthI zreSTha manAya che temane devAdhideva kahe che. temanAM nAme nIce pramANe che zrI samavAyAMga sUtra 122 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) kSama, (2) ajita, (3) saMbhava, (4) abhinaMdana, (5) sumati, (6) pradhraprabha (7) supArzva, (8) caMdraprabhA, (9) suvidhi, (10) zItala, (11) zreyAMsa, (12) vAsupUjya, (13) vimala. (14) anaMta, (15) dharma, (16) zAMti (17) kundu, (18) ara, (19) mallI, (20) munisuvrata, (21) nami, (22) nemI, (23) pArzva ane (24) vaddhamAna. kula himavaMta ane zikharI e be varSadhara parvatanI jIvAo-pratyaMcAe jaMbudvIpa rUpa vRtakSetranI madhyamAM varSa ane varSadhanI samAna sImAo-je derI caDAvelA dhanuSyanI pratyaMcA jevI che-tethI chavA evuM jenuM nAma paDayuM che-te laMbAImAM 2493ra vIsa hajAra navaso batrIsa yojana ane eka jana ane eka yojananA ADatrIsamAM bhAgathI saheja vadhAre che. eTale ke be parvatenI pratyeka jIvAnuM te pUrvokata pramANa che. amarendra Adika dethI adhiSThita devasthAne 24 covIsa kahyAM che-eTale ke bhavana patinAM dasa, vantaranAM ATha, tikanAM pAMca ane vaimAnika devenuM eka, ema kula ra4 covIsa sthAne che. kalpavAsI devanAM sthAnanI upara bAjI jeTalAM sthAno che. temAM Indro ja rahe che. keI evuM rahetuM nathI ke jenI upara bIjo koI Indra hoya eTale ke tyAM svAmI sevaka jevuM hotuM nathI-badhA Indro ja rahe che. tyAM kaI purohita paNa nathI, kAraNa ke te sthAna sarvadA upadravathI rahita hoya che. uttarAyaNagata sUrya saMkrAntine divase ra4 covIsa aMzula pramANa pauruSI chAyA karIne maMDalAntaramAM praveza karI jAya che gaMgA ane siMdhu, e e nadIonAM nigama sthAnane vistAra ra4 covIsa kezathI cheDo vadhAre kahela che. ahIM "pravAhazabdathI nigama sthAna grahaNa karAyuM che. e ja rIte rakatA ane rakatavatI, e be nadIonAM nigama sthAnane vistAra paNa 24 covIsa kozathI vadhAre kahyA che. sU. 54 zrI samavAyAMga sUtra 123 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ covvIsa samavAya meM nArayioM ke sthityAdi kA nirUpaNa TIkAtha-mIseof phAraA ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIonI sthiti 24 covIsa palyopamanI kahI che. nIce sAtamI pRthvImAM keTalAka nArakIonI sthiti 24 covIsa sAgaropamanI kahI che. asurakumAra devomAM keTalAka devanI sthiti 24 covIsa palyopamanI kahI che. saudharma ane izAna kama keTalAka devanI sthiti 24 covIsa 55manI kahI che adhastana uparitana nAmanA trIjA raiveyakava sI devenI jaghanya sthiti 24 covIsa sAgaropamanI kahI che je deve adhastana madhyama caiveyaka vimAnamAM devanI paryAye utpanna thAya che, te devenI utkRSTa sthiti sAgare pamanI kahI che. te deve 24 covIsa ardha mAsa bAda bAhA Abhyantarika zvAsocchavAsa grahaNa kare che. te devene 24 vIsa hajAra varSa vyatIta thayA pachI AhAra saMjJA utpanna thAya che. teomAMnA keTalAka de evA paNa hoya che ke je bhavasiddhika hoya che. teo ra4 covIsa bhava karyA pachI siddha pada pAmaze, jJAnAdika guNonA bhokatA thaze. A saMsArathI chUTI jaze, parinivRta thaze, ane samasta duHkhono nAza karI nAkhaze, sU papA paccIsa samavAyameM pAMca mahAvratakI pacIsa bhAvanA AdikAnirUpaNa have sUtrakAra 25 pacIsa saMkhyAvALAM samavA batAve che. "rimajhimai rUTyAdri ! TIkAtha-pahelAnA ane pachInA tIrthakaronA samayamAM pAMca mahAvratanI pacIsa bhAvanAo kahI che. prANAtipAtAdi viramaNa rUpa pAMca mahAvratanA pAlanane mATe jene zrI samavAyAMga sUtra 124 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra karavAmAM Ave che athavA jenu cintavana karavAthI AtmA guNAthI yukata bane che athavA mumukSu (mekSAbhilASI) leke kamaLanA prakSAlanane mATe jenA abhyAsa kare che, tenu nAma bhAvanA che. pratyeka mahAvratanI evI pAca, pAMca bhAvanA hovAthI kula pacIza bhAvanA batAvI che. te A pramANe che--karyAsamiti, maneAgupti, vacana gupti, prakAzayukata pAtramAM bhAjana karavuM ane vastrAdi upakaraNa rUpa bhAMDa ane amatra pAtrA-ne upADavA tathA mUkavAmAM yatanA rAkhavI, e pAMca prANAtipAta viramaNa nAmanA pahelA mahAvratanI bhAvanAe che. AgaLa pAchaLanA vicAra karIne kheAlavuM, krodhanA tyAga karavuM, leAbhanA tyAga karave, bhayaneA tyAga karavA ane hAsyanA tyAga karavA, e pAMca khIjA mahAvratanI bhAvanAe che. avagraha sImA jJAna~mATalI bhUmimA rahela tRNukASThAdi levu. svayameva avagraha yAcana----pAte ja AjJA levI sAdharmikanI pAsethI avagraha yAcana, anujJApita pAna bhojana-stravidhi yukata AhAra pANI lAvIne tene upabhoga karavA, eTale ke--mAlAcanA pUrNAMka gurUne kahIne tathA anya sAdhuene nimaMtrita karIne AhAra pANI karavA, e pAMca trIjA mahAvratanI bhAvanAo che. (1) strI, pazu ane napuMsaka dvArA seviMta zayyA AdinuM vajana, (ra) rAga pUrNAMka strI kathAnA tyAga (3) strIonAM maneAhara aMgeAne rAga pUrvaka jovAne tyAga (4) pUrve karela rativilAsanA maNanA tyAga (5) ane praNIta AhAranA parityAga e pAMca ceAthA mahAvratanI bhAvanAe che (1) zrAvendriyanA viSayamAM rAganeA parityAga karavA, (2) cakSu indriyanA viSayamAM rAganA parityAga karavA,[3]ghrANendriyanA viSayamAM rAgane parityAga karave. (4) sparzendriyanA viSayamAM rAgane parityAga karavA ane (5) jIvA indriyanA viSayamAM rAganA parityAga karavuM, e pAMca pAMcamAM mahAvratanI bhAvanAe che. mallInAtha ahuta pacIza dhanuSa pramaNa UMcA hatA. samasta dIvatADhaya paryaMta 25 pacIsa ceAjana UMcA che. 25-25 pacIsa-pacIsa keza bhUmigata mULanI apekSAe kahela che. bIjI bhUmimAM pacIsa lAkha narakAvAsa kahela che. cUlikA zrI samavAyAMga sUtra 125 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahita AcArAMganA 25 pacIsa adhyayana kahyAM che. te A pramANe che-(1) zastra pariNA (2) leka vijaya, (3) zItaSNIya, (4) samyakatva, (5) AvantI-lokasAra, (6) dhRta, (7) vimeha, (8) upadhAna zrata,(9)mahAparijJA, (10) pipaiSaNA,(11)zapyA (12) IrthI (13) bhASAdhyayana,(14)vastraSaNA,(15) pAraiSaNA,(16) avagraha pratimA (17 thI 23) sataikaka nAmanA sAta adhyayana (ra4) bhAvanA ane(25) vimukita. - mithyASTi vikasendriya, aparyA'taka, saMkilaSTa pariNAmI jIva nAmakarmanI 25 pacIsa uttara prakRtine baMdha bAMdhe che, te prakRti A pramANe che. (1) tiryagU gati nAma karma, (2) vikalendriya jAti nAma karma, (3) audyArika-zarIra nAmakarma, (4) tejasa zarIra nAma karma, (5) kAmaNa zarIra nAma karma, (6) haMDaka saMsthAna nAmakarma, (7) audArika zarIrAMgopAMga nAmakarma (8) sevA saMhanana nAmakarma, (9) vaNuM nAmakarma, (10) gaMdha nAmakarma, (11) rasa-nAmakarma, (12) sparza nAmakama (13) tiryagAnupUrvI nAmakama, (14) agurulaghunAmakarma, (15) upaghAtana makarma, (16) trasa nAmakarma, (17) bAdara nAmakarma, (18) aparyAptaka nAmakarma, (19) pratyekazarIranAmakarma, (20) asthira nAmakarma, (21)azubha nAmakarma, (22) durbhAga nAmakarma, [2] anAdeya nAmakarma, (24) ayazaH kIti nAmakarma ane 25 nirmANa nAmakarma. gaMgA ane sidhu, e banne nadIe padma sarovaramAMthI nIkaLe che. temane pravAha paccIza koza sudhI vistRta che. pUrva dizAmAMthI gaMgA ane pazcima dizAmAMthI siMdhu nadI nIkaLe che. eTale ke kSetrane vibhAga karanArA je cha parvata che te pUrvathI pazcima sudhI lAMbA che. himavAna parvatanA pUrva bhAgamAMthI gaMgA nadI ane pazcima bhAgamAthI siMdhu nadI nIkaLe che. te bane nadIe pAMca so pAMca se yojana e parvata para vahe che. pachI dakSiNa dizAmAM vahIne e bane nadIonA pravAha sa yojananI UMcAI vALA himavAna parvata uparathI prapAta (dhadha) rUpe hada (sarovara) mAM paDe che. te pravAha dhaDAkAnA jevAM mukhavALAM ane 25 pacIsa keza sudhI vistRta jIbhavALA magaranA mukhAkAra praNAlathI pravRtta hoya che ane jene AkAra motInA hAra jevuM che. e ja pramANe rakata ane rakatavatI e bane nadIonA zrI samavAyAMga sUtra 126 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayamAM paNa samajavuM te bane nadIo zikharI parvatanA pUrva pazcima bhAgamAMthI nIkaLe che. leka bindusAra nAmanA pUrvanA adhyayana kahyAM che, bhAvArtha--A sUtradvArA sUtrakAre pacIza saMkhyAvALAM samavAyAMga batAvyAM che. pratyeka mahAvratanI pAMca, pAMca, bhAvanAo gaNatA pAMca mahAvratanI kula 25 pacIsa bhAvanAo thAya che. tenuM tAtparya TUMkANamAM A pramANe che - keIne paNa kaleza na pahoMce te rIte dhyAna rAkhIne cAlavuM tenuM nAma " niti" che. manane azubha dhyAnathI bacAvIne zubhadhyAnamAM parovavuM tenuM nAma "manoNi che. nirdoSa AhAra pANI levA ane lIdhA pachI paNa avalokana karIne prakAzayukata pAtramAM AhAra pANI karavAM tenuM nAma jApAnamonara che. vastune letI vakhate ane mUkatI vakhate avakana athavA pramArjana Adi dvArA yatanA pUrvaka levI mUkavI tenuM nAma AkAramAM batranikSepaNamiti che, A pAMca bhAvanAo pahelA mahAvratanI che. bIjA satya mahAvratanI bhAvanAonuM tAtparya A pramANe che. (1) vicAra pUrvaka bolavuM tenuM nAma anuvIra bhASA che. kodha, lobha, bhaya, ane hAsyano tyAga kare te krodha viveka, lebha viveka, bhaya viveka ane hAsya viveka che. trIjA mahAvratanI bhAvanAonuM tAtparya pitAnA upagane mATe jarUrI tRNa kASTha Adi padArtho tenA mAlikanI AjJA laIne levAM te "avagrahAnujJApanatA' kahevAya che, vastunA mAlika pAsethI vastunI yAcanA karatI vakhate ja avagrahonuM pariNAma pramANa nakakI karI levuM ke huM ATalI jagyAmAM ja rahela tRNa kASTha Adi laIza, te bhAvanAne "aarada ramajJAna kahe che. Avazyaka vastunI pote ja vastunA mAlika pAse yAcanA karavI bIjA pAse na karAvavI te bhAvanAne "vAva jhavadazAjana" kahe che. pote dAtA pAse yAcanA na karatAM bIjA pAse yAcanA karAvIne vastu levAthI adattAdAna doSa lAge che, tathA virodha, kaleza Adi dezonI paNa zakyatA rahe che. pahelAM koI bIjA sAdhune mATe sAdhamI pAsethI vastra pAtra Adi lIdhAM hoya ane te sAdhanone pitAnA upayogamAM levAno prasaMga AvI paDe to te sAdhamanI pAse ja tenI yAcanA karavI tene sAdhamanI pAse avagraha yAcana karyuM kahevAya. vidhi pUrvaka AhAra pANI Adi lAvyA pachI gurune batAvIne tathA temanI AjJA meLavIne ja tene pitAnA upayogamAM levA ane bIjA sAdhuonI sAthe besIne teno paribhoga kare tene anagrfutanamanana kahe che. A pAMca bhAvanAo acaurya mahAvatanI che. cothA mahAvratanI bhAvanAono artha sUtranI TIkAmAM ja ApI dIdhuM che. zrI samavAyAMga sUtra 127 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e ja pramANe pAMcamAM mahAvratanI pAMca bhAvanAono artha paNa sUtranI TIkAnA arthamAM ApI dIdhA che. have nAmakarmanI je pacIza uttara prakRti che ke jene aparyApta avasthAvALA saMkilaSTa pariNAmanA dhAraka vikalandriya-miAdRSTi jIva bAMdhe che, temanuM spaSTIkaraNa A pramANe che, [1] jIvane tiryaMcagatimAM utpanna karAvanAra karmatiyagagati nAmaka che.(2)dvIndriyathI cauIndriya sudhInA jIvana vikalendriya jIvo kahe che. temAM janma kara vanAra karmane vikasendriya jAtinAmakarma kahe che. (3) dArika zarIra nAma karmanA udayathI audArika zarIranI racanA thAya che. [4] tejasa nAmakarmanA udayathI tejasa zarIranI racanA thAya che.(5)kArmANa zarIra nAmakarmanA udayathI kAmaNa zarIranI racanA thAya che (6) huMDaka saMsthAna nAmakarmanA udayathI zarIranAM avaye asaMpUrNa ane vikRta bane che. [7sAta thI ATha] jemAM markaTabaMdha, vepTana ane kIlakathI rahita hADakAM hoya che tene sevAtta saMhanana kahe che. A saMhanana sevAd saMhanana nAmakarmanA udayathI prApta thAya che. (9) je karmanA udayathI zarIranAM zukala Adi vaNa utpanna thAya che te kamane varNanAma karma kahe che. (10) je karmanA udayathI zarIramAM gaMdhanuM nirmANa thAya che te karmane gaMdhanAmakarma kahe che. (11) e ja rIte rasanA hetu bhUta karmane rasanAmakarma kahe che, 2(12) sparzanA hetubhUta karmane sparza nAmakarma kahe che [13) vigraha gatimAM jenA udayathI tiryaMcano AkAra rahe te kamene tigUgatyAnupUva kahe che. (14) jenA udayathI zarIra guru athavA laghu pariNAma prApta na karatAM aguru laghurUpe pariName che, te karmane aguru laghunAma kamI kahe che. (15) je karmanA udayathI pitAnuM mRtyu karAvanAra raLI Adi upaghAta kArI avayanI prApti thAya te kamane upaghAta nAma kamI kahe che. (16) je kamanA udayathI svataMtra rIte gamana karavAnI zakita prApta thAya, te kamane traNa nAma karma kahe che (17) je karmanA udayathI jene carmacakSu gocara bAdara zarIranI prApti thAya, te kamane bAdara zarIra nAmakarma kahe che. (18) je kamanA udayathI jIvanI pitAnI yogya paryAtiyo pUrNa na thAya te karmane aparyApta nAmakarma kahe che. (19) jenA udayathI jIvane bhinna bhinna zarIranI prApti thAya, temane pratyeka zarIra nAma kamI kahe che. [2] jenA udayathI jihavA Adi asthira avayava prApta thAya che te karmane asthira nAma karma kahe che. [21] jenA udayathI nAbhinI nIcenAM avaya aprazasta hoya te karmane azubha nAma karma kahe che. (22) jenA udayathI upakAra karavA chatAM paNa saune priya thavAya nahIM, te kamane durbhaga nAma kamI kahe che. (23) jenA udayathI jagatamAM mAnanI prApti zrI samavAyAMga sUtra 128 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na thAya te, kramane annAdeya nAma kama kahe che. [2] jenA udayathI jIvane paza ke kIti prApta na thAya, te kane ayazakIti nAmakarma kahe che. (25) jenA udayathI zarIranA aMga upAMganI ceAgya sthAnamAM yAgya vyavasthA na hoya te kane nirmANu nAmakama kahe che. mithyA-STi ja tiya gati Adi rUpa A pacIza prakRtiyAnA adha bAMdhe che, kAraNa ke temanA baMdhanuM kAraNa mithyAtva hAya che. samyagrU dRSTi jIva temanA baMdha bAMdhatA nathI. e vAtane darzAvavAne mATe ja sUtramAM mithyAdRSTi pada mUkayu che, vikalendriya paryAptaka mithyASTi jIva A pacIsa prakRtiyA sivAya khIjI kama' prakRtiyeAnA baMdha paNa khAMdhe che. paNa je vikalendriya aparyAptaka mithyATi jIva hAya che e ja A aprazarata pacIsa kama prakRttionA baMdha bAMdhe che. e vAta samajAvavAne mATe sUtramAM aparyApta zabdanA upayAga karyo che, mithyASTi hoya paNa jo te jIva sakilaSTa pariNAmavALA na hAya te te tiMg gati Adi rUpa pacIza prakRtiyane baMdha baMdhAtA nathI. phakata saMkilaSTa pariNAma vALA mithyASTi jIva ja tenA baMdha khAMdhe che. A vAta samajAvavAne mATe sa`kilaSTa pariNAma vizeSaNanA upayeAga thayA che. tenu' tAtpa e che ke sa`kilaSTa pariNAma vALA vikalendriya mithyASTi jIva aparyApta avasthAmAM paNa dvIndriya Adi aparyApta avasthAne pAtra kama`prakRtIyeAneA baMdha bAMdhe che. bAkInAM padone bhAvArtha spaSTa che. zAs pardhA paccIsave samavAyameM nArakiyoM kesthityAdi kA nirUpaNa TIkA'mIseLa hasyArr ! A ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIonI sthiti 25 pacIsa lyeApamanI kahI che. sAtamI pRthvImAM keTalAka nArakIonI sthiti 25 zrI samavAyAMga sUtra 129 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacIsa sAgaropamanI kahI che. asurakumAra devAmAM keTalAka devAnI sthiti pacIza palye.- pamanI kahI che. saudhama ane izAna, e e kalpemAM keTalAka deveAnI sthiti pacIza paDyeApanI kahI che. madhyama adhastana traiveyakavAsI devAnI jaghanya sthiti pacIza sAgaropamanI kaDI che, je devA adhastana uparama traiveyaka vimAneAmAM devanI paryAye utpanna thAya che, te devAnI utkRSTa sthiti pacIza sAgaropamanI huM ya che. te devA pacIza amAsA bAda 1aa sADAbAra mahine bAhya Abhyantarika zvAseAcchavAsa le che. te devAmAM keTalAka dhruvA evA paNa che ke je pacIza bhava dhAraNa karyA pachI siddha gati pAmaze, yuddha thaze, A saMsArathI sathA mukata thaze, parinivRta khanaze ane samasta duHkhAnA anta karI nAkhaze. s. pachA chabbIsarve samavAyameM dazAzrutAdi ke aghyayanAdikA nirUpaNa have sUtraka 226 chavvIza saMkhyAvALAM samavAyAnu vaSa~na kare che-- TIkA invIsa' thati ! dazAzrutaskaMdha, bRhatkalpasUtra ane vyavahArazrutanA uddezana kAla~~ --adhyayananuM pratipAdana karavAnA samaya--chavIza khatAnyA che. te A pramANe che-dazAzrutaskaMdhanA 10 dasa bRhatkalpanA che, ane vyavahAra sUtranA 10 dasa krAI paNa bhave siddhagati prApta karavAne asamartha jIvAnI mehanIya kama'nI 26 chavvIsa prakRtiyA sattAmAM rahela khatAvI che. mithyAtva meAhanIya 1eka, kaSAya 16, seALa strIveda puruSaveda, napuMsakaveda, hAsya, ati, rati, bhaya, zAka. ane jugupsA. e rIta kula 26 chavvIsa thAya che. A ratnaprabhA pRthvImA keTalAka nArakoenI sthiti 26 chavvIsa pacaiApamanI kahI che. nIce sAtamI pRthvImAM keTalAka nArakIenI sthiti 26 chavIsa sAgaropamanI kahI che. keTalAka asurakumAra devAnI sthiti 26 chavIsa zrI samavAyAMga sUtra 130 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ palyeApamanI kahI che. saudhama ane izAna, kalpomAM keTalAka devAnI sthiti 26 chavvIsa palyApamanI kahI che. madhyama madhyama greveyaka nivAsI devAnI jaghanya sthiti 26. chavvIsa sAgaropamanI kahI che devA madhyama adhastana traiveyakAmAM utpanna thAya che, te devAnI utkRSTa sthiti 26 chavvIsa sAgarApamanI kahI che. te devA chavvIsa adha mAsA-tera mahinA-bAda bAhya Abhyantarika zvAseAcchavAsa grahaNa kare che. te devone 26 chavvIsa hajAra varSa vyatIta thayA bAda AhAra sajJA utpanna thAya che. temAM keTalAka devo evA paNa hoya che ke je chavvIsa bhava karyo pachI siddha pada padmaze, anaMta jJAnAdika Atma guNAnA leAkatA thaze. A saMsArathI sathA mukata thaI jaze, parinivRta thaze, ane samasta prakAranAM du:khAnA nAza karaze. bhAvA--sUtrakAre A sUtra dvArA 26 chavvIsa sa khyAvALAM samavAyAnu kathana karyuM che. temAM temaNe daza zrutaskaMdhanA 10 dasa bRhat kalpanA che. ane vyavahAra sUtranA 10 dasa, e rIte kula 26 chaSIsa aezana kaLanuM pratipAdana karyuM che. abhavya jIvone me harnIya karmonI 26 chavvIsa prakRtiyA sattA para vidyamAna rahe che. ratnaprabhA pRthvImAM 26 chavvIsa palyApamanI sAtamI pRthvImAM 26 chavvIsa sAgarApamanI, asurakumAramAM 29 70degsa palcApamanI ane saudhama tathA irAna nivAsI devonI 26 chavvIsa pahucepamanI je sthiti batAvI che te madhyama sthitinI apekSAe batAvI che. ema samajavuM. madhyama adhastana traiveyaka nivAsI devAnI utkRSTa sthiti 26 chavvIsa sAgaropamanI hoya che, e ja sthiti madhyama madhyama caiveyaka nivAsI devomAM jadhanya thai jAya che. e ja vAtanI sUcanAthe A traiveyaka nivAsI devonI jaghanya sthiti 26 chavIsa sAgaropamanI kahI che. sU.paDA sattAisane samavAyameM anagAra ke guNoM AdikA nirUpaNa have sUtrakAra sattAvIsa(27)sa khyAvALAM samavAyenuM varNana kare che--sattAvIma ityAdi TIkA-sakaLa saMcamI sAdhuenA mULaguNa 27 sattAvIsa kahyA che, je A pramANe che- (1)prANAtipAtathI virakata thavu,(ra) mRSAvAdathI virakata thavuM,(3) adattAdAnathI virakata thavuM, (4) maithunathI virakata thavuM, (pa) parigrahathI virakata thavu, (6) zraAndriyane nigraha karaveA, (7) cakSu indriyanA nigraha karavA (8) dhrANendriyane nigraha karavA zrI samavAyAMga sUtra 131 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (9) jihavA Indriyo nigraha kare, (10) pazendriyane nigraha karavo, (11) krodhano tyAga kara, (12) mAna kaSAyane tyAga kare, (13) mAyAyArI karavAne tyAga karavo (14) lAbhano tyAga karave, (15) attarAtmAnI zuddhatA rUpa bhAva satya (16) pratilekhanA kiyAnA upaga pUrvaka nA AcaraNa rUpa karaNa satya, (17) mana, vacana, ane kAya, e traNa gonI yathArtha pravRtti rUpa lega satya, (18) udayAvalimAM praviSTa kolanA nirodharUpa kSamAbhAva, (19) zabdAdika viSayamAM anAsakita rUpa virAgatA (20] manaHsamAdhAraNatA, [21 vacana samAdhAraNatA, eTale ke akuzala mana, vacana ane kAryane nirodha kara. (23) jJAnasaMpannatA, (24) darzana saMpannatA (25) cAritra saMpannatA, (26) zIta Adi vedanAone sArI rIte sahana karavI ane upasarga karanArA mArA zatru nathI paNa kalyANa kAraka mitra che, e prakAranA bhAvanA pUrvaka maratAM sudhI upasargo Adi sahana karavA, jaMbudvIpa nAmanA dvIpamAM abhijita nAmanA nakSatra sivAyanA bAkInAM sattAvIsa nakSatro sAthe vyavahAra cAle che. abhijita nakSatrano uttarASADhA nakSatra caturtha pAdamAM samAveza thato hovAthI tenI alaga gaNatarI karavAmAM AvI nathI. A vyavahAra phakta jaMbUdvIpamAM ja cAle che. dhAtakI khaMDa AdimAM nahIM. pratyeka nakSatra mArA sattAvIsa rAtadinane laIne aharAvanA (divasa rAtanA) parimANanI apekSAe kahela che. jeTalA samaya sudhI candra sattAvIza nakSatrone bhagave che teTalA samayane nakSatramAsa kahe che. mAsanA pAMca prakAre nIce pramANe che- (1) nakSatramAsa, (2) (2) candramAsa, (3) adhikamAsa, (4) RtumAsa ane (5) sUryamAsa A mApa aherAvanI apekSAe ja kahela che, sarvathA nahIM, kAraNa ke pratyeka mAsamAM aharAtra saMbaMdhI 67 saDasaTha bhAganA 21 ekavIsa bhAga vadhe che. te bhAge 7 sAta kalAka. 31 ekatrIsa miniTa, ane 1lA sADIogaNIsa sekaMDathI saheja vadhAre thAya che tethI eka nakSatramAsa 27 sattAvIsa aherAtra, 7 sAta kalAka 31 ekatrIsa miniTa ane 19aa sADIogaNIsa sekaMDathI saheja vadhAre samaya thAya che. e ja pramANe 3ra7 ahorAtra, 18 aDhAra kalAka, 15 paMdara miniTa ane 54 copana sekaMDathI thoDA vadhAre samayanuM nakSatra vaSa thAya che tene keTho nIce pramANe che. zrI samavAyAMga sUtra 132 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma | ahevatra | kalAka miniTa | sekaDa eka ahorAtranA saDasaTha 2 | 7 | 31 | 1lAthI thoDI vadhAre bhAgomAMthI 21/67 ekavIsa bhAgene samaya nakSatra mAsa 27 | 7 | 31 | 19lAthI thoDI vadhAre nakSatra varSa 327 | 17 | 15 | pa4thI thoDI vadhAre 328 traNa aThAvIsa ahorAtramAMthI 1/4 ahorAtra eTale samaya ocho karI tema cheDe samaya umeratAM eka nakSatra varSa thAya che eTale ke 3ra7A traNa piNI aThayAvIsa ahorAtra karatAM thoDA vadhAre samayanuM nakSatra varSa thAya che saudharma ane IzAna, e be ka9pomAM vistAranI apekSAe vimAna pRthvI (vimAnavAsa) ra700 satyAvIsa so jananI kahI che. kSApazamika samyakatvanA baMdhanI kAraNarUpa je zuddha dalika rUpa darzana mehanIyanI samyakAva prakRti che, tenAthI rahita thayela jIvamAM 28 aThAvIsa prazaranA mehanIya karmanI (27) sattAvIza prakRti sattA para vidyamAna rahe che. zrAvaNa sudI sAtame sUrya sattAvIza aMgula pramANa pauruSI chAyA karIne divasane ghaTADato thake rAtrinI vRddhi kare che. tenuM tAtparya A pramANe chesthUlanyAyane AdhAre aSADha sudI pUnamane divase 24 covIsa aMgula pramANa chAyA hoya che. pachI pratyeka sAta divase eka aMgula pramANathI saheja vadhAre pramANamAM chAyA vadhatI jAya che. A rIte aSADhI pUnamathI zrAvaNa sudhInA 21 divasathI vadhAre samayamAM 3 traNa aMgula pramANa chAyA vadhI jAya che. tethI 24-3-27 aMgula pramANa chAyA zrAvaNa sudI sAtame thAya che, paNa jo A bAbatanI barAbara gaNatarI karIe to te chAyAmAM 3 aMgula pramANa karatAM thoDo vadhu vadhAro thavo joIe. tethI paramArtha dRSTie zrI samavAyAMga sUtra 133 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahIM aSADhI pUrNimA zabda "karkasaMkra ti" ne vAcaka che te dinathI laIne 21 ekavIsa divasa karatAM zeDa vadhu samaya pachI pauruSI chAyA 27 sattAvIsa aMgulA pramANa hoya che bhAvArtha - A sUtra dvArA sUtrakAre 27 tAvIsa saMkhyA vALAM samavAyAMganuM kathana karyuM che. jemAM temaNe prANAtipa ta Adi viramaNa rUpa sAdhunA 27 sattAvIsa mULaguNa darzAvyA che abhijitu nakSatra sivAyanA bAkInA 27 sattAvIsa nakSatro A jabUdvIpamAM vyavahAra cAle che, dhAtakI khaMDa Adi dvIpamAM nahIM nakSatra mAsamAMcadramA 27 sattAvIsa nakSatronI sAthe rahe che tethI ra7 sattAvIsa nakSatrone eka nakSatra mAsa thAya che sauva ane izAna ka9pamAM vimAna pRthvI sattAvIsa se (2700) yojananI che. samyakatvarUpa dezaghAti karmanI prakRtithI rahita mithyASTi jIvanA mohanI kamanI ra7 sattAvIsa aMzula pramANa pauruSI chAyA kare che. tyAra bAda prakA2nA hAsathI divane hAsa karato thake aMdhakAranI vRddhithI rAtrinI vRddhi kare che. sU5 sattAisave samavAyameM nArayike sthityAdi kAnirUpaNa TIkAtha-mIei rUAhi! A ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIonI sthiti sattAvIsa 27 palyopamanI kahI che nIce sAtamI pRthvImAM keTalAka nArakIonI sthiti sattAvIsa sAgaropamanI kahI che. asurakumAra devAmAM keTalAka denI sthiti ra7 sattAvIsa patye manI kahI che saudharma ane IzAna, e bane kapamAM keTalAka devenI sthiti 27 sattAvIsa palyopamanI kahI che. madhyama u5ritana greveyaka nivAsI devenI jaghanya sthiti ra7 sattAvIsa sAgaropamanI kahI che. je deve madhyama madhyama raiveyaka vimAnamAM rahe che, temanI jaghanya sthiti 27 sAgaropamanI kahI che. te devo sattAvIsa (27)adhamAse-13 sADAtera mAsa-bAda bAhya Abhyantarika zvAsocchavAsa le che. te dene sattAvIsa hajAra varSe yatIta thayA pachI AhAra saMjJA utpanna thAya che, te devAmAM keTalAka evA devo hoya che ke je ra7 sattAvIsa bhava karyA pachI bhaviSyamAM siddhapada pAmaze, AtmAnA aneka jJAnAdika guNenA bhakatA thaze, A apAra saMsAramAMthI sadAne mATe mukta thaze, parinirvata thaze, ane samasta prakAranAM duHkhanAza karaze. sU.58 zrI samavAyAMga sUtra 134 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThThAisave samavAya meM AcArakalpAdi kA nirUpaNa have sUtrakAra 28 aThThAvIsa sakhyAvALA samavAyetu" kathana kare che-DhAvIsa vaSe tyAdi ! TIkA-ra -AcAra prakalpa 28 aThThAvIsa prakAranA kahyA che AcAra prakalpanA A pramANe be artha thAya che--jJAna,rdika AcAranI vyavasthAne AcAra prakalpa kahe che. athavA Atmazuddhine mATe Acarela prAyazcitta rUpa AcAranI prarUpaNAne paNa cAra kalpa kahe che, AcAra prakalpanA 28 aThThAvIsa prakAra nIce pramANe che-(1)mAsikI ArApaNA,(2)sapa* carA tramAsikI ArApaNA,(3)sadazarAtra mAsikI AreApA (4)sapa McadazarAtra mAsikI ArA paNA,(5)savi'zazita Atra mAsikI Are paNA,(6)saMpaMcavi'zatirAtra mAsikI AreApaNA e ja pramANe 6 7 dvi mAsikrI AzapaNA 2 e ja pramANe 6 sapacavizati rAtra dvimA sikI ArApaNA eja pramANe 6 cha trimAsIkI Ara paNa! 186 caturmAsikI ArApaNA 24, upaghAtikA ApaNA 25, anupaghAtikA ArApaNA 26, kRnA ArepaNA 27 ane akRtsnA ArepaNA ra8. ATalA AcAra prakalpa che ane teTalA AcAra karavA cAgya che. sAdhunA AcAramAM dASa lAgatAM je prAyazcitta temane apAya che tenu nAma AropaNa che, mAsa saMbaMdhI ArepaNAne mAsikI AreApaNA kahe che. te ArApaNA pAMca, daza, paMdara, vIsa ane pacIza dinathI laine cha mAsa sudhInI hoya che, antima tIrthaMkaranA zAsanamAM tenA karatAM AgaLa ArApaNAnA pratiSedha che. kahyu' paNa che ke-- saMvaccharaM tu paDhame, majjhimagANadvamAsiyaM hor3a ! chammAsa pacchimassa u, mANaM bhaNiyaM tu ukkosaM || 1 || " vadhAremAM vadhAre eka varSanI ArApaNA pahelA tIrthaMkaranA samayamAM, ATha mAsanI ArApaNA madhyama tIrthaMkarAnA zAsana kALamAM, ane cha mAsanI ArApaNA chellA tItha kareAnA zAsana kALamAM kahela che (1) sAdhunA AyArAmAMthI kAI paNa zrI samavAyAMga sUtra 135 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAramAM sAdhuthI dAkha thaI jAya te 5ca rAtri AdinuM prAyazcitta apAya che. A prakAranuM pra yazcita jo keAI deSita sAdhune apacu hAya ane pachI paNa jo tenA varlDa mAsazuddhine pAtra doSa vizeSa thai jAyate| tene gurU eka mAsanuM vadhu prAyazcatta Ape che. A rIte eka prAyazcitta karyAM pachI mAsavarDana ceAgya je bIjI prAyazcitta karAya che tene " mAsikI ArApaNA kahe che pahelethI prAyazcitta dhAraNa kara nAra muni je paMcarAtra zuddhiyeAgya ane mAsazuddhi yogya e doSanuM sevana kare che. te tene pUrve apAyela prAyazcittanA sadUbhAvamAM paMcarAtra sahita mAsika prAyazcitta apAya che. tene saMpacarAtra mAAsakI Are paNA" kahe che, e ja rIte sadazAtra mAsikI ApaJA ane sapacadaza rAtra mAsikI Are paNAnu tAtpaya` samajI levuM sava`zita * tra mAsikI ApaNA ane sapacIsa rAtra mAsikI AropAnu tApa paNa e ja pramANe samajI levuM, eTale ke prAyazcitta dhAraNa karavA chatAM paNa jo te prAyazcitta viziSTa dazarAtra zuddhiyeAgya ane mAsa zuddhi cegya e doSanuM AcaraNa kare tyAMre te munine purve apAyela prAyazcittanA sadabhAvamAM (hAjarImA) daza rAtri sahita mAsika prAyazcitta apAya che. tene sadazarAtra mAsika A|paNa kahe che. pUrva prAyazcittanA sadbhAvamAM paMdara rAtrI ane eka mAsanI zuddhine yAgya e dASAnu sevana karavAthI munijanane je pa`cadaza [15] rAtri sahita mAsika prAyazcitta apAya che tene sapaMcadaza rAtra mAsikI ArApaNA kahe che. sarvisati rAtra mAsikI ArApaNAmAM ra0 rAtri sahita eka mAsanu ane sapacIsa rAtra mAsikI ArApaNAmAM 25 rAtri sahita eka mAsanu prAyazcitta apAya che. A rIte te mAsika ArApaNAnA cha bheda che. dvimAsikI, trimAsikI, ane caturmAsikI ApaNAmAM paNa e ja pramANe cha bheda samajI levAnA che. dvimAsikI ArApaNAmAM be mAsanuM, trimAsikI ArepaNAmAM traNa mAsanuM ane caturmAsikI AreApaNAmAM cAra mAsanuM prAyazcitta ApavAmAM Ave che, A rIte cAra mAsanI ArApaNA sudhInI cAre ArApaNAnA cha cha bheda gaNatAM kula 24 cAvIsa bhedya siddha thAya che. temAM upaghAtikA ArApaNA, kRtsnA ArApaNA ane akRtsnA AreApaNA, e cAra bheda umeratAM kula 28 zrI samavAyAMga sUtra 136 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aDAvIsa bheda thai jAya che. prAyazcittane ghaTADavA mATe tene adhuM karI nAkhavu tenu nAma upadhatikA che. te A pramANe thAya che dveSa thai jata prAyazcitta dhAraNa karanAra muni varDa pharIthI deSa thaI jAya ane jyAre te pAMca rAtri zuddhi ceAgya ane mAsa zuddhi cegya e prAyazcitta dhAraNa karavAne pAtra bane tyAre mAsanA ardhA 15 paMdara divasa ane pAMca divasanA ardhA rAA aDhi divasa, A rIte kula 17aaaa sAta sattara divasa pUrvadatta prAyazcitta umerI de !mAM Ave che tethI 1 eka mAsa ane pAMca rAtrinu te prayazcitta 17 / aa sADAsattaradivasanu thAya che. tenuM bIju nAma ladhu prAyazcitta paNa che, kAraNa ke A prAyazcitta haLavu thAya che. e ja rIte pAMca pAMcanI vRddhi karatAM 25 pacIsa dina sahita pUrvanA mAsika prAyazcittone dhAraNa karatAra muni je pharIthI paNa paccIza rAtri zuddhi yogya ane mAsa zuddhi yogya banne DhASA karI bese tA e sthitimAM mAsathI ardhA 15 paMdara divasa, ane paccIsa dinathI ardhA 125 sADAbAra dina, e anne maLIne kula raNA sADIsattAvIza dinanuM 9 prAyazcitta karavuM paDe che. e ja pramANe pUrva prAyazcitta aMgIkAra karanAra muni jo pharIthI mAsika, dvimAsika banne doSane pAtra bane te e upadhAtika prAyazcitta anusAra te 15 doDha mAsanu ladhu prAyazcitta dhAraNa karaze, kAraNa ke 1 eka mAsathI ardhA 15 paMdara divasa ane be mAsathI ardhA 1eka mAsa, e banne maLIne ! doDha mAsanu' tedvimAsika 9 prAyazcitta thAya che. e ja pramANenI vyavasthA cha mAsa sudhInA prAyazcittomAM samajI levAnI che. je prAyazcittamAM laghukaNuM rUpa upaghAta thate nathI te prAyazcitta devAnI je prakAranI vidhi kahI che te pramANe ja prAyazcitta devuM je doSanI zuddhi jeTalA pramANanA prAyazcittayA thatI hoya eTalA pramANamAM pUre pUrU prAyazcitta devuM tenuM nAma anupadha ta ArApaNA che. tenu kha juM nAma gurU prAyazcitta paNa che. upabhAgya prAyazcittane ardhuM karIne ApavuM tenu' nAma upaghAta ane pUre pUr ApavuM tenu' nAma anupaghAta che. kahyuM paNa che dveNa chinnasesaM, pugvadveNaM tu saMjuyaM kAuM dejAya lahudANa, gurudANaM tattiyaM cevA // 1 // tenuM tAtpaya evuM che ke pUdatta prAyazcittanI sAthe pachIthI devAmAM Avela prAyazcittanA ardhA bhAga karIne umeravA, tene upAtika AApaNA kahe che, ane je prAyazcitta jeTalA pramANamAM deSAnusAra lAgavavA cegya hAya teTalu tene prAyazcitta Apavu. temAMthI echuM na karavu. tene anupadhAtika ApaNA kahe che. zrI samavAyAMga sUtra 137 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je sAdhu jeTalA aparAdha kare te pramANe teTalAM ja prAyazcitau devA tenuM nAma " nA gopaUTI' che. aneka aparAdhe jenArtha thaI gayA che evA sAdhunA te aparAdhenuM cha mahinAmAM ja saMpUrNa prAyazcitta karAvI devuM, tenuM nAma gA Ape che. bhavasiddhika jemAM keTalAka jIvanI mihanIya karmanI aThThAvIsa 28 prakRti sattA para rahe che. te A pramANe che samyakatvavedanIya 1, mithyAtvavedanIya ra, samyakatvamithyAtvavedanIya 3, seLa kaSAya, nava nekaSAya. A rIte kula 28 aThAvIsa thAya che. Abhinidhika jJAna 28 aThThAvIsa prakAranuM kahyuM che (1) zrotrendriya arthAvagraha, (2) cakSuIndriya arthAvagraha, (3) dhrANendriya arthavagraha, (4) jihavendriya athavagraha, (5) sparzendriya arthAvagraha, (6) ne Indriya arthAvagraha, (7) zrotrapriya vyaMjanAvagraha, (8) dhrANendriya vyaMjanAvagraha, (9) jihave ndriya vyaMjanAgraha, (10) sparzanendriya vyaMjanAvagraha (11) zrotrendriya janya IhA, (12) cakSuIndriya janya IhA, (13) dhrANendriya janya IhA, (14) jihvA Indriya janya IhA, (15) sparza Idriya janya IhA, (16) Indriya janya IhA, (17) zrotrendriya janya avAya, (18) cakSuIndriya janya avAva, (19) dhrANendriya avAya, (20) jihavA indriya janya avAya, (21) sapazana indriyajanya avAya, (22) Indriya janya avAya, (23) zrotrendriya janya dhAraNA, (24) cakSuIndriya janya dhAraNA 25, dhrANendriya janya dhAraNA(26)jihavA Indriya janya dhAraNA,[2]sparzana Indriya janya dhAraNa ane (28)ne Indriya janya dhAraNA, IzAna ka95mAM 28 aThThAvIza lAkha vimAna rUpa AvAsa che devagatino baMdha baMdhAta jIva nAmakanI 28 aThayAvIsa prakRtine baMdha bAMdhe che. te 28 aThThAvIza prakRti nIce pramANe che [1devagati nAmakarma, (2) paMcendriya jAti nAmakarma ]i vaikarvika zarIra nAmakarma (4)taijasa zarIra nAmakarma,(5)kAmaNa zarIra nAmakarma, (6)samacaturansa saMsthAnA nAmakarma, (7) vaikuvika zarIra aMge pAMga nAmakarma,(8)varNa nAmakarma (9) gaMdhanAmakama (10) rasanAmakarma, (11) 5za nAmakarma, (12) devAnu pUvInAmakarma, (13) aguru laghu nAmakarma, (14) upaghAta nAmakarma, (15) parAghAta nAmakarma, (16) ucchavAsa nAmaka (17) prazasta vihAye gati na makama (18) trasa nAmakama (1) bAdara nAmakarma, (20) paryApta nAmakarma, (21) pratyeka zarIra nAmakarma, rara thI 26 tathA sthira asthiramAMthI, zuMbha azubha mAMthI, subhaga durbhAgamAMthI, susvara duHsvaramAMthI Adeya anAdeyamAMthI koI eka eka prakRtira(IyazaH kIrti nAmakarma. ane nirmANa nAmakarma 28 A rIte 28 aThThAvIsa nAmakarmanI prakRtino baMdha bAMdhe che. eja pramANe nArakI jIva paNa narakagatine baMdha bAMdhato ke nAmakanI 28 aThThAvIsa zrI samavAyAMga sUtra 138 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - prakRtiyAnA baMdha bAdhe che-paNa pUrvAkata 28 aThThAvIsa prakRtiyAmAM tathA A 18 aThThAvIsa prakRtiyAmAM keI koI jagyAe je bheda che te A pramANe che prazasta vihAyamatine sthAne aprazasta vihAyeAgatine), samacaturasa saMsthA nA sthAne huM Daka saMsthAnanA, sthira nAmakarmAMrnastha ne asthira nAmaka nA subhaga nAmaka ne sthAne dubhaga nAmakamanA, zubha nAmakama'ne sthAne azubha nAmaka nA suvara nAmakamane sthAne duHsvara nAmakama nA, Aya nAmaka ne sthAne anAdeya nAmaka nA ane yazakIti nAmakarmIne sthAne ayazaHkIti nAmaka`nA khadha te nArakI jIve bAMdhe che. bAkInI 20 vIsa prakRtiyA devagati anusa 2 che. bhAvA --sUtrakAre A sUtra dvArA 28 aThThAvIsa sakhyAvALAM samavAyenuM kathana kayu" che, je A pramANe che-mAsikI (mAsika) AraiSaNA AdinA bhedathI AcAra prakalpa 28 aThThAvIsa prakAranA che. bhavasiddhika jIveAmAMnA keTalAka bhavasiddhika jIvAnA meAhanIyakarmonI anDru vIsa prakRtiyA sattA para rahe che. AbhiniAdhika jJAna 28 aThThuM vIsa prakAranuM che. temAM arthAvagrahajJAna 24 cAvIsa prakAranu`ane cakSu ane manane aprApyakArI hAvAthI vyaMjanAvagraha 4 cAra prakAranA hoya che. IzAna kalpamAM 28 aThThAvIsa lAkha vimAnAvAsa che. je jIvA devagatinA baMdha khAMdhe che, temane devagati Adi nAma kanI aThThAvIsa prakRtiyAnA baMdha thAya che. e ja pramANe naraka gatinA khaMdha bAMdhanAra nArakI jIpa paNa 28 aThThAvIsa nAma kramanI prakRtiyonA khaMdha bAMdhe che. paNa devagatinI 28 aThThAvIsa prakRtiye| ane narkagatinI 28 aThThAvIsa prakR tiyA vacce je bheda che te A sUtramAM darzAvavAmAM Avela che. sU 6aa aThThAisave samavAyameM nairayikoM kI sthitikA nirUpaNa TIkA --'mItte naM'" hatyAti / A ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIno sthiti 28 aThThAvIsa patyeApamanI kahI che. sAtamI pRthvImAM keTalAka nArakIenI sthiti 28 aThThAvIsa sAgaropamanI kahI che. asurakumAra devAmAM keTalAka devAnI sthiti 28 aThThAvIsa patyeApamanI kahI che. saudhama ane izAna, e be kalpAmAM keTalAka devAnI sthiti 28 aThThAvIsa patyeApamanI kahI che. uparitana adhastata traiveyaka nivAsI devAnI jaghanya sthiti 28 aThThAvIsa sAgarApamanI kahI che je devA madhyama uparitana praveyaka vimAneAmAM devanA paryAye utpanna thAya che te devAnI utkRSTa sthiti 28 aThThAvIsa sAgare pamanI kahI che. te devA 28 aThThAvIsa amAsa 14 cauda mAsa-bAda bAhya Abhyantarika zvAseAzrvAsa le che. te deve ne 28 aThThA vIsa hajAra varSa vyatIta thAya tyAre AhArasaM jJA utpanna thAya che. temAM keTalAka zrI samavAyAMga sUtra 139 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ de evA paNa hoya che ke bhavasiddhika hoya che. teo aThThAvIsa bhava karyA pachI siddhapada pAmaze, jJAnAdika anaMta guNene dhAraNa karaze, samasta du:khothI mukta thaze, parinivRta thaze ane samasta duHkhene aMta karaze. rU. 61 uttIsave samavAyameM pApakRtakA nirUpaNa have sUtrakAra 29 ogaNatrIsa saMkhyAvALA samavAyanuM kathana kare che-"gmULatiSi" pharavArikA TIkAtha-pApAzrata prasaMga eTale ke pApAzruta 29 ogaNatrIsa prakAranA kahela che. te prakAre A pramANe che-(1) bhUkaMpa AdinA phaLanuM sUcaka nimittazAstra, (2) -atitha, lehI AdinI dRSTinA phaLanuM sUcaka nimitta zAstra, (3) anasvapnanAM zubha ane azubha phaLa kahenAra nimittazAsa, (4) gantarikSa-AkAzamAM utpanna thayela grahayuddha AdinuM phaLa darzAvanAra zAsa, (5) zazira, AMkha Adi, pharakavAthI maLatAM zubhAzubha phaLanuM pratipAdana karanAra zAstra, (6) dvAjIva. ajIva AdinA avAjanuM zubhAzubha phaLa batAvanAra zAstra, (7) dAnazarIra paranA tala, maSA AdinuM phaLa darzAvanAra zAsa, (8) akSa-strI ane puSanA zarIra paranA cihno ke jenAthI zubhAzubha phaLa jANI zakAya che, te lakSa nuM pratipAdaka zAstra, cakavatI ane tIrthaMkaranAM 100 eka hajAra ATha lakSaNo temA batAvyA che. baLadeva ane vAsudevanA 108 eka se ATha lakSaNe hoya che ane je bIjA bhAgyazALI jIvo hoya che temanAM 32 batrIsa lakSaNo batAvyAM che. A rIte te ATha pApakRta che. pApajanaka zAstrone pApakRta kahe che, kAraNake evAM zAstronuM adhyayana karavAthI phakta pApane ja baMdha baMdhAya che. te AThenA sUtra, vRtti ane vAtikanA bhedathI traNa, traNa prakAra che. tethI 843=24 bheda thaI jAya che. e ja vAta A pada dvArA darzAvavAmAM AvI che. A pramANe pratyeka pApazrutanA traNa traNa bheda hevAthI te zruta traNa, traNa prakAranAM che. tathA vikathAnuga, vidyAnuyoga, maMtrAnuyoga, yogAnuga ane anyatIyika pravRttAnuga, e pAMca anuyogone uparanA 24mAM umeratAM pApakRtanA kula 29 ogaNatrIsa prakAra thAya che. mULane "sUtra' kahe che. vyAkhyAne "vRtti kahe che. vRtti upara je vizeSa vyAkhyA karAya che tene "vArtika' kahe che. artha ane kAma, e bannenA upAyarUpa mArganuM pratipAdana karanAra kAmadaka vAtsyAyana dvArA kathita zrI samavAyAMga sUtra 140 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je sUtre che temane vikathAnuga" kahe che. rohiNI Adi vidyA sAdhavA mATenAM je zAo che temane "vidyAnuga" kahe che, bhUta, bhairava AdinA makAnuM kathana karanArAM je zAstro che temane "maMtrAnuga" kahe che vazIkaraNa AdI yogo darzAvanAra je zAstro che temane yogAnuyoga' kahe che. kapila khAdI anya tIthika dvArA pitAnA mata, AcAra, vicAra AdinuM varNana karanAra je zAo che temane "anyatIrthika pravattAnuyoga' kahe che. divasa parimANanI apekSAe aSADha mAsanA 29 ogatrIsa dIvasarAta kahela che. e ja pramANe bhAdara, kArtika, piSa, phAgaNa ane vaizAkha mAsanA paNa 29 ogaNatrIsa divasa kahela che pUrvokta aSADha Adi cha mAsamA pratyeka mAsanA 29 ogaNatrIsa rAtri divasa hoya che kAraNa ke te mahinA onA kRSNa pakSamAM eka eka rAtri davasane kSaya thAya che. muhurta parimANanI apekSAe caMdradina-tithi 29 ogaNatrIsa muhUta parimAthI thoDI vadhAre kahela che. prazasta adhyavasAyathI yukta samyagudaNI bhavyajIva tIrthakara sahati nAmakarmanI 29 ogaNatrIsa prakRtIno nIyamathI baMdha bAdhIne vamAnIka devAmAM utpanna thAya che. bhAvArtha-sUtrakAre A sUtra dvArA 29 ogaNatrIsa saMkhyAvALA samavAyanuM kathana karyuM che. temAM temaNe bhauma AdinA bhedathI pApakRtanuM ra9 ogaNatrIsa prakAranuM sevana batAvyuM che. aSADha, zrAvaNane cheDIne bhAdara, Asane choDIne kArtika, mAgazarane cheDIne piSa mahAne choDIne phAgaNa, ane citrane cheDIne vaizAkha, e cha mAsanA sthala nyAyanI apekSAe ra9 ogaNatrIsa rAtadivasa kahela che, kAraNa ke te mahIna - enA patyeka mAsanA kRSNapakSamAM eka dinarAta ghaTe che. pratipadA Adi je candra -dina che temane ra9 ogaNatrIsa muhurtAthI thoDA vadhAre pramANanA kahela che. te tenuM kAraNa evuM che ke candramAsamAM 29 ogaNatrIsa divasa hoya che ane divasanA 62 bhAgomAMthI 32 batrIsa bhAga hoya che eTale ke candra mAsamAM ra9 32/2 divasanA 30 trIsa gaNA karIne muhUta banAvIne te guNAkArane 30 thI bhAga joIe. tathA divasanA 62 bhAgamAMthI je 32 batrIsa bhAga che tene paNa 30 trIsa vaDe bhAgavA joIe. A pramANe karavAthI cadina 29 ogaNatrIsa muhUrtathI thaDA vadhAre samaya ne Avaze. prazasta adhyavasAyathI yukta thayela je samyagadaSTi bhavyajIva hoya che te tIrthaMkara prakRti sahita 29 ogaNatrIsa nAmakarmanI prakRtiyone baMdha niyamathI ja Ape che. zuM 62 zrI samavAyAMga sUtra 141 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttIsave samavAyameM nArakyioM ke sthityAdi kA nirUpaNa TIkAryuM--" " rAha ! A ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIonI sthiti 29 ogaNatrIsa sAgaropamanI kahI che. sAtamo pRthvImAM keTalAka nArakI onI sthiti 29 ogaNatrIsa sAgaropamanI kahI che. saudharma ane IzAna, e be kalpamAM keTalAka devanI sthiti 29 ogaNatrIsa papamanI kahI che. uparitana madhyama priyakAnA devAnI jaghanyasthiti 29 ogaNatrIsa sAgaropamanI kahI che. je deve uparitana adhistana vaiveyaka vimAnamAM devanI paryAye utpanna thAya che. temanI utkRSTa sthiti 29 ogaNatrIsa sAgaropamanI hoya che. te de ra9 ogaNatrIsa ardhAmAse bAda bAhA Abhyantarika zvAsocchavAsa grahaNa kare che. te dene ra9 ogaNatrIsa hajAra varSo vyatIta thayA pachI AhAra saMjJA utpanna thAya che. temAM keTalAka jIva evA 5 hoya che ke je bhavasiddhika hoya che. teo 29 ogaNatrIsa bhava karIne niyamathI ja siddhapada prApta karaze, jJAnAdika AtmAnA guNonA bhakatA banaze. A saMsArathI sarvatha mukta thaze, parinivRta thaze ane samasta duHkhane aMta karaze. sU.63 tIsave samavAyameM mohanIya sthAna kA nirUpaNa have sUtrakAra 30 trIsa saMkhyAvALAM samavAyanuM kathana kara che-tAra gun guttA" phatyAra ! TIka the-sAmAnya rIte ATha prakAranAM karmonA ane khAsa karIne mohanIya karmanAM trIsa prakAranAM sthAna kahela che. te trIsa prakAre nIce pramANe che-sUtrakAra mohanIya karmanuM paheluM sthAna batAvatAM kahe che ke- sat ane asattA vivekathI rahita banIne je koI vyakita ane pANImAM DUbAvIne mArI nAkhe che te mahAmoha kamane baMdha bAMdhe che. mahAmahanuM svarUpa A pramANe che-"o itha para chara nI majA " jene kAraNe jIva dareka narakamAM anekavAra jAya che te zrI samavAyAMga sUtra 142 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamanuM nAma mahAmaha che evuM jinendra devanuM kathana che. bIjuM mahanIya sthAna A pramANe che-mukha, nAsikA Adi rU5 randha (chidra)ne pitAnA hAthathI baMdha karI daIne-trasa jIvane temAM pUrI daIne zvAsocchavAsa rUMdhIne je temane mAre che te mahAmaha karmane baMdha bAdhe che. A mehanIyanuM bIjuM sthAna che. trIjuM sthAna A pramANe che--je manuSya agni saLagAvIne tenI vacce jIvone gherIne rokI rAkhe che ane pachI temane te agnimAM saLagAvIne mArI nAkhe che, athavA tenA dhumADAthI guMgaLAvIne temane mArI nAkhe che te mahAmahanIya karma bAMdhe che. A mehanIyanuM trIjuM sthAna che. je mUDha manuSya saMkilaSTa cittavALo thaIne kaI prANInA uttama aMgarUpe mastakanI upara zastra Adine prahAra kare che ane tenA mastakane chedAne tenA TukaDe TukaDA karI nAkhe che, te mahAmohanIya karma bAMdhe che. A mohanIyanuM cothuM sthAna che. je koI manuSya bhInA cAmaDA AdirUpa vedana vaDe koI prANInA mastakane lapeTIne tene mArI nAkhe che, te tIvra azubha sAvadya (pApayukta) karma karate hovAthI pitAnA mahAmahanIya karmanI vRddhi kare che. A mahAhanuM pAMcamuM sthAna che. je vyakti mane gapUrvaka kaI pAgala puruSane bilvAdika phaLathI athavA daMDAthI mArIne hase che. rAjI thAya che. tenI majAka uDAve che te pitAnA mahAmahanIya karmane vadhAre che. A mohanIyanuM chaThuM sthAna che je kapaTI mANasa pitAnI mAyAne (kapaTane) mAyAcArIthI chupAve che. ane jUThuM belIne sUtrArthane kapaTathI sapaSTa batAvato nathI te mahAmohanIya kamane saMcaya kare che. A mehanIyanuM sAtamuM sthAna che. je vyakita pote karela pApakarmanuM "tame A niMdanIya kRtya karyuM che" ema kahIne bIjI nirdoSa vyakti para Are paNa kare che ane e rIte tene kalaMkita kare che te mahAmahanIya kamane saMcaya kare che. A mohinInuM AThamuM sthAna che koI mANasa sabhAmAM jANI joIne satya ane asatya banenA mizraNavALI bhASAno upayoga kare che-satya bolato nathI. tenI bhAvanA evI hoya che ke ApasamAM koI paNa rIte samajutI na thAya. teo bane paraspara laDyA ja kare-te prakAranI bhAvanAthI mizrabhASAne prayoga karanAra manuSya mahAmahanIya kamane baMdha bAMdhe che. A mohanIyanuM navamuM sthAna che. je nItivettA maMtrI tenA para vizvAsa mUkanAra tenA svAmI-2AjAnI rANIone zIladharmathI bhraSTa kare. eTale ke temanI rANIone pitAnA paMjAmAM phasAvIne tathA tenA sAmanta Adine phoDIne te rAjAne rAjyane anAdhikArI kahe che tathA zAsana karavAthI IcachAthI rAjyAsane AvatA evA te rAjAne virodhI avAje dvArA tiraskRta kare che, ane te rAjAnA bhaMDAra, rASTra, suhata, sainya Adi rAjya aMge dvArA saMpAdita zrI samavAyAMga sUtra 143 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samasta sukhAnA nAza kare che te maMtrI mAhanIya karmInA badha bAMdhe che. A mAhanIya kanu baMdha bAMdhavAnuM ane tenA sthitibaMdhanuM dasamu` sthAna che, je vyakita bALabrahmacArI na heAvA chatAM paNa peAtAne bALabrahmacArI kahe che. ane strIe sAthe viSayalAgeAnI vAsanAmAM phasAyela rahe che, te meAhanIya krama'nA 'dha bAdhe che. ane tenI tIvra sthiti khAMdhanAra bane che. A mAhanIya kanu agiyArasu` stha na chaeN. je vyakita abrahmacArI hAvA chatA paNa peAtAne brahmacArI kahe che te jema gAyAnI vacce gadheDu bhUke che tema satpuruSAnI vacce apriya, niMdya vacana melIne meAhanIya kamanA madha khAMdhe che. ane tenI tIvra sthiti khAdhe che. sAvadyakArI (pApayukata) hevAne ThAraNe adhaHpatanazIla rahevAthI te manuSya peAtAnA AtmAnA zatru nivaDe che ane sat, asanA vivekathI vihIna hAvAne kAraNe mAyAyukata siddhA bhASaNa kare che-tathA strIonI sAthe viSayabhAganI lAlasAthI jakaDAyela rahe che. A rIte te mahAmeAhanIya kama khAMdhe che. A mAhanIyanuM 12 khAramuM sthAna che. jenA Azraye rahIne peAtAnA jIvana nirvAha cAlatA hoya, ane jeno kIrti ane prabhAvathI tathA sadAcArane lIdhe peAtAnI AvikA cAlatI hAya evA svAmInA dhananu apaharaNa karavAne je manuSya manamAM vicAra kare chete svAmInI jIvikAnA nAza kare che te manuSya mahAmeAhanIya ka`nA baMdha khAdhe che. A meAhanIyanu 13 teramu sthAna che koi anadhikArI (apAtra) mana peAtAnA azvayazALI mAlika dvArA athavA nagarajane! dvArA koI adhikAra (hAddA) para niyukata thAya ane pachI te nidhananI pAse atula saMpatti AvatA te iryAdAne AdhIna thai kaluSita cittathI jo gAmamAM kSeAbha utpanna kare gAmanuM satyAnAza karI nAkhe- teA te manuSya mahAmeAhanIya karmonA khAMdha bAMdhe che. A meAhanIyanuM 14 caudamuM sthAna che have sUtrakAra vizvA dhAta janya padamu meAhanIya sthAna atAve che-jema sarpiNI peAtAnA iMDAMnA nAza kare che tema je strI potAnA patinA, matrI rAjAne, senA senApatinA, zAsanakartAnA, kalAcAInA, ziSyAdi dharmAcAyanA nAza karI nAkhe teA tema mahAmeAhanIya kama nA badha khAMdhe che. A 15 paMdaramuM meAhanIya sthAna che je vyakita rASTranA nAyakane, gAmanA netAne, khaDaja yazazALI lakSmIdevatA kita paTTadhavALA zreSThIne mArI nAkhe che, te mahAmAhanIya kama nA ba dha badhe che. A 16 seALamu` meAhanIya sthAna che. ghaNA leAkeAnA netAnI Apatti vipattimAMthI athavA ajJAnarUpI a`dhakAramAMthI jIvenuM rakSaNa karanAranI hatyA karavAne vicAra karanAra vyakita mahAmeAhanIya karmAMnA baMdha bAMdhe che. A mAhanIyanu` 17 sattaramuM sthAna che. sasAratApathI pAtAnA AtmAnA uddhAra karavAnI zrI samavAyAMga sUtra 144 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanAne adhIna thaine bhagavatI dIkSA dhAraNa karavAne taiyAra thayela athavA sAvadyayeAgeAthI nivRtta thayela sa Mpatane zrutacAritra lakSaNarUpa dharmathI vividha rIte viparIta upadeza daIne je vyakartI calIta kare che dhama karavAne tatpara thayela dharmAtmAne je dhamathI patita kare che. te mahAmeAhanIya kama nA khaMdha bAMdhe che. A meAhanIyanu 18 aDhAramu sthAna che. cAra dhAtiyA karmonA kSayathI utpanna thayela anaMta jJAna ane anaMta danazALI ane traNe lAkamAM vikhyAta evA ahaMta bhagavAnanA avarNavAda, karanAra ajJAnI mANasa mahAmeAhanIya kamaneA baMdha bAMdhe che. A meAhanIyatu 19 ogaNIsamu sthAna che. je apakArI (kRtaghna) duSTa mANasa nyAyeApetasamyag darzIna jJAna cAritra sapanna-meAkSa mAganI avahelanA kare che tathA te nyAyAkULa mAnI niMdA kare kare che ane e niMdA ane dveSathI pAtAnA tathA anyanA AtmAne vAsita (yukta) kare che, te vyakita mahAmeAhanIya karmAMnA baMdha bAMdhe che, A mehanIyanu 20 vIsamu sthAna che. je manuSya AcAya ane upAdhyAya pAsethI zruta ane vinaya dharmAMne zIkhIne e ja AcArya ane upAdhyAyanI niMdA kare che. te mahAmeAhanIya kramanA badha bAMdhe che. A meAhanIyanuM 21ekavIsamu' sthAna che. je mANasa AcArya ane upA dhyAya pratye sArI rIte vinaya darzAvatA nathI-temane sevA zuzruSA Adi vaDe saMtoSa ApatA nathI-ane temane satkAra karatA nathI, paNa peAtAnA sanmAnanI ja abhilASA rAkhe che, te vyakti mahAmeAhanIyakamanAM baMdha bAMdhe che. A mehanIyanu 22 bAvIsamuM sthana che. je koI manuSya bahuzruta na hovA chatAM paNa "huM bahuzruta " e rIte AtmazlAghA kare che tathA pAte ja pravacana pahanazIla che evo khIjAnI AgaLa jAherAta kare che te mahAmeAhanIya karmAMnA baMdha bAMdhe che. tenuM tAtpaya e che ke je mANasa peAtAnI kheATI praza'sA kare che te mahAmeAhanIya ka`nA khaMdha bAMdhe che. A mahAmeAhanIyanu 23 tevIsamuM' sthAna che. peAte tapasvI na hovA chatAM paNa je huM tapasvI chu"" e rIte peAtAnI prazaMsA karanAra vyakti A lekamAM sauthI adhika cAra gaNAya che. evI vyakita mahAmeAhanIya kamanA baMdha mAMdhe che. A mahAmehanIyanuM 24cAvIsamuM sthAna che. je vyakita vyAdhithI yukata sAdhunu vaiyAvRtya karavAne sama hoya chatAM vaiyAvRtya kare nahIM ane ema kahe ke "huM jyAre bya dhigrasta thaiza tyAre te mArU vaiyAvRtya bhale na kare athavA e pramANe mAnIne je mU dayAbhAva ane mAyAcAra karavAmAM vizeSa nipuNa heAya che, ane pApathI jenu aMta:kanha sadA vyAkuLa rahe che evA manuSya peAtAnI pharaja zI che e samajI zakate nathI. tethI te mahAmeAhanIya karmonA baMdha bAMdhe che. A mehanIyanu` 25 pacIsamu sthAna che. je manuSya saCjJanA dvAdazAMgarUpa bhedane nimitte kalaha utpanna thAya tevI kathA vAra vAra kahe che te mahAmeAhanIya karmIne baMdha bAMdhe che. A meAhanIyanuM 26 chavIsamuM zrI samavAyAMga sUtra 145 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAna che. je mANasa adhArmika gonuM-taMtra zAstrAnusAra prANI upamardana Azrita vazIvANa Adi prayogonuM-pitAnA sanmAna tathA satkArane mATe ane priya vyakitane khuza karavAne mATe-vAraMvAra sevana kare che te mahAmahanIya kamane baMdha bAMdhe che. bA mehanIyanuM 27sattAvIsamuM sthAna che. je manuSya manuSyabhava saMbaMdhI athavA paralokadevaloka- saMbaMdhI zabda dirUpa bhegone bhegavavA chatAM paNa tRpta thatuM nathI, ane asaMtuSTa rahIne ja temane bhogave che te mahAhanIya karmane baMdha bAMdhe che. eTale ke kAmabhogano tIvra abhilASI manuSya mahAmahanIya karma bAMdhe che, A mahA mehanIyanuM 28 aThThAvIsamuM sthAna che. je koI manuSya devonI Rddhi, dhRti, yaza, varNa, baLa ane vIryane avarNa vAda kare che te mahAmUkha mahAmahanIya kamane baMdhaka thAya che. A mahAmahanIyanuM 29 ogaNatrIsamuM sthAna che. jJAnathI vihIna e je mUDha jina bhagavAnanI jema mAro paNa Adara satkAra thAya te prakAranI vAsanAthI yukata aMta:karaNavALo thAya che, ane te kAraNe je dene yakSane, tathA guhyakene dekhI zakavA chatAM paNa pite temane dekhI zake che ema kahe che eTale ke potAnI juThI kIti phelAve che- te mahAmohanIya karmane baMdha bAMdhe che. A mehanIyanuM trIsamuM sthAna che. te sU. 64l tIsave samavAyameM tIsa muhurta ke nAma kAnirUpaNa TIkArtha_"je succhA : sthavira maMDita putra ke je chaThThA gaNadhara hatAM te trIsa varSa sudhI sAdhu paryAyanuM pAlana karIne siddhagati pAmyAM, buddha thayAM, samasta karmono AtyaMtika kSaya karIne saMsArathI mukata thayAM, parinivRta thayAM ane samasta dukhethI rahita thayA muhUrtA pramANanI apekSAe dareka rAtadivasa trIsa muhUrtanA manAya che. e trIsa muhUttane nAma A pramANe che(1) raudra, (2) sakata, (3) mitra, (4) vAyu, (5) supIta, (6) abhicaMdra. (7) mahendra, (8) pralamba, (9) brahma, (10 satya, (11) AnaMda, (12) vijaya, (13) vizvasena, (14) prAjApatya, (15) upazama, (16) IzAna, (17) tuSTa, (18), bhAvi tAtmA, (19) vaizravaNa, (20) varuNa, (2) zataRSabha, (22) gaMdharva, (23) agnivaizAyana, (24) Atapa (25) Avarta (26) trastapa (27) bhUmaha [18] RSabha (ra9) sarvArthasiddha ane(30)aurAkSasa. aranAtha ahata 30 trIsa dhanuSapramANa UMcA hatA sahastrAra devendra devarAjanA 30 trIsa hajAra sAmAnika deva che. 27 tevIsamAM zrI samavAyAMga sUtra 146 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahata pArzvanAtha prabhu 30 trIsa varSa sudhI gRhasthAzramamAM rahIne agArAvasthAmAMthI aNagArAvasthAvALa banyA hatA. zramaNa bhagavAna mahAvIra paNa trIsa varSa sudhI gRhasthAzramamAM rahIne agAzavasthAmAMthI aNagArAvasthAvALA banyA hatA. ratnaprabhA pRthvImAM 30 trIsa lAkha narakAvAsa che ,sU 6pA TIkArtha-"rIne tyAdi ! A ratnaprabhA pRthviImAM keTalAka nArakIonI sthiti 30 trIsa palyopamanI kahI che. nIce sAtamI pRthvImAM keTalAka nArakI onI trAsa sAgaropamanI sthiti kahI che. asurakumAra devemAM keTalAka devanI sthiti 30 trIsa popamanA kahI che. upagnAM bhAganI uparanA praveyakavAsI deve nI jaghanya sthiti trIsa sAgaropamanI kahI che. je devo uparanA madhyama greveyaka vima ne mAM devanI paryAye utpanna thAya che, te devanI utkRSTa sthiti 30 trIsa sAgaropamanI kahI che. te deve trIsa ardhamAsa-paM daramAsa-bAda bAhA Abhyantarika zvAsocchavAsa le che te devane 30 trIsa hajAra varSa vyatIta thAya tyAre AhArasaMjJA utpanna thAya che. temAM keTalAka de evA paNa hoya che ke je bhavasiddhika hoya che. e niyama che ke teo 30 trIsa bhava karIne siddhagati pAmaze. anaMta jJAnAdika guNonA katA banaze, A saM sAthI sarvathA mukata thaze, parizanivRta thaze ane samasta duone nAza karaze. sU. 66aaaa ikatIsave samavAyameM siddhAdika ke guNo kA nirUpaNa have sUtrakAra 31 ekatrIsa saMkhyAvALAM samavAyanuM kathana kare che- "pkSI siddhALu phAriA siddhatvanI prAptinA pUrva samayamAM je 31 ekatrIsa guNa vidyamAna hoya che te A pramANe che-(1)matijJAnAvaraNakamane kSaya (9)zrutajJAnAvarakamano kSaya(3) avadhijJAnAvaraNa karmane kSaya (4)mana:paryavajJAna nAvaraNakarma kSaya,(5) kevaLajJAnAvaraNakamane kSaya,(6)cakSuI nAvaraNakamane kSaya (7) acasurdazanAvaraNakarmano kSaya,(8)avadhidarzanAvaraNa karmane kSaya,(9) kevaLadarzanAvaraNakamanekha,(10)nidrAdazanAvaraNIyakane kSaya,(11)nidrAnidrAdaza varaNIkamane kSaya,(12) pracalAdarzana varaNIkamane kSaya (13)pracalA pracalAdarzanAvaraNIkamane kSaya,(14)ratya tyaddhi kamanakSaya.(15)sa tavedanIyakamano kSaya.[16] asAtavedanIyakarmano kSaya, (17)dazana. mehanIyakane kSaya (18)cA~imehanIyakarmano kSaya,(19)tarakAyukarmane kSaya,(20)tiryacAyukarmane kSaya,(21 manuSkAyukarmano kSaya,(rara)devAyukamano kSaya (23)uccagetrane kSaya, (24) nIcagotrane kSaya, [25] zubhanAmane kSaya, ri6] azubhanAmane kSaya, (ra7) dAnAntarAyano kSaya (28) lAbhAntarAyane kSaya, (ra9) bhegAntarAyano kSaya, (20) zrI samavAyAMga sUtra 147 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upabhogAntarAyane kSaya (31) ane vIryAntarAyano kSaya. sumerU parvata laMbAI pahoLAInI apekSAe daza hajAra janapramANa jamInamAM adazya che. tethI samatala ju bhAgamAM ekatrIsa 31 hajAra ane 623 che tevIsa ejanathI saheja ochI tenI paridhi kahI che. viSkAra karatAM paridhi traNa traNathI saheja vadhAre thAya che. tethI dazahajA2 jananA viSkalavALo hovAthI 31623 ekatrIsa hajAra chasotevIsa pejanathI saheja ochI tenI paridhi thAya che. jayAre sUrya samudrA targata maMDalamAnA aMtima maMDalane tiSka cakanA saMcaraNa mArgane prApta karIne gati kare che, tyAre te 31831 ekatrIsa hajAra AThase ekatrIsa ejana ane eka jananA 60 sAITha bhAgamAMthI 30 trIsa bhAga pramANa eTale ke sAdiyA tIsa mArU jana pramANa dUra hovA chatAM paNa teno udaya thatAMja te bharatakSetravatI manuSyanI najare paDe che tenuM tAtparya A pramANe che-sUryanA maMDala-saM caraNa mArga -184 ekase cAryAzI che. temAM jambudvIpanI madhyamAM (180) eka eMsI jananI aMdara (65) pAMsaTha sUryamaMDala che lavaNasamudranI vaccenA (330) traNaso trIsa pejanamAM (119 ekase ogaNImAM sUrya maMDala che. A samudranA sUryamaMDale mA je aMtima sUryamaMDala che, tene yAma vikaeNbha-laMbAI paheLAI (100660) ekalAkha cho sAITha jatana che. A maMDaLanI paridhi vRttakSetranA gaNitane hisAbe (318315) traNa lAkha aDhAra hajA traNa paMdara yojananI che ATalA pramANanA kSetrarUpa maMDaLane sUrya be rAtri divasamAM pAra kare che, dina rAtanA sAITha (6) muhUrta tha ya che. paridhinA prama Nane 10 mo bhAga karIe arthAt sAIDathI bhAgIe te 5305 15-60 pAMca hajAra traNase pAMca arthAta pATiyA para mA jana Ave che. sUrya eka muhUrtamAM ATalAkSetrane 5 2 kare che. jayAre sUrya sarvabAhyamaMDaLamAM samudrAntargata aMtima maMDalamAM jAya che, tyAre divasa (12) bAra ane thAya che A bAra muhUrta vALA divasanA ardhA eTale ke-6 cha muhUtane pUrvokata 5305/15-60 pAMca hajAra traNaso pAMca ane sAMTiyA para mAna vaDe guNatAM jeTalI jana saMkhyA Ave eja sUryanI 6 cha muhUrtanI gatinuM pramANa che. A pramANaja bharatakSetravatI manuSyanI cakSu IndriyanI sparza gatinuM pramANa thAya che. ane eja pramANa 31831/30-60 ekatrIsa hajAra AThase ekatrIsa sAdiSA tIsamAja jana thAya che. tenuM tAtparya e che ke-bharatakSetravatI manuSya eTalA jana dUra rahelA sUryane joI zake che. ethI saMjJI paMcendriya paryApta manuSyanI cakRIndriyane eTalo viSaya che. ema batAvyuM che. abhivatimAsa (adhi. zrI samavAyAMga sUtra 148 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAsa) rAtrI divasanA pramANanI apekSAe 31 ekatrIsa rAta divasathI saheja vadhAre samayane hoya che. tenuM tAtparya e che ke-abhivardhitasaMvatsara (varSa) 383/44-6 traNaso tyAsI sAThiyA vAtrI mA divasanuM thAya che. tenA bAramA bhAgane abhivadhitamAsa kahe che. je varSamAM adhikamAsa Ave che, te varSane abhivadhita saMvatsara kahe che. A eka abhivardhita saMvatsaramAM 13 tera caMdra mAsa hoya che. temAM 31 ekatrIsa divasa ane eka rAtri divasanA 62 bAsaTha bhAga pikI 32 barvisa bhAga hoya che. eTale ke eka caMndra mAsanA 31 32-62 vADiyA vatrI mAM dina-rAta hoya che. sUryamAsa-jeTalA samayamAM Aditya rAzine bhoga kare che (eTale ke je koI eka rAzimAM rahe che, eTalA samayane sUryamAsa kahe che. sUryamAsa- kaMIka vizeSa ochA 31 ekatrIsa dinarAtane hoya che. bhAvArtha- A sUtradvArA sUtrakAre 31 ekatrIsa saMkhyAvALa samavAyanuM kathana karyuM che. temAM temaNe siddhapadanI prApti karyA pahelAM eTale ke kevaLajJAnanI prApti vakhate AtmAmAM je 31 ekatrIsa guNo hoya che. te batAvyA che. sumerUparvane parikSepa (paridhi) ekatrIsa hajAra ane ceDAM ochAM chaso tevIsa janane che. sUrya jyAre sarva bAhya maMDaLamAM AvIne gati kare che. tyAre ahiMthI 31831/0-60 ekatrIsa hajAra AThase ekatrIsa ejananA kAriyA trAsamALa jana dUra hoya che. A bharatakSetranA manuSya tene pitAnI cakSudriyathI dekhI zake che. abhivardhitamAsa 31 ekatrIsa dinarAtathI cheDA vadhAre samaya hoya che. e ja rIte sUryamAsa paNa 31 ekatrIsa dinarAtathI kaMIka vizeSa ochA kALane heya che. A badhI bAbatenuM spaSTIkaraNa sUtranA arthamAM kahI devAyuM che sUTa 67 IkatIsave samavAyameM nArakiyoM ke sthityAdi kA nirUpaNa TIkArthI jo rUddiA A ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIonI sthiti 31 ekatrIsa sAgaropamanI kahI che. nIce sAtamI pRthvImAM keTalAka nArakiyenI sthiti 31 ekatrIsa sAgaropamanI kahI che asurakumAra devemAM keTalAka devanI riyati 3 ekatrIsa pavmanI kahI che saudharma ane IzAna e be kalpamAM keTalAka devanI 31 ekatrIsa popamanI sthiti kahI che. vijaya, vaijayanta jayaMta ane aparAjIta, e cAra vimAnomAM rahenAra devenI jaghanya sthiti 31 ekatrIsa sAgaropamanI che je de zrI samavAyAMga sUtra 149 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uparitana upastina greveyaka vimAnAmAM devanI paryAye utpanna thAya che, te devAnI utkRSTa sthiti 31 ekatrIsa sAgarApamanI kahI che te devA 31 ekatrIsa amAsa bAda bAhya Abhyantarika zvAseAvAsa grahaNa kare che, te devAne 31 ekatrIsahajAra varSa vyatIta thayA pachI AhArasaMjJA utpanna thAya che, temAM keTalAka jIva evA paNa hAya che ke je bhavasiddhika hAya che. teo bhaviSyamAM 31 ekatrIsa bhava karIne niyamataH siddhagati pAmaze, AtmAnA anaMta jJAnAdika guNAnA bhe|katA thaze, A sasArathI mukata thaze, parinivRta thaze, ane samasta du:khAnA aMta lAvaze, sU. 685 battIsave samavAya meM yoga saMgrahAdikA nirUpaNa have sUtrakAra 32 batrisa sa MkhyAvALAM samavAyeAnu kathana kare che-"vattAnuM nona saMgahA" ityAdi TIkA batrIsa (32) yAgasaMgraha kahyA che. mana, vacana ane kAyanI pravRttine caiAga kahe che. te vyApAra (pravRtti) prazastarUpe ja ahIM grahaNa karela che evA guruziSyagata prazastayeAganuM ahIM varNana karAyuM che. ceAnA saMgrahane cega saMgraha kahe che. AleAcanA, nirapalAya Adi kriSAe prazastayeAganA sa'grahanI kArarUpa hoya che, tethI kAya kAraNamAM abhedopacArathI te kriyAone ahIM prazasta yegasa graharUpa kahela che. prazastayeAga saMgrahanA 32 khatrIsa prakAra nIce pramANe che(1) jema khAlaka peAtAnA aparAdhAne Dile| pAse saralabhAve pragaTa kare che. tema peAtAnA aparAdhAne gurumahArAjanI samakSa saraLabhAvathI prakAzita karavA tenuM nAma 'AleAyanA' che. (ra) gRhIta prAyazcittanuM aprakApzana karavuM tenu nAma 'nirapalApa' che. (3) parISahe ane upasargo AvI paDe tyAre dhamamAM dRDha rahevu' tenuM nAma 'ApattiomAM dRDha dharmAMtA' che. (4) parApekSAthI rahita thaina tapasyA karavI eTale ke nirjarAne nimitte ja samasta kriyAo karavI tenuM nAma "anizritApadhAna" che. (5) 'grahaNI' ane AsevanI'nA bhedathI zikSA e prakAranI hoya che. sUtrAne grahaNa karave tenuM nAma grahaNI zikSA' che ane pratilekhanA Adi kriyAo cAgya samaye karavI tenu nAma 'AsevanI zikSA' che. (6) zArIrika sa'skAra na karavA tenuM nAma nipratikama`tA' che. (7) gupta rIte tapasyA karavI tenuM nAma zrI samavAyAMga sUtra 150 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "ajJAnatA" che. (8) lebhano parityAga kare te "alabha" kaheva ca che. (9) parISaha ane upasarga sahana karavA tenuM nAma titikSA che (10) pariNAmamAM saraLatA hoya tenuM Ava" che. (11) aMta:karaNane zuddha rAkhavuM tenuM nAma "zuci'(12) samya gdarzananI zuddhine samyagRSTi kahe che. (13) cittanI svasthatAne "samAdhi kahe che. (14) mAyo na karavI tenuM nAma "AcArapagata' che. (15) mAna na karavuM tenuM nAma vinogata" che. (16) dhaya pradhAna matinuM hovuM eTale ke dInatAthI rahita hovuM tene "dhatimati kahe che. (17) saMsAra pratye vairAgyabhAva tha athavA mokSanI abhilASA rAkhavI tenuM nAma "saMvega" che. 18)mAyAzalyathI rahita banavuM tene "praNidhi kahe che. (19)sArAM anuSThAna karavA tenuM nAma "suvidhi' che.(20) Asavano nirodha kare tene "saMvara' kahe che. (21) pitAnA dene parityAga kare tenuM nAma Atmade pasaMhAra che. (22) samasta viSayethI nivRtta thavuM tene sarva kAma virakatatA kahe che. (ra3-14) mUlaguNa saMbaMdhI ane uttaraguNa saMbaMdhI pratyAkhyAnanuM nAma "pratyAkhyAna che.(25)dravya tathA bhAvanI apekSAe kAryotsarga kare tene vyutsa" kahe che. (26) pramAdane tyAga karI tene "apramAda kahe che (27)pratisamaya sAmAcArI-anuSThAna karavuM tenuM nAma levAlava" che. (28) mana, vacana ane kAyarUpa veganuM saMvaraNa karavuM tene dhyAnarUpa saMvaraNaga" kahe che. (29) mAraNatika vedanAne udaya thavA chatAM nizcala rahevuM tene "mAraNAnika udaya' kahe che. (30) saMgenuM-parigrahanuM jJa parijJAthI svarUpa jANIne pratyAkhyAna parijJAthI temano parityAga karavo tene "saMgaparijJAta kahe che.(31)doSa lAge che tenuM prAyazcitta karavuM tenuM nAma prAyazcittakaraNa" kahe che. (32)samAdhimaraNathI prANenuM visarjana karavuM tenuM nAma mAraNatika ariAdhanA che. A pramANe 32 ga saMgraha che. nIce pramANe 3ra batrIsa devendro kahela che. (1) camara, (ra) bali, (3) dharaNa, (4) bhUtAnaMda, (5) veNudeva, (6) veNudAlI, (7) harikAnta, (8) harisaha, (9) agnizikha, (10) agnimANavaka, (11) pUNa, (12) vaziSTha, (13) jalakAnta, (14) jalaprabha, (15) amita gati, (16) amitavAhana, (17) velamba, (18) prabhUjana, (19) zeSa, (ra0) mahAgheSa, e vIsa bhavanapati denA Indro che. candra ane sUrya e be jyotiSka denA Indro che. (1) zaka, (2) izAna, (3) sanaskumAra, (4) mahendra, (5) brahmA, (6) lAtaka, (7) zuka, (8) sahastrAra, (9) pANata, (10) acuta, e daza vaimAnika denA indro che. pizAcabhUta Adi zrI samavAyAMga sUtra 151 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kenA 16 Indro tathA aprajJaptika paMcaprajJapti AdikanA 16 seLa indro, A pramANe vyantara devanA 3ra batrIsa Indra che. paNa te indronI gaNatarI ahIM karavAmAM AvI nathI kAraNake teo alapajhaddhivALA che. jo ke candra ane sUrya asaMkhyAta che, te paNa jAti vivakSAthI te badhAne e bannemAM samAveza thaI jAya che. A rIte 32 batrIsa InI sa khyAnuM pratipAdana thaI jAya che. kuntha ahata prabhunA (3ra3ra)batrIsa se batrIsa kevalI thayA che. saudharma ka5mAM 32 batrIsa lAkha vimAna che. revatI nakSatra 32 batrIsa tArAovALuM che. nATakanA paNa 32 batrIsa prakAro batAvyAM che sU.68mA | battIsave samavAyameM narayikoMkI sthiti kA nirUpaNa TIkA-"nI ' sujAhi ! A ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIonI sthithi 32 batrIsa palyopamanI kahI che. nIce sAtamI pRthvImAM keTalAka nArakIonI sthiti 3ra batrIsa sAgaropamanI kahI che. asurakumAra devemAM keTalAka devenI 32 batrIsa popamanI sthiti kahIM che. sauva ane IzAna kapamAM keTalAka devenI sthiti 32 batrIsa pa5manI kahI che. je deve vijaya, vaijayaMta, jayaMta ane aparAjita, e cAra vimAnamAM devanI paryAye utpanna thAya che te demAMnA keTalAka devanI sthiti 32 batrIsa sAgaropamanI kahI che. te devo 32 batrAsa aN . mAsa-16 seLa mAsa-bAda bAhya Abhyantarika zvAsocchavAsa grahaNa kare che. te devane 32 batrIsa hajAra varSa vyatIta thAya tyAre AhAra saMjJA pedA thAya che. te devomAMnA keTalAka de evA paNa hoya che ke je batrIsa bhava karyA pachI niyamata: siddhagati pAmaze, AtmAnA anaMta jJAnAdika guNanA bhakatA thaze, A saMsArathI mukta thaze, parinivRtta thaze ane samasta du:khone nAza karI nAkhaze. sU.6 zrI samavAyAMga sUtra 15ra Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teMtIsave samavAyameM teMtIsa AzAtanA doSakA nirUpaNa have sUtrakAra tetrIsa saMkhyAvALAM samavAnuM kathana kare che "settara mANAvo " tyAdi ! TIkArya-jenAthI jJAna dika guNene saMpUrNa paNe nAza thAya che tenuM nAma "bApAnA che. athavA samyaggadarzana AdinI prAptirUpa lAbhanuM je khaMDana thAya che tenuM nAma azAtanI che. A vyAkhyA pramANe azAtanA cAritranA deSarUpa che te AzAtarUpa 33 tetrIsa de nIce pramANe kahela che. (1) je ziSya rAnika-AcArya Adi-gurujana tathA vaDIlenI AgaLa cAle to tene AzAtanA deSa lAge che. (2) je ziSya rAtmika gurujana tathA vaDIlenI sAthe cAle te tene AzAtanA janya doSa lAge che. (3) ziva je AcArya Adi gurujana tathA vaDIlenI pAchaLa saMghaTTA karate-zarIra sAthe ghasAIne-cAle te tene trIje AzAtanA janya doSa lAge che. (4-5-6) ziSya je gurUjana tathA vaDIlenI AgaLa ubhe rahe, barAbara najIka ubhuM rahe, ke pAchaLa zarIrane ghasAIne ubho rahe te tene cotha, pAMcama ane chaThTho AzAtanA janya deSa lAge che (7-8-9) eja pramANe ziSya gujanA tathA vaDIlenI AgaLa bese, barAbara pAse bese, tathA zarIrane aDIne pAchaLa bese te tene sAtame, AThame ane ane navame AzAtanA anya doSa lAge che. (10) gurunI sAthe vicArabhUmi-sthaDilabhUmimAM gayela ziSya je gurunI pahelAM zauca kare te AzAtanA thAya che. (11) AcAryanI sAthe vicArabhUmi-sthaDilabhUmi vihArabhUmi-ravAdhyAyabhUmimAM gayela ziSya tyAMthI pAchA AvyA pachI je gurUnI pahelA aryApathika pratikamaNa kare te ziSyane azAtanA doSa lAge che. (12) koi vyakita gurUnI pAse Ave tenI sAthe gurU vAta kare te pahelAM ja je ziSya tenI sAthe vArtAlApa kare to ziSyane AzAtanA doSa lAge che. (13) rAtre athavA vikALe gurU ziSyane pUche ke "koNa koNa sUtAM che ane koNa koNa zrI samavAyAMga sUtra 153 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAge che" tyAre je ziSya jAgate hovA chatAM paNa gurUne javAba na Ape te ziSyane azAtanA doSa lAge che. (14) azanAdi cAra prakAranA AhAra gRhasthane gherathI lAvIne pahelAM je ziSya laghumuninI pAse AvecanA kare ane pachI guranI pAse AlocanA kare te ziSyane azAtanA doSa lAge che. (15) ziSya anAdi cAra prakAranA AhAra lAvIne pahelAM laghumunine batAve ane pachI gurUne batAve te ziSyane AzAtanA doSa lAge che. (16) ziSya azanAdi cAra prakAranA AhAra lAvIne pahelAM laghumunine ane pachI gurUne AmaMtrita kare te ziSyane AzAtanA lAge che. (17) gurUnI sAthe azanAdi lAvIne gurUne pUchayA vinA pitAnI IcchA pramANe anya sAdhuone adhika AhAra Ape te ziSyane AzAtanA lAge che. (8) gurUnI sAthe AhAra karate ziSya je prazasta-rIrane sukhadAyI. jhaNa-uttama uttama eTale ke tAje tAje, sivaM vighaMsarasa, sarasa, juna junamanagamate, maur Hurri-hRdayane AnaMda denAra, pi bisnigdha-ghIthI bharapUra ghevara Adi, rAha javAharala-rUkSa, pApaDa Adi, je je padArtha manane gamatA hoya te jaladI jaladI ane vadhAre pramANamAM khAya te tene AzAtanA deva lAge che (19) gurU bolAve chatAM paNa ziSya javAba na Ape te tene AzAtanA lAge che. (20) gurU mahArAjanA vacanane temanI pAse na jatAM pitAne Asane beThAM beThAM uttara Ape te ziSyane AzAtanA lAge che. (21) gurU bolAve tyAre gurUnI taddana najIka na jatAM dUrathI ja "zuM kahe che" e uttara Ape te ziSyane AzAtanA lAge che. (22) je ziSya gurUne "tuM" kahIne bolAve ane "he bhadanta' ItyAdi kahIne na belAve te ziSyane AzAtanA lAge che. kahyuM paNa che ke-- __ "haM karoti yadA ziSyastvaM vA''cArya pramAdataH / da rtinavAnoti, maitrASiA chatti Iti. - ziSya pramAdathI gurUne tuMkAzathI belAve te AlekamAM akIti prApta kare che ane paralokamAM kunimAM janma le che. 1 (23) ziSya gurU pratye jarUra karatAM vadhAre nirarthaka athavA kaThera vacana behe te ziSyane azAtanA lAge. (24) glAna (vRddha, bimAra) Adi sAdhunI vaiyAvaca karavAnI gurU preraNA kare tyAre Apa ja kema karatA nathI" ema kahenAra ziSyane AzAtane doSa lAge che. (25) gurU vyAkhyAna ApatA hoya tyAre Ama bolavuM joIe Ama na bolavuM joIe. e pramANe gurUne kahenAra ziSyane AzAtanA lAge che. (26) gurU vyAkhyAna ApatA hoya tyAre Apane yAda AvatuM nathI" zrI samavAyAMga sUtra 154 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ema kahe to ziSyane AzAtanA lAge che. (27) gurUnA vyAkhyAnathI je ziSya prasanna ne thAya te ziSyane AzAtanA lAge che. [28] gurUnA vyAkhyAna kALe jo ziSya pariSadane chinnabhinna kare to tene AzAtanA lAge che. (29) gurUnA vyAkhyAna samaye have bhikSAno samaya thaI gaye" ItyAdi kahIne vikSepa karanAra ziSyane AghAtanA lAge che. [30] gurUnA vyAkhyAnamAM ekaThI thayela pariSada uThavAna, bhinna thavAnA, vyavachinna thavAnA ane vikharAvAnA pahelAM sAMbhaLavAne mATe sabhAjano utsuka hoya te paNa eja gurUjIe kahela kathA be athavA traNavAra kahe te ziSyane AzAtanA deSa lAge che. (31) gurUnI zayyA ane saMstArakane pramAdathI ziSyanA paga vaDe sparza thaI jAya che ane hAtha joDIne kSamApanA vinA je ziSya cAlyo jAya te tene AzAtanA lAge che. (32) gurUnI zayA-saMsmAraka upara je ziSya ubho rahe bese ke zayana kare te tene AzAtanA deSa lAge che. (33) je ziSya gurUthI uMcA Asane ke gurUnI barAbarInA Asane uke, bese ke zayana kare te tene AzAtanA lAge che. "dazAzrutaskaMdhamAM"A AzAtanA vIsa prakAranI kahI che. asurendra camararAja teMtIsave samavAyameM suryamaMDalakA nirUpaNa camaranI camacaMcA nAmanI rAjadhAnImAM pratyeka dvAranA bAhyapradezamAM 33-33 tetrIsa tetrIsa bhauma-nagaranA jevA viziSTa sthAna che. mahAvideha kSetrano vistAra 33 tetrIsa hajAra yojanathI cheke vadhAre kahela che, je samaye sUrya samasta bAhya maMDaLamAMthI trIjA maMDaLane prApta karIne bhramaNa kare che. te samaya te ahIMnA eTale jabUdvIpanA mANasone kaMIka ochA 33 tetrIsa hajAra jana aMtarethI dekhAya che. tenuM tAtparya A pramANe che.-sUryanAM samasta maMDaLa 184 ekaso corAzI che. temAM pratyeka be maMDaLo vacce je aMtara che te be yojana ane eka jananAM 61 ekasaTha bhAgamAMthI 48 aDatAlIsa bhAga pramANa che. eTale ke be jana ane rUdizA avatAra mAga 2 48/61 pramANa zrI samavAyAMga sUtra 155. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. tathA sarva bAho maMDaLathI bIjA maMDaLa sudhI je aMtara che te bamaNuM hoya che eTale pAMca jana ane prANadizA ghAMtrIsa mA 5 35/6 pramANa che. tethI e vAta jANI zakAya che ke sarva bAhyamaMDaLa pachI je bIjuM maMDaLa che, te vistAramAM tenA karatAM ochuM che. bAhAmaMDaLathI aMdara praveza karatAM pratyeka maMDaLanA vidhvaMbhamAM ATaluM ochuM aMtara samajavuM joIe tethI vRttakSetra-paridhi gaNita nyAya pramANe sarva bAhyamaMDaLa karatAM bIjA maMDaLanI paridhI 17 30/61 sattara yojana ane nATiza rAhatI mA yojana nyUna che. e ja pramANe trIjA maMDaLanI paridhI tenA karatAM bamaNI ochI che. te A pramANe bane che-samasta bAhyamaMDaLathI trIjA bAhyamaMDaLane vistAra agIyAra jana ane-eka jananA . vaDiyA no mAra 11 961 ocho che. tathA paridhi pAMtrIsa jana ane jananA surakriyA paMdara mA 35 15/61 ochI che. tethI te paridhi 3 lAkha aDhAra hajAra base gaNyAsI pUrNAka tAlIsa thiA mAna 318 79 4661 eTale ke eka jananA ekasAITha bhAgamAthI chetAlIsa bhAga pramANa jananI chetAtparya e che ke sarvAntimamaMDalanI paridhi 31835 traNa lAkha a8 2 hajAra traNasene paMdara ejananI thAya che. temAMthI pAMtrIsa ane paMdara yunAdiyAnA 35 15/61 eTale ke eka jananA eka sAITha bhAgamAMthI pa dara bhAga pramANu alaga kahADavAmAM Ave te A uparokta pramANu 318239 traNa lAkha aDhAra hajAra baso ogaNyAeMzI 46/61 thaI jAya che. tathA e tama maMDalathI sUrya jyAre aMdara praveza kare che, tyAre pratyeka maMDaLamAM muhUrtanA 2/61 be phuTiyAma pramANadinamAna vadhe che. tethI jyAre sUrya aMtima maMDaLamAMthI trIjA maMDaLamAM saMcaraNa kare che tyAre dinamAna 12 461 bAra muhUrtanA phAsAdiyA rAmAna thAya che. tene ekasAThiyAbhAga zrI samavAyAMga sUtra 156 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 736 sAta chatrIsa thAya che 736sAtase chatrIsana ardho bhAga 368 traNaso aDasaTha thAya che A (368) traNaso aDasaThathI sthUla gaNitanI rIta pramANe pAtrIsapUrNAka ane rA paMDharamAM 35 15/61 eTale ke eka jananA ekasAITha bhAgamAMthI paMdara bhAga pramANa kADhelA aMzavALI trIjA maMDaLanI paridhinI sAthe athar 318279 traNa lAkha aDhArahajAra baso ogaNyAsInI sAthe guNatAM 11,71,26,672 agIyAra kareDa Ikotera lAkha chavIsahajAra chaso betara thAya che tene 60thI guNelA ekasaThavaDe 3660 traNa hajAra chaso sAITha bhAgatAM je-bhAgAkAra (bhAjanaphaLa) Ave che. te trIjA maMDaLamAM cakSusparzanuM pramANa 3201 traNa hajAra ne eka jananuM Ave che. bAkI bacelA traNahajAra ane bAra (3012) aMzene 61 ekasaThavaDe bhAgatAM eka yojananA 49/60 divALaUpavAmAM mAne tathA eka thojananA 1/40 pATiyA pUrva bhAganA eTale ke 23 rUAnAdiyA tevI mAga thAya che. A tRtIya maMDalamAM cakSusparzanuM pramANa jambudvIpa prajJaptimAM prApta thAya che. ahIM mULasUtramAM tenag no vivi vizuddei evo pATha che. ahIM je 33 tetrIsahajAra ejanathI cheDA vizeSa ochA kahela che te 32 batrIsa hajAranI upara saheja vadhAre eka janane paNa nyUna sahastra jana thavAnI vivikSAe kahela che. 15 paMdaramAM maMDaLamAM to tetrIsa hajAra jana pramANu thaI jAya che kAraNa ke maMDalamAM kaMIka adhika corAzIjana prathama maMDalamA nAkhavAmAM Ave che sU 70 teMtIsave samavAyame nArakiyoM kI sthiti kA nirUpaNa TIkAI- mire laM" tyAre A ratnaprabhA pRthvamAM keTalAka nArakiyAnI sthiti 33 tetrIsa palyopamanI kahI che. nIce sAtamI pRthvImAM kAla, mahAkAla, zairava, ane mahAraurava e narakAvAsomAM nArakIonI utkRSTa sthiti 33 tetrIsa sAgarepamanI kahI che. apratiSThAna narakAvAsamAM nArakIonI jaghanya-ane utkRSTa sthiti 33 tetrIsa pApamanI kahI che. asukumAra devomAM keTalAka devenI sthiti 33 tetrIsa popamanI kahI che. saudharma ene IzAna e be kapamAM keTalAka devanI sthiti 33 tetrIsa pApamanI kahI che. vijaya, vaijaya ane apa zrI samavAyAMga sUtra 157 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjIta e vimAnavAsI devAnI utkRSTa sthiti 33 tetrIsa sAgaropamanI kahI che. je deve sarvArthasiddha nAmanA vimAnamAM devanI paryAye utpanna thAya che. te devAnI jaghanya ane utkRSTa sthiti 33 tetrIsa sAgaropamanI kahI che te devA 37 tetrIsa amAsa bAda bAhya mAlyatarika zvAseAcchavAsa grahaNa kare che, te devAne 33 tetrIsa hajAra varSa vyatIta thAya tyAre AhArasaMjJA utpanna thAya che. te devAmAM keTalAka jIvA evA hAya che ke je 33 tetrIsa bhava karyAM pachI siddhapada pAmaze. AtmAnA anaMta jJAnAdika guNAnA bheAkatA thaze A saMsArathI saCthA mukta thaze, piinavRtta thaze, ane samasta duHkhAne nAza karaze. AsU, 715 cauMtIsave samavAya meM tIrthaMkaro ke atizaya kA nirUpaNa have sUtrakAra 34 cetrIsa saMkhyAvALA samavAyAnuM kathana kare che--orInuM veTA" sthAni tIkarAnA 34 ceAtrIsa atizaya kahyA che. atizaya eTale prabhAva te 34 atizaya nIce pramANe che (1) vALa, dADhI, rAma ane nakhanI vRddhi thatI nathI, A pahele atizaya thayA (ra) rAgarahita ane maLalepa rahita zarIra he|ya che, A khIo atizaya che. (3) gAyanA dUdha jevu dhavala mAMsa ane zANita hoya che, A trIjo atizaya zrI samavAyAMga sUtra 158 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. (4) padma ane u5lanI gaMdha jevo zvAsocchavAsa hoya che, A ce atizaya che. (5) chadmasthanA carmacakSu vaDe temane AhAra ane nIhAra-malamUtrane parityAga joI zakAto nathI, A pAMca atizaya che. (6) AkAzagata dharmacakranuM hovuM te chaThTho atizaya che (7) AkAzagata traNa chanuM hovuM, te sAtame atizaya che (8) AkAzagata be suMdara sapheda cAmaronuM hovuM te AThame atizaya che. (9) AkAzagata sphaTika ratnanuM banAveluM pAdapIThikA sahitanuM siMhAsana hovuM te navo atizaya che. (10) AkAzagata hajAre nAnI nAnI patAkAovALA IndradhvajanuM prabhunI AgaLa AgaLa calavuM, te dazame atizaya che. (11) ahaMta bhagavAna jyAM jyAM thobhe che tyAM tyAM e ja kSaNe saghana patra, puSpa ane pallavathI yukta chatra, dhvajA, ghaTaDIo, patAkAo vALA azokavRkSanuM hovuM, te agiyArame atizaya che. (12) mastakanI pAchaLa dase dizAone prakAzita karanAra tejomaMDaLanuM hovuM te bArame atizaya che (13) bahuma-atyaMta eka sarakhA bhUmibhAganuM banavuM -eTale ke jyAM jyAM ahaMnta bhagavAna virAje che, athavA bese che, ke jAya che tyAM tyAMne bhUmibhAga UMcanIce nahIM rahetA samatala ane ramaNIya thaI jAya che. A terame atizaya che.(14) ahaMta bhagavAna je mALethI vicare che tyAMnA kAMTA adhomukha thaI jAya che. A caudame atizaya che. (15) viparIta hatuonuM paNa sukhasparzathI yukta hovuM eTale ke cha RtuonuM pragaTa thavuM, A paMdarame atizaya che (16) zItala, sukhada, ane sugaMvita vAyunuM-saMvartaka pavananuM-cAlavuM ane eka ejana sudhInA kSetrane dareka taraphathI kacarA AdithI rahita karI devuM te saLage atizaya che (17) megha dvArA acitta pANInA nAnA pherAM varasAvIne eka ja sudhInI jamInanI raja ane dhULane taddana sApha karavI A sattaramo atizaya che. pavanathI je uDe che tene raja kahe che. tathA je bhUmipara rahe che tene dhULa kahe che. (18) jAnsedha pramANe acitta, paMcavaNanA jalagatapupo-kamalAnI-zobhA dhAraNa karanArAM tathA sthaLagata puSponI zobhA dhAraNa karanArAM puSponI urdhvamukha sthitimAM jamIna para racanA thAya che, te aDhAramo atizaya thayA. (19) amane jJa-pratiphela -zabda, sparza, rasa, rUpa ane gaMdhano abhAva te ogaNIsama atizaya che. (2) zrI samavAyAMga sUtra 1pa9 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manez zabda, sparza, rasa, rU5 rane gaMdhano pra durbhAva thAya che te vIsamo atizaya che. (21) upadeza ApatI vakhate bhagavAnanI eka jana gAmI maneharavANI thAya che. A 21 ekavIsamA atizaya thaye .(22)sukemala evI ardhamAgadhI bhASAmAM bhagavAna dvArA upadeza apAya che, A 22 bAvIsamo atizaya che.(23)prabhu dvArA bolAcela ardhamAgadhI bhASAnuM Aya. anArya, dvipada, catuSpada, mRga, pazu, pakSI, sarIsRpa (peTe cAlatAM sarpo), e badhAne mATe potapotAnI bhASArUpe hita, ziva ane sukhada svarUpamAM pariNamana thavuM eTale ke je ardhamAgadhI bhASAmAM prabhuno upadeza thAya che te bhASA Arya, anAryajana, pazu Adi ja pita pitAnI bhASAmAM samajI jAya che, ane tenI madadathI teo AtmakalyANanA mArge caDe che. dvipadathI manuSya ane catuSpadathI gAya Adi jAnavara grahaNa karela che. chatAM paNa sUtrakAre mRga Adi padano je alaga prayoga karyo che te temanA vizeSa bhede darzAvavAne mATe che. e ja vAta Arya ane anAya pado viSe paNa samajI levI. eTale ke Arya anArya padethI je ke dvipadonuM grahaNa thaI jAya che, chatAM paNa dvipadathI je temanuM svataMtra kathana karyuM che te sAmAnya kathana che ema samajavuM. sarIsRpa" padathI uraH parisa ane bhujaparisarpone grahaNa karAyela che. A tevIzamo atizaya thayo (24) pUrvabaddha vairabhAvavALAM-zAzvata duzmanAvaTa dharAvanArA cha deva asura, nAga suvarNa yakSa, rAkSasa, kinnara, kiM puruSa, garuDa, gaMdhava ane mahero aha ta bhagavAnana caraNa AgaLa prasanna aMta:karaNa ane prasanna mane dharmopadezanuM zravaNa kare che. bhagavAnane e atizaya (bhAva) che ke kudaratI rIte ja paraspara vairabhAva rAkhatA che paNa eka ja jagyAe besIne tathA vairabhAvane tyAga karIne bhagavAnanI vANI sAMbhaLe che. ahIM deva pada vaimAnika deva mATe vaparAyuM che. asurakumAra ane nAgakumAra, e bhavanapatinA bhede che. "suvarNa" padathI suMdara varNavALA tiSIdeve samajavAnA che. yakSa, rAkSasa, kinnara, ki purUSa, e badhA vyatara devanA bheda che. garUDanuM cina jene che evA suparNakumAra "garUDa padathI grahaNa karAyA che. garUDa bhavanapatine eka bheda che. gaMdhava ane mahAraga, e vyatara jAtinA devo che. A covIsama atizaya thayo. (25) anyatIthika pravacanakArAnuM AvatAM ja prabhune vaMdana karavuM, te 25 pacIsama atizaya che. (26)bhagavAnane e atizaya che ke temanI samakSa AvatAM ja abhimAnI lekenuM abhimAna ogaLI jAya che. anyatIthika prAcanikonuM ahitane caraNe AvatAM ja nittara thavuM te 26 chavIsama atizaya che. (ra) jyAM jyAM ahata bhagavAna vihAra kare che. tyAM tyAM cAre dizAomAM pacIza zrI samavAyAMga sUtra 160 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacIza yojanapramANa kSetramAM dhAnyAdine nukazAna pahoMcADanAra uMdara Adi jene upadrava baMdha thaI jAya che, A ra7 satyAvIsa mo atizaya thaye.(28)marakI Adi mahAmArI thatI nathI te 28 aThThAvIsamo atizaya che (29) ane (30) svacakakRta ane paracakakRta upadrava thatuM nathI (31-32) ativRSTi ke anAvRSTinuM na thavuM ane pUrvotpanna autpati (utpAto) aniSTa sUcaka rUdhiravRSTi AdinA kAraNarUpa anartho ane reganuM zamI javuM, te 34 cotrIsamo atizaya che. bhagavAna tIrthaMkaranA 34trIsa atizaya upara pramANe che DAr. zA coMtIsave samavAya meM cakavaryAdi kAnirUpaNa TIkAI-bUdI vI" rUAA budvIpa nAmanA dvIpamAM cakravavatI dvArA vijetavya 34 cotrIsa kSetrakhaMDane "vijaya" kahela che. te A pramANe che. 3ra batrIsa mahAvidehamAM che ane be bharatakSetra ane airAvata kSetramAM che-eTale ke eka bharatakSetramAM che ane eka airAvata kSetramAM che. jaMbudvIpa nAmanA dvIpamAM 34 cotrIsa dIdhatADhaya-parvata vizeSa che. jaMbudvIpa nAmanA dvIpamAM utkRSTa padamA 34 cotrIsa tIrthakara utpanna thAya che. teo eka ja samaye utpanna thAya che ema mAnavAnuM nathI, kAraNa ke eka samaye cAra ja tIrthakara utpanna thavAnI saMbhavitatA che. te A pramANe che-merUparvatanA zikhara para pUrva pazcima dizAmAM eka eka zilAtala che. be, be tIrthakarene ja abhiSeka thaI zake che. tethI pUrva mahAvidehamAM be ane pazcima mahAvidehamAM be e pramANe kula cAra ja tIrthakara eka samaye utpanna thaI zake che. dakSiNa ane uttara dizAmAM te samaye divasa hoya che. tethI bharatakSetramAM ane airAvatakSetramAM jina bhagavAnane janma thatuM nathI kAraNa ke jina bhagavAnane janma madhya rAtre ja thAya che. asurarAja camara asurendranA cotrIsa[34]lAkha bhavanAvAsa kahela che. pahelI, pAMcamI, chaThThI ane sAtamI bhUmimAM 34 cetrIsa lAkha narakAvAsa kahela che. bhAvArtha-A sUtra dvArA sUtrakAre je 34 cotrIsa cakravartI vijaya batAvyAM che. devakurU ane uttarakurUnA bhAga jeTaluM kSetra choDIne mahAvidehanuM je pUrva ane pazcima bhAganuM kSetra rahe che te dareka bhAgamAM soLa seLa vibhAga che. te pratyeka vibhAgane vijaya kahe che. A rIte sumerU parvatanI pUrva ane pazcima bAjue maLIne kula 32 batrIsa "vijaya thAya che. temAM bharatakSetranuM eka ane aravata kSetranuM eka umerAvAthI kula zrI samavAyAMga sUtra 161 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 cotrIsa cakravatI vijaya thaI jAya che. e ja pramANe dIgha vaitADhayanI bAbatamAM paNa samajavuM pahelI bhUminA 30 trIsa lAkha narakAvAsa. pAMcamI bhUminA traNa 3 lAkha narakAvAsa, chaThThInA eka lAkhamAM ochA narakAvAsa ane sAtamInA pAMca narakAvAsa maLIne kula 34 cotrIsa lAkha narakAvAsa thAya che. bAkInA padone bhAvArtha spaSTa che sU.73 paitIsave samavAyameM satyavacana ke pratizaya kA nirUpaNa have sUtrakAra 35 pAMtrIsa saMkhyAvALA samavAyanuM kathana kare che-pattIsa sacavayaNAisesA' ityaadi| TIkartha-satya vacananA 35 pAMtrIsa atizaya kahyA che. temanA nAma ane temanuM vistRta varNana ame racelI AcArAMgasUtranI cintAmaNi TIkAmAMthI jijJAsuoe jANuM levuM. kuMthunAtha bhagavAnanA zarIranI UMcAI pAMtrIsa 35. dhanuSa pramANa hatI. saudharma ka9pamAM-saudharmAvataMsaka, Adi vimAnamAM-sudharmAsabhA upapAtasabhA, abhiSekasabhA, alaMkArasabhA, ane vyavahAra sabhA, e prakAranI pAMca sabhAo che. teomAMnI je sudharmAsabhA che tenA madhya bhAgamAM maNipIThikAnI upara mANavaka nAmane cetyastaMbha che te sATha (6) jana pramANe che. tenI nIce tathA uparanA 12aa1 janane choDIne bAkInA 35 pAMtrIsa ejanamAM vajanA banelA goLAkAra saMpuTapAtra vizeSamAM jinendronA asthi prajJapta thayela che. bIjI ane cothI, e be pravIomAM pAMtrIsa (35) lAkha narakAvAsa kahela che. sU. 74 chattIsave samavAyameM uttarAdhyayanake adhyayana Adi ke nAma kA nirUpaNa have sUtrakAra 36 chatrIsa saMkhyAvALA samavAyanuM kathana kare che-"chattIsa uttaradghALA sthA i. TIkAI-uttarAdhyayana sUtranA chatrIsa [36] adhyayane bhagavAne kahela che. zrI samavAyAMga sUtra 162 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te A pramANe che (1) vinayakRta, (2) parISaha, (3) cAturaMgIya (4) asaMskRta, (5) akAmamaraNIya (6) puruSavidyA, (7) urabrIya, (8) kapilIya, (9) nemipravajyA, (10) dramapatraka, (11) huzrutapUjA, (12) harikezIya, (13) citra saMbhUta, (14) ISakArIya, (15) sabhikSuka, (16) samAdhisthAna, (17) pApa zramaNIya, (18)saMyatIya, (19 mRgacArikA, (20) anAthapravajayA, (21) samudrapAlIya, (22) rathanemiya, (23) gautamakezIya, (24) samitiya, (25) yajJaya, (26) sAmAcarI, (27) khalu kIya, (28) mokSamArgagati, (29) apramAda, (30) tapomArga, (31) caraNavidhi, (2)pramAda sthAna, (33) kama prakRti, (34) lezyAdhyayana, (35) anagAramArga ane (36)jIvAjIva vibhakti. asurAdhipati camara asurendranI sabhAnI UMcAI 36 chatrIsa jananI che. zramaNa bhagavAna mahAvIranI 36 chatrIsa hajAra AyikAo hatI. catra ane Ase, A be mAsamAM sUrya eka vAra 36 chatrIsa aMgulapramANa pauruSa chAyA kare che. zAsU.75 seMtIsave samavAyameM sattaraha tIrthakara kuMthunAtha bhagavAnane gaNa aura gaNadhara AdikAnirUpaNa have sUtrakAra sADatrIsa (7) saMkhyAvALAM samavAyo batAve che-yusa arahao' ityaadi| TIkArya-kuMthunAtha ahaMta bhagavAnanA sADatrIsa gaNa ane sADatrIsa gaNadhara hatA. haimavata ane hairaNyavata kSetranI jIvAo vistAranI apekSAe 37674 (sADatrIsa hajAra chasa cumetera) jana ane eka ejananA 18 bhAgamAMthI 16 bhAgathI saheja ochI che eTale ke lagabhaga 37674 16/19 yojana che. samasta vijaya, vaijayaMta jayaMta ane aparAjita nAmanI rAjadhAnIonA prAkAra (keTa) 37-37 sADatrIsa-sADatrIsa jana UMcA che. zrudrikA vimAna pravibhakitanA-kAlikazruta vizeSanA-prathama varganA 37 sADatrIsa uddezanakAla kahyA che. kArtika vada sAtamane divase sUrya 37 sADatrIsa aMgula pramANa parUSI chAyA karIne gati kare che pasUtra. 76aaaa zrI samavAyAMga sUtra 163 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aDatIsave samavAyameM pArzvanAtha arhata ke gaNa aura gaNadhara Adi kA nirUpaNa have sUtrakAra ADatrIsa (38) saMkhyAvALAM samavAyAnuM kathana kare che-- 'pAsassa NaM arahao' ityAdi TIkA-purUSazreSTha pArzvanAtha aha Mta prabhunI ADatrIsa hajAra AyikAe uttama rIte AyikA sa Mpa hatI. haimavata ane hairaNya kSetrAnI je jIvAe che temanA dhanupRSTha 38740 (ADatrIsa hajAra sAtase cALIza) cAjana ane eka yeAjananA 19 bhAgamAMthI 10 bhAga pramANathI theADuM chu. vistAranI apekSAe kahela che. haimavata khIjuM kSetra che ane hairaNyavata chaThThu kSetra che. te banne kSetra ja khUdvIpamAM che. tethI te banne kSetrothI yukata jabudvIpanI dakSiNa ane uttara dizAnI vidhi ke je gALAkAra che, te dArI caDAvela dhanuSanA pRSTha jevI lAge che. te kAraNe te banne paridhikhAnuM nAma dhanu pRSTha kahela che. ahIM sudhI AkAzanA pradezAnI je sarala 5kitae che te jIvA-pratyaMcA jevI hAvAne kAraNe tene jIvA kahe che girirAja merUpa tanA bIjo kAMDa 38 ADatrIsa hajAra UMcA che. kSudrikA vimAna pravibhakitanA kAlizrata vizeSanA-khIjA vargImAM ADatrIsa (38) uddezanakAla kahela che kAlikAzruta vizeSa ke je kSudrikA vimAMna pravibhakitane oLakhAya che, ane je aMga khAhyazruta rUpa che tenA viccheda thavAthI te hAla upalabdha nathI. sumerU parvatane 'asta' nAma ApavAnu kAraNa e che ke sUrya tenI pAchaLa AvI jAya che tyAre sUrya asta pAmyA vyavahAramAM kahevAya che. aa. chachaNA zrI samavAyAMga sUtra 164 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ unacAlIsane samavAya meM avadhijJAniyoM kI saMkhyA Adi kA nirUpaNa have sUtrakAra ogaNacAlIsa [9] saMkhyAvALAM samavAyAnuM kathana kare che-- "nabhinna La go'rUsthAi TIkA naminAtha ahata prabhunA niyata kSetrane viSaya karanArI avadhijJAnIonI saMkhyA egaNacAlIsa seA (3900) hatI. kSetreAnI maryAdA [hada] batAvanAra heAvAthI je kalakalpa pa tA che temane kulapati kahe che. je rIte leAkamAM kuLa maryAdAkArI hAya che e ja rIte kSetrAnI maryAdA karanAra pava tA hoya che. te kulapatA samayakSetra-aDhI dvIpa mAM 39 ogaNacAlIsa kahela che, je A pramANe che-trI[30] va dharaparvata,(5) maMdarAcala ane cA[5]iSucAra pata. vadhara parvatanA 30 trIsa prakAra che--jabudvIpamAM 6, dhAtakI khaMDanA pUrva krizA mAM 6 ane pazcimakrizAdha mAM 6, A rIte 11, tathA puSkarAnA pUrva ane pazcimAmAM maLIne 12. A rIte 6-12-12 - 30 thai jAya che. pAMca madAcala A pramANe che-ja bUDIpamAM eka, dhAtakI khaMDamAM 2 ane puSkarAmAM 2 cAra iSukAra pata A pramANe che-je dhAtakI khaMDa ane puSkarAnI pUrva pazcima dizAnAM vibhAjaka che valayAkRti dhAtakI khaMDanA pUrvAdha ane pazcimA` evA e bhAga che. pUrvAdha ane pazcimA tu vibhAjana e e dakSiNAttara vistRta iSukAra padegtAthI ja thAya che. e ja jAtanA e paryaMta puSkarAmAM paNa che. teo khANanA jevA hevAthI ikSvAkAra athavA dhukAra patA kahevAya che. A rIte te badhA pavate maLIne ekadare 29 egaNacAlIsa kulapata thai jAya che. khIjI, ceAthI, pAMcamI, chaThThI ane sAtamI pRthvImAM maLIne ekadare 39 ogaNacAlIsa lAkha narakAvAsa che. te A pramANe che--khIjI pRthvImAM 25 pacIsa lAkha, cethI pRthvImAM dasa lAkha, pAMcamI pRthvImAM pAMca lAkha, chaThThI pRthvImAM 1 lAkhamAM pAMca ochAM, ane sAtamI pRthvImAM phkata pAMca jJAnAvaraNIya, mAhanIya, gAtra,ane Ayu, e cAra karmAMnI eka Mdare uttara prakRtie 39 egaNacAlIsa che. te A pramANe che-jJAnAvaraNIyaka'nI pAMca, mehanIyakanI 28, gAtranI che, ane AyunI cAra sU. 78 / zrI samavAyAMga sUtra 165 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAlIsave samavAya meM ariSTanemi ahitake sAvi AdikA nirUpaNa have sUtrakAra cAlIsa (40) saMkhyAvALAM samavAyanuM kathana kare che-"go . NaM arihanemissa" ityAdi / TIkArtha--ahaMta ariSTanemi prabhunI cAlIsa hajAra AyikAo hatI. sumeru parvatanI cUlikAnI UMcAI cAlIza (40) jananI kahI che. zAntinAtha bhagavAna 40 cAlIsa dhanuSa pramANa UMcA hatA. nAgarAja bhUtAnaMda nAgakumAranA cAlIza lAkha bhavanAvAsa kahyA che. mudrikAvimAna pravibhakitanA trIsa vargamA 4 (cAlIza) uzanakAla batAvyA che. phAgaNa mAsanI pUrNimAne divase sUya 40 cAlIsa aMgalapramANe paurUSI chAyA karate bhramaNa kare che. kArtika pUrNimAne divase paNa e ja pramANe bane che. mahAzukrakalpamAM cAlIza (40) hajAra vimAnAvAsa che. sU 79 aMgatAlIsa samavAya meMnaminAtha arhatake sAvikAryo Adi kAnirUpaNa have sUtrakAra ekatAlIza (41) saMkhyAvALAM samavAyanuM kathana kare che- 'namissa NaM arahao' ityaadi| TIkArtha -neminAtha bhagavAnanI ekatAlIza (41) hajAra ArthikAo hatI. A cAra pRthvImAM ekatAlIza (41) lAkha narakAvAse kahela che, te A pramANe che-ratnaprabhA nAmanI pRthvImAM 30 trIsa lAkha. paMkaprabhAmAM 10 dasa lAkha, tamaHprabhAmAM eka lAkhamAM pAMca ochA, ane tamastamAmAM pAMca narakAvAsa che. mahatI. vimAna pravibhakitanA prathama vargamAM ekatAlIza (41) uddezanakALa kahela che. sU.80 zrI samavAyAMga sUtra 166 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bayAlIsa ve samavAya meM zramaNa bhagavAn mahAvIra ke thAmaya paryAyAdikA nirUpaNa have sUtrakAra beMtAlIza (42) saMkhyAvALAM samavAyanuM kathana kare che- vamaLa mAM mahAvIre rUAra ! TIkA-zramaNa bhagavAna mahAvIra kara beMtAlIsa varSathI thoDA vadhAre samaya sudhI zramaNa paryAya pALIne siddha thayAM, buddha thayAM, parinivRta thavAM, saMsArathI mukata thayAM ane zArIrika ane mAnasika duHkhothI rahita thayAM. bhagavAnanI sthAvasthA 12 bAra varSa ane dazA sADAcha mAsa sudhI rahI hatI. keliparyAya 30 trIsa varSathI De ocho samaya rahI. A rIte beMtAlIza (42)varSathI cheDo vadhu samaya sadhInI zramaNa paryAyanuM pAlana karyAnuM ghaTAvI zakAya che. je bUdvIpanI antima jagatI-koTathI laIne gorakhUbha nAmanA AvAsa parvatano je chevaTano aMtabhAga che te vyavadhAnanI apekSAe beMtAlIza (42) hajAra ejana dUra kahela che e ja pramANe cAre dizAomAM paNa dakabhAsa, zaMkha, dakasImA, e traNa parvate paNa 4ra-kara (beMtAlIza, beMtAlIza hajAra cojana dUra che. dhAtakIkhaMDene gherIne AvelA kAleda nAmanA samudramAM 42 betAlIza candramAM bhUtakALamAM prakAzatA hatA, vartamAnakALamAM prakAze che ane bhaviSyamAM prakAzaze. eja pramANe tyAM kara beMtAlIza sUrya prakAzatA hatA, prakAze che ane bhaviSyamAM paNa prakAzaze, saMmUchima janmavALA bhujaparisa nuM utkRSTa AyuSya beMtAlIza (42) hajAra varSanuM kahyuM che. beMtAlIza prakAranAM nAmakama kahyAM che, je A pramANe che-je karmanA udayathI A nAraka che, A tiryaMca che. A manuSya che, A deva che, te prakArane vyapadeza thAya che, te gati. nAmakarma che jenA udayathI jIva ekendriya Adi paryAyavALe thAya che, te jAtinAmakarma che. jenA udayathI audArikAdi zarIra jIva dhAraNa kare che te zarIra nAmakarma che 3. jenA udayathI zarIranA aMgarUpa sira vagerenI ane upAMgarUpa AMga zrI samavAyAMga sUtra 167 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ LIo vagerenI judI judI racanA thAya che te zarIrAMgopAMga nAmakarma che. pahelAM grahaNa karela audArika Adi pudgalenI sAthe navIna grahaNa karela pudgalene je saMbaMdha karAve che tene zarIrabaMdhananA makama kahe che. (5) jenA udayathI baddha pudgala vividha AkAramAM vyavasthita thAya che tene "zarIrasaMghAta nAmakarma kahe che (6) jenA udayathI hADakAMonI te pramANenI zakitane kAraNarUpa viziSTa racanA thAya che, tene saMhanana nAmakarma kahe che. (7) jenA udayathI zarIrane vividha AkAra bane che, tene saMsthAna nAma karma kahe che. (8) jenA udayathI zarIramAM pAMca vaNuM thAya che tene varNanAma karma kahe che. (9) jenA udayathI zarIramAM sugaMdha ke dugadhane udaya thAya che tene gaMdhanAmakarma kahe che.(10) jenA udayathI zarIramAM pAMca rasa udita thAya che te karmane rasanAmakarma kahe che. (11) jenA udayathI zarIramAM ATha prakAranA sparza anubhavAya che te kamane "spazanAmakarma kahe che. (12) jenAudayathI zarIra gurU ke laghu pariNAma prApta na karatAM agurU laghurUpe pariName che te kamane "agurulaghunAmakarma kahe che. (13) jenA udayathI pitAnA ja zarIramAM parivardhamAna prati jihavA, cora dAMta Adika dvArA upaghAta thAya che te kamane upaghAta nAmakarma kahe che. (14) jenA udayathI jIva anyane darzana ke vANIthI niprabha karI nAkhe te kamane parAghAta nAmakarma kahe che. tenA udayathI jIvamAM evI sthiti utpanna thAya che ke tene kAraNe te bIjAne mATe duSpaSa (ajeya) banI jAya che. tathA mahAtejasvI banIne te darzanamAtrathI athavA vANInI caturAIthI meTAmAM moTI sabhAnA zrotAone cakti ane kSabhita karI nAkhe che. ane tyAM viradhInI pratibhAnuM khaMDana karI potAnI pratiSThA jamAve che. (15) jenA udayathI jIva eka bhavamAMthI bIjA bhavamAM jAya che te karmane "AnupUvI nAmakarma kahe che. (16) jenA udayathI jIvane zvAsa zrI samavAyAMga sUtra 168 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane niHzvAsanI prApti thAya che tene ucchavAsa nAmakarma kahe che. (17) jenA udayathI kudaratI rIte anuNa jIva zarIra paNa sUrya maMDala gata pRthvIkAyika jIvanA zarIranI jema uSNa prakAzavALA thAya che te karmane "Atapana makkama kahe che. (18) jenA udayathI uSNatva rahita jIva zarIra paNa candra maDalaratna ane auSadhinA je zIta prakAza Ape che te karmane udyota nAmakarma kahela che. (19) jenA udayathI jIva zubha ane azubha gatithI yukta bane che te karmane vihAgati nAmakarma kahe che. haMsAdikanA jevI cAla-gati hevI te zubha vihAgati che ane gaddhA, UMTa AdinA jevI cAla hovI te azuvihAgati kahevAya che. (20) je karmanA udayathI svataMtra rIte gamana karavAnI zakita prApta thAya te kamane "trasanAmakama" kahe che, (21) jenA udayathI svataMtra rIte gamana karavAnI zakita prApta na thAya te karmane sthAvaranAmakarma kahe che. (22) jenA udayathI carmacakSuthI jaI na zakAya tevA sUkSma zarIranI prApti thAya te kamane "sUkSamanAmakarma kahe che. (23) jenA udayathI carmacakSu vaDe joI zakAya tevA zarIranI prApti thAya te karmane 'bAdaranAmakarma kahe che. (24) jenA udayathI svayegya paryAsinI pUrNatA hoya te karmane paryApta nAmakarma kahe che, (25) jenA udayathI jIvane svayoga paryAptinI pUrNatA na hoya te kamane aparyApta nAmakarma kahe che (26) je karmanA udayathI ana ta nuM eka ja sAdhAraNa zarIra hoya te karmane "sAdhAraNa zarIra nAmakarma" kahe che. (27) jenA udayathI jIvane bhinna bhinna zarIranI prApti thAya te karmane pratyeka zarIra nAmakarma kahe che. (28) jenA udayathI jIvane dAMta Adi avayava sthira rUpe prApta thAya te karmane "sthira nAmakarma kahe che. (29) jenA udayathI asthira bhra, jibha Adi prApta thAya te karmane asthira nAmakarma kahe che. (30) jenA udayathI zubha zira AdinI prApti thAya che te kamane zubhanAmakama" kahe che. (31) jenA udayathI caraNa Adi azubha avayavonI utpatti thAya che kamane "azubhanAmakarma kahe che. (32) jenA udayathI ja upakAra Adi na karavA chatAM paNa saunA manane AnaMda Ape te kamane "subhaga" zrI samavAyAMga sUtra 169 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAmama kahe che, (33) jenAM UdayamAM UpakAra Adi karavA chatAM paNa jIva anyane khuza karI zakatA nathI te karmAMne 'dula ganAmaka kahe che. (34) jenA udayathI jIvane zrotAjane ne priya lAge tevA svaranI prApti thAya te karmAMne 'susvara karmI kahe che. (35) ane jenA udayathI zrotAone priya lAge tevA svaranI prApti na thAya te karmAne duHsvara nAmakama kahe che. (36) jenA udayathI jIvane bahu mAnya vacananI prApti thAya te karmAMne AyanAmakama' kahe che. (37) jenA udayathI bahumAnya vacananI prApti na thAya te kamane anAdeyanAmakama kahe che.(38) jenA udayathI jIvane AkhA sa`sAramAM yaza ane kIti phelAya te kamane yazaHkIti nAmakama` kahe che. (39) jenA udayathI jIvane yaza ane kItinI prApti na thAya te kamane ayazakIti nAmaka kahe che, (40) je kamanA udayathI zarIramAM be hAtha, e paga, mastaka, pRSTha, vakSa:sthula ane peTa, e ATha aMgeAnI tathA keza, zmazra nakha, kAna, nAsikA ane AMgaLIe Adi upAMgAnI yAgya sthAne racanA thAya te ka ne nirmANu nAmaka kahe che, (41)A kama sUtradhAra sutAranI jema zarIranA aMga ane upAMganI ceAgya sthAne vyavasthita rIte racanA kare che. jenA uddhI ATha mahAprAtihAya Adi34cAtrIsa atizaya pragaTa thAya che te kamane tItha' kara nAmakama kahe che. 42 subhaga durlIMga ane Adeya prakRtiyAnuM svarUpa darzAvavA mATe ujjai' kahIne je gAthAzeA ahIM ApyA che temanA artha A pramANe che--"anuva ! vi yakULa roDa vigo tapta sumananAnuo"--koInA upara upakAra na karavA chatAM paNa je aneka lekeAne priya thAya te tenA subhaganAmaka nA udaya che ema samajavu' udAravALo viTTuna duSkara mune 3 namuTyuM" jenA durlIMga nAmaka nA udaya thAya che te vyakita upakAra kare chatAM paNa bIjAne gamatI nathI bAvApnA munasTopa niAvo jenA Adeya nAmaka nA udaya hAya che tenA vacanA samasta lAphA dvArA grAhya mAnya ane che zrI samavAyAMga sUtra 170 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lavaNasamudranI Avyantarika velA-jaLamALA-lavaNa samudranI upara jatI ane aMdara ghusatI jaLamALAne 42 betAlIsa hajAra nAgakumAra de dhAraNa kare che, aMgabAhya kAlika zrata vizeSanA bIjA vargamAM 42 beMtAlIsa uzanakALa che. te vimAna pravibhakita hAlamAM naSTa thaI hovAthI upalabdha thatI nathI pratyeka avasarpiNIne pAMcama ane chaThTho A kALanI apekSAe 42-42 beMtAlIsa beMtAlIsa hajAra varSane batAvyuM che. sU. 81 - teMtAlIsa samavAyameM karmavipAka ke adhyayanAdi kAnirUpaNa have sUtrakAra teMtAlIsa (43) saMkhyAvALAM samavAyanuM kathana kare che tevAliisN kammavivAgajjhayaNA pannattA" ityadi ! TIkAIpuNya pApa rUpa kAmanA je manda tIvra Adirasa che. te rasanI je prakarSAvasthA che te avasthAnuM pratipAdana karanAra teMtAlIsa (43) adhyayana kahyA che ahIM vipAka zabda rasanI prakaSavasthA darzAvanAra che hAlamAM te adhyayane upalabdha (prApyo nathI. paNa vipAkazrata nAmanuM je agiyAramu aMga che temAM puNya pApa rUpa karmaphaLanuM pratipAdana karanArA vIsa adhyayane ja upalabdha che pahelI, cothI ane pAMcamI. e traNa pRthvIomAM nArakAvAsanI saMkhyA 43 tetAlIsa lAkha che. pahelI pRthvInA 30 trIsa lAkha narakAvAsa, cothI pathvInA 10dasa lAkha ane pAMcamI pRthvIne traNa lAkha maLIne kula 43 tetAlIsa lAkha narakAvAsa thAya che. jaMbudrI panAmanA dvIpanI pUrva dizAmAM Avela je taddana antima pradeza che tyAMthI gaustubha avAsa parvatano je paratve caramAta pradeza che te vyavadhAnanI apekSAe 43 teMtAlIsa hajAra jana dUra che. e ja rIte cAre dizAomAM paNa dakabhAsa, zaMkha, ane dakasImana, e traNa parvatane paratvesarvAntima bhAga-taddana chevADAno bhAga eTalo ja dUra che mahAlikA vimAna pravibhakitanA-aMga bAldA kAlika zrata vizeSanA trIjA vargamAM teMtAlIsa [43] uddezanakAla kahela che. sU 8rA have sUtrakAra 44 cuMvALI saMkhyAvALAM samavAnuM kathana kare . vAlIka zrI samavAyAMga sUtra 171 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caucAlIsave samavAyameM RSibhASita adhyayana kAnirUpaNa " pratyAri! TIkAtha-cuMmALIza (44)adhyayana RSibhASita che. te adhyayana devakathI cavIne AvelA RSi dvArA kathita thayA che evuM pratipAdita thayela che. vimalanAtha aha. tanA cuMmALIsa (44) purUSayuga-ziSya praziSya AdinA kamathI prApta aneka purUSa kame krame siddhigati pAmyA che, buddha, mukta, parinivRta ane samasta dukhethI rahita thayA che. nAgakumAranA dhAraNa nAmanA nAgendranA cuMmALIza (44) lAkha bhavanAvAsa che. mahAlikA vimAna pravibhakitanA aMgabAhya kAlika zruta vizeSanA cothA vargamAM (4) cuMvALIsa uddezakALa kahyA che. sU. 83 pitAlIsa samavAyameM kSetrAdi kAnirUpaNa havesUtrakAra pistAlIsa (45) saMkhyAvALA samavAnuM kathana kare che- mAhave rUAra ! TIkAtha-kAlapalakSita kSetra eTale ke manuSya kSetra-aDhI dvIpa-laMbAI ane pahoLAInI apekSAe pistALIsa [45] lAkha ejanane kahyo che. pahelI pRthvInI vRttAkAra vizAla naraka ke je prathama prastAranA madhya bhAgamAM Avela che. ane je vizALa ane mukhya hovAthI narakendranA nAme oLakhAya che. te laMbAI pahoLAInI apekSAe pistALIza(45)lAkha jananI che. e ja pramANe saudharma ane IzAna kalpanA prathama prastAramAM cAra vimAnonA vacce raheluM udgha vimAna ke je goLAkAra che. tathA vizALa ane mukhya hovAthI je vimAnendrane nAme oLakhAya che, te paNa laMbAI pahoLAInI apekSAe 45 lAkha jananuM che. ISa~AgubhAra nAmanI siddha zilA paNa laMbAI ane pahoLAInI apekSAe 45 lAkha jananI che. dharmanAtha ahata prabhunI uMcAI pistAlIsa (45) dhanuSa pramANe hatI. sumerU parvatanI cAre dizAothI jabUdvIpanI jagatI (kera) nuM pistAlIsa pistAlIsa hajAra yojanAnuM aMtara kahela che. samasta aDhidvIpanA nakSatroe pistAlIsa muhUrta sudhI candra sAthe vega zrI samavAyAMga sUtra 172 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ joDaye hateA, vartamAna kALamAM joDe che ane bhaviSyamAM paNa joDaze. uttarApapadavALA traNa nakSatro, eTale ke uttarAphAlgunI, uttarASADhI, uttarAbhAdrapadA, e traNa nakSatro tathA punava`su, hiNI ane vizAkhA e traNa nakSatra maLIne kula cha nakSatro pistA LIsa (45) muhUta sudhI candranI sAthe sa'ceAga kare che. mahAlikA vimAna pravibhakita aMgabAhya kAlika zruta vizeSanA pAMcamA vargamAM 45 uddezanakALa kahela che.sU 84 chiyAlIsave samavAyameM daSTivAda ke svarUpakA nirUpaNa have sUtrakAra chetAlIsa (46) saMkhyAvALAM samavAyA pragaTa kare che. 'viddhivAyarasa La' sthAdhi ! TIkA draSTivAda nAmanA khAramAM aMganAM cheMtALIsa(46)mAtRkApada kahela che. utpAda vyaya ane dhrauvya e traNa padyane 'mAtRkA' kahe che. padma eTale bheda bAramAM aganA evA mAtRkA bheda 46 chetAlIsa kahyA che brahmI lipinA 46 cheMtAlIsa mAtRkAkSaramULAkSara kahyA che. * * huM ane e cAra sivAyanA 12 khAra akArAdi la svarAkSara, kArathI jJa kAra sudhInA 25 pacIsa vyaMjanA, ya. 2, la, za, Sa, sa, ha ane kSa e nava pramANe kula 46 cheMtAlIsa mULAkSara thAya che. prabhajana nAmanAM vAyukumArendranA 36 chatrIsa lAkha bhavanAvAsa kahyA che. sU. 85NA seMtAlIsave samavAyameM pravacana mAtRkA ke akSarAdi kA nirUpaNa have sUtrakAra suDatAlIsa (47) sa`khyAvALAM samavAyAnuM kathana kare che, -navALuM carita' tyAdi ! TIkA----jyAre sUrya sapUrNa` Abhyantara maMDaLamAM thaine bhramaNa kare che tyAre te 47263 21/60 ceAjana dUra rahevA chatAM paNa jabudvIpamAM rahetA manuSyeAnI cakSuindriyanA viSaya bane che-najare paDe che. tenu tAtparya A pramANe che. eka lAkha ceAjana vistAra zrI samavAyAMga sUtra 173 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vALA jaMbudvIpamAMthI traNa sATha (360) yajana vadhe che. te samasta Abhyantara sUryamaMDalanA vistAra che. tenA paridha 35089 yojanAno che. ATalA parikSetrane sUrya 60 sAITha muhUrtamAM oLaMge che. tethI tene 60 sAITha vaDe bhAgatAM eka muhUrtamAM sUryanI gati pAMca hajAra basa ekAvana (parapa1) yojana ane eka jananA 60 sAITha bhAge mAM 29 ogaNatrIsa bhAga jeTalI-eTale ke para51 29/60 jana thAya che. tathA je samaye sUrya Abhyantara maMDalamAM paribhramaNa kare che te samaye 18 aDhAra muhUrtane divasa thAya che. tenAthI khardhA 9 nava muhUrta bAkI rahe che. eka muhUrtanI gati sAthe te nava muhUtto guNAkAra karatAM 472 63 21/6 jana Ave che, eTale dUrathI paNa sUrya ahIMnA mANasonI najare paDe che. sthavira agnibhUti 47 suDatAlIsa varSa sudhI gRhasthAzramamAM rahyA hatA. tyAra bAda temaNe muMDita thaIne sAdhu avasthA dhAraNa karI hatI sU. 86 aDatAlIsa ve samavAya meM cakavartI ke nagarAdi kAnirUpaNa have sUtrakAra aDatAlIsa (4) saMkhyAvALA samavAyanuM kathana kare che-- merA no rUtyAra! TIkAtha-pratyeka cakravatinA aDatAlIsa (48)hajAra pattana hoya che. jyAM aneka dezanI cIjo vecAvA mATe ekatra thAya che. te sthAnane pattana kahe che. ahata bhagavAna dharmanAthane samUha-gaNasamUha aDatAlIsa(48) hato ane gaNadhare paNa 48 aDatAlIsa hatA. sUryamaMDala viSkabhanI apekSAe 48 48/61 jana pramANa che. sU. 87 have sUtrakAra egapacAsa (49) saMkhyAvALAM samavAyanuM kathana kare che - 'satta satta bhiyAe NaM' ityAdi ! zrI samavAyAMga sUtra 174 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ unacAve samavAyameM bhikSapratimA Adi kA nirUpaNa TIkArca-49 ogaNapacAsa divasomAM ekaso cha- (196) bhikSAthI-eTale ke 49 ogaNapacAsa divasamAM ekaMdare 16 ekase chananuM annapAnanI datti grahaNa karIne sAtamI bhikSapratimAnuM sUtramAM kahyA pramANe ArAdhanA thAya che ke e gaNapacAsa divasamAM sAta saptAha thAya che. temAM pahelA saptAhanAM pahele divase anna ane pAnanI 1-1 datti grahaNa karAya che. bIje divase anna ane pAnanI be-be dattiya grahaNa thAya che. A pramANe sAta divasa sudhI anna pAnanI eka eka dattino vadhAro karatA karatAM sAtame divase annanI sAta datti ane pAnanI (pravAhInI) sAta dakti grahaNa karAya che. A rIte 1, 2, 3, 4, 5, 6 ane 7 no saravALo 28 aThayAvIsa thAya che. ATalI prathama saptAhanI dattio thAya che, 28 aThayAvIsa dattione 7 sAta vaDe guNatAM sAta saptAhanI ekaMdare 196 eka cha- datti thAya che. athavA prathama saptakamAM pratidina annapAnanI eka eka datti levAthI kula 7 sAta datti thAya che. bIjA saptAhamAM 2-2 dariyo levAthI kula 14 datti thAya che. e pramANe sAtamAM saptAhamAM pratidina 7-7 datti levAthI kula 49 datti thAya che. A rIte pahelA saptAhanI 7 sAta bIjA saptAhanI 14, cauda trIjA saptAhanI 21, ekavIsa cethA saptAhanI 28, aThayAvIsa pAMcamAM saptAhanI 35 pAMtrIsa chaThThA saptAhanI 42, beMtAlIsa ane sAtamAM saptAhanI 49 ogaNapacAsa dariye maLIne 49 divasanI 196 datti thAya che. devamurU ane uttarakurU e be bhega bhUmimAM 49 divasamAM manuSya yauvanasaMpanna banI jAya che. te indriya jIvonI utkRSTa sthiti 49 divasanI kahI che. bhAvArtha-bhikSu pratimAo bAra hoya che temAM je sAtamI bhikSapratimA tenI ArAdhanA 49 ogaNapacAsa divasamAM thAya che. te divase mAM annapAnanI kula 196 eka cha-- datti levAya che. videha kSetramAM meru ane nIla parvatanI vacce ardhacaMdrAkAra bhAga ke jenI pUrvapazcima sImA tyAMnA be parvatathI nakakI thAya che, te uttara kune nAme oLakhAya che ane merU tathA niSadha parvatanI vacceno evo ja ardhacandrAkAra bhAga devakune nAme oLakhAya che. uttarakurU ane devakuru e banne kSetro videha kSetronA ja bhAga che, chatAM paNa te kSetromAM yugalikanI vastI zrI samavAyAMga sUtra 175 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hovAthI temane bhinna rUpe oLakhavAmAM Ave che. tyAM utpanna thayela manuSya 49 ogaNapacAsa divasomAM ja tarUNa bane che teIndriyajInI bhavasthiti 49 ogaNapacAsa rAtadinanI che. | sU. 88 pacAsave samavAya meM bisa munisuvrata nAtha ke sAvi Adi kAnirUpaNa have sUtrakAra pacAsa (50) saMkhyAvALAM samavAye darzAve che-"duni putrayss NaM arahao" ityAdi ! TIkAI-munisuvrata prabhunI pacAsa hajAra ArthikAe hatI. caudamAM tIrthakara anaMtanAtha bhagavAnanI UMcAI pacAsa dhanuSa pramANa hatI. puruSotama nAmanA vAsudevanI uMcAI pacAsa dhanuSa pramANa hatI. samasta dIrdha vaitADhaya parvatane vistAra pacAsa pacAsa ejanane kahyo che. lAntaka kapamAM pacAsa hajAra vimAnAvAsa che. samasta tamistraguphA khaDakaprapAta guphAonI laMbAI 50-50 jananI kahI che. samasta kAMcanaparvata zikharatalamAM laMbAInI dRSTie pacAsa, pacAsa ejananA kahela che. | bhAvArtha-A sUtradvArA sUtrakAre pacAsa saMkhyAvALAM samavAyenuM kathana karyuM che. temAM munisuvrata bhagavAna, anaMtanAtha bhagavAna, ane puruSottama nAmanA vAsudevanAM zarIranI uMcAI 50-50 dhanuSanI darzAvI che. jeTalA dIrghavaitADhaya parvate che te badhAnI UMcAI pacAsa ejananI kahI che. lAntaka nAmanA chaThThA ka95mAM vimAna nonI saMkhyA pacAsa hajAranI che. samasta tamisaguphAkhaMDaka prapAta guphAo pa0-50 jananI laMbAIvALI che. samasta kAMcane tenAM zikharanAM tala pacAsa pacAsa jananI laMbAIvALAM kahyA che te kAMcana parvate uttara kurumAM AvelA je nilahAdika pAMca da (saravare) che te pratyekanI pUrva ane pazcime 10-10 che. A rIte pace hRdanA te 100 se thAya che. e rIte niSadha Adi pAMca mahAhadomAM pratyeka hadanI pUrva pazcima dizAmAM paNa temanI saMkhyA 100 sonI che. jambudvIpamAM AvelAM te badhAM kAMcanaparvate ekaMdara 200 baso che. te ekaso jana ucAM che. temane vistAra taLeTImAM 100 se janane che. kAMcana patra jevAM kamaLe tyAM thatAM hovAthI tathA kAMcana nAmanA devanAM AdhipatyamAM hevAthI te parvate kaMcana parvatane nAme oLakhAya che. sU. 8lA zrI samavAyAMga sUtra 176 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IkyAvanave samavAya kAnirUpaNa have sUtrakAra pa1 (ekAvana) saMkhyAvALAM samavAya darzAve che.- navae vaMmara phAra! TIkArya-AcArAMga sUtranA prathama zrutaskaMdhanA zastrapariNA Adi nava adhyayananA kula (ekAvana) uzanakALa kahela che. asuronA rAjA camaraasurendranI sudharmA sabhA 5100 thaMbhevALI che. bali asurendranI sabhA paNa evI ja che. suprabha nAmanA cothA baLadeva ke je vartamAna avasarpiNImAM thayA che, te pitAnuM ekAvana lAkha varSanuM AyuSya bheLavIne siddha thayA, buddha thayA, A saMsArathI mukata thayA, parini. vRta thayA ane samasta dukhethI rahita thayA darzanAvaraNa kamanI nava (9) uttara prakRtti ane nAmakarmanI beMtAlIsa(42)prakRti, e bane maLIne ekAvana(51) thAya che. tethI dazanAvaraNa ane nAmakarma e bannenI ekAvana uttara pravRti kahI che. bhAvArtha-AcArAMga sUtrano je pahele zrataraka dha che temAM zAstrapariNA nAmanuM je paheluM adhyayana che temAM sAta uddeza che, tethI tenA sAta ja uddezanakALa che. lakavijaya nAmanA bIjA adhyayanamAM cha udeza ane cha uddezakALa che. zItAgaNIya nAmanAM trIjA adhyayanamAM cAra uddeza ane cAra uddezakALa che, samyakatva nAmanA cothA adhyayanamAM cAra uddeza ane cAra uzanakALa che. lokasAra nAmanA pAMcamAM adhyayanamAM cha uddeza ane cha uddezanakALa che. dhUta nAmanA chaThThA adhyayanamAM pAMca uddeza ane pAMca udezanakALa che. vicacheda pAmelA mahAparijJA nAmanA sAtamAM adhyayanamAM sAta vimekSa nAmanA AThamAM adhyayanamAM ATha ane upadhAna zrata nAmanA navamAM adhya. yanamAM cAra, uddeza ane eTalA ja uddezanakALa che. A rIte 7-6-4-4-6-5 7 8-4 maLIne ekaMdare 51 (ekAvana) uddeza ane pa14 uddezanakALa che jayAM jeTalA uddeza che eTalA ja tyAM mRtopacAra rUpa uddezanakALa che. nidrAdika pAMca tathA cakSudarzanAvaraNIya Adi 4, e pramANe darzanAvaraNIyanI nava prakRti che beMtALIsamAM samavAyAMgamAM nAmakarmanI beMtAlIsa prakRti kahevAmAM AvI che. bAkInAM padone bhAvArtha saraLa che sU. 905 zrI samavAyAMga sUtra 177 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAvanave samavAya mohanIyakarma ke bAvana nAmAdi kA nirUpaNa have sUtrakAra bAvana (para) saMkhyAvALAM samavAyanuM kathana kare che- dajikara ' tyA ! TIkAI-mohanIyakarmanAM bAvana nAma che, je A pramANe che -(1) krodha, (2) kopa, (3) roSa, (4) doSa, (5) akSamA, (6) saMjavalana, (7) kalaha (8) cADiya (9) laMDana, (10) vivAda, (11) mAna, (12) mada, (13) darpa, (14) staSNa, (15) A karSa (16) garva, (17) parasparivAda (18) AkAza (19) apakarSa, (20) unnata, (21) unnAma, (22) mAyA, (23) upadhi, (24) niSkRti, (25) valaya, (26) grahaNa, (27) chAdana, (28) kalka, (29) kurUka, (39) daMbha, (31) kUTa, (32) jihavA, (33) kilivaSa, (34) anAcaraNutA (35) gRhanatA, (36) vacanatA, (37) parikuMcanatA, (38) sAtiyoga, (39) lela, (40) IchA, (41) mUccha, (42) kAMkSA (43) gRddhi. (44) tRSNa, (45) bhidhyA, (46) abhidhyA, (47) kAmAzA, (48) bhegAzA. (49) jIvitAzA, (50) maraNAzA, (51) naMdI ane (1ra) rAga. stupa nAmane avAsa parvata, ke je pUrva dizAmAM lavaNa samudranI madhya. mAM che ane lavaNasamudranI velA (jala taraMga) ne rekanAra nAgakumAra devanuM nivAsa sthAna che, te pUrvanA taddana AkharI bhAgathI valayAmukha mahApAtAla kalazanA pazcima cheDAnA bhAga sudhI vyavadhAnanI (aMtaranI) dRSTie (bAvana) para hajAra yojana dUra zrI samavAyAMga sUtra 178 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. e ja rIte dakSiNa dizAmAM Avela dagabhAsa nAmanA paryaMta ane ketuka nAmanA pAtAlakalazanuM, pazcima dizAmAM Avela zaMkhapata ane cUpaka nAmanA pAtAlakula. zatru, tathA uttara dizAmAM AvelA dakasImana paryaMta ane izvara nAmanA pAtA. lakalazanuM vyavadhAna-aMtara samajavAnu che. eTale ke te aMtara bAvana hajAra ceAjanavu che. tenuM tapa` A pramANe che-lavaNasamudramAM pUrvAdika cAra dizAomAM kramazaH paMcANu ceAjana hajArane gherIne eka eka hajAra ceAjananA vistAravALA gAstUpa Adi cAra mahApAtAlakalaza che. pUrvAdizAmAM vaDavAmUkha che dakSiNa dizAmAM ketuka che, pazcima dizAmAM yUpaka ane uttaradizAmAM Izvara nAmanA mahApAtAlakalaza che. tathA ja khUdvIpanI jagatI(keATa)thI42-42 hajAra yojanane gherIne eka eka hajAra ceAjananA vistAravALA geAstUpa Adi 4 padegtA velandhara nAgarAjanA nivAsasthAnarUpa che. 95 hajAra yeAjanamAMthI 43 hajAra yeAjana bAda karavAthI te patA ane kalaze| vaccenu aMtarapara-para hajAra ceAjananu` AvI jAya che. jJAnAvaraNIya, nAmakarma, ane antarAyaka e traNenI maLIne khAvana(para)uttara prakRtiyA thAya che. te A pramANe thAya che-jJAnAvaraNIya kanI pAMca [5) nAmakamanA 4ra (beMtAlIsa ane aMtarAyakanI pAMca (5) matijJAnAvaraNa, zrutajJAnAvaraNu, avadhijJA nAvaraNa, mana:parya vajJAnAvaraNu ane kevaLajJAnAvaraNu e pratyeka jJAnAvaraNIya kanI pAMcapAMca prakRtiyA che. dAnAntarAya, lAbhAntarAya, bhegantArAya upabhAgAntarAya ane vIryAntarAya e pAMca prakRtiye antarAyakarmInI che kheMtAlIsa sakhyAvALAM samavAyamAM nAmakanI gati, jAti Adi kheMtAlIsa (42) prakRtiyA gaNAvI devAmAM AvI che. saudhama sanatsumAra ane mAhendra e traNa kalpAmAM maLIne khAvana (para) lAkha vimAnAvAsa kahela che. zrI samavAyAMga sUtra 179 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvArtha-sUtrakAre A sUtra dArA bAvana samavAyanuM kathana karyuM che. temAM temaNe mohanIya karmanA je krodha, Adi bAvana nAma batAvyAM che temAM pahelethI vivAda sudhInAM dasa nAma krodha kaSAyanAM che. "mAnathI laIne unAma sudhI 11 nAma mAna kaSAyanAM che "mAyAthI laIne sAtiga sudhInA sattara (17)nAma mAyA kaSAyanAM che. ane lebhathI laIne rAga sudhInA cauda (14) nAma lebhakaSAyanA che. A rIte mehanIya karmanA avayavarUpa krodhAdika kaSAyenA bAvana (52) nAma che mehanIya karmanA nathI chatAM paNa sUtrakAre temane mehanIya karmanA nAme kahyAM che te avayavamAM samudAya--avayavInA upacArathI kahela che. bAkInAM padono bhAvArtha saraLa che. sU. 91 tirapana samavAyame devaku uttarakurukSetrane jIvA Adi kAnirUpaNa have sUtrakAra tepana (53) saMkhyAvALAM samavAyo batAve che." uttarakuruyAo ityAdi ! / TIkArtha- AyAma(laMbAI)nI apekSAe devakuru ane uttarakurU ane kSetranI bane javAo 53-53 tepana tepana) hajAra ejanathI thoDI vadhAre kahI che. mahAvina mavana ane rUkamI parvatanI jIvAo AyAmanI apekSAe 53931 6/19ojananI kahela che. zramaNa bhagavAna mahAvIranA tepana (53) aNagAra kevala eka ja varSanI dIkSA paryAya pALIne vijaya vaijayaMta, jayaMta, aparAjita ane sarvArthasiddha, e pAMca vimAnamAM devanI paryAye utpanna thayela che. te vimAnamAM sadAkALa atyaMta utsava rahe ane te atyaMta vistIrNa che. saMmUrchAima ura parisarponI utkRSTa sthiti tepana (53) hajAra varSanI kahI che bhAvArtha-zramaNa bhagavAna mahAvIranA tepana aNagAre eka varSanI dIkSA paryAya pALIne vijaya Adi pAMca anuttara vimAnamAM devanI paryAye utpanna thayAM che. e pramANe sUtrakAre A sUtramAM kahyuM che paNa te muninAM nAme prasiddha che. tathA pAMca vimAnamAM keTalA muni kayAM kayAM utpanna thAya che. te paNa aprasiddha che. anuttareSapAtika aMgamAM je13 tera muni batAvyA che te te ghaNuM paryAyavALA kahela che. A pAMca temAMnAM muniye nathI. bAkInAM padene bhAvArtha saraLa che. sU. 9rA zrI samavAyAMga sUtra 180 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ covana saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra copana (54) saMkhyAvALAM samavAye batAve che."kharapheravavu na' sthAvi ! bharata ane aravata, e e kSetramAM eka eka utsarpiNI ane avasarpiNIkALamAM cepana uttama purUSA utpanna thayA che. utpanna thAya che tathA bhaviSyamAM paNa utpanna thaze. te ceApana uttama purUSa! A pramANe che-- 24 cAvIsa tIthaMkara, 12 bAra cakravati' huM nava maLadeva vAsudeva ahuM ta ariSTanemi bhagavAna ceApana (54) dinarAta sudhI chadmastha paryAya pALIne jina, kevalI sarvAMnA, ane sabhAva dazI thayA che. zramaNa bhagavAna mahAvIre prazno pUchavAmAM AvatAM eka divasamAM eka ja mAsanethI cApana padArthAnuM yukita yukata pravacana karyu hatuM. te hAlamAM vicchinna thayela heAtrAthI upalabdha (maLI zake tema) nathI ana tanAtha aMta bhagavAnanA cApana (54) gaNadhara hatA. sU gA pacapana saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra paMcAvana (5) sakhyAvALAM samavAyeAnuM kathana kare che-- 'maThThInuM baradA'phayAdhi ! TIkA-mallInAtha aha``ta prabhu paMcAvana hajAra varSInu' AyuSya bhogavIne siddha thayA, buddha thayA, saMsArathI mukata thayA, parinivRtta thayA ane samasta duHkhAnA aMta karI nAkhyA sumeru parvatanA pAzcAtya caramAntathI-pazcimanA cheDethI vijayadvAranA pAzcAtya caramAnta bhAga paMcAvana hajAra Ajana dUra che. merUnA pAzcAtya caramAnta pradezathI-pazcimanA AkharI pradezathI jakhUdvIpanI pUrNAMmAM Avela vijayadvAranA pAchaLanA antima bhAga poMcAvana hajAra yeAjanane atare che. uparAkata kathanane hisAba A rIte ghaTAvI zakAya che--ja budvIpanA vistAra eka lAkha ceAjananI che. tenA je pazcima cheDAnA pradeza che te menA viSNubha-vistAranA madhyabhAgathI pacAsa hajAra cAjana dUra che, menA vidhyuMbha dasa hajAra ceAjanane che, pacAsa hajAra zrI samavAyAMga sUtra 181 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janamAM te dasa hajAra janane ardho bhAga-pAMca hajAra yojana AvI jAya che. jo ke ahIM vijaya dvArano pAzcAtya caramAnata bhAga paMcAvana hajAra yojana dUra kahela che, to paNa jagatIne pIrasya caramAnta (pUrvanA cheDAno) bhAga ja ahI grahaNa karavAne che kAraNa ke ahIM tenI ja saMbhAvanA che. kAraNa ke meranA madhyabhAgathI jagatIne caramAnta pradeza pacAsa hajAra ejana dUra che. tathA jagatInA vidhvaMbha sahita jambudvIpane vistAra eka lAkha yojanAno che. tene gherIne je lavaNa samudra Avela che tene vistAra jagatInA viSkabha sahita be lAkha janano che. je dvIpa ane samudranA pramANathI jagatInuM pramANa vadhAre thaI jAya te manuSya kSetranI paridhinuM je pramANa kahyuM che. te vadhAre thaI jaze. kAraNa ke manuSya kSetranI paridhinuM pramANa je pistALIsa lAkha jana kahyuM che kSetranI apekSAe kahela che. athavA paMcAvana hajAra yojanamAM thoDuM ochuM hovA chatAM paNa te paMcAvana hajAra jananuM ja darzAvavAmAM Ave che e ja pramANe bAkInI traNa dizAomAM paNa vaijayaMta, jayaMta, ane aparAjita, e traNa dvAramAM pratyeka dvArane te te dizAsaMbaMdhI pAzcAtya caramAnta bhAga jagatInI apekSAe, merUnA pAzcAtya caramAnta bhAgathI paMcAvana paMcAvana hajAra ejanane aMtare che, ema samajavuM zramaNa bhaga. vAna mahAvIre aMtima rAtre samasta AyukALanI samAptinI rAtre eTale ke rAtrinA antima bhAgamAM kAtikanI amAvAsyAe jyAre candra svAti nakSatramAM rahela hato, nAga karaNa hatuM, tyAre paryakAsane besIne kalyANa puNyanA kAryane pragaTa karanAra paMcAvana adhyayana ane pApanuM phala pragaTa karanAra paMcAvana adhyayanenuM pratipAdana karIne siddha thayA, buddha thayA, saMsArathI mukta thayA, pari nivRtta thayA ane samasta khene aMta lAvI dIdhe. pahelI ane bIjI pRthvImAM narakAvAsanI saMkhyA paMcAvana lAkhanI che. pahelI pRthvImAM 30 lAkha ane bIjI pRthvImAM 25 lAkha narakavAsa che. darzanAvaraNIya, nAma. ane Ayu, e traNa karmonI uttara prakRtie, paMcAvana kahI che nAmakarmanI gati Adi 42 beMtAlIsa prakRti darzanAvaraNIyanI "cakSudazanAvaraNa" Adi 9 nava prakRti ane AyukarmanI manuSpAyu Adi 4 cAra prakRtino saravALakaratAM paMcAvana uttaraprakRti thAya che.sU. 94 zrI samavAyAMga sUtra 182 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chappana saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra chapana (56) saMkhyAvALAM samavAye darzAve che. "naMdI vi rI' phAri ! TIkArtha- jaMbUDhIya nAmanA dvIpamAM chappana nakSatrane candramA sAthe vega thatuM hatuM. vartamAna kALamAM thAya che, ane bhaviSyamAM paNa teo candramA sAthe yoga karaze tenuM tAtparya A pramANe che-jaMbudvIpamAM be candramAM che te darekanA 28, 28, aThayAvIsa 2 nakSatra che. A rIte 28-28 maLIne chappana thAya che, vimaLanAtha bhagavAnanA chappana gaNa hatAM ane chapana gaNadhara hatA . 95 sattAvana saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra sattAvana (57) saMkhyAvALAM samavAya batAve che tAruM vijA rUlyAti ! TIkArya-AcAra calikA sivAyanA traNa gaNipiTakAnA sattAvana (57) adhyayana kahyA che. te A pramANe che-AcArAMga, sUtrakRtAMga, ane sthAnAMga, e traNa gaNi. piTaka che. temAM AcArAMganA pahelA zrutaskaMdhamAM nava adhyayana che. temAM je nizIthAdhyayana che tene viSaya jude hovAthI tenI ahIM gaNatarI karI nathI. bIjAmAM soLa adhyayana che. temAMne AcAracUlikA nAmanuM je eka adhyayana che tenI ahIM gaNatarI karI nathI tethI paMdara adhyayana ja samajavAnA che. sUtrakRtAMga nAmanA bIjA aMganAM pahelA zrataskaMdhanA seLa ane bIjA grutaskaMdhamAM sAta adhyayana che. trIjA sthAnAMga sUtramAM dasa adhyayana che. traNe gaNipiTakAnA saghaLA adhyayanane saravALo (9-15-167-10) sattAvana thAya che. nAgakumAra devenuM nivAsasthAna gestUpa nAmane AvAsa parvata che, tene pUrvanA AkharI bhAgathI vaDavAsukha nAmanA pahApAtAlakalazane taddana madhya bhAga sattAvana (57) hajAra yojana dUra Avela che. ahIM A pramANe samajavAnuM che-jabUDhIpanI vedika ane gostUpa parvata e banne vaccenuM aMtara beMtAlIsa(42)hajAra ejananuM che. gastUpa parvatane vidhvaMbha(vastAra) eka hajAra thajanane che. tethI te 43 teMtALIsa hajAra ejanane 95 paMcANuM hajAra yojanamAMthI bAda karatAM gotUpa ane vaDavAsukha pAtAlakazanuM aMtara bAvana hajAra jana thAya che. vaDavAmukha pAtAlakalazana viSka dasa hajAra yojana vidhvaMbhane madhyabhAga kADhavA mATe dasa hajAra yojanane ardho bhAga gaNutA pAMca hajAra yojana Ave che te pAMca zrI samavAyAMga sUtra 183 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hajAra yojanane bAvana hajAra yojana sAthe saravALeA karatAM sattAvana hajAra caiAjana thAya che. e ja pramANe dakSiNa dizAmAM AvelA dakabhAsa parvatathI ketu nAmanA mahApAtAla kalazanA madhya bhAganuM, tathA pazcima dizAmAM AvelA zaMkha pa tathI cUpa nAmanA mahApAtAla kalazanA madhyabhAganuM, tathA uttara dizAmAM AvelA dasImana nAmanA parvatathI Izvara nAmanA mahApAtAla kalazanA madhyabhAganuM' 'tara paNa 57-57 sattAvana-sattAvana hajAra ceAjana samajavu' mallinAtha ahaMta bhagavAnanA sattAvana (57) hajAra mana:paryAvajJAnI hatA mahAhita ane rUkamI vistAranI daSTie e e pava tAnI jIvAonA-pratyaMcAonA-dhanuSkRSTha vistAranI dRSTie 572910/1/19 ceAjananA kahela che sU. 9 / / aThAvana saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra aThThAvana (58) saMkhyAvALAM samavAyA darzAve che. 'monna paMcamAsu' ityAdi ! TIkA pahelI, khIjI ane pAMcamI pathvImAMeka dara aThThAvana(58) lAkha narakAvAsa che. te A pramANe thAya che- pahelI pathvImAM trIsa (30) lAkha, khIjI pRthvImAM pacIsa (25) lAkha ane pAMcamI pRthvImAM traNa (3) lAkha narakAvAse che. te badhAne saravALeA aThThAvana (58) lAkha thAya che. jJAnAvaraNIya, vedanIya, Ayu, nAma ane aMtarAya e pAMca kamaprakRtiyAnI aThThAvana (58) uttara pRthvImA traNa (3) lAkha narakAvAse che. te badhAnA saravALA aThThAvana (58) lAkha thAya che. jJAnAva. raNIya. vedanIya, Ayu. nAma ane aMtarAya, e pAMca krama prakRtiyAnI aThThAvana (58) uttara prakRti kahI che. jJAnAvaraNIya kramanI pAMca, vedanIyanI sAtA asAtA rUpa e AyukranI cAra, nAmaka nI kheMtALIsa, ane aMtarAya karmInI pAMca te badhI maLIne aThThAvana (58) uttara prakRtie thAya che. gAstUpa nAmanA avAsaparyaMtanA pazcima cheDAnA bhAgathI valAyAsukha mahApAtAla kalazanA madhyabhAga aThThAvana(58)hajAra ceAja- nane atare Avela che. e ja pramANe dukabhAsa nAmanA AvAsa parvatanA uttara dizAnA AkharI bhAgathI ketu nAmanA mahApAtAla kalazanA madhyabhAganuM aMtara zrI samavAyAMga sUtra 184 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThThAvana hajAra Ajana che, e ja pramANe zaMkha nAmanA AvAsapatanA pUrvanA AkharI bhAgathI cUpaka nAmanA mahApAtAla kalazanA madhyabhAganu aMtara paNu aThThAvana ceAjana che. e ja pramANe dakasImana nAmanA AvAsapatanA dakSiNa cheDAnA bhAgathI Izvara nAmanA mahApAtAlakalazanA madhyabhAganuM aMtara aThThAvana (58) hajArayeAjana che. sU hA unasaTha saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra ogaNasAThe (59) sa`khyAvALAM samavAyAnuM kathana kare che-ciMttAM sattvama' hatyAti ! TIkA-sthAnAMgasUtra AdimAM aneka prakAranAM saMvatsara kahyAM che. temAM je saMvatsara (va`) candragatine anulakSIne gaNavAmAM Ave che te saMvatsarane cAMdrasaMvatsara kahe che. te cAMdna saMvatsaramAM bAra mAsa tathA cha Rtu hoya che te saMvatsaranI pratyeka Rtu ogaNasATha ahArAtra (dinarAta)nI kahela che. tenuM tAtpa A pramANe che-eka cAMdramAsanA 29/32/60 mahArAtra thAya che, kRSNapakSanI pratipadA (ekama) thI zarUkarIne pUnama sudhImAM eka cAMdramAsa thAya che. e cAMdramAsAnI eTale ke egaNasATha(59) dinarAtanI eka Rtu thAya che. eka mAsamAM 29/32/60 dinarAta thAya che. e rIte eka RtunA59/4/60dinarAtra thAya. paNa ahI" 4 bhAgeAnI gaNatarI nahI karavAthI sUtrakAre egaNasATha dinarAta kahela che. saMbhavanAtha bhagavAna pa ogaNasAiTha lAkha pUrva sudhI gRhasthAzramamAM rahIne pravrujita-dIkSita thayA hatA. Avazyaka sUtramAM je ema khatAvavAmAM AvyuM che. ke saMbhavanAtha bhagavAna AgaNu, sATha lAkha ane cAra pU` sudhI gRhasthAzramamAM rahyA hatA te zAstravirUddhatu hovAthI kharAkhara nathI, mallInAtha ahata prabhunA avadhijJAnIonI sa`khyA ogaNasATha se (5900) nI hatI. sU. 98aaaa 4 zrI samavAyAMga sUtra 185 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sATha saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra sATha(60)sAITha saMkhyAvALAM samavAye batAve che-" g oi maMDale ityAdi ! TIkAI-eka so coryAsI (184) maMDaLamAMthI pratyeka maMDaLa-saMcaraNa kSetrane sUrya sATha sATha(60-60) muhUrta bAda niSpanna kare che. tene bhAvatha A pramANe che. je divase sUrya je sthAne udaya pAme che tenAthI bIjA sthAne te be dinarAta bAda udaya pAme che. tethI sATha-sATha muhUrta bAda ja sUrya pitAnA pratyeka saMcaraNa kSetrarUpa maMDalanuM nirmANa kare che. sATha (60) hajAra nAgadevatA lavaNasamu. dranA Agrodakane dhAraNa kare che. soLa hajAra(16000) yojana UMcI je lavaNasamudranI velA (jalarAzi) che tenA upara be gabhUti-be gAu sudhI pANIne je UtAra caDhAva thAya che tene adaka kahe che vimaLanAtha ataprabhu sATha (60) dhanuSa pramANu UMcA hatA. vairocanendrabalinA sAmAnika deve sATha (60) hajAra che, te bAla uttarAIne adhipati che, ane asurakumAra jAtine rAjA che. brahmaleka nAmanA pAMcamA devalokanA Idra brahma devarAja devendranA sATha hajAra (60000) sAmAnika de che. saudharma ane izAna, e be kalapamAM sATha (60) lAkha vinA nAvAsa kahela che eTale ke saudharma devalokamAM batrIsa lAkha, ane IzAna devalekamAM aThThAvIsa (28) lAkha vimAnAvAsa che. bhAvArtha-A sUtradvArA sUtrakAre sATha (60) saMkhyAvALAM samavAnuM kathana karyuM che. sUrya potAnA pratyeka saMcaraNakSetra-maMDaLane sATha (60) muhUrtamAM niSpanna kare che. lavaNasamudranA adakane sATha hajAra nAgadevatA dhAraNa kare che. vimaLanAtha tIrthakaranA zarIranI uMcAI sATha (60) dhanuSa pramANe hatI. vairecane balinA tathA brahmadevendranA sATha, sATha (60, 60) hajAra sAmAnika de che. saudharmadevalekamAM batrIsa lAkha vimAnAvAsa, ane IzAnadevalekamAM aThThAvIsa(28)lAkha vimAnAvAsa maLIne tebannemAM ekaMdare sATha lAkha (6000000)vimAnAvAsa che. sU. 9dA zrI samavAyAMga sUtra 186 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IkasaTha saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra ekasaTha (6) saMkhyAvALAM samavAye pragaTa kare che-"vAsaMvarariyss NaM' ityAdi ! TIkAIhatu mAsathI gaNatarI karI zakAya tevA tathA pAMca saMvatsarathI banelA evA eka yuganA ekasaTha (61) RtumAsa thAya che tene bhAvArtha A pramANe che-pAMca saMvatsarono eka yuga thAya che. te pAMca saMvatsara nIce pramANe che.(1)candra savatsara(2)candrasaMvatsara(3)abhivatisaMvatsara(4) candra saMvatsara ane (5)abhivaddhita saMvatsara candra saMvatsaramAM bAra caMdramAsa hoya che. eka caMdramAsamAM ra9 32/62 ahorAtra-divasarAtra hoya che. candramAsa kRSNapakSanI pratipadA (ekama) thI zarU thaI pUname pUro thAya che. eka caMdrasaMvatsaramAM 354 12/62 dinarAta hoya che. tathA bAra abhivati mAsanuM eka abhivati saMvatsara thAya che. eka abhivadvita mAsamAM 31 121/1ra4 aherAtra-divasarAta hoya che. tenA bAra gaNuM karavAthI 383 44/62 ahorAtra thAya che. e rIte abhivati saMvatsaranA 383 44/2 dinarAta thAya che. e pramANe traNa caMdrasaMvatsara (cAndra varSo) ane be abhivaddhita saMvatsara (adhika mAsavALAM varSo) nA aherAtrane saravALe karatAM 1830 ekahajAra AThase trIsa dinarAta thAya che. tene 1830 ekahajAra AThaso trIsa RtamAsanA 30 dinarAta vaDe bhAgatAM ekasaTha (61) rUtumAsa Ave che. A rIte eka yugamAM ekasaTha (61) rUtu mAsa hoya che te vAta sAbita thaI jAya che. sumeru parvatano pahele kAMDa ekasaTha hajAra (61000) jana UMce che. navANuM hajAra jana pramANavALa sumeru parvata be bhAgamAM vaheMcAyela che. temAM pahelo bhAga ekasaTha hajAra jananI UMcAI che ane bIjo bhAga ADatrIsa hajAra jana uMce che. A vAta 38 ADatrIsa saMkhyAvALAM samavAmAM darzAvavAmAM AvI gaI che. kSetra mAsamAM te mULanI sAthe 1 lAkha cojana pramANavALe sumeru parvata traNa bhAgamAM vibhakata karela che. temAMne je pahelo bhAga che te eka hajAra yojanane che ane jamInanI aMdara che, bIjo bhAga sATha hajAra yojana che ane trIjo bhAga chatrIsa hajAra ejanane kahela che. jeTalAM candra maMDaLe che te badhAM candramaMDaLe eka ejananA 61 ekasaTha bhAgamAMthI 56 chappana bhAga pramANa che. tyArabAda aMzene abhAva che. tethI candramaMDaLanI samAMtA kahevAmAM Avela che. e ja pramANe zrI samavAyAMga sUtra 187 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUryama`DaLezamAM paNa samAMzatA che sUryanAM ma`DaLa eka ceojananA 61 ekasaTha bhAgomAMthI 48 aDatAlIsa bhAga pramANa che. tyAra bAda azAnI saMbhavitatA nathI. te kAraNe sUrya maMDaLanAM samAMzatA kahevAmAM Avela che. * bhAvA-sUtrakAre A sUtra dvArA ekasaTha (61) sakhyAvALA samavAyeAnu varSoMna karyuM che temAM e vAta batAvavAmAM AvI che ke pAMca saMvatsarAthI banatA eka yugamA ekasaTha (61) RtumAsa hAya che te yuga RtumAsathI ja gaNAya che. sumeru paryaMnA be kAMDAmAthI pahelA kAMDa ekasaTha hajAra U McA che. samasta candramaDaLa pa6/61 ceAjana pramANa ane sUrya ma`DaLa 48(61 ceAjana pramANa che sU. 100nA bAsaTha saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra khAMsaTha (62) saMkhyAvALAM samavAyAnuM kathana kare che taMtra maMtraLi' tyAvi TIkA-pAMca saMvatsarA (varSA) thI nirmANa thatAM eka yugamAM 62 khAsaDa punama ane khAsaDa amAvAsyAe hoya che. eka yugamAM traNa caMdrasaMvatsara ane e abhivRddhi ta saMvatsara hAya che. traNa cAMdravarSa mAM 36 puname hAya che. ane eka abhivaddhita varSamAM 13 tera candramAsa hAya che, e abhivRddhi ta va mAM 26 chavvIsa candramAsa heAya che. tethI e abhivRddhita varSImAM 26 puname Ave che tethI eka eka yugamAM 36-2662 puname Ave che ane e ja rIte 62 amAvAsyAe Ave che. khAramAM tIrthaMkara vAsupUjya bhagavAnanA 62 gaNa hatA ane gaNadhara paNa 62bAsaDe hatA. AvazyakamAM bhagavAna vAsupUjyanA 66 chAsaThe gaNa ane 66 chAsaTha gaNadhara kahela che. paNa te kathana zAstra virUddhanuM che. zukalapakSane caMndre dararAja dUra khAsa bhAga sudhI vadhatA rahe che ane kRSNapakSamAM te dararAja khAsaTha bhAga sudhI ghaTatA rahe che A viSayane lAgu paDatI gAthAe sUrya prAptimAM paNa kahevAmAM AvI che, je A pramANe che-nuM rAtruvimALa' vagere tathA sohanamALe baLa" vagere e gAthAomAM je viSayanuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che te pramANe candramaMDaLanA nava seA ekatrIsa (931) bhAga kalpavAmAM AvyA che, temAMnA eka bhAga tA taddana nirAvaraNa ja rahe che je amAvAsyAne dine paNa nirAvaraNa ja rahe che. khAkInAM 930 navaseA trIsa bhAgeAmAMthI khAsa. khAsaTha (62-62) bhAga zukalapakSanA pratyeka dina vadhatA rahe che. A rIte pa Mdarame divase samasta bhAga nirAvRta thAya che-khullA thAya che. kRSNapakSanA pratyeka divase khAsa' khAsarDa (62-62) bhAga ghaTatA jAya che. zrI samavAyAMga sUtra 188 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tethI paMdarame divase navaseA trIse bhAga tadana DhaMkAI jAya che. tethI paNa temAMne eka bhAga nirAvRtta-khullA ja rahe che. A pramANenA upadezakana ane gAthAAne (vaLyuM rAju vimaLa") vagere 4 cAra gAthAo tathA 'kolamo * e eka gAthAne abhiprAya che. paNa jIvAbhigama sUtramAM vAsaEi' A gAthA tathA narasa ca mALeLa ca' e be gAthAe ja vyAkhyAta karavAmAM AvI che. 'nirdiSTha gAthAnA bhAvArtha A pramANe che--zukalapakSanA pratyeka divase 62 khAsaTha bhAgavALA divasanA 4 bhAga karatAM thoDA vadhAre (4/62 thI theADe| vadhAre) candramA vadhe che ane kRSNapakSanA pratyeka dine eTalA ja pramANamAM kSaya pAme che. A pramANenI vRddhi ane kSaya keTalA samayamAM thAya che te vanarasaya mAmeLa ya A gAthA dvArA darzAvavAmAM AvyuM che. te gAthAmAM e vAta AvI che ke candra vimAnanA khAsa` bhAga kare. te khAsaTha bhAgane paMdara (15) vaDe bhAgeA. tyAre 4 cAra bhAgathI theADA vadhAre bhAga Ave che. eTale ke 4 4/15 bhAga Ave che A padaramAM bhAgathI cadra vimAnane Azrita karIne padara divasa sudhI rAhunu vimAna gati kare che ane e ja rIte te tyAMthI haTI paNa jAya che. dUra paNa thAya che. saudharma ane izAna, e be kalpAnA pahelA prastAramAM ke jesauthI nIce che, uttarAntara zreNinI apekSAe AdinI cAra dizAnI cAra zreNIonI pratyeka zreNimAM pratyeka dizAmAM khAsa, khAsaDha vimAna che. eTale ke saudhama ane IzAna, e banne kalpAnAM pahelAM prastAramAM vimAnanI cAra zreNiyA che, temanA madhyabhAgamAM uDDa nAmanu eka gALAkAra vimAna che. te badhA vimAnAmAM zreSTha hovAthI indraka vimAnane nAme oLakhAya che. te vimAnanI pUrva Adi cAra dizAomAM Asa, khAsa vimAne che. vaimAnika devAnA samasta vimAna prastara prastara parimANanI dRSTie bAsaTha(62) che, je A pramANe che--saudha ane IzAna 495mAM 13, sanakumAra ane mAhendra kalpamAM 12, brahmaleAkamAM 6, lAntaka kalpamAM ?, zukrakalpamAM 4, sahasrAra kalpamAM 4, mAnata prANata, e be kalpAmAM 4, AraNa ane acyuta, e e kalpAmAM 4, adhastana, madhyama ane uparitana, e natha preveyakAmAM 33-3-9 = ane anuttara vimAnAmAM 1, e pramANe badhAM maLIne khAsaTha (ra) prastara che. bhAvA--A sUtradvArA sUtrakAre mAsa (62) sakhyAvALAM samavAyAnuM kathana karyuM" che. pAMca saMvatsarAvaDe khanatA eka yugamAM khAsaTha pUrNimA ane bAsaTha zrI samavAyAMga sUtra 189 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amAsa hoya che. jo ke sAmAnya hisAbathI sATha pUrNimA ane amAso thavI joIe, paNa kayA prakAranI gaNatarIthI 62-62 bAsaTha-bATha thAya che te sUtrakAre TIkAnA arthamAM spaSTa rIte samajAvyuM che. vAsupUjya prabhunA 62 bAsaTha gaNa ane 62 bAsaTha gaNadhara hatAM. zukalapakSane candra pratidina 62 bAsaTha bhAga sudhI vadhe che kRSNapakSamAM te 62 bAsaTha bhAga sudhI kSaya pAme che. saudharma ane IzAna, e bane kalpanA prathama prastAramAM je cAra vimAna zreNiye che, tenA madhyabhAgamAM uDu nAmanuM vimAna che. vimAnanI cAre dizAmAM bAsaTha, bAsaTha vimAne che. vaimAnika devonA samasta prastara bAsaTha che. sU 101 tirasaTha saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra tesaTha [63) saMkhyAvALAM samavAya darzAve che 'varameLa mArA tyAddhiA TIkAthe-kauzalAdhipati rUSabhadeva prabhue tesaTha(63)lAkha pUrva sudhI rAja pada bhogavyuM hatuM. tyAra bAda teo dIkSita thaIne agArAvasthAthI aNagArAvasthA yukata thayA harivarSa ane ramyukavarSanA manuSya mAtApitA dvArA pAlana karAyA vinAtesaTha 63) dinarAtamAM ja yauvanAvasthA prApta kare che. niSadha varSadhara parvata upara tesaTha (63) surya maMDala che--e ja pramANe nIlavaMta parvata para paNa tesaTha (63) sUryamaMDaLa che tenuM tAtparya nIce pramANe che - meranI eka tarapha je niSadha che tenA zikhara para tesaTha sUryamaMDaLa che. A niSadha parvata harivarSa ane videhane judA pADe che. videhakSetra saghaLAM kSetronI vacce che, tethI meru parvata paNa te kSetranI barAbara madhyamAM rahela che. videha ane ramakavarSane adA karanAra nIlaparvata che. te kAraNe sUtrakAre ahIM niSadha ane nIla, e be parvatano ullekha karyo che. harivarSa kSetranI je jIvA che tenI koTI para be zrI samavAyAMga sUtra 190 Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUryamaMDaLa che. merunI khIjI tarapha nIla paryaMta che. tenI cADhI (zikhara) para tesaTha (63) sUrya ma'DaLa che. myakakSetranI jIvAkoTI para e sUrya ma`DaLa che. A rIte jammUdvIpanA eka seA eMsI (180) ceAjana pramANa kSetrane gherIne pAMsaTha(65)sUrya ma`Dala ane lavaNasamudranA traNaseA trIsa (330) ceAjana pramANa bhAgane gherIne eka seA ega NIsa (119) sUryaMma`DaLa che, te bannenA saravALA (65-119) karatAM ekasA ceAryAsI (184) sUrya ma`DaLa thaI jAya che.sU. 102aa causaTha saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra cAsaTha (64) saMkhyAvALA samavAyA batAve che-aTTaduniyALa rUcA / TIkA - ATha divasanA aSTakavALI eTale ke cAsa divaseAnI bhikSupratimA ceAsaDa(64) ahArAtranI ArAdhanAthI ane khase eMsI (280) dattarUpa bhikSAethI sUtranI vidhi pramANe ArAdhavAmAM Ave che. temA A rIte bhikSA grahaNa karAya che pahelAM aSTakamAM pahelA ATha divasamAM dararAja ekaeka dRtti annanI ane eka eka dRtti pAnanI, bIjA aThavADiyAmAM e be dRtti, trIjA aThavADiyAmAM traNa traNa tti, A rIte dareka aThavADiye eka eka dRtti vadhAratAM vadhAratAM AThame aDhavADiye dararoja AThe AThe dRtti grahaNa karAya che. athavA AThe aThavADiyAnA pahele divase eka bhikSA (annapAnanI eka eka dRtti), khIje divase e bhikSA, trIje divase traNa bhikSA. e pramANe eka eka bhikSA (tti)no vRddhi karatAM karatAM Ame divase ATha bhikSA grahaNa karAya che. A rIte pratyeka aThavADiyAnI chatrIsa (36) bhikSA (datti) thAya che. ane A aDhavADiyAnI 36-8 - 288 seA aThayAsI dattiyA thAya che, eTalI zrI samavAyAMga sUtra 191 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e bhikSAo dvArA te bhikSuprati mA yathAsUtra, yathAkalpa, yathAmArga, pRSTa ane paLAtI thakI, zodhita, tINa ane kIrtita thatI, tIrthakaranI AjJAnusAra yogya rIte ArAdhita thAya che. ahIM je "nAva" zabda Ave che tethI "hA, gAma, siyA, pariyA, sophiyA, tIrivA, krikriyA, kama bANa vAhiyA vi" pade grahaNa karAyela che. amarendranA cosaTha hajAra AvAsa kA che. asurakumAronA cesaTha (64) lAkha AvAsa-bhavana kahela che. samasta dadhimukha parvata payaMkanA AkAranA che, ane temane vidhvaMbha sarvatra eka sarakhe che, tathA temanA utsadha cosaTha hajAra yojanane che. jaMbudvIpathI naMdIvara nAmane je AThamo dvIpa che. temAM te dadhimukha parvato AvelA che. te A pramANe che-tyAM cAre dizAomAM je cAra aMjanamukha parvate che, te pratyekanI cAra cAra vAvaDIo che. temanI vacce eka eka dadhimukha nAmane parvata che. viSkasa eTale pahoLAI te badhA parvata pahoLAImAM eka sarakhA che. paNa ulledha-UMcAInI bAbatamAM temanI vacce taphAvata che. eTale te badhAnI UMcAI cosaTha hajAra jananI che. saudharma, izAna, ane brahmaleka, e traNe kalpamAM maLIne cosaTha lAkha vimAne che. saudharma ka95mAM 3ra batrIsa lAkha, IzAnaka9pamAM 28 aThayAvIsalAkha, ane brahmaleka ka95mAM 4 cAra lAkha te traNenA vimAnane saravALe (32-28-4) = (64) lAkha thAya che. cAra antavALI bhUmi para pitAnuM zAsana calAvanAra cakravati rAjAne hAra cosaTha seravALA hoya che. te hAra bahu mUlyavAna hoya che, ane metI tathA maNiyone bole hoya che. sU. 103 paMsaTha saMkhyA viziSTa samavAya kAnirUpaNa have satrakAra pAMsaTha (65) saMkhyAvALAM samavAyanuM kathana kare che- dIve TIkArya-jabUdvIpa nAmanA dviIpamAM pAMsaTha (65) sUryamaMDaLa kahyAM che, bhagavAna mahAvIranA sAtamA gaNadhara sthavirapamauryaputra, pAMsaTha varSa sudhI gRhasthAzrama pALIne dIkSita thaI aNagArAvasthA yukata thayA hatA. saudharma lekanI madhyamAM Avela tyAMnA IndranA nivAsasthAnarUpa saudharmAvalaMsaka vimAna che. tenI pratyeka dizAmAM pAMsaTha pAMsaTha nagaranAM AkAranAM sthAne AvelAM che, ema kahela che. sU. 104 zrI samavAyAMga sUtra 192 Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chAsaTha saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra chAsaDanI (6) sa`khyAvALAM samavAyeA darzAve che-vANijju mANusa' sthATi TIkA-dakSiNAdha manuSyakSetramAM chAsaTha (66) candramA bhUtakALamAM camakatAM hatAM, vartamAnakALamAM camake che ane bhaviSyamAM paNa camakaze, e ja pramANe tyAM bhUtakALamAM chAsaTha sUrya tapatA hatA, vartamAnamAM tape che ane bhaviSyamAM paNa tapaze uttarAdha` manuSya kSetramAM 66chAsaTha caMdramA prakAzatAM hatAM, vartamAna kALamAM prakAze che ane bhaviSyamAM prakAzaze. e ja pramANe tyAM chAsaTha sUrya tapatA hatA. vartamAnakALamAM tape che ane bhaviSyamAM paNa tapaze. zreyAMsanAtha bhagavAnanA chAsaTha (6) gaNu hatA ane gaNadhara paNa chAsaTha ja hatA. AbhiniSeAdhika jJAnanI utkRSTa sthiti chAMsaTha (6) sAgaropamanI kahI che. bha vA --manuSyakSetranA be vibhAga che (1)dakSiNA' manuSyakSetra, ane(ra)uttarAdha manuSyakSetra, dakSiNAdha manuSyakSetramAM chAsaTha sUrya ane chAsaTha candramA che. eTalA ja sU candre uttarA manuSyakSetramAM paNa che. kula 132ekasA batrIsasUrya ane132 ekasA batrIsa candramA che. te A pramANe che--jabudvIpamA e sUrya ane be candramA, lavaNusamudramA cAra sUrya ane cAra candramA, dhAtakI khaMDamA khAra sUrya ane khAra candramA kAleAdaSi samudramAM e tAlIsa sUrya ane kheMtAlIsa candramA, ane puSkarA mA khetera sUrya ane metera candramA che. temAMnA chAsaTha uttarAOmAM ane chAsaTha dakSiNA mAM che jayAMre uttaranI paMkti pUrvIdizAmAM jAya che tyAre dakSiNanI 5'kita pazcima dizAmAM jAya che. abhiniSeAmika jJAnanI utkRSTa sthiti chAsaTha sAgarApamanI kahI che te A pramANe sama javAnI che-kAi matijJAnI jIva marIne jyAre be vAra vijyAdikamAM utpanna thAya che tyAre temanI utkRSTa sthiti33-33366 sAgarApamanI thaI jAya che. athavA jo te traNa vakhata khAramAM devalAkamAM jAya che tA 22-22-220 66 sAgarApamanI utkRSTa sthiti thAya che. vacce manuSyabhavanI je sthiti prApta thAya che tenI gaNatarI ahI' karavAmAM AvI nathI. bAkInA padyAnA bhAvA saraLa che sU. 10pA zrI samavAyAMga sUtra 193 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarasaTha saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra saDasaThanI (67) sakhyAvALAM samavAyeA batAve che.... saMghacisa na'tyAvi TIkA--pAMca saMvatsarA (varSA) ne je eka yuga thAya che ane jenI nakSatra mAsamAM gaNatarI karAya che, te yuganA saDasaTha (67) nakSatramAsa thAya che haimavata ane araNyavatanA bahu AyAmanI apekSAe 6755 3/19 ceAjananA kahela che. laghuhimavAna paryaMtanI jIvAthI zarU karIne haimavata kSetranI jIvA sudhInA je pUrva ane pazcimathI laIne laMbAyelI pUrva pazcima dizAnI je e kSetra pati che. te hemavata kSetranA e bAhu che. e ja pramANe airaNya kSetranA bAhu paNa samajavA 'ukata ca' '(kahyuM paNa che)" ema kahIne ahIM 'vAhA sattadina pavane timniyAo A adhI gAthA tenA pramANa tarIke lakhAI che tenA bhAvA e pramANe ja che ane eka yeAjananA je ogaNIsa bhAga kahyA che te ja ahI` 'kalA' cheteA eka yeAjananA 19 egaNIsa bhAgeAmAM ahI' traNa kalA pramANa grahaNa karavA joie eTale ke pUrvIkatA khADuMpramANa ja A gAthA dvArA kahela che. bADunuM pramANa A rIte paNa kADhI zakAya che haimavata kSetranA dhanuH puSTha vattAA sattalA atIsasa vaMza jAya dhaLuM A gAthAmAM kahela pramANAnusAra 38740 10/19 che. to temAMthI himavana paryaMtane je dhanuvidya 723vAM paLavIne sarala tulayatIthiM' A gAthAmAM 25230 4/19 dhanu: pRSThanuM pramANa kahela che te bAda karavAmAM Ave te je 13510 6/19 bhAga bAkI rahe che tenA ardhA bhAga karatAM 6755 3/19 bAhunu pramANa AvI jAya che. sumeru parvatanA pUrvanA AkharI bhAga, gautama dvIpanA AkharI bhAgathI saDasaTha(67)hajAra yeAjanane aMtare che. meru paryaMtanA je pUrvAnta bhAga chetyAMthI laine pazcima dizAnI jagatI (keATa) nA bahAranA antima pradeza sudhI pA~cAvana hajAra ceAjanapramANa je ja budvIpa che, tenAthI bAra hajAra ceAjana AgaLa jatAM lavaNusamudranI vacce gautamadvIpa Ave che. samasta nakSatronA sImAviSTa bhane 67 saDasaTha vaDe bhAgatA samAMza kahela che. tenA bhAvArtha A pramANe che-ahorAtra(divasa rAta)parimita kALathI jeTalA kSetranA nakSatra bhAga kareche tene 67 saDasaThe vaDe bhAgatAM je samAnAMzatA Ave che, e ja samasta nakSatrAne samAna aMzarUpa sImA viSkala che. A sImA saDasaDa zrI samavAyAMga sUtra 194 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 67 thI bhAgatAM ja Ave che. bIjI sa khyA vaDe bhAgatAM AvatI nathI. kAraNa ke ema karavAmAM Ave te sImAMvikaeNbhamAM vizvamAMzatA Ave che tenuM kAraNa A pramANe che-eka nakSatra ahorAtramAM jeTalA kSetrane bhogave che teTalA kSetranA 67 saDasaTha bhAga karavA te 67 saDasaTha bhAgamAMthI 21 ekavIsa bhAga levAte abhijitu nakSa trano sImAviSaMbha 21/61 thAya che. eTale ke 21/67 bhAga pramANa kSetramAM abhijita nakSatrane candramAnI sAthe vega thAya che ema kahevAya che. tathA aherAtranuM pramANa 30 (30) muhUrtanuM hoya che. te trIsane 21 vaDe guNatA cha trIsa (30) bhAga thAya che. have 630 chaso trIsa bhAgane 67 saDasaTha vaDe bhAgatAM 9 27/67 bhAga Ave che. e ja abhijit nakSatranI kAlasImA samajavI. eTale ke samaya eTalA sudhI ja abhijita nakSatrane candranI sAthe vega rahe che. e ja vAta "mi puracaM " ItyAdi gAthAo dvArA kahevAmAM AvI che. A prakAre kSetra ane kALanI apekSAe abhijit nakSatrano candranI sAthe yoga thAya che. tathA zatabhiSagra, bharaNI, Adra azleSA, svAti ane jyeSThA, e nakSatronuM je aherAtrabhAgyakSetra che tenA 67 saDasaTha bhAgamAMthI 33 bhAga pramANa sudhI te zatabhiSapha Adi cha nakSatrone sImAviSThabha thAya che. have 33 ne ahorAtranA parimANarUpa 30 trIsa vaDe guNatAM 1005 Ave che. tene 67 saDasaTha vaDe bhAgatAM 15 167 (paMdara) Ave che, e ja temanI kALasImA che. e kALasImA AgaLa batAvI te pramANe che paMdara muhUrtonI Ave che. "pharataMtra (kahyuM paNa che)" ema kahIne "tamirayA" Adi je gAthAo che te paNa A vAtane puSTi Ape che. A pramANenA zata bhiSa Adi che nakSatrone candramAnI sAthe 15 paMdara muhUrtane yoga kALa ane kSetranI apekSAe samaja, 'uttarA" pada vALAM traNa nakSatro tathA punarvasu, rohiNI ane vizAkhA, e traNa nakSatro maLIne kula cha nakSatronuM je ahorAtra bhegya kSetra che tenA saDasaTha bhAga karavA, ane temAM 67 saDasaTha ardhA eTale ke 33 umeravA A rIte saravALe 100 Ave che. teTalo te 6 7 nakSetrone sImAviSaMbha che. have te saMkhyAne 30 trIsa vaDe guNatAM 3015 traNa hajAra paMdara Ave che. tene 67 saDasaTha vaDe bhAgatAM 45 pisatAlIsa Ave che. A rIte kALasImAM 45 pistAlIza muhUrtanI Ave che. kahyuM che ema kahIne "tine uttara vagere je gAthAo ahIM zrI samavAyAMga sUtra 195 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApavAmAM AvI che te gAthAo e ja vAtane Teke Ape che eTale ke te cha nakSatronI kALasImAnuM pramANa 45 pistAlIza muhUrtanuM che. have bAkInA je paMdara nakSatro che temanA ahorAtra bhogya kSetrane 67 saDasaTha vaDe bhAgIe te bhAgAkAraka 7 saDasaTha ja Ave che. e rIte bAkInA paMdara nakSatrone sImAviSkama 67 saDasaTha bhAga pramANa che. te 67 saDasaTha ne trIsa vaDe guNatAM 2010 be hajAra dasa Ave che. tene 67 saDasaTha vaDe bhAgatA je 30 trIsa javAba Ave che e ja temanI kALasImA thAya che. ahIM je "mA " vagere gAthAo ApI che te A ja. 30 muhUrtarUpa kALa sImAne batAvavAne mATe kahevAmAM Avela che. e ja rIte abhijita Adi je 28 aThayAvIsa nakSatro che, temanuM je aherA bhAgya kSetra che tenA 67 saDasaTha bhAga karatA 1830 067 Ave che. e ja tenI kSetrasImAno vikaeNbha che. jabUdvIpamAM be candramAM ane be sUryanI apekSAe nakSatro bamaNAM-eTale ke 28-2 = 56 nakSatra che. te saunuM je aherAtra bhegya kSetra che, tenA 67 saDasaTha bhAga pADatA 366 067 Ave che. te te pa6(chappana)nakSatronI kSetra sImAne viSkabha eTalo ja-3660 samajavAne che bhAvArtha----pAMca saMvatsare dvArA nirvANa thatAM eka yugamAM saDasaTha (7) nakSamAsa hoya che. himavata ane eravata kSetra bane bAhu AyAmanI apekSAe bhinna bhinnarUpe 6755 319 yojana che. sumeru parvatanA pauratya zaramAnta (pUrvanA atima bhAga)thI gautamadvIpano antima bhAga saDasaTha hajAra (6700) janane aMtare che. saghaLAM nakSatrene sImAviSkabha 67 saDasaTha bhAga vaDe bhAjita che. sU. 106 zrI samavAyAMga sUtra 196 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aDasaTha saMkhyA viziSTa samavAya kAnirUpaNa have sUtrakAra aDasaTha (68) saMkhyAvALAM samavAya batAve che-pAzcattare ityaadi| TIkAtha---ghAtakI dvIpamAM aDasaTha (68) cakravati vijaya che, ane 68 aDasaTha ja rAjadhAnIo che. utkRSTanI apekSAe 68 aDasaTha tIrthakare utpanna thayA che ane bhaviSyamAM paNa utpanna thaze. e ja pramANe traNe kALamAM cakravarti, baLadeva ane vAsudevanI paNa utkRSTanI apekSAe 68-68nI saMkhyAmAM utpattI thAya che. ardhA puSkaravAra dvIpamAM dhAtakIkhaMDanI jema ja 68 aDasaTha vijya ane 68 aDasaTha rAjadhAnI che, tathA tyAM cakravarti, baLadeva ane vAsudeva 68-68 ja che. vimalanAtha aha"ta prabhunI zramaNa saMpatti utkRSTanI apekSAe 68000 (aDasaTha hajAra) hatI. bhAvArtha-A sUtradvArA sUtrakAre 68 aDasaTha saMkhyAvALAM samavAyAMgonuM kathana karyuM che. dhAtakI khaMDamAM 68 aDasaTha cakravati vijaya che. ane temanI rAjadhAnI paNa 68 aDasaTha che. cetrIsamAM samavAyamAM e vAta batAvI devAmAM AvI che ke cakravati dvArA vijetavya cetrIsa kSetrakhaMDa che, je kSetra khaDe mahAvideha bharata eravatamAM che. jaMbudvIpamAM meru Adi jeTalI saMkhyAmAM che tenAthI bamaNI saMkhyAmAM teo dhAtakIkhaMDa nAmanA bIjA dvIpamAM che. ane puSparArdhamAM baMdhI racanA dhAtakIkhaMDa pramANe ja che. tethI mahAvidehakSetranA 3ra batrIsa bharatakSetranuM 1, ane aravatakSetranuM 1, e pramANe traNemAM maLIne je 34 cotrIsa vijetavya kSetra che. te dhAtakakhaMDamAM bamaNo thaI jAya che, eTale ke 68 aDasaTha thAya che kAraNa ke tyAM be meru, be mahAvideha, be bharatakSetra ane be eravatakSetra che. A rIte dhAtakIkhaMDamAM 68 aDasaTha cakravati vijetavya kSetro che, e vAta spaSTa thAya che. temanI rAjadhAnIo paNa eTalI ja (68) aDasaTha thAya che. jambudvIpamAM vadhAremAM vadhAre zrI samavAyAMga sUtra 197 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceAtrIsa (34) ceAtrIsa tIrthaMkarA thAya che. dhAtakIkhaMDamAM e paNa amaNA eTale ke-68 aDasaTha thAya che. cakravarti vAsudeva ane baLadeva paNa eTalA ja thAya che. A sthAne evI zaMkA karavI joIe nahI. ke "sthAnAMga Adi AgamazAstromAM e pramANe kahela che ke pratyeka mahAvidehakSetramAM ekaja samaye jaghanyanI apekSAe (ochAmAM ochA)cAra ahaMta utpanna thAya che; paNa evu kai jagyAe kahela nathI ke eka samaye eka kSetramAM cakravati vAsudeva ane maLadeva, 68-68utpanna thAya che, kAraNake eka kSetramAM eka samaye eka ja cakravRti haze, athavA eka ja khaLadeva haze, athavA eka ja vAsudeva haze," kAraNake 68 aDasaThavijayAnI apekSAe cakravati enI khaLadevAnI ane vAsudevAnI sakhyA ahIM. je 68 nI kahI che te saMmilita saMkhyAnI apekSAe kahela che. tenu A pramANe spaSTIkaraNa che-eka mahAvidehanA je khatrIza (32) vijaya che, temAMnA 28 aThayAvIza vijayAnA 28 aThayAvIza cakravati utpanna thAya che. cAramAM cAra vAsudeva ane maLadeva utpanna thAya che-athavA 28 aThayAvIza vijayAmAM 28 aThayAvIsa vAsudeva, khaLadeva ane cAramAM cAra cakravattI eka ja samaye utkRSTanI apekSAe utpanna thAya che. bharata ane airavatakSetramAM eka eka utpanna thAya che. A pramANe saghaLA maLIne ceAtrIsa ceAtrIsa cakravattI, khaLadeva ane vAsudeva utpanna thAya che. eja pramANe e-e (2-2) mahAvidehakSetramAM ane e e bharata ane aravatakSetramAM ekaMdare cakravatI khaLadeva ane vAsudeva 68-68 aDasaTha aDasaTha thAya che. athavA sUtramAM eka samaye" evA kAnirdeza tA karela nathI. tethI bhinna bhinna samaye bhinna bhinna vijayAmAM utpanna thayela cakravattI Adi 68-68 aDasaTha hAya chee kathanamAM kAipaNa jAtanI zaMkAne sthAna nathI. bAkInAM padAnA bhAvArtha saraLa che. sU. 107aa zrI samavAyAMga sUtra 198 Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ unahattara saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra egaNAtera (69) saMkhyAvALAM samavAyA darzAve che--ttamacittaLa' hatyAvi TaukA----samayakSetra ahI dvIpamAM meru sivAyanA 69 agaNAtera vaSa kSetra ane 69 agaNAtura vaMdhara paryaMta kahela che. haimavata Adi vakSetra che ane temanI sImA darzAvanAra himavata Adi parvatA vaSadhara pava tA che. teo A pramANe che-35 pAMtrIsa vakSetra, 30 trIsa varSoMdhara ane 4 cAra iz2akAra. te badhAM A rIte AvelAM che------uttarakunI dakSiNa dizAmAM, devakurunI uttara dizAmAM, pUrva mahAvi dehanI pazcima dizAmAM, pazcima mahAvidehanI pUrva dizAmAM ane jamuddIpanA bahu madhyabhAgamAM eka meru parvata che. e pramANe dhAtakI khaDamAM e meru parvata che. aSa puSkarAmAM be meru parvata che. A rIte te pAMca meru parvata che. A pAMca menI apekSAe pAMtrIsa (35) kSetra che--temAM jakhUddIpanA menI apekSAe eka haimavata kSetra, eka airaNyavata kSetra, eka harivaSakSetra, eka ramyakakSetra, eka devakurU, eka utta rakurU, ane eka mahAvideha e sAta kSetra che. dhAtakIkhaMDamAM pUrvIkata sAta kSetro bamaNAM che--be merUnI apekSAe e haimavata kSetru, e airaNyakSetra, e hariva kSetra e ramyakava kSetra, e devakurUkSetra e uttarakurUkSetra, ane e mahAvidehakSetra, e pramANe te cauda 14 kSetro che. puSkarAdvIpamAM paNa e ja pramANe 14 cauda kSetra che. A rIte 7-14-14 maLIne kula 35 pAMtrIsa kSetra thAya che. himavAn mahAhimavana, niSadha, nIla kamI, ane zikharI e cha paryaMta eka merUnI apekSAe jamUdrIpamAM che te e merUnI apekSAe dhAtakIkhaMDamAM ane puSkarAmAM te patAnI saMkhyA bAra khAranI che, te 6-12-12 maLIne aDhIDhIpamAM pava tAnI sakhyA 30 trIsa che dhAtakIkhaMDanA pUrvAdha ane pazcimAnuM vibhAjanaka karanAra kAra padegtA che, je dakSiNAttara vistRta che. zrI samavAyAMga sUtra 199 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e ja rIte puSkarAI mAM paNa be che. tethI ISakAra parvata kula 4 cAra che. A rIte 35 pAMtrIsa varSa-30 varSadhara-4 ISakArano saravALo ogaNotera (69) thaI jAya che lavaNasamudranI pazcima dizAmAM 12 hajAra janane gherIne AvelA tathA 12 hajAra jana pramANanA tathA susthita nAmanA lavaNasamudrAdhipatinA bhavanathI suzabhita evA gautama dvIpanA pAzcAtyacaramAnta (pazcimanA antima) bhAgathI maMdira parvatane pAzcAtya samAMta bhAga ogaNotera (69) hajAra jana dUra che. mohanIyama sivAyanA sAta karmonI uttara prakRti gaNatara(69) che. te A pramANe che--jJAnAvaraNayanI 5 pAMca, darzanAvaraNayanI 9 nava, vedanIyakarmanI cAra nAmakarmanI 42 beMtAlIsa, gotrakamanI 2 be, ane attarAyakarmanI 5 pAMca. bhAvArtha-sUtrakAre A sUtradvArA ogaNotera (69) saMkhyAvALAM samavAnuM kathana karyuM che, je A pramANe che-jabUdvIpa, dhAtakIkhaMDa, ane puSparArdharUpa aDhI dvIpamAM 35 pAMtrIsa varSa kSetra, 30 trIsa varSadhara parvata ane 4 cAra ISakAra parvata kahela che, te ja budvIpanI apekSAe dhAtakIkhaMDa ane puSkarArdhamAM bamaNAM che, te dRSTie kahela che. jaMbudvIpamAM 1 merUparvata, 7 varSakSetra, 6 varSadhara ane 4 ISakAra parvata che. dhAtakIkhaMDa tathA puSkarArdhamAM te badhA bamaNa che, e rIte aDhIdvIpamAM varSa kSetro ane varSa dhonI kula saMkhyA 69 thAya che. gautamaparvatane pAzcAtyacaramAnta bhAga sumerU parvatanA pAzcAtya caramAMta (pazcimane aMtima) bhAgathI 69000 oga sItera hajAra yojana dUra che. mehanIyakarma sivAyanAM 7 sAta karmonI 9gasItera uttara prakRti che. sU. 108 sattara saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra sittera (70) saMkhyAvALAM samavAyonuM kathana kare che "samaje bhagavaM mahAvIre' ityaadi| TIkArya-zramaNa bhagavAna mahAvIre comAsAnA 1 eka mAsa ane 20 vIsa divasa vyatIta thayA pachI paryuSaNa karyA ane bAkInA sittera divasa pUrAM thatAM cAtumAsa pUrNa karyuM. puSazreSTha pArzvanAtha ahata prabhue barAbara sittera (70) varSa sudhI zramaNAvasthAnuM pAlana karIne siddhapada prApta karyuM. buddha thayAM, saMsArathI mukta thayAM ane samasta dukhene nAza karyo. vAsupUjya ahaMta prabhu 70 sorora dhanuSa pramANa UMcA hatA. mohanIyakarmanI karma sthiti ane karmaniSekakALa AkhAdhAkALanI gaNatarI na karIe te sItera (70) koDA keDI sAgarepamAne che. tenuM spaSTIkaraNa zrI samavAyAMga sUtra 200 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pramANe che--A saMsAramAM pahelAM jIva sAmAnyarUpe kama pudgalAne grahaNa kare che. tyArabAda adhyavasAya vizeSa pramANe te sAmAnya gRhita kapudgalAne alaga alaga jJAnAvaraNIya Adi bhedarUpe pariName che. tyArabAda jJAnAvaraNIya, danAvaraNIya, vedanIya, ane antarAya, e cAra karmonA traNa traNa hajAra varSanA AkhAdhakALane, nAmagAtranA be be hajAra varSanA akhAdhAkALane, ane mAhanIyanA sAta hajAra varSanA akhAdhakALane cheDIne te jJAnAvaraNIya Adi kama prakRtiyAne vibhakata karIne anAtmagika vIyathI temanA dilakAne udaya ceAgya banAve che. te samaye tenI sthiti e prakAranI hoya che-(1) katlApAdana mAtrarUpa, ane (2) anubhavarUpa, jJAnA varaNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya, ane antarAya, e cAra karmonI kApAdanamAtrarUpa je utkRSTasthiti che te tetrIsa (33) kADAkoDI sAgaropamanI che, meAhanIyakarmInI sittera (70) koDAkeADI sAgareApamanI che, nAmakama ane gAtrakanI vIsa kADAkoDI sAgarApamanI ane Ayuka`nI tetrIsa sAgarApamanI ane tathA jaghanyasthiti vedanIyakanI 12 khAra muhUtanI, nAmaka ane gAtranI 8 ATha muhUtanI, jJAnAvaraNIya, mehatIya, Ayu, ane antarAya, e pAMca karmonI jaghanya sthiti antamuphtanI che. anubhavarUpa je sthiti che te AkhAkALathI rahita che. tenuM tAtpa A pramANe che.--kha dhAvalikAthI laine je je karmanA jeTalA jeTalA AkhAdhAkALa che teTalA kALasudhI te karmAM udayamAM AvatuM nathI, tyAra pachInA samaye pUrve bhAgavavAne yAgya racita jJAnAvaraNAdi karmanA dalikAne bhega vavAne mATe jIva udayamAM praveza kare che. te jIva pahelAM te udayamAM dAkhala thayela krama kralikAne prathama samayamAM vadhAre pramANamAM bhogave che tyAra Ada bIjA samayamAM nyUna pramANamAM bhegave che, ane e ja pramANe trIje samaye vadhu nyUna pramANamAM bhAgave che, e rIte jeTalI utkRSTa sthitivALuM ka`dalika hAya eTaluM ja vadhAre nyUna karIne jIva tene bhegave che. 'kahyu' che' ema kahIne ahIM 'mottuLa samavAnuM'ityAdi je gAyAA lakhI che te A bhAvane ja pragaTa kare che. bhAvArtha.zramaNa bhagavAna mahAvIre varSAkALanA aSADhI pUrNimA pachI eka mAsa ane vIsa divasa vyatIta thayA tyAre saMvatsarI karI ane tyAra bAda sittara divasa sudhI varSAkALamAM rahyA, pArzvanAtha bhagavAna kharAkhara sittera varSa sudhI zramaNaparyAyanuM pAlana karIne meAkSe gayA. vAsupUjaya prabhu sattara dhanuSapramANa UMcA hatA. mAhanIyakanI utkRSTa sthiti akhAdhakALa sivAya sittera (70) koDAkoDI sAgaropamanI che, ane eTalI ja sthitivALA tenA anubhavanarUpa niSekakALa cheAsU 109mA zrI samavAyAMga sUtra 201 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ikotara saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra eketera(71) sakhyAvALAM samavAyA batAve che-utpannanI rasthati : TIkAya - cAthA cAMndrasavatsaranA hema'tanA 71 ekAtera divasarAta yatIta thAya che tyAre sUrya sava bAhyamaMDaLamAM AvRtti kare che. tenu' tAtpa A pramANe che-eka yugamAM pAMca saMvatsara hAya che. temAM pahelu' ane khIjI saMvatsara cAndrasaMvatsara che, trIjI' abhivRddhi tasavatsara che, tathA ceAthu. cAndrasavasara che, cAndrasavasaranA khAra cAMndra mAsa hAya che, temAM pratyeka candramAsa 29 32/62 ahArAtra (dinarAta)ne thAya che. eka abhivRddhita saMvatsaranA 17 candramAsa hoya che. candrasaMvatsara, candrasa vasara, ane abhivati sa Mvatsara, e traNa saMvatsaranA 1092 /2 ahArAtra thAya che. tathA eka Aditya saMvatsara-sUva mAM traNasa chAsaTha (636( dinarAta heAya che. ane traNa AdityasaMvatsaramAM eka hajAra aThThANu dinarAta hoya che. cAMdrayuga aSADha mAsanI pUrNimAe pUrA thAya che, ane Adityayuga zrAvaNa vadI ekame zarU thAya che. A rIte traNa 3 Adityayuga saMvatsara karatAM traNa caDyugasa'vatsara 5 5/2 divasa jeTale eche! hAya che. traNa Aditya yuga zrAvaNa mAsanA kRSNapakSanA 6 candradivase karatAM gheADA vadhu samayamAM pUrA thAya che. tyArakhAda zrAvaNa vadI sAtamathI dakSiNAyana thAya che, ane candrayuganA ceAthA saMvatsaranA ekase ArTamAM (108) divase eTale ke cAthA mahinAkAnI pUrNimAne divase sUrya peAtAnA 112 ekasA khAramAM maDaLamAM saMcaraNa karavA mAMDe che. tyArabAda khAkInA 71 ekotera maMDaLAmAM hemantaRtunA mAgazara Adi cAra mAsanA eTalA ja divaseAmAM saMcaraNa kare che, pachI 72 kheterame divase mahA mahinAnI kRSNapakSanI terazanI tithie sUrya AvRtti kare che. eTale ke dakSiNAyanamAMthI uttarAyaNamAM Ave che. khIjI jagyAe pAMca yugasaMvatsaramAM uttarAyaNa tithiyA A pramANe batAvela che--mahA vadI sAtama, paDave ane zukalapakSanI cetha terasa ane dasamanI tithiyeA tathA zrAvaNa mAsamAM zukalapakSanI dasama ane cAya, kRSNapakSanI paDave, teraza e dakSiNAyananI tithiyA batAvela che. vIya pravAda nAmanA trIjA pUnA 71 eketera prAbhUta kahela che. ajitanAtha ahata prabhu 71 ekAtera lAkha pUrvI sudhI gRhasthAzramamAM rahIne dIkSita thayA hatA, ajitanAtha bhagavAne zrI samavAyAMga sUtra 202 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 aDhAra lAkha pUrva kumArAvasthAmAM ane 53 tepana lAkha pUrva rAjyavasthAmAM vyatIta karyA hatAM. tyArabAda temaNe bhagavatI dIkSA lIdhI hatI. e ja pramANe ajitanAtha bhagavAnanA samakAlIna, ane bIjA cakravarti evA sagara cakravatie paNa eketera lAkha pUrva sudhI gRhasthAzramamAM rahyA pachI bhagavatI dIkSA dhAraNa karI hatI. e sU. 100 che bahattara saMkhyA viziSTa samavAya kAnirUpaNa have sUtrakAra tera (72) saMkhyAvALAM samavAyanuM kathana kare che-"vAvattara suvanakumArAvAsasayasahassA' ityAdi ! TIkArtha-suvarNakumAra denA betera (72) lAkha AvAsa che. jemAMnA 38 aDatrIsa lAkha dakSiNanikAcamAM ane 34 cotrIsa lAkha uttara nikAyamAM che, lava samudranI velA-zikhAne 72 betera lAkha nAgakumAra devo dhAraNa kare che. te dhAtakIkhaMDa dvIpanI tarapha che ane tene usedha - UMcAI seLa hajAra ejananI ane viSkasa dasa hajAra ejanane che. zramaNa bhagavAna mahAvIranuM AyuSya 72 betera varSanuM hatuM. temAMnAM 30 trIsa varSa gRhasthAzramamAM rahyA hatA. 1rA sADAbAra varSa ane eka pakhavADiyA sudhI chaghastha avasthAmAM, ane 30 trIsa varSathI cheDA ochA samaya sudhI kevalInI paryAyamAM rahyA hatA. 7ra tera varSanuM AyuSya pUruM karIne teoe siddhapada prApta karyuM ane samasta duHkhothI teo rahita banyA. bhagavAna mahAvIranA navamA gaNadhara acalabhrAtAnuM AyuSya paNa tera varSanuM hatuM. temAMnA 46 chetAlIsa varSa temaNe gRhasthAzramamAM, 12 bAra varSa chadmasthAvasthAmAM ane 14 cauda varSa kevalI paryAyamAM vyatIta karIne 72 tera varSanI uMmare teo siddhapada pAmyAM ane samasta dukhethI mukta thayAM. puSkarAI dvIpamAM 72 betera caMdramA che-pahelI paMktimAM 36 chatrIsa ane bIjI paMkitamAM 36 chatrIsa. te 72 batera candramAM pahelA tyAM prakAzatA hatA, hAlamAM prakAze che ane bhaviSyamAM paNa prakAzaze eja pramANe tyA 7ra be tera sUryo tapatA hatA, tape che ane bhaviSyamAM paNa tapaze. pratyeka cAturanta cakravartinA botera, tera hajAra uttama nagara heya che. vijJAnarUpa kalAo 72 ba tera che. temanA nAma A pramANe cheakSara vinyAsarUpa lekhakalA-te kalA be prakAranI hoya che-(1) lipirUpa ane (2) viSayarUpa. lipirUpa je kalA che te 18 aDhAra prakAranI hoya che, te vAtane aDhAramAM zrI samavAyAMga sUtra 203 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samavAyamAM prakaTa karavAmAM AvI gayela che. athavA lATAkrinA bhedathI lipi aneka prakAranI paNa hAya che. tathA patramAM, vamAM, lAkaDAmAM, hAthIdAMtamAM, leADhAmAM. tAMbAnA patarAmAM, cAMdInAM patarAmAM kheAdIne-kAtarIne akSaranuM je nirmANa karAya che athavA 'rAsIyA Adi vaDe vastro para je akSarA pADavAmAM Ave che tene lipirUpa kalA kahe che. viSayarUpa kalA paNa aneka prakAranI hoya chejemake zeTha nAkanA, pitA putranA, guru ziSyanA, pati patnInA, zatru ane mitra Adine parasparamAM je patravyavahAra thAya che. tenA viSayabhUta viSace aneka prakAranA heAya che. tathA praye jananA bhedanI dRSTie paNa lekhanA aneka prakAranA viSaya hoya che. tethI akSara vinyAsarUpa kalAnA bIjAbhedanA-viSayarUpa kalAnA aneka prakAra thAya che. kAraNa ke viSaya bhedanA pramANe ja tyAM akSarAnA vinyAsa rahe che. lipirUpa kalAmAM paNa akSarAnA vinyAsa rahe che paNa te prayAjana vinA lakhAyela rahe che jemake a, bA, haiM, hU~, vagere akSarAnA vinyAsa paNa "tame kayAM jAva cho" ityAdi abhiprAyathI jyAre akSarAnA vinyAsa karAya che tyAre te viSayarUpa lipikalA gaNAya che. e ja pramANe bIjA paNa viSayAne samajI levA, akSarAnA atikAzya, atisthaulya, vaiSamya, pativakatA, Adi doSo batAvyA che. te doSothI rahita lipinA vinyAsa karavA te saghaLAne viSayarUpa lipimAM ja samAveza thayela samajave. gaNatarI karavI tenu nAma gaNita che. saravALA, bAdabAkI chagere gaNitanA jeTalA viSayeA che tene samAveza A kalAmAM thaI jAya che. A prakAranI kalAmAM lepya, zilA, suvarNa, maNi ane vastronI upara je citrakalA karavAmAM Ave che ane temAM raMga Adi pUrIne je suMdaratA lavAya che, te badhA viSayeA AvI jAya che. nATayakalAmAM abhinayapUrva ke vinAabhinaya je nRtya karAya che tenA samAveza thAya che. gItakalAmAM gAvAnI kalAnuM jJAna vijJAna AvI jAya che. vAjiMtrakalAmAM vividha prakAranA vAjA ane vAji MtrA bajAvavAnI caturAIne samAveza thAya che. svaragata kalAmAM gAyananA mULabhUta khaMDana, RSama Adi stra zrI samavAyAMga sUtra 204 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ronuM cAturyayukata jJAna gAnArane thAya che. mRdaMga Adi vAjiMtro banAvavAnI nipuNatA je kalA dvArA maLe che te kalAne puSkaragata kalA kahe che. jo ke vAjiMtrakalAmAM ja tene samAveza tha joIto hate, chatAM paNa tene kalAnuM svataMtra aMga mAnavAnuM kAraNa e che ke mRdaMgavAdana saMgItanuM eka sarvazreSTha aMga che. gItAdi-mAnarUpa tALanI samAnatA je kalA dvArA jANI zakAya che te kalAnuM nAma samatAlakalA che. ghatakalAno jANakAra jugAra ramavAmAM hoMziyAra hoya che jugArano eka bheda janavAda che. temAM nipuNatA meLavavI tenuM nAma janavAda kalA che. ripatya kalA dvArA nagarane surakSita rAkhavAnI tarakIba AvaDe che. aSTApada nAmane eka jugAra che. temAM nipuNa thavuM te kalAne aSTApada kalA kahe che. mATI ane pANInI madadathI aneka prakAranI vastuo banAvavAnI kaLAne dakamRttikAkalA kahe che. rasoI banAvavAmAM nipuNatA apAvanAra kaLAne annavidhi kalA kahe che. peya vastuonA guNadoSa jANavAnI caturAI je kaLA dvArA maLe che te kaLAne pAnavidhikalA kahe che. vastra vaNavAnI, devAnI ane raMgavAnI kalAne vastravidhi kalA kahe che. zayyA racavAnI tathA tenA para zayana karavAnI paddhati banAvanAra kalAne zayanavidhikalA kahe che. AryAchaMdamAM kAvya racavAnI caturAI ApanAra kalAne AyakalA kahe che. gUDha arthavALAM kAvyonuM nimArNa karavAnI kaLAnuM nAma prahelikAkalA che magadha deza AdinI bhASAnuM jJAna thavuM te kaLAne mAgadhikkalA kahe che. prAkRta bhASAmAM gAthAo racavAnI egyatA ApanAra kalAne gAthA kahe che. zloka banAvavAnuM tathA tenA arthanuM parijJAna thAya te kalAne lokakalA kahe che. sugaMdhidAra vastuo banAvavAnI paddhati jenA vaDe zIkhavA maLe che te kalAne gaMdhayukitakalA kahe che. mINa banAvavAnI rIta banAvanAra kalAne madhusikathakalA kahe che. alaMkArene yogya sthAne dhAraNa karanAranI caturAI je kalAthI Ave che te kalAne AbharaNavidhi kahe che. "taNI pratikarmae 27 satyAvIzamI kalA che. yuvatIonuM saudarya vadhAranAra nusakhA batAvanAra kalAne strIlakSaNAkalA kahe che. puruSanAM lakSaNonuM viziSTa jJAna ApanAra kalAne puSalakSaNa kalA kahe che. ghoDAnAM sArAM narasAM lakSaNe batAvanAra kalAne huyalakSaNa kalA kahe che. hAthIonAM sari narasAM lakSaNe batAvanAra kalAne gajalakSaNa kalA kahe che. gAya sArI che ke kharAba che te tenA zarIranA ciThTho parathI batAvanAra kalAne gelakSaNa kalA kahe che. e ja pramANe kukakuTa lakSaNakalA, meSalakSaNakalA cakalakSaNakalA, chatralakSaNakalA, daMDalakSaNakalA, ane asilakSaNakalA paNa samajavI, maNinI parIkSA karavAmAM nipuNatA ApanAra kalAne, maNilakSaNakalA ane cakravatinA khAsa prakAranA kAkiNI ratnanI parIkSA karavAnI kalAne kAkiNI lakSaNa kalA kahe che A kalA dvArA kalAvida e jANI zake che ke A ratna viSAvahAraka che ane mAna unmAna zrI samavAyAMga sUtra 205 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adi cegenuM pravaka che ke nahIM, canA (cAmaDAnAM) guNadeSa darzAvanAra kalAne cama lakSaNakalA kahe che. candragrahaNanuM jJAna ApanAra kalAne candralakSaNakalA, ane sUrya grahaNanuM jJAna prApta karAvanAra kalAne sUrya lakSaNukalA kahe che. rAhunI gatinuM' jJAna prApta karAvanAra kalAne rAhucaritakalA kahe che. graheAnI cAlatuM jJAna ApanAra kalAne grahacarita kalA kahe che saubhAgyanI vRddhi karAvanAra sAdhaneAnuM jJAna ApanAra kalAne saubhAgyavRddhi kalA kahe che. durbhAgyanI vRddhi karAvanAra sAdha- nAnu` jJAna ApanAra kalAne daurbhAgyakalA kahe che. rAhiNI, prajJapti Adi vidyAonu jJAna ApanAra kalAne vidyAgata kalA kahe che. devAdikAnI ArAdhanA karAvanAra maMtrAnu jJAna ApanAra kalAne maMtragata kalA kahe che. ekAMntamAM karAyela maMtraNAnuM rahasyajJAna prApta karAvanAra kalAne rahasyagata kalA kahe che. pratyeka vastunA svabhAvanuM jJAna karAvanAra kalAne svabhAva kalA kahe che. jayeAtiSTha devAnI gatinuM jJAna karAvanAra kalAne cAra kalA kahe che. graheAnI varkacAlanu sAna karAvanAra kalAne praticAra kalA kahe che. senAne garuDa AdinA AkAramAM geAThavavAnI nipuNatA ApanAra kalAne gRhakalA kahe che. pratipakSInA vyUhane teDavA mATe cakrakAra Adi rIte senAnI geAThavaNI karavAnI kalAne prativyUha kalA kahe che senAne dheAlavAne mATenA sthAna vizeSanA parimANunu jJAna ApanAra kalAnu nAma skaMdhAvAramAna kalA che. keTalI bhUmimAM nagaranu nirmANa thai zake, te darzAvanAra kalAne 'nagaramAna kalA' kahe che. gRhAdinA pramANane khyAla ApanAra kalAne 'vastumAna kalA' kahe che. senAne cAlAvavAnu jJAna maLe evI kalAne 'skaMdhAvAra nivezakalA' kahe che. makAna Adi banAvavAnI vidhinuM jJAna ApanAra kalAne vAstunivezakalA' kahe che. nagaranI sthApanA karavAnuM rijJAna ApanAra kalAne 'nagaranivezakalA' kahe che. nagaramAna kalA ane nagaraniveza kalAmAM eTalA ja taphAvata che ke nagaramAna kalAmAM nagara vasAvavA mATenI ceAgya bhUminuM jJAna prApta thAya che paNa nagaranivezakalAmAM je nagara vasA zrI samavAyAMga sUtra 206 Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vavAnuM hoya te nagara kevA AkAranuM banAvavuM tenuM jJAna prApta thAya che. e ja pramANe vastumAna ane vAstavizeSa vacceno paNa taphAvata samaja. devAdikanI madadathI nAgapAza Adi divya astronuM pariNAna ApanAra kalAnuM nAma "ISazAstrakalA che. talavAra Adi calAvavAnuM jJAna jenAthI prApta thAya thAya che te kalAnuM nAma "sasakalA" "tsara' zabda talavAranI mUThano vAcaka che. paNa ahIM teno je "talavAra atha levAya che te avayavamAM avayavInA upacArathI levAyela che. azvazikSAnuM jJAna ApanAra kalAne "azvazikSAkalA' kahe che. hasti (hAthI) zikSAnuM jJAna ApanAra kalAne hastizikSA kalA kahe che, dhanuSa calAvavAnI kalAne "dhanurvedazikSAkalA" kahe che. hiraNyanI bhasma banAvavAnI kalAnuM jJAna je kalA Ape che te kalAne "hira yapAka kalA' kahe che. suvarNanI bhasma banAvavAnuM jJAna ApanAra kalAne "suvaNapAkalA' kahe che. maNinI bhasma banAvavAnI vidhi batAvanAra kalAne "maNipAlA" ane dhAtuonI bhasma banAvavAnI vidhi batAvanAra kalAne "dhAtupAkakalA kahe che bAhuo dvArA yuddha karavAnuM parijJAna thAya te 'bAhuyuddhakalA daMDa dvArA yuddha karavAnuM parisAna thAya te "daMDayuddha kalA, muSTidvArA yuddha karavAnI kalA te "muSTiyuddhakalA," ane asthidvArA yuddha karavAnuM parijJAna thAya te kalAne asthiyuddhakalA kahe che. sAmAnya rIte yuddha karavAnuM jJAna ApanAra kalAne yuddhakalA ane viziSTa prakAre yuddha karavAnuM jJAna thAya te kalAne niyuddhakalA" kahe che. yuddhAtiyuddha karavAnuM parijJAna ApanAra yuddhAtiyuddha kalA che sUvAdI dvArA kevI rIte kIDA karAya che, te darzAvanAra kalAne "sUtrAdi khelakalA" kahe che. nAlikA dvArA kevI rIte kaDA karI zakAya te darzAvanAra "nAlikA khela kalA che. vartA (caka) dvArA kevI rIte kIDA karAya che tenuM jJAna "va khelakalA' dvArA maLe che. carma dvArA kevI rIte krIDA karAya che tenuM jJAna "cama khelakalA" dvArA maLe che. so pAnane upara uparI gaThavIne temAMthI koI paNa vivakSita patrane chedavAnI hasta nipuNatA je kalA dvArA prApta thAya che te kalAne "patrachedyakalA kahe che. je kalAmAM kaTa-caTAinI jema kame kame chedyavastunuM parijJAna thAya che te kalAne " kacchakalA' kahe che. sajIvane nijIva jevA karI nAkha- zrI samavAyAMga sUtra 207 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAnI kalAne "sajIvanijIvakaraNakalA" kahe che. pakSIonI bolI samajavAnuM jJAna ApanAra zakunitakalA che A kalAonuM vizeSa svarUpa jANavAnI jijJAsA rAkhanArAoe meM lakhelI jJAtAsUtranI TIkA vAMcavI temAM te kalAonA svarUpa viSe vadhu mAhitI Apela che. samROima janmavALA khecara paMcendriya tiryaMconI utkRSTa sthiti 72 betera hajAra varSa sudhInI kahela che. bhAvArtha-A sUtra dvArA sUtrakAre tera(72)saMkhyAvALA samavAyAMganuM kathana karyuM che. teoe A sUtramAM batAvyuM che ke suparNakumAranA tera lAkha AvAsa che. temAMnAM 34 cetrIsa lAkha AvAsa uttaranA nikAyamAM ane 38 ADatrIsa lAkha AvAsa dakSi nA nikAyamAM chedaza prakAranA bhavanapati hoya che teo jaMbudvIpamAM AvelA sumeru parvatanI nIce tenA dakSiNa ane uttara bhAgamAM tirakasa aneka koTAkoTI lakSa jana sudhI rahe che. asurakumAra khAsa karIne AvAsomAM ja ane kayAreka bhavanomAM paNa vase che, paNa nAgakumAra Adi bAkInA bhavanapati te bhavanomAM ja rahe che. ratnaprabhA pRthvInA upara tathA nicenA eka eka hajAra jana cheDIne bAkInA aThotera (78) hajAra yojana pramANa bhAgamAM badhI jagyAe AvAse che. paNa bhavana ratna prabhAnI nIce nevuM hajAra yojana pramANa bhAgamAM ja hoya che. AvAsa moTA maMDapa jevA hoya che paNa bhavana nagara jevAM hoya che, bhavana bahArathI gaLAkAra, aMdarathI samacorasa ane taLIyethI puSkarakarNikA jevAM hoya che ahIM suparNakumAronAM bhavanarUpaAvAsonuM varNana che. te kula bAra lAkha che. beteira hajAra nAgakumAra devo lavaNasamudranI dhAtakIkhaMDadvIpa taraphanI 16 soLa hajAra ejananA utsavanI ane dasa hajAra jana lAMbI belA(jalarAzi) dhAraNa kare che. bhagavAna mahAvIra 72 tera varSanuM kula AyuSya bhogavIne mokSe gayA. sthavira alabhrAtAnuM AyuSya paNa 72 botera varSanuM hatuM. eTaluM AyuSya bhogavIne teo paNa siddhagati pAmyAM. puSkarArdhakSetramAM traNe kALamAM 72 tera cadramA ane 72 botera sUrya rahe che. temAM vadhaghaTa thatI nathI, pratyeka caka vatinI sattA nIce 72-7ra (botera, tera) hajAra uttama nagara hoya che. lekha, gaNita, rUpa AdinA bhedathI betera (72) kalAo hoya che. saMmUchima janmavALA je pacendriya pakSIo hoya che temanI bhavasthiti tera hajAra varSanI hoya che sU. 111 zrI samavAyAMga sUtra 208 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tihottara saMkhyA viziSTa samavAya kAnirUpaNa have sUtrakAra tetere (73) mAM samavAyanuM kathana kare che "rivAramAM vAsayAo' ityaadi| TIkAtha-harivarSanI ane ramyaka varSanI dareka jIvA tetera hajAra navaso eka jana tathA eka janane 17/1 bhAga tathA eka ejananA 1/2 bhAga pramANa laMbAInI apekSAe kahela che. e ja vAta "guttara vagere gAthAo dvArA pragaTa karavAmAM AvI che. vijaya nAmanA bIjA baLadevanuM AyuSya 73 tetera lAkha varSanuM hatuM te AyuSya pUruM karIne te siddhapada pAmyA tathA samasta dukhethI rahita banyA sU 11rA cauhattara saMkhyA viziSTa samavAyakA nirUpaNa have sUtrakAra smatara (74)nAM samavAyanuM kathana kare che jimUpha rUri TIkAI-bhagavAna mahAvIranA bIjA gaNadhara sthavira agnibhUti 74 cuMmetera varSanuM AyuSya bhogavIne siddhapada pAmyA tathA samasta dukhethI rahita banyA. temAMnAM chetALIsa (46) varSa temaNe gRhasthAzramamAM, bAra varSa chavastha avasthAmAM ane 16 seLa varSa kevaLI paryAyamAM vyatIta karyA hatAM. soLahajAra AThase beMtALIsa (16842) ejana ane be kalAnA viSka bhavALA niSadha nAmanA varSadhara parvatanI upara madhyabhAgamAM tigiccha nAmanuM eka mahAda (sarevara) che. tene viSkabha 2000 be hajAra janano ane AyAma 4000 cAra hajAra yojana che. te mahAdamAMthI sItedA nAmanI mahAnadI nIkaLe che. tene pravAha niSadhaparvatanA vidhvaMbhane 1/2 bhAga karIne temAMthI hadane 1/2 bAgane viSkabha bAda karatAM je sAta hajAra cAra ekavIsa (74ra1) jana ane 1 eka kalA bAkI rahe che. teTale che AvaDA moTA pravAha vALI te mahAnadI uttaradizA tarapha vahIne jamaya praNAlikA dvArA ke je vajImaya zrI samavAyAMga sUtra 209 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praNAlikArUpa jihavA AyAmamAM 4 cAra yAjana ane viSNuMbhamAM 50 pacAsa ceAjananI che,zItAdA prapAta hradamAM-e nAmanA kuMDamAM paDe che. te kuMDanuM taLIyuM vajAnu' banelu che, tenA AyAma ane vikhuMbha 480 cArasoeMsI ceAjananA che, tenI UMDAI 10 daza ceAjananI che, ane tenA madhyabhAga sItAdAdevInA bhavanathI ala'kRta mastakavALA zIteAdA nAmanA dvIpathI vibhUSita thayela che ane te niSadhapatanI taleTImAM Avela che, je pravAharUpa dhArA vaDe te nadI te kuMDamAM paDe che te pravAharUpa dhArA evI lAge che ke jANe ke te ghaDAnA mukhamAMthI nIkaLIne temAM paDe che. te pravAharUpa dhArAnA prapAtanA AkAra mAtInI mALA jevAche. jyAre te prapAta te kuMDamAM paDe che tyAre ghaNA moTA avAja thAya che. e ja pramANe sItA nadI viSe paNa samajavu'. eTale ke sItA nAmanI je mahAnadI che te paNa nIlava`dhara pathI 7400 sAtahajAra cArasA cAjanathI saheja vadhAre dakSiNa dizAmAM vahIne sItAprapAta nAmanA kuMDamAM paDe che. ceAthI pRthvI sivAyanI bAkInI 6 cha pRthvIemAM kula 74 cuMmA teralAkha narakAvAsa che. pahelI pRthvImAM 30 trIsa lAkha, khIjImAM 25 paccIsa lAkha. trIjImAM pa'daralAkha, pAMcamomAM 3 traNa lAkha, ThThImAM 99995, navANuM hajAra navase paMcANuM ane sAtamImAM pAMca narakAvAsa che. sU. 113gA pacahattara saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have satrakAra 75 paMcAturanA samavAyeA batAve che-'vidhiSNa La puSThara tama' tyAra TIkAd-~~ suvidhi puSpadaMta bhagavAna, ke je navamAM tIrthaMkara che, temanA 7600 sAteMhujAra pAMcase kevalI hatA, dasamAM tItha kara zItalanAtha bhagavAna 75000 5cAterahajAra pUrva sudhI gRhasthAvAsamAM rahIne-25000 pacIsahajAra varSa sudhI kumArAvasthamAM ane 50000 paMcAsahajAra varSa sudhI rAjyAvasthAmAM vyatIta karIne dIkSA grahaNa karIne siddhagati pAmyA ane samasta du:khAthI rahita thayA. 16 seALamAM tIrthaMkara zAMtInAtha bhagavAne 75000 paMcAttera hajAra gRhasthAvAsamAM gALIne dIkSA grahaNa karIne aNugArAvasthA dhAraNa karI. teoe 25000 pacIsahajAra varSa kumArAvasthAmAM, 25000 pacIsahajAra varSa' mAMDalika rAjA tarIke, ane 25000 pacIsa hajAra varSa cakravati nareza tarIke vyatIta karyA hatAM AsU. 1145 zrI samavAyAMga sUtra 210 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chiyottara saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra tera (6) nAM samavAye batAve-"chAvattara vijJagHTTIvaassyshssaa' ityaadi| TIkArtha-vidhRtyumAra denA chetera (76)lAkha AvAsa che e ja pramANe dvIpakumAra, diggakumAra udadhikumAra, vidhutyumAra, svanitakumAra, svanitakumAra ane agnikumAra e kumAranA dakSiNa ane uttaranikAyanA bhedathI pratyeka nikAyamAM 76 choMtera lAkha, 76 choMtera lAkha bhavana che. sR. 11pa satahattara saMkhyA viziSTa samavAya kAnirUpaNa have sUtrakAra 77 (satara) mAM samavAyanuM kathana kare che-"mara rAva rUri TIkAI-bharata cakravati 77 satera lAkha pUrva sudhI kumArAvasthAmAM rahyA hatA tyAra bAda temane mahArAjapade abhiSeka thaye, jyAre aSabha prabhu 6 cha lAkha pUrvanuM AyuSya vyatIta karI cukyA hatA, tyAre bharata cakravatine janma thaye hate. devAdikene pUjanIya evAM RSabhadeva bhagavAna 83 tyAsI lAkha pUrvanI avasthAe dIkSita thayA hatAM tethI 83 tyAsI lAkha pUrvamAMthI 6 cha lAkha pUrva bAda karatAM 77 sotera lAkha pUrva vadhe che. e ja bharatane kumArAvasthA kALa samaja. aMgavaMzamAM utpanna thayelA 77 sotera rAjAe muMDita thaIne dIkSita thayA hatA. hAlamAM temanAM nAma apasiddha che. brahmaloka nAmanA pAMcamAM devakanI nIce AvelI 8 ATha kRSNarAjimAM (1) sArasvata, (2) Aditya, (3) vanDi. (4) aruNa, (5) gAya, (6) tuSita, (7) avyAbAdha ane (8) mata e ATha lokAntika devanikAya rahe che temAMnA gAya ane taSita devanikAyanA 77 sItera hajAra anucara de ekaMdare che. kALA raMganI je paugalika rekhAo hoya che temane kRSNarAjI kahe che. te kRSNarAjIo A pramANe che-sanakumAra ane mahendra devalokanI upara tathA brahmalekanI nIce kalpAriSTa nAmanA vimAna prastaTamAM pUrva dizAmAM kRSNarAjI ane megharAjI nAmanI be kRSNarAjiye che. tathA dakSiNadizAomAM maghA mAdhavI nAmanI be kRSNarAjiye pazcima dizAmAM vAta parighA ane vAtaparikSAlA nAmanI be kRSNarAjI che. uttara dizAmAM devaparighA ane devaparibhA nAmanI be kRNarAjI che e rIte cAre dizAnI zrI samavAyAMga sUtra 211 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maLIne ATha kRSNarAjI che. teomAMnI pUrva dizAnI je kRNarAjI che te dakSiNadizAnI bAhya kRSNarAjInI aDe aDa (saMskRSTa) che. dakSiNa dizAnI je kRSNarAjI che te pazcima dizAnI bAhyakRSNarAja sAthe saMskRSTa che. pazcima dizAnI aMdaranI kRSNarAjI uttaradizAnI bAhya kRSNarAja sAthe saMskRSTa che. tathA uttara dizAnI aMdaranI kRSNarAjI pUrva dizAnI bAhyakRSNarAjI sAthe saMskRSTa che. te rAjI AyAmanI apekSAe asaMkhyAta jana-pramANa che, tathA vistAranI apekSAe saMkhyAta jana pramANa che. temane parigha asaMkhyAta janane che. e kRSNarAjeimAMnI pUrva ane pazcima dizAnI bahAranI tarapha AvelI be kRNarAjIyo SaTakoNanA AkAranI che. uttara ane dakSiNa dizAnI je be bAhyakRSNarAjiye che te trikoNAkAranI che. e ja pramANe pUrva ane pazcima dizAnI je be Abhyantarika kRSNarAjI che. te catu0NanA AkAranI che. ane uttara ane dakSiNa dizAnI je be Alyantarika kArAo che te paNa catuSkoNanA AkAranI che. bhagavatI sUtranA chaThThA zatakanA 300 traNaso pUrvamAM "gIvA chatA ItyAdi gAthAo dvArA e vAta ja darzAvavAmAM AvI che. lavaparimANanI apekSAe dareka muhUrta 77 sItera lavanuM kahela che. hRSTapRSTa prANunA eka zvAsocchavAsane "prANa" kahe che. sAta prANane eka "staka' thAya che. ane sAta stakano eka lava thAya che, ane 77 sItera lavanuM eka muhUrta thAya che. bhAvArtha-bharata cakravati 77 sItera lAkha pUrva sudhI kumArAvasthAmAM rahyA hatA. (84) coryAsI lAkha varSanuM eka pUrvAga thAya che. ane 84 coryAsI lAkha pUrvAganuM eka pUrva bane che.) eTalA samaya pachI temane mahArAjA tarIke abhiSeka thaye hate. aMgavaMzanA 77 sItera hajAra rAjAoe bhagavatI dIkSA lIdhI hatI. gaItoya ane taSitadevane 77 sItyotara hajArane deva5rivAra che. eka muhUrtanA 77 sItera bhAga pADIe te te dareka bhAgane "lava' kahe che. sU. 116 zrI samavAyAMga sUtra 212 Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThahattara saMkhyA viziSTa samavAya kAnirUpaNa have sUtrakAra aThotera (78) mAM samavAya batAve che- je rUDhiA TIkAI-devarAja, devendra, zakranA saMbaMdhI je vaizramaNa mahArAja che-teo dakSiNadizAmAM je suvarNakumArenAM 38 ADatrIsa lAkha bhavana che tathA dvIpakumAranAM je 40 cALIsa lAkha bhavana che te badhAnI upara adhipatya, puravartiva, svAmitva, bhatRtva, mahArAjatva, tathA Arezvara senApatitva pitAnA anuyAyIo pAse karAve che ane pote temanI rakSA kare che. bhagavAna mahAvIranA AThamA gaNadhara sthavira akaMpita potanuM 78 aThotera varSanuM AyuSya bhogavIne siddha, buddha, ane samasta dukhethI rahita thayA hatA. uttarAyaNamAMthI nivRtta thayela sUryadakSiNAyanamAM praveza karavAne sanmukha thayela sUrya-pahelA maMDaLathI (sabhyantara maMDaLathI nahIM) dakSiNAyana pahelA maMDaLanI apekSAe 39 ogaNacALIsamAM maMDaLamAM tathA sarvoccattara maMDaLanI apekSAe cAlIsamAM maMDaLamAM divasarUpa kSetranA 78 aThotera bhAgone eTale ke eka muhUrtanA 61 ekasaTha bhAgamAMthI 1 bhAga pramANa 78 aThatera bhAgone kSapita (kSaya) karIne ane rAtrinA eTalA ja bhAgane vadhArIne paribhramaNa kare che. candraprajJaptimAM A viSayamAM A pramANe kahela che-jabUdvIpamAM je samaye be sarvAbhyantara maMDaLa para pahoMcIne bhramaNa kare che tyAre temanI vacce 99640 navANuM hajAra chase cAlIsa jananuM aMtara rahe che. sabhyantara maMDaLanI banne bAjue 180 ekase eMsI cajana choDIne jabUdvIpa che. jaMbudvIpanA pramANamAMthI 180 ekase eMsI cejanathI bamaNuM eTale ke 36 traNase sAITha yojana bAda karavAthI je 99640 navANuM hajAra chase cAlIsa ejana vadhe che e ja te banne vaccenuM aMtara che. jabUdvIpamAM te aMtarethI paribhramaNa karanAra te bane sUryonuM divasamAna vadhAremAM zrI samavAyAMga sUtra 213 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadhAre aDhAra (18) muhUrtI ane rAtrimAna echAmAM ochuM 12 khAra muhUta nuM hAya che. tyArabAda Abhyantara maDaLanI pachInA ma`DaLa para AvIne bhramaNa kare che tyAre te bannenuM aMtara 9640 35/60 ceAjana sudhInuM thAya che. tyAre divasa 18 aDhAra murhuta pramANa karatAM eka muhUta nA 61 bhAgeAmAMthI e nyUna bhAga jeTaleA (16 59/61 murhutanA pramANu ane rAtri 12 2/61 murhuta pramANa thAya che. A rIte dakSiNAyanathI nivRtta thayela eTale ke uttarAyanamAM praveza karavAnI samIpa Avela sUya pahelA maDaLathI 39mAM ma`DaLamAM, rAtrinA 78 iMce tera (bhAgAneeTale ke muhUnA 61 ekasaTha bhAga karIne teemAMthI 1 bhAga pramANa 78 iMce tera bhAgAne pita (kSaya) karIne ane divasanA eTalA ja bhAgeAnI vRddhi karIne bhramaNa kare che. temAM divasapramANa 16 34/91 murhuta nu ane rAtripramANa 13 17/61 muhUta nuM thAya che. A kathanathI te vAta samajAya che ke dakSiNAyanamAM sUrya dinamAnane ghaTADe che ane rAtrimAnane vadhAre che. tathA uttarAyanamAM dinamAnane vadhAre che ane rAtrimAnane ghaTADe che. bhAvA--A sUtramAM sUtrakAre aDayAtara (78)nI saMkhyAvALAM samavAyAnu kathana kayu" che--sAma, yama, varuNa ane vaizramaNa, e cAra leAkapAla chetemAMne je vaizramaNa leAkapAla che te suvarNa kumAra ane dIkumArInAM 78 ace tera lAkha bhavanAnA adhipati che. sthavira akapita 78 ayAtera varSanuM AyuSya lAgavIne siddhapada pAmyA che. uttarAyanamAMthI nivRtta thayelA sUrya jyAre pahelA ma'DaLamAMthI 39mAM ma'DaLamAM saMcare che tyAre te divasanA eka muhUrtInA 61 ekasaTha bhAgamAMthI 1 bhAga pramANa ayAtera bhAgeAnA kSaya karI nAMkhe che-eTale ke 1 17/61 muhUtta kSaya kare che."ane rAtrinA eTalA ja bhAgeAnI vRddhi kare che. dakSiNAyanathI nivRtta thayela sUnI bAbatamAM paNa e ja rIte samajI levu", "sU. 117aaaa unnAsI saMkhyA viziSTa samavAya kAnirUpaNa have sUtrakAra ogaNyAeMsI (79) nI saMkhyAvALA samavAyeAnu` kathana kare che-- vaNavA khulluM nI. tyAdi TIkA"--pUrva dizAnA vaDavAmukha nAmanA pAtAlakalazanA antima bhAgathI ratnaprabhA pRthvInA adhAvatI caramAnta bhAganuM aMtara 9 ogaNyAeMsIhajAra ceAjananu che. tenuM spaSTIkaraNa A pramANe che-ratnaprabhA pRthvInI kula jADAi ekalAkha e'sI zrI samavAyAMga sUtra 214 Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hajAra yeAjananI che. temAMthI eka hajAra ceAjananI samudranI UMDAi che tathA 1 eka lAkha ceAjananAM pAtAlakalaza che. A rIte 1 eka lAkha 80 e'sI hajAra cAjanamAMthI eka lAkha 1 eka hajAra ceAjana bAda karavAthI vaDavAmukha pAtAlakalazanA caramAnta bhAgathI ratnaprabhA pRthvInA caramAnta bhAganuM aMtara 79 ogaNyAsItera hajAra ceAjana nIkaLe che. e ja pramANe ketu, cUpa ane Izvara nAmanA pAtAlakalazAnA adhastana antima bhAgeAthI ratnaprabhA pRthvInA caramAntabhAganuM aMtara paNa 39 ogaNyAeMsI hajAra yeAjana Ave che. pAMcamI pRthvInAM kharAkhara madhya bhAgathI chaThThA nAdhinA nIcenA caramAnta bhAganuM a Mtara 79 agaNyAe sI ceAjananuM che. tenu spaSTIkaraNa A pramANe che-pAMcamI pRthvInI U'DAi eka lAkha aDhArahajAra ceAjananI che. ghanadhi vAtavalayanI UMDAi vIsa hajAra ceAjananI che. A rIte pAMcamI pRthvInu ardhuM pramANa 59 ogaNasAiTha hajAra ceAjana ane ghaneAdhi vAtavalayanA vIsahajAra ceAjananA saravALA karatAM ja 79 ogaNyAe sau hajAra ceAjananeA saravALA Ave che te pAMcamI pRthvInA madhyabhAgathI ghanedhivAtavalayanA nIcenA antima bhAganu aMtara che. jabudvIpanI jagatI (keATa)nAM cAra dvAra che. temanA nAma vijaya, vaijaya'ta, jayata ane aparAjita che. te khadhAM cAra, cAra ceAjana paheALAM che. te dvArA gabyUtikAza-sudhInI pRthula-vistRta-dvArazAkhAthI yukata che. te dvArA pUrva Adi cAra dizA AmAM che. te dvArAnu parasparanuM aMtara 79 egaNyAe'sI hajAra ceAjanathI vadhAre che. te aMtaranI spaSTatA A pramANe samajavI ja khUdbIpanI paridhinu' pramANa traNa lAkha seALahajAra khaseA satyAvIsa (316227) ceAjana, traNa (3) kAza, eka sau aThayAvIsa (128) dhanuSa ane sADAtera (13aa) AMgaLa che. te paridhi pramANamAMthI dvArA tathA dvArazAkhAenu' je pUrvalkata 18 aDhAra ceAjananuM vizka bha-pramANa che te khAda karavAthI je pramANa bAkI rahe che. tenA cAra bhAga pADI nAkhavAthI pratyeka dvAranuM parasparanu' atara nIkaLe che. bhAvA - --A sUtramAM 79 egaNyAeMsI sakhyAvALAM samavAyAnuM kathana karyu che. te A pramANe che-ratnaprabhA pRthvInA traNa kAMDa (bhAga) che-(1) ratnakAMDa, (ra) pakabahulakAMDa, ane(3) jalabahulakAMDa ratnakAMDanI jADAi sALa hajAra yojananI che. pa'kabahulakAMDanI jADAI 84 cAsI hajAra cAjananI che, ane jalamahulakAMDanI meATAI 80 e'sI hajAra cAjanI che. te traNenA saravALA karavAthI ratnaprabhA pRthvInI jADAI ekalAkha 80 e'sI hajAra ceAjananI che. te traNenA saravALA karavAthI ratnaprabhA pRthvInI jADAi ekalAkha e.sI hajAra ceAjana AvI jAya chevaDavAmukha Adi cAra pAtAlakalaze lavaNasamudramAM che. samudranuM avagAhamAna ekahajAra ceAjananuM che. ane pAtAlakalazanuM avagAhamAna ekalAkha ceAjananuM che. 180000(ekalAkha eMsI hajAra) zrI samavAyAMga sUtra 215 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janamAMthI ekalAkha ekahajAra ejana bAda karavAthI je 79000 ejana rahe che te vaDavAmukha pAtAlakalazanI caramAnta pradezathI ratnaprabhA pRthvInA caramAnta pradezanuM aMtara che. ratnaprabhA pRthvInA caramAnta bhAgathI ke, cUpa, ane Izvara nAmanA pratyeka pAtAlakalazanA caramAnta bhAganuM aMtara paNa eTaluM ja che. pAMcamI je dhUmaprabhA nAmanI pRthvI che tenA barAbara madhya bhAgathI chaThThA ghane dadhine nIcene antIma bhAga paNa eTale ja aMtare che. jaMbudvIpanA eka kAranuM paraspara vaccenuM aMtara 79 ogaNyAeMsI hajAra yojana karatA thoDuM vadhAre che su. 118 asI saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra eMsI (80) saMkhyAvALAM samavAye batAve che je arahA' ityaadi| TIkArtha--agiyAramAM tIrthakara zreyAMsanAtha bhagavAna e sI (80) dhanuSa pramANa UMcA hatA. temanA samakAlIna tripRSTha vAsudeva paNa eMsI (80) dhanuSa pramANa UMcA hatA. tripRSTha vAsudeve eMsI 80 lAkha varSo sudhI mahArAja pada bhogavyuM temanuM AyuSya 84 coryAsI lAkha varSanuM hatuM, temAMnA 4 cAra lAkha varSa temaNe kumArAvasthAmAM vyatIta karyA hatAM. acala nAmanA pahelA baLadevanI UMcAI paNa eMsI (80) dhanuSa pramANa hatI. ratnaprabhA pRthvInA trIje jalabahalakAMDa 80 (eMsI) hajAra jana jADe (pahoLa) che. devarAja IzAna IdranA eMsI hajAra sAmAnika de che. jaMbudvIpamAM 180 ekase eMsI jana bhamIne sUrya uttara dizAmAM praveza karIne sabhyantara maMDaLamAM udaya pAme che sU. 11 zrI samavAyAMga sUtra 216 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IkkAsI saMkhyA viziSTa samavAya kAnirUpaNa have sUtrakAra ekyAsI (81) saMkhyAvALAM samavAya batAve che-"nava nA miyANaM bhikakhupaDimA' ityaadi| TIyArtha-nava divasanI evI nava nava bhikSapratimAnuM ekyAsI (81) divasamAM evI nava nava 405 datti dvArA sUtrAnusAra ArAdhana karAya che. kuMthunAtha bhagavAna ATha hajAra eka sa (8100) mana:paryava jJAnane dhAraNa karanArA hatA. vivAha prajJaptimAM-bhagavatImAM 8100 ekAsI mahAyugma che. ahIM "zata zabda AgamAMza" darzaka che. tathA mahAyugma zabda "mahArAzi" darzaka che. tenuM tAtparya e che ke bhagavatIsUtramAM yumAdirUpa je zivizeSane vicAra karAyo che-te vicAra svarUpa ekyAsIso (8100) AgamAMza che. bhAvArtha-bhAvArtha spaSTa che. ahIM 81 ekAsI divasamAM je nava navamikA bhikSupratimAnuM 405 cAra pAMca datti dvArA ArAdhana batAvyuM che. temAM daktiyone krama A pramANe che. pratyeka navakanA pahele divase dararoja eka datti annanI ane eka datti pAnanI levAya che. A rIte pratyeka navakanA bIjA divase (navadinamAM) be dakti annanI ane be datti pAnanI ema pratyeka navakamAM eka eka dattinI vRddhi karatAM navamAM navakamAM nava datti annanI ane nava dakti pAnanI levAya che. A rIte dareka navakanI 45 pIsatAlIsa annajaLanI datti thAya che. 45 pIstAlIsane 9 nava vaDe guNatAM 405 cAra pAMca annajaLanI dattiye nava navakamAM grahaNa karAya che.sU.12 bayAsI saMkhyA viziSTa samavAya kAnirUpaNa have sUtrakAra gAzI (82) saMkhyAvALAM samavAyonuM kathana kare che-gaMdhI ityaadi| TIkArya-jaMbudvIpamAM sUrya eka khyAzI (182) maMDaLamAM be vAra praveza karIne paribhramaNa kare che. jaMbUdvIpamAMthI nIkaLatI vakhate tathA ja budvIpamAM prave. zatI vakhate sUrya e paribhramaNa kare che. tAtparya A pramANe che- sUryanA badhA maLIne 184 eka ceyasI maMDaLa che. temAMnA sabhyantara ane sarvabAhya e be maMDaLomAM sUrya eka vAra ja praveza karIne saMcaraNa kare che. ane bAkInA eka khyAzI zrI samavAyAMga sUtra 217 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18) maMDaLamAM be vAra praveza karIne saMcaraNa kare che. jo ke je bUDhIpamAM pAsa () sUryamaMDaLa che, chatAM paNa "jabUdvIpa padathI tenA bAhya maMDaLane paNa ahI" grahaNa karavAmAM Avela che. Indra dvArA mokalAyela hariNagamelI deva dvArA 82 khAsI ahorAtra vyatIta thatA ane 83 tyAsI mI ahorAtra thatAM, Aso vadI terazane divase devAnaMda brAhmaNInA garbhamAMthI trizalA kSatriyANInA garbhamAM zramaNabhagavAna mahAvIrane mUkavAmAM AvyA. basa ejananI uMcAInA mahAhimavAna nAmanA bIjA varSadhara parvatanI uparanA antima bhAgathI saugaMdhika kAMDanA nIcenA aMtima bhAganuM aMtara khAMzI se (82) yojana che. te aMtaranuM spaSTIkaraNa A pramANe cheratnaprabhA pRthvInA traNa kAMDa che. (1) barakAMDa (2) paMkakAMDa ane (3) abbahulakAMDa temAMne je kharakAMDa che te ratnakAMDa, vAkAMDa, vaiDUrya, lohitAkSa, masAragala, haMsagarbha, pulaka, saugaMdhaka, tarasa, aMjana, aMjanapulaka, rajata, jAtarUpa aMka, sphaTika ane rinTekAMDa, e seLa prakAranAM ratnanI pracuratAvALo che. dareka kAMDa eka eka hajAra yojana che. saugaMdhikakAMDa AThamo kAMDa che te pahelAM kAMDathI eMsI se (8000) yojana dUra che. tathA bIjA mahAhimAvAna parvatanI uMcAI base (200) yojananI che. A rIte mahAhimavAna parvatanA uparanA antima bhAgathI saugaMdhika kAMDane nIcene aMtima bhAga 8200 AThahajAra basa dUra che te siddha thAya che. e ja pramANe pAMcamAM varSadhara kamI parvatanA antima bhAgathI saugaMdhika kAMDane nIcene antima bhAMga 8200 AThahajAra base jana dUra che pasU. 121 | tirAsI saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra tyAzI (83) saMkhyAvALA samavAyo batAve che-"mane maLavuM mahAvIre' ityaadi| TIkArtha-83yAsI ahorAtra vyatIta thayA pachI 83yAzImI aherAtre devAnaMdA brAhma nA garbhamAMthI harigameSI deva dvArA bhagavAna mahAvIrane trizala devInA garbhamAM mUkavAmAM AvyA. zItaLanAtha bhagavAnanA 83 tyAsI gaNa ane 83 tyAsI gaNadhara hatA. sthavira maMDitaputra 83 tyAsI varSanuM AyuSya bhogavI siddha thayAM, buddha thayAM saMsArathI zrI samavAyAMga sUtra 218 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukata thayAM. parinivR ta thayAM ane samasta du:khAthI rahita thayA. kAzala dezamAM janmelA, RSabhadeva bhagavAna 83 tyAsI lAkha pUrva sudhI gRhasthAvasamAM rahyA hatA. tyAra bAda muThita thaIne dIkSita thayA. teo 20 vIsa lAkha pUrva sudhI kumArAvasthAmAM, ane 63 tesaTha lAkha pUrva sudhI rAjyAvasthAmAM rahyA hatA. tethI temanA grahasthAvAsa 83 tyAMsI lAkha pUrvanA kahevAmAM AvyAM che. cAturanta cakravati 77 satye tera lAkha pUrva sudhI kumArAvasthAmAM ane cha lAkha sudhI cakravartItvamAM-eTale ke 83 tyAzI lAkha pUrva sudhI gRhasthAvAsamAM rahIne jina, kevalI, ane sa bhAvadazI thayAM che. / / sa. 122 // sarvaijJa caurAsI saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra cAryAsI (84)nAM samavAyeA khatAve che-cAvIrUM niyAvAsa' rUsthati / TIkA-pahelI pRthvImAM trIsa (30) lAkha, khIjI pRthvImAM 25 pacIsa lAkha, trIjI pRthvImAM paMdara lAkha, cAthI pRthvImAM daza lAkha pAMcamI pRthvImAM traNa lAkha chaThThI pRthvImAM 95. navANu' hajAra navaseA paMcANu' sAtamI pRthvImAM pAMca, e pramANe sAte pRthvImAM maLIne 84 cAryAsI lAkha narakAvAsa che, kaiAzala dezamAM janmelA RSabhanAtha bhagavAna cAryAsI (84) lAkha pUrvanuM AyuSya bhAgavIne siddha buddha, saMsArathI mukata parinivRta ane samasta du:khAMthI rahita thayA. e ja pramANe 84 cAryAsI lAkha pUrvAMnuM AyuSya lAgavIne bharata mAhubalI, brAhmI, suMdarI, e badhA paNa siddhigati pAmyA che. agiyAramAMtIrthaMkara zreyAMsa bhagavAna coryAsI (84) lAkha va'nuM AyuSya leAgavIne siddha, buddha, saMsArathI mukata ane samasta dukhAthI rahita thayA che, zreyAMsa prabhunA samayamAM thai gayela tripRSTha vAsudeva 84 cAryAsI lAkha va tu AyuSya bhAgavIne sAtamI narakamAM pAMca narakAvAsAnI vacce AvelA apratiSThAna nAmanA narakAvAsamAM nArakI paryAye utpanna thayela che. devarAja zazna devendranA 84000 ceAryAsI hajAra sAmAnika devA che ja budvIpanI madhyanA meruparyaMtane gheADIne bAkInA cAra madara pa tAmAMnA pratyeka maMdara padegta 84-84 hajAra yeAjana ucA che. badhA aMjanagiri 84-84 hajAra ceAjana uMcA che. ja buddhIpa pachI AThamA na MdIzvara nAmanA dvIpamAM te a'janagariyA cAre dizAe AvelA che. ane te cAra che, harivarSa ane ramyakava ke je uttara dizAnAM bhAgamAM Avela chetemanI pratyeka pratyacA dhanu: pRSTha-ArApita dorI vALA dhanuSanA pRSTha jevA paridhikhaMDa-84016 4/19 ceAja zrI samavAyAMga sUtra 219 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nanA parikSepavALo che. ratnaprabhA pRthvIne je bIje paMkakAMDa nAmane vibhAga che tenA uparanA antima bhAgathI nIcene antima bhAga 84 coryAsI hajAra ejana dUra che. nAgakumAra devanAM 84 coryAsI lAkha AvAsa che. temAnA 48cuvALIsa lAkha AvAsa dakSiNa dizAmAM ane 40cALIsa lAkha AvAsa uttara dizAmAM che. coryAsI hajAra(84000) prakIrNaka zAstra che. tIrthaMkara prabhue jemane pitAne hAthe dIkSA ApI hoya evA sAmAnya sAdhuo dvArA je zAstro racAya che temane prakIrNaka zAstra kahe che. jIvanI yoni -utpattisthAna 84 coryAsI lAkha che te A pramANe che- pRthvIkAya, teja kAya, apUkAya ane vAyukAya, e pratyekanI sAta sAta lAkha eni, vanaspatikAyamAM pratyeka vanaspatinI dasa lAkha ane sAdhAraNa vanaspatinI cauda lAkha, badhA vikalendriyonI be be lAkhane hisAbe che (6) lAkha, nArakIonI cAra (4) lAkha, devenI cAra (4) lAkha, tiryaMconI cAra (4) lAkha, ane manuSyanI cauda (14) lAkha te badhAne saravALo coryAsI (84) lAkha thAya che. jo ke jInI utpattirUpa nice asaM khyAta hoya che, chatAM paNa samAna varNa, gaMdha, rasa, sparza vALA te te sthAnamAM ekatvanI dRSTie prastuta saMkhyAmAM koI virodha naDatuM nathI. pRvaMgathI laIne zIrSa prahelikA sudhInA svasthAne ane sthAnAntaro guNAkAra coryAsI lAkha, kahela che tenuM tAtparya nIce pramANe che-84 coryAsI lAkha varSanuM eka pUrvAga thAya che. 84 coryAsI lAkhane 84 coryAsI lAkha vaDe guNatAM je saMkhyA Ave che te 1 pUrvanuM parimANa Ave che-eTale ke 84 coryAsI lAkha pUrvAganuM eka pUrva thAya che. tenAthI e phalitArtha nIkaLe che. 84 coryAsI lAkha pUrvathI guNatA eka truTi. tAMga thAya che. coryAsI (84) lAkha truTitAMgathI guNatA eka truTita thAya che eja rIte jasiA, Dara,vAku, vAva, kUvA, dUE, 3pa,3pa, va, padma, nalilAMga, nalina akSinikurAMga, akSinikura, ayutAGga, ayuta, nayutAGga, nayuta, mayutA, pazuta, vRddhina, rUDhiA, rAzi , ane zIrSa prabrija, e 28 aThayAvIsa sthAna pUrva pUrvathI guNita che. temAMnuM je zIrSaprahelikA nAmanuM chelluM sthAna che tenI saMkhyAnI eka saMkhyA 194 ekaso corANuM che pahelA zrI samavAyAMga sUtra 220 Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthakara zrI. AdinAtha bhagavAnanA ceryAsI hajAra zramaNa hatA. badhAM vimAnanI saMkhyA coryAsI lAkha, sattANuM hajAra tevIsa (8497023) che tenuM spaSTIkaraNa nIce pramANe che-pahelA devakathI laIne pAMcamAM brahmadevale ka sudhI A pramANe coryAsI lAkha vimAnAvAsa che, pahelA saudharma kalpamAM 32 batrIsa lAkha vimAna, bIjA IzAnaka5mAM 28 aThayAvIsa lAkha, trIjA sanakumAramAM 12 bAra lAkha, cothA mahendra ka5mAM 8 ATha lAkha, ane pAMcamAM mAhendra ka5mAM 4 cAra lAkha. e pAMce devalokanA maLIne (3ra-28-12-4=4) = 84 lAkha vimAne thAya che. tyAra bAdanA lAntaka kalpathI laIne anuttara vimA sudhInA samasta vimAnAvAsonI saMkhyA sattANuM hajAra vIsa(723) che. je A pramANe che-lAntaka ka5mAM 50000 pacAsa hajAra sAtamA mahAzaka kapamAM 40000 cAlIzahajAra AThamAM sahastrAra kalpamAM 6000, chahajAra navamAM ane dazamAM Anata prANuta ka5mAM 400-400, cAraso 2 ane agiyAramAM tathA bAramAM AraNa acuta kalpamAM 300-300 traNaso re saiveyakanA traNa trika che. pahelAadhastana praveyakamAM 111 ekaso agiyAra bIjA madhyama greveyakamAM 107 ekasosAta ane trIjA upaskina veyakamAM 100 ekaso tathA vijya, vaijayaMta, jayaMta, aparAjita ane savArthasiddha, e pAMca anuttaramAM vimAne che te badhAM vimAnane saravALe sattANa hajAra trevIsa thAya che. "kahyuM che ema kahIne ahiM je gAthAo AvelI che te A bAbatane Teko Ape che. evuM sarvadazI sarvajJa bhagavAne kahyuM che. sU. 123 zrI samavAyAMga sUtra 221 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacAsI saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra paMcAzI (85) saMkhyAvALAM samavAyanuM kathana kare che-AzArasa rUAdri ! TakAtha-pUrvApara virodha rahita hevAne kAraNe sarvamAnya ane cUlikAyukta bIja mutaskaMdhavALA evA AcArAMga sUtranA paMcAzI (85) uddezakALa kahela che. AcArAMga paheluM aMga che. tenA be taskaMdha che. pahele zrutaskaMdha nava adhyayane vALo che. bIje zrataskaMdha pAMca cUlikAvALe che. te pAMca cUlikAmAMnI eka cUlikA nizItha nAmanI che. tene ahIM grahaNa karela nathI, kAraNake te bhinna che. bAkInI cAra cUlikAomAM pahelI cUlikAmAM sAta ane bIjI cUlikAmAM sAta adhyayana che. trIjamAM eka ane cothImAM eka adhyayana che. je zrataskaMdhamAM jeTalA adhyayana athavA uddezaka heya che eTalA ja uzanakAla-uddezAvasara temAM hoya che. pahelAM zrataskaMdhamAM nava adayayanamAM anukrame sAta, cha, cAra, cAra, cha, pAMca, ATha, cAra ane sAta udezanakAla che. bIjA zrutaskaMdhanI pahelI cUlikAmAM sAta adhyayana che. temAM pahelA adhyayanamAM 11 agiyAra, bIjA adhyayanamAM 3 traNa, trIjAmAM traNa, cethA, pAMcamA, chaTThA ane sAtamAM e pratyeka adhyayanamAM be be, e rIte te cAremAM maLIne ATha (8) uddezanakALa che. bIjI cUlikAmAM sAta adhyayana che. ane temAM uddezakALa nathI. te phakata adhyayane ja che. trIjI cUlikAmAM eka adhyayana che. zrI samavAyAMga sUtra 222 Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceAthI cUlikAmAM paNa eka ja adhyayana che. A rIte te badhAnA uddezanakALanA saravALeA pacAzI (85) thaI jAya che. dhAtakIkhaMDamAM ja gUdvIpanI apekSAe je e sumeru paryaMta che tee badhA padegtAnI apekSAe UMcAimAM pacAzI hajAra (85000) ceAjana thaI jAya che. temane eka eka hajAra ceAjana jamInanI aMdara che ane cAryAzI (84) hajAra yeAjana jamInanI sapATIthI UMcA che. 13 teramAM caka dvIpamAM Avela rucaka nAmanA mAMDalika paryaMta UMcAimAM pacAzI (85) hajAra ceAjananA che. te paryaMta prAkAra (killA) nA jevA che ane te paryaMta rucaka dvIpanA vibhAga pADe che. tenA nIcenA eka hajAra yeAjana bhAga jamInamAM ane ane khAkInA 84000 cAryAzI hajAra ceAjana pramANa bhAga jamInanI sapATIthI UMco che. pAMcase ceAjana UMcI pahelI mekhalA para Avela naMdanavananA nIcenA antima bhAgathI ratnaprabhA pRthvInA prathama saugadhikakAMDa ke je saugadhika ratnamaya che, ane je arakAMDa pachI AThame kAMDa che, tenA nIcenA antima bhAga pacAzI seA (8500) cAjana dUra AvelA che. tenuM tAtpa A pramANe che-merunI mekhalA pAMcaseA (500) yAjananI che, ane tenI nIce AvelA pratyeka kAMDa eka eka hajAra ceAjananA che. A rIte pahelA kAMDathI AThamA kAMDa ATha hajAra(8000)yeAjana dUra che. te badhA aMtaronA saravALe 8500 (pacAzI sA) yeAjana thAya che. prasU,124A chiyAsI saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra chAzI (86) nAM samavAyeA batAve che--'suvidhima aaN guptattama' hatyAti ! TIkA suvidhinAtha bhagavAna ke jemanuM bIjuM nAma puSpada'ta hatuM, temanA 86 chAMsI gaNu ane 86 chAMzI ja guNadhara hatA. sAtamA tIrthaMkara supArzvanAthanA chAMzI seA (8600) vAdI hatA. zarkarAprabhA nAmanI khIjI pRthvInA kharAbara madhyabhAgathI bIjA ghanadhine bhAga chAMzI hajAra (86000) ceAjanane aMtare che. te a Mtaranu pramANe che--zarkarA pRthvInI jADAi eka 1 lAkha 32 batrIsa che. tenA ardho bhAga 66000 chAsaTha hajAra yAjana thAya che. ghaneAdhivAtavalaya tenI nIce vIsa hajAra ceAjananI jADAimAM che. tethI te banne aMtaranA saravALA karavAthI 86000 chAsI hajAra ceAjananuM aMtara AvI jAya che. Asa 12pA nIcenA antima spaSTIkaraNa A hajAra ceAjananI zrI samavAyAMga sUtra 223 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattAsI saMkhyA viziSTa samavAya kAnirUpaNa have sUtrakAra satyAzI (87) nAM samavAyeA batAve che--maMkSaLa vajjavastu tyAdi ! TIkA-maMdara patanA pUrvanA AkharI bhAgathI geAstUpa nAmanA AvAsa patanA pazcima caramAMta pradeza satyAzI (87) hajAra ceAjana dUra che. tenuM spaSTIkaraNa A pramANe che-merunA je pUrva dizAnA AkharI bhAga che te bhAgathI jamUdvIpAntata je bhAga te pIstALIsa hajAra ceAjana dUra che, tathA lavasamudramAM pUdizAmAM rahela je gAstUpa nAmanA paMta che, ke jenI upara velaMdhara nAmanA nAgarAja rahe che, te khetAlIsa hajAra caiAnamAM che. 45000 pIstAlIsa hajAra ane 42 khetALIsa hajAra ceAjananA saravALe karavAthI 87000 satyAzI hajAra ceAjananu aMtara AvI jAya che. sumeru parvatanA dakSiNanA AkharI bhAgathI dagabhAsa nAmanA AvAsa patanA uttaraneA AkharI bhAga satyAzI hajAra (87080) ceAjana dUra che. e ja pramANe maMdara paryaMtanA pazcimanA AkharI bhAgathI za Mkha nAmanA AvAsa paryaMtaneA pUrvadizAnA AkharI bhAga satyAzI (87) hajAra yeAjana dUra che. e ja pramANe sumeru parvatanA uttaranA atima pradezathI dakasImana nAmanA AvAsa paryaMtanA dakSiNane antima bhAga 87000 satyAzIhajAra ceAjana dUra che. jJAnAvaraNa ane antarAya sivAyanI danAvaraNa, vedanIya, mehanIya, Ayu, nAma ane gAtra, e cha kama prakRtiyAnI ekaMdare 87 satyAzI hajAra uttaraprakRtiyA che te A pramANe che--danAvaraNanI 9, vedanIyanI 2, meAhanIyanI 28, AyunI 4, nAmakarmInI 42, ane gAtrakamanIra, mahAhimavaMtaphUTanA uparanA antima bhAgathI soga dhika kAMDanA nIcenA antima pradezanuM aMtara 8500 satyAzI seA ceAjana che, mahAhimavAnaphUTanI UMcAi pAMcaso (100) ceAjananI che. ane mahAhimavAna varSadharanI uMcAI 200 khaseA ceAjananI che. A rIte banne maLIne 700 sAtasA yeAjana thayA. tathA ratnaprabhA pRthvInA avAntara kAMDAmAM pahelA ratnakAMDathI AThamAM saugadhikakAMDanuM aMtara ATha hajAra (8000) yojana che. te 8000 ATha hajAra ane 700 sAtasAnA saravALA karavAthI 8700 satyAzI sA ceAjananuM aMtara Ave che. e ja pramANe pAMcamAM varSoMdhara parvatanA rukimakUTa nAmanA bIjA phrUTanI uparanA antima bhAgathI saugadhika kAMDanA nIcenA antima bhAganuM aMtara 8700 satyAzI seA ceAjana che. prasU 1265 zrI samavAyAMga sUtra 224 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThThAsI saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra aThayAzI (88) nAM samavAya batAve che-"pjamejara je rUAra ! TIkAI--pratyeka candra ane sUryanA parivArarUpa aThayAsI, aThayAsI (88-88) mahAgraha kahela che. jo ke bIjI jagyAe mahAgrahane candramAnA ja parivArarUpa kahela che, paNa ahIM mahAgrahane sUryanA paNa parivArarUpa darzAvyA che te sUrya Indra che, e apekSAe kahela che. bAramAM dRSTivAda aMganA aThayAzI (88) sUtra kahela che. A aMgenA parikarma, sUtra pUrvagata. prathamAnuga, ane cUlikA e pAMca bheda che A aMgane je bIje sUtra nAmane bheda che temAM 88 aThayAzI sUtra kahela che. te jusUtra, pariNata, apariNata, ItyAdi prakAre nandInI jema samajavA maMdara parvatanI pUrva dizAnA atima bhAgathI gestUpa AvAsa parvatane pUrvanAM antima pradeza aThayAsI (88) hajAra yojana dUra che. meru parvatanI pUrva dizAnA antima bhAgathI jaMbUDhIpane antima pradeza pIstALIsa hajAra yojana pramANa che, tyAMthI gostUpa parvata 42000 beMtALIsa hajAra yojana dUra che. tathA te parvata 1000 eka hajAra jananA viSkalavALe che. e rIte 45000, pIstALIsa 42000, tALIsa ane 1000 eka hajArane saravALo 88000 aThayAzI hajAra yojana thAya che. tethI merunA pUrvAnta pradezathI gotUpane pUrvAnta pradeza 88000 aThayAsI hajAra yojana dUra che. e ja pramANe cAre dizA viSe samajavuM. tenuM tAtparya e che kemeru mervatanA dakSiNa, pazcima ane uttara dizAnA antima bhAgathI, dakSiNa, pazcima ane uttara dizAnA dakabhAsa, zaMkha, ane dakasImana parvatanA dakSiNa, pazcima ane uttara dizAnA caramAnta pradezo 88-88 aThayAzI-aThayAsI hajAra yojanane aMtare che. sabhyantara maMDaLarUpa uttaradizAthI pahelA cha mAsa sudhI dakSiNacandra karato sUrya 44 cuMmAlIsAmAM maMDaLa para AvIne divasanA 1eka muhUrtanA 88 aThayAsI bhAgomAMthI 61mAM bhAga sudhI kSaya karIne ane rAtrinI vRddhi karIne bhramaNa kare che. e ja pramANe cha mAsa sudhI dakSiNAyana karate sUrya 44 cuMvAlIsamAM maMDaLa para pahoMcIne rAtrirUpa kSetranA eka muhUrtanA 88aThayAsI bhAgomAMnI 61 ekasaTha bhAga sudhI kSaya karIne ane divasarUpa kSetranI vRddhi karIne bhramaNa kare che. tenuM tAtparya e che ke dakSiNAyanamAM sUrya divasanuM pramANa ghaTADe che ane rAtrimAna vadhAre che, paNa uttarAyanamAM dinamAna vadhAre che ane rAtrimAna ghaTADe che sU.127 zrI samavAyAMga sUtra 225 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navAsI saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra nevyAsI (89)nAM samavAyanuM kathana kare che-- maii saradA ityaadi| TIkAtha-kozala dezamAM janmelA rASabhadeva A avasarpiNI kALanA suSamaduSamA nAmanA trIjA ArAnA pAchaLanA kALanA 89 nevyAsI pakSa eTale ke traNa varSa 8sADAATha mAsa bAkI rahyA tyAre kALa pAmIne siddha, buddha, saMsArathI mukata, parinivRta ane samasta duHkhothI rahita thayA. zramaNa bhagavAna mahAvIra A avasarpiNI kALanA duHSama suSamA nAmanA cethA ArAnA pAchaLanA kALanA 89 nevyAsI pakSa, eTale ke traNa varSa 8AAsADA ATha mAsa bAkI rahyA tyAre kALadharma pAmIne siddha, buddha, saMsArathI mukata, parinivRta ane samasta duHkhothI rahita banyA. cAturanta cakravati hariSeNa rAjA nevyAzI se (8900) varSa sudhI mahArAja pade rahyA hatA. teo dasamAM cakavati hatA. temanuM samagra AyuSya dasa hajAra varSanuM hatuM. ATha varSathI zeTha ochA samaya sudhI teo kumArAvasthA ane mAMDalika padamAM rahyA. 8900 navyAsIse varSa sudhI cakavatipade ane traNaso varSathI cheDA vadhu samaya sudhI saMyamI rahyA. tyAra bAda teo mekSe sidhAvyA. bhagavAna zAMtinAthanI utkRSTarUpe (vadhAremAM vadhAre) nevyAzI hajAra (89000) AyikAe hatI sU. 28 navva saMkhyA viziSTa samavAya kAnirUpaNa have sUtrakAra nevuM (90)nAM samavAya batAve che-" gArA rASiA TIkAI-dasamA tIrthaMkara zItalanAtha bhagavAna 90 nevuM dhanuSa pramANa uMcA hatA. ajitanAtha bhagavAnanA 90 nevuM gaNa ane 90 nevuM gaNadhara hatA. zAMtinAtha bhagavAnanA paNa 90 nevuM gaNadhara hatA. svayaMbhU nAmanA trIjA vAsudeva 90 navuM varSa sudhI traNa khaMDane jItavA mATe lAgyA rahyA. samasta vRttavaitADhaya parvatanI uparanA zikharatalathI saugaMdhikakAMDanA nIcenA antima pradezanuM aMtara navahajAra (9000) jana che. tenuM spaSTIkaraNa A pramANe che- vRttavaitADhya parvate eka hajAra ejana uMcA che. tenA mULapradezathI ratnaprabhA pRthvInA seLa kAMDamAMthI pahelA barakAMDa pachInA AThamAM saugadhikakAMDanAM AkharI bhAganuM aMtara 8000 AThahajAra yojana zrI samavAyAMga sUtra 226 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. A rIte vRttavaitADhaya parvatanI uparanA zikharatalathI saugadhikAMDane nIceno bhAga 9000 navahajAra yojana dUra che te vAta sAbita thAya che. vRttavaitAvya parvata 20 vasa che. temAM je cAra paMcaka che zabdApAti, ganhApAti ane mAlyavanA nAme prasiddha che temAMnA je pAMca zabdApAti vRttavaitADhaya parvate che, te bhogabhUminA sthAna evAM pAMca haimavata kSetramAM che. je pAMca vikaTApati vRttavaitADhaya parvata che, te pAMca araNyavAta cugalika kSetromAM che. je pAMca gandhApati vRttatAya parvate te pAMca harivarSa kSetromAM che. ane je pAMca mAlyavat vRttavitADhaya parvate che, te pAMca ramakavaSa kSetromAM che. A badhAM kSetra yugalika dharmavALAM che. pAMca haimavata Adi kSetra A pramANe che-jabUdvIpamAM eka dhAtakIkhaMDamAM che, ane puSkarArdhamAM be zabdApAti nAmanA je pAMca vRttavaitADhaya parvate che. te svAti nAmanA devAthI yukata che. vikaTApati nAmanA pAMca vRttavaitADhaya parvate prabhAsa nAmanA devathI yukata che. gaMdhApAti nAmanA pAMca vRttavaitADhaya parva aruNa dethI yukta che. tathA mAlyavat nAmanA pAMca vRttavaitADhaya parvata parvanAmanA deve vaDe adhiSThita che. sU 12 IkANa saMkhyA viziSTa samavAya kAnirUpaNa have sUtrakAra ekANa (91)nAM samavAye batAve che-"IT3 rUDhiA TIkartha-nisvArthabhAve AhAra, pANI Adi vaDe anya sAdhuonI sevA karavArUpayAvRtya pratimAnA viSayabhUta 91 ekA khAsa abhiprAya kahela che-ahIM viyAvRtya zabda vinayane paNa upalakSaka che. tethI avAntara bheda sahita vaiyAvRtyanA cauda (14) bheda ane vinayanA 77 sItera bheda. e bane maLIne vaiyAvRtyanA 91 ekANu bheda thAya che. Ama te vaiyAvRtya daza prakAranuM ja kahela che. te daza prakAre nIce pramANe che-AcArya, upAdhyAya, sthavira, tapasvI, glAna, zaikSa, sAdhamika, kula gaNa ane saMgha e dazanuM vaiyAvRtya karavuM. pravrajanA, upasthApanA, vAcanA, gharma ane udezana e pAMca prakAranA AcArya che. tethI temanuM vaiyAvRtya 9 nava prakAranuM ane pAMca AcAryanuM pAMca prakAranuM vaiyAvRtya, ema ekaMdare 14 cauda prakAranuM vaiyAvRtya zrI samavAyAMga sUtra 227 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che. vinayanA 77 sItera prakAranIce pramANe che-70sItera prakAranuM dazanavinaya, ane chasAta prakAranuM lekopacAravinaya, tenuM tAtparya e che ke vinayanA mukhya be prakAra che. (1) darzanavinaya, (2) lokapacAravinaya temanA anukrame 70 sItera ane chasAta bheda che. e rIte kula 77sItera prakAra thAya che. darzana vinayanA 70 sIra bheda A pramANe che-tenAM mukhya be bheda che-(1) zuzruSAvinaya ane (ra) anatyAzAtanA vinaya. temAM zuzruSA vinayanA 10 daza bheda che-(1)azrutthAna(ra)AsanAbhigraha, (3) AsanapradAna, (4) satkAra, (5) sanmAna (6) kRtikarma, (7)aMjalI pragraha. (8) AvatA gurunI sAme gamana, (9) guru besI jAya tyAre temanI sevA karavI ane (10) guru jAya tyAre temane mUkavA mATe javuM. gurumahArAja Ave tyAre AsanethI ubhA thavuM tenuM nAma "abhyasthAna che gurumahArAja jyAM jyAM jAya tyAM Asana laI javuM tenuM nAma "AsanAbhigraha che gurumahArAjane besavA Asana devu tenuM nAma "AsanapradAna che, gurumahArAjanA guNagAna gAvAM te "satkAra" che. vastra, pAtra AdinA pradAna dvArA guru mahArAjanuM "sanmAna karavuM te "sanmAnavinaya che. temane vidhipUrvaka vaMdanA karavI te kRtikarma che. temane hAtha joDavA te "aMjalipragraha che. teo jatAM hoya tyAre temanI pAchaLa pAchaLa cAlavuM, Ave tyAre temanI sAme javuM, ane bese tyAre temanI sevA zuzruSA karavI te zuzraSA vinayano AThame, navame ane dasame bheda che. "ananyAzAtanA' eTale anukULa vartana karavuM. tenA pIstALIsa bheda nIce pramANe che-(1) "ahaMta anatyAzAtanA, (2) arahaMta praNIta dharma ananyAzAtanA, (3) AcArya ananyAzAtanA,(4)upAdhyAya anatyAzAtanA,(5)sthavira anatAzAtanA(6)kula anayatyAzAtanA (7)gaNa anatyAzAtanA,(8)saMgha anAtyA zAtanA, (9) kiyA ananyAzAtanA, (10) saMjoga ananyAzAtanA, (11)AbhinibedhikajJAnI anatyAzAtanA, (12) zrutajJAnI ananyAzAtanA (13) avadhijJAnI anatyAzAtanA, (14)mana:paryavajJAnI anatyAzAtanA ane kevaLajJAnI anatyAzAtanA A pramANe ananyAzAtanA vinayanA paMdara bheda che-te dareka bhedanA bhakitavinaya, bahumAna vinaya, ane varNasaMjavalanA vinaya e traNa traNa bheda paDe che. A rIte ananyAzAtanA vinayanA 153 =45 (pIstALIza) bheda thaI jAya che. (1) ahata bhagavAnane anukULa AcaraNa karavuM te ahata anatyAzAtanA che. (2) ahata kathina dharmAnusAra pravRtti karavI te "ahaMta praNIta anatyAzAtanA" che. mukhyatve pAMca AcAra pALavAnuM jenuM kArya hoya che temane AcArya kahe che. (3) te AcAryane anukuLa pitAnI pravRtti rAkhavI pratikULa nahI-te "AcArya ananyAzAtanA" kahevAya che. (4) mukhyatve jemanuM kArya kRtAbhyAsa karavAnuM hoya evA upAdhyAya parameSThIne anukULa pravRtti karavI tenuM nAma "upAdhyAya anatyAzAtanA" che. (5) sthavira munijanene anu zrI samavAyAMga sUtra 228 Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kULa pravRtti karavI tenuM nAma "sthavira ananyAzAtanA" che. (6) eka ja gurunA ziSya parivArane kuLa" kahe che te kuLane anukULa pravRtti karavI tenuM nAma "kula anatyAzAtanA (7) eka vAcanAcAramAM rahela muninA samudAyane gaNa kahe che-athavA paraspara sApekSa (meLa ekatA vALA) aneka kuLanA samudAyane gaNa kahe che. te gaNane anukULa vartana rAkhavuM tenuM nAma "gaNa ananyAzAtanA" che (8) caturvidha saMghane anukULa vartana rAkhavuM te "saMgha anatyAzAtanA" che. (9) jinakalipaka vagere kriyAdhArI abhigrahadhArI je sAdhuo hoya temane anukULa AcaraNa karavuM te "kriyA anatyAzatanA" che. (10) samazIla hovAnA kAraNe je sAdhuo vacce upadhi Adi levA devone vyavahAra cAlatuM hoya teone sAMbhogika-sAdharmika kahe che. temane anukULa pravRtti rAkhavI te sAMgika anabhAzAtanA che. (11thI15) matijJAna thatajJAna, avadhijJAna, manaHparyavajJAna ane kevaLajJAna dhArIone anukULa pravRtti karavI te "abhijJAnI AdikanI anatyAzAtanA" che. bAhya prItine bhakita kahe che. ane Antarika prItine bahumAna kahe che. tIrthakara Adi kenA guNanI stuti karavI tenuM nAma "varNa saMjavalana che. A rIte sUtra pratipAdita paddhati pramANe ananyAzAtanA vinayanA 45 pistALIsa bheda spaSTa thAya che. paNa A pramANe gaNavAthI dazanavinayanA 70 sittera bheda thatAM nathI paNa 55 (paMcAvana) bheda ja thAya che tethI 70 sIra bheTa pUrA karavAne mATe tIrthaMkara Adi paMdara padane ananyAzAtanA, bhakita, bahumAna, ane varNasaMjavalanA, e cAra pade vaDe guNavAthI 60 bheda bheda paDI jAya che. lokapacAra vinayanA A pramANe sAta bheda che-(1) abhyA. savartitva, (2)parachaMdAnavartitva,(3)kArya hetu, (4) kUtapratikRtitA, (5) AnaMgaveSatA. (6) dezakAlajJatA ane (7) sarvArtha-apratibhatA. zrata AdinA abhyAsane mATe AcAryanI pAse rahevuM tene "abhyAsavati' kahe che. AcAryanA abhiprAyanuM ArAdhana karavuM tene "parachadAnuvati' kahe che AcArya pAsethI meM zratajJAna Adi prApta karela che. tethI teone mArA upara bhAre upakara che. tethI mAre temanI sevA karavI joIe evA vicArathI AcArya mahArAjanI sevA karavI tenuM nAma kArya hetu vinaya che "huM AcAryanI sevA karIza to AcArya mahArAja paNa zratAdi pradAna dvArA mArA para prabhupakAra karaze AvA vicArathI AcArya mahArAjanI azanapAna Adi dvArA sevA karavI tenuM nAma "kRtapratikRtita che. regathI pIDAtA gujanA reganA nivAraNa mATe auSadhaAdinI gaveSaNA karavI tene "AtaMgaveSaNa kahe che. kayA dezamAM gurune kevI vastu anukULa paDe che ane kevI vastu pratikULa paDe che-e jANI laIne te te vastuo dvArA gurUnI sevA karavI tenuM nAma deza kAlajJatA" che. pratyeka kAryamAM gurUne anukULa banI rahevuM tenuM nAma "sarvArtha--apra zrI samavAyAMga sUtra 229 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tilebhatA' che A rIte ananyAzAtanA vinayanA 60 sAiTha bheda ane zuzruSA vinayanA 106sa bheda, maLIne darzIna vinayanA 70 sIttera bheda thAya che. temAM leAkeApacAra vinayanA cha sAta bheda ane vaiyAvRtya-pratimAnA viSayabhUta abhigrahavizeSanA 91 ekANuM bheda thai jAya che. kAleAda samudraneA vistAra 91 ekANu' lAkha ceAjanathI gheDo vadhAre che. kuMthunAtha bhagavAnanA niyatakSetrane viSaya karanArA 9100 navahejAra ekasau avadhijJAnI hatA. Ayuka` ane geAtrakama sivAyanA bAkInAM cha karmanI kula 91 ekANu uttara prakRtiyA che. te A pramANe che-jJAnAvaraNanI pAMca (5) danAvaraNanI 9 nava, vedanIyanI 2 e, mehanIyanI 28 aThayAvIza, nAmakamanI 42 e tALIza ane antarAya-karmInI 5 pAMca, mAsU. 13nA khAnave saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra khANuM (92)nAM samavAyA kahe che.'vALa himAo' tyA TIkA-mANu 92 pratimAe-abhigraha vizeSa kahela che, samAdhipratimA, udhAna pratimA, vivekapratimA. pratisa'lInatA pratimA ane eka vihArapratimA. e pramANe pAMca mukhya pratimAe kahela che. temAMnI pahelI samAdhipratimAnA e prakAra che-(1)zrutasamAdhipratimA, ane(ra)cAritrasamAdhi pratimA, zrutasamAdhi pratimAnA 62 bAsaTha prakAra che-AcArAMganA prathama zrutaskaMdhamAM pAMca, khIjAzrutaskaMdhamAM 37 sADatrIsa, sthAnAMgamAM 16seLa, ane vyavahAramAM 4cAra, e rIte kula 62 mAsaTha che. jo ke A zruta samAdhi pratimA cAritra svabhAvarUpa che, chatAM paNa te viziSTa zrutajJAnavALAne ja thAya che. A pramANe temAM zrutanI dhAvatA hovAthI tene zrutasamAdhi kahe che, cAritrasamAdhi pratimAnA A pramANe pAMca prakAra che-sAmAyika, chedepasthAnIya, parihAra vizuddhika, sukSma sAMparAya, ane yathAkhyAta. bhikSu ane zrAvakanA bhedathI upadhAna pratimA e prakAranI che temAM bhikSu pratimA khAra prakAranI che, temanu varNaCna 'mAtArU sasaMtA ItyAdi sUtro dvArA AgaLa AvI gayuM che. upAsaka pratimAe agiyAra che. temanuM varNana 11agiyAramAM samavAyamAM thai gayuM che. A rIte 23 tevIsa prakAranI upadhAna pratimA che. viveka pratimAnA bheda nathI. te tA eka prakAranI ja che. kAraNa ke temAM vivecanIya bAhya ane Abhyantarika padArtha che- jema ke Abhyantarika vivecanIya padArtha krodhAdika che. bAhya vivecanIya padAtha gaNu, zarIra, upadhi, bhakatapAna Adi che-teonI vacce jo ke anekavidhatA che teA paNa vivecanIyatvanI apekSAe te khadhAmAM ekatva jaNAya che. tethI vivecanIya padArthomAM ekavidhatA hovAthI viveka pratimAmAM paNa ekavidhatAM che, cAthI je pratisa'lInatA pratimA tene paNa eka zrI samavAyAMga sUtra 230 Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja prakAra che. jo ke temAM paNa paMcavidha IdriyasvarUpa ane yoga, kaSAya, ane vivikata zayanAsananA bhedathI trividha neIndriya svabhAvane pratisaMlInatAne viSaya kahela che- te daSTie temAM anekavidhatA lAge che. te paNa ahIM te aneka vidhatAnI vivakSA karavAmAM Avela nathI, ekatvanI ja vivakSA karela che. eka vihAra pratimAnA bhedana bhikSupratimAnI aMdara samAveza thAya che. tethI vihAra pratimAne paNa eka ja prakAra che. A pramANe ekaMdare 92 bANu pratimAo che. bhagavAna mahAvIranA pahelA gaNadhara, sthavira indrabhUti 92 bANu varSanuM potAnuM AyuSya bhogavIne siddha buddha Adi thayA. teo 50 pacAsa varSa gRhasthAvasthAmAM 30 trIsa varSa chadmasthAvasthAmAM ane 12 bAra varSa kevali paryAya rahyA hatA. maMdara parvatanA barAbara madhya bhAgathI gostUpa nAmanA AvAsa parvatane pazcima dizAno antima pradeza khANuM (2) hajAra yojana dUra che. tenuM spaSTIkaraNa A pramANe che-merUnA madhyabhAgathI jaMbUnI jagatI (koTa) pacAsa hajAra yojana dUra che. ane tyAMthI gesUpa AvAsa parvata 42 beMtAlIsa hajAra ejana dUra che. e ja pramANe je bIjA traNa AvAsa parvata che tenuM merU parvatanA madhya bhAgathI aMtara samajavuM. bhAvArtha-A sUtramAM je 92 bANuM pratimAo kahI che te A pramANe chemukhya pAMca pratimAo che, (1) samAdhipratimA, (2) upadhAna pratimA, (3) vivekapratimA, (4) pratisaMlInatApratimA ane (5) eka vihArapratimA. temAMnI pahelI pratimAnA zrata ane cAritra, e be bheda che-te be bhedanI avAntara bheda piTA prakAre 67 saDasaTha che. upadhAna pratimAnA 23 trevIsa bheda che. vivekapratimA ane pratisaMlInatAnA bheda nathI. tathA eka vihAra pratimAnA je bheda che te badhAne bhikSupratimAmAM samAveza thaI jAya che. tethI te pratimAo 92 bANuM che. bAkInAM padene bhAvArtha saraLa che. sU, 131 zrI samavAyAMga sUtra 231 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | tirAnave saMkhyA viziSTa samavAya kAnirUpaNa have sUtrakAra 93 (trANuM)nAM samavAye batAve che-"caMdrapUksa phuvArA TIkAtha-caMdraprabha bhagavAnanA 93 trANuM gaNa-sAdhu samudAya ane 93 trANu ja gaNadhara hatA zAMtinAtha bhagavAnanA 9300 navahajAra traNa caturdaza pUrvacaudapUrvanAM dhAraka hatA. trANuMmAM maMDaLamAM pahoMcela sUrya jyAre sarva bAhyama DaLathI savalyantaramaMDaLanI tarapha gamana kare che athavA tyAMthI pAchA phare che tyAre ahorAtra viSama thAya che. tenuM tAtparya A pramANe che-jyAre rAtri ane divasa 15-15 paMdara-paMdara muhUrtanA hoya tyAre te "sama kahevAya che. jayAre sUrya sarvAbhyantara maMDaLa para hoya che tyAre divasa 18 aDhAra muhUrtano ane rAtrI 12 bAra muhUrtanI thAya che. sarva bAhyamaMDaLamAM Ave tyAre divasa 12 bAra muhUrtane ane rAtri 18 aDhAra muhUrtanI thAya che tathA jyAre 183 ekaso tyAsI maMDaLamAM pahoMce che tyAre rAtri divasanA 61 ekasaTha bhAgamAMthI 2 bhAga pramANa samaya vadhe che ke ghaTe che. eTale ke jyAre divasa mATe thAya che tyAre rAtri TUMkI thAya che ane jyAre rAtri moTI thAya che tyAre divasa TUMke thAya che. A bAbatanuM paSTIkaraNa A pramANe che-dareka maMDaLamAM 2/61 muhUtanI vRddhi thavAthI 92 bANuMmAM maMDaLamAM 3 muhUrta karatAM 461 muhUrta vadhI jAya che. A rIte 12 bAra muhUrtamAM te traNa muhUrto umerI devAthI 15 paMdara muhUrta thaI jAya che. ane jyAre traNa muhUrta ochA thAya che tyAre 18 aDhAra muhUrtamAMthI 3 traNa muhUrta bAda karavAthI 15 paMdara muhUrta vadhe che. A rIte bane jagyAe muhUrtamAM 1/4 bhAgane vadhAro athavA ghaTADo thAya che. tethI sUrya jyAre 92 bANuMmAM maMDaLanA madhyabhAgamAM Ave che tyAre divasa ane rAtri sarakhA thAya che. ane jyAre antabhAgamAM rahe che tyAre viSama-nAnA moTAM-thAya che. zarUAtathI laIne 93 trAmAM maMDanA AraMbha sudhI 92 bANuMmuM maMDaLa rahe che. su. 13rA zrI samavAyAMga sUtra 232 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caurANave saMkhyA viziSTa samavAya kAnirUpaNa have sUtrakAra carANuM (94)nAM samavAyA darzAve che-'nitanItiyAmona phAti / TIkA"--niSadha ane nIlavaMta, e pratyeka paryaMtanI jIvA94156 /19 caiAjananI laMbAIvALI che, eTale ke niSadhapatanI jIvA 94156.2/19 yAjananI che ane nIla paryaMtanI jIvA evaDI ja che. ajitanAtha bhagavAnanA avadhijJAnI muniyA nava hajAra cAra se| (9400) hatA. hAsU. 133aa have sUtrakAra paMcANuM (5)nAM samavAye khatAve che-tupAlana huM baro' rUsvAti / paMcANave saMkhyA viziSTa samavAya kAnirUpaNa TIkA supArzvanAtha prabhunA 95 paMcANuM gaNu ane 95 5McANuM ja gaNadhara hatA. budvIpanA antima pradezathI cAre dizAomAM lavaNasamudrane 95-95 5McANuM paMcANuM hajAra ceAjana avahita cAra mahApAtAlakalaza che. temanAM nAma nIce pramANe che-valayamukha, ketuka, cUpaka ane izvara. lavaNusamudranA khanne paDakhe 95-95 pradeza 'DAi ane U'cAInI apekSAe kahela che. tenuM tAtpa A pramANe chelavaNasamudranI aMdara antarAlathI dasa hajAra ceAjana pramANa kSetranI uMDAi samatala pRthvInI apekSAe eka hajAra caiAjananI che. tyAra bAda 95 paMcANuM pradezothI AgaLa jatAM uDAI ghaTe che ane uMcAi Ave che. vaLI tyAMthI 95 paMcANuM pradeza AgaLa jatAM UMcAi ghaTI jAya che ane uMDAI AvI jAya che. kuMthunAtha bhagavAnanuM AyuSya 95 paMcANuM hajAra varSanuM hatuM. temAMnA 23750 tevIsahajAra sAtase pacAsa varSa kumArAvasthAmAM, 23750 tevIsahajAra sAtase pacAsa mAMDalIka padamAM, ane 23750 tevIsahajAra sAtasau pacAsa varSa anagAra paTTamAM vyatIta karyA hatA. tyAra bAda teo mekSa sidhAvyAM hatAM bhagavAna mahAvIranA sAtamA gaNadhara, sthavira mau putranuM AyuSya 95 5McANuM vanuM hatuM. temAMnA 65 pAMsaTha vaSaeN gRhasthAvasthAmAM, 14 cauda varSa chadmastha avasthAmAM ane 16 seALa varSa kevalI padamA vyatIta thayA hatA. pachI tee mekSe gayA che. Asu. 134aa zrI samavAyAMga sUtra 233 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chayAnave saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra channu'ma' (96) samavAya batAve che--'zamenasla La' phAri TIkA--pratyeka cAturanta cakravatinA adhikAramAM--adhipatitvamAM 9696 chandu -chantu kroDa gAma hoya che. vAyukumAra devAnA 96 channu` lAkha bhavanAvAsa che temAMnA 46cheMtAlIsa lAkha uttaradizAmAM ane 50pacAsa lAkha dakSiNadizAmAM che. vyAvahArika daDa 96 channu aMzula pramANa hoya che, te daDa vaDe jamInane kAza e kAza Adi rUpe mApavAmAM Ave che. e ja pramANe dhanuSa, nAlikA-kALamApaka ghaTikA, yuga-baLadanI kAMdha para mUkAtI dhUMsarI akSa-cAra hAthanuM mApavizeSa, ane ane musaLa, e dareka 96-96 channu.-channu. a'gulapramANa heAya che. eka hAtha kharAkhara 24 aMgUla thAya che. tethI cAra hAtha kharAbara 96 channu aMgUla thAya che. tethI eka vyArahArika daMDa Adi padArtha 96-96 chantu --chantu aMgulanA hoya che. Abhyantarama'DalAzrita Adi murhuta 96 channu aMgUlAnI chAyAvALuM hoya che. tenA bhAvAtha nIce pramANe che-je divase sUrya sarvAbhyantara maMDaLamAM sa`cAra kare che te divase pahelu muhUta khAra aMzula pramANa zakAnA Azraya karIne 96 channu aMzula pramANa chAyAvALu hoya che. ane te divasa 18 aDhAra murhuta pramANavALe hAya che. tethI eka muhUta divasanA aDhAramAM bhAganuM hoya che. chAyAgaNitarIti anusAra te 18 aDhAra bhAganeA 12 aMgulapramANa za' sAthe guNAkAra karavAthI 216 baseA seALa Ave che. 216 aseA seALanA adha bhAga 108 ekasAATha thAya che. ane temAMthI zu'kunuM pramANa 12 khAda karavAthI 96 channu aMzula AvI jAya che. A rIte e khAkhata siddha thAya che ke jayAre sUrya sarvAbhyantara ma`DaLamAM sa'care che. tyAre-te divase-pahela muhUta 96 channu' aMzula pramANa chAyAvALuM hAya che sU.1355 satAnave saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra sattANuM' (97)nAM samavAyeA khatAve che-'maMsa bhai" cAri ! TIkA--sumeru paryaMtanA pazcimanA antima bhAgathI geAstUpa AvAsa - tanA pazcimanA antima bhAga sattANu (97)hajAra cAjana dUra che. te A rIte bane zrI samavAyAMga sUtra 234 Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che-merunA pazcima antima bhAgathI jabudvIpanA antima bhAga paMcAvana(55)hajAra ceAjana dUra che. tyAMthI vela dhara nAgarAjanA nivAsasthAnarUpa gAstUpa paryaMtanA antima bhAga khetALIsa (42) hajAra cejana dUra che, tethI merunA pazcimanA antima bhAgathI pUrva dizAmAM 2hela gestUpa parvatanA pazcimAnta pradeza 97000 (sattANuM hajAra) ceAjana dUra che. te spaSTa thAya che. cAre dizAe viSe paNa ema ja samajavuM eTale ke madara paryaMtanA uttaranA antima bhAgathI, dakSiNa dizAmAM Avela dakalAsa AvAsa paryaMtanA uttaraneA antima pradeza, tathA madara parvatanA pUrvanA antima pradezathI pazcima dizAmAM Avela za Mkha AvAsa paryaMtanA pUrvanA antima pradeza, tathA maMdara parvatanA dakSiNanA antima pradezathI uttaradizAmA rahelA dakasImana AvAsa paryaMtanA dakSiNanA antima pradeza, te pratyeka 97-97--97 sattANuMsattANuM--sattANuM hajAra yeAjanane aMtare che. jJAnAvaraNa Adi ATha kampanI maLIne kula 97 sattANuM uttara prakRtiyeA kahela che. te A pramANe che jJAnAvaraNanI pa, daza nAvaraNanI 9, vedanIyanI 2, meAhanIyanI 28, AyukarmanI 42, geAtrakanI 2, ane aMtarAyakama nI pa. dasamAM caturanta cakravati hariSaNa nareza 9700 nava hajAra sAtase varSa karatAM gheADA, e samaya gRhasthAvasthAmAM vyatIta karIne dIkSita thayA hatA. temanuM samasta AyuSya daza hajAra varSoMnuM hatuM. temAMmAM 9700 sattANusA vakaratAM gheADa Ache samaya gRhasthAvasthAmAM temaNe vyatIta karyAM hatA. tyArabAda 30 traNaseA varSa karatAM gheADA vadhu samaya mATe tee zramaNAvasthAmAM rahyA hatA. isU. 1365 zrI samavAyAMga sUtra 235 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThAnave saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra aThThANuM (98) nAM samavA kahe che-"naMjavaUTH of phAvikA TIkAI--naMdanavananI uparano antima bhAga pakavananA nIcenA aMtima bhAgathI achUM (98) hajAra ejanane aMtare che. tene bhAvArtha A pramANe che - bhadrazAlavananA bahusamaramaNIya bhUmibhAgathI pAMca yojana uparanI bAjue meru. parvatanI pahelI mekhalA che. temAM naMdanavana che. te naMdanavanamAM pa00 pAMca ejana UMcA nava phUTa che-te kRTa dvArA naMdanavana pAMcaso jananI UMcAI sudhI merU parvatane dareka taraphathI gherIne Ave che. A rIte merUnA mULapradezathI nandanavanane uparane atima pradeza 1000 ekahajAra thaI jAya che. paMDakavana merUnI Toca para AveluM che. meranI UMcAI 99 navANuM hajAra ejananI che. temAMthI zarUAtanA 1000 ekahajAra yojana bAda karavAthI sUtrokata 98000 aThANa hajAra jananuM aMtara AvI jAya che. sumeru parvatanA pazcimanA antima bhAgathI geratUpa nAmanA AvAsa parvatane pUrvAne antima bhAga98000 aThANuM hajAra pejana dUra che. tenuM spaSTIkaraNa A pramANe che- merUnA pazcimanA antimai bhAgathI gestUpe parvatanA pazcimana antima bhAga 97000 sattANuM hajAra rojana dUra Avela che. tathA gostUpanA vikhaMbha 1000 ejana che. tethI merUnA pazcimanA antima bhAgathI gesTra pano pUrvane antima bhAga 98000 aThANu hajAra jana dUra che te vAtanuM spaSTIkaraNa thAya che. e ja pramANe bAkInI traNa dizAonA dakabhAsa, zaMkha, ane dakasImananuM aMtara paNa 98000-68000 aThaNuM hajAra-ADANuM hajAra yojana samajavuM dakSiNa bhAratane dhanupRSTha 98000 aThANu hajAra ejana karatAM cheDe eLio laMbAInI apekSAe kahela che. uttaradizAne sUrya pahelAM cha mAsa sudhI dakSiNAyana karate karate jyAre sabhyantara maMDaLathI 49 ogaNapacAsamAM maMDaLamAM praveza kare che tyAre divasanA 61/98 muhUrtane kSaya karata ane rAtrino eTale ja samaya zrI samavAyAMga sUtra 236 Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadhAratA bhramaNa kare che. tenuM tAtpa A pramANe che--dakSiNAyanamAM AvatA sUca 49 egaNapacAsamAM maMDaLamAM praveza karIne 15 muhUta pramANathI gheADA vadhAre pramANamAM divasamAna ghaTADe che ane eTalA ja pramANamAM rAtrimAnanI vRddhi kare che. dakSiNadizAnA sUrya bIjA cha mahinAmAM jyA2e 49 egaNapacAsamAM maDaLamAM praveza kare che tyAre rAtrinA 1eka murhutanA 98 aThANuM bhAgeAmAMthI 61 ekasaDa bhAgAneA kSatha karIne divasanA eTalA bhAga pramANa kALanI vRddhi kare che. (1) revatA, (ra) azvinI, (3) bharaNI, (4) kRttikA, (5) raeNAhiNI, (6) mRgaziSa, (7) ArdrA, (8) punaCsu, (9) puSya, (10) azleSA. (11) maghA, (12) pUrvAphAlgunI (13) uttarAphAlgunI, (14) hasta, (15) citrA, (16) svAti, (17) vizAkhA, (18) anurAdhA, ane (19) jayeSThA, e nakSatronA kula 98 khANuM tArAo che. Asu, 137.5 nannAnave saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa navvANuM (99) nAM samavAye! A pramAMNe che--'maMtra La vanyapuSTa rUsyAti / TIkA-sumeru padegtanI uMcAI 99000 navvANu' hajAra ceAjananI che. naMdanavananA pUrainA antima bhAgathI pazcimane antima bhAga 99000 navA hajAra yojana dUra che. tenuM spaSTIkaraNa A pramANe che-merU parvatanA viSNubha mULamAM 10000 dasa hajAra ceAjananA che. mULathI 500 pAMcase yeAjana para naMdanavana che. tyAM paryaMtanA khAhya vistAra 954 6/11 yAjananA che. tathA naMdanavananI aMdara merUnA vistAra 8954 6/11 ceAjananA che, ane naMdanavananA vistAra 500 pAMcase ceAjananeA che. A pramANe Abhyantara pramANamAM-eTale ke naMdanavananI aMdara rahela menA 8954 6/11 cAjananA pramANamAM-naMdanavananA 500 yAjananA pUvika bha pAMcase yojananA pazcimaviSka umeravAthI ane 500 zAstrokata zrI samavAyAMga sUtra 237 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ antara AvI jAya che. ahIM 54/6 11 jananI gaNatarI karavAmAM AvI nathI. tethI sUtrakAre 99 navvANuM hajAra jana ja lakhyAM che. e ja pramANe dakSiNanA antima bhAgathI uttarane antima bhAga paNa 99 navANu hajAra jana dUra che. uttaradizAvatI pahelA sUryamaMDaLanA AyAma ane viSkabhanuM pramANa 99 navvANuM hajAra janathI vadhu kahela che. te A rIte che-jabUdvIpanuM pramANa eka lAkha jananuM che. te pramANamAMthI 360 traNase sAITha bAda karavAthI 99640 navANuM hajAra chase cAlIsa bAkI rahe che. eTaluM pahelA sUryamaMDaLanA AyAma ane vidhvaMbhanuM pramANa AvI jAya che. AyAma ane viSkabhanI apekSAe bIjA sUryamaMDaLanuM pramANa 9 navANuM hajAra ejanathI DuM vadhAre kahela che. A bAbatanuM spaSTIkaraNa A pramANe che-dareka maMDaLa vacce be, be yojanAnuM aMtara che. sUryavi mAnano viSkabha 48/61 yojana pramANa che. aMtara ane vidhvaMbhanA bamaNA karatA 5 35/61 yojana Ave che. pahelA sUryamaMDaLanAM pramANamAM 5 35/61 jana umeratAM 99645 35/ 61 jana Ave che. e ja bIjA sUryamaMDaLanA AyAma ane viSkalanuM pramANa samajavuM. trIjA sUryamaMDaLanuM pramANa paNa AyAma ane viSkalanI apekSAe 99 navvANuM hajAra yojana karatAM thoDuM vadhAre kahela che. AgaLa batAvyA pramANe gaNatarI karavAthI te pramANa paNa 99251 9/61 jana Ave che. ratnaprabhA pRthvInA dazamA aMjanakAMDanA adhastana caramAnta pradezathI-nIcenA antima pradezathI-vyantara denAM kIDAgRhane uparano bhAga nava hajAra navaso (900) yojanane aMtare che. teno khulAse A pramANe che-ratnaprabhA pRthvInA pahelA kAMDanA uparanA antima bhAgathI aMjanakAMDa dasa hajAra (10000) jana dUra che. pahelAM kAMDanA pahelAM se ejanamAM vyatara devAnAM nagara che. tethI dasa hajAra (1009) yojanamAMthI 100 ejana bAda karavAthI 9900 navANuM yeAjananuM sUtrokata antara nIkaLe sU. 138 - sau saMkhyA viziSTa samavAya kAnirUpaNa have sUtrakAra 100 ekasonAM samavAya batAve che-"dila milApa rUtyAddhiA TIkAI--daza dazakavALI (dasa divasanI) je bhikSu pratimA che te 100 ekase dinarAta daramiyAna 55 pAMcaso pacAsa bhikSA grahaNa karIne sUtrokata vidhi anusAra zrI samavAyAMga sUtra 238 Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArAdhita karAya che, zatabhiSaka nakSatra 100 ekaseA tArAovALuM che. puSpadaMta bhagavAna, je suvidhi prabhune nAme paNa eLakhAya che, temanI uMcAi 100 ekaseA dhanuSa pramANa hatI purUSa zreSTha pArzvanAtha bhagavAnanuM pUrNa AyuSya 100 ekaseA varSanuM hatuM. temaNe 30 trIsa varSa kumArAvasthAmAM, ane bAkInA 70 sittera varSa anagArAvasthAmAM vyatIta karyA hatAM. tyAra bAda samasta karmonA kSaya karIne mAkSe padhAryAM ane anaMta kALane mATe samasta du:khAthI rahita thaI gayAM sthavira A sudharmAnuM pUrNa AyuSya seA vatu hatuM. teo bhagavAna mahAvIranA pAMcamA gaNadhara hatA. temaNe 50 pacAsa varSa gRhasthAvasthAmAM, 42 beMtAlIsa varSa chadmasthAvasthAmAM ane ATha varSa keli paryAyamAM vyatIta karyAM hatA, ane samasta karyAnA kSaya karIne teo paNa siddha, yuddha, samasta karmothI rahita ane samasta du:khAthI mukata banyA che. samasta dISTavaitADhaya pava tA huM cAinI apekSAe eka eka gatyaMta uMcA che-eTale ke pratyeka vaitADhaya parvatanI uMcAI eka eka seA (10-100) keAzanI che. pAMca bharatakSetromAMnA pAMca kSullahimavAna patA ane pAMca airavatakSetromAMnA pAMca zikharI pata eka eka seA (100~100) ceAjana uMcA che. (cha prakAranA varSadhara 5 tAmAM kSulla himavAna ane zikharI nAmanAM be prakAranA varSadhara pava tA che.) te darekanA eka eka se 100-100 gabUta (kAza) jeTalA mULabhAga jamInanI maMdara che. e ja pramANe samasta kAMcana parva temAMnA pratyeka kAMcanaparyaMta eka eka so (100-10) ceAjana uMcA che tathA tedarekanA ekase 100-100 ekasA eka sAphAza jeTaleA bhAga jamInanI aMdara che, tathA jamInanI nIce jeTalA mULagatabhAga che te pratyeka bhAganA vistAra eka eka se (100-100) ceAjananeA che. pAsa. 139aa ekaso pacAsa saMkhyA viziSTa samavAya kAnirUpaNa have sUtrakAra eka se pacAsa (1pa0) nAM samavAyA batAve che--caMrdhvameLa' arahA ityAdi / TIkAe--caMdraprabha tIrthaMkaranI UMcAi ekaso pacAsa (150) dhanuSanI hatI. raNa nAmanA agiyAramAM devalAkamAM eka seA pacAsa vimAnAvAsa che. amRta nAmanA khAramAM devalAkamAM paNa 150 ekaso pacAsa vimAnAvAsa che !sU, 14nA zrI samavAyAMga sUtra 239 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ do sau saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra khase (200)nAM samavAyA darzAve che--'pAse baravA' sthAni TIkAtha --supArzvanAtha bhagavAna khaseA (20 ) dhanuSa pramANa UMcA hatA samasta kSetromAM rahelA saghaLA mahAhimavAna vadhara patA ane samasta kamI varSadhara pava tA 200-200 khaseA-khasA yAjana UMcA che. ane temane 200-200 khaseA-khaso kAza jeTalA bhAga jamInanI aMdara adRzya che. jamUdrIpamAM 200 khase| kAMcanaka parvata che. sU. 1455 aThThAi sau saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra khaseA pacAsa(250)nAM samavAyA darzAve che--'kamaLamAM bahA'sthati / TIkA--padmaprabhu bhagavAna 250 khaseA pacAsa dhanuSa pramANa uMcA hatA. asurakumAra devenA sarvottama prAsAda 250 khaseA pacAsa ceAjana uMcA che. AsU,14rarA tIna sau saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra 300 traNase nA samavAyeA batAve che-"tumana" sthAti / TIkA --sumatinAtha bhagavAna 300 traNase dhanuSapramANa UMcA hatA. ariSTa neminAtha bhagavAna 300 traNaso varSa sudhI kumArAvasthAmAM rahIne dIkSita thayAM hatAM. vaimAnika devAnAM vimAnA 300-300 traNase-traNaseA ceAjana uMcA che. zramaNa bhagavAna mahAvIranA cauda pUrvAMdhArI 300 traNase hatAM. pAMcasA dhanuSapramANu carama zarIrI manuSyanA AtmapradezeAnI avagAhanA siddhagatimAM-mekSa prApta thatAM-300 traNase dhanuSathI gheADI vadhAre rahe che. tenuM tAtparya e che ke temAM siddhonI utkRSTa ava gAhanAvALA caramazarIradhArI manuSya zailezIkaraNanA samayamAM, zarIranAM raMdhro (chidro) ne pUravAthI, dehanA trIjA bhAgane choDIne bAkInA ghanapradezanI 300 traNaseA ceAja zrI samavAyAMga sUtra 240 Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI gheADI vadhAre avagAhanA vALA thaine siddhagati prApta kare che, ttini sA teNInA A gAthA dvArA utkRSTa avagAhanAmAM je adhikatA che te spaSTa karavAmAM Avela che. eTale ke 333 3/9 traNase tetrIsa dhanuSa ane 32 aMgUla avagA hanA thAya che. rAjU, 143mA sADhe tIna sau saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra traNaseA pacAsa (350) nAM samavAyA darzAve che--prAsanna naM aTago' ityAdi TIkA puruSa zreSTha pArzvanAthanA cauda pUrvAMdhArI 350 traNaseA pacAsa muniyA hatA. abhinaMdana bhagavAna 350 dhanuSapramANa UMcA hatA. hAs, 1445 cAra sau saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra cAraseA (400)nAM samavAyA kahe che-'saMmaneLa baradA' phahyAddiA TIkA--saMbhavanAtha bhagavAna cArase-400 dhanuSa uMcA hatA. aDhIdvIpamAMnA samasta niSadha vadhara patA ane samasta nIlavata vadhara pavatA 400-400 cArasA-cAraso cAjana ucA che, ane temane 400-400 cArase-cArase kAza jeTaleA mULabhAga jamInanI aMdara che, niSadha ane nIlava Mta varSadhara pava tAnI samIpanA samasta vakSaskAra padegtA 400-400 cArasA-cAraso cAjana uMcA che, ane temanA 400-400 cArasA-cArasA keza jeTale mULabhAga jamInanI aMdara che, ANata ane prANata, e e kalpAmAM cAraseA (400) vimAna che. zramaNa bhagavAna mahAvIranA evA 400 cAraseA vAdI hatA ke jemane deva, manuSya, ane asurayukta sabhAmAM anya mata dharAvanArA parAjita karI zakatA nahIM Ase 14pA zrI samavAyAMga sUtra 241 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sA cAra sau saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra cAra pacAsa (450) nAM samavAyo batAve che-"zanir of rA' rUtyAdri TIkAI-ajitanAtha bhagavAna cArase pacAsa (450) dhanuSapramANa uMcA hatA. cAturanta cakavati sagaranareza (45) cAraso pacAsa dhanuSapramANa uMcA hatA pazna 14 pAMca sau saMkhyA viziSTa samavAya kAnirUpaNa have sUtrakAra pAMcase pa00)nAM samavAye batAve che-"sa vi jo tyAdi. TIkAtha-samasta vakSaskAra parvata, jyAM sItA ane sIterA e be mahA nadIo che, tyAM tathA maMdara parvatanI pAMse uMcAInI apekSAe 500-500 pAMca-pAMca jananA che. ane udhanI apekSAe pAMcase pAMcaso keza pramANa che. eTale ke 500-500 pAMcaso pAMcaso koza jeTale temane bhAga jamInanI aMdara adazya che. samasta varSadhara Ta 500-500 pAMcaso-pAMcaso rojana uMcA che ane mULamAM temane vizkela 500-500 pAMcaso-pAMcaso janana che. kozala dezamAM janmelA aSabhadeva bhagavAna pAMcaso (500) dhanuSa uMcA hatA. cAturanta cakravati bharata nareza pAMcase dhanuSa UMcA hatA. meru parvatanI pAse saumanasa, gaMdhamAdana, vighaprabha, ane mAlyavAna nAmanA je vakSaskAra parvate che te pAMca-pAMcaso 500-500 jana uMcA che, ane temane 500-500 pAMca-pAMcaso yojana pramANa bhAga jamInanI aMdara adRSya che. hari ane harisaha phUTa sivAyanA samasta vakSaskAra patenA kuTa 500-500 pAMca-pAMcaso jana uMcA che, tathA ayAma ane viSkabhanI apekSAe te badhA mULabhAgamAM 500-500 pAMcaso-pAMcase lejananA che. vakSaskAra parvatonA badhA maLIne 480 cAra eMsI kUTa che. temanI saMkhyA A pramANe che- vitrabhanA zrI samavAyAMga sUtra 242 Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9, ane mAlyavAnA 9maLIne 18 aDhAra phUTa thAya che. bAkInA be pava tAnA 7 7=14 thAya che. tathA seALa vakSaskAronA 4-4 cAra cAra hisAbe 64 ceAsaDa phUTa thAya che. te badhAnA saravALe! 96 channuM thAya che. A rIte eka kSetramAM 96 channu phUTa che. aDhIdvIpamAM merUpa tavALAM pAMca mahAvideha kSetra che. 96 channu Mne pa pAMca vaDe guNavAthI samasta vakSaskArAnA TrUTonI saMkhyA cArasA 480 esI AvI jAya valayaphrUTa sivAyanA jeTalA naMdanakUTa che te 500-500 pAMcasA-pAMcaseA ceAjana uMcA che, ane mULa bhAgamAM AyAma ane vikalanI apekSAe 500-500 pAMcasepAMcaso ceAjananA che. saudharma ane IzAna, e e AmAM je vimAne che te 500-500 pAMcase-pAMcase yAjana ucAM che. AsU. 147NA chasau saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra chase (900)nAM samavAyA batAve che-'naLamAma mui' rUcAti / TIkA--sanatsumAra ane mAhendra e e kalpAmAM je vimAne che te 600 seA yAjana uMcA che. khulla himavAna parvatakUTanA uparanA antima bhAgathI khulla himavAna varSadhara paryaMtanu je samadharaNitaLa che te 600 chaseA ceAjanane atare che. te aMtaranuM spaSTIkaraNa A pramANe che-kullahimavAna paryaMta 100 ekasesa yAjana ucA che. ane tenuM phUTa 500 caiAjana uMcu che, te mane maLIne 600 chasA ceAjana aMtara AvI jAya che. e ja pramANe zikharIkUTanA uparanA antima bhAgathI zikharI varSadhara paryaMtanA samadharaNitala bhAga 600 chaseA yAjana dUra che bhagavAna pArzvanAthanA vadhAremAM vadhAre 600 chaseA vAdI evAM hatAM ke jemane deva, manuSya ane asura sahitanI sabhAmAM anya vAdIe parAjita karI zakatA nahIM. A avasarpiNI kALanA kulakarAmAMnA alicandra nAmanA ceAthA kulakara 600 chaso dhanuSa pramANa uMcA hatA. vAsupUjya bhagavAne 600 chaseA puruSA sAthe dIkSA laIne agArAvasthA pUrI karIne anagArAvasthA dhAraNa karI hatI. AsU. 148mA zrI samavAyAMga sUtra 243 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAta sau saMkhyA viziSTa samavAya kAnirUpaNa have sAta (700) nA samavAya kahe che. jema aMtaraNa zaru phAvikA TIkAtha-brahmaloka ane lAntaka, e be kalemAM sAta sAta jana uMcA vimAna che. zramaNa bhagavAna mahAvIranA 700 sAtaso kevalI hatA. ane temanA 700 sAtaso munirAje vikipalabdhinA dhAraka hatA. ariSTa nemi bhagavAne 700 sAtaso varSathI 54 divasa jeTalA ochA samaya sudhI kevali paryAya pALIne siddha, buddha Adi-avasthA prApta karI che, ane e rIte teo samasta dukhethI rahita banI gayA che. mahAhimavaMtakUTanA uparanA atima bhAgathI mahAhimAvAna varSadhara parvatano samadharaNitala bhAga sAta (700) yojana dUra che. te aMtaranuM spaSTIkaraNa A pramANe che-mahAhimAvAna parvata 200 baso yajana uMce che. ane tenuM kUTa pAse (500) jana uMcuM che. A rIte tenA uparanA antima bhAgathI parvatane samaraNitala bhAga 70 yojana thAya che e ja pramANe rukimaNUTanA uparanA antima bhAgathI kima parvatane samadharaNitala bhAga 700 sAta yojana dUra che, kAraNa ke uttaranA parvatonI uMcAI vagere dakSiNanA parvatenA jevA ja che.sU. 149 che ATha sau saMkhyA viziSTa samavAyakA nirUpaNa have sUtrakAra AThase (800)nAM samavAye batAve che-" mANasa ' ityaadi| TIkAtha-mahAzuka ane sahastrAra, e be kapamAM 800 ATha yajana uMcA vimAna che. A ratnaprabhA pRthvInA pahelA kAMDamAM 800 Aise jana sudhInA pradezamAM vyaMtara devonA nagara che. ratnaprabhA pRthvInA pahelA kAMDanuM nAma "kharakAMDa che. tenA seLa vibhAga zrI samavAyAMga sUtra 244 Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. temano pahele vibhAga ratnakAMDa che. te 1000 ekahajAra yojana pramANe che. tenI upara tathA nIcenA 100-100 ekaso ekase jana sivAyamA 800 ATha pojananA pradezamAM vyaMtara jAtinA devonAM nagara che. zramaNa bhagavAna mahAvIranA te dravya devonI saMkhyA, eTale ke anuttara vimAnamAM utpana thanArA sAdhuonI saMkhyA vadhAremAM vadhAre 800 AThanI hatI. "maphavaThThaUTim? Adi pada eja dravya devAnA vizeSaNa che, jemane artha A pramANe che-devagatinI prApti thAya eja jemane mATe kalyANarUpa che. tetrIsa sAgarepamanI utkRSTa sthiti prApta thavI eja jyAM AnaMdanI vAta che. ane tyAMthI cavIne jemane nirvANanI prApti thAya che. kahevAno bhAvArtha e che ke dravyadeva e jIne kahe che ke je jIve potAnI vartamAna paryAya cheDIne bhaviSyamAM deva paryAyamAM utpanna thavAnA hoya che. hAlamAM te teo manuSya paryAyamAM ja rahela che. paNa mRtyu pachI temane janma devagatimAM thavAne hoya che. pAMca vimAna vijya, vaijayaM, ta, jayaMta, aparAjita ane sarvArtha siddha e pAMca anuttara vimAne che. temAM 33 tetrIsa sAgaropamanI bhavasthiti hoya che. tyAMthI vIne jIvane mokSanI prApti thAya che. A ratnaprabhA pRthvInA bahasamaramaNIya bhAgathI 800 ATha pejana dUra rahIne sUrya paribhramaNa kare che. ariSTa nemi prabhunA vadhAremAM vadhAre evA 800 matavAdIo hatA ke je deva, manuSya ane asurothI yukata sabhAmAM zAstrArtha karavAmAM prativAdIo dvArA kadI paNa parAjita karI zakAtA nahI. sU. 15 nava sau saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra navase (900) nA samavAya batAve che-- 'ANaya pANaya' ityaadi| TIkAtha- Anata, prANata, AraNa ane acuta, e kapamAM navaso navase (900900) yojana UMcAM vimAna che. niSadhakUTanA uparanA zikharataLathI niSadha varSadhara parvatane je samadharaNitala bhAga che te 900 ejana dUra che. te A rIte cheniSadha parvata 400 ejana uMce che ane tenA kuTanI uMcAI 500 jananI che. A rIte tenA uparanA phUTathI tenA samaraNitalanuM sUtrakata 900 jananuM zrI samavAyAMga sUtra 245 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtara AvI jAya che. e ja rIte nIlavaMtakUTanA uparanA zikharataLathI nIlavaMta vadhara paryaMtanA samadharaNitaLa bhAga 900 ceAjana dUra che. vimalavAhana nAmanA kulakaranA zarIranI uMcAI 900 dhanuSa pramANa hatI. A ratnaprabhA pRthvInA ahu sama-ramaNIya bhUmi bhAgathI 900 navasA yeAjana upara eTale ke eTaluM aMtara pasAra thayA bAda sarvoparisthita-sauthI pahelAM tArA bhramaNa kare che. niSadha varSa para parvatanA uparanA zikharataLathI A ratnaprabhA pRthvInA prathama kAMDanA kharAkhara madhya bhAga navasA (900) ceAnna dUra che. eja pramANe nIlavaMta vadhara paryaMtanA uparanA zikharataLathI A ratnaprabhA pRthvInA pahelA kAMDane kharAkhara madhyabhAga navasA (900) yAjana dUra che. sU. 151/ eka hajAra saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra eka hajAra (1000)nAM samavAA batAve che-- 'sabvevi na' phatyAti / TIkA jeTalA traiveyaka vimAne che te badhA eka eka hajAra yeAjana ucA che. samasta yamaka paryaMta eka eka hajAra ceAjana ucA che. uttara kSetramAM nI91 ta parvatanI uttara dizAmAM zItA mahAnadInA banne taTa para e camaka pata che. e ja pramANe aDhI dvIpamAM Avela pAMca kurukSetramAM e-e (2-2) yamaka paryaMta hAvAthI temAM kula dasa pata che. te pratyekane mULabhAga 1000-1000 kAza pramANu jamInamAM adRzya che. jeTalI temanI uMcAi che eTaleA ja mULa pradezamAM temane AyAma ane vibha che, te yamaka pA satra samAna che ane palyaka (gALAkAranI TApalInA jevA AkAravALA) AkAranA che. anAja bharavAnA eka prakAranA ThAmane palpaka kahe che, jene lATa dezamAM pAlakhaba kahe che. yamaka patanA jevI ja citra ane vicitrakUTanI paNa uMcAi, udveSa (jamInanI maMdaranA bhAga) ane AyAma vizkala che. eTale ke pAMca devakurumAM pAMca citrakUTa ane pAMca vicitrakuTa nAmanA pati che. te dase pava ta eka eka hajAra caiAjana uMcA che. te darekanA 1000-1000 eka eka hajAra ceAjana pramANa mULabhAga jamInanI aMdara adRzya che. tathA temanI jeTalI uMcAI che eTaleAja mULabhAganA AyAma ane viSNubha che. zabdApAti Adi je 20 vRtta-vaitADhaya paryaMta che tee eka eka hajAra ceAjana uMcA che. eka eka hajAra keAza pramANa te jamInanI aMdara che. mULabhAgamAM temanA viSNubha 1000-1000 eka eka hajAra ceAjananA che, te badhA zrI samavAyAMga sUtra 246 Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRttavaitADhaya pa`te satra eka sarakhA che. tethI tee palyakAkAranA che. vakSaskAra cUMTA sivAyanA samasta hariTa ane risaha phUTa 1000-1000 000eka eka hajAra ceAjana uMcA che. te madhAnA mULabhAganA viSNubha 1000-1000 eka eka hajAra ceAjananA che. vidyutprabha nAmanA gajadantAkAra vakSaskAra paraMtAmAM hiTa Avela che. mAlyavAna vakSaskAramAM sihaphUTa che. aDhI dvIpanA je pAMca meru che, temAM te banne phUTa che. tethI pAMca merunA pAMca hariphrUTa ane pAMca sihaphUTa che. hariane harisahaphUTa sivAyanA je 470 vakSaskAra pava tA che temanA jeTalA uMcA nathI. tethI bAkInA vakSaskArakUTa sivAyanA dasa harikrUTa ane dasa harisahaphUTa 1000-1000 eka eka hajAra cAjana uMcAivALA ahI batAvyA che. e ja pramANe nadanaphUTa sivAyanA khalakUTAnI khAkhatamAM paNa samajavuM. tenu' tAtpa A pramANe che--pAMca merumAM pAMca naMdanavana che. pratyeka naMdanavanamAM nava, nava na danakUTa che. tethI pAMca naiMdanavanAmAM maLIne eka dare pistALIsa (45) nAMdanaphUTa che. izAna dizAmAM alarTreTa nAmane chUTa che, te khalaphUTa pAMca che, te pAMce baLaphUTa 1000-1000 eka eka hajAra yeAjana uMcA che, ane mULabhAgamAM temane viSNubha 1000-1000 eka eka hajAra yeAjana che pAMca khalakUTA sivAyanA pAMca naMdanavanamAM AvelA je 45 pistALIsa nadanaphUTa cheteemAMnA 40 cAlIsa naMdanakUTa pratyeka naMdanavananI pUrva Adi dizAomAM ane vidizAomAM Avela che. te cAlIsa naMdana 1000-1000 eka eka hajAra caiAjana uMcA nathI. tekAraNe sUtrakAre te naMdanakUTa savAyanA pAMcamalakUTAnI uMcAI eka eka hajAra cAjana khatAvI che. ahata ariSTanemi bhagavAnanuM pUruM AyuSya ekahajAra (1000) varSanuM hatuM. temAMnA 300 se| va kumArAvasthAmAM ane khAkInA cha sittera varSa anagArAvasthAmAM vyatIta thayAM hatAM.A rIte eka hajA2 1000 varSanuM AyuSya bhAgavIne tee siddha, yuddha ane samasta duHkheAthI rahita banI gayA. pArzvanAtha bhagavAnanA kevaLajJAna dhArI sAdhue 1000 ekahajAra hatA. pArzvanAtha prabhunA eka hajAra aMtevAsI-sAdhu-kAladha pAmIne janma, jarA, maraNa AdinA samasta du:khAthI rahita thayA che. padmahUda ane pu DarIka hadanI laMbAI dasa dasa se(1000-1000)ceAjananI che. padmahUda para zrI devI rahe cheane te prathama vadhara himavAna parvatanA uparanA bhAgamAM Avelu che. puMDarIkada para lakSmIdevI rahe che ane te zikharI nAmanA vaSadhara paryaMtanA uparanA bhAgamAM Avelu che.sU 15rA zrI samavAyAMga sUtra 247 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gyAraha sI saMkhyA viziSTa samavAyakA nirUpaNa have sUtrakAra agiyArase (1100) nAM samavAya batAve che-puttarovavArUpA" rUri TIkArtha--anuttara vimAnamAM utpanna thayela denA vimAnanI uMcAI agiyAra se (1100) jananI che. pAzvanAtha ahata bhagavAnanA kriya zakita dhArI 1100 agIyArase sAdhu hatA sU. 153 do hajAra saMkhyA viziSTa samavAya kAnirUpaNa have sUtrakAra be hajAra (2000) nAM samavAya darzAve che--"mahApurUmamAM puMDarIyadahANaM' ityaadi| TIkAI-mahApabrahda ane mahApuMDarIka hRdanI laMbAI 2000-2000 be hajAra-behajAra jananI che. mahApadya nAmanuM hRda (sarovara) mahAhimavAnuM parvata nI upara AveluM che. temAM "rI' nAmanI devI rahe che. mahApuMDarIka nAmanuM hada kima vaSadhara parvatanI upara AveluM che, ane temAM "buddhidevIno nivAsa che. sa.154 tIna hajAra saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra traNa hajAra (3000)nAM samavAya batAve che. "pharIne suAro TIkAtha-A ratnaprabhA pRthvInA vAkAMDanA uparanA atima bhAgathI lehitAlakAMDane nIcene antima bhAga traNa hajAra jana dUra che. tenuM spaSTIkaraNa A pramANe che- e vAta te AgaLa aneka jagyAe kahevAI gaI che ke ratnaprabhA pRthviIne kharakAMDa nAmane pahele kAMDa seLa 16 bhAgomAM vaheMcAyeluM che. pahelAM zrI samavAyAMga sUtra 248 Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1000-1000 eka kAMDanu nAma kharakAMDa che. bIjAnuM nAma vAkAMDa che. trIjAnuM nAma vaiya kAMDa che ane ceAthAnu' nAma leAhitAkSa kAMDa che. temAMnA pratyeka kAMDa hajAra ekahajAra ceAjana pramANa che. A rIte bIjA vAkAMDanA uparanA antima bhAgathI cAthA leAhitAkSa kAMDanA nIcenA antima bhAga 3000 traNa hajAra ceAjana dUra che te spaSTa thAya che. is. 155aa cAra hajAra saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra cAra hajAra (4000)nAM samavAyA batAve che-tiniccha devidAna ratyAi kesarI TIkA--niSadha parvata para AveluM tigiccha nAmanu' hUda cAra hajAra(4000) ceAjananA vistAravALuM che, ane tenA para dhRti ane prIti devI vase nAmanuM nIlavaMta paryaMta para Avelu hRda cAra hajAra ceAjananA vistAravALu che ane temAM kIrti devI rahe che, pAsa, 1565 pAMca hajAra saMkhyA viziSTa samavAya kAnirUpaNa have sUtrakAra pAMca hajA2 (5000) nAM samavAyA kahe che--Latache maMdarassa NaM' ityAdi / TIkA sumeru parvatanA bahu madhya deza bhAgavALA dharaNi taLamAM samabhUmibhAgamAM upara nIce je ATha rucaka pradeza che ke jenA vaDe dizAe ane vidizAenA vibhAga thAya che, te pradezeAthI cAre dizAomAM sumeru parvatanAM antima bhAga pAMca pAMca hajAra ceAjana dUra che. merunA viSkabha mULamAM dasa hajAra yeAjana pramANa che. tenA samaramaNIya madhya bhAgamAM geAstanAkAra-gAyanAM stananAM AkAra jevAM upara nIce eTaleke cAranIce ane cAra upara, e rIte ATha rucaka pradeza che. te rucaka pradezathI cAre dizAAmAM sumeru parzvatanA antima bhAganuM attara pAMca pAMca hajAra Ajana che.Asa 157 / zrI samavAyAMga sUtra 249 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaha hajAra saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra cha hajAra (6000)nAM samavAyo batAve che - ityaadi| TikAtha-sahastrAra nAmanA ka95mAM cha hajAra (6000) vimAnAvAsa che.su.158 sAta hajAra saMkhyA viziSTa samavAya kAnirUpaNa have sUtrakAra sAta hajAra (7000) nAM samavAye batAve che. "mIre rayaNappabhAe' ityAdi / TIkArtha--A ratanaprabhA pRthvInA ratnakAMDanA uparanA atima bhAgathI pulaka kAMDane je sAtamo vibhAga che. tene nIcene antima bhAga sAta hajAra (7000) janane aMtare che. tenuM kAraNa e che ke dareka kAMDano vistAra eka eka hajAra janano che. tethI prathama kAMDanA uparanAM antima bhAgathI sAtamA kAMDane nIce antima bhAga sAta hajAra janane aMtare che. sU. 15lA ATha hajAra saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra ATha hajAra (8000) nAM samavAya batAve che. "rivAra rammayavAsANaM' ityaadi| TIkArthajaMbudvIpamAM AvelAM harivarSa ane ramyukavarSa kSetra ATha ATha hajAra karatAM thoDAM vadhu vistAravALAM che. te viSayanuM spaSTIkaraNa karatI gAthAne ardhabhAga A pramANe che. "vAre navInA gurU tArA 2 prAtha' harivarSa kSetrane vistAra ATha hajAra cAra ekavIsa (8421) jana ane eka (1) kalA pramANe che. ane uttara dizAmAM Avela ramyakakSetrane paNa eTalo ja vistAra che.sU.16 zrI samavAyAMga sUtra 250 Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nava hajAra saMkhyA viziSTa samavAya kAnirUpaNa have sUtrakAra nava hajAra 9000)nAM samavAye kahe che-"mirA ? tyArA TIkAI -dakSiNAddha bharatakSetranI jIvA-dhanuSanI pratyaMcAnA jevI hevAthI saralapaMkita pUrvathI pazcima sudhI lAMbI che ane eTalI badhI lAMbI che ke te pUrva ane pazcimamAM lavaNasamudrane sparze che. tethI tenI laMbAI nava hajAra (9000) yojananI che. ajitanAtha bhagavAnanA avadhijJAnadhArI sAdhuo nava hajAra (9000) thI paNa vadhAre hatA. sU. 161 daza hajAra saMkhyA viziSTa samavAya kAnirUpaNa. have sUtrakAra dasa hajAra (10000)nAM samavAyo batAve che- Ni va tyArA TIkAtha-maMdara parvatano dharaNitaLamAM-nIce bhUbhAgamAM-dasa hajAra yojanane vistAra che. tenuM tAtparya e che ke meru parvatane je hajAra yojana pramANa bhAga jamInanI adara che tenI laMbAI dasa hajAra yojananI che. mAsU. 16rA eka lAkha saMkhyA viziSTa aura do lAkha saMkhyA viziSTa samavAya kAnirUpaNa have sUtrakAra eka lAkha (100000)nAM samavAyo batAve che-kaMjUrI ityAdi / TIkAtha-jabUdvIpane vistAra eka lAkha yojana che. sU. 163 have sUtrakAra be lAkhanAM samavAyo kahe che.--"voi sagu jyArA TIkAthe -lavaNasamudra cakravAla viSkabhanI apekSAo-gaLa caDInA AkAranI apekSAe be lAkha yojanAnA vistAravALe che. jaMbudvIpane AkAra te thALInA je goLa che. ane bAkInA dvIpa samudronI AkRti goLa cUDInA jevI che. e vAta cakravAla padathI darzAvavAmAM Avela che. sU. 164 zrI samavAyAMga sUtra 251 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIna lAkha aura cAra lAkha saMkhyA viziSTa samavAya kAnirUpaNa traNa: lAkhanAM samavAye A pramANe che- "sarasa I ra AArita TIkAI--pArzvanAtha ahata prabhunI zrAvikAonI saMkhyA vadhAremAM vadhAre traNa lAkha satyAvIsa hajAra (3ra7000) hatI. sU. 16pA cAra lAkhanAM samavAyo nIce pramANe che. " vAhevi vove rUA. TIkAI--dhAtakIkhaMDane cakravAla viSka cAra lAkha yojanAne che. AvAI-jaMbudvIpane pUrva pazcima tathA uttaradakSiNa vistAra eka eka lAkha yojana che. jambudvIpane gherIne rahelA lavaNasamudrane vistAra jambudvIpa karatAM bamaNo che. dhAtakIkhaMDane vistAra lavaNasamudrathI bamaNuM che. viSkabhano A pramANene krama aMta sudhI samajavAne che. eTale ke aMtimadvIpa svayaMbhUramaNathI AkharI samudra svayaMbhUramaNanA viSkabha bamaNa che. tethI dhAtakIkhaMDa vistAra cAra lAkha yojana che. te siddha thAya che. sU.166 pAMca lAkha saMkhyA viziSTa samavAya kAnirUpaNa pAMca lAkhanAM samavAyo A pramANe che--travadhArA i rasunnI rUArA TIkAtha-lavaNasamudranA pUrvanA antima bhAgathI pazcimanA antima bhAganuM aMtara pAMca lAkha yojananuM aMtara ane lavaNasamudranA bane cheDA vaccenuM cAra lAkha yojanAnuM aMtara maLIne sUtrokata pAMca lAkha jananuM aMtara AvI jAya che. te sU. 167 che zrI samavAyAMga sUtra 252 Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaha aura sAta lAkha saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa cha lAkhanAM samavAyo A pramANe che--"mA rA' rUlyAti TIkAtha-cAturanta cakravati bharata nareze cha lAkha pUrva sudhI rAja pada bhogavyuM hatuM. tyAra bAda teo dIkSA laIne agArAvasthAthI anagArAvasthA pAmyA ane siddha gatimAM gayA. sa. 168 have sAta lAkhanAM samavAye kahe che--nava rAvaja " tyAditA TIkArtha-jaMbUDhIpanA para(pUrvanA)vedikAntathI dhAtakIkhaMDa cakravAlane je pazcimano atima bhAga che te sAta lAkha janane aMtare che. teno khulAse A pramANe che-jabUdvIpanA eka lAkhano, lavaNasamudranA be lAkhane, ane dhAtakIkhaMDanA cAra lAkhano saravALe sAta lAkha jana thAya che. e rIte sUtramAM darzAvela aMtara siddha thAya che. sU. 16 A8 ora daza lAkha saMkhyA viziSTa samavAya kAnirUpaNa ATha lAkhanAM samavAya A pramANe che.--"haveLA" rUriyA TIkAI-mahendra nAmanA devalokamAM ATha lAkha vimAnAvAsa che. sU. 17 dasa lAkhanAM samavAya A pramANe che-"purisarI" rUlyATriA TIkAW--puSasiMha nAmanA pAMcamAM vAsudevanuM pUrNa AyuSya dasa lAkha varSanuM hatuM. eTaluM AyuSya pUruM karyA pachI tio marIne pAMcamI pRthvImAM nArakInI yonimAM utpanna thayA sU. 171 eka karoDa saMkhyA viziSTa samavAya kA nirUpaNa have sUtrakAra eka karoDanAM samaye batAve che--"mane mAva karAvI TIkAI--zramaNa bhagavAna mahAvIre tIrthakara bhava grahaNa karyA pahelAM pachAnupUvanI apekSAe peThThila rAjaputranA chaThThA bhavamAM eka karoDa varSa sudhI cAritra paryAyanuM pAlana karyuM hatuM. tyArabAda AyuSya pUruM karIne mArIne teo- sahastra 2 kalpamAM sarvArthasiddha vimAnamAM devanA paryAye utpanna thayA hatA. zrI samavAyAMga sUtra 253 Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAvArtha-A sUtradvAra sUtrakAre eka karoDanAM samavAya batAvyAM che. temAM temaNe bhagavAna mahAvIrane chaThTho bhava batAvyo che. bhagavAna mahAvIra tIrthakara thayA te pahelAMnAM chaThThA bhavamAM piTTila nAmanA rAjakumAra hatA. te bhavamAM temaNe eka karoDa varSa sudhI bhagavatI dIkSA pAlana karI hatI. tyAMthI kAladharma (mRtyu) pAmIne teo AThamAM devalokamAM devanI paryAye utpanna thayA. tyAMthI AvIne rathapura nAmanA nagaramAM rAjakuLamAM teo janma pAmyA. tyAM teo vimala nAmanA rAjaputra tarIke oLakhAtA, te bhavamAM temaNe jIvana paryanta dayAdharmanuM pAlana karyuM ane tyAMthI marIne chatrA nAmanI nagarImAM nanda nAmanA rAjaputra tarIke janma lIdhe. tyAre temaNe egya samaye dIkSA lIdhI ane mAsa mAsa kSapaNanI satata eka lAkha varSa sudhI tapasyA karI. tyAMthI AyuSya samApta karIne teo prANata nAmanA dasama devalekamAM puttasvara vijaya puMDarIka nAmanA vimAnamAM deva thayA. tyAMthI bhavasthiti pUrI karIne brAhmaNa kuMDa gAmamAM iSabhadatta brAhmaNanI patnI devAnaMdAnI kukSimA e so divasa sudhI rahyA. 83 mAM divase, zaThanI AjJAnusAra kArya karavAne tatpara banela hariNIgameSa deve te garbhanuM saMharaNa karIne tene kSatriyakuMDa grAmanA rAjA siddhArthanI dhamapanI trizalA mahArANInA garbhamAM mUkA, temaNe tIrthakara prakRtine baMdha bAMdhyuM hatuM, tethI tIrthakararUpe trizalA mahArANInA garbhamAM temano janma thayo, sU, 17rA sAgaropama koTAkoTi saMkhyA viziSTa samavAya kAnirUpaNa have sUtrakAra sAgarepama koTAkeTInAM samavAyo batAve che-kasama kiraNa mAvo' yA i TIkAtha-Adi tIrthakara zreSabhanAtha bhagavAna ane antima tIrthakara zrI mahAvIra bhagavAna vacce sAgaropama koTI koTI samayanuM aMtara kahela che, sR. 173 zrI samavAyAMga sUtra 254 Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAdazAMga ke svarUpa kA nirUpaNa A zAsramAM sAmAnyarUpe AtmA eka che, anAtmA eka che.'' tyAMthI zarU karIne sa MkhyA kramanI apekSAe sAgaropama kATI keTI sudhInA samavAye kahela che. te badhA vizeSarUpe (vistArathI) dvAdazAMgamAM vidyamAna che. tethI sUtrakAra have dvAdazAMganuM svarUpa matAve che--duvANI" tyAra ! TIkA dvAdazAMgane gaNipiTaka kahevAya che. ratnarUpa guNa samudAyane 'gaNa' kahe che. e 'gaNa' jemanAmAM hoya che temane gaNI kahe che. evA gaNI AcArya hoya che. ratnamASA samAna temanu je piTaka che. tenuM nAma gaNiSiTaka che. evu gapiTaka dvAdazAMga che. te piTakanA dvAdaza (khAra) aMga A pramANe che--(1) (AyAra) AcArAMga, (2) (sUcaGe) sUtrakRtAMga, (3) (DhALe) sthAnAMga, (4) (samavAya) samavAyAMga, (5)(vivAda nannI) bhagavatI sUtra, (6) ( XdaddAmo) jJAtAdhama kathA, (7) (3vAsannAmo) upAsaka dazAMga, (8) (caita[SFAgo) atakRta dazAMga, (9) (anuttarovavAcattAgo) anuttarApapAtika dazAMga (10) (vaddAvAnaLuM) praznavyAkaraNa, (11) (vivAdUca) vipAkasUyazruta, ane (12) (vidviSA) STivAda. ghasU. 174 dvAdazaaMgo meM prathama aMga AcArAMga ke svarUpa kAnirUpaNa zabdArtha (sAyAre ) AyArAMgamAM (i) nirNita karIne (AyAre) AcA jJAnAcAra Adi pAMca AcAra, (gaucara) noSa-bhikSA grahaNa karavAnI vidhi (viLaya) vinaya-gurunI zuzruSA, (veLaca) vainayika-vinayathI maLatu. kakSayAdi rUpa phaLa, (DhALa) sthAna-sthiti-kAyAtsa`, besavAnu' ane suvAnu' (maLa) gamana zrI samavAyAMga sUtra 255 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra bhUmi AdimAM javuM te, (saMmaLa) maLa-rAgAdikane kAraNe yatanApUrNAMka pharavu, (pamALa) pramALa-AhAra pANI, upadhi AdinI maryAdA, (nomanuMnA) yogaponana-svAdhyAya, pratilekhanA adi kriyAmAM mana, vacana kAcAnA yegAne lagADavA, (mAtA) mAvA-satyarUpa, vyavahArarUpa, (samiti) samiti-IryA samiti Adi pAMca samiti, (ghuttI) nunni-mane gupti Adi traNa gupti, (sainodi mattavALa-31ma-3vAyA-kaLA-vicoddi muddAmundrALa) zayyodhi matavAnonamopAyanepaLAvizoSitruddha'supraLam ) zayyApathArI, ( 3di ) upadhi vastra vagere (matta) bhakta-AhAra, (I) pAna-cAkhA vagerenu dhAvaNa athavA garama pANI e badhAnA (35) sAma-seLa udgamanA doSo, (35) karavAna-seLa utpAdana doSA, (TAT) --dasa eSaNAnAM de 5 / e beMtALIsa dASAnI (visodi) vizodhI-vizuddhi karIne zuddha grahaNa karavuM', tathA (amruddhu) azuddha-navadIkSita khAla tathA glAna Adine mATe nityapiMDa Adinu grahaNa karavuM', (1pa) vrata-mahAvrata, (fyama) niyama-khAsa prakAranA abhigraha, (tattvovaddALa) tApadhana-anazana Adi bAra prakAranA tapa, aMgopAMga AdinA adhyayanane mATe AyaMbila Adi karavArUpa upadhAna,(muvsari)mudrata-uparokta saghaLI khAkhatAnu prazasta rIte (mAhiSmaphaeN) gAthAyate AcArAMgasUtramAM kathana karavAmAM AvyuM che. (se samAno paMcavaTuM paLanA) tat samAsataH paMcaviSa prajJaptaH--te AcAra saMkSiptamAM je pAMca prakAranA kahela che. (saMjJaddA) te A pramANe che--(177i) jJAnAcAra, (vaeNnaLa yAre) da'nAcAra, (parittAyAre) cAritrAcAra (tAyAre) tapa AcAra ane (vIyiyAre) vIryAcAra (gayArasa |ttA vAvaLA) mAvAsya vastu parItA vAcanA:-AcArAMgamAM saM khyAna vAcanA che. (saMgvenA bhajIyona-4) saMcAtA anuyoga:-sakhyAta anugadvAra che, saMvegnA divasIo) saMkhyAtA pratipattaya:-sakhyAta pratipattiyeA che, (saMvanA veDhA) saMAtA veTTA -saMkhyAta vaiSTaka che. (saMvegnA siruonA) saMjjAtA sroto-saMkhyAta zrlAke che, (saMvegnAtro ninnuttIo) saMcAtA: - zrI samavAyAMga sUtra 256 Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niryuktayaH - bhane saMyAta niyuktiyo che. (seNaM aMgaTTayAe) tatkhalu aGgArthatathA-te AyArAMga maMganI apekSAo (paDhame aMge) pahetu aMga che. (do suyakkhaMdhA) dvau zrutaskandhau - tenA meM zrutarandha che, (paNavIsaM ajjhayaNA) paJcaviMzatiradhyayanAni - yIza adhyayano che, (paMcAsIiM uddesaNakAlA) paJcAzItiM uddezana kAlAn- paMnyAzI uddezana Aja che, (paMcAsIi samudde saNakAlA) paJcAzIrti samuddezana kAlAn bhane paMyAzI samuddezanaana che aTThArasa padasahassAI padaggeNaM) aSTAdazapadasahastrANi padAgreNa mA saMgamA aDhAra hunnara yaha che, (saMkhejA akkharA) saMkhyAtAni akSarANi - saMdhyAta akssre| che, (anaMtA gamA) anantAH gamAH -- ananta gama che, (anaMtA pajjavA ) anantAH paryAyAH - ananta pryaay| che, (parittA tasA) parItA trasAH - asaMkhyAta trasa che, (anaMtA thAvarA) anantAH sthAvara:- anaMta sthAvara che, uparokta saghanA (jiNapaNNattA bhAvA) ninAta pravAhi pArtho ne (sAsayakaDa nibaddha nikAiyA) zAzvatakRta nibaddha nikAcitAni :- dravyArthi nayanI apekSAo (sAsaya) zAzvata che. paryAyAthiMka nayanI apekSAye anitya che, nibaddha-sUtra3ye prathita che, nikAcita niyukti hetu ane udAharaNathI yukata che te saghaLA jIvAdika padArthAnuM A AcArAMgasUtramAM ( Aghavijjati) zrAkhyAyante sAmAnya bhane vizeSajJaye uthana urAyu che, (paNNavijjanti) prajJApyante -vathana paryAyathI athavA, nAmAhinA lehathI sthana zayu che. (parUvijaMti) prarUpyante - 2135 pradarzana sahita varNana urAyu che (daMsijjaMti) darzyante - apamAna, upameya yAhi dvArA samanvavAmAM Ave che, (nidaMsijjati) nidarzyante - anya kavonI hayAne bhATe tathA lavya lavAnA chuTyAeNune nibhite vAraMvAra nizcayapUrva! hevAmAM Ave che, ( uvadasijaMti) upadarzyante - upanaya zrI samavAyAMga sUtra 257 Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane nigamanathI athavA sakaLa nAnA abhiprAya anusAra ziSya janonA magajamAM niHsaMdeha paNe temanI sthApanA karavAmAM Avela che, ( pve yA) saranAmA je jIva A AcArAMganuM bhAvapUrvaka sArI rIte adhyayana kare che, te temAM darzAvela kriyAonuM samyapha anuSThAna karavAthI Atma svarUpa banI jAya che. ane (gvaMja). gva jJAtA-tene abhyAsa karIne samasta padArthane jANakAra bane che, (vivAda) (vs vijJAA tenuM sArI rIte adhyayana karanAra vividha viSayane jANakAra thAya che. eTale ke samaya para samayane jJAtA thAya che. have uparokta kathanano upasaMhAra karatA sUtrakAra kahe che-- (ga vaLavAra vahavaLa) pvaM caravAra karavA-A pramANe A sUtramAM caraNa- vrata, zramaNadharma, saMyama AdinI jA-piMDavizuddhi, samiti AdinI prarUpaNuM (mAviSa6) mahiyAta-sAmAnya tathA vizeSarUpathI karavAmAM AvI che. (googvajJa)prajJAvacanaparyAyathI athavA nAmAdinA bhedathI karavAmAM AvI che, (vijJarU) pradagsvarUpa pradarzana pUrvaka karavAmAM AvI che, (nijharu) -upamAna upameya bhAva AdithI karavAmAM AvI che, (nisigarU) nite-anya jIvenI dayAne mATe tathA bhavya jIvonA kalyANa mATe vAraMvAra karavA mAM AvI che, (3vasijha3) paraphate-upanaya ane nigama dvArA tathA sakaLa nayanA abhiprAya anusAra ziSyanI buddhimAM niHsaMdeha sthApita karavAmAM AvI che. A pramANe AcArAMganuM svarUpa batAvIne sUtrakAra ziSyane kahe cha-( taM gAi) gSa mArAja -he jaMbU ! tame AcArAMga sUtrano je bhAva pUcho hato te uparAMta jJAnAcAra AdirUpa samaja. TIkAtha-have sUtrakAra dvAdaza aMgomAMnA pahelA AcArAMga nAmanA aMganuM praznottarapUrvaka svarUpa darzAve che--jo bApA" rUAtriA gaNipiTakarUpa dvAdaza (bAra) aMgamAMnuM paheluM aMga AcArAMga che, e vAta AgaLa kahevAmAM AvI gaI che. ziSya pUche che ke te AcArAMga kevuM che?' eja prazna zrI samavAyAMga sUtra 258 Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pada dvArA sUtrakAre pragaTa karyo che. eTale ke ziSya pUche che ke he bhadanta ! Ape AcArAMgane dvAdazAMgathatarUpa puruSanuM paheluM aMga kahyuM che, te te AcArAMganuM svarUpa kevuM che? uttara-he ziSya ! nigraMtha zramaNanA AcAra, gocara, vinaya, vainAyika, sthana, gamana, caMkramaNa, pramANa, gajana, bhASA, samiti, gupti, zayyA, upAdhi bhakata pAnanuM zuddhAzuddha grahaNa, niyama tapa ane upadhAna vagere sahitanuM A AcArAMga suprazata kahela che. eTale ke AcArAMga dvArA zramaNa nigranthanA AcAra AdithI laIne upadhAna sudhInI kriyAonuM varNana karAyuM che athavA Aca rAMgadvArA pUrvokata vastuonuM nirUpaNa karAyuM che. te AcAra, gocara Adi padane artha A pramANe che-AcAranA pAMca prakAra che- jJAnAcAra, darzanAcAra cAritrAcAra, tapa AcAra ane vicAra bhikSA levAnI vidhine "gocara' kahe che. jema gAya paricita temaja aparicita kSetramAM ghAsa caravA jAya che tema sAdhu paNa paricita, aparicita khanane sthAnomAM bhikSA vahoravA jAya che, e ja vAtano "geAcara pada dvArA nirdeza karAyo che. jenA dvArA karmono kSaya karAya che te kriyAne vinaya kahe che, e pramANenI vinaya zabdanI vyutpatti che. te vinaya jJAnAdirUpa athavA gurujananI zuzraSArUpa hoya che. te vinayanA pAlanathI karmakSayarUpa je phaLa prApta thAya che tene "jainayika" kahe che. "sthAna' zabdano artha sthiti thAya che. te sthitinA traNa prakAra che - kAtsarga, upavezana, ane zayana vicArabhUmi AdimAM javAnI kriyAnuM nAma gamana che. regAdika kAraNe azakata banela sAdhu vaDe zaktinI prApti mATe Ama tema DI DI laTAra mAravI te kiyAne "cakramaNa" kahe che AhAra pANIno upayoga karavAnI tathA upadhi AdinI maryAdA bAMdhavI tenuM nAma pramANa" che. svAdhyAya, pratyapekSaNa Adi sAdhunA je kartavya che. temAM AtmAne pravRtta kare tenuM nAma "gajana" che. satyarUpa ane vyavahArarUpa bhASAne bhASA' kahe che. IrSA samiti Adi pAca samiti che. temAM pratyeka kriyA yatnAcAra pUrvaka karAya che. mane gupata Adi traNa gupti che tathA zayA-vasati, upAdhivastrAdika, bhakta-AhAra, pAna-cokhA, tala AdinuM dhAvaNa athavA garama pANI, e badhI vastuo uddagama, utpAdana, eSaNAvizuddhithI zuddha hoya te levI, tathA navadIkSita bAla, glAna Adine mATe nityapiMDa Adi grahaNa karavA te kriyAne zA, upadhi, bhakta pAnAnuM zuddhAzuddha grahaNa kare che. prANAtipAta Adi sAvadhakriyAo karatA aTakavuM tenuM nAma "vrata" che. abhigraha vizeSane niyama kahe che. zrI samavAyAMga sUtra 259 Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anazana Adi bAra prakAranAM tapa che. aMga ane upAMga AdinA adhyayanane mATe AyaMbila Adi tapasyAe karavI tenu nAma upadhAna'' pAMca prakAranA je AcAra kahyA che te A pramANe che--jJAnAcAra, dazanAcAra, cAritrAcAra, tapa AcAra, ane vIryAmAra jene viSaya zrutajJAna che te AcAranu nAma jJAnAcAra che jina vacanamAM ruci rAkhavI tenuM nAma da'nAgAra che. tenA ATha prakAra che-kAla, vinaya, bahumAna, uSadhAna, anedava, vyaMjana, a` ane tadubhaya, ahIM vyaMjana' eTale 'pada' samajavAnu che. tenA bhAvArtha e che ke sUtramAMnA padenuM uccAraNa zuddhatAthI karavuM tena vyaMjanAcAra kahe che. samyakatvazALI jIvAnA je niHza kita, niSTha kSita, nivicakitsA, amUDhadRSTi, upa%0'hA, sthirIkaraNa, vAtsalya, ane prabhAvarUpa ATha prakAranA vyavahAra hAya che tene danAcAra kahe che. sAdhaka jIveAnI vRddhi karavI ane temanuM pASaNa karavuM tenuM nAma 'vRMdA' che, cAritrazALI jIvAnA samiti e, gusiyA Adinu pAlana karavArUpa vyavahArane cAritrAcAra kahe che. anazana Adi khAra prakAranAM tapanuM AcaraNa karavuM, tene tapa AcAra kahe che. jJAna, darzona AdinI ArAdhanAmAM mAhya ane abhyantirika zakitane na chupAvavI tenu nAma vIryAcAra che. AcArAMganI vAcanAo-sUtra ane arthAnAM adhyayanarUpa kriyAe saMkhyAta che. athavA avasarpiNI utsarpiNI kALane gaNatAM kALatrayanI apekSAe anaMta paNa hAI zake che. sUtrAnI vidhinuM nAma anuyAga che. te anuyoganA upakrama, nikSepa, adhigama ane nayarUpa sa MkhyAta dvAra che, tathA paramata-saM mata padArtho darzAvanAra athavA sAdhujanAnI pratimA AphrinA abhigraharUpa pratipattiye paNa sakhyAta che. jJAnAdika kAI eka viSayanA pratipAdaka vaganarUpa athavA AryA, upa gIti Adi chaMda vizeSarUpa veSTaka sakhyAta che. anuSTupa Adi zlAka paNa sa`khyAta che. sutrAbhimAna padArthAnu pratipAdana karanArI yutiyAne niyutiyA kahe che, evI niyu kitaye paNa sakhyAta che. AcArAMga prayana purUSanA agarUpe paheluM aMga che, AcArAMgane je pahelu aMga kahela che te aMgenI racanA karyA pachI tenA kramasa'nivezanI apekSAe kahela che Ama teA racanAnI apekSAe khAramu je dRSTivAda nAmanuM aMga che e ja prathama aMga che. kAraNa ke sapravayaneAnI apekSAe pahelA tene kahela che. A AcArAMganA adhyayana samUharUpa e zrutaska dha che. bannemAM maLIne pacIza (25) adhyayana che. pahelA zrutaskaMdhamAM nava ane bIjA zrutaskaMdhamAM seLa che. temanAM nAma A pramANe che-- (1) zastraparijJA, (2) leAkavijaya, (3) zIteAbtIya, (4) samyakatva, (5) AvantI, (6) dhuta, (7) vimeAha, (8) mahAparijJA, (9) upa zrI samavAyAMga sUtra 260 Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAnazrata, e nava prathama kRtasakaMdhanA adhyayana che. (1) piDhipaNA, (ra) zaaiSaNA, (3) iyeSaNA, (4) bhASaNa, (5) vaSaNa, (6) yAtraSaNa, (7) :avagraha-pratimA sapta saptakikA-temAM (1) thAna sataikaka, (2) naidhika sataikaka, (3) WDila saptakaka, (4) zabda sartakaka, (5) rUpa sataikaka, (6) parikriyA satakaka, ane (7) anya kriyA saptakaka e sAta adhyayana che. eTale tyAM sudhInA cauda adhyayana thaI jAya che. (15) bhAvanA ane (16) vimukita, e seLa adhyayana dvitIyakRta skaMdhamAM che. AcArAMgamAM nizItha nAmano paNa eka adhyayana che. A rIte 26 chavIsa adhyayane kahevA joIe. paNa nizItha nAmanA adhyayanano temAM samAveza karyo nathI, tethI 25 pacIsa adhyayana ja yahela che. sutrAdhyayana kAlarUpa 85(paMcAsI) uzanakAla che, te A pramANe che-zastraparijJA nAmanA pahelA adhyayanathI avagrahapratimA nAmanA je seLa adhyayana che. temanA anukrame sAta, cha, cAra, cAra, cha, pAMca, ATha, sAta, cAra, agiyAra, traNa, traNa, be, be, be be uddezanakAla che. temane saravALe 76 chotera thAya che. tathA saptasataikikA nAmanA je sAta adhyayana che, tathA bhAvanA ane vimukita nAmanA paMdaramAM ane 16mAM adhyayana che, te pratyeka adhyayanane eka eka udezanakAla che. A rIte 76-9-85 udezanakALa thAya che. samudezanakALa paNa 85 paMcAsI ja che. te kALa paNa sUvAdhyayana samayarUpa che. A adhyayana mA180 00 aDhAra hajAra pade che. arthayukata zabda svarUpane "pada kahe che. zuM kA - ahIM je padanuM pramANa aDhAra hajAranuM kahyuM che te pramANa je bane zrutaskaMdhanA 25 pacIsa adhyayanu hoya te nava vaMmaramarUmo sadArA haHiI vego A kathananI virUddha lAge che." uttara-"be zrataskaMdha che, pacIsa adhyayana che, paMcAzI (85) udezanakALa che, ane paMcAzI (samudezanakALa che." evuM je kahe vAmAM Avela che te AcArAMganuM pramANa che. ane "gAraparasAruM " evuM je kahela che te prathama zrata skaMdhanA nava brahmacaryAdhyayananuM pramANa samajavAnuM che. A AcAragamAM veSTaka vagere saMkhyAta hovAthI akSaranuM pramANa saMkhyAta che. "aia nAnA" anaMta gama che. gama' zabdane "artha thAya che. padArtha bedha, te anaMta-saMta rahita che. temAM A prakAre anaMtatA che-"je gAvA" ItyAdirUpa ekaja sUtrathI te, te viziSTa dharma vaDe anaMta dharmAtmaka vastuno bedha thAya che. eTale ke vastuo anaMta dharmavALI che-paNa " " ItyAdi sUtrathI te vastumAM kaI daSTie anya dhamane gauNa karIne ekatva dharmane bedha zrI samavAyAMga sUtra 261 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che. kAI bIjA sUtrathI e ja vastumA ekavanI mukhyatAthI enekatvane edha thAya chaeN, keAI dRSTibinduthI kramazaH bannenI mukhyatA karIne ekatva ane aneka, e bannenI eka sAthe bedha thAya che, te yugapat (banne) dharmAnuM pratipAdana thaI zakatuM nathI. tethI keAi apekSAe (dRSTie) te vastumAM avakatavyatA AvI jAya che. ItyAdi saptabha'gIrUpathI vastumAM rahela dharmanA bedha thAya che. tethI anaMta dha vALI vastune te, te vizeSa dharmo vaDe medha thavAthI anata saptabha MgiyA te vastunI sAthe sAMkaLAyelI rahe che. eja anaMta dharmovALI vastunI te, te dharmanI apekSA e pratipatti thAya che. evI pratipattiyAnI (badhAnI) kei niyata sa`khyA nathI. tethI 'gama' anaMta kahyA che. athavA-sAmAnya cegyatA ane saketanI apekSAe abhidhAna ane abhidheyane AdhAre gama-vastunu jJAna thAya che. vastuemAM evAM jJAna, abhidhAna ane abhidheyanI anaMtatAne lIdhe anaMta paNa heAI zake che- tethI abhidhAna ane abhidheyanI anaMtatAne lIdhe jJAna-gama paNa anaMta che. padArthonA dharmone paryAya kahe che. te padArtha dhama anata che, je jIvA peAtAne rahevAnA sthAnanI garamI AdithI duHkhI thavAne kAraNe chAyA AdinA sevanane mATe bIje sthAne jAya che temane 'trasa' kahe che. evA trasa jIveA dvIndriyathI laine paMcendriya sudhInA jIve che. te trasa jIvA paNa asaMkhyAta che-ana Mta nathI. sthAvara chtA zIta, tApa, AdithI du:khI thavA chatAM paNa bIjI jagyAe javAne asamartha hoya evA pRthvIkAya, jaLakAya, tejakAya, vAyukAya ane vanaspatikAla ekendriya jIvA ke vanaspatikAya anaMta che. tethI temanI ana MtatAne lIdhe sthAvara ana ta che. kAraNa jIvAmAM anaMtatA kahI che. upara darzAvela saghaLA jIvAdika padA dravyA ka nayanI apekSAe zAzrvata-nitya che. paNa paryAyAkinayanI apekSAe pratisamarpa pariNamana thatu hAvAthI anitya che. sUtramAM ja grathita hovAne kAraNe nibaddha cheAma tema vikharAyela nathI. niyukita, hetu, udAharaNa AdithI e jIvAdika bhAva supratiSThita karAyela hAvAthI nikAcita che. temanuM mULa pratipAdana tItha kA dvArA thayela hAvAthI tee tIrthakara praNIta che. te vizeSaNAthI yukata te badhA jIvAdika padArthonuM A AcArAMgamAM sAmAnyarUpe tathA vizeSarUpe pratipAdana karAyuM che, vacana paryAyathI athavA nAma AdinA bhedathI temanI prarUpaNA karavAmAM AvI che. svarUpanA kathana dvArA temanI sArI rIte vivecanA thaI che. bhavya jIvAnA kalyANane mATe temanuM vAraMvAra kathana karAyuM che. upanaya ane nigamanathI athavA sakaLa nayenA abhiprAya anusAra ziSya janAnI matimAM niHsa MdehapaNe temanI sthApanA karavAmAM zrI samavAyAMga sUtra 262 Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvI che. have sUtakAra A AcArAMganA adhyayananuM zuM phaLa prApta thAya che te batAve che -.je vyakita A AcArAMganuM bhAvasahita adhyayana kare che te vyakitane AtmAnuM svarUpa barAbara jANavA maLe che. eTale ke-AcArAMga pratipAdita yiArUpa pariNAmathI jayAre te pariNata thaI jAya che. tyAre te AtmAsvarUpa banI jAya che. tethI tene AtmA kevo hoya che tenuM jJAna prApta thAya che. kriyA AcaraNa-cAritra ja jene sAruM che tevuM jJAna ja kalyANakArI hoya che, te viSaya batAvavAne mATe kriyA pariNAmanuM kathana karIne have sUtrakAra jJAnanA viSayamAM kahe che ke "gvaM bhAga je jIva A AcArAMganuM bhAva sahita adhyayana kare che te sarva padArtha samUhane jANa kAra thaI jAya che tathA "gvaM vighaNA aneka vidha jJAnavALo thAya che. tenuM tAtparya e che ke je rIte AcArAMgamAM parasamaya (para siddhAMta)nA nirAkaraNapUrvaka svasamaya sthApita thaye che. e ja pramANe tenuM adhyayana karanAra paNa para samaya ane svasamayano jJAtA thaIne parasamayanuM nirAkaraNa karanAra ane svasamayane sthApaka thAya che. A rIte te eka vadhAre viziSTa vyakita banI jAya che. have sUtrakAra vakata vyano upasaMhAra karatAM kahe che ke AcAra, gocara, vinaya AdinA kathanathI A AcArAMgamAM caraNa-vividha vrata, zramaNa dharma, saMyama AdinI karaNa anekavidha piMDa vizuddhi, samiti AdinI sAmAnya rIte tathA vizeSarUpe prarUpaNa karavAmAM AvI che. vacanarUpa paryAyathI athavA nAmAdi bhedathI temanuM kathana karAyuM che. svarUpanuM kathana karIne temanI sArI rIte vivecanA karavAmAM AvI che. upamAna, upameyabhAva Adi dvArA temanI sArI rIte puSTi karavAmAM AvI che. bhavya jInA ka9yANanI bhAvanAthI temanuM vAraMvAra kathana karAyuM che. tathA upanaya ane nigamana e bannenI daSTie athavA sakaLa nonA abhiprAyanI apekSAe temanI sthApanA zinI matimAM evI rIte karavAmAM AvI che ke temanA manamAM koI paNa prakArano saMdeha rahevA pAme nahIM A pramANe potAnA ziSya jaMbusvAmIne sUtrakAra sudharmA svAmI kahe che ke "he jaMbU! tame mane je AcArAMganuM svarUpa pUchyuM te jJAnAcAra AdirUpa che. A pramANe A viSaya samaja. sU. 174 zrI samavAyAMga sUtra 263 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dUsare aMga sUtrakRtAMgane svarUpa kAnirUpaNa A pramANe AcArAMganuM svarUpa jANIne bIjA sUtrakRtAMganuM svarUpa jANavAnI IcchAthI jaMbusvAmI sudharmA svImene pUche che - ___ zAya-na-se kiM taM sUyagaDe(atha kiM tatsUtrakRtam-3 mahanta ! sUtra kRtAMganuM svarUpa kevuM che? uttara-(sUyagaDeNaM sasamayA sUijjati) sUtrakRte khalu svasamayAH sUcyanne-sUtainwi Balarianii pra3542vAmAM Ave che, (parasamayA saijati) parasamayAH sUcyante-52siddhAntanI 5355 // 42||y che, (sasamaya-parasamayA sUijjati) svasamayaparasamayAH sUcyante-21siddhAnta bhane 52siddhAMtanI pr356|| rAya cha, (jIvA sUijjati) jIvAH sUcyante-vAnI 535942 // 4 , (ajIvA saijjati) ajIvAH sUcyante-57yAnI pr35|| 42rAya cha, (jIvAjIvA sUijjati) jIvAjIvA sUcyante-05 mane apanI 5359 // 42rAya che, (logo suijjati) lokaH sUcyante-4nI 5355 // 42 / 5 cha, (alogo suijati) alokaH sUcyante-monI 5359 // 42||y che, (logAlogA suijati) as mane madAnI pr359|| 42||y che. (suyagaDeNaM jIvAjIvapuNNapAvAsavasaMvaraNijjara NavaMdhamokkhAvasANApayatthA suijjati) sutrakRte khalu jIvAjIvapuNyapApAsava-saMvaranirA-bandha-mokSA-basAnAH padArthAH mUcyante-sUtratAmA jIva, ajIva, puSya, pApa, AsTava, saMvara nirA, baMdha, ane mokSa e nava pahAnu sUyana-pra35-42vAmAM Ave cha. tathA ( kusamayamohamohamaimohiyANaM) kusamayamohamohamatimohitAnAM samayI-tsita siddhaaNtpnnaane| moha padArthonA ayathArtha bedhanA zravaNane kAraNe utpanna thayela mohathI mohita bhativANA ( saMdehajAyasahajabuddhipariNAmasaMsaiyANaM ) sandehajAtasahaja buddhi saMzayavitAyAM-samaya (itsita siddhAMtA )nA sAthI athavA svA. lAvi zata pastutattva pratye saMzayayuta mati (samaNANaM acirakAla pavvaiyANaM) (zramaNAnAM acirakAlapravrajitAnAM-nahIkSita zramaNAnA (pAvakara malinamaiguNavisohaNattha) 5 / 542 malina bhatizuSNane nibha 42vAne mAre zrI samavAyAMga sUtra 264 Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (asIyassa kiriyAvAzyasayassa caurAsIe akiriyavAINaM sattaThThIe aNNANiyavAINaM battIsAe veNaiya vAINa) azItya dhikasya kriyAvAdikazatasyame se thezI (180) yAvAhI, caturazIteH akriyAbAdinAM-yAzI (84) 542nA maDiyAvI, saptaSaSTe ajJAnavAdinAM-sasa (17) prA2nA ajJAna pAhIsA, mane dvAtriMzataH vainayikavAdinAM-trIsa 42nA vainayivAhI, ye (tiNhaM tevaTThINaM aNNadiThiyasayANaM) trayaNAM tripaSTayadhikAnAM anya dRSTika zatAnAM-traNase tresa6 (363) 5inImAnA matAnu m| sUtratainwi (vRhaM kiccA) vyUhaMkRtvA-mana 4rIna (sasamaye ThAvijaI) svasamayaH sthApyate-svasiddhAMta sthApita 42 // 4 cha. tathA (NANAdiTTata vayaNa nissAraM suTu darisayaMtA) nAnA dRSTAnta vacana niHsAraM suSTudarzayantaH-52matanA manane bhATe bhane svabhatanI sthApanA (pratipAdana)ne mATe aneka prakAranAM daSTAMtavacananI madadathI ane hetuvacano dvArA paramatanI niHsAratA ane ravamatanI akhaMDanIyatAne sArI rIte darzAvanAra (viviha vittharANugagaparamasambhAvaguNavisiTTA) vividhavistArAnugamaparamasadbhavaguNa viziSTAH-vijJeya 76 pahanu sugamanAyI jJAna thAya" e hetuthI vistArapUrvaka aneka prakAre varNanayukata tathA "A padano A pramANe matha thAya cha." se pramANe nizcayapUna thanayuta, (mokkha pahoyAragA) mokSa pathAvatArako-bhAkSane 5the 4thavA sabhyaza na pAhimA vAne pravRtta 42nAra uyArA) udArau-hopaDita bhane gurAsahita (aNNANaMtamaMdhayAraduggesu dIvabhUyA ajJAnatamondhakAradurgeSu dIpabhUtau-matizaya mazAna35 ||54||2my durgama tatvamA bhai | pAthI 654nA sabhAna, sidvisugai gihuttamassa sovANA cevaH siddhisugati gRhottamasya sopAnAnova-siddhi, sugati-bhImanI prati, athavA sudevatva ane mAnuSatva prAptirUpa zreSTha prAsAdinAM pagathiyAM samAna tathA (NikkhomaNippakaMpA ) nikSobhaniSpakampo-52bhatapAhImA dvArA sahA - nIya mevA sUtra mana manu - sUtratainwi 4thana yu che. (sUyagaDassaNaM parittAvAyaNA) sUtrakRtasya khalu parItAH vAcanA:-sUtrakRtaini sabhyAta pAyanA / cha, (saMkhejA aNuyogadArA) saMkhyAtAH anuyoga dvArANi-sadhyAta anuye|| zrI samavAyAMga sUtra 265 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra cha, [saMkhejAo paDivattIo saMkhyAtAH pratipattayaH-sajyAta pratipattimecha, (saMkhejjAveDhA) saMkhyAtAH veSTakA:-sacyAta veSTa cha, (saMkhejA silogA) saMkhyAtAH zlokA:- sabhyAta yo che, (saMkhejAo nijuttIo) saMkhyAtA niyuktayaH sabhyAta niyutiyo cha. (se gaM aMgaThAe docce aNge| takhalu aGgArthatayA dvitIyaM agam-te magAnI apekSA mI mA che. tenA (do suyakkhaMdhA) chau zrutaskandhau meM zruta25 cha, (tevIsaM ajjhayaNA trayoviMzati radhyayanAni-tevIsa (23) adhyayana cha (tettIsaM uddesaNakAlA) trayastriMzaduddezanakAlAH tIsa (33) Tezana cha. (tettIsaM samudesaNakAlA) trayastriMzatsamudezanakAlA:-trIsa (33) samuddezana che, (chattIsaM padasahassAI payaggeNaM paNattAiM) SaTtriMzatpadasahastrANi padAgreNa prajJaptAni-54 paribhAnI apekSAye chatrIsa (36) m2 pa che. (saMkhejA akkharA) saMkhyAtAni akSarANisabhyAta pkss| cha, (aNaMtA gamA) anantA gamAH-mAnata ma cha, (aNaMtApajjavA) anantA paryAyAH-mananta pryaay| che, (parittA tasA) parItAH trasAHmasabhyAta sa che (aNaMtA thAvarA) anantA sthAbarA:-manAta sthA12 che. PAL ATi (sAsayakaDa nibaddhaNikAiyA jiNapaNNattA bhAvA Aghavijjati) zAzvatakRtanibaddhanikAcitAH jinaprajJaptAH bhAvA AkhyAyante-nAta zrI samavAyAMga sUtra 266 Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAmAnya tathA vizeSarUpe kahevAmAM Avela che, (Toorvigata) prajJaTutteprApta thayA che, (pavanaMti) canta-prarUpita thayA che, (vanati )rarzanedarzAvavAmAM AvyA che, (nirvAnnitiniste-nirdeza karAyo che, vizvati) uparanta-upadazita thayA che. uparokata saghaLA padano artha AcArAMganA svarUpa nirUpaNamAM apAI go che. ( gvaM mArA pUrva pAyA purva viUTTyA) 3 gvamAmA, vaMjhAtA parva vijJAtA-A sUtrakRtAMganuM adhyayana karanAra tema kahela acAronuM gya rIte pAlana karIne AtmasvarUpa banI jAya che, te jJAtA ane vijJAtA thaI jAya che (gvaM vararAva gAvijJa, goor , parUvijai, daMsijjai, nidaMsijjai, uvadaMsinjai se taM sUyagaDe) evaM caraNa karaNaprarUpaNA AsyAyate, prajJApyate. prarUpthate, dayate, nidaryate, upadayate tahetA satrata-A pramANe A aMgamAM caraNaprarUpaNuM ane karaNarUpaNa AkhyAta thayela che. prajJapta thayela che, prarUpita thayela che, darzita thayela che, ane nidazita thayela che. A kriyApadano viziSTa artha AcArAMganI vyAkhyAmAM lakhavAmAM AvI gayA che. sUtrakRtAMganuM A pramANunuM svarUpa samajavAnuM che. sU.17pA TIkAthe--re = sUpa rUpArA prazna-he bhadanta ! sUtrakRtAMganuM kevuM svarUpa che ? uttara-sUtrakRtAMgamAM svasiddhAMta tathA parasiddhAMta, e banne sUcita karAyA che, upaga lakSaNayALAM jIvA sUcita karAyA che. ajIvanuM svarUpa jIvanA svarUpathI taddana bhinna sUcita karAyuM che, jIva ane ajIva, e banne sUcita karAyA che, pAMca astikAcavALe leka sUcita karAyo che, aleka sUcita karAya che, leka ane aloka e bane sUcita karAyA che. sUtrakRtAMgamAM jIva, ajIva, puNya, pApa, Asrava, saMvara, nirjarA, baMdha ane mekSa, e nava padArthanI prarUpaNa karavAmAM AvI che. tathA je sAdhu acirakAla pratrajita- navadIkSita che, kutIthikenA ayarthAtha bodhathI janita meha vaDe jemanI mota mohita thaI rahI che, ane jemane kusamaya (kutsita siddhAMta)nA saMsargane kAraNe athavA svAbhAvika rIte vastutatva pratye saMzaya pedA thaI gayo che. evA zramaNajanonA pApakara-azubhakarmanA kAraNarUpa je anirmala atiguNa che tene nirmaLa karavAne mATe, A sUtrakRtAMgamAM 180 prakAranA kiyAvAdIonA matanuM, 84 prakAranA akiyAvAdIonA matanuM, 67 prakAranA ajJAnavAdIonA matanuM, ane zrI samavAyAMga sUtra Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 prakAranA vayikavAdIonA matanuM A prakAre 33 pAMkhaDIonA siddhAMta nuM khaMDana karIne svasiddhAMta sthApita karavAmAM Avela che. A pramANe A sUktAMga dvArA paramatanirAkaraNapUrvaka jena siddhAMtanuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che. have sUtrakAra A sUtrakRtAganAM sUtronuM ane temanA arthanuM svarUpa kevuM che. te batAve che-teo kahe che ke A sUtrakRtAMgamAM sUtra ane artha A prakAranA che-A saghaLA pade sUtrArthanA vizeSaNo che teno artha A pramANe che-A sUtrakRtAganA e sutra ane artha e banne vividha prakAranA daSTAMte ane hetu vacana dvArA-jemano sthAdvAdIka paramatanuM khaMDana karavA mATe ane svamananuM pratipAdana karavAne mATe upaga kare che-paramatamAM niHsAratA batAvAnAra che. eTale ke vividha yukita ne upayoga karIne paramatamAM AgrAhayatva batAvIne svamatamAM akhaMDanIyatA pradarzita kare che. tathA e banne (sUtra ane atha) vividha vistArAnugama ane paramasadubhAva e guNothI yukata che, eTale ke vize (jANavA lAyaka) je jIvAdika tatva che temane saraLa rIte baMdha thaI jAya te mATe vividha prakAra ane vistArapUrvaka temanuM prati pAdana karanAra che. tathA A viSaya A pramANe ja che anya rIte nathI" e prakAre dRDhatApUrvaka tenuM pratipAdana karanAra che. sUtratA e be guNo hoya che, je temanAmAM mojuda che. evA guNayukta sUtrArthe A aMgamAM che. tathA e sUtrArtho-je samyagadarzanAdirUpa che. te melapathamAM pravRtta karanArA che, udAra che-sUtra ane arthanA je de hoya che temanAthI te rahita che, ane potapotAnA guNothI yukata che. tathA atizaya ajJAnarUpa aMdhakArane lIdhe durgama banela tatva mArganA prakAzaka hovAne kAraNe teo pradIpa-dIpaka samAna che. je jIva atizaya ajJAnarUpI aMdhakArane kAraNe tatvamArgamAM praveza karI zakatA nathI, te jIva je A aMganAM sUtro ane temanA ardhanuM bhAvarahita ane manana pUrvaka adhyayana ane ciMtana kare ane temAM kahyA pramANe pravRtti kare te tene avazya tatvanuM darzana thAya che. tathA "siddhi nAjirattama siddhi-siddhapadanI prAptirUpa sugati-athavA siddhi ane sugatisudevava ane amAnuSAvanI prAptirUpa je uttama bhavana che tenA pagathiyAM samAna e bane che. tathA e sUtro ane artha evo nathI ke jemanuM vAdI kaI paNa rIte khaMDana karI zake. tethI teo pitApitAnA abhiprAyamAM avyabhicarita (aphara) hovAthI niSpakapa che. evAM vizeSaNothI yukata sUtra ane artha A aMgamAM che, tathA A sUtrakRtAMganI vAcanA "parItA" saMkhyAta che, anuga dvAra saMkhyAta che, pratipati saMkhyAta che, veNaka saMkhyAta che, ple ke saMkhyAta che, ane niyaMtiyo zrI samavAyAMga sUtra 268 Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa saMkhyAta che. A padonA artha AcArAMga sUtranuM nirUpaNa karatI vakhate ApI devAmAM AvyA che. ageAnI apekSAe A aMga bIjI che. temAM e zrutaska dha che. pahelA zrataka dhamAM 16 ane bIjAmAM cha adhyayana maLIne kula 23 adhyayana che. tetrIsa (33) uddezanakALa che, je A pramANe che--pahelA zrutaskaMdhanA pahelA adhyayanamAM 4 uddezanakALa, bIjAmAM 3, trIjAmAM 4. ceAthAmAM 2, pAMcamAMmAM 2 tathA khAkInA agiyAra adhyayanamAMnA pratyeka adhyayanamAM eka eka uddezanakALa che. khIjA zrutaskaMdhanA sAte adhyayanamAMnA pratyeka adhyayanamAM eka eka uddezanakALa che. A rIte banne zrutaskaMdhAnA adhyayanAnA udezanakALanA saravALA 33 thAya che, samuddezanakALa paNa 33 che. A aMgamAM chatrIsa hajAra (36000) pada che, sa`khyAta akSara che, anata gama che, ana ta paryAya che, asaMkhyAta trasa che, ane anaMta sthAvara che. uparAMkata saghaLA bhAva jinadeva dvArA kathita che. e dravyAthika nayanI apekSAe zAzvata-nitya che, paryAyArthika nayanI apekSAe kRta-anitya che sUtramAM nibaddha che ane nikAcita che. temanI prarUpaNA A aMgamAM sAmAnya tathA viziSTa rIte karavAmAM AvI che. bAkInA A kriyApadonA artha AcArAMganuM nirUpaNa karatI vakhate ApI devAmAM AvyeA che. je vyakita A aMganuM adhyayana kare che te samasta padArthInA jJAtA ane vijJAtA thaI jAya che. A rIte A aMgamAM caraNa prarUpaNA ane karaNaprarUpaNA AkhyAta thayela che. prajJapta thayela che, prarUpita thayela che, darzita thayela che. nirdezita thayela che ane upadarzita che. A badhAM kriyApadone atha AcArAMganuM nirUpaNa karatI vakhate ApI dIdhA che. A sUtrakRtAMganuM upara pramANenu' svarUpa che. mAvArtha--'sUtrota" padamAM 'sUtra' ane 'kRta'e be zabda che. tenA atha A pramANe che-sUtrarUpe jenI racanA thaI che te sUtrakRta kahevAya che. sUcanAt sUtraM-jIvArdika padArthonA je bedha karAvanAra hoya che tene 'sUtra' kahe che. athavA sarpa dravya ane paryAyAnA tathA dravyArthika ane paryAyAki naya AdinA viSayabhUta padArthone je batAve che, tene sUtra kahe che, athavA sUtra supta vyakitanA jevAM hAya che--jema sukhta vyakitane pratibeAdhita karavAmAM Ave te te peAtAnA abhISTa kAne pUrUM karI le che. te pramANe sUtrane a jyAre samajI javAya che tyAre te avazya kalyANakArI khanI jAya che. athavA sUtra tantu tAMtaNA jevu' hAya che. jema ta be, traNa ke aneka vastue ekatra karIne bAMdhI le che tema sUtra paNa zrI samavAyAMga sUtra 269 Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aneka arthone potAnI aMdara bAMdhI rAkhe che-aneka artho batAve che. athavA sukatane ja sUtra kahe che pUrvApara virodha rahita spaSTa rIte kahela vacanane "sUta" kahe che. e sUkatamAM jema koI bAdhA (muzkelI naDatI nathI tema sarvajJa bhASita sUtra ke jemAM aneka artha garbhita rahelA hoya che. temAM paNa koI paNa prakAranI bAdhA naDatI nathI. sUtrakAroe sUtranuM lakSaNa "alpAnapiM ? ityAdirUpe batAvela che. sUtranA e je guNo che te A sUtromAM mojUda che-tethI evAM lakSaNAthI yukata A aMganAM sUtro che. eTale ke evAM sUtro vaDe A aMgenI racanA thaI che. te kAraNe A AgamanuM nAma sUtrakRta sUtrakRtAMga rAkhyuM che. svasamayaH eTale vItarAga, sarvajJa ane hitopadezI prabhudvArA pradarzita mArga evo artha ahIM grahaNa karAya che. te sivAyanA je bIjA mAge che te badhAne "parasamaya kahela che. A AgamamAM sUtrakAre e banne samanuM vivecana karyuM che. cetanAupayoga. e jemanuM lakSaNa che temane "jIva kahe che, ane te lakSaNathI je vihIna hoya che temane "ajIva" kahe che. dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, ane pudgalAstikAya, tathA kALa, e badhA ajIva che. pramANathI jenI sattA heyaeTale ke jIva, pudgala, dharma, adhama ane AkAza, te pAMca aritakAyarUpa dravyone jemA nivAsa hAya-athavA te pAMca astikAya svarUpa je heya-tenuM nAma "ka" che. te lothI bhinna hoya tene "aleka" kahe che. eTale ke jemAM phakata AkAza ja hoya tene aleka kahe che. te loka ane alokanAM lakSaNa "dhInAM-tti dravyA' ItyAdi zloko dvArA pragaTa karAyAM che zubha karmane puNya kahe che. sAtavedanIya Adi je 42 prakRti che te puNyaprakRti che prANAtipAta Adi je 18 aDhAra pApasthAno che te "pApa" che. jemanA dvArA AtmAmAM karmane praveza thAya che temane Avo kahe che. prANAtipAta Adi je karmanA AgamananAM kAraNe che te kAraNone nirodha jemanA vaDe thAya che te "saMvara' kahevAya che. saMyamI jIva ahiMsA, satya Adi dvArA evAM kAraNene nirodha kare che, tethI ahiMyA, satya Adi saMvararUpa che. kamapudagalenuM jharavuM kSaya che, tenuM nAma "nirjarA che. kaSAyayukata thavAthI jIva kamane yogya pudagalone je grahaNa kare che. tenuM nAma 'baMdha" che samyagadarzana, samyaga jJAna, ane samyaka cAritra dvArA jIva karmone je AtyaMtika kSaya kare che tenuM nAma mekSa" che. A aMgamAM A saghaLA viSayanuM pratipAdana karavAnuM sUtrakArano kevaLa eTale ja hetu che ke je sAdhu hajI navadIkSita che, jinakathina siddhAMtanAM UMDA abhyAsathI jemanI buddhi paripakava thaI nathI. komaLa mativALA che, kutIrtha ko zrI samavAyAMga sUtra Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nA ayathArtha khAdhanA prabhAvathI zrotAjanAnI manegUDhatA joine jemanI mati vyAmAhayukata banI jAya che, athavA zubhaphaLanI prApti na thavAthI, ane kutIthikAnA peAtAnA siddhAMte pratyenA haThAgrahane kAraNe jemanI timAM vyAmaha utpanna thaye hAya che, ane eja kAraNe vastutatva pratye aneka prakAranA sa MdehathI jemanuM citta calAyamAna thAya che, athavA jee svAbhAvika rIte ja vastutatva pratye sa MdehazIla banela che, evA zramaNeAnI mati ni:sa Mdeha thaIne nima La thAya te mATe A aMgamAM 363 traNase tesaTha pAkhaMDamatAnuM nirAkaraNa (khaMDana) karavAmAM AvyuM che. 363 traNaso tesaTha pAMkhaDI A pramANe che--kiyAvAdInA 180 ekase esI (kriyAvAdInA 84 ceAryAsI ajJAnavAdInA 67 saDasaTha ane vaivikavAdInA 32 batrIsa maLIne kula 363 traNaseA tesaTha pAkhaMDIe che. temAnA kiyAvAdIonI mAnyatA evI che ke kartA vinA puNyAnu madha ane pApAnu baMdha AdirUpa kriyA sa`bhavI zakatI nathI. ataH triyA tesamayi+-kartAnI sAthe samavAya saMbadhathI rahenArI che. tathA kriyAvAdIe kALa, niyati, svabhAva, Izvara ane AtmA, e pAMcane kartA mAne che. temAMnA keAI kALane to mAne che. ane koi koI niyati Adine kartA mAne che. A rIte temanA mukhya pAMca bheda thAya che. te badhA aritatvavAdI che. temanA mata anusAra jIva, ajIva, puNya, pApa, Asrava, sAMvara, virA, baMdha, ane meAkSa e nava padAtha che, e nava padArthonA sva ane paranI apekSAe tathA kALa, svabhAva, Izvara ane AtmAnI apekSAe nitya ane anityarUpavikalpAnI sAthe20-20 vIsa vIsa bheda thAya che, je A prama Ne che-(1) astinIya: vato nityaH cAhataH jIva che, ane te sva ane te kALanI apekSAe nitya che. (2)tilInaH nato' niyaM jJAhata:-jIva che. ane te kALanI apekSAe anitya che. (3)tinI pataunimna nAhata:-jIva che ane te paranI tathA kALanI apekSAe nitya che.(4) tinI pratoDa nityaH hrAtaH-jIva che ane patnI ane kALanI apekSAe anitya che. (5) e ja pramANe jIva che ane te svanI ane niyatinI apekSAe nitya che. (6) jIva che ane te svanI ane niyatinI apekSAe anitya che (7) jIva che ane te paranI zrI samavAyAMga sUtra 271 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA niyatinI apekSAe nitya che (8) jIva che ane te paranI tathA niyatinI apekSAe anitya che e ja pramANe svanI ane paranI sAthe svabhAva, izvara, ane AtmAnI apekSAe jIvanI nityatA darzaka bIjA bAra bheda paDe che. A rIte eka jIva padArthanI sAthe 20 vIsa kriyAono saMbaMdha baMdhAya che e ja pramANe bAkInA ajIva Adi ATha pade sAthe paNa 20-20 kriyAono saMbaMdha meLavI le. A pramANe kriyAnA 9-20 = 180 bheda thaI jAya che. A kriyAone kiyAvAdI mAne che tethI temane kriyAvAdI kahe che. "jIva Adi padArtha nathI. ItyAdi akriyArUpa jemanI mAnyatA che temane akriyAvAdI kahe che. temanA mata anusAra puNya ane pApane cheDIne bAda karIne, jIva, ajIva Adi sAta padArtha che. jema kiyAvAdIo kALa, niyati Adi pAMcane kartA mAne che tema te pAcene ane vadhArAmAM zradarachAne paNa gata mAne che. A pramANe temanA mukhya cha bheda paDe che. temanAmAM nitya ane anityanI dRSTimAM jIvAdika sAta padArthonI akriyAne vicAra karavAmAM Avete. nathI. paNa sva ane para tathA kALa AdinI apekSAe jIvAdika chasAta padArthonI akriyAno vicAra karAya che. A rIte jIvAdika sAta padArthamAMnA pratyeka padArthane kALa, niyati Adi 6manA pratyekanI sAthe yoga karavAthI joDavAthI 12-12 bArabAra prakAranA thAya jema ke-(1) nAti nI ta: zataH-jIva svanI apekSAe nathI ane kALanI apekSAe paNa nathI (2)nAhita navaH parataH tiHjIva paranI apekSAe nathI ane kALanI apekSAe paNa nathI (3)nAti faH svata pachAtajIva svanI apekSAe nathI ane yadacchAnI apekSAe paNa nathI (4) nArita lIva parataH achata-jIva paranI apekSAe nathI ane yacchAnI ape. kSAe paNa nathI. e ja pramANe sva ane paranI sAthe kALa, yadacchA Adi 6nI sAthe vicAra karatAM 2-2 be-be bheda paDavAthI e kALa AdinI apekSAe jIvAdi pratyeka padArthanA 12-12 bheda paDI jAya che. tethI akiyAnA 7 12 = 84 coryAsI bheda thAya che. e ayiAone akriyAvAdIo mAne che tethI temane akiyAvAdI kahe zrI samavAyAMga sUtra 272 Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. "ajJAna je zreyaskara che ema mAnanArane ajJAnavAdIo kahe che. temanA mata pramANe 67 saDasaTha prakAranuM ajJAna che e ajJAnavAdIonI mAnyatA evI che ke jJAnI kaI paNa nathI. jemane jJAnI mAnavAmAM Ave che temanI vacce paNa parasparamAM visaMvAda najare paDe che. tethI ajJAna ja hitakArI che. teo jIvAdika navapadArtha nI sAthe sat Adine joDIne potAno mata A pramANe darzAve che-(1) na va tti? jIva sat-mejUda che, e vAtane koNa jANe che? "vA jaina jJAtina? te jANI levAmAM Ave che te jANavAthI ApaNane zuM lAbha thAya che? (2)avatargava lo tti? javA te jJAna? jIvanuM astitva nathI te koNa jANe che? athavA te jANI levAmAM Ave to zo lAbha? (3) navanIta rettivA tera jJAteina? jIva sat asat svarUpa che, te vAtane keNa jANe che ane je te jANI levAmAM Ave te phAyadeze? e ja pramANe (4)cavavatavyanIvaH ja veri? vAtanajJAna? (5)sadavaktavyo jIvaH ko vetti kiM vA tena jJAtena ? (6) asadvaktavyo jIvaH ko vetti, kiMvA tena jJAtena ? (7) sadasavaktavyo jIvaH ko vettI, viA na jJAtena? A bAkInA saMgenI bAbatamAM paNa samajavAnuM che je rIte A sAta bhaMga ajJAna saMbaMdhI jIvanA viSayamAM paNa samajavAnuM che, e ja pramANe bAkInA ajIvAdika padArthonI bAbatamAM paNa samajavuM A rIte te badhAM maLIne 63 tesaTha thAya che. ane (1) pati mAvattiH je ri? kiMvA tayA jJAtayA' (2) asati bhAvotpattiH ko vetti? kiMvA tayA jJAtayA ? (3)sadasati bhAvotpattiH ko vetti ? kiM vA tayA jJAtayA (4)actaLA mAvatti jo rAtti jiM vAtathA jJAtA A 4 (cAra) bhegone temAM umeravAthI 67 saDasaTha bhaMga thaI jAya che. A saDasaTha bhaMga ja 67 saDasaTha prakAranAM ajJAna che. "satI mArUtti vo vetti hiMvA tathA jJAtA" tene bhAvArtha A pramANe che-sat svarUpa padArthanI ja utpatti thAya che, evuM je sAMkhyama zrI samavAyAMga sUtra 273 Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tavAdIonuM mAnavuM che. te bAbatamAM AjJAnavAdIonuM evuM mAnavuM che ke sat svarUpa padArthanI utpatti thAya che, e vAta koNa jANe che? athavA te vAta kaI jANI le che te jANavAthI zo lAbha thAya che? e pramANe bauddha Adi je ema mAne che ke asat padArthanI ja utpatti thAya che, te te bAbatamAM ajJAnavAdIonuM kahevuM evuM che ke te vAtane koNa jANe che ? ane koI kadAca jANe che tethI tene zuM lAbha thAya che? sadasa bhAvanI utpatti thAya che-e syAdvAdIonI mAnyatA che te viSe paNa upara pramANe ja temanI mAnyatA che. e ja pramANe bAkInA bhaMga para paNa temane e ja AkSepa che. nayikavAdIonI evI mAnyatA che ke kevaLa vinayathI ja mokSa sAdhI zakAya che. sura, rAjA, yati, jJAni sthavira, adhama, mAtA, ane pitA e AThe pratye mana, vacana, kAya ane dAna e cArenI apekSAe vinaya karavuM joIe. A rIte pratyekanI sAthe cAra cAra prakArane vinaya hoya che. e rIte 8-4=32 prakArano vinaya che. te vinathane mAnanArA vanacike che. bAkInAM padone bhAvArtha saraLa che. sU. 17pA tIsare aMga sthAnAMga ke svarUpa kAnirUpaNa have sUtrakAra trIjuM je sthAnAMga nAmanuM aMga che tenuM svarUpa batAve che - zabdArtha -( jiM te TA) jhagha jiM tat sthAnamU-sthAnAMganuM svarUpa kevuM che? (Ane sAdA TAvinnati) thAne vahu gharamAM sthAntasthAnAMgamAM svasamaya (svasiddhAMta) nI sthApanA (nirUpaNa) karavAmAM AvI che, (kuratanA ThAvijjaMti parasamayAH sthApyante) sasamaya parasamayA ThAvijjati davasamAgharamAM sthApatte-svasamaya ane parasamayanI sthApanA karAya che, navA vinaMti---nIlA dhANajo, jIvanI sthApanA karAya che. (3nIvA TavinaMti ) makara sthAthate-ajIvanI sthApanA karAya che, (kIvArnIvA sAvitnati) nIvALIvAra thAjo-jIva ane ajIva. e bannenI sthApanA karAya che, ( kavinag) : thAte-lokanI sthApanA karAya che, (tro kavi ) vavAra sthAvate-alokanI sthApanA karAya che. jevA vinaMtiH sojA sthA -loka ane aloka e baMnenI sthApanA karI che, (4Lo --- -qHvA-pathA)ne vastu zrI samavAyAMga sUtra 274 Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravya, guNa, kSetra, kAla paryavA: padArthAnAM sthAnAMgamAM pArthonA dravya, guNa, kSetra, kALa ane paryAyanI sthApanA rAya che. (selA salilA ya samuddA surabhavaNa- vimANa- Agara - Io / Nihio-purisajjAyA sarAya gottAya joi saMcAlAH zailAH salilAni ca samudrAH surabhavana - vimAnA - kara nadyaH nidhaya ) puruSajAtAni svarAva gotrANi ca jyotisaMcAlAH - hibhavAn yAhi parvatanu gaMgA Adi mahAnadIonuM, lavaNa Adi samudronuM, sunu, asura AdinAM bhavananu candra AphrikAnAM vimAnAnu, suvarNa AdikAnI khANAnuM, sAmAnya nadIonuM, cakravati AdikAnAnesa Adi nidhiyAnu, puruSonA bhedonu, SaDja di sAta svaranuM, kAzyapa adi gotranuM ane tArAgaNeAnAM saMcaraNanuM varNana (prarUpaNA) sthAnAMgasUtramAM puravAmAM Ave che. (ekaviha vaktavva) vidha vtvytaa|| prArI vatavyatA, (duvih jAva dasa vihavattavvayaM) methI bane isa sthAna sudhInI vastavyatA uravAmAM Ave che. (jIvA NaM poggalANaM ca ) jIvAnAM pudgalAnAM ca bhavanIyugale (logaTThAINaMca lokasthAyinAM ca bhane so sthAyI dharmAstikAyAkrika dravyenI (parUvaNA Aghavijjai) prarUpaNA AkhyAyante - pr3e|| 42vAmAM bhAvI che. ( ThANassaNaM paritA vAyaNA) sthAnasya khalu parItA vAcanAH-sthAnAMgamAM sauMNyAta vaaynaao| che, saMkhejjA aNuogadArAH saMkhyeyAni anuyogadvArANi - sadhyAta anuyoga dvAra che, (saMkhejjAo paDivattitro) saMkhyeyAH pratipattayaH-sa MdhyAta prtiptti| che, (saMkhejjA veDhA) saMkhyeyAH veSTakAH - sayyAta veSTa4 che, (saMkhejjA silogA ) saMkhyeyA: - zlokAH saMdhyAta jhoche, (saMkhejjAo nijjuttIo) saMkhyAtA niryuktayaH - sabhyAta niyuktiyo che, ase saMkhejjAo saMgahaNIo) zrI samavAyAMga sUtra 275 Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkhyeyAH saMgrahaNyaH- saMkhyAta saMgraha hai, ( se NaM aMgaTThAe taie aMge) tataH khalu aGgArthatayA tRtIyamaGgam - aMgonI apekSA te trISu khaga che. (eme suyakkhaMdhe) ekaHzrutaskandhaH tebhAM me zrutas che. (dasa ajjhayaNA) daza adhyayanAni ane isa adhyyn| che, (ekavIsa uddesaNakAlA ) ekaviMzatiruddezanakAlA:yovIsa uddezanaasa che, (ekavIsaM samudde saNakAlA) ekaviMzatiH samudezanakAlA:me'vIsa samudvezanaprANa che,( bAcattariM pada saharasAi payaggeNaM paNNattAi) dvAsaptiti pada sahasrANi padAgreNa prajJaptAni - temAM matera halara yaha che, ( saMkhejjA akkharA) saMkhyeyAni akSarANi-saMdhyAta akSaro che, (aNatAgamA) anantA gamAH anaMta gama che, (anaMtA pajjavA) anantAH paryAyAH - anaMtaparyAya che, (parittAtasA) parItAnasAH - asaM jyAta trasa che, (anaMtA thAvarA) anantAH - anaMta sthAvaro che, (sAsaya- kaDa - Nibaddha - NikAiyA jiNapaNNattA bhAvA avavijjaMti paNavijjati paruvijjaMti, daMsijrjjati, nirdesijjaMti' uvadaMsijjaMti) zAzvata - kRta - nibaddhanikAcitA jinamajJatA bhAvA akhyAyante prajJApyante, prarUpyante nidarzyante, upadarzyante zAzvata, tu, niSaddha gare niyita ninauthita laave| sAmAnya ane vizeSarUpe kahevAyA che, prajJapta thayA che, prarUpita thayA che, darzita thayA che, nirdezi`ta thayA che, ane upazita thayA che. A badhA padone artha AcArAMganuM nirUpaNa kuztI vamate AyI hIdhI che. ( se evaM AyA evaM NAyA ) evaM viSNAyAH sa evamAtmA, evaM jJAtA evaM vijJAtA-yA sthAnAMganu adhyayana ranAra, temAM dazavidyA AcArAnuM yegya prakAre pAlana karIne AtmasvarUpa thaI jAya che. te jJAtA thaI jAya che. evaM caraNakaraNaparUvaNA Aghavijjar3a, paNNavijjai, paruvijjara, daMsijjai, uvadaMsijja se taM ThANe' yA prabhAnA yAnI pra3yA sthAnAMgamA AAyAta thayela che, prajJapta thayela che, prarUpita thayela che, darzita thayela che, nirdezita thayela che, khAne upadRrzita thayela che. bhAvA-he bhadanta sthAnAMganuM' kevu' svarUpa che ? uttara-pratipAdya hovAne kAraNe jIvA zrI samavAyAMga sUtra - 276 Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dika padArtha jemAM sthApita karAyA che-prarUpita karAyA che-jIvArika padArtha jemAM sthApita karAyA che prarUpita karAyA che evAM sthAnAMga nAmanA trIjA aMgamAM svasamayanI sthApanA karavAmAM AvI che, parasamayanI sthApanA-prarUpaNA karavAmAM AvI che, svasamaya ane parasamaya; e bannenI sthApanA karavAmAM Avela che, jIvanI ajIvanI ane jIva-ajIva banenI sthApanA karavAmAM AvI che. lokanI elekanI aneka leka-aloka banenI sthApanA karavAmAM AvI che. sthAnAMgamAM jIvAdika padArthanA dravya, kSetra, kALa ane payaya sthApita karAyAM che. ahIM dravya eTale dravyArthatA samajavAnI che. dravyAthatAnI apekSAe jIvAstikAya aneka svarUpavALuM che. svabhAvane 'guNa kahe che jema ke jIvano svabhAva upayoga che. jeTalA AkAza pradezamAM jIva vAta che te pradezane seva kahe che. jemake-eka jIvanI avagAhanA AkAzanA asaMkhyAta pradezamAM che. kALanI apekSAe jIva anAdi aparyavasita (anaMta che. kALakRta avasthAonuM nAma paryava che. jemake-jIvanI bAlava Adi avasthAo tathA manuSya. nArakatva Adi avasthAe. e ja pramANe A aMgamAM himavAnuM Adi parvate, gaMgA Adi mahAnadIo. lavaNa Adi samudro, sUrya asura AdikanAM bhavana, candra AdikanAM vima, suvarNa AdikanA utpatti rathAnarUpa khANe, mahI, kauzikI Adi sAmAnya nadIo, cakavati AdikanA nidhi, puruSanA bheda, SaDaja Adi sAta svara, kAzyapa Adi gotra, tArAgaNenuM, e badhA viSayonuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. tathA ekavidha vakatavyatAnI, dvividha vakatavatAnI, e pramANe dasavidha sudhInI vakatavyatAnI sthApanA karavAmAM AvI che tathA jIvonI, pudgalenI, ane lokasthAyI dhamAstikAya Adika dravyonI prarUpaNA-prajJApanA karavAmAM AvI che. A rathAnAMganI e khyAta vAcanA che, saM khyAta anuga dvAra che. saMkhyAta pratipatti che. saMkhyAta veSTaka che. saMkhya ta zloko che, saMkhyAta niyukita che, ane saMkhyAta saMgrahaNiyo che. aMganI apekSAe te trIjuM aMga che. temAM eka sutaskaMdha che, dasa adhyayana che, ane ekavIsa udezanakALa che. bIjA, trIjA, ane cethA adhyayanamAM 4-4, pAMcamAmAM 3, ane bAkInA dareka adhyayanamAM maLIne 6 udezanakALa che ane samudezanakALa paNa 21 ja che. temAM 72000 (botera hajAra) pade che. A aMgamAM saMkhyAta akSara che, anaMta gama che. anaMta paryAya che, asaMkhyAta vasa che, ane anaMta sthAvara che. uparokta samasta bhAva jinendra bhagavAna dvArA kahevAmAM Avela che. e dravyArthika nayanI apekSAe zAzvata (nitya) che, paryAyArthika nayanI zrI samavAyAMga sUtra 277 Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apekSAe kRta-anitya che, sUtramAM tibaddha che, ane niyuStiyA, hetu, udAharaNa Adi dvArA te jIvAdika bhAvanI prarUpaNA karavAmAM Avela hAvAthI te nikAcita che. A aMgamAM sAmAnya ane vizeSarUpe temanI prarUpaNA karavAmAM AvI che. bAkInAM paLavinaMti Adi kriyApadonI vyAkhyA AcArAMgatu' prarUpaNa karatI vakhate ApI devAmAM Avela che. je jIva A aMganu adhyayana kare che samasta padArtha Adine jJAtA ane vijJAtA thaI jAya che. A rIte A aMgamAM caraNaprarUpaNA ane karaNa prarupaNA AkhyAta thayela che, prajJapta thayela che, prarUpita thayela che, dazita thayela che, nirdezita thayela che ane utpati thayela che. A padonA artha paNa Aca,rAMganu nirUpaNa karatI vakhate ApI devAmAM Avela che. trIjA sthAnAMga nAmanA aMganu A prakAranu svarUpa che sU, 1765 caturthAMga samavAyAMga ke svarUpa kA nirUpaNa have sUtrakAra cethA samavAya nAmanA aMganuM kathana kare che. zabdA--(sarjita samavA) atha joDa sau samavAya:--he bhadanta! samavAyAMganuM svarUpa kevuM che? (samavALa sanamayA du ti) samavAye vaja svaramayA sUjyante-samavAyAMgamAM svasamaya sUcita karAya che eTale ke svasi ddhAMtAnI prarUpaNA karAya che, (varasamayA murUmaMti) samayaH sUjyante-parasama dhyeAnI prarUpaNA karAya che. [samayasamayA murakhaMti] vasamavarasamayA sUyanta-svasamaya ane parasamayanI prarUpaNA karAya che, (jJAya sronAjonA jIrUkhaMti) thAvat hovAjovA dUjyante-loka ane alAka sudhInA bhAvAnI prarUpaNA karavAmAM AvI che. (samavALa) samavAre vaha-samavAyAMgamAM (rUthALuM) pannAAinAm-eka, be, traNa, cArathI seA sudhIna,, ane tyAra pachInA karoDA karoDa sudhInA (paDhiALa) pAnAm-keTalAka padArthonI (ghuttariyaryu 4) jottarika parivRddhiH-anukrame eka eka saMkhyAnI vRddhinuM kathana karAya che, (5) 2 ane ( uvAsaMgalsa ya vikAsa) hAzA stha maLi5idvAdazAMgarUpa gaNipiTakanu' (varNavaze) thavAthra:-paryAyamarimANu (samanu[phinara) samananIyate kahevAmAM Ave che, (TALasapaE) sthAna rAtamya-ekathI sA zrI samavAyAMga sUtra 208 Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sudhInA sthAnomAM karavAmAM Ave che, eTale ke eka samavAyamAM eka eka je padArtho hoya tenuM varNana karavAmAM Ave che e samavayamAM che, e padArthAnuM varSoMna karAya che, e pramANe eka eka samavAyanI vRddhi karatAM karatAM se| samavAyamAM se senI sakhyAvALA padArthonuM varNana karAya che. e pramANe ja pachInA seA (2000 Adi samavAyA viSe paNa samajavAnuM che. (vAsavida vizvarasta--nAvidhavitasya) AcArAMga Adi khAra bhedothI vistRta (mAvo) mavata:-devAdi vaDe mAnanIya tathA, (nananIdiyarasa) nagannIva--hitaAE-chakAyanA jIvarUpa le kanu hitakaranArA (jIpaLAA)zrutajJAnasva-zrutajJAnaneA(kSamAmeLa)samAnena-saMkSepathI (samAyAre) samAcAra:-pratyeka sthAna ane pratyeka aMgamAM aneka prakAranA vyavahAra (Aphi) badhAyane--karavAmAM Ave che. (tasya ya) tatra 6-ane samavAyAMga sUtramAM (bALavidUArA vAgIyA ) nAnAvidhaLArA nAnIvAzva-vividha prakAza ranA jIva ane ajIvatu' (ziLayA visphoLa) vaLatA vistare-vistAra pUrvaka varNana karAyu che, (pravare vaya) reDa pi ~~ane bIjA paNa (carvASA visetA) vadhruvidhA vizeSa:-aneka prakAranA jIva-ajIvAdika bhAvAnu A sama vAyAMgamAM varNana thayu che. e ja vAtane sUtrakAra saMkSiptamAM kahe che-"natiriya' ityaadi| (narama tiriya, maNuya suragaNANaM) nAraka tiryaG mnujsurgnnaanaamnArakI, tiya "ca, manuSya ane devAnA (ACA.--lAma-chellA-AAta-saMvaAthathaLamALa-kavAtha-22-31Lo-vRtti-betha-viddALa-lona-noga - iMdiya - kasAyA) AhArocchavAsa leiyAssvAsa saMkhyA''yatapramANopapAtacyavanA vaLAnA dhivanAvidhAnovoonendriyavAyA:--AhAra--eja Adi AhAra tathA abhAgika ane anAlogika Adi aneka prakAranA AhAra, tathA ucchavAsa niHzvAsa, lephyA-kRSNa, nIla Adi cha lezyA, narakAvAsa AdinI sakhyA, zrI samavAyAMga sUtra 2708 Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvAsonI UMcAI, viSa~bha (vistAra) ane paridhinuM pramANa, upapAta-eka samayamAM jIvanI utpatti, eka samayamAM maraNa, tathA avagAhanA tathA cAre gati vALAnuM avadhijJAna, vedanA sAtA asAtArUpa, vidhAna-narakAdinA bheda, upayogabAra prakAranA upayoga, yoga-paMdara prakAranA ga, indriya-zrotra Adi pAMca prakAranI Indriye, kaSAya-krodhAdika cAra kaSAye, e badhAnuM varNana A samayAMga sUtramAM karavAmAM AvyuM che, (vividyAza)vivipAzca-aneka prakAranI (gIra goLI) vIra vana jIvaye niyAnuM varNana A aMgamAM karAyuM che. (caMdrALa marIdharALa) maMtriAnAM mIrA-maMdara Adika parvanA (vivaamudAriyag nA) vidatrAmodharipavmA-viSkala-vistAra, utsadha, UMcAI ane varaghaparidhinuM pramANa tathA vidivinA -vidhivizeSArca-khAsa prakAranI vidhi temAM batAvI che, tayAta-tisthA- rA) pustravaratIrthakara gaLadharA-kulakara-tIrthakara, gaNadhara ane (tamattamaradivAcI ) samasta bhAratanA svAmI cakravatti narezonuM, (dAdA dhira-davALAM -vAsudeva ane baLadevonuM varNana A aMgamAM karAyuM che. tathA (vANA 2) vaLa -bharata Adi kSetrone (niramA ya) nimArtha-nigamanuM pratyeka AgaLanA karatAM pAchaLanAnI adhikatAnuM (namag) samavAyAMgasUtramAM varNana karAyuM che. (e e aNNe ya evamAI-ema vitthareNaM atthA samAhijjati) ete anye a gvAvA jhajha vistare gayo rANAnta-pUrvokta padArthonuM ane e prakAranA bIjA padArthonuM A samavAyAMgasUtramAM vistArathI varNana karAyuM che. (samavAyata pariNAM vAyaorr) samavAya sarva parItA vAcanA:-samavAyAMgasUtramAM saMkhyAta vAcanAo che, te dayApa vadhe ) ja vastu mAItathA vaturthama-aMganI apekSAe te cothuM aMga che, je pakSa) g upana-temAM eka adhyayana che, temAM sudhI prajA yutara para -eka zrataskaMdha che, ( uddeTr )gva udezanazAstrA-eka udezanakALa che, (ege lakakhecauyAle) padasahasse payaggeNaM paNNatteH ekaM lakSaM catuzcatvA. zilpadravadavyALa prANa--pada parimANanI apekSAe A aMgamAM eka lAkha cuMmALIsa hajAra (144000) pada che ( jJA vara) aMdhezAna akSara-A aMgamAM saMkhyAta akSaro che, (AvavALApaNA mA zrI samavAyAMga sUtra 280 Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijjai 6) yAvat caraNakaraNa prarUpaNA AndhAyantrak carakaraNanI prarUpaNA A aMgamAM AkhyAta karavAmAM AvI che, tyAM sudhInAM pAne grahaNa karavAnAM che. me zeM (samavAye) na Na samavAya:-A prakAranuM A samavAyAMganuM svarUpa che. bhAvA--mati sanavA phasthAvi he bhadanta! samavAyanuM kevuM svarUpa che? uttara-ajIva jIva Adi padArthanA jemAM eka, e AdinA vibhAgamAM samAveza karavAmAM Ave te aMgane samavAya kahe che, athavA-AtmAdika aneka prakAranA padArtha jyAM abhidheyarUpe maLyA hoya, tene samavAya kahe che. A samavAyAMgasUtramAM svasamayanI prarUpaNA karavAmAM AvI che, parasamayanI prarUpaNA karavAmAM AvI che, rUsamaya ane parasamaya. e bannenI prarUpaNA karavAmAM AvI che. leka, aleAka ane leAkAleAkanI prarUpaNa karavAmAM AvI che, jIva, ajIva ane jIvAjInI prarUpaNA karavAmAM AvI che. kahevAnu tAtparya e che ke A agamAM vicAra karavArupa nimittane laine leka, aleAka Adi viSayenA samAveza karAye che svasamayane. parasamavanA, lAkanA alekanA Adi samasta nirdiSTa viSayAne A aMgamAM UMDANuthI barAbara vicAra karavAmAM AvyeA che. tethI saghaLA viSayAne A agamAM samAveza thayA che. tathA samavAyAMgamAM samasta padArthAnuM kathana karavAnuM azakaya hAvAthI keTalAka jIvAdika padArthonA-eka, be, traNa, cAra Adi saMkhyAthI laine seA sudhI ane kATAnakoTI sudhI vicAra karavAmAM AvyA che. A vicAraNAmAM 1 ekathI laire saiA sudhI je vicAravRddhi thaI che te te anukrama thatI gai che. A pramANenI vRddhine ekAntarika parivRddhi" kahe che. seA saMkhayAnI uparanA je kATIkATI sudhInA padAtho nA vicAra karAyA che te vicAramAM je vRddhi thaI che te anekattarika parivRddhi" che. te kamaza thaI nathI. akramikarIte karavAmAM AvI che. tathA A samavAyAMgamAM gaNipiTakarUpa dvAdazAMga (bAra aM ga) nuM paryAyapariNAma-abhidheya Adi te te dharmAMnI gaNanA-athavA temanA avayavenu parimANa (pramANa) kahevAmAM AvyuM che. tathA A samavAyAMgasUtramAM AcArAMga Adi bAra bhedothI vistRta ane jagatanA sUkSmakendriya jIvAne mATe hitakAraka evA mAnanIya pravacananA samAveza karAyA che, eTale ke dareka sthAna ane dareka aMgamAM aneka prakAranA vAcakatvarUpa vyavahAranuM kathana karAyuM che. tathA A samavA 6 zrI samavAyAMga sUtra 281 Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAMgamAM akendriya AdinA bhedathI tathA paryApta ane aparyApta AdinA bhedathI aneka prakAranA bhede vALA nuM ane pudgala stikAya Adi aneka prakAranA bhedovALA achanuM vistArapUrvaka varNana karAyuM che. e ja pramANe bIjA paNa aneka prakAranA jIvAjIvAdigata dharmAvizeSenuM temAM varNana karAyu che. e ja vAtane sUtrakAre rAti4i ItyAdi padadvArA darzAvI che-A samavAyAMgamAM nArakonA vivecanA, manuSyanA ane devenA AhAra, uchavAsa. lezyA, AvAsa, saMkhyA, Ayata pramANa, upapAta, cyavana avagAhanA, avadhijJAna, vedanA, vidhAna, upayoga, ga, Indriya, ane kaSAyanuM varNana karAyuM che. ahIM AhAranuM tAtparya eja Adi AhAra che. te abhegika ane anAgikarUpa aneka prakAranA hoya che. anusamaya Adi kALabhedathI ucchavAsa aneka prakAranA hoya che. kRSNa, nIla, Adi aneka prakAranI leDyA hoya che. narake AdinA AvAsonI saMkhyA aneka prakAranI che. pahelI pRthvImAM (narakamAM) trIsa lAkha, bIjI pRthvImAM pacIsa lAkha, trIjImAM paMdara lApa cothImAM dasalAkha, pAMcamImAM traNa lAkha, chaThThImAM 9995, navANuM hajAra navaso paMcANuM ane sAtamImAM pAMca nakAvAsa che. e rIte kula 84 coryAsI lAkha narakAvAsa che. te narake AdinA AvAsanI dIrghatA-laMbAInA pramANane AyAta pramANa kahe che. A pada upalakSaka che, tethI tenA vaDe narakAdi-AvAsonI laMbAI, pahoLAI, ane paridhinuM pramANa paNa grahaNa karavuM joIe, upapAta eTale utpatti, jemake eka samayamAM athavA ATalA samaya bAda ATalA jIvonI utpatti thAya che. yavana eTale maraNa temAM paNa e ja vicAra karAyo che ke eka samayamAM athavA ATalA samayabAda ATala. jInuM maraNa thAya che. aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga AdithI parimita zarIranuM je pramANa hoya che tene avagAhanA kahe che. te avagAhanAnA varNanamAM e vAta batAvavAmAM AvI che ke jIvonAM zarIranI ochAmAM ochI avagaNanA ATalI hoya che, ane vadhAremAM vadhAre zarIranI avagAhanA ATalI hoya che, ane madhyama avagAhanA tATalI hoya che. e ja pramANe temanA avadhijJAna bAbatamAM e vAta batAvavAmAM AvI che ke avadhijJAnanuM jaghanya (ochAmAM ochuM) asaMkhyAtamAM bhAgapramANa che te utkRSTa (vadhAremAM vadhAre) ane madhya kSela keTalA pramANanuM che. vedanInA be prakAra che (1) sAtavedanA, (ra), asAtavedanA, vidhAna eTale bheda jema ke nArakI jIvenA sAta bheda che. AtmAnuM citanyAnuvidhAthI je pariNAma che tene upaga kahe che. te abhinibodhika AdinA bhedathI bAra prakArane che, eTale ke 8 zrI samavAyAMga sUtra 282 Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakArano jJAnopaga ane 4 prakArane darzanapayoga hoya che. gUnA paMdara prakAra cha-4 prakAranA manoyoga, 4 prakAranA vacanaga, ane sAta prakAranI kAyayoga, A rIte paMda2 prakAranA yoga hoya che. pazendriya Adi pAMca Indriya hoya che. kaSAyanA kodha Adi cAra prakAra che. tenuM tAtparya e che ke nAraka, manuSya, ane devanA AhAra AdIthI laIne kaSAya sudhInA samasta viSayonuM varNana A aMgamAM karavAmAM AvyuM che tathA sacitta, acitta sacittAcitta Adi je aneka prakAranI jIvanI ni-utpattisthAno hoya che, temanuM varNana paNa A aMgamAM karavAmAM AvyuM che. tathA maMdira Adika parvatanA viSka bhavistAra, utsadha-UMcAI, ane paricayaparidhinuM keTa keTaluM pramANa che tenuM varNana paNa A aMgamAM karavAmAM AvyuM che. jabUdvIpamAM Avelo sumera, dhAtakIkhaMDamAM Avela sumeru ane puSparAdhamAM Avela sumeru. A rIte traNa prakAranA sumeru che. temAMnA jaMbudvIpamAMnA sumerunI UMcAI eka lAkha jananI che, bAkInA je be sumeru che teo samatala bhUmithI 84-84 coryAsI-coryAsI hajAra yojana UMcA che, ane avagaDhanI apekSAe(jamInanI aMdaranA 1000-1000 eka ekahajAra rajana gaNatAM 85-85 5 gyAsI-paMcyAsI hajAra jana UMcA che. e ja pramANe khAsa vidhithonuM varNana paNa temAM karAyuM che. tathA kulakare, tIrthakaro, gaNadhara, samasta bharata-6 cha khaMDavALAM bharatakSetranA adhipati cakavatiyo, vAsude, ane baLadevonA bheda-vizeSenuM varNana paNa A aMgamAM karavAmAM AvyuM che. tathA bharata Adi kSetrone nigama- AgalAkSetranI apekSAe pachInAM videha sudhInAM kSetronuM Adhiya paNa A aMgamAM varNavavAmAM Avela che. uparokata padArtho sivAyanA bIjA paNa A prakaranA ghanavAtavalaya, tanuvAtavalaya, Adi je padArtho che temanI vyAkhyA paNa A aMgamAM vistArathI karavAmAM AvI che. A samavAyanI vAcana saMkhyAta che. ahI "va" padathI nIce pramANenAM pado grahaNa karavAmAM AvyAM che-A AgamAM sa khyAta ane gadvAra che, saM khyAta pratipatti che, saMkhyAta veSTaka che, sa khyAta loko che, saMkhyAna niyukita che, ane saMkhyAta saMgrahaNiye che. aMgonI apekSAe badhAM aMgamAnuM A cothuM aMga che. temAM eka adhyayana che, eka zrutaskaMdha che. eka udezanakALa che, ane eka samudezanakALa che. temAM ponuM pramANa ekalAkha cuMmALIsa hajAranuM che. A aMgamAM saMkhayAte akSaro che. ahIM "thAvata padathI anaMta gama che anaMta paryava che, asaMkhyAta trasa che, ane saMta thAvara jIve che vagere zrI samavAyAMga sUtra 283 Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAbate grahaNa karavAmAM AvI che. uparokata samasta bhAva-padArtha zAzvata-nitya che, kRta -anitya paNa che, nibaddha-sUtramAM grathita che, nikAcita che. A badhA padArthonI prarUpaNA jinendradeva dvArA thayela che. e badhAnuM varNana sUtrakAre A aMgamAM sAmAnya tathA vizeSarUpe karela che, temanI prajJApanA karI che, temane darzita karela che, nidarzita karela che, upadazita karela che. A padena tathA e ja (A aMganuM adhyayana karanAra) jJAtA ane vijJAtA bane che A padenuM grahaNa karAyela che. temano artha AcArAMganA svarUpanuM nirUpaNa karatI vakhate ApI devAmAM Avyo che. to tyAM te atha joI ja. A rIte A samavAyAMgasUtramAM caraNaprarUpaNAnuM ane karaNa prarUpaNAnuM kathana karAyuM che. ahIM AvatAMbAkInAM yApadano artha AcarAMganAM svarUpa-nirUpaNamAM ApI devAyo che. A samavAyanuM A prakAranuM svarUpa che. sR. 177nA - pAMca aMga vyAkhyA prajJapti (bhagavatI) ke svarUpa kAnirUpaNa zabdArtha - Ei te vivAde) atha is a devAyA?-he bhagavAna vyAkhyA prajJapti eTale ke bhagavatIsUtranuM kevuM svarUpa che? (vivAre) thApAyAM vahuhe gautama ! vyAkhyAjJaptimAM (samAvivAdikanaMti) vasamA gAdalAyansasvasamanuM svarUpa kahevAmAM AvyuM che, (YrasamA inniti) rAmavAra dAdAyanta-parasamanuM svarUpa kahela che, (samaya samayA-vivAhityaMti) rAma paramAra rAyate-samaye ane parasamayo e bannenuM svarUpa darzAvyuM che, (navA vikarinnatti)nIvAra gAyA te-jIvonuM svarUpa batAvyuM che, (anIvA, vivAdiSaMti) ajhIvA davArA te-ajInuM svarUpa kahevAmAM AvyuM te. (vIvA vIvA vivAdita)nI grIvAH kathAcArajo-jIva ane ajIva, e bannenuM svarUpa kahevAmAM AvyuM che, (Are vivAdijja) trIjA thAkavAyatte lekanuM svarUpa samajAvavAmAM AvyuM che, (kone vivAdijJarU) moka pAradAyansaalakanuM svarUpa samajAvyuM che, (boviyAnniA)oTo thAdathAneleka ane alakanuM svarUpa batAvyuM che. (vivAre nA vidag7nA rAyarisiviviha-saMpaiyapucchiyANaM) vyAkhyAyAM khalu nAnAvidhasuranarendra zrI samavAyAMga sUtra 284 Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjaRSi vividhasaMzayitapRSTAnAM-manA manamA vividha sazayo Gurna thayA che tevA aneka prakAranAM de, narendro, ane rAjarSi dvArA pitAnA saMzayaanaa nivAsAne bhATe pUchAyetA praznI tathA (jiNe NaM vitthare Na bhAsiyANaM) jinena vistareNa bhASitAnA-nezvara bhagavAna dvArA vistArapUba 4 pratipAdana 42raaye| utta, 2 ( davvaguNakhettakAlapajjavapadesapariNAmajahatthiya bhAvaaNugamanikkhevaNayappamANasuni uNIvakavivihappagArapayaDa payAsi. yANaM ) dravya--guNakSetrakAlaparyavapradezapariNAmayathAstikabhAvAnuganikSepa nayaprasANasunipuNopakamavividhapakArapakaTa prakAzitAnAm--( dvva ) dravya mAstiya 26 dra05, (guNa) gupta---jJAnAhi gu], ( khetta ) kSetra-ma dravya, (kAla)-samayAdi 354ANa, (pajjava) paryAya-25 sana. 52nA methI linna 5, athavA purA mAhi napAkRta avasthA, (padeza) pradeza ni2' savayava (pariNAma) pariNAma-se avasthAmAthI mI 2512thAnI prApti thavI te, (jahatthiya bhAva) yathAsti nAca, (aNugama) anugama-saDitA Adi vyAbhyAnanA 2 mathavA uddeza, ni ni mAdviA2, (nikkheva) nikSepanAmA, (Naya)-naya- nimAhi naya, (ppamANa) pramANa-pratyakSa kA pramANa, (suniuNa uvakama) sunipuNa-upakrama-mAnuyUvI Ale an (vivihappagAra zrI samavAyAMga sUtra 285 Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pagaDapayAsiyANaM) vividhaprakArapakraTapakAzitAnAm-mane vividhatA ' 25STa tathA prazita 42vAmA mA0yA cha, tathA re (logAlogapayAsiyANaM ) lokAlokaprakAzitAnAm-als bhane Helsil t24 che. (saMsAra-samudaraMda uttaraNasamatthANaM) saMsArasamudravistIrNottAraNasamarthAnAm--tathA viza ssaa2saa||2ne 5.2 42vAne samaya cha, (suravaI-saMpUjiyANaM ) surapati samapUjitAnAM--ndrA6i4 // 26 prazasita cha, (bhaviyajaNavayahiyayA bhinaM diyANaM ) bhavikajanavajahRdayAbhi--nanditAnAm--savya chAnAya dvArA abhinanhita cha, (tamaraya-viddhaMsaNANaM) tamorajo vidhvaMsanAnAm-tamamajJAna, (raja)-pA5, 2ye -nene nArA 42 nA2 cha, tathA ( sudidIvabhUyaIhA maibuddhibaddhaNANaM ) sudRSTavIra bhUtehAmativuddhivardakAnAm-sArI rIta nirNita hovAthI dIpa samAna eTale ke samasta tattvonA prakAzaka tathA tA-vitaka mati-nizciya, mane motpatti 4ii pAhi yA2 542nI bhuddhimA paare| 42nA2 cha, va (chattisasahassamaNUNayANaM vAgarANaM) SaT triMzatsahasrAnyunakAnAM vyAkaraNAnAm-chatrIsa 2 0542nne|naa (daMsaNAo) darzanA:-mAdha4 (suyattha) sUtrAthA:-sUtrA 2 (bahuvihappagArA) bahuvidha prakArA:-mane vi5 se che, (sIsahiyatthA ya guNamahatthA) ziSyahitArthA guNamahArthAH-ziSyAne bhATe hit|24 bhane guNya cha,tebhanu mAgamA (viyAhijjati) vyAkhyAyante vyAyAna varNana 4rAyu cha, (viyAhassa NaM parittA vAyaNA) vyAkhyAyAH khalu parItA vAcanAH-satI sutramA sayAta vAyanAma , (saMkhejjAaNuogadArA) saMkhyatAni anuyogadvArANi-sajyAta mnuyo| dvAra che, (saMkhejA veDhA)saMkhyAtA veSTakA:--yAta veSTa4 che, (saMkhejA silogA) saMkhyAtAH zlokAH-sajyAta so| che, (saMkhejjAo nijjuttIo) saMkhyAtAH niyu. zrI samavAyAMga sUtra 286 Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ktayaH-sajyAta niyujita cha, (saMkhe jAo saMgahaNIo) saMkhyAtAH saMgrahaNyA jyAta sahae, maMjAmo pADapattIo) saMkhyAko pratipatayaHbhane bhaya ta pratipattiye cha, (leNaM gayAe paMcame aMma) lA khala aGgArthatayA paJcamam aGgam-2 gAnA apekSA te pAyabhumA cha. (ege sayapakhaMthe) ekaH zrutasAdhaH-temA 41245 cha,(ege sAiraMge ajjhayaNam e) ekaM pAtirekamadhyayana zatam-- se thA thaa| padhAre 26yana ke (dama uhe. sAmaharamAI) dazauddezakamahalAgi--4: 2i AM. Sza che bhane (dasapamuddesagasahassADa) daza laanudaa--nhsaanni--12|| 4 // 2 sa9604 che. (chattIsaM vAgaraNasahassAI) triMzat vyAkaraNasahasrANi-chIsa SM2 praznottara te, do lakkhA aTThAsII payasahassAI payaroNa paNNatAI velakSe aSTAzIti padasahasrANi padAgre prajJatAni-tamA yo sA5 24341 GM2 (288080)nu 5 pramANa cha tamA (saM khejvAiM akharA khyAtA) akSarANisadhyAta 112 / che. [aNaMtA pajavA] anantAH pAyA:-mana ta paryAyo cha, [parittA tasA] parItAH prasAH-masabhyAta trasa cha. (aNaMtA thAvarA) anantAH sthAvarA-mane mananta sthAvara che. sAsayakaDanibaddhaNikAiyA jiNapaNNattA bhAvA (zAzvatakRtanibaddhanikAcitAH jinaprajJaptA bhAvAH-7524ta samasta bhAva zAzvata che, kRta (anitya) che, nibaddha che. ane nikAcata che, e pramANe niva2 lagavAne 473 mAmA mAmA (Adhavijjati AkhyAyante4AmA sAveda cha, (paNNavijjati)prajJApyante-prazApita 42|yaa che (parUvijjati) prarUpyante-prarUpita 42||yaa cha. (daMsijjaMti) dayante-wii mAyA cha, (nidasijjati) nidaryante-niza rAya cha, [uvadaMsijjati bhane upadaya'nteGelu 42yA cha, [se evaM AyA] sa evamAtmA (se evaM NNAyA sa evaM jJAtA, (se evaM viNAyA) sa evaM vijJAtA, (evaM caraNakaraNaparUvaNA zrI samavAyAMga sUtra 287 Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adhavijjai6) evaM caraNakaraNaprarUpaNAH AkhyAyante-(se taM viyAhe)sA eSA rAdhA-A badhAM padonA artha AcArAMgasUtranuM nirUpaNa karatI vakhate ApI devAmAM AvyA che, te tyAMthI joI levA. A prakAranuM vyAkhyAprajJaptinuM svarUpa che. sU 178 TIkAtha-se hiM teM vicAre tyAra-he bhadanta vyAkhyA prApti-bhAgavatIsUtranuM svarUpa kevuM che ? uttara-je sUtramAM artha ApavAmAM AvyA che. eTale ke jemAM padArthanuM svarUpa vagere vistArapUrvaka kahevAmAM AvyuM che, te sUtranuM nAma vyAkhyA-vyAkhyAprajJapti che. te vyAkhyAprajJapti mAM svasamayanuM (svasiddhAMtanuM svarUpa samajAvyuM che, parasamayanuM svarUpa samajAvyuM che, ane svasamya tathA parasamaya, bannenuM svarUpa samajAvyuM che. e ja pramANe jIvanuM, ajIvanuM, jIvAjIvavanuM, lokanuM, alakanuM ane lokAlokanuM svarUpa samajAvyuM che. A vyAkhyAprajJaptimAM -bhagavatIsUtramAM-chattIsa sadaspaHpgyALa" purAM chatrIsa hajAra vAgarALa' vyAkaraNanA anya dvArA pUchAyelA praznonA uttaro ApyA che-saMjo ' bodhadAyaka evA "gvasthA tAI-vAcyArtha vizeSa, athavA, bhagavAnanI pAsethI gaNadhara dvArA sAMbhaLela artha, athavA thata-sUtra ane niyukita Adi rUpa artha ke jemano "juor nAthA" guNa ja mahAna prayojana che, e arthone "vavAhUnA' bheda prabheda sahita "hAlyA' ziSyanA hita mATe vinaMti vistAra pUrvaka pratipAdita karAyela che. have sUtrakAra "koNe bhagavAnane prazno pUchayA" e viSayane 'nAvida Adi chaThThI vibhakitanAM pado dvArA batAve che. teo kahe che ke-vividha devoe, narendroe, ane rAjaSie aneka prakAranA pitAnA saMzayonuM nivAraNa karavAne mATe, bhagavAnane prazno pUchyAM che, ane temanuM samAdhAna karanAra uttare "Si vire mAriyALa jinendra bhagavAne vistArapUrvaka ApyA che. A uttaramAM 'davajI, mAri dharmAstikAya Adi dravyo para, jJAnAdika guNo para, kSetrarUpa AkAzadravya para samaya AdirUpa kALapara, sva para bhedabhinna dharmopara, athavA kALakRta napurANa Adi avasthAo para, nirAMza avayavarUpa pradezo para, eka avasthAmAMthI bIjI avasthAe pahoMcavArUpa pariNAmo para, AstikabhAvane atikrama na karavArUpa yathAsthikabhAva para, saMhitA Adi vyAkhyAnanA prakArarUpa athavA uddeza, nirdeza nigamana Adi kArasamUharUpa anugama para. nAma, sthApanA, dravya ane bhAvarUpa nikSepa para, nigama, saMgama AdinA bhedathI jJAta athavA dravyAstika ane paryAyAstikanA bhedathI, jJAnanaya ane kriyAyanA bhedathI athavA nizcayanaya ane vyavahAra nayanA bhedathI be na para, sakaLa Adeza zrI samavAyAMga sUtra 288 Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANapara, ane sunizcita guNavALA AnupUrvI AdirUpa upakama para spaSTatApUrvaka prakAza pheMkavAmAM AvyuM che. samajaNa pADavAmAM AvI che. uparokata bAbatanI AgaLa "vividhakkAra vizeSaNa lagADavAnuM che. tenuM tAtparya e che ke vividha prakAranAM dravya para, vividha prakAranA jJAnAdika guNa Adika para e uttaramAM supaSTa prakAza pheMkavAmAM AvyuM che. dravyAdika eka prakAranA nathI paNa aneka prakAranA che, tethI te vAta siddha thAya che. A praznottaro dvArA "mAro parivA? leka ane alakanI spaSTatA thaI jAya che. A praznottaramAM e sAmartha raheluM che. ke temane hRdayaMgama karanAra jI vistIrNa saMsArasAgarane tarI jAya che. eTale ke temane hadayamAM utAranAra jIvone mATe te praznottara saMsArasAgarane pAra karavAnI zakita ApanAra che. "" A dezI zabda che ane te vizALa artha dharAve che. A praznottaronI IndrAdika devoe paNa prazaMsA karI che. bhavya jIvoe aMtaHkaraNathI tenA vakhANa karyA che. jIvonA ajJAna ane pApane te nAza karanArA che sArI rIte nirNita thayelA hovAthI teo sakaLatatvanA prakAzaka hovAthI dIpakasamAna che. pharA-vitakarUpabuddhi, natti-nizcayarUpa buddhi, ane autpatikI Adi cAra prakAranI buddhinI te praznottara sArI rIte vRddhi karanAra che. A vyAkhyAprApti aMganI saMkhyAta vAcanAo che, saMkhyAta anuga dvAra che. saMkhyAta veSTaka che saMkhyAta slo che, saMkhyAta natiyo che, ane saMkhyAta pratipatti che, aMgonI akSiAe te pAMcamuM aMga che. temAM eka zretarakiMdha ane eka karatAM vadhAre adhyayana che dasa hajAra uddezaka che ane dasa hajAra samuddezaka che tema anyadvArA pUchAyelA tathA bhagavAna dvArA jenA uttara apAyA che tevAM chatrIsa hajAra prazno. ttarUpa vyAkaraNe che. temAM padonuM pramANu be lAkha aThayAsI hajAra (2880 00) nuM che. temAM saMkhyAta akSaro che, anaMta gama che. anaMta paryAya che, asaMkhyAta trasa che ane anaMta sthAvara che uparokata samasta bhAva zAzvata nitya) che, kRta (anitya) che nibaddha ane nikAcita che, A svarUpa janezvara bhagavAne kahela che. e badhA bhAvo A aMgamAM kahela che, prajJApita karAyA che, prarUpita karAyA che, darzita karAyA che, nidarzita karAyA che ane upadarzita karAyA che. je jIva A aMgano abhyAsa kare che tene AtmAnuM svarUpa samajAI jAya che ane jJAtA ane vijJAtAnuM svarUpa kevuM hoya che te paNa jANavA maLe che. uparyukata prakAre A aMgamAM caraNaprarUpaNuM ane karaNaprarUpaNa karavAmAM AvI che. bAkInA padono artha zrI samavAyAMga sUtra 289 Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMganuM svarUpa nirUpaNa karatI vakhate ApI dIdhela che. vyAkhyA prajJaptinuM A prakAranuM svarUpa che. A sU. 178 che chaThave aMga jJAtAdharmakathAga ke svarUpa kAnirUpaNa have sUtrakAra chaThThA aMganuM svarUpa batAve che- zabdArtha-(se kiM taMNAyAdhammakahAo?) atha kA sA jJAtA dharmakathA: ? - Hard! jJAtA 4thAnuvu 2535 cha? uttara- (NAyA dhammakahAsu Na) jJAtAdharmakathAsu khalu-yA zata namanaAni (NANANaM NagarAI ujjANAI ceiyAI, vaNasaMDA, rAyANo, ammApiyaro, samosaraNAI, dhammAyariyaH, dhammakahAo, ihaloiyaparaloiyaiDivisesA, bhogaparicayA, pavvajAo, muyapariggahA, tavovahANAI, pariyAyA, saMlehaNAo, bhattapacakkhANAI, pAovagamaNAI, devalogagamaNAI, sukulapaccAyAyAI, puNabohilAbhA, aMtakiriyAo, ya AghavijjaMtiH jJAtAnAM nAgarANi, udyAnAni, caityAni, vanaSaNDAH, rAjAnaH, ambApitarau, samavasaraNAni, dharmAcAryAH, dharmakathAH, aihalaukikaparalaukika RddhivizeSAH, bhogaparityAgAH, pravrajyAH, zrutaparigrahAH, tapaupadhAnAni, paryAyaH, saMlekhanAH, bhaktapratyAkhyAnAni, pAda, popagamanAni, devalokagamanAni, sukulapratyAtAni, punarvAdhilAbhoH, antakriyAzca AkhyAyante-'jJAta' 204n| ma 'G329' thAya che. 2 54thA / udAharaNa pradhAna che, temane "jJAtAdharmakathA kahe che, e jJAtA kathAomAM meghakumAra AdinAM nagaranuM, udyAnanuM, caityanuM vanaNaMDenuM rAjAonuM, mAtApitAnuM, dharmAcAryonuM dharmakathAonuM, Aleka ane paralokanI RddhinuM bhega parityAganuM. pravrajyAnuM zrata parigrahanuM, ugratapasyAonuM, paryAnuM saMkhanAnuM, bhakatapratyAkhyAnanuM, pAdapipagamananuM devalokagamananuM, uttamakuLamAM janma prApta karavAnuM baMdhanI punaHprAptinuM bhane mAyAmAnupae na cha. (jAva) ATAL 'yAvat' 54thI paNavijjaMti, parUvijjaMti desijjaMti,nidasijati uvadaMsijjati' meM jiyApahone a' 42rAyAMcha. zrI samavAyAMga sUtra 290 Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temane artha AcArAMganuM svarUpa nirUpaNa karatI vakhate ApI devAya che, te tyAM te artha vAMcI le tathA (jApAparA ) jJAtApamAthAkuM vaDuM-jJAtA dhama kathAmAM ( viNayakaraNajiNasAmisAsaNavare pavvaiyANaM) vinykrnnjinsvaamizAsana anatAnAMvinayamUlaka vardhamAna prabhunA zreSTha zAsanamAM pravrajita thayelA saMjamapaiNNapAlanadhiimaivavasAyadubvalANaM-saMyamapratijJApAlanadhRtimati dathavasAvadurvacAnA--17 prakAranA sAvadya viratirUpa saMyamanA pAlana arthe cittasamAdhirUpa dhairyathI, sArA narasAnA vivekarUpa buddhithI, ane dhAraNa karelA vratanuM gya rIte pAlana karavAnA utsAharUpa vyavasAyathI durbala banelA sAdhuonuM varNana karAyuM che. tvniymtvovhaannrnnduddhrbhrbhggnnisshynnisitttthaannN-tponiymtpupadhAnAdura mamanisaniSTanA -(tA) anazanAdi bAra praka2nAM tapa, (nirama) viziSTaabhigraharUpaniyama, (tavahA)avadhana-ugra prakAranAM tapa, ()e traNe rUpa raNasaMgrAma, tathA e traNe rUpa suira mara] mahAmuzkelIo vahana karI zakAya tevA bhAra, e bannethI hArI jaIne (ni ) temanA pAlanane mATenI je zakti joIe te zakitathI rahita banelA-(nigE) saMyamanuM pAlana karavAne asamartha banelA evA sAdhuonuM varNana A aMgamAM karAyuM che. tathA zrI samavAyAMga sUtra 291 Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( ghoraparIsahaparAjiyAsahapAraddharuddhasiddhAlayamagganiggayANaM ) ghora parIvahAvatA kAradharuddhasiddhApamAnitAnAmuM--kSudhA pipAsA Adi asahya parISahAthI parAjita thavAthI tathA (a) sAmarthyahIna thavAne kAraNe tapa saMyamanI ArAdhanA karatA aTakI gayelA, ane tene kAraNe samyagradarzana, samyajJAna, ane samyapha cAritarUpa mekSamArga thI vimukha thayelA sAdhuonuM varNana A aMgamAM karAyuM che. tathA ( faNa -sutarachAlAvAvamujhivA ) viSayakuagchAzAvAiphUchatAnAm --vizvasukhanA tuccha AzAne tAbe thavAthI utpanna thayelA doSathI mUcchita thayelAonuM varNana A aMgamAM karAyuM che. virAhiyacaritanANadaMsaNajaiguNavivihappayAra-nissAra-sunna vANaM ) viraadhita vAritra-jJAna-zAna-tALa-vidha-- nAnA zunyAnAjJAna darzana ane cAritranI virAdhanA karavAthI ane (nAguvivihagyAra ) yatinA vividha prakAranA mUlaguNe ane uttaraguNonI virAdhanA karavAthI (nivAra sunayA) nisAra tAnA-niHsAra thavAne lIdhe zakya banelAonuM varNana A aMgamAM karyuM che. tathA (saMsAra-pAra-va-sukuM-mara-viviThTha-12agvaMcA ) saMparazuravahutimavivighAmbA paDyA--saMsAramAM anaMta duHkhathI yukata nAraka, tiya ca, kumanuSya ane kudevamAM janma levA rUpa je durgatibhavo che. temanI paraMparAnuM varNana A aMgamAM karAyuM che. ( dhIrA i jiyaparIsahakasAyaseNNadhiidhaNiyasaMjamaucchAhanicchiyANaM ) dhIrANAM vitAvahAra sainyavRtinA saMyotsAhanizcitAnA--pariSaha kaSAya rUpa sinyane jItanArA tathA bhaiyarUpa dhanavALA saMyamanuM nirantara pAlana karavAnA daDha nizcayavALA dhIra puruSonuM A aMgamAM varNana karAyuM che. (Ahira nALadruttaLa caritta-nA-nAI-mudra-siddhAjhA-mAmamimuTTA ) mAAdhijJAna navAritrayo nirAzuddhiAjhaghamAmikuvAnAma-jJAna, darzana ane cAritrarUpa yoganI ArAdhanA karanArA tathA (nisa) mAyA Adi zalya rahita, (zuddha)zuddha aticAra rahita (mi )mAkSamArga (mimuhai) mukha (mekSamAge cAlanArA) nuM varNana A aMgamAM karyuM che. (ga ) ganupamAni-anupama (suramavaSANomavA) suramavanavimAnadAna-deva janmanA vimAnika sukhanuM varNana A aMgamAM karAyuM che. tathA (tAjivyiALi nAriyA) tIna vidhyAna mahA -devakanA ati prazasta (momoLi) moja mobAna zrI samavAyAMga sUtra 292 Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aneka mAnavAMchita bhegone (jamutta) jire purAvA lAba samaya bhogavIne (to) tavA-tyAMthI (jAmavA) jAnathutAnAM-devalokanuM AyuSya pUrU karIne-vIne, (TLaT) punA-pharIthI (siddhinari) jhapariddhinAnA-mokSamArgane prApta karanArAnuM tathA (1) kaI rIte temanI aMtaviyA) gArivA-mukita thAya che tenuM varNana A aMgamAM karAyuM che. tathA (tripALa ) varitAnAM -mekSamAgathI calita (vamApurathI ni) vamanuSyavIravaUITMni--devo tathA manuSyane dhira3] svamArga gamanamAM daDhatA saMpAdana karavAnA kAraNarUpa (dha gAjunAsAbi) jodhanAnuzAsanAni-dhana-saMyamanI ArAdhanA kevI rIte karavI joIe ane kevI rIte saMyamanA mArge thI patana thAya che. tenI prarUpaNA A aMgamAM karavAmAM AvI che. tathA (jubAhosariNaTIf) TrojanAna-saMyamanI ArAdhanAmAM guNa che ane tenI virAdhanAmAM doSa che, e prakAranA (harisaTTLa) nAni-dazaka vAkyanuM kathana A aMgamAM karAyuM che. sUtronA muLio ) hovA punaH-lokamuni-zukaparivrAjaka Adi sanyAsI (dita) dRSTatAM-udAharaNane tathA [ga] prayAga-bedhadAyaka vAkayone (to)RtvA sAMbhaLIne (1) ja thA-je rIte (karamAranAra) nAnAnAnA-jarA maraNane nAza zrI samavAyAMga sUtra 293 Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karanAra (sAsAgaCi)zamane jina zAsanamAM (DDiyA) sthitA AvyA eTale ke jinazAsanamAM dAkhala thayA, tenuM varNIna A aMgamAM karyu che, tathA (mArAyi saMnamA 5 (prArathita saMcamAAE-saMyamanuM pAlana karanArA (hor pattiniyA) surovapratinivRttA: devalAkamAMthI cavIne AvelA (na) thathA--kevI rIte (sAnnayaM siya savanuM vola)zAzvata zivaM sarvaduHvamokSa-zAzvata (nitya), ziva (kalyANakArI) samasta du:khAthI rahita meAkSane(kati)panti prApta kare che, tenu vaSa~na A agamAM karAyuM che. [F 6 gaLe ja mArUM] te anya 2 mAi--pUrvakata e badhA viSayAnuM tathA eja prakAranA anya viSayenuM paNa (athA vighoLa ya) atra vistAreLa ca--A aMgamAM vistArapUrNAMka varNana karAyuM che (nAyA dharmajJAsu La] jJAtASama thAtu jIjI--jJAtAdha kathAmAM (rittA vayaLA) parItA vAcanA:--saMkhyAta vAcanAe che, (sarvenA anuogarArA) saMcAtA anuyogadvArafna-saMkhyAta anuyAgadvAra che, (nAva sahenAe hinnIne)yAvat sakhyAtA maMtivRttathA-sakhyAta pratipattiyeA che tyAM sudhInA pado samajavAnAM che. eTale "sakhyAta vaiSTaka che, sakhyAta zrloke che. sakhyAta niyukitace che, ane saMkhyAta saMgrahaNiyA che." A paTTAnA saMgraha samajavAne zrI samavAyAMga sUtra 294 Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ( se NaM agaTTayAe chaTThe aMge) sA khalu agArthatayA SaSTho aMga :- maMganI apekSAye mA jJAtAdharbhamyAMgasUtra cha aMga hai. (do sukkhaMdhA) dvau zrutaskandhautemAM me zrutastuMdha che, ( egUNavIsaM ajjhayaNA) ekonaviMzatiradhyayanAnipahelA zrutas:dhamAM mogAzIsa adhyayana che, (te samAsao duvihA paNNattA) tAni samAsato dvividhAni prajJaptAni - te adhyayano saMkSiptamA je prakAranA che, (taM jahA ) tadyathA te prApramANe che (cariyA ya kappiyAya) caritAni kalpitAni teAM yaritra yahi meghakumAra mAhinA satya udhAro che, kalpita-lavyAne mogha khAvAne bhATe tuMDA mAhinA uhAhara35 usthita uhaahrnne| the| che. (dasa dhammakahANaM vaggA) - daza dharmakathAnAM vargA-dharmathAnA isa varga che. (tatthaNaM) tatra khalu - temAM ( egamegAe dhammakahAe) ekaikasyAM dharmakathAyAM pratyeka dharmAma (paMca paMca akkhAiyAsa yAiM ) paJca paJca AkhyAyikAzatAni - payasA pAyasA AbhyAyikA che. (ega megAe akkhAiyAe) ekaikasyAmAkhyAyikAyAm - pratyeka mAyAmimAM (paMca paMca uvakkhAiyAsamAI ) paJca paJca upAkhyAyikA zatAni - pAMyaseo, pAMyaseo upAdhyAyithe / che. (ega megA uvakrakhAiyAe ) ekaikasyAM upAkhyAyikAnAm - pratyeka upAya zrI samavAyAMga sUtra 295 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yikAmAM (paMja vaMra vAra karavApharavA) gha mAroguthAzani-pAMca, pAMca Akhya cikA upAkhyAyikA che. (gvameva) ane proja-A rIte (purI) sapUNa-pUrvAparanI saMjanA karatA aTThAo kahAnakakoDIo bhavaMtIti makkhAo) ardhacaturthA kathAnaka rA: mavatIcArayAtaM-traNa karoDa peca lAkha AkhyAyikAo che ema bhagavAne kahela che. (g1TlI vALA) naaArAnA - pahelA zrutaskaMdhamAM ogaNIsa uzanakALa che. (pULathIyuM gulATA) ponaaAraNapurAnArA --egaNIsa samudrezanakALa che. (uSNArU lakvAchAvattari payasayasahassAi) saMkhyeyAni paJcalakSANi SaTsaptati padazata sadAdi vALa majJAna-pAMca lAkha iMtera hajAra (576000) pada che. (saMvejJA jharavA) saMdA pakSavALa-saMkhyAta akSare che. (nAva vara davaUTI kAcA ) rAvata raNajarA paTI grAhyA te-caraNakaraNa sudhInA padano samAveza karAyo che. ahIM "jAvata' zabdathI anaMta gama che, anaMta paryAya che. saMkhyAta trasa che. anaMta sthAvara che, tathA zAzvataH tA: nibadvAH nikAcitAH jinaprajJaptAbhAvA AkhyAyante, prajJApyante, parUpyante, niyante, upadazyante, sa eva AtmA, evaM jJAtA, evaM vijJAtA bhavati' A padone samAveza kare che. temano artha AcArAMganuM svarUpanirUpaNa karatI vakhate ApI dIdhuM che. te tyAM joI levo. ( taM vApaHdA) Tara -jJAtAdharmakathAMganuM A prakAranuM svarUpa che. sU. 179 TIkArtha--taM pAyAdhArAo ?' rUDhiA he bhadanta ! jJAtAdharmakathAnuM kevuM svarUpa che? jJAtAdharmakathAMgasUtra nAmanA pravacananA chaThThA aMgamAM be mRtakaMdha che, pahelA karaskadhamAM udAharaNo che ane bIjAmAM dharmakathAo che. athavA-jJAta" zabdane artha udAharaNa thAya che. tethI udAharaNapradhAna je dharmakathAo che temanuM nAma "jJAtAdharmakathA" che. prathama vaktavyamAM udAharaNapradhAna dharmakathAonuM nAma jJAtAdharmakathA che ane bIjA vakatavyamAM jJAtA ane dharmakathA, e bannenuM saMmilita nAma jJAtAdharmakathA che. "jJAtRdharmakathA evA padano upaga na karatAM "jJAtAdharmakathA" padano je upayoga karAyo che te "A na Agama hevAthI karAyela che, ane A AgamanuM kAraNa "mAtA" che. zrI samavAyAMga sUtra 296 Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A jJAtAdharmakathAmAM udAharaNa dvArA (1) meghakumAra AdinAM nagaronuM, (2) udyAnAnuM-jayAM loko vastra tathA AbhUSaNo paherIne Asana tathA khAvAnI cIjo laIne kIDA karavAne mATe jAya che evA sthAnonuM, (3) cityanuM-cha RtuonAM puSpa ane phaLothI bharapUra vananuM, (4) vanavaMDenuM-eka ja jAtanAM athavA vividha jAtanAM vRkSavALA upavananuM, (5) rAjAonuM, (6) mAtApitAnuM, (7)samavasaraNAnuM, (8) dharmAcAryonuM, (9) dharmakathAonuM, (10) Aleka ane paralokanI RddhinuM, (11) bhegaparityAganuM, (12) pravrajyAnuM, (13) zrata parigrahanuM-zutAdhyayananuM, (14) utkRSTa tapasyAonA AcaraNanuM, (15) paryAnuM-navIna pratrajyA pradAna AdirUpa athavA pUrvAvasthAno tyAga karIne bIjI avasthA dhAraNa karavA rUpa paryAyanuM, (16) zarIra ane kaSAya AdinuM zoSaNa karanAra saMlekhanAnuM, (17) bhakata pratyAkhyAna- maraNa thizeSanuM, (18) pAdapapagamana-kapAyela athavA nIce paDela vRkSanI zAkhAnI jema nizcala banIne cAre prakAranA AhAranA parityAgapUrvaka maraNa prApta thAya tyAM sudhInA saMthArAnuM. (19) devalokamAM utpanna thavAnuM, (20) tyAMthI cyavIne uttama kuLamAM janma levAnuM, (21) bodhanI punaHprApti thavAnuM ane (22) samasta karmakSayarUpa aMtakriyAonuM, e bAvIsa sthAnenuM varNana che. ahI "cAvata' padathI goorvinaMti, pavitnati, saMdigaMti, niraMfsannati, u nnati" e padono samAveza thayela che. te kriyApadano artha AcArAMganuM svarUpa nirUpaNa karatI vakhate ApI dIdhuM che, te tyAMthI vAMcI le, tathA jJAtAdharmakathAmAM e viSayanuM savitara nirUpaNa karAyuM che ke-jeo vinayaprakAzaka vardhamAna prabhunA zAsanamAM dIkSita te thaI gayAM che paNa 17 sattara prakAranA sAvadyaviratirUpa saMyamanA pAlanamAM hetabhUta cittasamAdhirUpa dhairyathI, sArUM narasu samajavAnA vivekarUpa buddhithI, ane dhAraNa karelAM vratanA paripAlana karavAnA utsAharUpa vyavasAyathI durba la-kAyara banelA che, (eTale ke temanA pAlanamAM daDha rahI zakatA nathI) tathA anazanAdirUpa bAra prakAranAM tapa, abhigraha vizeSarUpa niyama ane ugra, ugra tapasyArUpa tapa upadhAna, e traNe kAyarane mATe bhakAraka hovAthI temane raNasaMgrAma jevAM tathA loDhAnA bejA samAna mahA muzkelIthI vahana karI zakAya tevA durvahabhArarUpa lAge che, ane tethI ja temanuM pAlana karavAne je loko potAnI jAtane asamartha mAne che, ane te nirbaLatAne kAraNe jemanI manovRtti saMyamanI ArAdhanA karavAne asa zrI samavAyAMga sUtra 297 Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ martha banI gaI che, e viSayanuM A aMgamAM varNana Ave che. tathA sudhA, pipAsA Adi asahya kaSTothI jeo parAjita thaI gayA che-zaktirahita banI gayA che, ane te kAraNe jemaNe dhAraNa karela saMyamaArAdhanAnA kAryane parityAga karyo che, ane jeo siddhAlaya-mokSanA samyagadarzana, samyagRjJAna ane samyapharitrarUpa mArgathI vimukha thaI gayA che, temanuM varNana A aMgamAM karAyuM che, tathA je. niHsAra viSayasukha bhogavavAnI AzAne adhIna thavAne kAraNe utpanna thayelA dethI mUchita thaI gayA che, tathA jemaNe samyacaritra, jJAna ane darzananI virAdhanA karI che, ane vividha prakAranA mULa tathA uttaraguNothI je rahita banI gayA che, ane e kAraNe jeo kSAtyAdinA abhAve te yatiguNathI bilakula rahita banI gayA che. temanuM varNana A aMgamAM karavAmAM AvyuM che tathA evA jene A cAra gativALA saMsAramAM anaMta duHkhayukata durgati jamena-nAraka, tirya ca kumanuSya, ane kudevamAM utpanna thavAnI-vividha prakAranI paraMparAno vistAra thAya che. tenuM tAtparya e che ke-je che dIkSA laIne saMyamanI virAdhanA kare che temane anaMtakALa sudhI bhavabhramaNa karavuM paDe che. A viSayanuM A aMgamAM varNana thayuM che, tathA jeo saMyamamArgethI calAyamAna thatA nathI evA mahAzakitazALI puru nuM varNana A aMgamAM thayuM che. e mahAzakitazALI puruSo potAnA mArgamAM AvatA parISaha ane kaSAyonI senAo para vijya meLave che, abhISTanA sAdhaka hovAne lIdhe jeo dharyane ja pitAnuM sarvottama dhana mAne che, saMyamanuM niraMtara pAlana karavAne mATe jeo dRDhanizcayI che, tathA je samyagajJAna, darzana ane cAri trarUpa roganuM sArI rIte sevana karI cukyA che, mAyA, nidAna ane mithyA, e traNa zalyathI tathA atIyArothI rahita mokSamArganI tarapha AgaLa vadhavAne je kaTibaddha thayela che, evA jIne devenI gatImAM vimAna saMbaMdhI je anupama sukha maLe che, tenuM A aMgamAM varNana karyuM che. kahevAnuM tAtparya e che ke saMyamanI ArAdhanA karanAra jIva vaimAnika devomAM janma le che. tyAMnA e prasiddha divya atama bhogone-pracuratara manavAMchita zabdAdika viSayane lAMbA kALa sudhI bhagavAne tyAMnuM AyuSya pUruM thatAM tyAMthI cavIne jyAre teo manuSyabhava pAme che tyAre mekSamAga prApta karavAne pravRtta thAya che ane Akhare teone mekSalAbha maLe che, zrI samavAyAMga sUtra 298 Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e viSayanuM paNa A aMgamAM kathana thayuM che, tathA je sAdhuo saMyamanA mArgathI calita thaI rahyA che, te sAdhuone temanA mArgamAM daDha karanArA bodhadAyaka ane anuzAsana vAkayo ke je vAkaya manuSyane te zuM paNa devane paNa daDhatA ApavAne samartha che, tathA saMyamanI ArAdhanAmAM lAbha ane virAdhanAmAM deSa darzAvanArA vAkayo paNa A aMgamAM AvelAM che. saMyamanI ArAdhanA kevI rIte karavI joIe te batAvanArAM vAkAne bodhana vAkaye kahe che "tame saMyamanI ArAdhanAmAMthI calita kema thaI rahyA che ? zuM tamAre mATe te egya che?' A prakAranA pratADanA (ThapakA) rUpa je vAkaye che temane anuzAsana vAkya kahe che. zukaparivrAjaka Adi lekamuniye dRSTAMte tathA badhAjanaka vAkaye sAMbhaLIne jarA, ane maraNane nAza karanAra jinazAsanamAM kevI rIte daDha thayA athavA kevI rIte daDha thaI zake te badhI bAbatanuM A aMgamAM kathana karAyuM che. tathA jinapravacana anusAra jemaNe saMyamanI ArAdhanA karI che evA ja marIne devalokamAM utpanna thAya che, Ayune aM te tyAMthI cavIne teo manuSya nimAM janma pAme che, ane teo kevI rIte janma, jarA, maraNa AdithI rahita, zAzvata, ziva-mokSane prApta kare che, te viSayanuM varNana A aMgamAM karavAmAM AvyuM che. pUrvokata badhA viSayonuM tathA e ja prakAranA anya viSayonuM paNa A aMgamAM vistArapUrvaka pratipAdana thayuM che. A jJAtAdharmakathAmAM saMkhyAta vAcanAo che, saMkhyAta anugadvAra che, tyAMthI saMkhyAta pratipatti che. tyAM sudhInAM padono samAveza thayelo che. ahIM "vAva' zabdathI saMkhyAtaveSTaka che, saMkhyAta zloke che, saMkhyAta niyukita che, ane saMkhyAta saMgrahaNiyo che. te padono samAveza thayo che. aMganI apekSAe A jJAtA dharma. kathA chaThuM aMga che temAM be zrutaskaMdha che. pahelA zrutaskaMdhamAM 19 adhyayana che. te adhyayanonA saMkSiptamAM be prakAra che- 1) carita-satyaudAraNarUpa ane (2) kalipata-bhavyajanone bodha ApavAne mATe tuMbaDI AdinA udAharaNarUpa pahelA zrutaskaMdhamAM je 19 ogaNIsa adhyayana che te jJAtAadhyayana che. e jJAtA adhyayanamAMnA je pahelA dasa adhyayana che te jJAtAudAharaNarUpa ja che. temAM AkhyAyikA Adino samAveza thaye nathI. bAkInA nava adhyayane mAMnA pratyeka adhyayanamAM pAMcaso cAlIsa 540-54. pAMcaso cAlIsa AkhyAyikAo che. temAMnI pratyeka AkhyAyikAmAM pAMca, pAMcase upAkhyAyikAo che. te pratyeka upAkhyAyikAmAM zrI samavAyAMga sUtra 299 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa pAMca, pAMcase AkhyAyikA upAkhyAyikAo che. A rIte temanI kula saMkhyA eka abaja, ekavIsa karoDa, pacAsa lAkhanI (1215000000) nI che. eja vAta vAsaM hita ItyAdi gAthAo dvArA darzAvavAmAM AvI cheA pramANe nava adhyayanane vistAra kahevAthI A sUtranA vistAranuM varNana pUruM thAya che. jo ke jJAtAtmaka (udAharaNothI yukata) A nava adhyayanenI uparokata mULa pramANanI AkhyAyikAe hAlamAM upalabdha nathI-aprApya che. chatA paNa vRddhaparaMparAthI te ame lakhI che (darzAvI che) tathA bIjI zrutaskaMdhamAM ahiMsAdirUpa dharmakathAnA je dasa varga che, temAM eka eka dharmakathAmAM pAMca, pAMcase (500-500) AkhyAyikAo che. pratyeka AkhyAyikAmAM pAMcase 500-500 pAMcase upAkhyAyikAo che, pratyeka upAkhyAyikAmAM pAMcaso 500-500 pAMcaso AkhyAyikA upAkhyAyikAo che. A pramANe te badhAno saravALo karavAthI traNa karoDa pacAsa lAkha(35000000) AkhyAyikAo thAya che, e pramANe bhagavAna mahAvIre bhAkhela che. zaMkAdharmakathAomAM e AkhyAyikA, upAkhyAyikA, ane AkhyAyikA upAkhyAyikA, e traNenI saMkhyA sArAtadiranira-eka abaja, pacIsa kareDa (1250000000) thAya che, te ahIM sUtrakAre temanI saMkhyA traNa karoDa pacAsa lAkha (35000000) kema kahI che ? uttara-nava jJAtenI AkhyAyikA AdinI saMkhyA 1 abaja, 25 karoDa, (125000000) kahI che. evI ja AkhyAyikA Adi daza dharmakathAomAM paNa che. tathA dasa dharmakathAmAM kahevAmAM Avela AkhyAyikA AdikanI saMkhyAmAMthI navajJAtakta AkhyAyikA AdikanI saMkhyAne bAda karavAthI je apunarukta AkhyAyikA Adi bAkI rahe che temanI saMkhyA traNa karoDa pacAsa lAkha (35000000) nI che. A punarukita sivAyanI AkhyAyikA AdinI saMkhyAnI dRSTie ja bhagavAne 'evameva sapuvAvareNaM aTuTThAo akkhAiyA koDIo bhavaMtIti makkhAo' A pramANene pATha kahela che. tethI temAM keI deSane avakAza rahetuM nathI e ja vAta "TLavI dizaM ityAdi be gAthAomAM batAvavAmAM Avela che. zrI samavAyAMga sUtra 300 Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temanuM kASTaka nIce prama Ne che dhama kathAsthita AkhyAyikA AdikAnI saMkhyA eka abaja pacIsa karADa (1250000000) navajJAtAkata AkhyAyikA AdikAnI saMkhyA eka abaja ekavIsa karoDa pacAsa lAkha (1215000000) upalabdha AkhyAyikA AdikAnI saMkhyA sADA traNa karoDa 3500000 A rIte jJAtA ane dhamakathAenI ekatra AkhyAyikA AdikAnI saMkhyA e akhaja cheMtALIsa karoDa pacAsa lAkha [2465000000] thAya che. A saMkhyA mAMthI eka abaja ekavIsa karoDa pacAsa lAkha (12150000) punarukata AkhyAyikA AdikAnuM pramANa bAda karavAthI apunarukata AkhyAyikA AdikAnuM pramANa eka abaja pacIsa karADa (125 00000) rahe che. A aMgamAM 29 uddezanakALa che--pahelA zrutaska MdhanA 19 egaNIsa ane bIjA zrutaskaMdhanA 10 dasa e pramANe kula 29 ogaNatrIsa uddezanakALa che ane eTalA ja samuddezanakALa che temAM padonu pramANa pAMca lAkha chetera hajAra (576000) nuM che. temAM saMkhyAta akSara che. cAvavu padathI 'anaMtA gamA;, anaMtA thavAH, potAH trasA:, anantA sthAvarA, zAzvatA, dhRtA, niyaddhAH niSThAcitA: bina-jJakSAmAvA bAhyApanta, prajJAvyanta, praghyate, TUryanta, niryanta, paryante, sa yaM AtmA matti, vaM jJAtAmati, putraM vijJAtA mati" A anukata (akathita) padone saMgraha samajI levAne che. te badhAnA atha AcArAMganuM svarUpanirUpaNa karatI vakhate ApI devAmAM AvyA che. A pramANe A sUtramAM caraNakaraNanI prarUpaNA kahevAmAM AvI che. ahIM bAkInAM kriyApadAne paNa grahaNa karI levAnAM che, ane temanAM artha paNa AcArAMgatu' svarUpa nirUpaNa karatI vakhate ApI dIdhA che. te tyAMthI joI levA. jJAtAdhama kathAMganuM A prakAranuM svarUpa che. sU. 179nA zrI samavAyAMga sUtra 301 Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtave aMga upAsakadazAMga ke svarUpa kAnirUpaNa have sUtrakAra upAsakadazAMga' nAmanA sAtamAM aMganuM svarUpa batAve chettiiarth - (se kiM taM uvAsakadasAo ?) atha kA sA upAsakadazAH ? - he lahanta ! upAsa uzAMganu svaica Thevu che? uttara- (uvAsagadasAsu NaM ) upAsakadazAsu khalu - zrIne upAsa Ahe che. temanI upAsatvamodha avasthAnu varzana yA saMgamAM urAyuM che. ( uvAsaghANaM NagarAI) upAsakAnAm nagarANi - upAsanAM nagarezanu', (ujjANAI) udyAnAni - udhAnAnu, (ceiyAiM ) caityAni - caityAnu'. (vaNasaMDA) vanapaNDAni - vanama anu [rAyANo] rAjAnaH- rAmakheonu ( ammApiparI) ambApitarau - bhAtApitAnR [samosaraNAI ] samavasaraNAni - sabhavasaraNeonu', [dhammAyariyA ] dharmAcAryAH- dharmAyAyenuM, [dhammakahAo ] dharmakathAH--dhabha'athAonu', ( ihaloiya paraloiya iDivisesA ) aihalaukika pAralaukika RddhivizeSA:-ane Aso mane parasAunI pAsa Rddhiyonu mA saMgamAM varNana yAve che. ( uvAsayANaM) upAsakAnAM - upAsanA (sIlavvayave ramaNa guNapaccakkhANaposahobavAsapaDivajjaNayAo ) zIlavataviramaNaguNamatyAkhyAna pauSadhopavAsapratipAdanatAH zIkSa- sAmAyika, dezAvamazi4 - (dazavA poSadha), atithisa MvilAgavata, viramaNa - mithyAtva AdibhAMthI nivRtti, guNa- tra! shushuvrata, pratyAkhyAnapanA divaseAmAM tyAga karavA pAtra vastuonA tyAga, pASadha|pavAsa -AThama caudaza Adi parva divaseAmAM AhAra zarIrasatkAra AdinA tyAga karavA tene pASa dhApavAsa kahe che. e badhI bAbatAnuM A aMgamAM varNana che ( supariggahA ) zrutaparigrahAH - zrutAdhyayanatu (tavovahANA) tapopadhanAni - tapanI ArAdhanAnu, (paDimAo) pratimA:- bhagiyAra pratibhAnuM athavA ayotsarga ( uvasaggA) upasargAH - devAhi mRta upasargonu, (saMlehaNAo) saMlekhanAyAH - sasemanAnu, (bhattapacakkhANA ) bhaktapratyAkhyAnAni-latapratyAbhyAnanu (pAyavagamaNAI) pAdapopagamanAni - pApApazamana Ahi saMthArAnu (devalokagamaNAI) devlokgmnaani-hebse| mAM utpanna thavAnuM [sukulapaccAyAyA) sukulapratyAyAtAni - tyAthI bhyavIne uttamaGguNabhAM nbha pAbhavAtu (puNo vahilAmA ) punarbodhilAbha:punaH modhidyAlanu, (aMtakiriyAo) antakriyAzca bhane bhokSaprAptinu, ma agamAM (AghavijaMti) AkhyAyante - ni35 purAyuM che, (uvAsagadasAsu NaM) upAsakada * zrI samavAyAMga sUtra - 302 Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsu khalu-mA sazAbhai (uvAsayANaM) upAsakAnAM-zrApAnA (riddhivisesA) Rddhi vizeSAH-hAthI, ghoDa! mA6i35 tathA Di29ya supae mA ddhi vizeSAnu, (parisA) parISada-mAtafual mA mAlya-ta2 samAnu tathA dAsa, hAsI, bhitra mAha mA 525 nu, (vittharadhammasavaNANi) vistaradharmazravaNAnisavAna mahAvIranI sabhI vistA25 zrutayAritra35 manA zravanu, (bohilAbhA) bodhilAbhAH- nayanI prAti35 mAdhitAmanu', (abhigamA) abhigamAH-saha 25 sa vive435 malirAmanu, (sammattavisuddhayA) samyaktavavizuddhatAsampa nI vizuddhatAnu', (thirattaM) sthiratvaM-sthiratAnu, (mUlaguNauttaraguNAiyArA) mUlaguNottaraguNAticArAH-zrInA bhUNaguNa bhane uttagunA atiyAnu, (ThiIvisesAM ya) sthitivizeSAzca-zrA54 paryAya35 sthitivizeSanu, (bahuvisesA)bahuvizeSAH-mI paNa mane mAmatAnu, (paDimAbhiggahaggahaNA pAlaNA) pratimAbhigrahagrahaNapAlanAni--sabhya Ale pratibhAmo tathA aniAS sevA bhane tenA pAsananu, (uvasaggAhiyAsaNA) upasargAdi sahanAni-devA kRta upaso saDana 42vAnu, (NirUvasaggAya) nirupasargAzca-mane usana masAvanu na thayu cha. tathA (tavAya vicittA)tapAMsi vicitrANi-mananA zrI samavAyAMga sUtra 303 Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicitra tapa, ( sIlavyaguNaveramaNapazJcakakhANaposahova vAsA) -- zIlavrataguNa nemaLapraghApAna poSaSopavAmA:-zIla tathA vrata, guNavrata, mithyAtva AdithI virakita, pratyAkhyAna ane peASaSepavAsa, e khadhAnuM kathana karAyuM che (acchimmaarnnNtiyaay saMlehaNA jhosaNAhiM ) pazcimamAraNantikAtmasaMlekhanA noSAmi:-tapathI ane rAgAdikAne jItavAthI zarIra ane jIvane kRza karanAra evI gazcima-saveitkRSTa maraNane mATe dhAraNa karavAmAM AvelI salekhanAnA sevanathI [appALuM nahaiM ya bhAvattA]AtmAnuM yathA 2 mavacitra-AtmAne bhAvita karIne je zrAvaka aneka bhakatAnuM anazana dvArA chedana karI nAkhe che (vvavimANusamettu kavaLA) pavimAnottamapu svannA:-uttama kalpAnAM zreSTha vimAneAmAM utpanna thaine ( puravaravimALapuMdarIbhru ) suvimAnavuMripute devavimAnarUpI uttama puDarIkeAmAM--manane mATe AnaMdadAyaka evAM kamaLa jevAM zrevibhAnobhAM (aNocamAI sovakhAI jaha aNubhavaMti ) anupamAni saukhyAni tathA anumati-kevAM kevAM anupama sukhAne bhAgave che. ane (meLa muLauttamAr)meLa muvA kattamAni-te uttama sukhAne kramazaH upabhega karyA pachI (lo) tataH--tyAMthI (AlavavAna) yukSace--AyuSya samApta thatAM zrI samavAyAMga sUtra 304 Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (jIyA samALA) trutAH santa;-vIne (jJa) thathA-kevI rIte (nimayaMmi) ninamate jainazAsanamAM sthita thAya che,(vo irA ya yaMtramuttama)oSitrastra saMyamottamAma-sayamathI prazasta Adhine prApta karIne kevI rIte(tanoviqmurA) tmrjodhviprmuktaaH----tama-ajJAna ane raja-pApAtpAdaka ka. e bannenA samUhathI rahita banIne (anuvamonuM) sarvaduHvamokSakh-samastaduHkhothI rahita, (pravacaM) brahmava-kSaya rahita meAkSane (vRtti) 3kti-prApta kare che, e badhI bAbatonI prarUpaNA A aMgamAM karavAmAM AvI che. (agneya vA trA vizvare ya) te anya 2 vAdya arthA: vistareLa 2-A sUtramA upa2Akata viSayAnu` tathA eja prakAranA anya viSayanu paNa vistArapUrNAMka pratipAdana karyu che. (3vAsayattANu AM)DavAsa trAnuM vadhu A sUtramAM (ritA vAyaLA) pIttA vAcanA -saMkhyAta vAcanAo che, (lekhA anuyogaI) saMgheyAni anuyogadvAra,Li-sa khyA ta anuyAga dvAra che, (nAva saMvegAtro saMgaLIgo) thAvata saMkhyAtA saMpraduSa:-tyAMthI laI ne saMkhyAta saMgrahaNio che tyA sudhInA pado eTale ke sa`khyAta veSTake che, saMkhyAta zleAke che, sakhyAta pratipattiyeA che," A padonA samAveza'thAvat' padathI karAyA che upAsakadazA zrI samavAyAMga sUtra 305 Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( seNaM agaTTayAe sattame aMge) tAH khalu aGgArthatayA sptmmnggm-aMganI apekSAe te sAtamuM aMga che. (ne sucavaye) urjA zrutAA:temAM aka zrutaskaMdha che. (sTsa bAyaLAra) | adhyayanAni--dasa adhyayana che, (sa dezaLAjA) rUma dezanArA:-dasa uddezanakALa che, (Tsa samuddeza bAlTA)na manudezanAST:-dasa samudrezanakALa che, (saMgheADuM nayanadaAA paMcagyeLa vattArU) saMvaiyAni T sannAni paTAnne majJajJAni--temAM padonu pramANu saMkhyAta-agiyAra lAkha bAvana hajAranu che, (sarvajJArvavarAE) sarvyayAni bakSAni--saMkhyAta akSarA che, ( sAva saraLa pavaLA gAvid) yAvata cAraNamavaLA: zrAvyAyaA:-ahI 'vAva' zabdathI ana ta gamo che, anaMta paryAyeA che, saMkhyAta trasa che, anaMta sthAvara che,zAzvata kRtanibaddhanikAcitAH jinaprajJaptA bhAvA AkhyAyante, prajJApyante, prruuvyanta, kSete, niyaMte, uparyante, A yuM bAsmA mati, parva jJAtA matti, vaM vijJAtA mati" A akathita padoneA samAveza thayela samajavAnA che. temanA artha AcArAMganuM svarUpa nirUpaNa karatI vakhate ApI devAmAM AvyA che. A rIte A sUtramAM caraNu ane karaNanI prarUpaNA karavAmAM AvI che. (te taM pravAsanasAtro) tAtA: vAsA:-upAsakadazAMgasUtranuM A prakAranuM svarUpa che. ! sU 180 // TIkA-mekita guvAra sAmro' phayAti / he bhadanta ! upAsakadazAMganuM svarUpa kevuM che ? uttara--upAsaka zrAvakane kahe che. A sUtranA dasa adhyayana che, e adhyayanAmAM temanI upAsakatvamedhaka dazAe avasthAonuM va`na karavAmA AvyuM che. tethI tenu nAma 'upAsakadazA' paDayuM che. A upAsakadazAsUtramAM zrAvakeAnAM nagarenuM, udyAnenu, caityAnuM, vanakhaDAnuM, rAjAnu, mAtApitAnu, samavasaraNeAnu, dharmakathAonuM, AlAka ane paraleAkanI viziSTa Rddhinu tathA te upAsakanAM aNuvratanu zIlate nu, guNavratanu, namaskAra sahita pratyAkhyAnenu, pASadheApavAsAnuM (pASa eTale ke puSTine dhAraNa karanAra AhAra, zarIra satkAra AdinA tyAga, tene pASadha kahe che, tenI sAthene je zrI samavAyAMga sUtra 306 Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahorAtrino upavAsa tene pe popavAsa kahe che), dharmazAstronAM adhyayanuM, ugra tapasyAonuM, 11 pratimAnuM eTale ke abhigrahavizeSonuM athavA kAryotsarganuM, devAdikRta upasargonuM, saM lekhanAnuM, bhakatapratyAkhyAnanuM, pAdapopagamana Adi saMthArAonuM, devalokamAM utpanna thavAnuM, tyAMthI cyavIne uttamakuLamAM janma levAnuM, punaH dhilAbhanuM ane antakriyA mokSa prApta karavAnuM varNana A aMgamAM karyuM che. tathA A upAsakadazAMgamAM zrAvakonA gaja, ghoDA, gAya, AdirUpa hiraNya, suvarNa, maNi ane mANeka AdirUpa viziSTa addhinuM, mAtA, pitA, putra AdirUpa abhyantara pariSada ane dAsa, dAsI, mitra AdirUpa bAhya pariSadanuM, bhagavAna mahAvIranI samIpe vistArapUrvaka zrutacAritrarUpagharma zravaNanuM, janadharmanI prAptirUpa bedhilAbhanuM, sArUM narasuM sajavAnA vivekarUpa abhigamananuM, samyakatvanI vizuddhatAnuM, sthiratAnuM, mUlaguNa-uttaraguNonA aticAranuM, zrAvaka paryAyarUpa sthitivizeSanuM, ane samyagadazana Adi pratimAonuM-(abhigraha vizeSanuM), pratyAkhyAna levA ane pALavAnuM, devAdita upasargone sahana karavAnuM, ane upasarganA abhAvanuM varNana A aMgamAM karAyuM che. tathA vicitra tapasyAo, zIlavrata, guNavrata, mithyAtva Adi virakita, pratyAkhyAna ane piSadhapavAsa, e badhA viSayonuM temAM nirUpaNa karyuM che. tathA tapathI ane rAgArikane jItavAthI zarIra ane jIvane kRza karavArUpa sarvotkRSTa prakAranI maraNane mATe dhAraNa karelI saMlekhanAnA sevanathI AtmAne -potAnI jAtane bhAvita karIne je zrAvake karmonuM anazana dvArA chedana karIne uttama kamAMnAM zreSTha vimAnamAM utpanna thaIne te suravimAnarUpI uttama paMDarIkemAM manane AnaMdadAyaka evAM kamaLa samAna te zreSTha vimAnamAM-kevAM kevAM anupama sukha bhogave che. ane kamazaH te sukhane upabhoga karIne tyAMnuM AyuSya samApta thatAM tyAMthI cavIne kevI rIte janazAsanamAM Ave che ane saMyamathI prazasta badhine prApta karIne kevI rIte tana-ajJAna ane -pApatpAdaka kamara, e baMnene zrI samavAyAMga sUtra 307 Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSaya karIne jyAM samasta dukhothI mukta thavAya che evA akSayasthAna-mokSane prApta kare che, e badhA viSayanuM A aMgamAM kathana thayuM che. A pramANe A sUtramAM pUrvokta viSayonuM ane e ja prakAranA anya viSayanuM paNa vistArathI pratipAdana karyuM che. A upAsakadazAsUtramAM saMkhyAta vAcanAo che, saMkhyAta anuga dvAra che, pAva7 saMkhyAta saM grahaNiyo che. aMganI apekSAe te sAtamuM aMga che. temAM eka zrutaskaMdha che, dasa adhyayana che, dasa udezanakALa che ane dasa samudezanakALa che. tenAM padonuM pramANa agiyAra lAkha bAvana hajAra (11pa2000) nuM che. tathA saMkhyAta akSara Adi che. A rIte A aMgamAM caraNa ane karaNanI prarUpaNA thaI che. upAsakadazAstranuM A prakAranuM svarUpa che. sU. 180 Aive aMga annakRtadazAMga svarUpa kAnirUpaNa have sUtrakAra AThamAM aMtakRtadazA nAmanA sUtranuM svarUpa batAve che- zabdArtha-( viM kAdasAmo ?, utha vaI Raa attatazA?-- he bhadanta ! aMtakRtadazAsUtranuM svarUpa kevuM che? uttara--(3yaMtInApu m) uttaRtarANu vastu-aMtakRtadazAmAM (saMtarA) attatAnAM-antakRta muni nAM (jajarADu) nArAja-nagaronuM, (3sNA)vacAnAni-udyAnuM, phAra) ciranidaityonuM, (ii) vanavaghaNA-vanakhaMDonuM, (rAvALo) nAnArAjAonuM, (samAviyA) gavApitara-mAtA, pitAnuM, (noraNa$) samavasaraNAIna--samavasaraNonuM, (pampAyariyA) dharmAcAra-dharmAcAryonuM, (ghavA ) dharmakathA-dhamakathAonuM, (phoravarANiviresaT) - pAriddhivirATa--AlAka ene paralokanI viziSTa RddhiAnuM, (moricA) moracAnA -bhogane parityAganuM,(TdavAso) paDyA - dIkSAonuM,(surizadA) zrutaparihA-zrAdhyayananuM, (toraDhALADuM) tojapAnana-viziSTa tapasyAonuM, (vahuvidyA dimAga) vidhAtinA - mAsikI AdinA bhedathI bAra prakAranI bhikSupratimAonuM varNana karyuM che. tathA (mA) kSamA -kSamA, (avaM) 3 -Aja madutA, (nava) mArvamArdava-madutA, (saMjJayiM sogaM 2) sAhitaM zaucaM -anyanA dravyanuM zrI samavAyAMga sUtra 308 Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2157285 42vAthI utpanna thayesa bhaninatAthI 2hita ',(sattarasavihoyasaMjamo) saptadazavidhazca saMyamaH-pRthvIjaya mA sattara praa2ne| saMyama,(uttamaMca baMbha) uttamaM ca brahma bhaithuna pirati 35 brahmaya, (akiMcaNatA) yinatA, (tavo) ta5, (ciyAo) tyAgaH-mAjamArata vidhi anusAra bhuniyAne mADA2 5. sAvIne hevAM, (samiiguttIoceya) samiti guptayazcaiva-pAMya smitiye| bhane 495 zustiyo, (appamAyajogo) apramAdayoga:--maprabha yoga, (sajjhAyajjhANANa ya uttamANaM dohaMpi) svAdhyAyadhyAnayozca uttamoIyorapi--uttama svAdhyAya mAne yAna, se mannenA (lakkhaNAI) lkssnnaanni-kssnne| ye mayA viSayona 4thana 24 // mA 2rAyu cha. tathA (saMjamuttamaM pattANaM) saMyomottama prAptAnAM-sarva virati mA6i35 uttama sayabhane prApta 42nArA, jiyaparIsahANaM jitaparISahANAm-55DAne tanArA, (muNihiM) munInAM-muniyone (cauvihakammakkhayammi) caturvidhakarmakSaya:-dhAtiyAbhAnA kSaya thatai (jahakevassa labho) yathA kevalasya lAbhaH-vI rIte jJAnanI prApti thAya cha (jattio ya pariyAo) yAvAn paryAyaH-8i qSa sudhA dIkSAparyAya pAjI (jahapAlio) yathA pAlitaH-2 zate temaNe tenu pAna 4yu, (jo jahiMpAovagao) yaH yatra pAdapopagamazca-tathA bhuniyAM pAyopazamana saMthArAne dhA291 zane zrI samavAyAMga sUtra 308 Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (nattiyALi mANi che?ttA) yAyanti mayatAni chepivA-tathA je muni jeTalAM bhakatA (krarmA) nuM anazana dvArA chedana karIne (samarathoLavaLanui) tamonazropavitramuttaH-ajJAna ane malinAtmaka kasamUhathI rahita banIne (caMtagaDo) antataH-antakRta-karmAnA aMta karanAra thayA che ane (movamukhanuttaraMcatto) mokSasulamanuMttamAM 6 prApta:-sarvotkRSTa mekSasukhane pAmyA che, evA saghaLA muniyA ane mahAtiyenuM varNana A agamAM karyuM che. (FC ane ya evAI atthAvityareNaM parUvijjaMti) ete anye ca evamAdayaH arthAH vistareNa pra--te--A rIte A sUtramAM pUrvokata viSayAnu' tathA e prakAranA anya viSa ceAnuM paNa vistArathI varNana karavAmAM AvyuM che. (aMta-narasAnui) antaSkRta vaijJAsu vahu-aMtakRtadazAsUtramAM (pattiA vApaLA) parItA vAcanA:-sakhyAta vAcanAe che,(maMgvejJAzrayubohavArA) sattvayAni anuyogadvAra --isaMkhyAta anuyAga dvAra che, (jJAva saMgvejJAmo saMpradaLIo) yAvata saMkhyAtAH saMgrakhyaHtyAMthI laine sa MkhyAta saMgrahaNiyA che, tyAM sudhInA pada grahaNa karAyAM che. ahIM 'vAva' zabdathI saMkhyAta pratipattiyeA che, sakhyAta veko che, sa khyAta zrlAke che ane saMkhyAta niyuSktiye" e padonA sa graha samajavAnA che (te baM baMdavAN zrI samavAyAMga sUtra 310 Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTTane gaMge) sA vajI maMgArthayA gaSTamamam--aganI apekSAe A tadazA' AThamuM aMga che. (gai suvavadhe) ; zrutamya:-temAM eka zrutaska dha che, (tta aApaLA) TrA adhyayanAni-prathama varganI apekSAe dasa adhyayana che, [aTTaq1] aTavar:ATha varyAM che, [sa,taLAjA] TrAdezanATA:dasa uddezanakALa che, (sasamuddesaLAjA) kuza mamudde nAjA-dasa samudrezanakALa che, A kathana paNa pahelA vanI apekSAe karavAmAM AvyuM che. (saMvegArUM payasahassAiM payaggeNaM paNNattA) saMkhyeyAni padasahasrANi padAgreNa prjnyptaanitemAM padonuM pramANa tevIsa lAkha cAlIsa hajAranuM che. (saMgvejJA athavA) saMlye. yAni akSarALi-sakhyAta akSaro che. (nAya ca dharAvaLA) cAvata yaM caraNa prarUpaLA:-ahI` 'vAvat' zabdathI 'anaMta gama che, ana ta paryAya che, sakhyAta trasa che, anata sthAvaro che, e badhA padArthA jinabhagavAna dvArA kathita che. e badhAM zAzvata-nitya, ta--anitya, nibaddha ane nikAcita che, A aMgamAM temanu N kathana thayu che, prajJApita thayA che, prarUpita thayA che, darzita thayA che, nidarzita thayA che, ane upadarzita thayA che, A badhAM kriyApadonA a AcArAMganuM svarUpanirUpaNa karatI vakhate ApI dIghA che. je mANasa A aMganuM sArI rIte adhyayana kare che te AtmAnA svarUpane samajI zake che, te jJAtA ane vijJAtA banI jAya che. A pramANe A aMgamAM aMtakRtamuniyAnA caraNakaraNanI prarUpaNA karavAmAM AvI che. A pramANenuM a MtakRtadazAMganuM svarUpa che. prasU.1815 TIkA-he bhadanta ! aMta kRtadazAsUtranuM svarUpa kevu` che?uttara-banta-karmAneA athavA temanA phaLa svarUpa saMsAranA jemaNe aMta samaye nAza karyA che, temane AMtakRta kahe che. temanI avasthAnuM pratipAdana karatA vagerga (akSayane) jemAM che te sUtrane aMtakRtadazA sUtra kahe che. athavA antakRtenI vakatavyatA vAta-thI pratibaddha je dasa adhyayanarUpa dazA-grantha paddhatio che, te aMtakRta dazAo che. pahelA varganA dasa adhyayanAne anulakSIne A vyutpatti karI che. e antakRta dazAomAM eTale ke aMtakRtadazA nAmanA A AThamA aMgamAM antakRta muniyAnAM nagarA nu, udyAneAnu zrI samavAyAMga sUtra A tara 311 Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayano upasa hAra karatAM kahe che ke A pramANe A sUtramAM uparokata badhA viSayonuM ane evA ja anya viSayonuM vistArathI varNana karAyuM che. A aMtakRtadazA sUtramAM sa khyAta vAcanAo che, saMkhyAta anuyoga dvAra che, saMkhyAta chake che, saMkhyAta leko che saMkhyAta-niyukitayo che, saMkhyAta saMgrahaNiyo che ane saMkhyAta pratipatti che. aMganI apekSAe te AThamuM aMga che temAM eka zrutaskaMdha che, prathama varganI apekSAe dasa adhyayana che, AThavarga che. dasa udezanakALa che, dasa samudezanakALa che, A kathana prathama vargane anulakSIne karavAmAM AvyuM che. temAM padanuM pramANa tevIsa lAkha cAlIsa hajAra (2340000)nuM che. temAM saMkhyAta akSara koI eka vastumAM cittane ekAgra karavuM tenuM nAma dhyAna che" sarvavirati AdirUpa uttama saMyamayukata, ane parISahAne jItanAra muniyone jJAnAvaraNIya, dazanA varaNIya, mohanIya ane antarAya, e cAra ghAtiyAkarmono kSaya thatA kevI rIte kevaLajJAna prApta thayuM, tathA temaNe keTalAM varSa sudhI dIkSA paryAyanuM pAlana karyuM, tathA je muniye jyAM pAdapapagata-pAdapopagamana saMthAro karIne tathA jeTalA bhakatanuM (kamenuM) anazana dvArA chedana karIne ajJAna tathA malinAtmaka kamasamUhathI rahita thaine antakRta kevalI thayAM che. te badhA viSayenuM tathA antakRta kevalIonuM A aMgamAM varNana che. te sadhaLA annakRta munijana sarvotkRSTa mokSasukhane pAmyAM che. have sUtrakAra cenuM, vanakhaMDanuM, rAjAnu, mAtApitAnuM, samavasaraNanuM, dharmAcAryonuM dharma kathAonuM, Aloka ane paralekanI viziSTa addhinuM bhogaparityAgaMtu, pravajyAnuM, zrAdhyayananuM, viziSTha tapanuM, mAsikI AdinA bhedathI aneka prakAranI pratimAonuM eTale ke bAra prakAranI bhikSupratimAonuM varNana karAyuM che. tathA kSamA, Ava jutA, mArdava-mRdutA, satya sahitazauca-bIjAnA dravyanuM apaharaNa-karavAthI uddabhUta malinatAthI rahita thavuM, pRthvIkAya Adi 17 prakAranA saMyama, maithuna parityAgarUpa utkRSTa brahmacarya, akiMcanatA, tapa, tyAga-Agamokata vidhi pramANe AhArapANI lAvIne muniyone devA, pAMca samiti, traNa gupitaye, tathA apramAdayega, uttama svAdhyAya ane dhyAnamAM lakSaNa, e badhA viSayonuM kathana karyuM che. antamuhUrta sudhI zrI samavAyAMga sUtra 312 Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, anaMtagama che, anaMta paryAye che; asaMkhyAta trasa che, anaMta sthAvara jIve che. ebadhA padArthonu kathana jinezvara bhagavAna dvArA karAyuM che. ane tekhadhA zAzvatanitya; kRta-anitya nibaddha ane nikAcitache; A agamA te AkhyAta thayA che; prajJApita karAyAM che, prarUpita karAyAM che, darzita thayA che, nirdezita thayA che, ane upadarzIita thayA che, A badhAM kriyApadeonA artha AcArAMganuM svarUpa nirUpaNa karatI vakhate ApI dIdhAM che. je jIva A aMganuM sArI rIte adhyayana kare che te AtmAnA svarUpane jANI zake che ane te samasta padArthonA jJAtA tathA vijJAtA thaI jAya che. A rIte A aMgamAM antakRta muniyAnA caraNa ane karaNanI prarUpaNA karavAmAM AvI che. atakRtadazAMgasUtranu AvuM svarUpa che|sU.1815 navale aMga anuttaropapAtikadazAMgake svarUpakAnirUpaNa have sUtrakAra navamAM aMganuM svarUpa batAve che-- zabdArtha (ttani saM anuttarovavAya sAme?)thAtA anuttarovaSatija zA?-he bhadanta! anuttarApapAtika dazAnuM kevuM svarUpa che? uttara-jhaghuttarovavAyAnu La) anuttaropatizAsuvahu-anuttara papAtikadazA sUtramAM anuttarapapAtika muniyAnAM (nADuM) nA-nagaro, (ujjJALADuM) kathAnAni-- udyAne, (jevA) caitpAni-caitya, (vaLasaMDADuM) vanavagA:-vana khAMDA, (rayALo) rAjJAna:-rAjAe, (ammAviyaro) anvAvitau-mAtApitA, (samosaraLAkuM) samavasaIni-samavasaNA, (dhammAriyA) dharmAcAryA:-dharmAcAryo, (KhdAmo) dharmAthA-dhama kathAo, (isro varomaDivisenA) hoya - jo ddhivijJAH-AleAka ane paraleAkanI viziSTa RkriyA, moLaziyA (mona parityAga:-bhAga parityAga, (vavajJAo) madra5A:-trajyA, suva[Ek] zrutaparipraCA:-zrutAdhyayana, (tattvovALAE) tovadhAnani-tapaupadhAna ugratapasyA. (riyAcA) vAyAH-paryAya-(pratravA) dIkSA, (himAo) pratimAH-pratimAe, (saModaLAmo) saMdevanA:-selekhanA, [mattavALavacavALAi]avasAna kahyA zrI samavAyAMga sUtra 313 Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khyAnAni-mA2pANInA, pratyAzyAna, (paaovgmnnaaii)paadpopgmnaani-paa| mAna, 2, (aNuttarovavAo) anuttaropapAta:-manuttara vibhAnamA ma (sukulapaccAyAyA) sukulapratyAyAtAni-tyAMthI 24vIne uttama pugobhI ma. (puNo bohilAbhA) punarvAdhilAbhAH-NthI mayiala frsananI prApti, (aMtakiriyAo) antakriyAzca bhAkSanI prApti, me mA viSayAnu vaena yu cha, (aNuttarovavAiyadasAmu NaM) aNuttaropapAtikadazAsu khalu-sAmanutta5pAti 6in sUtramA (pAmaMgallajagahiyANi) paramAGgalyajagaddhitAnI-tI |naa so. kRSTa meM 114 / 2 tathA ne. bhATa tirI (titthakarasamosaraNAI) tI 2 samavasaraNAni-samavasa2017 (bahuvisesA) bahuvizeSAH-tamanA 34 yAtrIsa farnatizeSAnu--matizayonu ( dehaM vimalasugadhaM) deho vimalasugandhaH-- lagavAnanu zaza2 ni 2 sugandhita anya cha, ( jiNAtisesA ya ) jinAtizeSAzca--mai yAtrIsa atizayonu, ( jiNasIsANaM ceva ) jinaziSyANAM caiva-navanA ziSyAnu', (samaNagaNapavaragaMdhahatthINaM) zramaNa gaNapravaragandhahastinAM-bhAnA samUhanA zre sAthInA samAna, (thirajasANaM) sthirayazasAM-maviyaNa tivANA mana sthi2 sayabhAra (parIsahaseNNariubala zrI samavAyAMga sUtra (314 Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vmadri ) varISaharipuramamAtA-parISaha sainyarUpI aridaLane nAza karanArA,-sarve prakAranA parISahane jItanArA, (taritta caritAmRttAra vivihappagAravittharapasatthaguNasaMjuyANaM ) tapodIptacAritrajJAnasamyaktva sAravividhabAvittaraparAtayttAnA--tathA tapathI dedIpyamAnI cAritra, jJAna ane samyakatvathI zreSTha aneka prakAranA vistRta ane prazaMsanIya uttama kSamAdi sadguNovALA, (anAjamaharirI) nA maharSanA--tathA aNagAra mahaSa, (mAragujA) granarrguviAnA-aNagAranA guNavALA, (uttamavrtvvisitttthnnaannjogjuttaannN ) uttmvrtpovishissttjnyaanyogyuktaanaamtathA zreSTha tapasyA karanArI, viziSTajJAna ane viziSTa mana vacana kAyanA vyApAra rUpa yogathI yukta evA jinaziSya gaNadharonuM paNa (vaja) vargavarNana A aMgamAM karyuM che. (ca) thathA -je prakAranuM (nar) nAdvitaM-jagatanuM hitakAraka hitakAra (mAvo) mAvatI-jina bhagavAnanuM zAsana che, enuM paNa A aMgamAM varNana karavAmAM AvyuM che. (nAriNA rANA ) pAdazA kRddhi vizeSa -tathA anuttare 5pAtika devanI viziSTa addhi kevI che, te paNa temAM batAvyuM che. (vAsuramAnusAdi) revApuramAnuNT -tathA deva, asura, ane zrI samavAyAMga sUtra 315 Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manuSyAnI (parisANaM) pariSadAm pariSada (niNasamIpaM) jinasamIpe-3vI zata lavAnanI pAse tI tI (pAumbhAvAya) prAdurbhAvAzva-se vAtanu 250ii 4295 5 temA 4yu che. (jahaya) yathA ca-340 rIta teyA (jiNavaraM uvAsaMti) jinavaraM upAsate-jAvAnI lata sevA 42 cha (logaguru) lokaguru:-sinA zuru linavara lagavAna ( amaranarAsuragaNANaM jahaya parikahei dhamma) amaranarAsuragaNAnAM yathA ca parikathayati dharmam-52-vaimAni vo, na2-yavati' Adi rAjAo asura-bhavanapati Adi, upalakSaNathI vyaMtara ane tiSI de, meM madhAnI samakSa vI zata pa5i0 mA ne, (soUNa ya tassa bhAsiyaM) zrutvA ca tasya bhASitaM-minendra lAvAnanu apayana samajAna (avasesakamma visayavirattA ) avazeSakarmaviSayaviraktA-mAnA nA kSaya thAyoche sevai manI lapasthiti sabhArata che se lapIna viSayothI vi24 thane (jahA dhammamurAla) yathA dharmamudAraM-34I zete hAra mAne, (bahuvihappagAra) bahuvidha pakAra-maneAranai (tavaM sayamaM cA vi) tapaH saMyamazcApi-15 mane saMyama (anbhuti) abhyupayaMti-- 42 cha, me madhAceM // Anaa 1ena che. (jaha bahaNi vAsANi)yathA bahuni varSANi-gi varSA sudhI(aNucarittA)anu zrI samavAyAMga sUtra 316 Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ carya - zrutayAritra dharmatu sevana urIne ( ArAhiyaNANadaMsaNacaritajogA ) ArAdhitajJAnadarzanacAritrayogAH -- jJAna, darzana, zAstrinuM bhana, vayana ane chAyAthI vyArAdhana uranAza, (jiNavayaNamaNugaya mahiyA) jinavacanamanugatamahitAbinAgama pramANe upadeza denArA, (jiNavarANaM) jinavarAnAM nivaza (hiyayeNa ) hRdayena - ataH rathI (aNuNettA) anunIya - dhyAna dharIne (jeya ye ca-yAM (jahiM ) yatra - bheTalA (jattiyANi) yAvanti - bheTalA (bhattANi) bhaktAni -latonu bhanu (cheyaitA chedayitvA - anazana dvArA chehana urIne (uttamajjhANajogajutto ) uttamadhyAnayogayuktA - aSTa jJAnayogamA sIna thAne aNa dharma pAmIne ( munivarottamA) munivarottamAH - parama zreSTha bhuniyana (jaha ) ne rIte (aNuttaresu) anuttarepu-anuttara vibhAnAmAM (uvavannA) utpannA:- utpanna thayAM che. (tattha tatra - tathA tethe| anuttara vimAnAmA (jaha ) Theva (aNuttaraM ) anuttaraManupama (visayasokkhe ]viSaya saukhyaM devaleounAM sumone (pAvaMti) prApnuvantiprApta hure che, te adhA viSayAnu mA saMgamAM varNana yu che. (tao ya cuyA) tatazca cyutAH - tethe te anuttara vibhAnobhAMthI nyavIne (kameNa ) krameNa - 4mazaH (saMjayA) saMyatA - saMyata thardhane ( jahA ya aMta kiriyaM kAhiMti ) yathA zrI samavAyAMga sUtra 317 Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ca antakriyaM--39I zate bhAkSama ze, te viSayatu sA Anti pratipAna yu cha. ( e e aNNeya ekmAI atthA vitthareNa ) ete anye ca evamAdaya arthAH vistareNa-pUrvAta mayA viSayAnu bhane meM 4t2nI anya viSayAnu 5 vistArathI ma mA 4thana pRthu cha. (aNuttarokvAiyadasAsu NaM ) anuttaropapAtikadazAsu khalu-mA anuta55ifts zAmA (parittA vAyaNA) parItAH vAcanAH sayAta vAyanAso cha, (saMkhejjA aNuogadArA) saMkhyeyAni anuyogadvArANi sabhyAta manu ye|| dvAra cha, (saMkhejAo jAva saMgahaNIo) yAvat saMkhyeyA saMgrahaNyA-yAvat 54thI saMNyAta saDI che, tyAM sudhInAM pahoneo samAveza thayeTI samapAna cha. (se NaM aMgaThThayAe navame aMge) tAH khalu aGgArthatayA navamamaGgam-mAnI apekSAte navabhu ma che. (ege suyakkhaMdhe) ekaH zrutaskandhaH-tamA me zruta. 245 che, (dasa ajjhayaNA) daza adhyayanAni-isa adhyayana cha, (tinnivaggA) trayo vargAH-3 vA cha. (dasauddesanakAlA) dazauddezanakAlA:-isa uddezana ANa cha. (dasasamuddesaNakAlA) dazasamuddezanakAlAH-6sa samuddezana che. (saMkhejjAI payasahassAI payaggeNaM paNNattA) saMkhyeyAni padasahasrANi padA zrI samavAyAMga sUtra 318 Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muLa prajJAni--temAM padonuM pramANa chetALIsa lAkha eMzI hajAranu che. (sattvA: vavani) saMvyeyani kSa-itemAM sakhyAta akSarA che. (jAva caraNakaraNaparUvaNA Aghavijjar3a) yAvata caraNakaraNaprarUpaNAH aakhyaayntetyAMthI laI ne caraNakaraNanI prarUpaNA sudhInA viSayanI prarUpaNA A aMgamAM karI che. ( se taM aNuttarovavAiyadasAo ) etAstA anuttroppaatikdshaaHanuttara papAtikadazoganuM AvuM svarUpa che. Asa. 1825 TIkA---A vi taM anuttarovavAthattAtro ? rUcAti / he bhadanta ! anuttApapAtikadazA sUtranuM svarUpa kevu' che ? uttara--jenA karatAM zreSTha khIjuM kAI paNa janma na heAya evA janmane anuttara upapAta kahe che. jee anuttare papAta pAme che temane anuttarApapAtika kahe che, te anuttarapapAtikAnI avasthAonu vadhuna karanArAM adhyayane je sUtramAM che, te sUtranu nAma anuttara papAtikadazAsUtra' che. A sUtramAM anuttare papAtika muniyAnAM nagaro, ughAnA, caityo, vanakha`DA, rAjA, mAtApitA, samavasaraNa, dharmAcArya, dha kathA, Aleka ane paralAkanI viziSTa RddhiyA, bhAgapariyAga, pratrajyA, zrutAdhyayana, tapaupadhAna, paryA, pratimAe-abhigrahavizeSa, sa'lekhanA, bhakatapratyAkhyAna, pAdapApagamana saMthArA, anuttavimAnAmAM janma, tyAMthI cyavIne uttamakuLeAmAM janma, punaHdhilAbha, ane meAkSanI prApti, e badhA viSayAnu varNana karyu che. A anuttA5pAtikadazAMgasUtramAM tIthaMkarAnA sarvAMtkRSTa maMgaLakArI tathA jagatane mATe hitakArI samavasaraNAnuM ane temanA 34 cAtrIsa jinAtizeSAnu, ati zayeAnu varNana karyuM che. tathA anya matavAdIone parAjita karavAmAM gandhahasti samAna hovAthI zramaNagaNanI aMdara zreSTha manAtA tathA sthira kIrti ane saMyamavALA eTale ke avicaLa kIti ane sthira saMyamavALA, tathAparISaheAnA sainyarUpa aDhaLa para vijaya meLavanArA, tathA tapa vaDe daidIpyamAna thatAM, cAritra, jJAna, ane samyakatvathI zAbhatA, aneka prakAranA vistRta ane prazaMsanIya uttama kSamAdi sadRguNAvALA, tathA aNugAramahI, aNugAranA guNethI cukata, tathA ghaNA UMcA kuLamAM janmelA, tathA zreSTha tapasyA, viziSTajJAna, ane viziSTa mana vacana kAyanA . zrI samavAyAMga sUtra 319 Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyApArarUpa ceAgathI yukata evAM 'LisImA' jinaziSyAnuM--gaNadharanuM varNIna paNa A aMgamAM karyu che. tathA bhagavAnanuM zAsana kevI rIte jagatane mATe hitakAraka che, te bAbata paNa suMdara rIte temAM kahevAmAM AvI che. tathA anuttapapAtika devAnI viziSTa Rddhice kevI che, tenuM paNa temAM varNana karyu che. tathA deva, asura ane manuSyanI pariSadA kevI rIte bhagavAnanI pAse jatI hatI tenuM paNa temAM varNana thayu' che tathA te pariSadA kevI rIte bhagavAnanI sevA bhakita karatI hatI, ane prabhue kevI rIte maravaimAnikadevA, nara-cakravRti Adi manuSya ane asura-bhavanapatidevA, upalakSaNathI vyaMtara ane jyotiSIdevA, e badhAnI samakSa zrutacAritrarUpa dharmanA upadeza dIdhA hate, ane te upadeza sAMbhaLIne kSINuprAyakama vALA manuSyAe virakata thaIne kevI rIte prabhunI samIpe te udAradhama ne dhAraNa karyo hateA, tathA kevI rIte aneka varSoM sudhI aneka prakAranA tapa ane saMyamanuM pAlana karIne ArAdhita jJAna, darzana, cAritrayukata thaIne temaNe jinAnugAmI banIne jinendra dvArA kahevAmA AvelAM vacanene hRdayapUrvaCka anumedana ApIne anazana dvArA keTalAM karmonA kSaya karIne ane samAdhine prApta karIne utkRSTa dhyAnayeAgamAM lIna thaIne paramazreSTha muniyA kevI rIte anuttaravimAnAmAM utpanna thayA che ane tyAM temaNe kevA prakAranA sarvotkRSTa viSayasukha prApta karyo che, e badhA viSayAnuM A aMgamAM kathana karyuM che. tathA te anuttavimAnAmAMthI cyavIne tee kevI rIte kramazaH antakriyAo karaze-eTale ke meAkSamAM jaze, te viSayanuM pratipAdana A aMgamAM karyu che, pUrvokata saghaLA viSayAnuM tathA e prakAranA anya viSayanuM paNa A AgamAM vistArathI varNana karyuM che. A anuttarapapAtika sUtramAM saMkhyAta vAcanAe che, sakhyAta anuyAgadvAra che,... A rIte saMkhyAta saMgrahaNiyeA che, tyAM sudhInAM pado grahaNa thayAM che. ageAnA krama pramANe te navamuM aMga che. temAM eka zrutaska Mdha, dasa uddezanakALa ane dasa samundezanakALa che. temAM padonu pramANa cheMtALIsa lAkha e'sI hajAra [4680000] tuM che. temAM sakhyAta akSareA che, anaMtagama Adi che. A rIte temAM sAdhuenA caraNakaraNanI prarUpaNA karavAmAM AvI che. prasU. 182aa zrI samavAyAMga sUtra 320 Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazave aMga praznavyAkaraNa ke svarUpa kAnirUpaNa have sUtrakAra praznavyAkaraNa nAmanA dasamA aMganuM svarUpa batAve che- zA-(se ki taM paNhAvAgaraNAiM) atha kAni tAni praznavyAkara NAni-De lanta ! prazna0yA425nu 2535 3 cha ? uttara-(paNhAvAgaraNesu Na) praznavyAkaraNeSu khalu-prazna0yA4265 sUtramA (ahuttaraM pasiNasayaM) aSTottaraM praznazatam-the 4 se| bhAI praznI, (aIttaraM apasiNasayaM) aSTottaramapraznazatamye se 218 maprazno, (achattaraM pasiNApasiNasaya) aSTottaraM paznApraznazatambhane se| 18 praznAnAnu 4thana thayu cha, tathA (vijjAisayA) vidyAti. zayAH- stamana, zI4291, vidveSA, syATana mAha 2nAre vidyAtizaya cha tebhanu, (nAgasuvannehiM) nAgasuparNaiH- nAmA2, supANu kumAra tathA yasa mAhinI (saddhi) sArddha- sAtha re (divyAH) divyA:-vAsta4i (saMvAyA) saMvAdA:sapA thayA che thAya cha tetuM (ApavijaMti) AkhyAyante-mA bhAgamA 1ena cha. (paNhAvAgaraNesu NaM) praznavyAkaraNeSu khalu-praznavyA424sUtramA (sasamayaparasamayapaNNavayapatte abuddhavivihatthabhAsAbhAsiyANaM) svasamaya parasamayaprajJApakapratyekabuddhavividhArthabhASAbhASitAnAm--svasiddhAMta bhane 52siddhAMtanA prajJApaka pratyeka buddha vividha arthavALI bhASAo dvArA je praznonuM zrI samavAyAMga sUtra 321 Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratipAdana karyuM che te praznanuM tathA (manathaTUAphavaranagrijhApariya mANavA ) tirAvALo manAnA-prArAvAmApattAnAma-Amarza auSadhI Adi labdhirUpa atizayovALA, jJAnAdika guNothI yukta, ane rANA dikathI virakata evI aneka prakAranI yogyatAvALA AcAryoe je praznonuM kathana karyuM che temanuM (vIrofe) vIramani tathA vIra bhagavAnanA vacana-siddhAMtamA-zAsanamAM thaI gayelA maharSiee (vire) vitare-vistArathI ( rivivibharamAniyA ) vividhavittaramapitAnA---je praznane vividha vistAra pUrvaka samajAvyA che temanuM, tathA (nAdiyALa) nadritAnAjagatanA upakAraka ( dAvAdunikaLavanArUpALuM ) vArtAmuMgvAdyarikSiomAdityavinAma-Adarza - darpaNa, aMguSTha. bAhu, talavAra, marakata Adi maNi, atasI athavA kapAsamAMthI banAvelAM vastro, sUrya, kuDaya-bhitti, zaMkha ane ghaMTa Adi sAthe saMbaMdhita praznanuM vivida-nahAnina-vijJAnannpsinn-vijjaadev ya payogapahANa-guNappa-gAsiyANaM) vividhamahApazna virA - manaHkhannacivataprathA badhAnA tAnA--pUchelA praznonA uttara denArI je vidyA che tene mahApravidyA kahe che. manamAM utpanna zrI samavAyAMga sUtra 322 Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thayelA praznonA uttara denArI vidyAne mana pravidyA kahe che. te banne prakAranI vidyAomAM deve sahAyaka thAya che. ( nyU gumAvanAma-vAFri ) sarvRttadinumAvanA viramagAma-sAdhakanI sAthe te devatAone vividha hetuthI saMvAda thAya che. A mukhya guNa je praznomAM prakAzita thAya che evA praznonuM. tathA labdhi vizeSathI prApta potAnA atizayonA prabhAvathI je praznane mANasane Azcarya cakita karI nAkhe che evA praznonuM-(aruNAykaalsmydmsmtitthkruttmss ) atizayAtItakAla-samayadamazama tIrthottamarA-tathA je prakano anaMtakALa pUrva amadamazALI uttama-ane anya zAstronI apekSAe sarvotkRSTa-jina bhagavAnanI sattA sthApavAmAM kAraNabhUta che. eTale ke jina bhagavAna thayA na hoya te je pranonI utpatti ja zakaya na hatI, (fTaphalAvara) sthiti jarA riLanAmU-A rIte anyathAnu5yattithI atIta kALamAM paNa jina bhagavAnanI sattAnuM je pratipAdana kare che evA praznonuM, (suphriAnakuvAharaNa) ku mAra -tathA sUkSama arthavALuM hovAthI mahA muzkelIthI samajAya evuM ane suravahuM-sUtra bahula hovAthI ghaNI ja muzke. zrI samavAyAMga sUtra 323 Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAthI adhyayana 41 zaya te 2 pravayana tatva cha, (savva-savvannusammayassa) sarvasarvajJasaMmatasya- samasta sazo vaDe mAnya cha ( abuhajaNavibohaNakarassa) abudhajanavibodhakarasya-mane re amudha sone mAtA maneA cha, ( pacakkhayapaccayakarANaM ) prtyksskprtyykraannaaN-tene| pratyakSa mAdha mApana (pahANaM) praznonA- [padhAyAnA (jiNavarappaNIyA ) jinvrmnniitaaHje aneka prakAranA guNa che ane je guNone lIdhe teo zubha ane azubhanuM sUcana mA 42vA 35 lI2 2matha thI mA che (vivihaguNamahatthA) vividhgunnmhaarthaaHte vividha guNayukata artho inavara praNata che,-karipata nathI, evA vividhaguNamahArthanuM (AdhavijjaMti) AkhyAyante mA mamA 4thana yuche ( pahAgaraNesu NaM) praznavyAkaraNeSu khalu mA nvyaa429|| mamA (paritA vAyaNA) parItA. vAcanAH-sadhyAta pAyanAmo che. (saMkhejA aNuogadArA) saMkhyeyAni anuyogadvArANi-yAta anuyAra cha, (jAva saMkhejAo saMgahaNIo) yAvat saMkhyeyAH saMgrahaNyaH-me pramANe yAta saha cha tyAM sudhInA phe| aDae thayA che. (se NaM aMgaThThayAe dasame aMge) sA khalu aMgArthatayA dazamaM aGgammAnI apekSA te zaY 241 2. (ege suyakkhaMdhe) ekaH zrutaskandha:-temA 4 zruta245 cha, (paNayAlosaM uddesaNakAlA) paJca catvAriMzat uddezanakAlAH zrI samavAyAMga sUtra 324 Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pistAlIza uddezanakALa che. ane (vaLayAhImaM samuddesaLAjA) samuddezanakALa paNa pistALIsa che, (saMvegnALiyasayasaAEALi) saMstheyAni tamannaLitemAM bANu' lAkha soLa hajAra pada che, (sarvenA athavA) AOyAni akSarAni saM khyAta akSaro che, (traMgatAgamA) anatA mA anatagama che, (bAva gaLatA pAvA) cAvaanantA cAH-anaMta paryAya vagere che. (a cararana pavaLA Avinnara) ca cArma vaLA:-zrAvyAyante A prakAre A aMgamAM caraNa ane karaNanI prarUpaNA karavAmAM AvI che. (seteM vAra khAvuM) tAni hatAni prAvyArLAni-praznavyAkaraNa sUtranu' AvuM svarUpa che. Asa. 184aa TIkArya - 'se kiM taM paNhAvAgaraNAI ityAdi / .. giNapiTaka rUpa dezamAM aganuM svarUpa jANavAnI IcchAthI sudharmAsvAmI jaMbUsvAmIne pUche che ke he bhadanta ! praznavyAkaraNanuM' svarUpa kevu` che ? uttama-jijJAsAnA viSayabhUta padArtho ahIM' prazna zabdanA vAcyAM che ane temanA javAbarUpe zabdo vyAkaraNa zabdanA vAcyA che. e bannenA saMbaMdhathI A aMganuM nAma praznanyAkaraNa paDayu che. athavA prazna ane vyAkaraNa, e bane je agamAM che te agane praznavyAkaraNa kahe che. A praznavyAkaraNa sUtramAM 108 prazno 108 aprazno ane 108 praznApraznA che. aMguSTha, bAhu vageranA praznabhAvanI sAthe saMbaMdha rAkhatI je maMtravidyA che. temane prazna kahe che. je vidyAe ma'travidhi anusAra japavAmAM Ave te vagara pUchaye ja zubhAzubhanuM kathana kare che, temane aprazna kahe che. tathA vidyAe aMguSTha AdinA praznA ane apraznA, e bannenI sAthe saMbadhita zubhAzubhanuM kathana kare che, temane praznAprazna kahe che. e traNe prakAranI 324 vidyAe che, ane temanu kathana A aMgamAM karyu che. tathA staMbhana, vazIkaraNa, vidveSaNa, uccATana, dirUpa vidyAtizayAnuM, tathA sAdhakonI nAgakumAra, supa kumAra, tathA yakSa AdinI sAthe je vAstavika vAtacIta thAya che ke thai che te badhA viSayAnu zrI samavAyAMga sUtra 325 Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathana A aMgamAM kayu che. have sUtrakAra e ja viSayanuM spaSTIkaraNa kare che--svasiddhAMta ane parasiddhAMtanA prajJApaka je pratyeka yuddha che, te pratyekabuddhoe vividha athavALI bhASAo dvArA je praznAnuM pratipAdana karyuM che te praznAnA, tathA Amaza auSadhI Adi labdhirUpa atizayAvALA, jJAnAdika guNAvALA, ane rAgAdikanA upa- zamavALA, ane e prakAranI aneka ceAgyatAvALA AcAryaIe je praznAnuM kathana karyu che te praznAnA, tathA vIrabhagavAnanAM-vacana-siddhAMtane mAnanArA mahiSa Ae je vistArathI kathana karyu che te praAAnA. tathA jagatanA upakAraka Adeza-daNu, aMguSTha, bAhu, asi-talavAra, marakata Adi maNi, atasI athavA kapAsamAMthI anAvelAM vastro, Aditya-sUryAM, kuDaya-bhitti, zaMkha ane ghaTa Adi sAthe saMbaMdha rAkhatA praznA, tathA pUchAyelA praznAnA javAba devAnI je vidyAe che temane mahAprazna vidyAo kahe che. manamAM uddabhavelA praznanAnA javAba denArI vidyAene manaH praznavidyAe kahe che. e banne prakAranI vidyAemAM devatAe sahAyaka thAya che. sAdhaka (vidyAdhAraka) nI sAthe vividha atha-prayAjananI dRSTie parasparamAM saMvAda thAya che. A mukhya guNa je praznAmAM pragaTa thAya che evA praznanAnA, tathA viziSTa labdhithI utpanna thayela atizaya prabhAvathI je praznanA manuSyAne Azcaya cakita karI nAkhe che evA praznAnA, tathA je praznA ana MtapUrNa kAlavatA samayamAM zamadamazALI, uttamaanya zAstronI apekSAe-sarvotkRSTa-jinezvara bhagavAnanI sattA sthApavAmAM kAraNabhUta che-eTale ke jinezvara bhagavAna thayA na heAta te je praneAnI utpatti ja saMbhavita na hatI. A rIte anyathAnupapattithI atItakALamA je praznA bhagavAnanI sattAnuM pratipAdana kare che evA praznanAM. tathA dudhagama-sUkSma arthAMvALu hAvAthI dhaNI muzkelIthI samajI zakAya tevuM ane duravagAha-sUtrakhaDula heAvAthI atizaya muzkelIthI jenu adhyayana karI zakAya che evuM, samasta sajJo dvArA mAnya ane abudha lokone khAdha dAtA je pravacana tatva che tenA pratyakSa prakheAdhaka evA praznonA-praznavidhAenA je aneka prakAranA guNa che ane je guNAne lIdhe te zubha ane azubha zrI samavAyAMga sUtra 326 Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUcana Adi karavArUpa gaMbhIra arthathI bharapUra che ane je vividhaguNa mahAI jinavara praNIta che--kalpita nathI. evA vividha guNamahAthanuM A aMgamAM kathana thayuM che. A pravyAkaraNa aMgamAM saMkhyAta vAcanAo che, saMkhyAta anuyoga dvAra che, e rIte "saMkhyAta saMgrahaNIo che tyAM sudhInA pade grahaNa thayAM che. aMgenI apekSAe te dasamuM aMga che. temAM eka zrataskaMdha che, mahApraznavighA. ane mana:pravidyA AdinuM pratipAdana karanAra praznonuM vivecana karavAnA hetuthI temAM pistALIsa uddezanakALa che, ane samudrezanakALa paNa pistALIsa che. hAlamAM dasa adhyayana upalabdha hovAthI dasa ja udezanakALa upalabdha che, bAkInA chinnabhinna thaI gayAM che, temAM sa khyAta hajAra-eTale ke anuttarapapAtika sUtra karato bamaNAM- 9216000 ba blAkha sola hajAra pado che. temAM saMkhyAta akSara, anaMtagama, anaMta paryAya Adi che. e anukata pado ane temanA artha AcAraginuM svarUpa nirUpaNa karatI vakhate ApI dIdhAM cheA rIte A aMgamAM caraNa ane karaNanI prarUpaNA thaI che. praznavyAkaraNanuM AvuM svarUpa che. sU. 18rA gyArahave aMga vipAzrutakAnirUpaNa have sUtrakAra vipakakRta nAmanA agiyAramA aMganuM svarUpa darzAve che- TIkAI--( vivANu) aya diM tata vipatana?-vipAka zratanuM kevuM svarUpa che? (vivANuui) vipazute va-A vipAzrutamAM (sukuLa raHTor)mutakutAnAm jaLa-sukRta-puNyarUpa, ane duSkRtapAparUpa karmonA (vivA)vipAka:-vi5 karUpa phaLa(grAghavajJa)mAya - kahevAmAM Avela che, (se tamAro phuTe vo) 3 sanAtaH krividha pagAra-te vipAkarUpa phaLa saMkSiptamAM be prakAranuM batAvyuM che. (kurivAje je zrI samavAyAMga sUtra 327 Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suhavivAge ceva ) duHkhavipAkazcaivasukhavipAka zcaiva--(1) duqiA bhane (2) suvidhA (tattha NaM) tatra khalu-temA (dasaduhavivAgANi) dazaduHkhavipAkA:-du:mavipAnai isa adhyayana cha bhane (dasa suhavivAgANi) daza sukhavipAkA:-isa adhyayana subhavi5 4nAM che. (se kiM taM dahavivAgANi) atha ke te duHkhavipAkAH ? ke mahanta ! te mavipArnu 2135 3 cha ? uttara(duhavivAgesu Na) duHkhavipAkeSu khalu-vi5 ma (duhavivAgANaM NagarAI) duHkhavipAkAnAm nagarANi-paqiA gavana rAmonA naganu (cejhyAI) caityAni-yantarAyatAnu, (vaNasaMDAI) vanaSaNDAH-41mAnu, (rAyANo) rAjAnaH-nAmAtu, (ammApiyaro) ambApitaraH-mAtApitAmanu, (samo. saraNAI) samavasaraNAni-samavasaraNAnu, (dhammAyariyA) dharmAcAryAH-5mAyAyAnu, (dhammakahAo)dharmakathAH- thA-sonu, (nagaragamaNAI) nagaragamanAnigautamatvAmI mikSAne bhATe nasabhA mananu, (saMsArapabaMdhe) saMsAraprabandhaHsaMsAramA vistAranu, (duhaparaMparAA ya) duHkhaparamparAzca-mane humonI 52 parAma mathA (saMsArapabaMdhe duhaparaMparAo ya) saMsAraprabandhe duHkhaparaMparAzca-sopaNAhI bhaan| ma ta pAnI du:||5252maanu (AghavijaMti) AkhyAyante4thana Ayu cha. (se taM duhavivAgANi) te ete duHkhavipAkA:-:maviyAunu zrI samavAyAMga sUtra 328 Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ me pramANenu 2135 che. (se kiM taM suhavivAgAI) atha ke te sukhavipAkA:sumaviyAnu 2135 cha ? uta2-(muhavivAgesu Na) sukhavipAkeSu khalusupa vi54mAM--meTa , suvinai madhyayanamA (suhabivAgANaM nagarAi) sukhavipAkAnAM nagarANi-subhavi (suma) nArAmAna naganu, (ujjhANAiM) udyAnAni-dhAnAnu', (ceiyAI) caityAni-thaityAnu, (vaNasaMDAI) vanaSaNDAH-vanamAnu, (rAyANo) rAjAnaH-20-yAnu, (ammApiyaro) ambA. pitaraH-mAtApitAna', (samosaraNAiM) samavasaraNAni-samavasa25nu,(dhammAyariyA) dharmAcAryAH- yAyAnu, (dhammakahAo) dharmakathA:- yAmAnu, (ihaloiyaparaloiyaiDivisesA) aihalaukikapAralaukikaRddhisizeSAH-mA bhane parasonI viziSTa RddhiyAnu, (bhogaparicAyA) bhogaparityAgAH- parityAganu, (pavvajAo) pravrajyAH-pratyAyo (att) nu, (suyapariggahA) zrutaparigrahAH-zrutAdhyayananu,(tavovahANAI) tapopadhAnAni-viziSTa tapasyA mAnu, (pariyAyA) paryAyAH-paryAyAnu, (paDimAo)pratimAH-pratibhA-yAnu,(saMlehaNAo) saMlekhanA:-manAnu, (bhattapaJcakkhANAI) bhaktapratyAkhyAnAni-matapratyAdhyAnAnu, (pAovagamaNAI) pAdapopagamanAni-pApApamAna sathArAnu, (devalogagamaNA) devalokagamanAni-hevaaiswi utpattinu, (sukulapaJcAyAyA) sukala zrI samavAyAMga sUtra 329 Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyAyAtAni - helo bhAMthI vyavIne sArA guNamAM janmaprAptinu, (punabohilAbhA) punarvodhilAbhaH - ithI me dvinI (nnizAsananI ) prApti bhane ( aMta kiriyAo) antakriyA :- antapriyAnu- mokSaprAptinu (Adhavijati) AkhyAyante -pAna yu che huve sUtrakAra se 4 vAtane vistArathI samanyave che - (duhavivA gesu NaM) duHkhabipAkeSu khalu - duHvidhAnAM adhyayanAmAM (pANAivAya) prANAtipAta - prANiddhisA, (aliyavaraNa) alIkavacana-asatya bhASaNa, (corikaraNa) caurikyakaraNa-yorI uzyAnI hiyA, (paradAramehuNa) paradAramaithuna -ane parastrIsevana, (sasaMgayAe) sasaMgatayA - pApabheobhAM Asahita rAmavAthI (mahatibvakasAyaiMdiyaSpamAya pAvappao ya) mahAtItrakaSAyendriyapramAdapApapayogAzca tathA mahAtIva uSAyeothI indriyAnA viSayAmAM AsakitathI, prANAtipAta AdimAM mana, vacana ane kAyAne sagADavAthI, (asuhajjhavasANasaMciyANaM ) azubhAdhyavasAnaiH saMcitAnAM - azula pariNAmothI ucAlita ( pAcAgANaM kammANaM) pApakAnAM karmANAM - pApabheni (pAva aNubhAgaphala vivAga) pApAnubhAgaphala vipAkA:- pAya nubhAga iviSA azubha rasavALA phaLAdaya thAya che tenuM A aMgamAM varSoMna karyuM che. tathA ( nirayagai - tirikakhajoNi-bahuvivasaNasyaparaMparApakadvANaM ) nirayagati zrI samavAyAMga sUtra 330 Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tiryagyoni bahuvidhavyasana zataparamparAmavaddhAnAm -- naragati bhane tiryathayonibhA ate! prabhAranA hu:jonI se uDo para parAthI uDAyesa lavone ( maNuyate vi AgaghANaM jahA pAvakammaseseNa pAvagA hoti phalavivAgA) manujatve'pi AgatAnAM yathA pApakarmazeSeNa pApakAH bhavanti phalavipAkAH - manuSyalavamAM AvavA chatAM paNa bAkI rahelAM pApakarmanA udayathI kevAM kevAM azubha rasavALAM karmanA udaya thAya che te viSayanuM A sUtramAM varNana karyu che. have sUtrakAra pApadurbhaanaa 3135 viSa yA yA aThAre thAya che me vAtane 'vahavasaNa' hatyAhi yo dvArA samannave che - ( bahavasaNa - viNAsa nAsAkannuDuMguTTakaracaraNa nahaccheghaNa jinbhaccheyaNa - ajaNakaDaggidAha-gayacalaNamalaNa-ullavaNa - mUlalayA laDalaTThi bhaMjaNa- tausI sagatattatelakalakala - ahisiMcaNa kuMbhipAga kaMpaNathira - baMdhaNaveha vajjhakattaNapai bhayakarapallavaNAidAruNANi) vadhavRSaNavinAzanAsAkarNauSThAGguSTa karacaraNanakha cchedana jihvAcchedanAMjanakaTAgnidAha - gajacalanamalanaphAlanolambanaM zUlalatAlakuTayaSTibhaJjanatra pusIkataptatailakalakalAbhiSiJcana - kuMbhipAgakampana sthirabandhanavedhavadhya kartana pratibhayakarakarapradIpanadAruNAni -- ( vaha) vadhaH tasavAra Ahi baDe chena, (vasaNaviNAsa ) vaSaNavinAza:-: -aDakAzeAnA vinAza zrI samavAyAMga sUtra 331 Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (nAsAkannuTuMguTThakaracaraNanahaccheyaNa) nAsA kosstthaanggusstthkrcrnnnkhcchednmnAka, kAna, hoTha, AMgaLIo, hAtha, paga ane nAnuM chedana, tathA jima yaT) nihAranaY-jIbhanuM chedana(gaMgaLa) -tapAvelAM leDhAnA saLiya o dvArA A pheDavAnuM, (kirAra) daktivAdavAMsa AdinAM lAkaDAM khaDakIne anya hatyArAo dvArA jIvatA bALI nAkhavAnuM, (athavajhAmastra) vacanamanahAthInA pagataLe cagadIne zarIranAM aMgaupAMgenA cUrecUrA karI nAkhavAnuM () anaM-zarIrane phADI-cIrI nAkhavAnuM, (3 ) kagvanaM-vRkSanI zAkhAo para bAMdhIne Udha mAthe laTakAvavAnuM, (sU) -zULa (trazuLa) thI () hatA-latAthI-cAbukazrI, (33) DhaTA-vAMsa AdinI nAnI nAnI lAkaDIothI, (TTi) gi -moTA ane ghaNA majabUta daMDAo vaDe burI rIte phaTakAravAnuM, (mana) mannarama-lAThIthI zira phADI nAkhavAnuM, (tArIvAtattera rAjiirSavA ) traphulItarataiyAruMvATAbittivana--ogALelA garama tAMbA ane sIsAno rasa ane garamAgarama telane zarIra para chaMTArava karavAnuM, (kuMbiviN) drumi -kuMjomAM raMdhAvAnu, (saMpaUT) pUna-ThaMDInA vakhate zarIra zrI samavAyAMga sUtra 332 Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para barapha jevA ThaMDA pANInuM siMcana karIne zarIramAM dhujArI utpanna karAvavAnuM, (thirvadha) ridhara vaMdhana-doraDAM athavA sAMkaLo vaDe zarIrane daDha rIte jakaDI devAnuM, ( ) je-bhAlA Adi aNIdAra zastrothI zarIrane vIdhavAnuM, (vannAI) vacchartana-pApInA zarIra paranI cAmaDI utAravAnuM, (vmAra pallava (E) pratimAjIpanna--bIjane bhaya pamADavAne mATe pANI le kenA hAthane vastrothI lapeTIne tenA para telanuM siMcana karIne tene saLagAvavAnuM, (hALAT) tALAna-ityAdi prakAranAM asahya ane (jhaLatvamAna duravALi) anumAna sukana-anupama dArUNa duHkhanuM varNana A sUtramAM karyuM che. vijivida paraMparAguvA ) vividhavvYI[vaddhAH ghaNA prakAranA duHkhaparaMparAthI anubaddha (1TVchag na muracaMti) pApakarmavAda na purajo-pApI jIvo jyAM sadhI azubhakarmonuM pUrepUruM phaLa bhegavI letAM nathI tyAM sudhI temAMthI chUTI zakatAM nathI, teo kevI rIte temAMthI chUTI zake che te sUtrakAra have batAve che-(dhirULiyA che ta) kRti che-ahiMsaka cittavRttirUpa dhairyathI jeo kaTibaddha thayA che tevAM cho tapasyA dvArA (ttara tana vAvi sunnA) zodhana tarara vAramavatti-nikAcita kama sivAyanA pApakarmanuM paNa na karI zake zrI samavAyAMga sUtra 333 Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che have sUtrakAra puNyaprakRtiyAne je sukharUpa ravipAka (phaLa) prApta thAya che te pragaTa kare che-(ghutto 5) kRtatha--duHkhavipAkanA adhyayanA pachInA(dhruvALanu t) muvivAyu vajasukhavipAka nAmanA bIjA zrutaska MdhamAM (maMjJaLi camanutavovALasa) zIyamaniyamaLatovadhAnepu-zIla--cittasamAdhi athavA brahmacarya, sUcama-sAvadha-viratirUpa sattara prakAranA saMyama, abhigrahavizeSarUpa niyama, jhuLa-mULaguNa ane uttaraguNa ane ugra tapasyAnuM ArAdhana, e caNAthI yukata (vruttipannu sAsu) teivu sAdhupu-tapa, saMyamanA ArAdhaka suniyAne (anuvaMvA-catro tijJAma vidyuddhamattALAM). anu pArAcayo tripAlativizuddha avatAnAni--yAyukata cittanA prayAgathI tathA trikALamatithI eTale ke bhUta, bhaviSya ane vartamAnakALamAM supAtra Adine dAna devAnI icchAthI vizuddha Aha rapANI ke je (vastra+gamuddhA N) prayogathI zuddhanirdoSa che, cittunIkSeti--pariNAmaniyimarda) timuni:zreSaNa tIvroiLAnizritamatapa-ane je hita, sukha ane nizreyasanA prakRSTa pariNA mavALI nizcita matithI yukata bhavyajanA, (yamananA)prayatamanasA-trikAlikavizuddha bhAvayukata manathI (%0iLa) mApa-ApIne (ca) thayA je rIte zrI samavAyAMga sUtra 334 Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (nivRttati srophiTAda) vodhiAmaM nivRttanti-kheAdhilAbhane prApta kare che, te viSayanuM kathana karAyuM che. (gar ya) thayA -ane tee kevI rIte (pattIpaiMti) parItAnti-sa Msarane alpa kare che-eTale ke kevI rIte A saMsAra sAgarane jaladI pAra kare che--tenu varNana karyu. che. (saMmattAmiLa) saMsArasAmimaM-A sasAra kevA che? (naranatithinuranamanisTariyaTTa araibhayavisAyasogamicchanta sela saMkarDa) naranarakatiryakU surgmnvipulparivartItimayaviAro niSyAvIsaz----nara, naraka, tiryaMca ane devagatimAM jIvAnu je paribhramaNa thayA kare che e ja A saMsArarUpasAgaramAM vizALa jaLajantuenuM paribhramaNa che. samudramAM meTA meTA pavatA pANInI sapATI nIce DUbelA hAya che, temane lIdhe te ghaNA vikaTa manAya che. e ja pramANe sa'sAramAM ati, bhaya, viSAda, zeAka ane mithyAtva bharelA che, tethI tee ja paryaMta jevAM hAvAthI A sa`sAra paNa vikaTa banele che. (annAsamaMdhayAra) gajJAnatamo dhAruM.jevI rIte samudra gADha aMdhakArathI chavAyelA rahe che, e ja pramANe A saMsAra paNa ajJAnarUpa gADha aMdhakArathI chavAyelA che. (vivalammuduttAra) masuvastAra-kamane kAraNe samudra dustara hoya che. e ja pramANe A saMsAra paNa viSayanI, dhananI ane svajaneAnI AzAtRSNArUpI kamathI dustara zrI samavAyAMga sUtra 335 Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banelo che. () maraghAnA ghumAvavA) rAmarajanasaMmitAvAruM- jarA maraNa ane 84 coryAsI lAkha yoni ja A saMsAra sAgaramAM caMcaLa Avarta (vamaLo) che. rANAvAva caMca) pApAzvArA -kodha, mAna Adi se La kaSAye ja A saMsAra sAgaramAM atizaya bhayaMkara magara grAha Adi samAna che. ( ) anAvilaM-Adi rahita (vAva) anavarazaM-ane anaMta evA saMsArasAgarane a95 karanArA bhayajInuM varNana A aMgamAM che. ( purA 3LavaMta) thathA muLapu gAyu. nivariteo kevI rIte devanimAM vaimAnika denA AyuSyano baMdha bAMdhe che, ane (nada ) vaghA -kevI rIte (3ovADuM) 3nupamani-utkRSTa (suragaNavimANasokkhANi aNubhavaMti) suragaNabimAnasaukhyAni anubhvNtisuragaNa vimAnanuM sukha bhogave che, ane (to 5) tata-tyAMthI suragaNa vimAnonuM sukha bhogavyA pachI (deva) A tiryaMga loka mAM je rIte ( na vAvA) nAstrokamAtAnAMmanuSyabhavamAM janma laIne je rIte lagAvapuSaomrAvanArU lajajmaAroggAbuddhimehAvisesA) AyurvapurvarNarUpajAtikulajanmArogyabuddhime dhArijA-AyuSya, zarIra, varNa, zArIrika saudarya, uttama jAti, uttamakuLa uttamajanma, Arogya, autpattikI Adi buddhi, apUrvakRtagrahaNa karavAnI zakitarUpa zrI samavAyAMga sUtra Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ medhA, e badhI bAbatamAM anya loko karatAM viziSTatA prApta kare che, e badhI vAtanuM A aMgamAM kathana thayuM che. (nittajJAnayAdhAdhavimAnaddhiAra samudayavisesA) mitrjnsvjndhndhaanyvibhvsmRddhisaarsmudyvishessaaHtathA temanA mitro, pitA, kAkA Adi svajana, dhanadhAnyarUpa vaibhava, antapura koza, keSThAgAra bala-sainya, vAhana Adi prakAranI samRddhi e badhuM viziSTa prakAranuM hoya che. temanI pAse vividha maNi, ratna AdinA Dhagale DhagalA hoya che. (javida kAmamomavA-vavidhAna mokUvAnAM-tathA aneka prakAranA kAmothI prApta thatA viziSTa prakAranAM (vA) sauzAnAmU-sukho temane prApta thayA kare che. (kurivAraNu) muvighoSa-utkRSTa sukhavipAka darzAvanAra adhyayanamAM A samasta viSaya spaSTa karAyela che. (mAvavA) bhagavAna (nagevi) jinena-jinendra prabhue (mAlavA) mAtA-A vipAka kahela che, (3gvAyA TRI ) >>nuparatawAnavaddhA-avicchinna (akhaMDa) paraMparAthI anubaddha thayela (gakumAdi gmA -(mA) kramAnAM zumAnAM jaiva vALAazubha ane zubha karmonA (vaghuviravivATI) varuvidhA viI -vividha prakAranA vipAka-zubhAzubha karmanA phaLa ke je (saMvethA ) saMveT - saMveganA kAraNarUpa che temanuM (vivALAmughami) vivAthate A vipAkakRtamAM zrI samavAyAMga sUtra 339 Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AghavijaMti) AkhyAyante-4thana 4yu che. pdde| zrutamA azubha bhni| ane bhI zruta24 mAM zubha nA viyA sUtrAre matAnyo cha. (anne bi evamAiyA bahavihAvitthareNaM atthaparUvaNA Aghavijati) anye'pi evamAdikAbahuvidhA vistareNa arthaprarUpaNA AkhyAyante-mA 2nA oilon vey aneka vividha prakAranA viSayanuM A vipAkasUtramAM vistArapUrvaka kathana karyuM che. (vivAgasuyassa NaM parittA vAyaNA) vipAka zrutasya khalu parItAH vAcanA:nyA vizrutanI sadhyAta vAyanAyo che, (saMkhejA aNubhogadArA) saMkhyeyAni anuyogadvArANi-sa cyAta manuyAgadvAra cha, (jAva saMkhejjAo saMgahaNIo) yAvat saMkhyeyAH saMgrahaNyaH-me zate 'sacyAta sAmI ' tyAM sudhiin| pahI samaya sevA. (se gaM aMgaTTayAe ekkArasame aMge) sa khalu aGgArthatayA ekAdazamaGgam-bhagAnI apekSA te maniyArabhu ma che. (vIsaM ajjhayaNA) viMzatiradhyayanAni-temA vIsa mdhyyne| cha, (vIsa uddesaNakAlA) viMzatiruddezanakAlA:-vIsa 7dezana cha, bhane (vIsaM sasuddesaNakAlA) vAsa samuddezana (saMkhejAiM payasayasahassAI payaggeNaM paNNattAi) saMkhyeyAni padazatasahasrANi padAgreNa prajJaptAni-tamA saMjyAta 12-OM 42 / thAryAsI dAsa matrIsa 12 zrI samavAyAMga sUtra 338 Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pada che, tathA (saMjJADuM mArADuM) saMpAri akSarasiMkhyAta akSare che, (1LatA ) anannA nAnA-anaMta gama che, (4tA ugavA nava) anannA vA vAvava-anaMta paryAya vagere che (gvuM cAra davA vAghavajIvaM vAvALaupaIT: gAthA te-e rIte A aMgamAM caraNa ane karaNanI prarUpaNa thaI che ( 7 vivAnagg)tatatva viSAkRta-e ja vipAkakRtanuM svarUpa cheusU.183 TIkAtha-"re taM virAsudaM ?" tyAra agiyAramAM aMganuM svarUpa jANavAnI IcchAthI ziSya pUche che, "he bhadanta ! vipAkamRtanuM kevuM svarUpa che ? uttara-zubha ane azubhakarmone je vipAka (phaLa) hoya che tenuM nAma "vipAka che. te vipAkanuM A aMgamAM pratipAdana thayuM che tethI tenuM nAma "vipAkamRta" paDayuM che. A vipAkasUtramAM zubha-puNyarUpa ane azubhapAparUpa karmonA vipAkarUpa phaLa darzAvela che. te vipAkarUpa kuLanA mukhya be prakAra che-(1) duHkhavipAka ane (2) sukhavipAka temAM duHkhavipAkanuM pratipAdana karanArA dasa adhyayane che ane sukhavipAkanuM pratipAdana karanArA paNa dasa adhyayo che. have duHkhavipAkanuM svarUpa jANavAne mATe ziSya pUche che "he bhadanta ! te duHkhavipAkanuM svarUpa kevuM che?" uttara-duHkhavipAkavALAM adhyayanamAM duHkhavipAka jogavanArAonAM nagaranuM, udyAnanuM, cityanuM, vanakhaMDenuM, rAjAonuM, mAtApitAnuM, samavasaraNanuM, dharmAcAryonuM, dharmakathAonuM, bhagavAna gautamanuM gocarIne mATe nagaramAM praveza karavAnuM, ane saMsAra prabaMdhanuM eTale ke saMsAranA prakRSTa baMdhamAM bhegavavI paDatI duHkhaparaMparAonuM varNana karyuM che. sukhavipAkanuM kevuM svarUpa che? utara-sukhavipAkavALAM adhyayanamAM sukhavipAka bhegavanArAM nagaronuM, udyAnonuM, cityanuM, vanakhaMDana, rAjAonuM, mAtApitAnuM, samavasaraNanuM, dharmAcAryonuM, dharmakathAonuM, Aloka ane paralekanI viziSTAddhinuM, bhogaparityAganuM, dIkSAnuM, zrAdhyayananuM, viziSTa tapasyAonuM, paryAnuM, pratimAonuM, saMllekhanAnuM, bhakatapratyAkhyAnanuM, pAdapapaga mana saMthArAnuM, devalokamAM utpattinuM, tyAMthI cavIne uttama kuLamAM janma levAnuM, pharIthI bedhilAbhanuM ane antakiyAnuM-mokSa prAptinuM varNana karyuM che. have sUtrakAra e ja vAtane vistArapUrvaka samajAve che-duHkhavipAkamAM e vAta batAvavAmAM AvI che ke prANAtipAta-prANahiMsA, asatya vacana, corI, parastrIgamana, zrI samavAyAMga sUtra 339 Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vagere pApakarmomAM Asakata thavAthI, tathA lAMbA kALa sudhI AtmAmAM rahelA atizaya tIvra krodha, mAna, mAyA. lebha, Adi kaSAyathI tathA IndriyanI pramatta dazAthI viSayavilAsamAM lIna rahevAthI, tathA prANAtipAta Adi pApamAM mana, vacana, ane kAyAnI pravRttithI, azubha AmapariNAmathI upArjita pApakarmone pApAnubhAga phalavipAka-phalodaya azubha rasavALo hoya che. tathA narakagati ane tiryaMcagatimAM aneka prakAranA duonI paraMparAthI jakaDAyelA chane manuSyabhava maLyA pachI paNa bAkInAM pApakarmonA udayathI ke ke azubhasavALe karmodaya thAya che te batAvyuM che. have sUtrakAra pApakarmonA phalarUpa vipAka ke heya che te vAta "vAva " Adi pada dvArA batAve che-khaDaga Adi dvArA chedana, aMDakozone vinAza, nAka, kAna, hoTha, AMgaLAM, hAtha, paga ane nakhanuM chedana, jibha kApI nAkhavAnuM, tapAvelA saLiyA dvArA AMkha phaDavAnuM, vAMsa AdinAM lAkaDAthI DhAMkI daIne anya hatyArAo dvArA jIvatA saLagAvI nAMkhavAnuM, hAthInA paga taLe kacarIne aMga upAMganA cUrecUre karAvavAnuM, zarIrane vidAravAnuM, vRkSanI zAkhAo para laTakAvavAnuM zUla-eka prakAranA zastrathI tathA latA-cAbuka-thI, vAMsa AdinI pAtaLI seTIo dvArA tathA ghaNA majabUta daMDAo dvArA bUrI rIte mAra khAvAnuM, ogALelA tAbA ane sIsAne rasa tathA ukALelA garamAgarama telane zarIra para chAMTavAnuM, kuMbhIpAka nAmanA pAtramAM raMdhAvAnuM, ThaMDInA vakhate zarIra para barapha jevAM ThaMDA pANInA siMcananu, doraDAM athavA sAkaLa vaDe zarIrane jakaDIne bAMdhI devAnuM, bhAlA Adi zastro vaDe zarIrane vIMdhavAnuM, pApInA zarIranI jIvatA cAmaDI ukhADavAnuM, pagathArapIvA" ane bIjAne bhaya pamADavAne mATe pApIjanonA hAtha vastrothI lapeTIne tenA para ghAtela chAMTIne temane bALavAnuM, vagere prakAranA asahya ane anupama duHkhe bhegavavArUpa phala-vipAka A aMgamAM varNavyo che. pracura ane anekavidha evI duHkha paraMparAthI jakaDAyele jIva pAparUpa karmavallImAMthI chUTI zakato nathI, eTale ke aneka prakAranI ane atizaya dukhazreNine anubhava karavA chatA paNa te pApI jIva te azubhakarmonuM pUrepUruM phaLa bhogavyA pahelAM temAMthI chuTakAro meLavI zakatA nathI. sUtrakAre e ja vAta "yattArUci jovo A pade dvArA darzAvI che. eTale ke jayAM sudhI jIva karmanuM pUrepUruM phaLa bhogavI lete nathI tyAM sudhI te jIvane karmomAMthI chuTakAro thatuM nathI. vacce ja karmanA phaLathI mukta thavAne je kaMI paNa upAya hoya te te phakata tapa ja che-sUtrakAre e ja viSayane A sUtrAMza dvArA pragaTa karyo che--teo kahe che ke ahiMsaka cittavRttirUpa dhairyathI kaTibaddha thayela vyakita tapasyA dvArA nikAcita karma sivAyanA zrI samavAyAMga sUtra 340 Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApakarmonu zeAdhana karI zake che. eTale ke ghAra tapathI kaDhInamAM kaThIna pApakarmonu temanu phaLa bheAgavyA SinA vinAza thaI jAya che. have sUtrakAra puNyaprakRtiyAnA je sukharUpa vipAka hoya che te batAve che--te kahe che ke 'tte' duHkhavipAka nAmanA zrutaska Mdha pachI sukhavipAka nAmanA je bIjo zrutaskaMdha che temAM e vAta batAvavAmAM AvI che ke--cittasamAdhirUpa athavA brahmacarya rUpa zIlathI yukata, sAvaviratirUpa 17 sattara prakAranA saMcamanuM ArAdhana karanArA, abhigraha vizeSarUpa niyameAnA dhAraka, mUlaguNa ane uttaraguNAthI yukata, gheAra tapasvI, suvihita-zAsrAkata vidhi pramANe kriyAsudhaka ratnatrayadhArI muniyAne mATe-je bhavyajana dayAyukata cittavRttithI, tathA traNe kALe supAtrane dAna devonI vRttithI vizuddha evA AhArapANI -ke je prayAga zuddha che eTale ke dAtAnA dAnanI dRSTie sakalAza SAdoSathI rahita che ane grahaNa karanAra pAtra dvArA levAnI dRSTie udgama Adi doSathI rahita che, paricitta samAdhijanaka heAvAthI hitarUpa, AnaMdadAyaka hAvAthI sukharUpa ane 52parAthI meAkSa kalyANujanaka hAvAthI niHzreyasarUpa evA tIvra-prakRSTa pariNAmathI yukata thayela nizcita matithI zaiAbhita thaine bhUta, bhaviSya ane vartamAnakAlika vizuddha bhAvathI yukata mana sahita arpaNa karIne je rIte edhilAbha prApta kare che, te viSayanuM kathana karyu. che eTale ke uparakata guNavALA munijanene zuddhabhAve doSa rahita AhArapANI vaheArAvIne dhilAbha prApta karanArA bhavyajanAnuM temAM vana ka" che. tathA A anAdi anaMta saMsArasAgarane kevI rIte alpa kare che te temAM kahyuM che. A saMsArasAgara keve che te khAkhata sUtrakAre A dvitIyAnta pado dvArA spaSTa karI de-sAgaramAM jaLajaM tuonA saMcAra thAya che. tyAre jIvAnu` manuSya, ti"ca, deva ane narakagatimAM je paribhramaNa thatuM rahe che eja A saMsArarUpI sAgaramAM jalajantuonA paribhramaNa jevuM che. samudramAM me!TA meATA patA DUbelA heAvAthI te vikaTa-dustara lAge che. eja pramANe sasAra arati, bhaya, vizAda, zAka ane mithyAtvathI bharelA che. eja pavatA jevAM che ane temanA vaDe A saMsAra paNa vikaTa banyA che samudra gADha aMdhakArathI chavAyelA rahe che e ja pramANe saMsAra paNa ajJAnarUpI gADha aMdhakArathI vyApta che. kAdavane kAraNe samudra dustara bane che, e ja pramANe A saMsAra paNa viSayanI, dhananI, ane svajeneAnI AzA-tRSNArUpI kAdavathI yukata hovAne lIdhe dustara bane che. A saMsAra sAgaramAM jarA, maraNa ane 84 cArvIsI lAkha ceAnice ja Avatta(vamaLA) che. krodha, mAna Adi 16 kaSAyA ja zrI samavAyAMga sUtra 341 Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A sasAra sAgaramAM magara, grAha AdinA jevA che. vaLI te aMgamAM e paNa batAvyu che ke te bhavyajIvA kevI rIte devAyuvaimAnika devAnA AyuSyanA adha bAMdhe che, tyAM suragaNu vimAnAmAM kevAM kevAM anupama sukha bhogave che, ane kAlAntare tyAMthI cavIne A tiya gleAkamAM manuSya bhava pAmIne kevA prakAranuM AyuSya, zarIra. varNa rUpa-zArIrika saudaya, uttamajAti, uttamakuLa, uttamajanma, Arogya, autsatyAdika buddhi, apUrva zrutagrahaNa karavAnI zaktirUpa, medhAe badhI bAbatAmAM anya leAkeA karatA teo viziSTatA prApta kare che. tathA temanA mitrA, pitA, kAkA Adi svajana, dhana dhAnyarUpa vaibhava, pura, antaHpura, kAza, koThAra, khala-sainya vAhana AdirUpa samRddhi e badhuM viziSTa prakAranuM heAya che. vividha maNi, ratna AdinA te Dhagale DhagalA temanI pAse hAya che tathA aneka prakAranA kAma bheAge! sAthe saMbaMdha rAkhatAM viziSTa prakAranAM sukha temane maLe che. uparokta badhA viSayAnu varNana utkRSTa sukhavipAka darzAvanArAM adhyayaneAmAM ka" che. A rIte bhagavAna jinendra deve avicchinna para parAthI anubaddha thayela zubha ane azubha karmanA vividha vipAka ke je saMveganA kAraNarUpa che, tenuM A vipAkazrutamAM kathana karyuM che. pahelA zrutaskaMdhamAM azubha karmane ane bIjA zrutaskaMdhamAM zubha kamermAne vipAka sUtrakAre batAnyeA che. A prakAranA vividha prakAranA khInna viSayAnuM paNa A vipAkasUtramAM vistArathI kathana kayu` che. A vipAkazrunamAM sa MkhyAta vAcanAo che, sa`khyAta anuyAga dvAra che ane saMgrahaNIe vage2e paNa sakhyAta che, ageAnI apekSAe vipAkasUtra agiyAramuM aMga che, temAM vIsa adhyayana, vIsa uddezanakALa ane vIsa samudrezanakALa che. temA sa`khyAta hajAra-18432000 eka karADa ceArAsI lAkha khatrIsa hajAra pado che. temAM sakhyAta akSara che, anata gama che ane anaMta paryAyeA vagere che. A rIteA aMgamAM caraNa ane karaNanI prarUpaNA karI che. vipAkazrutanuM AvuM svarUpa che sU 183 zrI samavAyAMga sUtra 342 Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgAdi gyAraha aMgo ke paThasaMkhyA darzaka koSTaka e agAnI padasa`khyAnA kArDI 18000 arADa hAra 36000 trIsa hajAra ,, 72000 e tera hajAra 29 144000 eka lAkha cuMmALIsa hajAra 288000 e lAkha aThayAsI hajAra 576000 pAMca lAkha cheAMtera hajAra (1) AcArAMgamAM (2) sUtrakRtAMgamAM (3) sthAnAMgamAM (4) (5) (6) samavAyAMgamAM bhagavatIsUtramAM jJAtAdhama kathAMgamAM (7) upAsaka dazAMgamAM (8) antakRta dazAMgamAM (9) anuttare papAtikaRRthAMgamAM (10) prazna vyAkaraNamAM (11) vipAka zvetAMgamAM zrI samavAyAMga sUtra pada 36846000 traNa karoDa aDasaTha lAkha cheMtALIsa hajAra kula pade. 99 "" "" 77 1152000 agIyAra lAkha bAvana hajAra 2304000 tevIsa lAkha cAra hajAra 4608000 chetAlIsa lAkha ATha hajAra 9216000 khANuM lAkha seALa hajAra 18432000 eka karoDa cArAsI lAkha khatrIsa hajAra,, ,, ,' d. "" 27 343 Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bArahave aMgadraSTivAdake svarUpa kAnirUpaNa have sUtrakAra pravacana puruSanuM daSTivAda nAmanuM je bAraNuM aMga che tenuM varNana kare che zabdArtha liMtaM vidivA), Do dRSTivAtA-he bhadanta ! daSTi vAdanuM svarUpa kevuM che? (divAra )daSTivA -he ziSya ! daSTivAdamAM samasta manuM athavA samasta nayarUpa draSTinuM jemAM kathana karyuM che evA bAramAM aMgamAM (sAmAvAvA mAghavAga) sarvasAvAra paUI bAda te--jIvAdika samasta padArthonI athavA dharmAstikAya AdinI prarUpaNa karavAmAM AvI che. ( samAro paMcavi gur) 3 samAnataH vidha; prajJA te daSTivAda saMkSiptamAM pAMca prakArane kahela che. (tarA) saghaLA-te pAMca prakAra nIce pramANe che-(jimna punANuM karAzaM gaNono triA) () nirNa, (2) sUtraka, (3)dUrvata, (4) anuvAna, () jUjhiTa (re di te varija) thatA sArmahe bhadanta! dRSTivAdanA parikama nAmanA pahelA bhedanuM svarUpa kevuM che? (rije sAvi vaLa) ghariyA sattAdhuM ajJAtama-sUtra dine grahaNa karavAnI yogyatA prApta karavI tenuM nAma parikarma che. te parikamanA heturUpa hevAthI zAstranuM nAma paNa parikarma thaI gayuM che. te parikamanA sAta prakAra che (ta gadA) tathA- te sAta prakAra A pramANe che-(krizipa parivA) (2) sidga zreNinuM parikama (purU pAme) (2) manuSya zreNinuM parikarma, (puroLiyA parikrame pRSThazreNinuM parikama (pALiyArija) avagAhana zreNinuM parikama 33nA raLiyA parijane ) upasaMpadya zreNinuM parikarma, (THdattejita rakhe viprajahazreNinuM parikama ane ( gumAvuLiyA parijhaLe) (7) cuta cuta zreNinuM parikama, (se urja saM siddhazivArikA) gaLa hiM tat nidrA he bhadanta! siddhazreNinA parikamanuM svarUpa kevuM che? he ziSya! (sidbhanipat vAdavid go ) fC jivA para tuTuMvirSa pajJanamU-siddha zreNikA parikama cauda prakAranuM che. (raMga) tathAte prakAro A pramANe che-AnA vAvALa) nAvAghAni[1] mAtRkApada, (2) givyA- pAni-ekArthika pado, [3] ( TdavaghAji) vg pAna-pAdauSTha pada, (4) (IRTyA) sArA zrI samavAyAMga sUtra 344 Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padAni - AkAza paDa, (5) ( ke ubhUyaM) ketubhUtaM tubhUta, (6) (rAsibaddha) rAzibaddhaM - rAziddha, (7) (ega guNaM) ekaguNaM-bhegu, (8) (duguNaM) dviguNaMdviguSyu, (9) (tiguNaM) triguNaM triguNu, (10) (keubhUyaM) ketubhUta-hetubhUta, (11) (Diggaho) pratigraha: - pratizraGa, (12) (saMsAra paDiggaho ) saMsArapratigrahaH-saMsAra pratithaGa, (13) (naMdAvattaM) nandAvartta - nahAvata, ane (14) (siddhabaddha) siddhabaddha-siddha, (setaM siddhaseNiyAparikamme ) tadetat siddhazre NikA parikarma se yaha siddhazreNi parinA aAra che. (se kiM taM maNussa seNiyA - parikamme ?) atha kiM tat manuSyazreNikA parikarma-helahanta ! manuSya zreAi pari 235 che ? uttara - ( maNussaseNiyA parikamme - caudasa vihe paNNatte) manuSya zreNikA parikarma caturdazavidhaM prajJaptaM manuSyazreSi durmanA yauha aAra che. (taMjahA) tadyathA - te aare| yA pramANe che - ( tAI ceva mApayANi jAvanaMdAvattaM) te bhAtRmpathI bahane nahAvartta sudhI 13 tera prAra che. tathA ( maNussabaddhaM ) manuSyabaddhaM manuSyamadve nAmano teno yo bho prAra ( se taM maNusa seNiyAparikamme ) tadetat manuSyazreNikAparikarma -- rIte manuSyazreNikA patikanA e 14 cauda prakAra che. ( aba. sesAI parikammAI puTThAiyAI ekArasavihAI paNNattAI ) avazeSANi che. A zrI samavAyAMga sUtra 345 Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ variSThoLi pRSTAAini pRSThAvidhAni yajJajJAni--khAkInA (1) pRSThazreNikA parika, (2) avagAhanAzraNikA parikarma, (3) upasavazreNikA parikama (4) viprajahuraskRNikA parika, ane (5) cyutAcyutAzreNikA parikarmI, e pAMcenA mAtukApa'thI laIne 'pratigraha' sudhInA agiyAra agiyAra bheda che. (AyAsavajimnAra) tyetAni sattavRttiyA~ni-A pramANe siddhazreNikAthIlaIne zrutAzruta sudhInA sAta parikama che. temAMnA (cha sattAmarUthA) SavasAyiAni cha parika` janasiddhAtane mAnya che, (satta AnIviyA) sasa gAjhIviSThAnisAta paki AjIvikAne mAnya che, (che cakInAphe) patu yiAni cha parika` cAra nayavALAM che, je jainasiddhAMtane mAnya che, (sara teAniyADuM) A,zikSAni-sAta parikama trarAzine mAnya che. (yAneya) meva A prakAre (saputhyAvAM sAmmiA tenI mayaMtItimavADuM) pUrvAparanI saMkalanAthI te sAta parikama airAzika thaI jAya che. (maiM tuM nimmArUM ) tAnyetAni mini-A rIte parikanuM varNana pUrU thayuM. sapta have STivAdanA bheda viSe ziSya pUche che-he bhadanta ! (aktti tuM muttApha) atha jAni tAni sUtrALa-sUtra nAmanA khIjA bhedanu svarUpa kevu` che ? uttara zrI samavAyAMga sUtra 346 Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (suttAa) mUtrAni-saghaLAM drabyAnI, samasta paryAyeAnI, ane samastanayAnI sUcanA karanAra hovAthI temane sUtra kahe che te sUtra(DhAnI avaMtItimavavAyAya) aSTAzItiH bhavanti iti AkhyAtAni - -88 aDAsI prakAranAM kahela che. (tuM gaddA) tathA-te prakAro A pramANe che-(1) (3jII) RjIka, (2) (LiyA (i) paribhratApariNata, (3) (durmaLiyaM) bahubhagika, (4) (vivazvaE) viprayika, (5) (anaMtara) anaMtara, (6) (vasamAU) parasparasamAna, (7) (saMnaa) sayUtha, (8) (#mintra) sabhinna, (9) (gaddAdyayaM) yathAtyAga athavA (madbhuvvAyaM) yathAvAda, (10) (norvAsthaya) sauvastika, (11) (ghaMTa) ghaMTa, (12) (naMDhAvatta) naMdAvartI, (13) (catturuM) khaDula, (14) (puTTApuz) pRSTapRSTa, (15) (viyAvartta) vyAvatta, (16) (rvapUrva) evabhUta (17) (TumAvartta) dvikAvatta, (18) (rUttamAzui) vatta'mAneApAda, [19] (samiraz) samabhirUDha, (savaeNgomatlR) satAbhadra, (21) (TmaM) pramANu, [22](duSkAz) duSpatigraha (cathA yAvIma munnAnuM) e 22 bAvIsa sUtra(samathamuttIvArI)vasamayasUtraparipATavA-vasamaya sUtra paripArTathI eTale ke jisiddhAMtAnusAra(jhinnacheyaLacADuM) chinnacchedananayaka che, (zevArUM vAvIsa suttAE) e ja khAvIsa sUtra (mAnIviyavruttaviAdI) zrI samavAyAMga sUtra 347 Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anusAra AjIvika sUtra paripATyA - bhavisUtra paripATI anusAra (acchiNa cheyaNaiyAI) acchinnacchedanayikAni - chinnachehanayi che, ( iccepAI bAbIsaM sutAI) ityetAni dvAviMzatiH sUtrANi - tathA me jAvIsa sUtra (terAsiya suttaparivADIe) trairAzika sUtra paripATyA trairAzisUtra paripATI (tikaNaiyAI ) trikanayikAni-trinavi che ( icyAI bAvIsaM sutAI) ityetAni dvAviMzatiH sUtrANi tathA te mAbIsa sUtra ( sasamayasuttaparivADIe) svasamayasUtra paripATyA - bhinasiddhAnta paripATI anusAra ( caukkaNaiyAI) catuSkanayikAni-saMgraha, vyavahAra, RnusUtra ramane zabda me yAra nayovANAM hai. ( evAmeva) evameva - uparokta are (sapuccAvareNaM) sapUrvApareNa - pUrvAparane legA uravAthI ( aTThAsI isuttAiM bhavatItimakkhAyAI) aSTAzItiH sUtrANi bhavanti iti AkhyAtAni -88 adhyAsI leha yaha laya che ma aDesa che. (a a guz) araanfa ganfo-vag' G4 2934 9. ( se kiM taM puNvagayaM) atha kiM tat pUrvagataM ? - ve dRSTivAhanotrIne pUrvagata nAmanA je bheda che tenuM svarUpa jANavAne mATe ziSya pUche che-he bhadanta ! pUrvAMgatnuN sva35 devu che ? uttara- (puvvagayaM caudasavihaM paNNattaM) pUrvagataM caturdazavidhaM prajJaptam - pUrvagatanA yaha akSara che bheTate haiM dRSTivAhanA trIna lehanA 14 pUrva che. zrI samavAyAMga sUtra 348 Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ () tAyA-te A pramANe che-(@Avapurva) utpAdapUrva temAM samasta dravya ane paryAnI utpAda bhAvanI apekSAe prarUpaNa karavAmAM AvI che. | ( ) -temAM samasta dravya, paryAya ane jIvavizeSonAM parimANanuM varNana karyuM che. varji) vI-temAM karmahita tathA karmasahita chanI ane ajInI zaktinuM varNana che. (garithatithagvAvaMtanAta kavATuM-temAM je je vastu lokamAM je rIte vidyamAna che athavA je prakAre avidyamAna che, tenuM kathana thayuM che. (nAkhavA) jJAnapravAhaMtemAM matijJAna Adi pAMca jJAnenI prarUpaNA karI che. ( gvA) rAmavATuM-temAM satya- saMyama athavA satyavaca nanuM temanA bheda tanA pratipakSI sahita varNana karyuM che. (AthagvAvaM) mAtAjavADuM-temAM nAyasiddhAMtanI apekSAe AtmAnuM aneka prakArathI varNana karyuM che. (4wghavAya) rAkhavATuM-temAM jJAnAvaraNIya Adi ATha prakAranAM karmonuM, prakRti, sthiti, anubhAga, ane pradezabaMdha e cAra bhede ane temanA bIjA bhedaprabhedanI apekSAe varNana karyuM che. (Tgra vAghavANaM) arayAda navA-temAM samasta pratyAkhyAnonuM svarUpa varNavyuM che. vijJAnuvA) vidyAnuvA-temAM vidyA nA aneka atizayonuM varNana karyuM che. (yacaMnnapurva) avaya-temAM e zrI samavAyAMga sUtra 349 Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya samajAvyo che ke jJAna, tapa ane saMyamayoga, e zubhaphaLavALA che paNa maprazasta prabhAha mAhi mazuma cha, (pAgAupurva) prANAyupUrva-temA mAyu mane prANenule14 pana yu cha. (kiriyAvisAla) kriyAvizAlaM-temA kAyikI AdikiyAe nuM, saMyamakriyAonuM, ane chaMdakriyAonuM vistRta varNana che, (logabiMdusAra) lokabindusAraM-AARnA minI ma te mA bhai Ath| zrutalekamAM sarvottama che tathA samasta akSaranA sannipAta saMbaMdhathI te yukta che. (uppAyapuvassa NaM dasa vatthU paNNattA) utpAdapUrvasya khala dazavastUni prajJaptAniStpApUrvamA isa pastumA cha. (cattAri cUliyAvatthUpaNNattA) catvAricUlikAvastU ni prajJaptAni tathA yAra yUliyA vstume| (aggeNiyassaNaM puvassa codasavatthUpaNNattA)agreNIyasya khalu pUrvasya caturdaza vastUni prajJaptAni-maNIyapUnI yauha vastumA cha, bhane(bArasacUliyA vatthUpaNNattA) dvAdaza cUlikA vastUni prajJaptAnimA2 yUvitAmA vastumA che. (vIripappavAyassa NaM pucassa aTThabatthUpaNNattA) vIryapravAdasya khalu pUrvasya aSTavastUni prajJaptAni-pApravAhapUjI 2418 vstu| cha, bhane (aTThacUliyA vatthUpaNNattA)aSTacUlikAvastUniprajJaptAni-mA 1 yUliyA 12tu che. (asthiNatthippavAyassa NaM pucassa aTThArassavatthU paNNatA) masti zrI samavAyAMga sUtra 350 Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAsti pravAI pUnI DhA2 12tume cha. (dasa cUliyA vatthU paNNattA) daza cUlikA vastUni prajJaptAni-mane isa yUvA vntu| che. (nANappavAyassa NaM puvassa bArasavatthU paNNattA) jJAnapravAdasya khalu pUrvasya dvAdazavaratUniprajJaptAni-jJAnapravAha pUrvanI mA2 vastu che. (saccappavAyassa NaM puvassa do vatthU paNNattA) satyapravAdasya khalu pUrvasya dve vastUni prajJapte-satyapravAha pUnI me tumecha. (AyappavAyassa NaM puvassa solasavatthUpaNNattA) AtmapavAdasya khalu pUrvasya poDazavastRni prajJaptAni-bhapravAhapUnI saNa vstu| che. (kammappavAyassa NaM puvassa tIsaM vatthU paNNattA) karmapravAdasya skhalu pUrvasya triMzat vastUni prajJaptAni-pravAha dhUpa nI trIsa pastuma cha, (paJcakkhANassa NaM puvassa vIsaM vatthU paNNattA) pratyAkhyAnasya khalu pUrvasya viMzati vastUni prajJaptAni-pratya dhyAnapravAha pUrva nI vIsa 12tumA che. (abaMjhassa NaM puvvasa bArasa vatthU papNattA) abandhyasya khalu pUrvasya dvAdaza vastUni prajJaptAni-mamaya pravAha pUnI mA2 vstu| che. (pANAussa NaM puvassa terasa vatthU paNNattA) prANAyuSaH khalu pUrvasya trayodaza vastUni prajJaptAni-prANAyupravAha pUrva nI tera 1stumA che. (kiriyA visAlassa NaM puvassa tIsaM vatthU paNNattA) kriyAvi zrI samavAyAMga sUtra 351 Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAlasya khalu pUrvasya triMzat vastUni prajJaptAnI-priyAvizAla pUrvanI 30 vastuo che. (loga viMdusArassa puvvassa paNavIsaM vatthU paNNattA) lokavindusArasya khalu pUrvasya paJcaviMzatirvastuni prajJaptAni somindusAra pUrvanI pIsa atgali b. (A n gsana) aeaa gana-ya'd' a ung' zazu B. (se kiM taM aNuoge) atha ko'sau anuyogaH ? he lahanta ! anuyoganu N sva35 vu che? (uttara- aNuoge dubihe paNNatte) anuyogo dvividhaH prjnyptHsUtranA pAtanA vAgyAnI sAthe je sabaMdha hoya che tene anuga kahe che. tenA me aAra che. (taM jahA) tadyathA te yA pramANe che - ( mUlapaDhamANuoge ya gaMDiyANuoge ya) mUlaprathamAnuyogaca gaNDikAnuyogazca bhUjha prathamAnuyoga ne anuyoga (se kiM taM mUlaparamANuoge ?) atha ko'sau mUlaprathamAnuyoga:te bhUtaprathabhAnu yoga va che ? uttara- ( etthaNaM) anna khalu - mA bhUtaprathamAnuyogabhAM (arahaMtANaM bhagavaMtANaM) tAM bhagavatAm - ahuta lagavAnAnA (puvvabhavA) pUrva04-bho, (devalokagamANANi) devalokagamanAni devo amana, (AuM) Ayu: mAyuSya, (cavaNANi) cyavanAni devo bhAMthI nyavana, (jammANANi) janmAni 04nma, (abhiseyA) ga zrI samavAyAMga sUtra 352 Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aylaus, (c17a1faft3/4I)ao zdehi, (1371) (all, (qaamrit) avazya the|, (tavAya) tapasyAo ( bhattAI) bhaktAni sasto, (kevala NANuppAyA ya) kevalajJAnotpAdArtha - vaNajJAnanI utpatti, (tisthapavattaNANi ya) tIrthapravartanAni ca - tIrtha pravartana, (saMghayaNaM) saMhananaM - saMDunana, (saMThANaM) saMsthAnaM - saMsthAna, ( uccattaM) uyatva, (AuM) Ayu, (vanna vibhAgo ) varNavibhAgo - varNavibhAga, (sIsA) ziSyAH- ziSyo, (gaNA) gaNAH- gale, (gaNaharAya) gaNadharAzca - gnnudhre|, (ajjA) AryA-sAdhvI, (pavaktaNIo) pravartinya - pravartinI (saMghassa cavvihassa jaM vAbi parimANaM) saMghasya caturvidhasya yad vA'pi parimANam - caturvidha saMdhana parimANu ( jiNa maNa pajjava ohinANasammatta suyanANiNo ya) jinamanaH paryavAvadhijJAnasamasta zrutajJAninazca -- jina ThevaNajJAni manaH paryavajJAnI, avadhijJAnI, samastazrutanA pAThI, (vAI) vAdina: - bAha (aNuttara gaIya) anuttaragatayazca-anuttara vibhAnAmA gamana, (jantiyA siddhA pAovagayA ya) yAvantaH siddhAH pAdapopagatAzca- pAyopagamana saMthArI dhArazu purAne bheTalA siddha thayA che temanu, (je je hiM) ye yatra - tathA nayAM nayAM (jattiyAI bhattAI Basai) qafa zaifa defuza1-92a saig' (asalg') qu|R| " zrI samavAyAMga sUtra 353 Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedana karIne (caMtaST)zrRtataH-karmAnA aMta karanArA (muLiyajJamA) munivottamA--jeTalA munivarAttamA, (tamaauvimuddA) tamaranonipramuvatA:-ajJAnarUpI kama`rajathI rahita banIne (siddhipadamanuttara = pattA) siddhi thaM anuttara 4 prANA-anuttara-punarAgamana rahita-mukitamArgane pAmyA che, te badhAnuM temAM varSoMna karyuM" che (xx maLe ya mAthA AvA mUvamALuone hiyA ArthAvagaMti) tathA A viSayA sivAyanA khIjA je viSaye A viSaye jevA che temanu A mUlaprathamAnuyAgamAM sAmAnya rIte tathA vizeSa prakAre vana karavAmAM AvyuM che, (vAvijJatti) prajJApanA thai che,(varuvinnatti) prarUpaNA thaI che, (nnitti) upamAna upameya bhAvAdi dvArA spaSTIkaraNa karyu che, (niyaMtti ti) bhavyajAnA kalyANane mATe tathA anyaneA pratyenI anuka'pAthI vAraMvAra temanu kathana thayuM che, (vRttinaiti) upanaya nigamaneAnI madadathI athavA samasta nayAnA abhiprAyathI niHza kapaNe-koIpaNa prakAranA sa Mdehane sthAna na rahe tevI rIte-ziSyAne samajAvavAmAM Avela che, te zuM muDhamANuono) saTI: mUthamAnuyoLa: mUlaprathamAnuyoganuM uparokata prakAranu' svarUpa che. (se ji te khaMDiyAnuone) atha joDanau -zAnuyogaH-he bhAnta ! gaDikAnuyoganuM kevuM svarUpa che ? eka viSaya laIne kathana karavuM tenuM nAma gaDa kAnuyAga che. uttara--(maMdiyALuone aLavidyutte dikSAnuyoga aneja viSa: [[:-ga MDikAnuyAga aneka prakAranA kahyo che. (a nA) tathathAte ApramANe che. (kura naMdiyAtrI) jananduiAH- (1) kulakaragaMDikAtemAM vimalavAhana Adi kulakarAnA pUjanma AdittuM kathana karyuM che. (sinara naDiyAo) tIrthara jinnA:-temAM tIrthaMkaronA pUrvajanma AdinuM kathanakayu` che. (daliyAno) gaNadharagaMDikAe temAM gaNadharonA pUrvajanma AdinuM kathana kayu` che. (dakhaMDiyAau) cakradhara gaMDikAo-temAM cakravarti enA pUOjanma Adinu` varSoMna karyuM" che. (FArahiyo) dazA`gaDikAo-temAM samudravijayathI laIne vAsudevA pUCjanma AdinuM kathana thayuM che, (2 pheriyAo)baLadevaga'Di kAe-temAM baLadevanA pUrvajanmanu varNana karyuM che. (vAstumaMdiyAmAM) vasudevagaMDikAo temAM vAsudeva mahArAjanA pUrvajanmanu varNana che. (niyaMttamaMdiyALo) harivaMzaga MDikAo-temAM harivaMzanuM varNana che. (yojanmadiyAo) sAkSarmanaribA-temAM takarmInuM varNana che. (niraMtarakriyAo) citrAstAwijA:temAM aneka anu` vaSa~na che. (khinImaMdiyAbo) kaviLIjinnA; zrI samavAyAMga sUtra = 354 Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temAM utsarpiNInuM varNana che. (jhAdaglife) 3vavidha kriAtemAM avasarpiNInuM varNana che. (mamaranarativiniriyAnAmavivipariyAgone mAranaratiniti manavividha varSa nAnA - thA amara, nara, niyaMca ane nArakI e cAra gatimAM je gamana thAya che, te gamano mAM je vividha paryaTana-paribhramaNa thAya che tenuM varNana karyuM che. (gvamADyA sivAya sAvavijJati) gvArikA: nakki mAthAjo-A rIte gaMDikAnuganA uparokata prakAranI gaMDikAonuM tathA te prakAranI anya caMDikAonuM paNa sAmAnya tathA vizeSa rIte varNana karyuM che, (vwvanaMti, gvanaMti, haMsidgati, nidaMsijnaMti, uvadaMsirjati) prajJApyante, prarUpyante, daryante, niryante. suparaphate, te kriyApadonA artha AgaLa batAvyA pramANe samajavA (he jaM kipALu) sa gu rfewAnuyoga-DikAnuganuM AvuM svarUpa che. have daSTivAdanA pAMcamA bheda cUlikA viSe ziSya pUche che- i vRSTighA) tha AtA 4i ?he bhadanta! cUlikAnuM svarUpa kevuM che ? uttara (jaNNaM) yat khalu (AillANaM cauNhaM puvvANaM cUliyAo) AdimAnAM caturNA dUrvANa trikA-utpAdapUrvathI laIne astinArita pravAda pUrva sudhInA cAra pUrvenI eTale ke utpAdapUrva, aNIyapUrva, vIryapravAda pUrva ane astinAstipravAda pUrvanI zrI samavAyAMga sUtra 355 Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yuuli| che. (sesAI puvvAiM acUliyAI) zeSANi pUrvANi acUlikAnimAnai pUrvo yUliyA vinAnAM che. (se taM cUliyAo) tA etAzcUlikAHyUlinu se prA2nu 2535 cha. (dihivAyassa NaM parittA vAyaNA) dRSTivAdasya khala parItAH vAcanAH-TavA 25ganI yAta vAyanAso cha, (saMkhejA aNuogadArA) saMkhyeyAni anuyogadvArANi-saMdhyAta anuyo bAra cha, saMkhejAo paDivattIo) saMkhyeyAH pratipattayaH-sabhyAta pratipattiyo cha, (saMkhejAo nijuttIo) saMkhyeyAH niyuktayaH-sajyAta niyutiyA cha, (saMkhejA silogA) saMkhyeyAH zlokAH-sabhyAta / che, ane (saMkhejAo saMgahaNIo) saMkhyeyAH saMgrahaNyA-jyAta sa aDayo cha. (se NaM aMgaThyAe bArasame aMge) sa khalu aGgArthatayA dvAdazamaGgam-gAnI apekSA te mArabhu ma cha, tabhA (ege suyakkhaMdhe) ekazrutaskandhaH-me zrutaH45 cha, (caudasapuvAiM) caturdazapUrvANi-yocha. (saMkhejAvattha) saMkhyayAni vastUnisaNyAta paratu cha, (saMkhejA cUlavatthU) saMkhyeyAni cUlavastUni-maNyAta thuuraa12tu| , (saMkhejA pAhuDA) saMkhyeyAni prAbhRtAni-sabhyAta prAmata cha, (anyAMza vizeSAne 'prAmRta' 49 che.) (saMkhejjA pAhuDapAhuDA) saMkhyeyAni prAbhRta zrI samavAyAMga sUtra 356 Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAmRtAni--sa MkhyAta prAbhRtaprAmRta che, (granthAMza vizeSAnA je avazeSa hAya che temane prAtapra bhRta kahe che) (saMvanAmo nAdurIyAo) saMnyeyA mArRtiSThAHsakhyAta prAkRtikAo che, (gheno jAduTArudiyAmo) thaiyA:prAmRtamAmRtiA:-ane sakhyAta prAtaprAkRtikAe che. (kuMlenArUM yasayanasArUM vayanAM vattAruM)saMgheyAni AtamAAni pAme jJAni-temAM sakhyAta hajAra pada che. (sattA avA) saMceyAyakSarAsi MkhyAta akSarA che, (avaMtA gamA) ana ta gama che, (gaLatA pakhavA) anaMta paryAya che, (ritA tattA) asaMkhyAta trasa che, (matA thAvarA) ane anaMta thAvara che. (sAsayA kaDA nibaddhA NikAiyA jiNapaNNattA bhAvA Aghavijjati) zAzvatAH tAH nidrA: niAciMtA binaprajJatA mAvA bApate-upara darzAvelA samasta jinaprajJapta bhAva dravyA tAnI apekSAe nitya che, paryAyA tAnI apekSAe anitya che, sUtramAM ja graMthita hAvAne kAraNa nibaddha che, niyukita, sa`grahaNI, hetu ane udAharaNA dvArA temanI pratiSThA karavAmAM AvI hovAthI te nikAcita che. A badhA jinaprajJakSa bhAvAnu A aMgamAM sAmAnya ane vizeSarUpe kathana karAyuM che. (vAvinaMti) prajJAvyanta-prarUpaNA karI che, patrikAMta) praja vyante prarUpita thayA che, (linnatti) aste-dazita karAyA che.(niyaMtti-nnatti) nirvete-nizi ta karAyA che, (35mi-khaMti) 31oA-upazi ta karAyA che, (sa va AyA) A pUrve AmA (chyuM LayA) pUruM jJAtA, (putraM vinAvA) evaM vijJAtA ( evaM caraNakaraNaparUvaNA Ayavijar3a6) evaM caraNakaraNaprarUpaNA bAyate-A badhAM padonA artha AcArAMgasUtranuM nirUpaNa karatI vakhate ApI dIdhA che. te tyAthI joI levA. (se saMviddivA) sa Sa divA:-STivAhatu evuM svarUpa che. (le saM duvAsAne vine) sa haSa dvAAno gaNipiTaka :;:-A pramANe AcArAMgathI laine dRSTivAda sudhInA gaNipiTakarUpa bAra aMgathI yukta A pravacanarUpa puruSa che tema samajavu AsU.184|| TIkA--ttejita vikriyA sthAni he bhadanta ! dRSTivAdanuM svarUpa kevuM che ? uttara--dRSTivAdamAM-samasta matAnu athavA samasta nayarUpa dRSTiyAnuM jemAM kathana che evA khAramAM aMgamAM jIvAdika zrI samavAyAMga sUtra 357 Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samasta padArthonuM athavA dharmAstikAya AdinuM varNana karyuM che. te dRSTivAda saMkSi tamAM pAMca prakArano kahela che. te pAMca prakAre A pramANe che-(1) parikarma, (2) sUtra, (3) pUrvagata, (4) anuga ane (5) cUlikA e badhAM vicichA thaI gayAM che. chatAM jeTalAM upalabdha prApyo che temanuM vivecana karavAmAM AvyuM che. have sUtrakAra parikarmanuM kevuM svarUpa che te praznano javAba ApatAM ziSyane kahe che-parikarmanA sAta prakAra che. sUtrAdine grahaNa karavAnI lAyakAta meLavavI tenuM nAma parikama che. e parikarmanA heturUpa hovAthI zAstranuM nAma paNa parikarma paDayuM che. tenA sAta prakAra che--(1) siddhazreNika parikarma, (2) manuSyazreNikA parikarma, (3) pRSTazreNikA parikarma, (4) avagAhanazreNikA parikarma, (5) upasaM padyaNukA parikarma, (6) viprajahazreNika parikarma, (7) cutacuta zreNikA, parikarma. he bhagavAna siddhaNikAparikarmanuM svarUpa kevuM che? uttara-siddha zreNikA parikarmanA cauda prakAro nIce pramANe che-(1) mAtRkA pada, (2) eka thiMkapada (3) pAdauSThapada (4)AkAzapada(5)ketubhUta(6) zibaddha, (7) ekaguNa,(8) dviguNa, (9) triguNa, (10) ketubhUta, (11) pratigraha, (12) saMsArapratigraha, (13) naMdAvartA, ane (14) siddhabaddha manuSya zreNikA parikamanuM kevuM svarUpa che ? uttara-manuSyazreNikA parikarmanA 14 cauda prakAra che. te prakAre A pramANe che-uparokata mAtRkApadathI naMdAvartA sudhInA tera prakAre, ane (14) manuSyabaddha. A rIte manuSya zreNika parikamanA cauda bheda che. pRSTazreNikAparikamathI laIne mRtAmyuNikAparikama sudhInAM pAMca parikamanA mAtRkApadathI laIne pratigraha sudhInA agiyAra agiyAra bheda che. A rIte gaNita parikamanI jema sUtrAdikene grahaNa karavAnI yogyatA prApta karavAne samartha evAM parikarmanA siddhachaNika Adi sAta prakAra che. temAMnA zarUAtanAM che parikarma svasAmayika-jinasiddhAMtasaMmata che. tathA cutAgrutazreNikA sudhInAM sAta parika goza laka dvArA pravartita AjIvikamatane mAnanArA pAkhaMDiyene mAnya che. tathA 6 cha parika saMgraha, vyavahAra, trAjusUtra ane zabdarUpa cAra naya yukata havAne kAraNe svasAmayika-svasiddhAMta saMmata che. tenuM tAtparya A pramANe che zrI samavAyAMga sUtra 358 Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nigamanayanA be bheda che-(1) sAMgrahika (2) asAMgrahika. temane je sAgrahika nagamanAya che teno samAveza saMgrahanayamAM thAya che ane asAMgrahika naigamanayano samAveza vyavahAranayamAM thAya che. zabda, samabhirUDha, ane evaMbhUta e traNa naya zabdapradhAna hovAthI eka zabdanayarUpa ja che. A rIte saMgraha, vyavahAra, jusUtra ane zabda, e cAra nathI yukata 6 cha parikarma naya cAradhArA pramANe svasAmayika che. sAta parika vairAzikamata saMmata che. AjIvikene ja airAzika kahe che kAraNa ke teo badhAM pratyeka padArthane traNa rUpamAM mAne che. temanA mata pramANe jIva, ajIva, jIvAjIva; leka, aleka, lokaleka; sata, asata, sadasat e pramANe travidharUpe padArtha vyavasthA che. tathA teo traNa prakAranA nayane mAne che- 1) dravyA rthakana, paryAyArthikanaya, ane ubhaya thikanaya. A pramANe pUrvAparane joDI devAthI te sAte parikarma 83 tyAsI prakAranAM che. eTale ke siddhazreNikA parikamanA 14 cauda prakAra, manuSyazreNikA parikamanA 14 prakAra, ane bAkInA pAMce parikamanA paMcAvana prakArane saravALe 83 tyAsI thAya che. have dRSTivAdanAbIjA bhedanuM svarUpa jANavAne mATe ziSya pUche che- he bhadanta ! sUtra nAmanA daSTivAdanA bIjA bhedanuM kevuM svarUpa che ? uttara-samasta dravyonI, temanI paryAyanI, ane nAnI sUcanA karanArA hevAthI sUtra 88 aThayAsI prakAranAM che. te prakAre A pramANe che-(1) Rjuka, (2) pariNatA pariNata, (3) bahubha gika, (4) vipratyayika, (pa) anaMtara, (6) paraspara samAna, (7) saMyutha, 8) sa bhinna, (9)yathA. tyAga-yathAvAda, (10) sauvastika, (11) ghaMTa, (12) naMdAvartA, (13) bahula, (14) pRSTapRSTa, (15) vyAvarta, (16) evaMbhUta, (17) dvikArta, (18) vartamAnatpAda, (19) samabhirUDha, (20) sarvabhadra, (21) praNAma ane (rara) dupratigraha, A bAvIsa sUtro svasamayasUtraparipATI pramANe eTale ke jinasiddhAMta anusAra vicchedanayika che. ane e ja bAvIsa sUtre AjIvikasUtra paripa TI anusAra achinna chedAyika che. je naya pramANe sUtrane dvitIya Adi lekanI apekSA rahita mAnavAmAM Ave che te nayane chinnainaya kahe che. te nayathI yukata je sUtra hoya che temane chinnachedanayikasUtra kahe che. jema ke "pomaMtravida' ityAdi sUtre chinnachedanayikA che. sUtrAthanI apekSAe A pratyeka zloka bIjA slekanI apekSA rAkhate nathI. je laika sUtrArthanI apekSAe dvitIya Adi lokanI apekSA rAkhe che te achinna chedanayika kahevAya che. A achina chedanayanI apekSAe "dha baMgaNa nahi A pahelo zleka bIjA Adi zlokanI ane dvitIyAdi glaeNka pahelA kanI apekSA rAkhe che. kahevAnuM tAtparya e che ke kAdika bAvIsa sUtre zrI samavAyAMga sUtra 359 Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina siddhAMta pramANe paraspara nirapekSa che, paNa e ja bAvIsa sUtre AjIvika paripATI pramANe paraspara sApekSa che. e ja bAvIsa sUtro dvarAzika sUtra paripATI anusAra tri nayika che. eTale ke trirAzika nayanA A traNa bheda mAne che-dravyArthika, paryAyArthika, ubhayArthika. tethI airAzika matavAdIonI evI mAnyatA che ke juka di bAvIsa sUtre e traNa nayavALAM che. tathA jina siddhAnta sUtra paripATI pramANe te bAvIsa sUtro saMgraha, vyavahAra, RjusUtra ane zabda, e cAra nathI yukata che, evI syAdvAdIonI mAnyatA che. A pramANe judI judI mAnyatAo ane china achina naya yukatatA pramANe te 22 sUtrone 8 vaDe guNavAthI 88 bheda thaI jAya che. sUtranuM A pramANenuM svarUpa che. have dRSTivAdanA trIjA bheda pUrvagatanuM svarUpa jANavAne mATe ziSya pUche chehe bhadaMtA pUrvagatanuM svarUpa kevuM che? uttara pUrvagatanA 14 bheda che te A pramANe che-1) -temAM samasta dravya ane paryAyanI utpAdabhAvanI daSTie prarUpaNa karavAmAM AvI che. (2) pUrva-temAM samasta dravya, paryAye ane jIvavizenuM pariNAma varNavyuM che. temAM 96 lAkha pada che. (3) vIvIpUrva-temAM karma rahita ane karma sahita jIvonI tathA ajInI zakitanuM varNana karyuM che. temAM 70 lAkha pada che. (4) tAritapUrva-temAM je je vastuo lekamAM je prakAre vidyamAna che athavA je prakAre nAstirUpa [avidyamAna che tenuM kathana karyuM che. athavA syAdvAda siddhAMta anusAra je vastuo atirUpa vidyamAna che e ja vastuo nAstirUpa paNa che evuM zA mATe che te viSaya samajAvyo che temAM 60 lAkha pada che jJAnapravAda-temAM matijJAna Adi pAMca jJAnanI prarUpaNA karI che temAM padonuM pramANa eka karoDamAM eka ochuM che. (6)satyapravAhapUrva temAM satya-saMyama athavA satyavacananuM temanA bheda tathA prati pakSI sahita varNana karyuM che. temAM eka karoDa ane cha pado che. (7) gamakhavArapUrva-temAM nAyasiddhAMtane anulakSIne aneka prakAre AtmAnuM varNana karyuM che. temAM chavIsakaroDa pada che. (8) kavArapUrva-temAM jJAnAvaraNIya Adi ATha prakAranAM karmonuM prakRti, sthiti, anubhAga, ane pradezabaMdha, e cAra bane tathA temanA bIjA uttarottara bhedaprabhedone anulakSIne varNana karyuM temAM eka karoDa eMsI hajAra 5da che. atyArathAnakavANA-temAM samasta pratyA zrI samavAyAMga sUtra 360 Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khyAneAnA svarUpanuM varNa na karyu che. temAM 840000 (84 lAkha) pada che. (20) vidyAnupracArapUrva--temAM vidyAonA aneka atizayenuM varNana karyuM che. temAM eka karoDa dasa lAkha pada che. (12) avayapUrva-temAM jJAna, tapa ane saMyamayeAga zubha phaLadAyI hoya che. ane aprazasta pramAda Adi azubhaphaLadAyI hoya che, e viSaya samajAvyA che. (22) prALayupUrva-temAM Ayu ane prANenuM temanA bhedo sahita vaSa~na karyuM che. tathA khIjA prANA paNa temAM atAvyA che. temAM eka karoDa ane chappana lAkha pado che. (13) ziyAvizApUvaeNtemAM kAyikI Adi kriyAonu saMyama kriyAnuM, ane cha dakriyAonuM vistRta vaSa~na karyuM' che. temAM 9 karoDa pada che. (14)jo vinumAraakSaranAM bindunI jema te AlAkamAM athavA zrutaleAkamAM sarvottama che. samasta akSa rAnA sannipAti saMkha'dhathI te prati Rta yukata che. temAM 12 karoDa 50 lAkha pada che. utpAda pUrvanI dasa vastue cokkasa varNanathI pratibaddha dasa adhyayanarUpa che, tathA cAra cUlikAvastue che. cUlikA vastu evI granthapati che ke jemAM daSTivAda, parika, sUtra, pUgata ane adhyayanamAM nahIM kahevAyelA viSayeAnA saMgraha karAye che. temAM AvatI je vastue che temane cUlikAvastue kahe che. agreNIya pUnI cauda vastu che. ane khAra cUlikAvastue che-vI`pravAda pUrva'nI AThe vastue che ane ATha ja cUlikAvastue che.--aritanAsti pravApUnI 18 vastue che. ane dasa cUlikAvastu che. jJAnapravAdapUrvAMnI 1ra vastu che. satyapravAdapUrvanI be vastuo che. AtmapravAdapUrvAmI 16 vastuo che, kama pravAdapUrvanI 30 vastue che. pratyAkhyAnapUnI 20 vastue che. vidyAnupravAdapUryAMnI 15 vastue che. amadhyapravAdapUrva nI 12 vastuo che. prANAyu pravAdapUrvanI 13 vastue che. kriyAvizAla pUrvInI 30 vastue che. leAkabindusAra pUrvAMnI 25 vastue che. A viSayane sUtrakAre "Tsa josa'' ityAdi traNa gAthAo dvArA saMkSiptamAM batAvela che. pUgatanuM A prakAranuM svarUpa che. sa zrI samavAyAMga sUtra 361 Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' have daSTivAdanA anuyoga nAmanA cothA bhedanuM svarUpa samajavAne mATe ziSya pUche che-hebhadanta ! anuMyeganuM svarUpa kevuM che? uttara-sUtrane pitAnA vAcyArthInI sAthe je saMbaMdha hoya che tenuM nAma anuga che. te anuganA nIce pramANe be prakAra che-(1)mUlaprathamAnuM ga ane(2)gaDikAnayoga. te mUlaprathamAnuMyoganuM kevuM svarUpa che? uttara-mUlaprathamAnugamAM ahaMta bhagavAnanA pUrvajo , devalokagamana, Ayuyavana, janma, abhiSeka, rAjavaralamI, zikhikAo, pravrajyAo tapasyAo, bhakata, kevaLajJAnanI prApti, tIrthapravartana saMhanana, saMsthAna, uccatva, Ayu, varNavibhAga, ziSyo, gaNa, gaNadharo, Ayara, pravattinI, caturvidha saMghanuM pramANa, jina-kevaLajJAnI, manaH paryavajJAnI, avadhijJAnI, samastakRtanA pAThI, vAdI, anuttara vimAne mAM gamana, pAdapapagamana sa thArA dhAraNa karIne siddhagati pAmelA siddho, tathA karmonuM anazana dvArA chedana karIne jeTalA munivaroe kamarajathI rahita thaIne anuttara-punarAgamana rahita-muktimArgane prApta karyo che te badhA viSayonuM varNana karyuM che. tathA te viSaye sivAyanAM paNa temanA jevA bIjA je je viSaya che. temanuM paNa A mUlaprathamAnugamAM sAmAnya tathA vizeSa prakAre varNana thayuM che, prajJApita thayA che, prarUpita thayA che, upamAna upameya bhAvAdi dvArA spaSTIkaraNa karAyuM che, bhavyajInA kalyA ne mATe athavA anya jIvonI anukaMpAthI temanuM vAraMvAra kathana karAyuM che, upanaya nigamanathI athavA samasta nAnA pramANathI niHzaMkapaNe-saMdehane sthAna na rahe te rIte-ziSyane te samajAvavAmAM Avela che. A mUlaprathamAnuyoganuM A prakAranuM svarUpa che. he bhadata ! caMDikAnuyoganuM kevuM svarUpa che ? gaMDikAnuga aneka prakArano che, eka ja viSayane anulakSIne jemAM vicAradhArA cAle che eTale ke eka vakatavyatAvALA arthAdhikArathI yukata je vAkaya paddhatithI che temane gaThikA kahe che. te caMDikAo aneka prakAranI hoya che. te gaMDikAonA arthanI je kathanavidhi che tenuM nAma caMDikAnuga che. A gaMDikAnuga paNa vividha prakAranA hoya che. jema ke (6) -temAM vimalavAhana Adi kulakarenA pUrva janma AdinuM varNana karyuM che. (2) tIrthApitA temAM tIrthakaronA pUrva janma A danuM, (rU) dhAri-temAM gaNadharanA pUrvajanma AdinuM, (4) kArAi -temAM cakravartinA pUrvajanma AdinuM, (5) sArAtemAM samudravijayathI laIne vAsudevanA pUrva janma AdinuM varNana karavAmAM AvyuM che. e ja pramANe bIjI caMDikAomAM paNa te te prakAranAM varNana karyA che. jema ke baladevacaMDikA, vAsudevacaMDikA, harivaMzacaMDikA tapa karmacaMDikA, citrAntara gaMDikA, utsarpiNI caMDikA, avasarpiNI caMDikA, tathA amara (deva) nara, tiryaMca, nArakI, e cAra gatithomAM je gamana thAya che ane e gamanamAM je vividha paryaTana (pari. zrI samavAyAMga sUtra 362 Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhramaNa thAya che temanuM kathana paNa te prakAranI gaMDikAomAM karavAmAM AvyuM che. uparokata gaMDikAo tathA temanA jevI bIjI caMDikAonuM kathana paNa gaMDikAnuM yogamAM sAmAnya tathA vizeSarUpe thayuM che, "gvanaMtti, saMniSaMti, nirTa niti, titi, A padenA artha AgaLa spaSTa karavAmAM AvyA che. gaDikAnuye ganuM A prakAranuM svarUpa che. kahevAnuM tAtparya e che ke je nAmanI je gaMDikA hoya che temAM te viSayanuM purepuruM varNana karyuM hoya che. citrAntara gaMDi kAmAM 2SabhanAtha ane ajitanAthanA vacagALAnA kALamAM temanA vaMzaja je nRpe thayA che temanI zivagati prAptinuM tathA anuttara vicAnomAM utpattinuM kathana karyuM che. caMDikAnuga A prakArano che. have dRSTivAdanA pAMcamAM cUlikA nAmanA bheda viSe ziva pUche che ke he bhadaMta ! cUlikAnuM kevuM svarUpa che? uttara-utpAdapUrvathI laIne aritanArita pravAdapUrva sudhInA cAra pUrvane cUlikAo che. bAkInAM pUrvonI cUlikAo nathI. cUlikAnuM e prakAranuM svarUpa che. dRSTivAdanI saMkhyAta vAcanAo che, saMkhyAta anuga dvAra che, saMkhyAtapratipatti che. saMkhyAta niyukita che, saMkhyAta ke che, ane saMkhyAta saMgraho che. aMgenI apekSAe te bAramuM aMga che. temAM eka zrutaskaMdha che, cauda pUrva che, saMkhyAta vastuo che, saMyakhata cUlikA vastuo che, saMkhyAta prAbhUtikAo che, ane saMkhyAta prAbhRtaprAbhUtikAo che. graMthAMzavizeSanuM nAma prAbhUta che. granthAMza vizeSonA je aMza vizeSa hoya che temane prAbhRtaprAbhRta kahe che. temAM saMkhyAta hajAra pade che, saMkhyAta akSare che, anaMta gama che, anaMta paryAye che, asaMkhyAta trasa che, ane anaMta sthAvara che. uparokata samarata jinaprajJapta bhAve dravyarthatAnI apekSAe nitya che, ane paryAyArthatAnI apekSAe anitya che. sUtramAM graMthita hovAne kAraNe nibaddha che, niryukti, sa grahaNIo, hetu ane udAharaNa dvArA temanuM nirUpaNa karAyuM che. tethI te bhAve nikAcita che A badhA jinaprajJapta bhAvanuM A sUtramAM sAmAnya tathA vizeSarUpe kathana thayuM che, prarUpaNA thaI che, upamAna upameya bhAvAdi dvArA temanI puSTi karI che. anyajIvo pratyenI anukaMpAthI ane bhavyanA kalyANanI kAmanAthI temanuM vAraMvAra kathana karyuM che upanaya ane nigamana e baMnenA athavA samasta naye nA abhiprAya anusAra ziSyonA magajamAM te evI rIte utAravAmAM AvyA che ke temanA manamAM koI paNa prakArane saMdeha rahe nahIM. je A dRSTivAda aMganuM bhAvapUrvaka adhyayana kare che te A aMgamAM kathita kriyArUpa pariNAmathI paraNamita thavAne kAraNe AtmasvarUpa thaI jAya che. "kriyArUpa sAra vALuM jJAna ja zreyaskara hoya zrI samavAyAMga sUtra 363 Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che e vAtane pragaTa karavAne mATe kiyA pariNAmane ullekha karIne have jJAnanI apekSAe sUtrakAra kahe che ke je A aMganuM sArI rIte adhyayana kare che te samasta padArthone jJAtA banI jAya che. ane e rIte vividha prakAranAM jJAnathI tenI zobhA vadhe che. A pramANe A sUtramAM sAdhuonAM caraNa ane karaNanI prarUpaNa karI che. daSTivAdanuM A prakAranuM svarUpa che. A rIte AcArAMgathI laIne dRSTivAda aMga sudhInA bAra aMgothI yukata gaNipiTakarUpa dvAdazAMgathI yukata A pravacanarUpa puruSa che sU, 184 bArahave aMgakI virAdhanA se aura ArAdhanA sekyAphala hotA hai unakA nirUpaNa je puruSa A gaNipiTakarUpa dvAdazAMganI ArAdhanA kare che, tathA je tenI virAdhanA kare che temane traNe kALamAM-bhUta, bhaviSya ane vartamAnamAM kevuM phaLa prApta thAya che, e bAbata have sUtrakAra batAve che - zabdArtha -( purUSaM suvA jaforfei) sunaMdAzaisi rfrfrTakaM A dvAdazAMgarUpa gaNipiTakanI (MIT) grA-ajJAnI (vipatti) vidAvirAdhanA karavAthI (31LAMtAvAgatata jAtre)- saMtA navA tijebhUtakALamAM anaMta jIvoe (vAkAMtanAtAra) vAturansanArAraMcAragativALI saMsAra rUpI aTavImAM (purinTiM5) jhavapadana-paribhramaNa karyuM che, (rUa gvAranati mniSi) rUtam zAMi jaLaviTaA dvAdazAMgarUpa gaNipiTakanI (rig vidittA) mAyA vira-AjJAnI virAdhanA karIne ( Hum ) kahyutanavarAtre vartamAna kALamAM (mrittA lIvA) jatA vA-saMkhyAta cha (vA taHsAravAra) cAturattarasaMsAra jAttA-cAra gatirUpa saMsArarUpI aTavImAM (gaNaparikruti) anuparyanti-paribhramaNa kare che. (phuraphathuM duvAsaMsi jaffe) rughe DhAza jaLavizaM- A dva dazAMgarUpa gaNipiTakanI (mALA viDi ) gAthA virAdhya-AjJAnI virAdhanA karIne (mANa ) nAte vASTi-bhaviSyakALamAM (gatA vIvA) anantA jIvAH mananta 7 cAuraMtasaMsArakaMtAraM) cAturantasaMsArakAMtAraM zrI samavAyAMga sUtra 364 Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAragatirUpa saMsArakAnanamAM (juridipati) gragurjaTiLati-pra rabhramaNa karaze, (aaN suvAsaM jaLavika) rUzveta dADhazo jaffpaTa--A dvAdazAMgarUpa gaNipiTakanI (bAbApu saradattA) jhAjhudA mAdhya-AjJAnI ArAdhanA karIne (ugatI vAje) bhUtakALamAM (katA navA) anaMtAkIvAra ananta jIvo ( cArutasaMsArajaMtA ) cAturanta saMsArattAM -cAragatirUpa saMsAra aTavIne ( cIku) rathacatra-pAra karI gayA che ( suquis, gi aTITUsa) gvaM pUrapura , ghauM anAjate-ane je manuSya vartamAnakALamAM A dvAdazAMgarUpa gaNipiTakanI ArAdhanA kare che ane bhaviSyamAM ArAdhanA karaze teo cAragatirUpa A saMsAra aTavIne pAra karI rahyAM che ane pAra karaze. (huvA ii mvize) dAhazAM haju jaffpara -dvAdazAMgarUpa gaNipiTaka (T kAri thi) - vArAvi nAsti-pahelAM kadI paNa na hatuM evI vAta nathI, (T mvi bArI)na ArAvi nAnA-pahelAM kyAreya na hatuM evI vAta nathI eTale ke te pahelAM paNa hatuM, (aa vAyAvi ja vi ) jAva vighatti-bhaviSyakALamAM tenuM astitva nahIM hoya ema paNa nathI eTale ke bhaviSyamAM paNa avazya raheze ja, eja arthane pharI sUtrakAra kahe che-) gaNipiTaka pahelAM paNa hatuM, (mA) caritra - zrI samavAyAMga sUtra 365 Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vartamAnakALamAM paNa che, ane (vistarU ya) aviSyati -bhaviSyakALamAM paNa raheze, tethI A gaNipiTaka (yache) pracara:-acaLa che-traNe kALamAM tenuM astitva rahevAnu che, (ghule) dhruvaH-meru pa`ta AdinI jema te dhruva che. (Lirde) niyataHjIvadravyanI jema te nizcita che, (sApa) zAzvataH-samaya AvalikA AdimAM kALavacananI jema te zAzvata che, (avava!) akSaya -gaMgA siMdhu nadInA pravAhamAM pANI javA chatAM padmahRda jema akSaya rahe che tema te paNa akSaya che. (anna) anyayaH--mAnuSAttara padegtanI bahAranA samudranI jema te avyaya che. (caDhi6) avasthitaH--jema peAtAnI maryAdAmAM ja budvIpa Adi avasthita che tema te paNa peAtAnI maryAdAmAM avasthita rahela che. (nirde) nitya:-AkAzanI jema te nitya che. (se nALAma) tavuM thayAnAmanuM-jema (vaMca asthivAyA) grAtijAyaHdharmAstikAya Adi pAMca astikAyA (yAvina gAmI) na ddApi nAzItakadI na hatAM evI vAta nathI, paNa huM mezAM hatAM ja (La cAra sthi) na tAvina anti-temanuM astitva nathI evI vAta paNa nathI eTale ke te nitya che, ( vAk La vistRti)ne tAvina aviSyanti-bhaviSyakALamAM te nahIM hAya e vAta paNa mAnI zakAya tema nathI. eTale ke bhaviSyamAM paNa haze ja. (mUrtti ca, mayaMti ya, avisaMti ya) amUlana, mantina, maiinti zrI samavAyAMga sUtra YOU 366 Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4-pAMce astikAya bhUtakALamAM hatA, vartamAnamAM che ane bhaviSyakALamAM haze ja, (ayalA) aclaa:-te| anya (dhuvA) dhruvA:-dhruva cha, (NiiyA) niyatA:niyata cha, (sAsayA) zAzvatA:-cata cha, (akkhayA, avvayA, avaTiyA, NicA) akSayAH, avyayAH, avasthitAH, nityA:-kSaya, nAzarahita, apasthita mane nitya che (evAmeva) evameva-me 4 pramANe (duvAlasaMge gaNipiDage) dvAdazAMgo gaNipiTaka:-mA zAM35 584 (Na kayAi Na Asi) na kadApi nAsIta-hI na tu ma bhAnI za4Aya tebha nathI, (Na kayAi Natthi) na kadApi nAsti-yAzya tenu mastitva nayI thevI pAta, paNa mAnya nathI, (Na kayAi Na bhavissai)na kadApi na bhvissyti-4|| 2heze nahI me pAta paNa mAnya nathI. meTale 4 aNe mAM tenu mastitva 2Deze . (acale, dhuve, jAva avahie Nicce) acala:, dhruvaH, yAvat avasthitaH, nityaH-24Aa, dhruva, niyata, zAzvata, bhakSaya, avyaya, mapasthita mane nitya che. (ettha NaM duvAlasaMge gaNipiDage) atra khalu dvAdazAMge gaNipiTake-mA piTa435 mA2 mA (aNaMtA bhAvA) anantA bhAvA-mana'ta pas pAtha', (aNaMtA'bhAvA) anantAH abhAvA:-manAta samAva35 pArthI, (aNatAheU) anantA hetavaHsanata hetu, (agaMtA aheU) anantA ahetavaH manAta mahatu. (aNaMtA kAraNA) zrI samavAyAMga sUtra 367 Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anantAni kAraNAni-manana 42 ,(aNaMtA akAraNA) anantAni akAraNAnimana maa2| (aNaMtA jIvA, aNatA ajIvA)anantAH jIvAH, anantAH ajIvA:-mana' vo, manAta mI , (aNaMtA bhavasiddhiyA, aNaMtA abhavasiddhiyA) anantA bhavasiddhikAH, anantA abhavasiddhikA:-manAta lapa. siddhi, sanata PAHATAlgii, (aNaMtA siddhA, aNaMtA asiddhA) anantAH siddhAH, anantA asiddhAzca-manata siddho bhane mana masiddhAnu (Aghavijjati) AkhyAyante-sAmAnya zete pratipAdana 4yu cha. (paNNavijaMti) prajJApyante-vizeSa3 prajJApana rAyu cha, (parUvijaMti) prarUpyante-53555 5yu cha, (iMsijati) dazyante-5mAna 75bheya mA yI 4thana thathu cha, (nidaMsijjati) niyante-manya yonI pyAthI 444bhavya nAnA yAnI sApanAthI 3rI 5zane temana To5 thye| che, (uvadaMsijjati) updy'nteupanaya ane nigamana, e bane naye athavA samasta nayonA abhiprAya anusAra temane ziSyonI buddhimAM evI rIte utAravAmAM AvyA che ke jethI temanA manamAM / 55 tanA saMzayane ma1415 01 2 na.DI. (evaM duvAlasaMga gaNipiDagaM) evaM dvAdazAGgaM gaNipiTakaM- piTa4356innu mA 420 2135 ch.|5185| zrI samavAyAMga sUtra 368 Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkAtha-(phapha phuvArA) phatyAti- bhUtakALamAM, A gaNipiTakarUpa dvAdazAMganI AjJAnI virAdhanA karavAthI eTale ke tenI AjJAvirUddha vartana karavAthI-aneka jIne naraka Adi cAra gati vALA saMsArarUpI vanamAM bhamavuM paDayuM che. tenuM tAtparya e che ke gaNipiTakarUpa dvAdazAMganI virAdhanA karavAthI-pAThAdirUpa sUtrAjJAnI virUddha vartana karavAthI bhUtakALamAM anaMta jIe jamAlInI jema naraka, tiyaca, manuSya ane devagatithI ati gahana banelI A bhavATavImAM vAraMvAra paribhramaNa karyuM che. tathA A gaNipiTakarUpa dvAdazAMganA abhinivezane kAraNe judI ja rIte prarUpaNA karavA rUpa ajJA dvArA virAdhanA karIne gaSThAmAphila, daMDI ane terApaMthI AdinI jema jIvee A cAragativALA saMsAra kAnanamAM paribhramaNa karyuM che. tathA sUtra ane artha, bannenI anyathA pAThAdarUpa sUtrajJA dvArA tathA anyathA prarUpaNArUpa athajJA dvArA virAdhanA karIne anaMta jIve ne A cAragativALA e sArakAnanamAM ghUmavuM paDayuM che. tenuM tAtparya e che ke je jIvee bhUtakALamAM A dvAdazAMganA abhiniveza Adine vaza thaIne pitAnI kalpanA anusAra judI ja rIte artha karyo hate, tathA arthathI anyathA (judA ja prakAranI prarUpaNa karI hatI, tathA sUtra ane artha banenI anyathA prarUpaNA karI hatI temaNe A anaMta saMsAramAM paribhramaNa karyuM che. tathA vartamAnakALamAM terApathI, daMDI Adi lokonI jema A gaNipiTakarUpa dvAdazAMganA, sUtra, artha ane sUtrArtha e trividha AjJAthI virUddha AcaraNa karIne- temanI virAdhanA karIne keTalAka loke A cAragativALA saMsAra kAnanamAM ghUmI rahyA che. eTale ke je jIvo vartamAnakALamAM A gaNipiTakarUpa dvAdazAMganI sUtrAjJAthI, ane athajJAthI viparIta mAnyatA dharAve che teo terApaMthI AdinI jema A anaMta saMsAramAM bhramaNa kare che. tathA A gaNipiTakarUpa dvAdazAMganI bhaviSyamAM virAdhanA karIne ane te jIvo cAragativALA saMsArarUpa gahanavanamAM paribhramaNa karaze. A rIte virAdhanAthI prApya vaikAlikaphaLa batAvI have sUtrakAra ArAdhanAthI prApta thatuM saikAlikaphaLa batAve che-jemaNe A gaNipiTakarUpa dvAdazAMganI sUtra, artha ane sUtrArtha dvArA pratipAdita AjJAnuM pAlana karyuM che teo A cAragativALA saMsAra rUpI vanane pAra pAmI gayAM che. e ja pramANe leke A gaNipiTakarUpa dvAdazAMganI trividha AjJAnuM sArI rIte pAlana karI rahyAM che teo A saMsArarUpI vanano pAra pAmI rahyAM che, ane bhaviSyamAM jeo tenI AjJAnuM pAlana karaze teo A saMsArakAnano pAra pAmaze. A gaNipiTakarUpa dvAdazAganuM astitva bhUtakALamAM hatuM vartamAnamAM che ane bhaviSyamAM raheze-tenuM astitva traNe kALamAM rahevAnuM zrI samavAyAMga sUtra (369 Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja che-pahelAM te hatuM, vartamAnamAM che ane bhaviSyamAM haze ja, kAraNa te asala che tethI traNe kALamAM tenuM astitva rahe te svAbhAvika che. te sthira hovAthI meru parvata AdinI jema dhruva che. jIvadravyanI jema nizcita hovAthI te niyata che. samaya AvalikA AdimAM kAlavacananI jema te zAzvata che. jevI rIte padhahUdama thI gaMgA siMdhu AdimAM pANI jatuM hovA chatAM paNa te akSaya che tevI rIte dvAda. zAMga paNa akSaya che. mAnuSattara parvatanI bahAranA samudranI jema te vyayarahita (avyaya) che. jema potAnA pramANamAM jaMbudvIpa avasthita che tema te paNa pitAnI maryAdAmAM avasthita che-e ja sthitimAM che, te AkAzanI jema nitya che. jema dharmAstikAya Adi pAMca dravya bhUtakALamAM hatAM, vartamAnamAM che ane bhaviSyamAM raheze-traNe kALamAM temanuM astitva rahevA bAbata zaMkAne koI sthAna nathI-teo acala, dhruva, niyata, zAzvata, akSaya. avyaya, avasthita ane nitya che, tevI ja rIte A dvAdazAMgarUpa gaNipiTaka paNa bhUtakALamAM hatuM, vartamAnamAM che ane bhavidhyamAM raheze. tethI te paNa dharmAstikAyanI jema acala, dhruva, niyata, zAzvata, akSaya, avyaya, avasthita ane nitya che. A dvAdazAMgarUpa gaNipiTakamAM anaMta jIvAdika padArtho, anaMta abhAvarUpa padArtho, anaMta hetu, anaMta ahetu, anaMta kAraNa, anaMta akAraNa, anaMta jIva, anaMta ajIva, anaMta bhavasiddhi, anaMta abhAvasiddhi che, ane te siddha, anaMta asiddha, vagerenuM sAmAnya rIte pratipAdana karAyuM che, vizeSa prakAre prajJApana thayuM che, prarUpaNa thayuM che, upamAna upameya bhAva AdithI temanuM kathana karAyuM che. anya pratyenI karuNAthI tathA bhavyajanonA kalyANane mATe vAraMvAra temane ullekha karAya che upanaya ane nigamana e bannenA athavA samasta nAnA abhiprAya anusAra ziSyajanone evI rIte sama jAvavAmAM AvyA che ke temanA manamAM kaIpaNa jAtane saMdeha rahevA pAme nahIM A gaNipiTakarUpa dvAdazAMganuM AvuM svarUpa che. zrI samavAyAMga sUtra 370 Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvArtha-je je jIvoe A gaNipiTakarUpa dvAdazAganI AjJAnI koI paNa prakAre virAdhanA karI che te chone A cAragativALA saMsAramAM paribhramaNa karavuM paDe che. je je jIe A gaNipiTakarUpa dvAdazAMganI AjJAnuM pAlana karyuM che te che A cAragativALA saMsArane pAra karI gayAM che, jeo tenI AjJAnuM pAlana karI rahyAM che teo A saMsArano pAra pAmaze jeo tenI AjJAnuM pAlana karatAM nathI teo saMsArane pAra pAmatA nathI, jeo pAlana nahIM kare teo A saMsArane pAra karI zakaze nahIM. pAMca astikAnI jema A gaNipiTakarUpa dvAdazAMga acala, dhruva, niyata, zAzvata, akSaya. avyaya, avasthita ane nitya che. javA ridha ItyAdi prakAre sUtrakAre kathana karIne "ahiM mArU, maraNa ItyAdi prakAre pharIthI je kathana karyuM che. temAM kathana zailInA eka prakAranuM pradarzana thayuM che. pahelA prakAramAM niSedhAtmaka draSTie ane bIjA prakAramAM vidhAnAtmaka dRSTie tenuM pratipAdana thayuM che. jIva ane pula anaMta che, tethI bhAvene anaMta batAvyA che. abhAva sarvathA nirUpAkharUpa (asattArUpa) nathI paNa te bhAvarUpa cheje vAta A pramANe che to tenI madadathI e vAta samajI zakAya che ke anyabhAvarUpe anyabhAvanI asattA hevAne kAraNe je bhAva che e ja abhAva che, A rIte te abhAva paNa bhAvanI jema anaMta che. jijJAsAnA viSayarUpa banela padArthonA viziSTa dharmane samajAvanAra athavA temane bodha karAvanAra-nizcaya karAvanAra-hetu" hoya chepratyeka padArthamAM anaMta dharma hoya che. te dharmone jANavAne mATe ane ta prakAranI jijJAsA thAya che. ane te jijJAsAone zAMta karanAra hetu paNa anaMta hoya che. A rIte eka padArthamAM anaMta dhama hoya che. tene viSenI jijJAsAo paNa anaMta hoya che. tethI anaMta padArthonA anaMta dharmo viSenI ane te jijJAsAone zamAvavAne mATe hetu paNa anaMta hoya che. ahetu paNa anaMta che. ghaTa (dha) paTa (paDade) Adi padArtho banAvanAra mATI, sUtaranA tAra Adi anaMta nimitto-kAraNo hoya che. akAraNa paNa anaMta hoya che. jema ke mATIno piTha ghaDAnA nirmANanuM kAraNa (nimitta) che paNa paDadAnA nirmANanuM kAraNa nathI, je padaDAnuM kAraNa che te ghaDAnuM kAraNa nathI. A rIte bakAraNa paNa anaMta che. su.185 zrI samavAyAMga sUtra 371 Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvarAzI aura ajIvarAzI kAnirUpaNa dvAdaza nA svarUpanA kathananI aMdara be rAzinA kathanane samAveza thata hovAthI have sUtrakAra be rAzinuM varNana kare - 255- (duve rAsIpapNattA) dvau rAzI prajJaptau-rAzImA meM che, (taM jahA) tadyathA-te 20 pramANe cha. (jIva rAsI ajIva rAsIya) jIvarAzI ajIvarAzizca-(1) 71 rAzi, (2) 2575rAzi. (ajIvarAsI duvihA pannattA)-ajIvarAziH dvividhaH prajJapta:-2012zi me 542nI cha. (taM jahA) tadyathAte me 2 / pramANe cha. (rUvIajIbarAsI arUvIajIvarAsI-rUpI ajIvarAziH arUpI ajIvarAzizca) (1) 3pI 1712||shi (2) 53pI - 12||shi. (se kiM taM arUvIajIvarAsI-atha ko'sau arUpyajIvarAziH) 2535ii 2001 rAzinu 2535 yu cha ? (arUbI ajIvarAsI dasavihA pannattA-arUpyajovarAziH dazavidhaH prajJaptaH ) 2535ii 2072/5 65 pr4|2nii cha. (taM jahA) tadyathA-te praa| mA pramANe cha-(dhammatthikAe jAva addhAsamae-dharmAstikAyo yAvat addhAsamayaH) tenA pastizAyI bane maddhAsamaya sudhiin| isa meha thAya che. (rUvo ajIvarAsI aNegavihA paNNattA-rUpI ajIvarAziranekavidhaH prajJaptaH) 3pI 24012||shi bhane 54|2nii cha (jAva-yAvat ) bha3 154, heza, pradeza mane 52mA (se kiM taM aNuttarovavAiyA-atha ke te anutta ropapAtikAH) anutta5pAtina 3 2135 cha ? uttara-(aNuttarovavAiyA paMcavihA paNNattA-anuttaropapAtikAH paJcavidhAH prajJaptA:) anuttare 55ti pAMya 5|2nu cha, (taM jahA) tadyathA-te 2mA pramANe che. (vijaya, vejayaMta, jayaMta aparAjita, svvtttthsiddhiyaa-vijyvaijyNtjyntaapraajitsvaarthsiddhikaa:vijaya, vaijayaMta jayaMta, aparAjita ane sarvArthasiddhaka, A pAMca anuttarapa pati cha. (se ta paMciMdiyasaMsArasamAvaNNajIvarAsI-sa eSa paJcendriyasaMsArasamApanna jIvarAzi:- prA2nI mA yI pAMya-drayAvANI saMsArI 052||shi cha. ( duvihA NeraiyApaNNattA-dvividhA nairayikAH prajJaptA:-)nA24I 7 / ye 42nA hAya cha, (taM jahA-tadyathA) te 24t pramANe cha-(pajjattA ya zrI samavAyAMga sUtra 372 Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asurakumArAdikoMke AvAsAdi kAnirUpaNa apajattAya-paryAptAzca aparyAptAzca)-paryApta mane mapayAta. (evaM daMDao bhANiyavo jAvavemANiyatti-evaM daNDako bhaNitavyo yAvat vaimAnika iti) nA24], lapati, pRthivI, a5, 4, pAyu, vanaspati, dvAndriya, zrIndriya, yatu, rindriya, paMcenidraya, manuSya, vyantara, jyotiSika, vaimAnika, sudhInA cAvIsa daMDaka che. have nArakAdikanA sthAnanuM nirUpaNa karavAmAM Ave che-- (imIseNaM rayaNappabhAe puDhavIe-asyAH khalu ratnaprabhAyAH pRthivyAH)mA 2(nAlA pRthvInA (kevaiyaM khetaM ogahettA-kiyatkSetraM avagAhya) 34sA pramAnA kSetrane sahita zane (kevaiyA NirayAvAsA paNNattA-kiyanto narakAvAsAH prajJaptAH?) na24pAso 4i cha ? uttara-(goyamA-gautama !) gautama ! (imIseNaM rayaNappabhAe puDhavIe-asyAH khalu ratnapabhAyAH pRthivyAH) mA 2tnalA pRthvInA (AsI uttara-joyaNasayasahassabAhallAe-azItyuttara yojanazatasahasrabAhalyAyAH)- me dAma mesI 2 yojanA vistAra Dala ke tenA (uvariM egaM joyaNasahassaM ogAhettA-upari eka yojanasahasraM avagAhya) 52nA lAganA se 2 yauna rasa lAza choDana tathA hehAcegaM joyaNasahassaM vajjejjA-adhazcakaM yojanasahasraM varjayitvA) nIyanA me SM2 yauna prabhA mA ch|aun (majjhe) madhyanA (aTThasattarijoyaNa zrI samavAyAMga sUtra 393 Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sayanaR-aSTakSatiyojJanAtama7 ) eka lAkha ayetera hajAra cAjana pramANa bhAga jeTalI (sthaLa-tratra cajI) A (caLavvamANa puDhIpu-napramAyAH vRSikpA:) ratnaprabhA pRthvImAM ( nepALa tIma nivAvAsasayasanAnaiviALAM trizat navAvAsAtattvajJAni)trIsa lAkha narakAvAsa che (mayaMtIti manavAyA mavantIpAvyAni) ema jinendradeve bhAMgyu che. (te" nacAvAmA aMtoSakA--te hajI nAvAtA antaittA) te narakAvAsa aMdarathI gALAkAranAM che. (mAhi vAraMbhA-dizcaturajJA) bahArathI catuSkaNa AkAranAM che. (jJAna-pAvat ) tenA taLiyAnA bhAga vajAnI charI jeve che. temA hameza adhakAra ja shrii bharelA rahe che, te graho, cadra, sUrya ane nakSatranA prakAzathI rahita che (sukSma LiyAJazumA: navA;) narakanA jIvA azubha hoya che. (ripunnu pramukho taiya bAbo-narahevu zumA senA) narakamAM azubha vedanA anubhavavI paDe che. (vaMsatta vimALiyA-yaM samAvi maLiyaM)-ratnaprabhA pRthvIthI laIne tamastamaH prabhA pRthvI sudhI sAte narakAmAM e ja prakAranI sthiti che, (hra-yaMt) vistAranuM pramANa (nAsu-5kSyAM) je narakamAM (jI -mukhyate) je ghaTAvI zakAya te ghaTAvavAnuM che, zrI samavAyAMga sUtra 374 Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "asIi battIsaM aThThAvIsaM tahevavIsaM ca / aTThArasasolasagaattarameva vaahlN"||1|| chAyA-azIti dvAtriMzadaSTAviMzatistathaiva viMzatizca aSTAdazaSoDazASTottA meva bAhalyam / / 1 / / jemake pahelI pRthvInI ucAI eka lAkha e sI hajAra yojananI che, e ja prama Ne bIjI pRthvInI uMcAI eka lAkha batrIsa hajAra yojananI che, trIjInI eka lAkha aThayAvIsa hajAra, cothInI eka lAkha vIsa hajAra, pAMcamInI eka lAkha aDhAra hajAra, chaThThInI eka lAkha seLa hajAra ane sAtamanI uMcAI eka lAkha ATha hajAra yojananI che. "tIsA ya paNNavIsA pannarasada seva syshssaaii| tiNNega paMcUNaM paMceva aNuttarA naragA" // 2 // chAyA-ciMphAza viMzati: pattarazata zata vALa ! trINyekaM pazconaM paJcaivAnuttarA narakAH // 2 // pahelI pRthvImAM trIsa lAkha, bIjI pRthvImAM pacIza lAkha, trIjI pRthvIma paMdara lAkha, cethI pRthvImAM dasa lAkha, pAMcama pRthvImAM traNa lAkha, chaThThI pRthvImAM eka lAkhamAM pAMca ochAM, ane sAtamI pRthvImAM pAMca narakAvAsa che. A rIte zrI samavAyAMga sUtra 375 Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ narakAvAsanI kula saMkhyA coryAsI (84) lAkha che. "causaTThI asurANaM caurAsIi ca hoi naagaannN| bAvattari suvannANaM vAukumArANaM chaNNa uI // 3 // dIvadizA udahINa vijjukumAriMda thaNiyamaggINaM / chaNhaM pi juvalayANaM bAvattarimo ya sayasassA // 4 // chAyA catuSpaSTirasurANAM caturazItizca bhavati naagaanaam| dvisaptatiH suparNAnAM vAyukumArANAM SaNNavatiH // 3 // dvIpadizodadhInAM vidyutkumArendra stnitaagniinaam| SaNNAmapi yugalakAnAM dvisaptatizca zatasahasrANi // 4 // sasubhAnA yAsa: (64), nAgabhAnA the.ryAsI (84) sAma, supaNa zubhAre nAmAMtara (72) sAma, vAyubhAronA channu (81) ma, tayA dvIpabhAra, dikakumAra, vidyakumAra, svanitakumAra ane agnikumAra e cha yugalemAnA pratyeka kumAranA khAtera-tera lAkha bhavano che. te badhA bhavanenI kula saMkhyA sAta karoDa mAMta2 sAsa cha. battIsaTThAvIsA bArasa aTTa cauro ya syshssaa| paNNA cattAlIsA chacca sahassA sahassAre // 5 // zrI samavAyAMga sUtra 376 Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ANayapANayakappe cattAri sayA''raNaccue tinni / sattavimANasayAI caumu vi eesu kappesu // 6 // ekkArasuttaraM heDimesi sattattaraM ca majjhimae / sayamega uvarimae paMceva aNuttaravimANA // 7 // chAyA-dvAtriMzadaSTAviMzatirdAdazASTacatvAri ca zatasahasrANi / pazcAzacatvAriMzatSaTa ca sahasrANi sahasrAre // 5 // AnataprANatakalpe catvArizatAnyAraNAcyute trINi / saptavimAnazatAni caturvapyeteSu kalpeSu // 6 // ekAdazoMttaramadhasta neSu sa ttaraM ca madhyame / / zatamekamuparitane paJcaivAnuttaravimAnAni // 7 // iti sUtrakAra A gAthAo dvArA e vAta batAve che ke kayAM kayAM keTalAM keTalAM vimAne che- sudharma nAmanA pahelA devalokamAM batrIsa (32) lAkha vimAna che, IzAna nAmanA bIjA devalokamAM 28 lAkha, trIjA sanakumAra devalokamAM 12 lAkha cothA mAhendradevalekamAM 8 ATha lAkha, pAMcamAM brahmalokamAM 4 lAkha, chaThThA lAntaka devalekamAM 50 hajAra, sAtamAM mahAzukra devalokamAM 40 hajAra, AThamAM sahastrAra devalokamAM 6 hajAra, navamA ane dasamAM ANata prANata devalokamAM 400 vimAna che. agiyAramAM AraNa ane bAramAM acuta devakamAM 30 traNaso vimAno che. nava greveyakamAMnA, adhaHstana zaiveyakamAM 111 vinAno che, traNa madhyama raiveyakamAM 107 vinAno che ane traNa uparitana praveyakomAM 100 vimAne che. tatho anuttara vimAne mAM ca ja vimAne che. e vimAnanI kula saMkhyA coryAsI lAkha sattANuM hajAra tevIsa (897023) che. have sUvAra spaSTIkaraNa karavAne mATe pharIthI tenuM kathana kare che- (do cAe NaM puDhavIe, taccAe NaM puDhavoe, cautthIe puDhavIe, paMcamIe puDhavIe, chaTThIe puDhavIe, sattamIe puDhavIe gAhAhiM bhANiyavA-dvitIyasyAM pRthivyAM, tRtIyasyAM pRthivyAM caturthyAM pRthivyAM paJcamyAM pRthivyA, vgghAM thagi, THghAM thayAM bhASArmitiththA ) pahelI pRthvImAM, bIjI pRthvImAM, trIjI pRthvImAM, cothI pRthvImAM pAMcamI pRvImAM, chaThThI pRthvImAM, ane sAtamI pRthvImAM jeTalA jeTalA narakAvAsa che te "tanA guyvInA gAthA dvArA pahelAM batAvI devAmAM Avela che. te temanI saMkhyA e gAthAmAM darzAvyA pramANe samajavAnI che. (sattaHTp gvIg gchA-saptabdha gutha pRchA) sAtamI pRthvIne viSe gautame je prazna pUcho, tenA javAbamAM mahAvIra zrI samavAyAMga sUtra 377 Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25||bhii 4 cha |-(goymaa!-) gautama ! (sattamAe puDhavIe attarajo. yaNasayasahassapAhallAe-saptamyAH pRthivyoM aSTottarayojanazatasahasra bAhalyAyAH) sAtamI pRthvInA vistAra ke 24 saya 218 2 yonA ho cha temA (upari addhatevannaM joyaNasahassAI ogAhetto-upari arddhatripazcAzad yojanasahasrANi avagAhya) upanA 52 / / (sAmAna) Em2 ye4nane 11 tathA (heTA vi addhatevanna joyaNasahassAI vajitA-adhastAdapi arddhapaJcAzadyojanasahasrANi vajeyitvA ) nAyanA sA samApana 2 (52500) yona chIne (majjhe tisu joyaNasahassesu-madhye triSu yojanasahatreSu) 12yenA Alni Y EM2 yo4- prabhA kSetramA etthaNaM sattamAe puDhavIe-atra khalu saptamyAM pRthivyAM)-240 sAlamA pRthvImA (neraiyANaM-nairayikANAM) nA24 gAnA (paMca aNuttarA-paJca anuttarAH) pAya anutta2-GTa (mahaimahAlayA-mahAmahAlayAH) matipizANa mahAnirayA paNattA-mahAnarakAH prajJaptAH) mahAna 24pAse che. (taM jahA-tadyathA) tebhAnA nAma PAL pramANe che. (kAle, mahAkAle, rorue, mahArorue, appaiTANe nAmaM paMcame-kAlaH, mahAkAlaH rauravaH, mahAraurava:, apratiSThAno nAma paJcamaH) 41, mAsa, zai21, maDAzai25 mine paay| mapratiSThAna. (teNa nirayAvadyA ya-te khalu nirayAH vRttAzca) te yA n24||1s 12yethI che, (taMsA ya-vyasAca) cheu chie.2 che. (ahe khurappasaMThANasaMThiyA-adhaH kSuraprasaMsthAnasaMsthitAH ) mane tamanA tajiyAna mA 12vanA 72 // // cha. (jAva-yAvan) (asubhAnaragA-azubhAH narakAH) mA macI n22| azula che (asubhAo neraesu veyaNAo-azubhAH narakeSu vedanAH) te nakaromAM azubha vedanAo bhegavavI paDe che sa. 186 "TIkArtha--duverAsI pannattA" ityAdi rAziyo me che. tamanA nAmamA pramANe che-(1) 712||shi, (2) 2012||shi. ajIvarAzInA be prakAra che-(1) rUpI ajIvarAzi (2) arUpI ajIvarAzi-arUpI achavarAzinuM svarUpa kevuM che ? uttara-arUpI ajIvarAzinA dasa prakAre che-(1) zrI samavAyAMga sUtra 378 Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAstikAya, (2) dharmadeza, (3) dharmapradeza, (4) adharmAstikAya, (5) adharmadeza, (6) adhama pradeza, (7) AkAzAstikAya, (8) AkAzadeza, (9) AkAza pradeza, (10) ardhA samayarUpI ajIvarAzi aneka prakAranI che jema ke skanda, deza, pradeza, ane parimANa te cAre varNa, gaMdha rasa, sparza ane saMsthAnavALA hoya che. temanA be benA saMyogathI, be ane traNanA saMyogathI bIjAM paNa aneka bheda paDe che. jIvarAzi be prakAranI che-(1) saMsArI jIvarAzi (2) mukta jIvarAzi. temAM mukta jIvarAzinA be bheda che-(1) anantara ane (2) paramparAsiddha. anantara siddha paMdara prakAranA che. paraMparA saddha aneka prakAranA che. saMsArajIvarAzinA ekenidraya Adi pAMca prakAra che. temAMnI je e kendriya jIvarAzi che te pRthvI AdinA bhedathI pAMca prakAranI che. te pAce e kendriya jInA sUkSama ane bAdara evA be prakAra paDe che. sUkSma ane bAdaranA paNa paryApta ane aparyApta evA be be bheda che eja rIte dvIndriya, tedriya, ane caturindriya jIvonA paNa paryApta ane aparyApta be be bheda paDe che paMcendriya jIvonA nArakI Adi cAra prakAra che temAMnA je nArakI jIve che te ratnaprabhApRthvI AdinA bhedathI sAta prakAranA che. paMcendriya tiya canA jaLacara, sthaLacara ane khecara, evA traNa bheda che. jalacara paMcendriya jIvonA pAMca prakAra che(1) matsya. (2) ka75, (3) grAha, (magara ane (5) zizumAra, majyanA lakSaNamasya Adi aneka bheda che. kacchapanA be bheda che-(1) a thaka75 ane (2) mAMsa ka75 grAhanA pAMca prakAra che-(1) dili (2) veSTaka (3) madugu (4) pulaka ane (5) sImAkAra. magaranA be prakAra che-(1) zuMDAmagara ane (2) karimagara. zizu mAra eka ja prakAranA hoya che. sthaLacara tiyacanA be bheda che-(1) copagAM ane (2) parisarpa temAnA copagatiyonA cAra bheda che (1) kharIvALAM, (2) be kharIvALAM, 3) gaMDI pada ane (4) sana khapada (pagenahAravALAM) gheDe eka kharIvALo, gAya be kharIvALI, hAthI gaMDI padavALe ane siMha vagere naherayukata pagavALAM jAnavara che parisarSanA be prakAra che-ura parisarpa (1) ane bhuja parisarSa (2) uraH parisarpanA cAra prakAra che-(1) ahi (2) ajagara, (3) AzAlika ane (1) maheraga tema nA ahi ura parisarpanA be bheda che- darpIkara ane mukuli. khecara tiryaMcanA cAra prakAra che(1)cama pakSI, (2)lemapakSI (3)samudrapakSI ane (4) vitatapakSI, bagalA, haMsa Adi pakSIo carmapakSI lomapakSI che. samudrapakSI dvIpAntaramAM ja hoya che. e badhAM paMcendriya tiryaMca che. manuSyanA be prakAra che-saMmUchima ane garbha ja. temAMnA je samucicha ma manuSya hoya che teo to niyamathI ja napuMsaka hoya che. garbhaja manudhyanA traNa prakAra che-karmabhUmija, akarmabhUmi ane antadvIpaja che badhA traNe liMgavALA (jAtanA) hoya che. temAM karmabhUmiyA manuSyanA Arya ane svera cha evA be zrI samavAyAMga sUtra 379 Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bheda che. AryamanuSyanA be bheda che-ddhi prApta ane anuddhiprApta ahe ta Adi mahApuruSane trAddhi prApta gaNI zakAya. anuddhiprApta AryanA kSetra, jAti kuLa, dharma, zilpa, jJAna, darzana ane cAritra pramANe nava prakAra paDe che. devonA bhavanavAso Adi cAra prakAra hoya che. bhavanavAsI devenA asurakumAra Adi dasa bheda paDe che. vyantara devonA pizAca Adi ATha bheda che, tiSka denA candramA Adi pAMca prakAra che. ane vaimAnika denA be prakAra che (1)ka9papapanna ane (2)kapAtIta temAMnAM je devo che temanA saudharma Adi bAra prakAra che. kapAtIta denA be prakAra che-ve. yaka ane anuttarapapAtika raiveyakanA nava prakAra che. pUrvokta A badhe pATha ahIM "vAra' zabdathI grahaNa karAyela che. anuttarapapAtikanuM svarUpa kevuM che? uttara--anuttarapapAtikanA pAMca prakAra che--vijaya, vaijayaMta, jayaMta, aparAjita ane sarvArthasiddhika A prakAranI A badhI paMcendrayayukata saMsArI jIvarAzi che. nArakI jIvo be prakAranA paryApta ane aparyApta A pramANe A covIsa daMDakarUpa kathana vaimAnika deva sudhI samajavAnuM che. eTale ke paryApta ane aparyApatanA bhedathI vaimAnika deva sudhI dvividhatA ghaTAvavAnI che. zaMkA--A ratnaprabhA pRthvInA keTalA pramANanA kSetrane avagahita karIne keTalA narakAvAsa kahelA che? uttara-he gautama! A ratnaprabhA pRthvInI je ekalAkha eMsI hajAra ja nanI UMcAI kahI che tenI upara tathA nIcanA eka eka hajAra jana pramANa kSetrane choDIne bAkInA eka lAkha aThatera hajAra jana pramANa kSetramAM trIsa lAkha narakAvAsa che, ema jinendra deve bhAMkhela che te narakAvAse aMdarathI goLAkAranA che ane bahArathI cekhUNuM che. ahIM "kAvata' zabdathI A pATha grahaNa karavAno-tenA taLiyAne bhAga vAnA charA jevo che. temAM haMmezA aMdhakAranA jevo tamasa bhareluM rahe che. " vavAyacaMdrasUnavattAdA " tyAM gRha, candra, sUrya ane nakSatrono prakAza athavA prajavalita agni Adino prakAza bilakula hota nathI. te jagyA prakAzarahita hovAthI tyAM sadA aMdhakAra ja rahe che. " mecavApUjadiranaMvivajhiraNuvatarA " temane taLabhAga meda, vasA, pUya zrI samavAyAMga sUtra 380 Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pIva, lohI ane mAMsanA kIcaDathI chavAyeluM rahe che. "kuru vIsA' e badhA narakA vAsa asvaccha, ane pakAvelA kAcA cAmaDAMnA jevI gaMdhavALA hoya che tethI gharanaradimA te narakAvAse atyaMta durgadhavALA hoya che. tathA "mAnaarro 5 kRSNAgninA varNanI temanI AbhA hoya che teDhAne tapAvavAthI agni je vaNa dhAraNa kare che te varNane kRSNAgni varNa kahe che. eTale ke te narakAvAse ati zaya kALA varNanA hoya che. tathA " vArA temane sparza kara hoya che. tethI "divArA temAM rahevuM duHkhaprada thaI paDe che tethI A narakone "Tar azubha kahela che. temAM je vedanAo anubhavAya che te atizaya azubha hoya che. ratnaprabhApRthvIthI laIne tamastamaprabhA pRthvI sudhInI sAte narakamAM evI ja paristhiti hoya che, eTale ke je prakAranuM ratnaprabhA pRthvInuM varNana karyuM che e ja prakAranuM varNana bAkInI chae pRthvInuM samajavAnuM che. sUtrakAra A ja viSayane ityAdi pado dvArA pragaTa kare che-jemake pahelI pRthvInI UMcAI 180000 (eka lAkha eMsI hajAra) jananI che. bIjI pRthvInI UMcAI 132000 (eka lAkha batrIsa hajAra) jananI, trIjInI eka lAkha aCyAvIsa hajAra jananI,cethInI eka lAkha vIsa hajAra jananI, pAMcamInI eka lAkha aDhAra hajAra jananI, chaThThInI eka lAkha soLa hajAra jananI, ane sAtamInI eka lAkha ATha hajAra jananI che te pRthvIomAM nArakAvAsanI saMkhyA nIce pramANe che-pahelI pRthvImAM trIsa lAkha, bIjImAM pacIza lAkha,trIjImAM paMdara lAkha, jethImAM dasa lAkha, pAMcamImAM traNa lAkha, chaThThImAM 95navANuM hajAranavaso paMcANa ane sAtamImAM pAMca nArakAvAso che. A rIte te narakAvAsonI kula saMkhyA coryAsI lAkha che. asurakumAronAM cosaTha lAkha, nAgakumAronAM ceryAsI lAkha, suparNa kumAronAM tera lAkha, vAyukumAranAM chanuM lAkha, tathA dvIpakumAra, dikakumAra, udadhikumAra, vighakumAra, svanitakumAra, ane agnikumAra e cha yugalamAMnA pratyeka kumAranA 72-72 betera-botera lAkha bhavana che. te badhA bhagavAnane saravALe sAta karoDa boMtera lAkha thAya che, sUtrakAre zrI samavAyAMga sUtra 381 Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApelI gAthAo dvArA e vAta batAve che ke kayAM keTalAM vimAnA che-- pahelA sudhama devaleAkamAM 32 lAkha. bIjA IzAna devalAkamAM 28 lAkha, trIjA sanatkumAra devalAkamAM 12 lAkha, ceAthA mAhendra devalAkamAM 8 lAkha, pAMcamAM brahmalekamAM 4 lAkha, chaThThA lAntaka devalAkamAM 50 hajAra, sAtamAM mahAzukramAM 40 hajAra, ane AThamA sahasrAra devaleAkamAM 6 hajAra vimAne che. navamA mAnata ane dasamAM prAta devalAkamAM 400 cArasA vimAne che. agiyAramAM AraNa ane bAramAM acyuta devaleAkamAM 300 traNaseA vimAne che. A rIte 9 thI 12 sudhInA cAra devalAkamAM 700 sAtasA vimAnA che. nava caiveyakAmAMnA je traNa adhastana traiveyaka che temAM 111 ekase agiyAra vimAnA che. traNa madhyama traiveyakAmAM 107 ekasA sAta vimAne che ane traNa upastina traiveyakAmAM 100 ekasesa vimAnA che. tathA anuttara vimAnAmAM pAMca ja vimAnA che. te vamAneAnI kula sakhyA 8497023 (cAryAsI lAkha, sattANu' hajAra tevIsa) che. have sUtrakAra spaSTIkaraNane mATe pharIthI kahe che ke--pahelI, bIjI, trIjI, ceAthI, pAMcamI, chaThThI ane sAtamI pRthvImAM narakAvAsAnI sakhyA keTalI che te tImA ya vaLavIsA' ityAdi gAthAmAM pahelA khatAvI devAmAM AvyuM che, te te pramANe samajI levu, sAtamI pRthvI viSe gautame je prazna pUchyA tenA uttararUpe bhagavAna mahAvIra temane kahe che ke he gautama ! sAtamI pRthvInI UMcAi eka lAkha ATha hajAra ceAjananI kahela che. temAMthI uparanA parA sADIbAvana hajAra cAjana bhAga ane nIcenA paNa 52) sADIbAvana hajAra ceAjana bhAga cheADIne khAkI je traNa hajAra ceAjananA vistAra rahe che temAM nArakInA pAMca anuttara-utkRSTa-ativizALa mahAnarakAvAsa che. temanAM nAma A pramANe che-kAla, mahAkAla, raurava, mahAraurava, ane apratiSThAna te badhA narakAvAsa vaccethI gALa, cheDethI trikoNAkAra, tathA taLiyethI vAnA charA jevAM hoya che. tyAMthI laIne "te badhI narako azubha che, ane te narakamAM azubha vedanAe hAya che" tyAM sudhInAM pado grahaNa karavAnA che. sU, 1865 zrI samavAyAMga sUtra 382 Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have sUtrakAka asurakumAra AdinA AvAso viSe kahe che_ zArtha - (kevaiyANaM bhaMte asurakumAravAsA paNNattA)kiyantaH khalu bhadanta asurakumArAvAsAH prajJaptAH ? : mahanta ! masumArAnA sApAsA cha ? uttara-(goyamA) he gautama ! (imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe-asyAH khalu ratnaprabhAyAH pRthivyAH- 2tnaprama pRthvInI ( asI uttarajoyaNasayasahassabAhallAe---azInyuttarayojanazatasahasrabAhalyAyAH ) 2 4 saya mesI 12 yojananI yA 40 cha (ubari-upari) tenI 52ne(egaM joyaNasahassaM ogAhettA-ekaM yojanasahasraM avagAhya) me 4 // 2 yogana mA ch|ne, (heDhA cegaM joyaNasahassaM vajjittA-adhastAd ekaM yojanA sahasraM varjayitvA) bhane naayne| me SMR yena prabhAe lA chIna (majjhemadhye) 12yn| ( aTTahattari joyaNasayasahasse-aSTasaptatiyojanazatasa. hamANi) 2 4 saya 254yete tara yona prabhA lAmA 29 (etthaNaM rayaNappabhAe puDhavIe-atra khalu ratnaprabhAyAH pRthivyAH) teTA mA 2namA pRthvinA Hi (ca usahi asurakumArAvAsasaya sahassA paNNattA-catuSpaSTi rasurakumArAvAsa-zatasahasrANi prajJaptAni) yAsa ET Asu24mAna maapaase| che (taM NaM bhavaNA bAhiM vaTTA-tAni khalu bhavanAni bahiH vRttAni) te lpne| mahA thI gANA2 che, (aMto cauraMsA-antaHcaturasrANi) bhane maha2thI yatu / che, ( ahe pokkharakaNiyAsaMThANasaMThiyA-adhaHpuSkarakarNikAsaMsthAna sNsthitaani)-tebhne| niiyn| ma mAnI AnA vA mA2nA pokhIya che. ( ukiNaMtaraviulagaMbhIrakhAyaphalihA--utkIrNAntaravipulagambhIrakhAtaparikhAni ) bhInane mohIna tamanA 32tI 2 mA vAma mAvI cha tenA vistAra vidhura aAne mAra lAge the, ( adyAlayacariyadAragourakavADatoraNa paDidvAradesabhAgA--ahAlakacarikAdvAragopurakapATatoraNapratidvAra dezabhAgAni) tebhanI pAsenA mAmA aTArI hAya cha, tathA 25 4Atha pddaa| mAga hoya che. tathA puradvAra, kapATa teraNa, bahira ane pratikAra avAktara dvAra hoya che. ( jaMta musalamusaMhisayagdhiparivAriyA-yaMtra musalamuzaNDi zataghnI parivAritAnI) te madhA sapane 5052|34vaanaaN yatrothI, bhusatanAmanAM hathiyAzathI, masuMDhiyAthI ane eka sAthe 100 mANasenI hatyA karanArI zaktithI yukta hoya che. (aujjhA) ayodhyAni-tamA zatrusainya praveza parIne asl Astu nayI tathA te zrI samavAyAMga sUtra 383 Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya che. ( 3 vAcodarA -ardhavAriAta zabdasaritAni -- te bhavane 48 prakAranI racanAvALA eraDAothI yukta hoya che, jayAra namAjhA-magvattAvitavanamAAni ) ane 48 prakAranI uttama vanamALAenI yukta hoya che. (ThAkorUra mahiyA- upamahAni ) te bhavananA taLiyAnA bhAga para lepa ane upalepa karelo hoya che. tenI pAsattA daddaradiNNa paMcaMgulitalA-gozIrSa sarasAraktacandana dardaradatta paJcAGgulitalAni) gADha gozISacandana ane sarasa rakatacaMdananA lepathI tenI divAla para pAMce AMgaLiye ane hathelInAM nizAna paDayAM hoya evuM lAge che. ( zAstrApurAvA durukaturukkaujjhaMtadhUvamaghamaghatagaMdhuddha-yAbhirAmA-kAlAgurupravarakunduruSka turuSka nAna karavA jatA ) -te bhavanamAM kALA agaru. zreSTha kudarUchyuM, ane turuSka labAnanA dhUpane saLagAvavAthI AvatI sugaMdha karatAM paNa vadhAre sugaMdha Ave che, ( muidhavAvivA- suzvavarAjitAni ) zreSThamAM zreSTha suMgadhi padArtho karatAM paNa te bhavane vadhAre sugandhayukata hoya che. (gaMdhavadivA javarti bhUtAni) tethI te bhavana sugaMdhi-dravyothI yukta agarabattI jevAM lAge che (arajI-achAni) te bhavane cAre taraphathI AkAza ane sphaTika samAna svaccha(soTTA-kakSAna) suMvALAM paramANu skalpamAMthI temanI racanA thavAne kAraNe te zrI samavAyAMga sUtra 384 Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavane suMvALA sUtaramAMthI vaNelA sukomaLa vastra jevA komaLa heya che (strajJAkALAna)ghaselA vastro jeTalAM suvALA hoya che eTalAM suMvALAM A bhavane hoya che (ghA vRdana) jevI rIte paththaranI putaLIne kharasANa (sarANa) para ghasIne eka sarakhI banAvelI hoya che evI ja rIte te bhavano paNa pramANapata racanAvALAM che eTale ke jyAM racanA hovI joIe tevI pramANasaranI racanAvALAM che temAM kaI paNa jagyAe khaDabacaDApaNuM nathI. (maTTA-kRSNAna) jevI rIte nAjUka sarANa vaDe pASaNanI putaLIne sApha karavAmAM Ave che e ja rIte e bhavane paNa sApha che. ( niyA-niraranAMti)temAM koI paNa jagyAe dhULanuM te nAmanizAna paNa hatuM nathI. ( fwaa -nirmAni) te bhavane vizALa che, (vinimi-vinimitta). aMdhakAra rahita hoya che, (vizuddhA-vizuddhAni) vizuddha -kalaka rahita hoya che, (aqmAtrAma) prakAzayukata he ya che, (samarIyA-samarIri) te bhavana mAMthI prakAzanAM kiraNo bahAra pheMkAtAM hoya che, (gogA-soghotAna) prakAzita hoya che, (TNAvA-pAroyana) manane prasanna karanArAM che, (pittA ) tene jenAranI AMkha thAkatI nathI, tethI darzanIya che, (anivA-mijAja) abhirUpa che-jyAre juvo tyAre temanI zobhA apUrva lAge che, (vivA-patiprakALi) pratirUpa che-dareka jonArane te ramaNIya lAge che. (gvaM uparokata prakAre (baMnnaraNa-jA) jema (mag-ma) asurakumAranAM AvAsonuM ahIM varNana karyuM che. (tasa) e ja pramANe nAgakumAra Adi jAtinAM bhavanAdikenuM (taruva ghaagro-tardhara vAra) varNana paNa asurakumAronAM bhavane jevuM samajavuM. (kevaiyANaM bhaMte ! puDhavIkAiyAvAso paNattA-kiyantaH khalu bhadanta ! gfthavIyAvAlA bAda ) he bhadanta ! pRthvIkAyanA nivAsasthAna keTalA prakAranA che? (toyanA ! gaNavenA yuddhavirUghAvAlA pachAttA)- gautama! pRthvIkAyanA AvAsa asaMkhyAta kahelA che. (gvaM sAva ajutti - vAva nakha rUti) apU, teja, vAyu, ane pratyeka vanaspatimAM asaMkhyAta sthAna che. ane sAdhAraNa vanaspatinAM anaMta sthAna che. (kevaiyANaM bhaMte vANamaMtarAvAsA paNNattA-kiyantaH khalu bhadanta ! vAbattavANA: prajJatAH2) he bhadanta ! vyaMtara devanA AvAsa keTalA che? uttara-(rUnI jALamANa puravI- aA raju thanAmA yathAra) A ratnaprabhA pRthvIne je (rAmA zaMkara-janamatharogya)ratnamayakAMDa che zrI samavAyAMga sUtra 385 Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (joyaNasahassa bAhallassa-yojanasahasra bAhalyasya) tenI GA 2 m2 yojananI che. (uvariM egaM joyaNasayaM ogAhettA-upari ekaM yojanazataM avagAhya) tenI 52no me se yona prabhAe MIn choDIne ane (hehAcega joyaNasayaM vajetA-adhastAdekaM yojanazataM varjayitvA) naayne| me so yojana prabhAra lA chaDIne (majjhe-madhye) 12yenu ne (aTThama joyaNasaema-aSTasu yojanazateSu) 46seyA pramANa kSetra 29 cha (etthaNaM-atra khalu) temA (vANamaMtarANaM devANa-vyantarANAM devAnAM) vyanta2 ravAnA nA235 mAvAsa cha (bhomejA-bhaumeyAni) te mAyAse bhUmigata cha. (tityimasaMkhejA-tiryag asakhyeyAni) te mApAse ti27 mA masaNyAta yauna saMdhI . (nagarAH vAsasayasahassA pannattA--nagarAvAsazatasahasrANi prajJaptAni) tebhanI sadhyA sAmAnI che. (te NaM bhomejAnagarA-tAni khalu bhomeyAni nagarANi) te bhUmigata yantarApAse (bAhiM vaTTA-bahiM vartalAni) mahArathI goNA2 cha (aMto cauraMsA-antaH caturasrAH) marathI ytue| che. (evaM jaho bhavanavAsINaM tahevaNeyavA-evaM yathA bhavanavAsinAM tathaiva jJAtavyAH) te bhAvAsAnupae 55 lavanavAsImAnA mApAse 4 . (varaM) 55 temanA 42di vyanta2 devAnA mAvAsamA mATI viziSTatA hAya cha- (paDAgamAlAulA-patAkAmAlA zrI samavAyAMga sUtra 386 Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalAni) te yantanA ngre| pothI bhuta DAya che. te sapano 55 'surabhya prAsAdIya, darzanIya, abhirUpa ane pratirUpa hoya che, A padonA artha AgaLa ApI dIdhA che (kevaiyANa bhate joisiyANaM vimANAvAsA paNNattA?) bhadanta ! kiyantaH khalu jyotiSikANAM vimAnAvAsAH prajJaptAH ?-3 mahanta ! yatiSI vAnA vibhAna vAso 386 // cha ? uttara-(goyamA !) he gautama ! (imIse gaM rayaNappabhAe puDhavIe ) asyAH khalu ratnapabhAyAH pRthivyAH-mA ratnapramA pRthvInA (bahusaramaNijAo bhUmibhAgAo) vahusamaramaNIyAt bhUmibhAgAtamaI sabharamaNIya bhUmimAthI (sattanauyAiM jIyaNasayAI u uppaittA) navatyadhikayojana zatAni UrdhvaM utpatya-sAtasA nava yo 52 vai (etha) atra khalu-re kSetre mA cha temA ( dasuttarajoyaNasayabAhalle ) dazottarayojanazatabAhalye-me se| isa yAnI 8 yAnI (tiriyaM joisaksie) tiryag jyotiSaviSaye-jyotiSavAnA ti276 pradezamA (joisiyANaM devANaM) jyotipikANAM devAnAM-yeAtikA vAnA (asaMkhejA joisiyavimANAvAsA paNNattA) asaMkhyAtA jyotiSivimAnAvAsAH pajJaptA:-manyAta jyotiSi vimAnApAsa sAhA cha. (te NaM joisiyavimANAvAsA) te khala jyotiSika zrI samavAyAMga sUtra 387 Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimAnAvADA-jyotiSInA te vimAnAva so (mu. sighaudakSiA) 31cutaSThita pamAnita -samasta dizAomAM ghaNA vegathI phelAtI pitAnI prabhA vaDe zubhra bhAse che. (vividAyamattiri ) vividha giranamatijitrA-candrakAnta Adi aneka prakAranA maNina tathA kaketana Adi ratnono viziSTa racanAthI temanI zobhA apUrva lAge che. ( va vavana paMtI paDAgachattAichattakaliyA ) vaatodduutvijyvaijyntiiptaakaacchaatichtrksitA--tathA te vimAnAva so pavanathI uDatI vijayasUcaka vijayantI mALAotha ane dhajApatAkAothI ane uparAuparI rahelAM vistIrNa chatrethI yukata hoya che, (I) tara-ane ghaNuM uMcA hoya che. tethI (TrLatarAjidaMtararA) janatAnarivAra-teo pitAnA zikharavaDe- agrabhAgo vaDe AkAzane aDatA hoya evAM lAge che. (vAstRtArA raMgabhUjhiyavanijAmathunarA) kArAtAranA pannaronmIkitA maLanasTrAvikA -temanI bArIonA madhyabhAgamAM ratno jaDelAM che. jevI rIte gharamAM rAkhelI vastune dhULa Adine saMsarga thato na hovAthI, te vastune gharamAMthI bahAra kADhIe tyAre nirmaLa hovAthI zobhI uThe che e ja pramANe te vimAnAvAso paNa nirmaLatAne lIdhe zobhe che te vimAnAvAsonA je nAnAM zikharo che te maNi ane zrI samavAyAMga sUtra 388 Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nai manAsA Doya che. (viyasiyasayapattapuDarIyavaNa ddhacadacittA) vika sitazatapatrapuMDarIkatilakaratnArdhacandracitrA:-- se pAyopAjai visita kamaLathI, paDethI, ane ratnamaya ardhacadrothI te vimAnAvAse apUrva zobhAvALA lAge che. (ato bahiM ca sahA) antarbahizcazlakSNA:-te vimaanaavaase| 52 tathA mA2 tahana tAsA-mulAyama DAya che ( tabaNija vAluyAH patthaDA) tapanIya vAlukA prastaTA:-temanaTa 5 mA tapta supara nI 204 5/5 lAya yevu lAge cha. (suhaphAsA) sukha prshaa:-tmn| 25 gho| sumahAya mAge che. (sassirIya rUvA sazrIka rUpA:-tenu 35 lAyabhAna mAge che. te vimAnApAse (pasAiyA) prAsAhIya, (darisaNijA) 6zanIya, (abhiruvA) mali35, 22 (paDIrUvA) prati35 DAya che. A cAra padonA artha AgaLa ApI dIdhA che. (kevaiyANaM bhaMte ! vemANiyAvAsA paNNattA?) kiyantaH khalu bhadanta ! vaimAnikAbAsAH prajJaptAH ?-3 mahanta ! vaimAni vonA bhAvAsa // cha ? (goyamA) he gautama ! (imIseNaM rayaNappabhAe puDhavIe) asyAH khalu ratna prabhAyAH pRthivyAH-mA 2namA pRthvInA (bahusamaramaNi jAo bhUmibhAgAo) bahasamaramaNIyAt bhUmibhAgAt-masamaramaNIya bhUmi mAthI (udde) urdhva zrI samavAyAMga sUtra 388 Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 752nA mAmA ( caMdimasUriyagahagaNanakhattatArAkhvANaM ) candrasUryagnahagaNanakSatratArArUpANAm- yandra, sUrya, grahaNu, nakSatrA bhane tArA che ( vIivaittA ) vyatibajya-bhane AjIne-meTa 3 wyAtine pA2 4rIna (bahUNi joyaNANi) bahUni yojanAni-55! yona, (bahUNi joyaNasayANi) baDUni yojana zatAni- seM 4o yona, (bahUNi joyaNasahassANi) bahUni yojanasahasrANi-dhae! M2 yona (bahUNi joyaNasayasahassANi) bahUni yojanazata. sahasrANi-mane sAtha yena, (bahUIo joyaNakoDIA) bahvIH yojanakoTI:bhane / yona, (bahUio joyaNakoDAkoDIo) bahI; yojanakoTAkoTI:-mane 31sii yona, (saMkhejAo joyaNakoMDAkoDIo) saMkhyAtAH yojana koTAkoTIzca-tathA maAvala 3 13150 yena (uDUM dUraM vIivaittA) Udhrva dUra vyativrajya-62 7ye 4i (vemANiyANaM devANa) vaimAnikAnAM devAnAM-vaimAni pAnai ( sohammIsANasaNakumAramAhiMdabaMbhalaMtagamukkasahassAraANayapANayaAraNaM accuesu gevejamaNuttaresu ya) saudharmazAnasanatkumAramAhendrabrahmalAntakazukrasahasrArAnataprANatAraNAcyuteSu graiveyakAnuttareSu ca-saudharma, zAna, sanabhA2, mAhendra, brahmA, sAnta, mahAzu, sahastrAra, Anatu, prANata, A raNa ane ayyata e bAra develekamAM, tathA nava zrI samavAyAMga sUtra 380 Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrayamA, tathA pAMya manutta vimAnAmA (caurAsIiM vimANAvAsasayasahassA) catarazItirvimAnAvAsazatasahasrANi-yAryAsI dAma (sattANauha ca sahassA tevIsaM ca) saptanavatizca sahasrANi trayoviMzatizca-sattara 2 tevIsa (vimANA bhavatIti makkhAyA)vimAnAni bhavantItyAkhyAtam-vima nA che se bhAvAne mArA che. (te NaM vimANA) tAni khalu vimAnAni-te vimAna (accimAlippabhA) acirmAli: prabhANi-sUrya samAna prabhAvAmA cha, (mAsarA. sivaNNAbhA) bhAsarAzivarNAbhANi-te vimAnAnI nti 2||shivaannaa sUryanA 12vI che. (arayA) arajAMsi-tesA svAlAvi 20 vinAnAM che, (nIrayA) nIrajAMsi-3DIne bhAvanA yUgathI pay 2Dita cha, (NimmalA) nirmalAninibha cha, (vitimirA) bitimirANi-kRtrima mAthI 2Dita che (vimuddhA) vizaddhAni-svAmAvi mAthI 2hita cha, (savvarayaNAmayA) sarvaratnamayAni4degtana ll 2namaya cha, (acchA) acchaani-42|| bhane 2544 samAna nibha cha, (sahA) zlakSNAni-bhusAyama cha, (ghaTThA) dhRSTAni-sAnA 5852 52 ghazyAM ya mei insti cha. (maThA) mRSTAni-59 mA mane sujAM che. (NippaMkA) niSpakANi-5143 2Dita che. (NikaMkaDacchAyA)niSkaNTakacchAyAni zrI samavAyAMga sUtra 391 Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temanI kAMti koIpaNa prakAranA AcchAdana ke upaghAtathI rahita che. (gymA) sAmAji-teo prabhAyukata che, (vanarA) samarini-kiraNothI yukata che, (HighA) jena-prakAzita che, ( vAsA) prAsAdIya che, (harijJA) dazanIya che, (mitravA) abhirUpa che, (parikSA) pratirUpa che, A cAre padonA artha AgaLa AvI gayA che. have gautamasvAmI mahAvIra prabhune pUche che ke pratyeka kapamAM keTalAM vimAnAvAsa che? (nom i maMti! kle jevA vimAnavANA gumtA) UMdha vahu mAra ! diyatta vinAnAvAnA ghaNA -he bhadanta ! saudharma ka95mAM keTalAM vimAnAvAso che? uttara- !) he bhadanta ! (vasa vimANAvAsayasahassA paNNattA ) dvAtriMzat vimAnAvAsa zatasahasrANi prakAni--saudharma devalokamAM 32 batrIsa lAkha vimAnAvAsa kahela che. (g IsANesu aTThAvIsaM bArasa, aTTha, cattAri, eyAI sayasahassAI) evaM iishaaney wAviMti tavAravAri pratAni zatatAra-e ja rIte IzAnaka5mAM 28 aThayAvIsa lAkha, trIjA sanaskumAra devalokamAM bAra lAkha, cothA mAhendradevalokamAM ATha lAkha, pAMcamAM brahmaleka kapamAM cAra lAkha, (qvIri zrI samavAyAMga sUtra 392 Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cattAlIsaM chaeyAiM sahassAI) pazcAzat catvAriMzat SaT etAni shsraannichaThThA lAntaka devalokamAM pacAsa hajAra, sAtamAM mahAzukamAM cAlIsa hajAra, ane AThamAM sahastrAra devalokamAM cha hajAra vimAno che. (bALA gigg cattAra AraNaccue tinni eyANi sayANi) Anate prANate catvAri, AraNAcyute troLa tAna tAni-navamAM Anata ane dasamAM prANuta devalokamAM cAraso vimAne che. agiyAramAM AraNa ane bAramAM acuta kramAM traNa vimAno che. (gi jANahiM mALiya) padya jAthAma maLatarathamU-e ja pramANe "vattIsAvIsa ItyAdi AgaLa ApelI gAthAo pramANe AgaLanuM varNana samajavuM. sU.187 TIkAtha-"vaphA mate ! kRtyAddhiA prazna-he bhadanta ! asurakumAranA AvAsa keTalA che? uttara-he gautama! A ratnaprabhA pRthvInI UMcAI eka lAkha eMsI hajA2 jananI kahela che. tenA upara ane nIcenA eka eka hajAra jana pramANa kSetra sivAyanA bAkInA eka lAkha aThotera hajAra yojana pramANa kSetramAM asurakumAronA 64 cosaTha lAkha AvAsa che te AvAsarUpa bhavana bahArathI goLa ane A darathI catuSkoNa che. temano nIceno bhAga kamaLanI karNikAnA jevA AkArane hoya che. jamInane khodIne temanA pharatI banAvela khAI (khAta) ane temanI parighA vipula ane gaMbhIra che. khAta (khAI) upara tathA nIce samapramANa hoya che. parighA uparathI vizALa ane nIcenA bhAgamAM sAMkaDI hoya che. te AvAsone aTArIo hoya che ane temanI pAse ATha hAtha paheLe mArga hoya che. tathA temane puradvAra, kapATa, teraNa,bahidvAra ane pratidvAra-avAntaradvAra hoya che. te badhA bhavano paththara pheMkavAnA yaMtrathI, musalanAmanA zastrothI, musuMDhIothI, tathA eka sAthe 100 se mANasane ghAta karI zake evI zatadhiyothI sajaja hoya che. temAM praveza karIne zatru sanya yuddha karI zakatuM nathI tethI te bhAvane 'athANa' gaNAya che. te bhAvane 48 aDatAlIsa prakAranI racanAvALA oraDAvALAM hoya che, ane 48 aDatAlIsa prakA ranI uttama vanamALAothI yukata hoya che. tenI bhUmi para lepa ane upalepa karyo hoya evuM lAge che tethI bhavane ghaNAM suMdara lAge che. temanI divAla para gADha gazIrSa caMdana ane sarasa rakatacaMdananA lepathI pAMca AMgaLiye ane hatheLIna nizAna paDyAM hoya evuM lAge che. te bhavanonI aMdara kALA agara, zreSTha kapa, zrI samavAyAMga sUtra 393 Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane tuccha lobAnano dhUpa saLagAvyA hoya tyAre jevI suga dha Ave chetethI adhika sugadha AvatI hoya che. te bhavane te kAraNe ghaNA manahara lAge che. sArAmAM sArI-zreSTha sugothI te sugadhIdAra lAge che. tethI te bhavana sugaMdhi dravyomAMthI banAvelI agarabattI jevAM lAge che. te bhavano badhI bAjuethI AkAza ane sphaTika samAna nirmaLa lAge che, IstrI karelAM vastro jevI rIte suvALA lAge che-athavA dabAvelAM vastro jevAM mulAyama lAge che evAM ja mulAyama te bhavane che. jevI rIte paththaranI putaLIne paththara ghasavAnA paththara (kharasANa) para ghasIne eka sarakhI karI hoya che evAM ja ekasarakhAM-kharabacaDApaNAthI rahita-te bhavano che eTale ke je sthAne jevI racanA hevI joIe evI pramANasaranI racanAvALAM che. nAjuka sarANa para ghasIne jevI rIte paththaranI putaLIne sApha ane sughaDa banAvI hoya che e ja pramANe A bhavana paNa sApha che. temAM koI paNa jagyAe dhULa hotI ja nathI. te aMdhakAra rahita, prakAzayukata ane vizuddha che. te bhavano AbhA yukata che. te bhavana mAMthI prakAzanAM kiraNe nikaLatAM hoya che. temanI pAse je koI bIjI vastu AvI jAya che te prakAzathI caLakavA lAge che. te bhavananuM avalokana karavAthI manamAM AnaMda thAya che mATe te bhavane prAsAdIya che, jenAranI AMkha temane jotAM thAkatI nathI, tethI te bhavane darzanIya che. jayAre temane joIe tyAre temanI zobhA apUrva lAge che. tethI te abhirU5 che, te bhavanane pratirUpa kahyAM che kAraNa ke je koI mANase temane juve che te badhAne te ramaNIya lAge che. asurakumAronAM bhavananuM ahIM jevuM varNana karyuM che evuM ja nAgakumAra Adi jAtinA denA bhavananuM varNana paNa che. te varNana "raTI mayurA' vagere gAthAo dvArA batAvavAmAM AvyuM che. asurakumAronA AvAsa jevuM ja temanuM varNana paNa che. he bhadanta ! pRthvIkAyanAM nivAsasthAne keTalA prakAranAM che ? uttara-he gautama! pRthvI kAyikonAM asaMkhyAta AvAsa kahelAM che. eja pramANe apakAya tejaskAya, vAyukAya ane pratyeka vanaspatikAyanA AvAso paNa asaMkhyAta che, sAdhAraNa vanaspatikAyanA AvAsa-nivAsasthAna anaMta che. zrIndriya, trIndriya, coIdriya ane asaMjJI paMcendriya jInA nivAsasthAna asaM. zrI samavAyAMga sUtra 394 Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khyAta che. tathA saMjJI paMcendriya, tiryaMca ane manuSyo garbha janmavALA hovAthI temanA nivAsasthAna saMkhyAta che. kAraNake te ja saMkhyAta che. tathA je saMm 7ima manuSya che teo asaMkhyAta che. tethI temanA nivAsasthAne paNa asaMkhyAta che. kAraNa ke te cha dareka manuSyanA maLamUtra AdimAM aMtamuhUta pachI utpanna thaI jAya che. he bhadanta ! vyantaradevenA AvAsa keTalA che? uttara-A ratnaprabhA pravIne ranamayakAMDa eka hajAra jananI UMcAIvALe che. tenA upara 100 so jana ane nIcenA 100 se yajananA kSetra sivAyanA bAkInA 800 ATha yAjana pramANa kSetramAM vyaMtaradevonA nagararUpa AvAsa che. te AvAso bhUmigata che, ane tirachI aneka jana sudhI che te AvAso lAkhonI saMkhyAmAM che te bhUmigata AvAsa bahArathI goLa ane aMdarathI catuSkoNa che. te AvAsanuM varNana paNa bhavanavAsIonA AvAso jevuM ja che. paNa bhavanapati devanA AvAso karatAM vyaMtaronA AvAsomAM eTalI vizeSatA hoya che ke vyaMtaradevanAM nagaro vijaya tinA samudAyathI vyApta rahe che. "suramya, prAsAdIya, darzanIya, abhirUpa ane pratirUpa" A padenA artha AgaLa ApI devAmAM AvyA che. vyaMtaradevanAM bhavananagara ane AvAsarUpa nivAsasthAna vividha prakAranAM hoya che. tethI te devanuM nAma vyaMtara paDayuM che. athavA manuSya ane temanI vacce bheda hoto nathI kAraNa ke teo cakArti, vAsudeva Adi manuSyonI sevA nekaranI jema kare che. teo vividha prakAranA pahADe ane guphAonI vacce tathA vanonI vacce vase che, tethI paNa temane vyaMtare kahe che. * he bhadanta ! jyotiSI devAnA vimAnAvAse keTalA kahyA che? uttara-he gautama ! A ratnaprabha pRthvInA bahusamaramaNIya atyaMta samatala hovAne kAraNe suMdara-bhUmibhAgathI 790 sAtaso nevuM bhejana uce 110 ejananA vistAravALA jyotiSadevena tiryagra pradezamAM tiSIdanA asaMkhyAta vimAnAvAsa AvelA che. te vimAnAvAsa saghaLI dizAmAM prasaratI pitAnI prabhAthI zobhAyamAna che. candrakAnta Adi maNinI tathA kaketana Adi ratnonI viziSTa racanAthI temanI zobhA apUrva lAge che. tathA te vijayasUcaka vaijayantithI, sAmAnya dhajAothI, ane uparAuparI goThavela vistIrNa chatrothI yukata che ane ghaNuM uMcA che. te kAraNe teo pitAnA agrabhAgathI AkAzane sparzatA hoya che. tenI bArIonA madhyabhAgamAM ratno jaDelAM hoya che. jema gharamAMthI kADhelI varatu dhULa, raja zrI samavAyAMga sUtra 395 Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdithI rahita hovAne kAraNe nirmaLarUpe zebhe che tema A vimAnAvAso paNa nimeLa hovAthI zobhe che. A vimAnAvAsanA laghu zikharo maNi ane kanakanA banelAM hoya che, vikasita zatadalavALAM kamaLathI, paMDothI ane ratnamaya ardhaca drothI te vimAnAvAsanI zobhA apUrva lAge che. tene bhAvArtha nIce pramANe che. vimAnAvAsonAM dvAra Adi upara vikasita zata pAkhaDIvALAM kamaLa cItarelAM che, divAla Adi upara tilaka tANela che. tathA dvAranA agrabhAga Adi upara ratnamaya ardhacandra AlekhelA che. tethI temanI zobhA avarNanIya lAge che. te vimAnAvAze aMdara tathA bahAra taddana suMvALA hoya che. temanAM AMgaNAM tapanIya vAlukA-suva rNanI raja-nAM banelA che. temano sparza ati sukhadAyaka lAge che. teo sazrIkazebhAyamAna che. "prAsAdIya, darzanIya, abhirUpa ane pratirUpa" e padanA artha AgaLa ApI dIdhA che. he bhadanta ! vaimAnikadevanA AvAsa keTalA che? punyazALI jIva jemane vividha rIte upabhoga kare che tenuM nAma vimAna che. te vimAnamAM utpanna thanArA dene vaimAnikadeve kahe che. gautama svAmIe uparokata vaimAnikadeva viSe A prazna mahAvIra prabhune pUche che. uttara- gautama ! A ratnaprabhA pRthvInA bahusamaramaNIya bhUmi bhAgathI upara candra, sUrya, grahagaNa, nakSatra ane tArAone oLaMgIne eTale ke tikSakane pAra karIne ghaNu yojana, seMkaDo jana, hajAre yojana, lAkhe yojana, karoDo yojana, koTAnakoTI ejana, tathA asaMkhyAta phoDA-doDI jana UMce jatAM vaimAnikadevanA saudharma, izAna, sanakumAra, mahendra, brahmaloka, lAntaka, mahAzuka, sahastrAra, Anata, prANata, AraNa ane acuta, e 12 devalokamAM, tathA 9 kaivayakomAM ane pAMca anuttaravimAnomAM maLIne ceryAsI lAkha sattANuM hajAra tevIsa (8497023) vimAne che, evuM bhagavAne bhAkhela che. te vimAnanI prabhA sUrya samAna che. temanI kAnti prakAzarAzithI yukata sUryanI zrI samavAyAMga sUtra 396 Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAti samAna che. teo sAmAnya rajathI rahita che. uDIne AvatI rajathI paNa rahita che, nirmaLa che, vitimira-kRtrima aMdhakArathI rahita che ane svAbhAvika aMdhakArathI paNa rahita che. te vimAne karketana Adi ratnathI zobhI rahyAM che, AkAza ane Tika samAna nirmaLa che. -mulAyama-suMvALAM che. kharasANanA paththara vaDe ghasyA hoya evAM caLakatAM che, pRg-ghaNuM komaLa ane suMvALAM che. pramANamAM eka sarakhAM che, UMcA nIcA bhAgavALAM nathI. niSpaka- kIcaDa rahita che. AvaraNa ke upadhAta rahita kAntivALA che samA-prabhAyukata che, vIja-kiraNothI yukata che, no -prakAzayukta che. prAsa dIya che, darzanIya che, abhirUpa che, ane pratirUpa che. A padanA artha AgaLanA sUtronA vyAkhyAnamAM AvI gayA che te tyAMthI joI levA. have gautamasvAmI mahAvIra prabhune pUche che ke pratyeka devakamAM keTalA vimAnAvAsa che? he bhadanta ! saudharmaka95mAM keTalA vimAnAvAsa che? uttara- gautama ! saudharmaka5mAM 32 batrIsa lAkha vimAnAvAsa kahyA che. e ja pramANe IzAna Adi kapimAM anukrame 28 aThayAvIsa lAkha. 12 bAra lAkha, 8 ATha lAkha, 4 cAra lAkha, 50 pacAsa hajAra, 40 cAlIsa hajAra, cha hajAra, Anata ane prANatamAM maLI 400 cAraso ane AraNa-arcyutamAM maLI 300 traNaso vimAnAvAsa kahelA che. te badhI vAta vIsarAnA ItyAdi gAthAomAM AvI gaI che. tathA saudharmaka95mAMnA vimAnAvAsa jevuM ja varNana izAna Adi ka95mAMnA vimAnA vAsonuM paNa samajavAnuM che. te sU0 1875 194 sUtrakAre nAraka Adi jInAM sthAna te AgaLa kahyAM che paNa te jIvanI sthitinuM varNana karyuM nathI. tethI have temanI sthitinuM varNana kare che - zabdArtha-(rUthALe prati varSa ra0 di unttA ?) naiyiTri matta! jiyanta zAruM sthiti prajJaHT?-he bhadanta! nArakajIvanI keTalA kALanI sthiti kahI che? (jAmA ! naumi tanavANaHdakSArUM 3vi zrI samavAyAMga sUtra 397 Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevIsa sAgarovamAI ThiI paNNattA) he gautama! jaghanyena dazavarSasahasrANi utkRSTena trayastriMzat sAgaropamAni sthitiH prajJaptAH - he gautama! nAramIla vAnI sthiti jaghanyanI apekSAe dasa hajAra varSoMnI ane utkRSTa (vadhAremAM vadhAre) 33 tetrIsa sAgaropamanI uhI che. ( apajjattagANaM neraiyANaM bhaMte! kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA) aparyAptakAnAM nairayikANAM bhadanta ! kiyantaM kAlaM sthitiH prajJaptAH ) - (he mahanta ! paryApta nArIlavonI DeTA aNanI sthiti uDDI che ? ( goyamA ! jahanneNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM vi aMtomuhuttaM ) he gautama ! jaghanyena antamuhUrta utkarSeNApi antamuhUrttam- he gautama! aparyApta nArI jIvAnI jaghanyasthiti antarmuhUtanI che ane utkRSTasthiti paNa antamuhUrta nI uhI che. (pajjatagANaM jahanneNaM aMtomuhuttUNAI dasavAsasahassAI ukoseNaM tettIsa sAgaropamAI to muhaNAI) paryAptakANAM jaghanyena antarmuhUrtonAni dazavarSasahasrANi utkarSeNa trayastriMzat sAgaropamAni antrmuhuurtonaaniparyAptaka nAraka jIvAnI jaghanya sthiti daza hajAra varSathI antarmuhUta ochA kALanI utkRSTa sthiti tetrIsa sAgara pamathI antamuhUta jeTalA echA kALanI che. ( imIseNaM rayaNappabhAe puDhavIe) asyAH khalu ratnaprabhAyAH pRthivyAH - 2mA ratnapralA pRthvInA nAlavAnI, ( evaM jAva vijayavejayaMta jayaMta aparAjiya zrI samavAyAMga sUtra 388 Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savaThThasiddhANaM devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA) evaM yAvat vijaya_jayanta jayantAparAjitasarvArthasiddhAnAM devAnAM kiyantaM kAla sthitiH prjnyptaaHe ja rIte zarkarAmabhA Adi che pRthvInA nArakonI, tathA bhavanapati, vya tara, ja tiSkanI ane saudharma Adi bAra kalpanA devonI, navagraveyakonA devanI, tathA vijaya, vaijayaMta, jayaMta, aparAjita ane savArthasiddhanA devonI sthiti keTalA kALanI che? uttara--(navamA ! =jor mtI sAgaropamAruM kosennN tettIsa sAgarovamAI) gautama ! jaghanyena ekatriMzat sAgaropamANi varSe trAzita sAvana-he gautama! ja dhanyanI apekSAe 31 ekTIsa sAgaropamanI ane utkRSTanI apekSAe 33 tetrIsa sAgaropamanI che. (sabaDhe ajahaNNamaNukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAI ThiI paNNattA) sarvArthe anaicAnyui gaDharAt sApanarm sthiti pratA-tathA sarvArthasiddha nAmanA anuttara vimAnamAM jaghanya ane utkRSTa sthiti 33 tetrIsa sAgaropamanI che. sU188 TIkArtha--"RAphavA mate' rUtvAdri | he bhadanta! nArakanI sthiti keTalA kALanI kahI che? he gautama! nArakajIvonI sthiti jaghanya (ochAmAM ochI) dasa hajAra varSanI ane utkRSTa (vadhAremAM vadhAre) 33 tetrIsa sAgarepamanI kahI che he bhadanta ! aparyAptaka nArakajIvonI sthiti keTalA kALanI kahI che? he gautama ! aparyAptaka nArakonI jaghanya sthiti aMtamuhUrtanI tathA utkRSTa sthiti paNa aMtamuhUrtanI che. teno bhAvArtha e che ke nArakajI labdhinI apekSAe paryAptaka ja hoya che. paNa karaNanI apekSAe upapAta kALamAM amuhUrta sudhI aparyAptaka rahe che. pachI paryAptaka banI jAya che. tethI aparyAptaka kALanI apekSAe aparyAptaka nArakIonI sthiti jaghanya ane utkRSTanI apekSAe aMtamuhUnI kahI che. paryAptaka nArakajIvonI jaghanya sthiti dasa hajAra varSa karatAM eka aMtamuhUrta jeTalI nyUna ane utkRSTa sthiti 33 tetrIsa sAgaropama karatAM aMtamuhUrta jeTalI ochI hoya che. paryAptaka zrI samavAyAMga sUtra 399 Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane aparyAptakanA vibhAga A pramANe kahela che " nArayadevAtiriyamaNuyagabbhayA je asaMkhavAsAU gu issa, sarg vera vocA za ityAdi " nAraka, deva, garbhaja tiyaca, ane garbhaja manuSya, ke jemanuM AyuSya asaMkhyAta varSanuM hoya che. teo upapAta samayamAM aparyAptaka hoya che. anya tiryaMca ane manuSya labdhinI apekSAe upapAta samayamAM paryApta paNa hoya che ane aparyApta paNa hoya che, evuM jinendradevanuM kathana che. A pramANe nArakonI sthitinuM sAmAnya rIte kathana karIne have sUtrakAra tenuM vadhu spaSTIkaraNa kare che- prazna- A ratanaprabhA pRthvInA nArakanI , tathA zarkarA prabhA Adi 6 che pRthvInA nArakajIvonI, tathA bhavanapati, vya tara, tiSkadevanI, ane saudharma Adi 12 kapanA devenI, nava raiveyakanA devonI, vijaya, vaijaya ta, jayaMta, aparAjita ane sarvArthasiddhanA devanI keTalA kALanI sthiti che ? uttara-he gautama! prathama pRthvInA nArakIonI sthiti jaghanyanI apekSAe dasa hajAra varSanI ane utkRSTanI apekSAe eka sAgaropamanI che bIja pRthvImAM jaghanya sthiti eka sAgaropamanI ane utkRSTa sthiti traNa sAgaropamanI kahI che. trIjI pRthvImAM jaghanya sthiti traNa sAgaropamanI ane utkRSTa sthiti sAta sAgaropamanI che. cothI pRthvImAM jaghanya sthiti sAta sAgaropamanI ane utkRSTa sthiti dasa sAgaropamanI che. pAMcamI pRthvImAM jaghanya sthiti dasa jAgaropamanI ane utkRSTa sthiti 17 sattara sAgaropamanI che. chaThThI pRthvImAM jaghanya sthiti 17 sattara sAgaropamanI ane utkRSTa sthiti 22 bAvIsa sAgaropamanI che. sAtamI pRthvImAM ja dhanya sthiti 22 bAvAsa sAgarepamana ane utkRSTa sthiti 33 tetrIsa sAgaropamanI che. bhavanapati devenI utkRSTa sthiti eka sAgaropamathI thoDI vadhAre ane jaghanya sthiti dasa hajAra varSanI che. vyaMtara devenI utkRSTa sthiti eka palyopamanI ane jaghanya stha ta dasa hajAra varSanI che. jatiSkadevanI utkRSTa sthiti eka pApama ane 1 eka lAkha varSanI che ane jaghanya sthiti palyanA AThamAM bhAga jeTalI che. vaimAnikadeve mAMnI pahelA sAdhaka95mAMnA devenI utkRSTa sthiti be sAgaropamanI ane jaghanya sthita eka palyopamanI che. bIjA zAna ka9pamAMnA devonI utkRSTa sthiti be sAgaropama karatAM thoDI vadhAre che ane jaghanya sthiti eka palyopama karatAM thoDI vadhAre che. trIjA sanakumAra kalpamAM devAnI utkRSTa sthiti sAta sAgaropamanI che ane jaghanya sthiti be sAgaropanI che. cothA mahendra zrI samavAyAMga sUtra 400 Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamAM devAnI utkRSTa sthiti sAta sAgaropamathI thADI vadhAre che ane jadhanya sthiti e sAgarApamathI thADI vadhAre che. pAMcamA brahmalAka kalpamAM devAnI utkRSTasthiti 10 dasa sAgaropamanI che ane jadhanyasthiti sAta sAgarApamanI che. chaThThA lAntaka devaleAkamAM devAnI utkRSTa sthiti 14 cauda sAgaropamanI che ane jaghanya sthiti dasa sAgarApamanI che. sAtamA mahAzukra kalpamAM utkRSTa sthiti 10 sAgaropamanI ane jaghanya sthiti 14 sAgaropamanI che. AThamAM sahasrAra kalpamAM utkRSTasthiti 18 aDhAra sAgaropamano ane jaghanyasthiti 17 sattara sAgarApamanI che. navamAM Anata devalAkamAM devAnI utkRSTasthiti 19 egaNIsa sAgaropamanI ane jadhanya sthiti 18 sAgaropamanI che. dasamAM prANata kalpamAM devAnI utkRSTa sthiti 20 vIsa sAgarApamanI ane jaghanya sthiti 19 ogaNIsa sAgaropamanI che. agi yAramAM AraNa kalpamAM devAnI utkRSTa sthiti 21 ekavIsa sAgaropamanI ane jadhanya sthiti 20 vIsa sAgaropamanI che. bAramAM acyuta kalpamAM deve nI utkRSTa sthiti 22 bAvIsa sAgaropamanI ane jaghanyasthiti 21 ekavIsa sAgarApamanI che. tathA nava grevecakAmAMnA pahelA greveyakamAM devAnI jaghanyasthiti 22 khAvIsa sAgarApamanI che ane utkRSTasthiti 23 tevIsa sAgaropamanI che. khIjA greveyakamAM devAnI jadhanya sthiti 23 tevIsa sAgaropamanI che ane utkRSTa sthiti 24 cAvIsa sAgaropamanI e ja pramANe trIjA, cAthA, pAcamAM, chaThThA, sAtamAM, AThamAM, ane navamAM greveyakamAM deveAnI jaghanyasthiti anukrame 24, 25, 26, 27, 28, 29 ane 30 sAgaropamanI che ane utkRSTa sthiti anukrame 25, 26, 27, 28, 29, 30 ane 31 sAgaropamanI che. tathA huM gautama ! anuttara vimAneAmAMnA vijaya, vaijaya ta, jayaMta ane aparAjita, e cAra vimAnAmAMnA devAnI jaghanyasthiti 32 batrIsa sAgaropamanI che ane utkRSTasthiti 33 tetrIsa sAgaropamanI che. tathA sarvAsiddha nAmanA anuttara vimAnamAMnA devAnI jaghanya tathA utkRSTasthiti33 (tetrIsa) sAgaropamanI cheAsU 188aa zrI samavAyAMga sUtra 401 Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nArakAdi jIvoM avagAhanA kAnirUpaNa nArakAdhijIvonI sthitinuM varNana karIne have sUtrakAra temanA zarIranI avagAhanAnuM varNana kare che - zArtha- (kaINaM bhaMte sarIrA paNNattA) kati khalu bhadanta ! zarIrANi prajJaptAni ? mahanta ! 2i zarIra ai cha ? uttara-(goyamA ! paMca sarIrA paNNattA) he gautama ! pazca zarIrANi prajJaptAni-De gautama ! zarIra pAMya 42i Bai cha ? (taM jahA) tadyathA-te 2 // pramANe cha. (orAlie, veuvie, AhArae, teyae, kammae) audArikam , baiMkriyakam , AhArakam , taijasam, karmajam - mo2i4, vaiThiya, mADA24, 04 mane bhana. (orAliya sarIreNa bhaMte kaivihe paNNatte) audArikaM zarIraM khalu bhadanta ! katividha' prajJaptaH ? 3 mahanta ! mori zarIra 32 MIRri si cha ? uttara-(goyama paMcavihe paNNatte) he gautama paJcavidhaM prajJaptam-De gautama ? pAMya 42na hyA cha, (taM jahA) tadyathA-te / mA prabhA che-(egiMdiya orAliyasarI re, jAba ganbhavatiyamaNussapaMciMdiya orAliyasarIre ya) ekendriyaudArikazarIra yAvat garbhavyutkrAntika manuSya pazcandriyaudArika zarIraM ca-mendriya mo2i7 zarIrathI bane ma bhanuSya 5 yendriya moh|24 zarIra sudhIna.. (orAliya. sarIrassa NaM bhaMte ! ke mahAliyA sarorogAhaNA paNNattA ?)audArikazarA. rasya khalu mahatIzarIrAvagAhanA prajJaptAH?- mahanta ! sauhA24 zarIranI sAinA sI bhATI 4ii cha ? (goyamA ! jahanneNaM aMgulassa asaMkhejabhAgaM ukkoseNaM sAiregaM joyaNasahassa) he gautama ! jaghanyena aGgulasya asaMkhyeyabhAgaM utkarSeNa sAtirekaM yojanasahasraM-uttara- gautama ! moha2i4 shriiranI jaghanya avagAhanA pRthvI AdinI apekSAe aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga zrI samavAyAMga sUtra 402 Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANa che ane bAdavanaspatikAyanI apekSAe eka hajAra Ajana pramANathI gheADI vadhAre che. (vaM nA rovA saMTALe ohiyapamALatA nivasera) vaM yathA ayAnAsaMsthAnam bauddipramALa tathA niravoNam--je rIte audArika zarIranI avagAhanAnuM pramANa kahyuM che e ja pramANe audArika zarIranAM saMsthAna AdinA viSayamAM paNa prajJApanA sUtranA 21 ekavIsamAM padmathI varNIna samajI levAnu che. prajJApanA padmathI kayAM sudhI samajavuM ? te te viSayamAM sUtrakAra kahe che ke-(E nAva manuEtti komeLa tirLa gAthApha) eTale ke yugalika manuSyeAnI apekSAe manuSya zarIranI avagAhanA vadhAremAM vadhAre traNa kAzanI kahI che tyAM sudhInAM prajJApanAnAM badhAM pado ahIM paNa levAnAM che. ( videLa bhaMte ! veusirIre paNNatte) katividhaM khalu bhadanta ! vaikriyazarIraM prajJaptam - -he bhadata ! vaikriyazarIra keTalA prakAranAM kahyAM che ? ( goyamA duvidyu patte) he gautama ! vaikriya zarIra e prakAranA kahyAM che. (rvhilenthiyanarIre ya, paMcidiyavevviyasarIre ya) ekendriya vaikriyazarIraJca paJcendriya vaikriya zarIraz-(1) ekendriya baeNnkriyazarIra ane (ra) pAMcendriya vaiyizarIra (chyuM nAva sarNakumAre ADhataM jAvaaNuttarANaM bhavadhAraNijjA jAva tersi rayaNIparihAyaDa) zrI samavAyAMga sUtra 403 Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evaM yAvat sanatkumAre ArabdhaM yAvat anuttarANAM bhavadhAraNiyA yAvat teSAM ratniH ratniH parihIyate - 4 prabhA sanatkumAradevAthI sAne anuttara vimAnAvAsI deve sudhInAM zarIra kramazaH eka eka ratna (hAtha) pramANu nyUna che ( AhArayasarIreNa bhaMte ! kaivihe paNNatte ) AhArakazarIraM khalu bhadanta ! katividhaM prajJaptam ? - De lahaMta ! AhAra zarIra DeMTalA prakAranA kahyAM che ? ( goyamA ! egAkAre paNNatte) gautama ! ekAkAraM prajJaptam- he gaubha ! ADA24 zarIra me prahAsnu dhuM che. (jai egAkAre paNNatte kiM maNussa AhArayasarI amaNusa AhAra yasarIre ?) yadi ekAkAraM prajJaptaM kiM manuSyAhA - rakazarIra amanuSyAhArakazarIram ? ne AhAra zarIra me prahAra dhuM che to te manuSyanuM AhvA24 zarIra che } amanuSyanu AhAra zarIra che ? ( goyamA ! massa AhArayasarIre No amaNussa AhArayasarIre) gautama ! manuSyAhA rakazarIraM no amanuSyAhAra kazarIram - he gautama! manuSyanu AhAra zarIra che, amanuSyanu' nahIM ( evaM jai maNussa AhArayasarIre kiM ganbhavakaMtiyamaNussa AhAra yasarIre saMmucchimamaNussa AhArayasarIre ? ) evaM yadi manuSyAhArakazarIraM kiM garbhavyutkrAntikamanuSyAhArakazarIram saMmUcchimamanuSyAhAraka zrI samavAyAMga sUtra 404 Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarIrama ?- te manuSyanu 2 / 7.24 122 choya to thI utpanna thatAM manuSyanuM zarIra che ke je samRmijanmathI utpanna thAya che evA manuSyanuM zarIra cha ? (goyamA ! gabbhavakaMtiya maNussa AhArayasarIre no samucchima maNussa AhArayasarIre) gautama! garbhavyutkrAntikamanuSyAhArakazarIraM no saMmUchimamanuSyAhArakazarIram-De gautama ! te ma manuSya mA 24 zarIra cha, sa bhUmi bhavANA manuSya nAhI. (jai gambhavakkatiyamaNussa AhAraya sarIre kiM kammabhUmiyamaNussa AhAragasarIre akammabhUmiya gabbhavatiya maNussa AhAragasara re ?) yadi garbhavyutkrAntika manuSyAhArakazarIram kiM karmabhUmija garbhavyutkrAti manuSyAhArakazarIram akarmabhUmijagarbhavyutkrAntikamanuSyAhA. rakazarIram ? te Ama manuSya maa|24 zarIra ya to 4yA Har manuSyanu AhArakazarIra che-karmabhUmija garbhaja manuSyanuM ? ke akarmabhUmija garbhaja manuSyanuM (goyamA ! kammabhUmiyaganbhavatiyamaNussAhAragasarIre no akammabhUbhiyaganbhavatiyamaNussaAhAragasarIre) gautama ! karmabhUmijagarbhavyutkrAntikamanuSyAhArakazarIram no akrmbhuumijgrbhvyutkraantikmnussyaahaarkshriirmhe gatama! karmabhUmija garbhaja manuSyanAM te AhAraka zara ra hoya che, akama zrI samavAyAMga sUtra 405 Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmi04 ma manuSyAnA nahI. (jai kambhabhUmiya gabbhavatiyamaNussa AhArayasarIraM)yadi karmabhUmijagarbhavyutkrAntikamanuSyAhArakazarIram-ne te mA. raka zarIra karmabhUmija garbhaja manuSyanAM heya che te kayA manuSyanAM hoya che ? (kiM saMkhenjavAsAuyakammavatiyamaNussaAhArayasarIraM asaMkhejjavAsAuya. kammabhUmiyaganbhavatiyamaNussa AhArayasarIraM?) kiM saMkhyeyavarSAyuSyakarmabhUmijagarbhavyutkrAntikamanuSyAhArakazarIraM asaMkhyeyavarSAyuSkarmabhUmijagarbhavyutkrAntikamanuSyAhArakazarIram ? sadhyAta nA AyuSyANAnu masa jyAta nA mAyuSyavANAnu mA7124 zarI2 1 (goyamA ! saMkhejjavAsAuya no asaMkhenjavAsAuya0) gautama ! saMkhyeyavarSAyuSkakarmabhUmijagarbhavyutkrAntika manuSyAhArakazarIraM no asaMkhyeyavarSAyuSkakarmabhUmijagarbhavyutkrAntikamanuSyAhArakazarIram-- gautama ! sadhyAta nA mAyuSyavANA - bhUmija garbhaja manuSyanuM AhAraka zarIra hoya che, asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA bhalabhiya or manuSyanu nahI. (jai saMkhejavAsAuya0 kiM pajattaya0 apajattaya0)yadisaMkhyeyavarSAyuSkarmabhUmija garbhavyutkrAntika manuSyAhArakazarIram kiM paryAptaka saMkhyAtavarSAyuSkakarmabhUmija garbhavyutkrAntikamanuSyA. hArakazarIram aparyAptakasaMkhyAtavarSAyuSkakarmabhUmijagarbhavyutkrAntikamanu zrI samavAyAMga sUtra 406 Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pyAhArakazarIrama ?-0le. sadhyAta vapanA AyuSyavANAnuhaiya cha to patA DAya cha , maryA-tanu jAya che ? (goyamA ! pajjattaya0 no apajattaya0) gautama ! paryAptakasaMkhyAtavarSAyuSkarmabhUmijagarbhavyutkrAntikamanuSyAhA. rakazarIram no aparyAptakasaMkhyAtavarSAyuSkarmabhUmijagarbhavyutkrAntika manuSyAhArakazarIram-De gautama ! potana DAya che tanu naDI. (jai pajjattaya0 kiM sammadiDhi0 micchadiSTi0 sammAmicchaddiSTi0 yadi paryAptakasaMkhyAtavarSAyuSkarmabhUmijagarbhavyutkrAntikamanuSyAhArakazarIraM, kiM samyagdRSTi paryAptakasaMkhyAtavarSAyuSkakarmabhUmijagarbhavyutkrAntikamanupyAhArakazarIram, kiM mithyAdRSTiparyAptakasaMkhyAtavarSAyuSkakarmabhUmija garbhavyutkrAntikamanuSyAhArakazarIram, kiM vA samyamithyAdRSTiparyAptaka saMkhyAtavarSAyuSkakarmabhUmija garbhavyutkrAntikamanuSyAhArakazarIram ! ne paryAptakanAM hoya che te zuM samyagraSTivALAnA hoya che, ke mithyASTivALAnAM hoya cha, , samyamithyASTivAmAna khAya cha ? (goyamA ! sammadihi0 no miccha. dihi no sammAmicchaddiSTi0) he gautama ! samyagdRSTiparyAptakasaMkhyAta varSAyuSkarmabhUmijagarbhavyutkrAntikamanuSyAhArakazarIraM no mithyAdRSTi paryAsakasaMkhyAtavarSAyuSka karmabhUmijagarbhavyutkrAntikamanuSyAhArakazarIraM no zrI samavAyAMga sUtra 407 Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryApta saMkhyAtavarSAyuSkakarmabhUmijagarbhavyutkrAntikamanuSyAhArakazarIram - he gautama ! samyagdaSTine ja AhAraka zarIra hAya che, mithyAsRSTine ke samyak mithyAdRSTine hotAM nathI. ( jai sammadiTThi0 kiM sajaya 0 asaMjaya0 saMjayA saMjaya 0 ) yadi samyagradRSTi paryApta saMkhyAtavarSAyuSkakarmabhUmijaga bhavyutkrA ntikamanuSyAhArakazarIram kiM saMyat vA asaMyat kiM vA syatAsaMyata samyagradRSTiparyAptakasaMkhyAtavarSAyuSka karmabhUmi nagarbha vyutkrAntikamanuSyAhArakazarIram ? ke samyagadRSTine AhAra zarIra hoya he to saMyatane hoya che ? } asaMyatane hoya che ? he saMyatAsaMyatane hoya che ? uttara - ( goyamA saMjaya0 no asaMjaya0 no saMjyAsaMjaya 0 ) he gautama ! saMyatasamyagdRSTi paryAptaka saMrutivarSAyuSka karmabhUmijagarbhavyutkrAntamanuSyAhArakazarIram no asaMyata samyagdRSTiparyApta saMkhyAta varSAyuSka karma bhUmi jaga maivyutkrAntika manuSyAhAraka zarIraM, no saMyatAsaMyata samyagradRSTiparyApta saMkhyAta varSAyuSkakarmabhUmija garbhavyutkrAntikamanuSyAhArakazarIram - saMyatane hoya che, asaMyata ke saMyatA saMyatane hotAM nathI ( jai saMjaya 0 kiM pamatta saMjaya0 appamatta saMjaya0 ) yadi saMyata samyagradRSTi paryApta saMkhyAtavarSAyuSka karmabhUmijagarbhavyutkrAntika zrI samavAyAMga sUtra " 408 Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manuSyAhArakazarIram, kiM pramatta kiM vA apramattasaMyatasamyagRdRSTi paryAptaka saMkhyAtavarSAyuSkarmabhUmija garbhavyutkrAntikamanuSyAhArakazarIram ?--- je saMyatane AhAraka zarIra hoya che te te pramatta saMyatane hoya che ke apramatta sayatana DAya cha ? utta2-(goyamA! pamattasaMjaya0 no appamatta saMjaya0) he gautama! pramattasaMjayasamyagdRSTiparyAptakasaMkhyAtavarSAyuSkakarmabhUmija garbhavyutkrAntikamanuSyAhArakazarIraM, no apramatasaMyatasamyagdRSTiparyAH ptakasaMkhyAtavarSAyuSkarmabhUmijagarbhavyutkrAntikamanuSyAhArakazarIram--- he gautama ! pramatta saMyatane hAya che mapramatta sayatane tu nathI. (jai pamatta saMjaya0 kiM ivipattaya0 aNipittaya0 ?) yadi pramattasaMyatasamyagadRSTiparyAptakasaMkhyAtavarSAyuSkarmabhUmijagarbhavyu krAntikamanuSyAhArakazarIraM, kiM RddhimApta kiM vA anRddhimAptapramattasaMyatasamyagadRSTi saMkhyAtavarSAyuSka karmabhUmija garbhavyutkrAntikamanuSyAhArakazarIram ? ne prabhattasayatane maa|24 zarIra hoya che te ddhiprApta pramatta saMyatane hoya che ke vyakti aprApta pramatta sayatane aya che ? (goyamA! iDipatta0 no aNiDipatta0) he gautama ! RddhimAptapramatta saMyatasamyagadRSTiparyAptakasaMkhyAtavarSAyukakarmabhUmija garbha zrI samavAyAMga sUtra 408 Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyutkrAntikamanuSyAhArakazarIraM, no anRddhimAptapramattasaMyatasamyagahaSTiparyAptaka saMkhyAtavarSAyuSkarmabhUmijagarbhavyutkrantikamanuSyAhArakazarIram he gautama ! je ddhiprApta pramatta saMyata hoya che temane AhAraka zarIra hoya che. manRddhiAta pramatta sayatane chAtunathI, (vayaNA vibhANiyavvA) vacanAnyapi bhagitavyAni-mI 2 4thana sakSiptamA yucha to mA viSayane manusakSIna mI pare patavya hoya tene| Awaasii sevo. (AhArayasarIre samacauraMsasaMThANasaThie ) AhArakazarIraM samacaturasra saMsthAnasaMsthitam--5 mA.24 zarIra sabhayatu2sasthAnavANu DAya che. (AhArayasarIrassa NaM bhaMte ! ke mahAliyA sarIrogAhanA paNNattA ?)AhArakazarIrasya khala bhadanta ! ki mahatIzarIrAvagAhanA prajJaptA ?-3 mahanta ! mADA24 zarIranI pAhunA TasI bhATI cha ? (goyamA ! jahaNNeNaM deNArayaNI, ukkoseNaM paDipuNNA rayaNI) he gautama ! jaghanyataH dezonAraniH,utkarSeNa pratipUrNA ratni:- gautama ! AhAraka zarIranI avagAhanA jaghanyanI apekSAe eka ni pramANathI saheja ochI eTale ke muThThI vALelA hAtha jeTalA pramANanI che ane utkRSTanI apekSAo pUrNa niprabhA che (teyAsarIreNaM bhaMte ! kavihe paNNatte ? ) taijasa zarIraM khalu bhadanta ! katividha prajJaptam ?- lata ! tesa AN2 32prA2nu zrI samavAyAMga sUtra 410 Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padma dvArA che ? ( goyamA ! paMcavihe pati) he gautama ! pazcavidhaM prajJaptamhe gautama! tainsa zarIra cAya aAranu huM che. ( egiMdiya teyasarIre vi, ti, cau0 paMca ) ekendriya taijasazarIraM dvitri catuSpaJca0-mendriya teksa zarIra, dvIndriya taijasa zarIra, teindriya taijasa zarIra, caurindriya taijasa zarIra ane poMcendriya tejasa zarIra, A pramANe prajJApanAsUtranA 21 ekavIsamAM uthita rIta prabhANe yA samasta uthana samanvu ( evaM jAva ) evaM yAvat (gevejagarasaNaM bhaMte devassa mAraNaMtiya samu'ghAeNaM samohayassa samANassa ke mahAliyA sarIrogAhaNA paNNattA ? ) graiveyakasya khalu bhadanta ! devasya mAraNAntikasamudghAtena samavahatasya samAnasya kiM mahatI zarIrAvagAhanA prajJaptA ? he bhada Mta ! mArAMtika samuddhAta karatI vakhate traiveyakadevanA taijasa zarIranI ava gADunA DeMTalI moTI thAya che ? (goyamA ! sarIrappamANamittA vikkhaMbha bAhalleNaM) he gautama! zarIrapramANamAtrA viSkambhavAhalyena -- he gautama! viSNula mane cahoNAnI apekSAye te zarIraprabhANu hoya che tathA (AyAmeNaM jahanneNaM ahe jAva vijAharaseDhIo, ukkoseNaM jAva aholoiyaggAmAo, uDDa jAva sayAI vimANAi, tiriyaM jAva maNussakhettaM) AyAmena jaghanyena adho yAvat zrI samavAyAMga sUtra 411 Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyAdhara zreNiH, utkarSeNa yAvat agholaukikagrAmAn, UrdhvaM yAvat svakAni vimAnAni, tiyagyAvanmanuSyakSetram-AyAma-daidhyanI apekSAe jadhanyataH adhAlAkamA vidyAdharazreNi sudhI, utkaSanI apekSAe adheAlAkanAM gAma sudhI, uparanI tarapha peAtAnA vimAnanI dhajA sudhI ane tirachI manuSyakSetra sudhInI avagAhanA kahI che. ( nAva anuttarovaSAvA) va thAvat anuttopAtiAH-e pramANe anuttarapapAtika devA sudhInA viSayamAM samajI levu. (A macasarIra ALiyavuM) vaMcAvat jarmanazarIra tittvam-e ja pramANe kama ja zarIrane viSe paNa kahevuM joIe. ! sU. 188 / TIkA"--phaLa maMte ! sarIrA vaLattA' sthAti- he bhadanta ! zarIra keTalA prakAranAM kahyAM che? uttara-he gautama ! zarIra pAca prakaranAM kahyAM che. te prakAza A pramANe che--(1) odArika (2) vikraya, (3) AhAra (4) taijasa ane (5) kareMja, je pratikSaNu parivatanarUpa avasthAne dhAraNa kare che tenu nAma zarIra che. zarIranI AvI vyutpatti kevaLa paribhASika che. kAraNake ajIva Adi padAtha paNa pratikSaNe parivartanarUpa avasthAne dhAraNa karatA rahe che. sAmeva gauravim' A pramANe audArika zabdanI vyutpatti che. mukhyane udAra kahe che. tIrthaMkara gaNadhara AdinAM zarIra pradhAna hovAne kAraNe audArika kahevAya che. tIrthaMkara gaNadhara AdinAM zarIrane pradhAna te kAraNe kahyA che ke temanI sarakhAmaNImAM anuttara vimAnavAsI devatAenAM zarIra paNa ananta guNahIna haiAya che. athavA hajAra ceAjana pramANa karatAM paNa vadhAre yAjana pramANa hAvAne kAraNe khIjA zarIre karatAM vanaspatizarIra gRhapramANavALAM hAya che tethI te zarIrane audArika kahe che. tenI zrRhat pramANutA bhavadhAraNIya vaikriya zarIranI apekSAe samajavI joie, uttara-vaikriya zarIranI apekSAe nahIM, kAraNa ke uttara vaikriya zarIra teA lAkha ceAjananuM paNa hoya che. athavA udAra eTale sthUla paNa atha thAya che, te te audArika zarIra sthUla ane asAra evAM zukra, zANita, mAMsa ane asthirUpa dravyanuM aneluM che. tenuM tAtparya e che ke je zarIrane khALI zakAya, jenuM chedanabhedana thai zake te zarIrane audArika zarIrahe che. vaikriya zrI samavAyAMga sUtra 412 Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adi zarIra evAM nathI. vividha prakAranI athavA viziSTa prakAranA kriyA je zarI ramAM thAya che te zarIrane vaiviya zarIra kahe che. te zarIra kayAreka ekarUpa hevA chatAM anekarUpa thai zake che, ane kayAreka anekarUpa hAvA chatAM ekarUpa thaI zake che. nAnu hAya te meTu thai zake che ane meTAmAMthI nAnuM paNa thaI zake che. khecaramAMthI bhUcara ane bhUcaramAMthI khecara paNa thaI zake che. dRzyamAMthI adRzya ane adRzyamAMthI dRzya khanI zake che. tenA be prakAra che. (1) auSapAtika ane (2) labdhipratyaya. je zarIranuM upapAta janmathI nirmANa thAya che tene aupapAtika vaikriya kahe che, evAM zarIra devA ane nArakIone hAya che. vaikriyaladhine kAraNe je vaikriya zarIra thAya che te tiryaMca ane manuSyeAne hAya che je zarIra phakata caudapUrvI muninA dvArA te prakAranuM prayAjana AvI paDatAM AhArakalabdhithI banAvAya che te zarIrane AhAraka zarIra kahe che. athavA tIthaMkara AdinI pAse je zarIra dvArA jIvAdikapadAya niNI takarAya che tene AhAraka zarIra kahe che. jarUra paDatA viziSTalabdhinA prabhAvathI zrutakevalI je zarIranI racanA kare che tene AhAraka zarIra kahe che zA prANIonI dayA, Rddhidarzana, sUkSmatattvapRcchA, ane saMzaya Adinu nivAraNa, e kAyA~ upasthita thatAM caudapUrva dhArI A zarIranuM (AhAraka zarIranuM) nirmANa karIne jinapAdamULamAM gamana kare che. tenuM tAtpa A pramANe che-prANi dayA AdirUpa viziSTakA ne mATe caudapU`dhArI zrutakevalImuni peAtAnA zarIramAMthI zubhatara, zukala ane vizuddha hastapramANa zarIrane bahAra kADhe che. te zarIra jayAM bhagavAna virAjatA hoya tyAM jAya che. te vakhate te zarIra jayAM pahoMce tyAM bhaga vAtta virAjamAna na hoya e sthAnane badale bIjI koI jagyAe hAya-tA tezarIra petAnAmAMthI eka tnipramANa (muMDa hAtha pramANa) bIjA hAthanI racanA kare che ane te radghipramANa zarIra bhagavAnanI pAse paheAce che. tyAM peAtAnu` kA` pUrU karIne te zarIra pAchuM phare che ane pahelAnA hastapramANa zarIramAM samAi jAya che. te hastapramANa zarIra tyAMthI pAchu pharIne AhAraka zarIra dhArI zruta kaivalInA zarIramAM samAI jAya che tyAre zrutakevalI peAtAnA kAne siddha karI le che. A AhAraka zarIrane viraha jaghanyanI apekSAe eka samayanA ane utkRSTanI apekSAe cha mAsa sudhIne hAya che. cauda pUrva dhArI muni AhAraka zarIranI labdhinA upayAga vadhAremAM vadhAre cAra vakhata karIne meAkSane prApta kare che. te AhAraka zarIztu je AhArakalabdhithI nirmANa thAya che te labdhi samasta caudapUrva dhAdIomAM hotI nathI paNa kAikAimAM zrI samavAyAMga sUtra 413 Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja hoya che. tejomaya pagalonA vikArane taijasa kahe che. A zarIra tejomaya hovAthI khAvAmAM Avela AhAra AdinA paripAkanA heturUpa hoya che. zarIragata uSmA lakSaNa che. zarIramAM dIptInuM paNa tene kAraNe mAnavAmAM Ave che. karmasamUhathI je zarIra bane che te zarIrane kamaja zarIra kahe che karma paramANupuMja AtmapradezanI sAthe dUdha ane pANInI jema maLI jaIne je zarIrarUpe pariName che, te ja karmajakAmaNa zarIra che. jema bIjane aMkura AdinA kAraNarUpa mAnavAmAM Ave che tema A zarIra paNa sakaLa karmonI utpattinA kAraNarUpa che, jJAnAvaraNIya Adi samasta kama tenA vaDeja utpanna thAya che. A kathananuM tAtparya A pramANe che, taijasa ane kAmaNa zarIra janmasiddha paNa nathI ane kRtrima paNa nathI, eTale ke te janma pachI paNa thanAra che. kAraNake tene saMbaMdha anAdi che. audArika zarIra janmasiddhaja hoya che. kAraNa ke tenI utpatti saMmUcchana ane garbhajanmathI thAya che. te manuSya ane tIrtha"ne ja hoya che. vaikiyazarIra janmasiddha ane kRtrima, ema be prakAranuM hoya che. deva ane nArakIene vaikriyazarIra janmasiddha hoya che. kRtrima vaikriyazarIra viziSTalabdhithI thAya che. te tajanya zakita vizeSarUpa labdhi keTalAka garbhaja manuSya ane keTalAka tirya". 2 mAM saMbhave che tethI te prakAranI labdhithI prApta thatA vaikriyazarIranA adhikArI garbhaja manuSya ane tiryaMca ja hoI zake che. kRtrimavaikiyanA kAraNarUpa eka bIjA prakAranI labdhi paNa mAnavAmAM Ave che, je tapa janya nathI paNa janmathI ja maLe che. evI labdhi keTalAka vAyukAyikamAM ja hovAnuM manAya che. tethI teo paNa labdhi ja kRtrimavaikiya zarIranA adhikArI che. AhAraka zarIra kRtrima ja che tenuM kAraNa viziSTalabdhi ja che, je labdhi manuSya sivAya bIjI koI paNa jAtimAM nathI ane manuSyomAM paNa viziSTa muniyAmAM ja te labdhi heya che. prazna-kyA viziSTa muniyAmAM hoya che? uttara-caudapUrvapAThI munimAM hoya che. prazna-e te labdhine upaga kayAre ane zA mATe kare che? uttara-kaI sUkSma viSayamAM zaMkA utpanna thatA athavA prANidayA Adi kArya upasthita thatA caudapUrvadhArI muni te prakAranuM nirmANa karIne je bIjA kSetramAM sarvajJa hoya che tyAM temanI samIpe jAya che. kAraNa ke dArika zarIrathI anya kSetramAM gamana saMbhavita hetuM nathI. tyAM pahoMcIne pitAnA saMdeha AdinuM temanI pAsethI nivAraNa karIne te potAne sthAne pAchAM phare che. A kArya phakata antamuhUrtamAM ja patI jAya che. he bhadaMta ! zrI samavAyAMga sUtra 414 Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ audArika zarIra keTalA prakAranu kahyu che ? uttara--he gautama ! te pAMca prakAranu kahyu che-(1) ekendriyajIvanuM audArika zarIra, eTale ke jene eka sparzendriya ja che evA pRthvI, ap, teja, vAyu ane vanaspati Adi rUpa je audArika zarIra che temane ekendriya audArika zarIra kahe che. (2) sparzIna ane rasanA jemAM hoya che evA audArika zarIrane dvIndriya audArika zarIra kahe che. (3) spena, rasanA ane ghANa e traNa indriyAthI yukata audArika zarIrane tendriya audArika zarIra kahe che. (4) sparzIna, rasanA, prANa ane cakSu e cAra indrAvALA odA raka zarIrane caturindriya audArika zarIra kahe che. (5) spaCna, rasanA, dhrANu, cakSu ane karNa e pAMca indriyAvALA audArika zarIrane paoNMcendriya audArika zarIra kahe che. te pa'cendriya audrArika zarIra e prakAranuM hAya che-(1) tiyapa cendriya audAki zarIra ane (2) manuSya paMcendriya audArika zarIra temAMnA ni`kapa'cendriya audA ki zarIranA be prakAra che-(1) samUcchima tiya kapa'cendriya audvArika zarIra ane (2) gaCja tiya kapa cendriya audArika zarIra. temAM je samUcchimatika pa Mcendriya audArika zarIra che te tathA khIjuM je gaja tikrapalendriya audArika zarIra che te jalacara AdinA bhedathI pAMca pAMca prakAranAM che. manuSyapa'cendriya audyArika zarIra e prakAranu che-(1) sa'mUmi manuSya paMcendriya audArika zarIra' ahIM' sudhInA pATha yAvat padathI grahaNa karAyA che. mavakRtiyamanuAE phatyAvi--ane bIju ga vyutkrAntika manuSya paoNMcendriya audArika zarIra. prazna-he bhadanta! zarI ranI avagAhanA keTalI meATI kahI che ? uttara-he gautama audArika zarIranI AchAmAM echI avagAhanA pRthvI AdinI apekSAe a'gulanA asa`khyAtamAM bhAgapramANa che ane bAdara vanaspatikAyanI apekSAe eka hajAra yeAjana pramANathI vadhAre che. je pramANe audArika zarIranI avagAhanAnuM pramANa kahyuM che e ja pramANe audArika sasthAna Adi samasta viSaye ke je audArika zarIranI sAthe saMbadha rAkhe che, temanu varSoMna prajJApanA sUtranA 21mAM padmanI madadathI jANI levuM. kAraNa ke tenu varSoMna tyAM karyu che. te viSaya tyAMthI laIne yugalikAnA zarIranI avagAhanA traNa gAunI batAvI che tyAM sudhInA pAsamajI levA A jagyAe vadhAre paDatA vistAra thaI javAnA bhayathI tenu' vistArathI varNana karyu" nathI. he bhadanta ! vaikriya zarIra keTalA prakAranAM kahyA che? he gautama ! vaikriya zarIra be prakAranAM kahyAM che-(1) ekendri vaiyi zarIra ane (2) paMcendriya vaikriya zarIra zrI samavAyAMga sUtra 415 Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna-ekendriya kriya zarIra kyA ekendriya jIvamAM hoya che? vAyukAyika ekendriya jIvamAM hoya che ? ke avAyukAyika ekendriya jIvamAM hoya che? ekendriya vaikriya zarIra vAyukAvika jIva mA kahyA che, avAyukAyika-vAyukAyikathI bhinna evAM pRthvI, apU, teja, ane vanaspatikAyika jIvamAM te kahyuM nathI. kAraNa ke te jIvomA vidiya zarIra hetu nathI. prazna-je te vaikriya zarIra vAyukAyikamAM hoya che te kayA vAyukAyikamAM-sUmavAyukAyikamAM ke bAdaravAyukAyikamAM hoya che? uttara-sUmavAyukAyika ekendriya jIvomAM te zarIra hotuM nathI. tethI bAdaravAyukAyika ekendriya jIvamAM ja te hoya che ema samajavuM joIe. bAdara vAyukAyika jIvanA paryApta ane aparyApta evAM be bheda che. te te zarIra te bemAMthI kone hoya che? zarIra paryApta bAdara vAyukAyika jIvone ja hoya che, aparyApta bAdara vAyukAyikane hotuM nathI. tethI ahIM paryApta bAdara vAyukAyika ekendriya vaikriya zarIra ahIM grahaNa karAyuM che. prazna-he bhadaMta! paMcendriya vakiya zarIra nArakone hoya che? ke paMcendriya tiyAne hoya che ke manuSyane hoya che? ke devone hoya che? uttara-he gautama! te badhAne paMcendriya vaikriya zarIra hoya che-sAta pRthvIomAM rahevAne kAraNe nArake sAta prakAranA kahyA che. te sAte prakAranA, paryApta ane aparyApta nArakene paMcendriya vikriya zarIra hoya che. prazna-je tiyAmAM te paMcendriya vaikriya zarIra hoya che to kyA tiya mAM-saMmUcchi ma janmavALAM tiryaMcamAM ke garbhajanmavALAM tiya cAmAM? uttara-he gautama! saMmUcchika janmavALAM tiya"comAM te zarIra hotuM nathI. te zarIra garbhajanmavALAM tiyomAM ja hoya che garbhajanmavALAmAM paNa te badhAMne hotuM nathI paNa saMkhyAta varSanA AyuSyavALAM, paryApta tiya"ne ja hoya che. temAM paNa jaLacara, becara ane sthaLacarone ja te zarIra hoya che, paNa ura parisarSa ane bhujaparisarSane hotuM nathI. tathA manuSyamAM paNa te paMcendriya vikiya zarIra karmabhUmi ja, paryApta, saMkhyAta varSanA AyuSyavALA, garbhaja manuSyane ja hoya che, badhAne hotuM nathI. badhA prakAranA dene paMcendriya vaikiya zarIra hoya che dasa prakAranA asurakumAra Adi je deve teo paryApta hoya ke aparyApta hoya paNa temane paMcendriya vaikiyazarIra hoya che. e ja pramANe pizAca, bhUta, Adi baMntara devane, ane sUrya, caMdra Adi tiSka devene paNa pratyeka avasthAmAM te zarIra hoya che. prazna- he bhadanta! vaimAnika devamAM paMcendriya vaikriya zarIra ka555nna dene hoya che ke kalpAtIta dene hoya che. uttara-he gatama! kopapana tathA kalpAtIta, banne prakAranA devone paMcendriya vaikriya zarIra hoya che. he bhadata! vaikriya zarIranI avagAhanAnuM pramANa keTaluM kahyuM che? he gautama! zrI samavAyAMga sUtra 416 Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAyukAyika jIvanA bhavadhAraNIya uttara vekiya zarIranI avagAhanAnuM pramANa jaghanya ane utkRSTanI apekSAe aMgulanA asaMkhyAta bhAganuM che. pahelI pRthvImAM bhavadhAraNIya vaikiya avagAhanAnuM pramANa jaghanyanI apekSAe aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAganuM ane utkRSTanI apekSAe kA dhanuSa AMgaLanuM che. bIjI pRthvImAM nArakanAM zarIranI avagAhanA vadhAremAM vadhAre pA dhanuSa 12 AMgaLa pramANa che. trIjI pRthvImAM utkRSTanI apekSAe 31 dhanuSapramANa, cothImAM utkRSTanI apekSAe dazA dhanuSapramANa, pAMcamI. chaThThI ane sAtamI pRthvImAM utkRSTanI apekSAe 125, 250 ane 500 pAMcaso dhanuSapramANakiya zarIranI avagAhanA hoya che jaghanyanI apekSAe badhAM nArakanAM zarIranI avagAhanA aMgulanA asaMkhyAta bhAga pramANa che. uttara vaikiya avagAhanAnu pramANa jaghanyanI apekSAe aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa ane utkRSTanI apekSAe bhavadhAraNIya avagAhanAthI bamaNuM che. bhavanapati, vyatara, jyotiSka ane pahelA ane bIjA ka5mAM utpanna thayelA devenI bhavadhAraNIya vakriyanI ava. gAhanA jaghanyanI apekSAe aMgulanA asaMkhyAta bhAga pramANa che, ane utkRSTanI apekSAe sAta hAthapramANa che. temanI uttarakriyanI avagAhanA jaghanyanI apekSAe aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa che ane utkRSTanI apekSAe eka lAkha jana pramANe che. trIjA ane cothA kalpamAM utpanna thayela devenI avagAhanA jaghanyanI apekSAe aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa ane utkRSTanI apekSAe cha hAtha pramANa che. pAMcamAM ane chaThThA kapamAM utpanna thayela devanI jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAgapramANa ane utkRSTa avagAhanA pAMca hAtha pramANa che. sAtamAM ane AThamAM ka9pamAM utpanna thayelA jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa ane utkRSTa avagAhanA cAra hAtha pramANa che. navamAM, dasamAM, agiyAra ane bAramAM ka9pamAM utpanna thayelA devAthI ja ghanya avagAhanA aMgulanA asakhyAtamAM bhAga pramANa ane utkRSTa avagAhanA traNa hAthanI che nava raiveyakamAM devonI jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAgapramANa ane utkRSTa avagAhanA be hAthapramANa che, vijaya Adi anuttara vimAnamAM devenI jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa che ane utkRSTa avagAhanA eka tni pramANa che. sarvArthasiddhamAM devenI jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa ane utkRSTa avagAhanA muThThIvALelA hAthapramANa che, trIjA ka95thI laIne 12mAM kalpa sudhInA devonA uttara vaikiya zarIranI avagAhanA jaghanyanI apekSAe aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa ane utkRSTa avagAhanA eka lAkha jana pramANa che. bAramAM ka95 karatAM uparanA devomAM uttara vaikriya racanA kavAnI zakti to hoya che paNa teo tenI racanA karatA nathI. je kRtrima vekiya zarIra che te labdhinA prabhAvathI thAya che, zrI samavAyAMga sUtra 417 Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he bhadanta ! ane te labdhi eka prakAranI tapeAjanya zakti che, je kAI koI gaja manuSyA ane tiya`cAmAM saMbhavita heAya che. e paMcendriya tiya ce ke je kRtrima vaikriya hoya che, temanI avagAhanAnuM pramANa utkRSTanI apekSAe se| ceAjana che. ane manuSyanI utkRSTa avagAhanAnuM pramANa eka lAkha yeAjana karatAM gheADu vadhAre che, sUtrakAre e ja vAtane saMkSiptamA 'Ca nAva naLamAne bAtaMtta nAva anuttarALuM madhAninA nAva tetti vaLI caLI vAya' A pade dvArA spaSTa karI che. tenA bhAvA nIce pramANe che-sanakumAra nAmanA devalAkamAM utpanna thayelA devAthI laine anuttavimAnavAsI devA sudhInA devAnu zarIra pramANa eka eka rani pramANa edhu thatuM jAya che. gautamasvAmI zrI mahAvIra prabhune pUche AhAraka zarIra keTalA prakAranu` kahyu che? uttara-he gautama ! AhAraka zarIra eka prakAranuM kahyuM che. he bhadanta ! jo AhAraka zarIra eka prakAranuMM kahyuM che te te manuSyanuM AhAraka zarIra che ke AmanuSyanuM AhAraka zarIra che ? he gautama! te manuSyanuM AhAraka che amanuSyanuM nathI. prazna-he bhadanta! jo te manuSyanuM AhAraka zarIra che te gA~janmathI utpanna thatA manuSyanuM che ke samUcchimajanmathI utpanna thatA manuSyanuM che? uttara-he gautama ! te gaja manuSyanuM AhAraka zarIra che, samU Dma janmavALAne te zarIrahetuM nathI. prazna--he bhadanta ! jo gaja manuSyanuM te AhAraka zarIra hAya che te kayA ga ja manuSyAnu "kama bhUmija gaja manuSyAnuM ke akama bhUmija gabha ja manuSyAnuM ? uttara-he gautama karmobhUmija gaja manuSyone te AhAraka zarIra hAya che, akama bhUmija ga`ja manuSyane hetuM nathI teA kama bhUmija gabha ja manuSyanA AhAraka zarIra viSe ja kahyuM chetema samajavuM. prazna--jo te AhAraka zarIra kabhUmija gaja manuSyAne heAya che te sakhyAta vanA AyuvALAne hAya che ke asaM khyAta vaSaeNnA AyuvALAne hAya che ? uttara-saMkhyAta vaSa~nA AyuvALA kaObhUmiyA ga ja manuSyane ja te AhAraka zarIra hAya che temAM paNa paryAptane ja hAya che aparyAptane nahIM. paryAptamAM paNa zrI samavAyAMga sUtra 418 Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakdaSTine hoya che mithyAdaSTine athavA samyafemithyASTine hAtu nathI. e ja vAtanoyamA ! sammAzika, no miSTATTiI no sammAmiTTiI' A padmA dva rA khatAvI che. prazna--jo samyakUdRSTine te AhAraka zarIra hoya che te sayatasabhyaSTine ke asayatasamyakdRSTine ke sayatAsayatasamyadraSTine hAya che ? uttara-he gautama ! te AhAraka zarIra sayatane ja hAya che asayata jIvAne hAtuM nathI ane sayatAsaM yata jIvAne paNa hAtu' nathI. prazna-jo te AhAraka zarIra sayatajIvAne haiya che tA kayA sayatane ?-pramatta sayatane ke apramatta sayatane hoya che . uttara ! he gautama! pramatta sayatane ja hAya che apramatta sayatane hAtuM nathI. prazna- jo te pramatta sayatane hAya che teA kayA pramatta sayatane-RddhiprApta pramattasayatane ke je RddhiprApta pramatta sayata nathI tene hAya che ? uttara-he gautama ! je RddhiprApta pramatta saMyaMta hAya che tene ja AhAraka zarIra hoya che, avRddhiprapta pramatta sayatane hAtu nathI RddhiprApta eTale caudapUrvAdhArI samajavAnu che. ahIM' A kathana TUMkANamAM karyuM che. te A viSayamAM bIjI je vakatavya hAya tenA saMbaMdha paNa samajI leve joIe te AhAraka zarIra samacaturahmasaMsthAnavALu hoya che he bhadanta ! AhAraka zarIranI avagAhanA keTalI kahI che? javAba-he gautama ! A AhAraka zarIranI jaghanya avagAhanA eka rabhipramANathI gheADI AchI che. eTale ke muThThIvALelA hAthanA pramANanI ane utkRSTa avagAhanA paNa ratnipramANa che. prazna-De bhadanta ! tejasa zarIra keTalA prakAranu` kahyuM che ? he gautama ! tejasa zarIra pAMca prakAranu kahyu` che. te pAMca prakAro A pramANe che-ekendriya taijasa zarIra, dvIndriya tejasa zarIra, teindriya taijasa zarIra, cauIndriya tejasa zarIra ane pAMcendriya tejasa zarIra, prajJApanA sUtranA 21 ekavIsamAM padamAM kahyA pramANenu' A samasta zrI samavAyAMga sUtra 419 Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathana samajavuM. te kathana AraNa ane acuta sudhInA devAmAM ja samajavAnuM che. ahIM vAvata parathI nIce lakhelA pAThane grahaNa karavAne che "Iva mare! mAraNaMtiyasamugghAeNaM samohayassa teyAsarIrassa ke mahAliyA sarIrogAhaNA HomttA" he bhadanta ! samasta saM sArI prANi ke je mAraNAMtika samudRghAtathI samavahata-yukata hoya che, temanA tejasa zarIranI avagAhanA keTalI hoya che? A praznamAM nAraka Adi jonI vivakSA karI nathI paNa sAmAnyarUpe ja te prazna pUchAya che. uttara-"noramA vivAda sarakacqmAnittA mAvAne gaDhai guNa aNanama ,3oi jotA te" he gautama! viSkabha-udara AdinI pahoLAI ane bAhulya-chAtI, pITha AdinI vizALatAnI apekSAe taijasa zarIranI avagAhanA zarIra pramANa ja kahelI che. tathA AyAmalabAInI apekSAe tejasa zarIranI jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAganI ane ane utkRSTa avagAhanA lekAntathI lokAntapramANa kahelI che. eTale ke udghalekAtathI adhalekanA antasudhI ane alakanA aMtathI udghale kAnta sudhI kahI che. "girirasa vi mitti ! jAvaMtivananughAgha samosAna teyAsarIrassa ke mahAliyA sarIrogAhanA paNNatA ? goyamA ( ceva jAva purathI-jhAka-teDa, vaDa,vAranag-"--he bhadanta ! mAraNAMtika samudRghAtathI samavahata-yukatae kendriyajInA taijasazarIranI avagAhanA keTalI kahI che? uttara-he gautama! vikaeNbha ane bAhalayanI apekSAe e kendriyajIvanA taja zarIranI avagAhanA zarIra pramANa kahI che ane AyAmanI apekSA e jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa ane utkRSTa avagAhanA lekAtathI lokAnta pramANu kahI che-adholekathI udarvalekanA anta sudhI ane urvakAntathI adha lokAta sudhInI kahI che. te avagAhanA sUphama tathA bAdara ekendriyajIvone thAya che, bIjA ne thatI nathI. kAraNa ke samasta lekamAM te sUkSama ane bAdaravo bharelAM che, bIjA ja nathI. tethI jayAre sUkSma athavA bAdara ekendriyajIva adhakAntathI urvalokAntamAM, athavA udghalekAtathI alekAntamAM sUkSma ane bAdararUpe utpanna thAya che tyAre je te adholakAntamAM rahelAM hoya che e ja pramANe je te udghakAntamAM sthita hoya to alekamAM sUkSma athavA bAdararUpe utpanna thaI jAya che. tyAre mArAntika samudraghAtathI yukata thayela te jIvanI yAta pramANavALI taijasazarIranI avagAhanA thAya che. e ja pramANe pRthivI kAyika, aprakAyika, tejasa kAyika, vAyukAyika ane vanaspatikAyika jInI mAra NAMtika samuddhAta samayanI tejasazarIranI avagAhanA eTalI ja hoya che. zrI samavAyAMga sUtra 420 Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'beidiyassa NaM bhaMte ! mAraNAMtiya samugdhAeNaM samohayamsa teyAsarIrassa ke maDhAriyA rojanA ?? he bhadaMta ! mAraNAMtika samuddhAtathI yukata evAM drandriyajIvanA taijasazarIranI avagAhanA keTalI hoya che? "vA ! sarIrappamANamittA vikkhabhAhalleNaM, AyAmeNaM jahanneNaM aMgulassa asaMkhe. ramAne 3 vinA to he gautama ! viSka ane bAhalyanI apekSA a dvAdriyajIvanA taijasazarIranI avagAhanA zarIra pramANa ja hoya che. ane AyA manI apekSA e ja ghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa che. dvIndriyajavanA tajasarArIranI jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa tyAre thAya che ke jyAre te aparyApta ane aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa audA ka zarIravALo thaIne svasamI pavatI pradezamAM e kendriya AdinI paryAye upanna thAya che athavAje zarIramAM rahIne jIva mAraNAMtika samudughAta kare che, te zarIramAMthI mAraNAtika sa dughAtane kAraNe bahAra nIkaLela tejasa zarIranI avagAhanA AyAma, viSkabha ane vistAranI apekSAe vicAra karavAmAM Ave che te zarIra sahitanA tejasa zarIranI avagAhanAno vicAra karAto nathI nahIM te bhavanapati AdikanI jaghanya avagAhanA AgaLa je aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANu kahI che tenI virUddha A kathana jaze kAraNa ke bhavanapati AdikanuM zarIra pramANe sAta Adi hAthanuM kahyuM che. tethI mahAkAyavALe DhIdriya jIva paNa jayAre potAnA samIpavatI pradezamAM ekendriya AdinI paryAye utpanna thAya che. tyAre paNa tenI avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAganI hoya che ema jANavuM, tathA utkRSTa avagAhanA tiryalokathI lokAnta jeTalI hoya che, eTale ke tiryagra lokathI jeTalo adhelokAta athavA urvalekAta che eTalA pramANanI zarIra avagAhanA thAya che prazna-ndriya jIvane AvaDI moTI avagAhane kevI rIte thAya che? uttara -dvIjiyajIva ekendrimAM paNa utpanna thAya che, ane ekendriyajIva sakaLalekavyApI che. tethI jyAre tiryazlekamAM rahelo kaI dvIndriyajIva urdhva lekanA antamAM athavA alokanA antamAM ekendriya paryAye utpanna thaI jAya che tyAre mAraNAMtika samudraghAtane prabhAve vinigata tejasa zarIranI eTalI moTI avagAhanA thaI jAya che. hIndriya Adi sAmAnya rIte tiryazleka-sthAyI hoya che tethI ahIM tiryamUlaka grahaNa karAyela che. nahIM to je dvIndriya jIvo alekanA eka dezamAM zrI samavAyAMga sUtra 421 Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA ulakanA eka dezarUpa paMDakavana Adi sthAnamAM rahe che temanI apekSA e tejasazarIranI avagAhanA vadhAre paNa hoya che. e ja pramANe teIndrijIvonI ane caturindriyajInI taijasa zarIranI avagAhanA samajavI ne paNa jo mAraNAMtisamugdhAeNaM samohayassa teyAsarIrassa ke mahAliyA sarIrogAhanA paNNattA ? goyamA ! sarIrappamANamittA viSkabhavAhalleNaM, AyAmeNaM jahaNaNaM zAre rAjapada he bhadaMta ! mAraNAMtika samudraghAtathI yukta nArakanA tejasa zarIranI avagAhanA keTalI kahI che? he gautama ! viSkabha ane bAhalyanI ape. kSA e zarIrapramANa ane kAyamanI apekSAe jaghanya avagAhanA eka hajAra yojana pramANa karatAM thoDI vadhAre kahI che. tenuM tAtparya nIce pramANe che-valayAkha Adi je cAra pAtAlakalaza che te pratyekanI avagAhanA eka eka lAkha yojananI che. ane temanI je ThIkarIo che te pratyekanI jADAI eka eka hajAra jananI che te kalAnA traNa bhAga che-nIceno bhAga, madhyano bhAga ane upara bhAga. nIceno je bhAga che te pANIthI bharelo che, madhyano bhAga vAyuthI bharelo che ane uparane bhAga vAyu ane pANIne AvavAnuM tathA javAnuM sthAna che. sImanDaka Adi nArakAvAsamAM rahela pAtAlakalaza samIpavatI nArakI jIva jyAre tenA AyuSyano kSaya thAya che tyAre narakAvAsamAMthI nIkaLIne pAtALa kalazanI vacce bIjA athavA trIjA vibhAgamAM matsyanI paryAye utpanna thAya che tyAre teo eka hajAra yojana pramANa jADAIvALI te pAtALakalazenI ThIkarIone bhedIne tyAM utpanna thAya che te vakhate te nArakajIvanA mAraNAMtika samudravAtanA kAraNe bahinirgatu zarIranI avagAhanA jaghanyanI apekSAe eTalI moTI thAya che. "phore kAra ca ttanApukavI utkRSTanI apekSAe te nArakInA tejasa zarIranI avagA zrI samavAyAMga sUtra 422 Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatA nIce sAtamI pRthvI sudhIno hoya che. ti phrUpe svayaMbhUramaNa samudra sudhInI hAya che, ane udhva'mAM paDakavanamAM puSkaNiyA sudhInI hoya che. taijasa zarIranI evaDI avagAhanA te nArakIjIvanI thAya che ke je sAtamI pRthvImA rahelI hAya ane je nArakIjIva svayaMbhUramaNa sudhI athavA paMDakavananI puSkaraNI sudhI mAraNAMtika samudUdhAta karIne tyAM matsyanI paryAye utpanna thai jatA hoya che. paM-iitari kkhajoNiyassa NaM bhaMte mAraNAMti samugdhAeNaM samavahayassa teyAsarIrassa ke maddATiyA narorogAdanA vRttA? prazna--he bhadanta ! pa Mcendriya tiyacanA mAraNAMtika samudmAtane kAraNe bahAra nIkaLela zarIranI avagAhanA keTalI meATI hoya che ? utara-poSamA !nA ceciyarIC' he gautama ! eindriya jIvanA tejasazarIranI jeTalI avagAhanA kahI che eTalI ja avagAhanA paMcendriya tiya - canA taijasa zarIranI jANavI. prazna--he bhadaMta ! mAraNAMtika samuddAta karatI manuSyanA tejasa zarIranI avagAhanA keTalA pramANamAM hAya che ? uttara-samayache. sAmo hoLaMto' samayakSetranI apekSAe leAkAntapramANa tejasa zarIranI avagAhanA kahI che. tenuM tAtparya A pramANe che-manuSya kSetramAM rahela manuSya jyAre uva leAkAntamAM ke adhe leAkAntamAM ekendriyajIvanI paryAye sUkSma athavA khAdararUpe utpanna thAya che tyAre mAraNAMtika samudghAtathI yukata tenA taijasa zarIranI avagAhanA ulAkAnta pramANu athavA adheAleAkAnta pramANu thaI jAya che. prazna-he bhadaMta ! mAraNAMtika samudghAtathI yukata banelA asukumAranA tejasazarIranI avagAhanA keTalA pramANanI hAya che ? uttara-he gautama ! vibha ane bAhulyanI apekSAe zarIra pramANa ane AyAmanI apekSAe tejasazarIranI jaghanya avagAhanA aMgulanA asakhyA tamAM bhAgapramANa hoya che. avagAhanA A pramANe thAya che-te devA jyAre peAtAnAM kuMDaLa Adi AbhUSaNAmAM jaDela maNe ratna AdimAM atyaMta lAlupa bane che, zrI samavAyAMga sUtra 423 Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane te prakAranI pravRttimAM temanuM cita lIna rahe che tyAre teo potAnA eja zarIrastha AbharaNamAM pRvIka yika e kendriya jIvarUpe utpanna thaI jAya che. tyAre temanA tejasazarIranI avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa hoya che. tathA utkRSTa avagAhanA "are gAva tavAi gTavI dille mite trIjI pRthvInA caramAnDathI laIne tiryagrasvayaMbhUramaNa samudranI bAhya vedikAntapramANa ane uparanI tarapha ISa~AgabhArA pRthvI pramANa thAya che. A tejasa zarIranI avagAhanAnuM spaSTIkaraNa A pramANe che-dhAre ke koI asurakumAradeva koI kAryavazAta trIjI pRthvInA nIcenA caramAntabhAgamAM gayA hoya ane tyAM te potAnA Ayune kSaya thatAM maraNa pAme te te samaye maraNAMtika samudughAtathI yukata tene tejasa zarIranI utkRSTa avagAhanA tiya svayaMbhUramaNa samudranI bAovedikAnA antabhAga pramANa thaze. ane je te uparanA bhAgamAM utpanna thAya te tenA tajasa zarIranI avagAhanA ISatRprAgUbhArA pRthvInA antabhAga pramANa thaze. eTale ke te tyAM pRthvIkAyikarUpe utpanna thaI jAya che. e ja pramANe mAraNAMtika samudraghAtathI yukata banela svanitakumAra Adi bhavana patinA tejasa zarIranI avagAhanA samajavI. tathA vya tara, tiSika, saudharma ane IzAnaka95mAMnA deve jyAre mAraNAMtika samudraghAtathI yukata thAya che tyAre temanA tejasa zarIranI avagAhanAnuM pramANa paNa eja pramANe samajI levuM. prazna-he bhadaMta ! mAraNati samudraghAtane samaye sanakumAra kalpanA deva nA tijasazarIranI avagAhanA keTalI moTI hoya che? uttara-he gautama! viSka ane bAhalyanI apekSA e te avagAhanA zarIra pramANa kahI che. AyAmanI apekSAe te jaghanyanI apekSAe aMgulanA asaMkhyA tamAM bhAga pramANa kahI che te viSayanuM spaSTIkaraNa A pramANe che - zaMkA-sanakumAra Adi kalapanA deve svabhavanA svabhAvathI ekendriya ane vikalendriya jemAM utpanna thatAM nathI. bIjA devaloka sudhInA devo ja te javAmAM zrI samavAyAMga sUtra 424 Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utpanna thAya che. sanaskumAra Adi konA deva to tiyapha paMcendrimAM athavA manuSyomAM utpanna thAya che. je A pramANe vAta che to temanA taijasa zarIranI avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa kevI rIte saMbhavI zake ? uttara jyAre sanakumAra Adi kalapanA devo mandarAcala AdinI puSkaraNiyamAM jalakrIDA karatA hoya tyAre temane bhogavavAnuM AyuSya pUruM thaI jAya to teo tyAM ja koI samIpanA pradezamAM mAsyanI paryAye utpanna thaI jAya che. te samaye temanA tejasa zarIranI avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAgapramANa thAya che. athavA koI deva pitAnA pUrvabhavanI manuSya strIne koI anya puruSa dvArA sevAtI jaIne, pUrvabhavanA gADha anurAgane adhIna thaIne te strInI pAse jAya che ane AliMgana Adi sahita tena sAthe kAmakriDAmAM lIna thaI jAya che. AvI sthitimAM rahela devanuM devagatinuM AyuSya pUruM thAya to te pUrva puruSanA vayathI yukata te strInA garbhamAM janma dhAraNa kare che. tyAre tenA tajasa zarIranI avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAgapramANa saMbhavI zake che. te devonI utkRSTa avaga hanA A pramANe chesanakumAra Adi kalpamAMnA devA anya devonI sahAyatAthI acuta ka95 sudhI jAya che. tyAre tyAM temanA taijasa zarIranI avagAhanA azrutakalpa pramANa thAya che. tyAM AgaLa vApIo vageremAM matsya hotAM nathI. tethI teo kAMta paMcendriya tirthaM comAM athavA manuSyamAM utpanna thAya che. jyAre sanakumAra Adi kalpanA de koI bIjA devenI sahAyatAthI azrutaka95mAM jAya che, ane tyAM temanuM devagatinuM AyuSya pUruM thaI jAya che to te marIne tiryaka svayaMbhUramaNa samudranA antamAM athavA adha:pAtAlakalazanA bIjA vibhAgamAM matsya AdinI paryAye utpanna thaI jAya che. tyAre tenA tiryakrUpamAM athavA adharUpamAM AgaLa kahyA pramANenA kame tejasa zarIranI avagAhanA thAya che. sahastra rakalpanA denA tejasa zarIranI avagAhanA paNa e ja pramANe samajavI. mAhedrA brahmaloka, lAntaka ane mahAzukra kalpamAnA tejasa zarIranI avagAhanA paNa e ja pramANe samajavAnI che. prazna--he bhadaMta ! mAraNAMtika samudraghAtathI yukata Anata kalpanA devanA taijasa zarIranI avagAhanA keTalI moTI hoya che ? uttara-- he gautama! viSka ane bAhalyanI apekSAe zarIra pramANa hoya tathA AyAmanI apekSAe jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa che. zuM kA-- Anata Adi kalpanA deva manuSya gatimAM ja utpanna thAya che ane manuSya manuSyakSetramAM ja utpana thAya che, te Anata AdinA devanA tejasa zarI zrI samavAyAMga sUtra 425 Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ranI avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa kevI rIte kahevAmAM Ave che? uttara--avadhijJAnanI madadathI potAnA pUrvabhavanI manuSya strIne ke manuSya dvArA sevAtI jeIne, Anata ka5mAM koI deva ke jenuM mRtyu najIka a vI pahoMcyuM che (devagatinuM AyuSya pUruM thavA AvyuM che), jInA cAritranA vicitratAthI jenA svabhAvamAM viparItatA AvI thaI che. karmonI acinya gati ane kAmavRttinI malinatAne kAraNe jenA cittamAM kSebha utpanna thaI gayuM che, evo te deva gADha anurAgane adhIna thaIne A manuSyakSetramAM Ave te purUSa dvArA sevita strIne bAra muhUrta daramiyAna AliMgana Adi dvArA sevIne kAmakrIDAmAM rata thaI jAya ane e sthitimAM je tenuM kadApi maraNa thaI jAya te te deva te strInA garbhamAM-jemAM pUrve anya purUSanuM vIrya dAkhala thaI cUkayuM che-manuSyanI paryAye utpanna thaI jAya che. te samaye tenA mAraNAMtika samuddha te samaye tenA tejasa zarIranI avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAgapramANa thAya che utkRSTa avagAhanA adholeka saMbaMdhI grAmAdika pramANa thAya che, tiryagUmAM manuSyakSetra pramANa thAya che ane urvamAM ayuta ka95 pramANa thAya che. AraNa ane prANata devanA tajasa zarIranI avagAhanAnuM svarUpa paNa e ja pramANe samajavuM. Anata devanA jevI ja acutanA denA taijasa zarIranI avagAhanA hoya che chatAM paNa temAM nIce pramANe viziSTatA che-Anata, prANata ane AraNanA denAtaijasa zarIranI utkRSTa avagAhanA AyA manI apekSAe urvamAM azruta kalpapramANu kahI che, paNa ayuta kapamAMnA devonA tejasa zarIranI avagAhanA urdhvamAM potapotAnA vimAna pramANa kahI che A rIte "hira taiyArI'' A sUtramAM je "vAva pada AvyuM che tenAthI grahaNa karAyela viSayenuM varNana ahIM sudhImAM karAyuM che. have bAra kapanI upara je nava graMyako che temAM vasatAM denA taisa zarIranI avagAhanA keTalI moTI che te sUtrakAra batAve che. prazna-he bhadaMta ! mAraNAMtika samudraghAta karatI vakhate raiveyakanA denA taijasa zarIranI avagAhanA keTalI moTI hoya che? uttara-he gautama ! viSka ane bAhalyanI apekSAe to te zarIrapramANe ja hoya che. ane AyAmanI apekSAtaijasa zarIranI jaghanya avagAhanA svasthAnathI nIcenI vidyAdhara zreNI pramANa hoya che. kAraNa ke vaiveyaka ane anuttara vimAnavAsI devo bhagavAnanI ve deNA Adi kRtye paNa pitAne sthAne rahIne ja kare che. tethI ahIM temanuM Agamana thavuM saMbhavita nathI. tethI temanA taijasazarIranI jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa hotI nathI. paNa jyAre teo vaitADhaya parvata para vidyAdharanI zreNimAM utpanna thAya che zrI samavAyAMga sUtra 426 Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAre temanA tejasa zarIranI avagAhanA pitAnA sthAnathI laIne nIce te zreNiye pramANa thAya che, tathA temanI utkRSTa avagAhanA adhe laukika grAma pramANa che, kAraNa ke tenI nIce temanA utpAdananI sabhavitatA nathI. tiryaga rUpamAM temanA taijasa zarIranI avagAhanA manuSyakSetra pramANa che, kAraNa ke tiryakarUpamAM manuSyakSetrathI AgaLa temane utpAda thatuM nathI. jo ke vidyAdhara ane vidyAdharIo naMdIvara dvIpa sudhI jAya che, ane tyAM teo saMbhoga paNa kare che. te paNa manuSyakSetramAM manuSya garbhamAM temane utpAda thatuM nathI. tethI tiyaMgarUpamAM temanA zarIranI avagAhanA manuSyakSetrapramANa kahI che. urvamAM taijasazarIranI avagAhanA potapotAnA vimAna sudhI che. pahelA vaiveyakanI jema bIjAM ATha graMyakonA tathA anuttarapapAtika devanA tejasa zarIranI AyAmanI apekSAe jaghanya ane utkRSTa avagAhanA samajavI. taijasa zarIranI jema kAmaNa zarIranI avagAhanA bAbatamAM paNa pUrvokata kathana samajavuMmAsU.189 A pramANe prANIonI avagAhanAnuM varNana karIne have sUtrakAra avadhi jJAnanuM kathana kare che-- sArtha-megha-virAsaMdA) e-viSA-saMsthAnaavadhijJAnanA bheda, avadhijJAnane viSaya, ane avadhijJAnanuM saMsthAna, (mamatA) ukhyattara:avadhijJAnathI prakAzita kSetramAM kayA kayA jIve che, (vAhig) vAhodmaava. vijJAnanA kSetranI bahAra kayA kayA ja che, para) dezavadhi-dezarUpa avavijJAna, gohi purA) addhiAnI-avadhijJAnanI vRddhi ane hAnI, tathA divA jevA vahivA) tijAtI civa atipati-pratipAtI avadhijJAna ane apratipAtI avadhijJAna te badhI bAbata kahevAvI joIe sU 190 zrI samavAyAMga sUtra 427 Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avadhijJAna ke svarUpa kAnirUpaNa TInAthe-mepa visaya saMDhALe" rUpati----(1) bheda, (2) viSaya, (3) saMsthAna, (4) Abhyantara, (5) bAhya, (6) dezAdhi (7) avadhinI vRddhi ane hAnI, ane (8) pratipAtI ane apratipAtI e ATha adhikArIne anulakSIne ava dhijJAnanuM pratipAdana sUtrakAra karaze-avadhijJAnanA be bheda che-bhavapratyaya ane rakSAye| pazamika bhavapratyaya adhijJAna devA ane nArakIene hAya che. kSApamika avadhijJAna manuSya ane tiryaMcAne thAya che. avadhijJAnane viSaya dravya, kSetra, kALa ane bhAvanA bhedathI cAra prakAranA che. dravyanI apekSAe avijJAna jadhanyarUpe ochAmAM ochu) tejaeNvA ane bhASAvanI agrahaNaprAyeAgya je vaNAe che tyAM sudhInA dravyane jANe che. ane utkRSTarUpe (vadhAremAM vadhAre) paramANuthI laIne ananta pradezavALA skandhA sudhInA samasta rUpI dravyAne jANe che. kSetranI apekSAe avadhijJAna jaghanyarUpe aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAgapramANa kSetrane jANe che ane utkRSTarUpe aleAkamA asaMkhyAta lAkakhaDAne joI zake che. kALanI apekSAe ava. vijJAna jadhanyarUpe AvalikAnA asaMkhyAtamAM bhAgapramANa bhUta ane bhaviSyakALane jANe che ane utkRSTarUpe asakhyAta utsarpiNI kALane jANe che. bhAvanI apekSAe avadhijJAna jaghanyarUpe pratyeka dravyanAM vaNu, gaMdha, rasa ane sparzane jANe che ane utkRSTarUpe pratyeka dravyanA asaMkhyAta varNAdikAne, tathA sarve dravyenA anata varNIdikeAne jANe che. saMsthAnanI apekSAe nArakIonu avadhijJAna taMtra--nAnI naukA - nA AkAranuM hoya che, bhavanapatiyAnuM avidhajJAna palyanA AkAranuM hoya che. bya taranuM avadhijJAna parahanA AkAranuM hoya che, jyAtiSTha devAnu avadhijJAna jhallarI (lara)nA AkAranu hoya che. kalpApapAtikadevAnuM adhijJAna mRdaMgamA AkAranuM hoya che. traiveyaka vimAnAmAnAM devAnuM avidhajJAna kusumAvalimAMthI banAvelI zikharavALI ca'gerI (TApalI)nA AkAranu hoya che. anuttara devAnu` adhijJAna leAkanAlInA zrI samavAyAMga sUtra 428 Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AkAranuM he ya che, tathA tiryuM ce ane manuSyanuM avadhijJAna vividha AkAranuM hoya che. avadhijJAnathI prakAzita kSetranI aMdara kyAM kyAM ja hoya che tathA avadhikSetranI bahAra kayAM kayAM ja hoya che te viSaya saMbaMdhI vicAra abhyantara ane bAhya adhikAramAM karavAmAM Avyo che temAM ema kahyuM che ke nAraka, deva ane tIrthakara sivAyanA jIvo avadhijJAnathI bahAra paNa hoya che ane avadhijJAnanI aMdara paNa hoya che. avadhijJAna dvArA prakAzya vastune eka deza prakAzita karanAra avardhijJAnane dezAvadhi kahe che tathA tenAthI viparIta je avadhijJAna che tene sarvAvadhijJAna kahe che. manuSyone te banne prakAranAM avadhijJAna thAya che. paNa bAkInA jIvone dezAvadhi ja avadhijJAna thAya che je jIvone kevaLajJAnanI utpatti thavAnI hoya che te jIvene sarvAvadhi prakAranuM avadhijJAna thAya che. avadhijJAnanI hAnivRddhinuM nAma avadhinI hAnivRddhi che. tiryaMca ane manuSyane vardhamAna ane hIyamAna, e banne prakAranuM avadhijJAna thAya che bAkInA deva ane nArakIone yathAvasthita (vRddhi ke hAnirahita) avadhijJAna thAya che. vardhamAna avadhijJAna aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAgathI vadhatuM vadhatuM adhika ane adhikatara pramANamAM vadhatuM jAya che. tathA hIyamAna avadhijJAna adhika ane adhikatara pramANamAM ghaTatuM ghaTatuM aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa bAkI rahe che. utkRSTarUpe samastalokane jANanAra avadhijJAnane pratipAtI avadhijJAna kahe che ane tenA karatAM je adhikavedI avadhijJAna hoya che tene apratipAtI kahe che. deva ane nArakIone bhavapratyaya nAmanuM je avadhijJAna thAya che te pratipAtI hatuM nathI. tathA je kSAye pazamanimittaka avadhijJAna hoya che te pratipAtI apratipAtI e banne prakAranuM hoya che. sU. 19 have sUtrakAra e viSayanuM spaSTIkaraNa kare che ke avadhijJAna keTalA prakAranuM hoya che. zabdArtha --(kSaNavihA mate) vadatividhAH vastu mata ! he bhadaMta keTalA prakAranuM (korI) avadhi-avadhijJAna (quttA) pratA - kahyuM che ? ( mA! viThTha gamttA) che jautama! krividhA ghaNA -he gautama ! be prakAranuM kahyuM che. (mavapattaruNa i vovAmig) mavapratyavivAca kSAropazamArca-(1) bhavapratyayika ane (2) kSApazamika (gvaM lai gohiyaM mALiyadai) gvaM nava zrI samavAyAMga sUtra 429 Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ziva mativya -ahIM prajJApanAnuM AkhuM 33 tetrIsamuM pada kahevuM joIe. have sUtrakAra vedanAnuM svarUpa kahe che-- "sIyA ya davvasArIrasAtAtaha veyaNA bhave dukkhaa| abbhuvagamuvakamiyANIyA ya aNiyA ya NAyavvA / / " chAyA-zItA ca dravyazArIra sAtA tathA vedanAbhaved duHkhaa| AbhyupagamopakramikyoM nidA ca anidA ca jnyaatvyaa|| (vA 5) tA -zIta ane zabdathI uSNa ane zItaSNa, e traNa prakAranI vedanA kahI che. (3) Tra-dravya vedanA-upalakSaNathI kSetravedanA, kALa vedanA ane bhAvavaMdanA, e cAra prakAranI vedanA hoya che. (tArI) zArIra-zArIrika vedanA ane upalakSaNathI mAnasika vedanA ane zarIramAnasika vedanA, e rIte traNa prakAranI vedanA hoya che. (5) sAta-zAtavedanA, ane upalakSaNathI azAtavedanA ane zAtAzAtA vedanA, e traNa prakAranI vedanA hoya che (taNa vejA ma TuvA) tathA veDhanA maje vA-tathA duHkhavedanA, ahIM madhyama pada levAthI AsapAsanA be pada grahaNa thAya che, tethI sukhavedanA, duHkhavedanA ane sukhaduHkhavedanA, e traNa prakAranI vedanA thAya che. (anuvAniyA) yuvAnI, patramilIAbhyapagamikI vedanA--jAte ja vahorI laIne vedanAne anubhava karavo, aupakamikI vedanA-svayaM udayamAM AvelI athavA udIraNA karIne udayamAM lavAyela vedanAne anubhava kare, A rIte be prakAranI vedanA hoya che. (kAra maLavA ja nidrA 5 anivAra jJAtadhyA-nidAvedanA-je jANe joIne bhagavAya che te vedanAne nivedanA kahe che. ane aNajANapaNe je vedanA bhagavAya che te vedanAne "anidA vedanA kahe che, A rIte be prakAranI vedanA hoya che. A rIte vedanAnA kula vIsa (20) bheda paDe che. te saMkSepathI A rIte che-zIta, uSNa, zItaSNa 3 tathA dravyavedanA, kSetravedanA,kAlavedanA, bhAvavedanA 7 tathA zArIrikavedanA, mAnasikavedanA, zArIrikamAnasikavedanA 10 zAtavedanA, azAtavedanA, zAtAzAtavedanA 13 dukhavedanA, sukhavedanA sukhaduHkhadanA 16 abhyapagAmikI ane aupakramikI 18ane nidA tathA anidA A rIte vIsa bheda thAya che. zA mata ! itIrSa verA vati, vana veca veyaMti, sIosiNaM veyaNaM vayaMti ?) nairayikAH khalu bhadanta ! kiM zItAM vedanAM vedayanti, uSNAM vedanAM vedayanti, zItoSNAM vedanAM vedayanti ? he bhadanta ! nArakI jI zItavedanAne bhogave che ke uSNa vedanAne bhagave che ? ke zItaNa vedanAne bhogave che? uttara--(jAmA nerA ) zrI samavAyAMga sUtra 430 Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ re nautama! naraviva--- he maitama! nArakI ja zItavedanA ane uSNavedanAne bhogave che, paNa zItaNa vedanAne bhegavatA nathI. (gvaM cA vecaTTvayaM mApavaM) gvameva nAdhuM mafkhata -A pramANe zarUAta karIne saghaLAM vedanA padanuM varNana thavuM joIe-eTale ke prajJApanA sUtranA pAMtrIsamApadanuM kathana thavuM joIe. vedanA leyAothI yukta hoya che. tethI vedanAnI prarUpaNa karIne sUtrakAra lezyAonI prarUpaNa kare che--( i maMte : vsr ?) vAti vastu mattA rUpA paH?-he bhadaMta! vezyAo keTalA prakAranI kahI che? (vanA !$ jenA gujttA) nautama! gharU hepha: prajJatA - he gautama le cha prakAranI che. (taM nahIM) tathA-te prakAre A pramANe che(foThThAnIyA jAtekANu) zrA, nIzrA, vAvatA,sainI,va,81(1) kRSNalezyA, (2) nIlalezyA, (3) kApatalezyA, (4) telezyA, (5) palezyAM ane (6) zukalezyA. (gvuM sAcuM mALiyavaM) a rvTuM maLita dhUmaA rIte lezyAonuM spaSTIkaraNa prajJApanA sUtranA 17mAM padathI samajI levuM . kRSNAdi lezyAovALA jIvo ja AhAra kare che-te kAraNe have sUtrakAra AhAranI prarUpaNa kare che- __'anaMtarA ya AhArAbhogaNA iya / poggalAneva jANaMti, ajjhavasANe ya sattame // 1 // chAyA-anantarAzcAhAre AhArAbhogatA iti| pudgalAnneva, jAnanti, adhyavasAnaM ca samyaktvama // 1 // A dvAragAthA che-tenuM tAtparya A pramANe che-anantarAhAra, AhArAbhagatA, AhArAnAbhagatA, tathA pudgalene jovA nahI. ane jANavA nahI. A rIte A gAthA dvArA te cAra bhaMgI pradarzita karavAmAM AvI che. tathA adhyavasAna ane samyakatva e bIjA dvAra batAvyA che. have pahelA dvArane khulAso kare che-(ravALe mare !) zrI samavAyAMga sUtra 431 Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naipiyAH lajI mayaMta ! he bhada Mta! nArakI jIvo (anaMtarACI) anantadAR1:annata AhAravALA hAya che. (te thro nivattaLayA tato niyaMttenA-tyAra bAda temanA zarIranI racanA thAya che. (to racAyA) tataH pATAnatAtyArabAda aMgeA ane upAMgA bane che. (to AimaLA yatataH biAmatAtha pachI indriya AdinA vibhAga thAya che. (tamo riyAranayA) tataH paricAraLatAtyAra bAda zabdAdika viSayene te bhAgave che. (teo vacchA vidhruvaLayA) tataHzrad vivA-tyArabAda te vaikiya zaktithI yukata bane che. he bhada Mta! A vAta barAbara che ? (tA goyamA !) tyaMta gautama! vak-he gautama ! e pramANe ja hoya che. (mAttaravayaM mALiyavaM) bAdazAvatuM maLata--m-AhAranu varNana prarUpanA sUtranA 34mAM 56mAM levuM joIe Asa. 1915 TIdArtha--(vijJALamatte ! koTTI pattA) rUtthAvi prazna-he bhadaMta! avadhijJAna keTalA prakAranu` kahyu che ? he gautama! avadhijJAna be prakAranu kahyuM che(1) bhavapratyayika ane (2) kSAye pazamika A jagyAe prajJApanAnu' 33mu' pada pUre pUrU kahevuM joie. have sUtrakAra vedanAnu svarUpa kahe che-te svarUpa batAvanAra dvAra gAthA che. temAM je krU' zabda Avyo che te khAkInI anukata vedanAone sUcaka che. tethI zItavedanA, uSNavedanA ane zItevedanA grahaNa karAyela che. nAraka jIvA zItavedanA ane uSNavedanA ne narakAmAM bhegave che. bAkInA jIve traNe prakAranI vedanA bhagave che. tathA vedanAnA A cAra prakAra paNa dravyavedanA, kSetravedanA, kALavedanA ane bhAvavedanA ahIM gAthAmAM dravya zabda upalakSaka che. pudgaladravyanA saMbaM dhathI je vedanA utpanna thAya che tene dravyavedanA kahe che. nArakanA upapAta kSetranA saMbaMdhathI janma je vedanA che tene kSetravedanA kahe che. nArakAne AyuSyarUpa kALanA sabaMdhathI janya je vedanA utpanna thAya che tene kALavedanA kahe che. tathA vedanIya kamanA udmayathI janya je vedanA heAya che tene bhAvavedanA kahe che. zArIrika, mAnasika ane zArIrika mAnasika, evA vedanAnA traNa prakAra paDe che. saMjJI paMcendriya jIve e traNe prakAranI vedanA bhAgave che. bAkInA jIvA phakata zArIrika vedanAne ja bhegave che. sAtA asAtA, ane sAtAsAtA, e zrI samavAyAMga sUtra 432 Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ traNa prakAranI vedanA paNa hoya che. samasta jIvo te traNa prakAranI vedanA bhagave che. sukhAtmaka, duHkhAtmaka ane sukhaduHkhAtmaka, evA paNa vedanAnA traNa bheda paDe che. te traNe prakArano anubhava samasta saMsArI jIvo kare che. sAtA, asAtA ane sukha duHkharUpe vedanAmAM e taphAvata che. ke sAtA asAtA vedanAmAM kramazaH udayapra sa vedanIya karmanA pugalano anubhava thAya che, tathA sukhaduHkharUpa vedanAmAM udayaprApta vedanIya karmane anubhava thAya che. vedana nA bIjA paNa be prakAra che abhyapagamikI vedanA ane pakamika vedanA abhyapagamikI vedanAmAM jIva vedadAyaka varatune pote ja utpanna karIne tenAthI pedA thayela vedanA bhogave che. jema ke sAdhuo ma thAparanA vALane loca karavAthI thatI vedanAne tathA brahmacarya AdinA pAlanajanya vedanAne anubhava kare che aupakamikI vedanAmAM jAte ja udIrNa thayela athavA udIrNakAraNa dvArA udayamAM levAyela vedanAne anubhava kare che. paMcendriya tirthaM ca ane manuSya uparakta bane prakAranI vedanAno anubhava kare che. bAkInA cha phakata aupakamakI vedanAno ja anubhava kare che vedanAnA nidA ane anidA, evA be bheda paNa che. je vedanA dvArA cittasamAdhine atyaMta astavyasta-khaMDita karI nAkhavA mAM Ave che te vedanAne "nidAvedanA" kahe che tenuM bIjuM nAma "AbhagavatIvedanA che. anAbhogavatI vedanAnuM nAma "anidAvedanA" che. saMsI jIva uparanA baMne prakAranI vedanA bhogave che asa jJIjI phakata "anidAvedanA anubhave che. prazna-he bhadaMta ! naraka kayI vedanA bhagave che?-zItavedanA bhagave che? uSNavedanA bhogave che? ke zIte NavedanA bhogave che? uttara-he gautama ! nArakajI zItavedanA ane uNavedanAne bhogave che. paNa zItaNa vedanAne bhegavatA nathI. A rIte prAraMbha karIne samasta vedanApadanu -eTale ke prajJApanA sUtranA 35 pAMtrIsamA padanuM kathana thavuM joIe. vedanAo lezyAothI yukata hoya che. tethI vedanAnI prarUpaNa karIne have sUtrakAra lezyAonI prarUpaNA kare che-prazna-he bhadata ! vezyA keTalA prakAranI he ya che? uttara-he gautama! lezyA 6 cha prakAranI che. te prakAre nIce pramANe che. (1) kRSNalezyA, (2) nIlezyA, (3) kApatalezyA, (4) tejalezyA, (5) padma lezyA ane (6) zukalalezyA. vezyAonuM vadhAre spaSTIkaraNa prajJApanA sUtranA 17 sattaramA padanI madadathI samajI levuM. kRSNa Adi lezyAovALA jIve ja AhAra kare che. te kAraNe sUtrakAra have AhAranI prarUpaNa kare che. te mATe je gAthA ApI che te dvAragAthA che. tenuM tAtparya A pramANe che- anacrAhArA, AhAra zrI samavAyAMga sUtra 433 Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAgatA, AhArana bhegatA ane pudagalene na jANava tathA na dekhavA. A gAthA dvArA A rIta caturbhagI pradarzita karavAmAM AvI che. tathA adhyavasAna ane samyakatva, e be bIjAM dvAra paNa kahyAM che. have pahelA dvAranuM spaSTIkaraNa kare che--he bhadaMta ! zuM e vAta satya che ke marayika (nArakIjI) anAra A hAra vALA hoya che--u5pAtakSetranI prAptine samaye ja AhAra kare che- tyAra bAda temanAM zarIranI racanA thAya che, tyArabAda e go ane upAMgo bane che, tyArabAda IndriyAdi konA vibhAga thAya che, ane tyAra bAda vaikiyazakitathI yukata bane che ? uttara - hA gautama! e ja pramANe thAya che. "daMta te svIkRti sUcaka avyayapada che. AhArapadanuM varNana prajJApanA sUtranA 34 cetrIsamAM padamAMthI jANI levuM. sU, 191 che jIvake Ayubandha ke svarUpa kAnirUpaNa Ayune baMdha jemane baMdhAI cUkyo che evAM jIvo ja AhAra le che. tethI AhAranI prarUpaNA karIne have sUtrakAra AyubaMdhanI prarUpaNa kare che- zabdArtha--(Avire i mate gAvuM ja vaMdhe vowo?) tividhaH varU mahatta Ayurva: prAtaH?-he bhadanta! AyubaMdha keTalA prakAranA kahyA che ? (goyamA ! chavihe AugabaMdhe paNNatte) he gautama ! Savidha AyurvandhaH prajJA - gotama ! ayuba dhanA cha prakAra kahyA che. (taM nahA) tathA-te A pramANe che.-(nAruM nAma nittAkag) =AtinA nidhattApu:-(jAtinAma nidhattAyu, zrI samavAyAMga sUtra 434 Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (jarUnAma nivruttAkag) jatinA nidhattApu -(2) gatinAma nidhattAyu, (TinAma nivruttArUNa)ripatinA nivattApu:-(3) sthitinA nidhattAyu, (TranAma nihaTagg)meDhAnAmaniSattApu:-(4) pradezanAma nidhattAyu, (majumAjanAnittAphag) anumAjanAnidharADu-(5)anubhAganAma nidhattAyu, (jAdaurinAma nittAkag) pravAhanAnA nidhattApura-avagAhanAnAma nidhattAyu,(gi aa nALiyA)ga pAvata vaijJAniyAnAna-e ja pramANe bhavanapati, vyaMtara, jyotiSka ane vaimAnika devamAM paNa AyubaMdha samaja. prazna-nirapALa maM! cheva #AruM virahiyA yuvAdi FuttA-) nirapatiH vastu mA vijayanta kADhi virabritAvAna gaNA? he bhadaMta! narakagatimAM keTalA samaya sudhI upapAta-nArakIonI utpattine viraha rahe che? uttara-(noramA !)nevi guM mayaM 3 vAra dutta)reta ! vandrata [ samayamunarvata tArAmurtAina-he gautama ! narakagatimAM ochAmAM ochA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre bAra muhUrta sudhI utapAtano viraha rahe che. (evaM, tiriyagaI maNussagaI devagaI) evaM tiryguugtirmnussygtirdevgtiHe ja pramANe manuSyagatimAM, tiryo cagatimAM ane devagatimAM paNa upapAtane ochAmAM oche ane vadhumAM vadhu viraha samaje. zrI samavAyAMga sUtra 435 Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna-(siddhiA ati jevaphA #AtR virAi vijJaLayA ghaouttA) siddhigatiH khalu bhadanta ! kiyantaM kAlaM virahitA sedhanayA prajJaptA ?he bhadaMta! siddhigatimAM siddhigamanane viraha keTalA kALa sudhIne kahyo che? uttara-(moyamA! baDhanevi g4 3osevi wAse) he gautama ! ghanya gva samAM pharaja pannAna-he gautama e chAmAM ocho eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre cha mAsa sudhIne virahakALa kahyo che. (gvaM siddhivajJA udavahujA) 9 siddhiva rUdranA-e ja pramANe siddhigati sivAyanI manuSyagati, tiryaMcagati, narakagati ane devagati, e cAra gatinA nisaraNa kALano viraha paNa samaja, prazna-bI mi!i rAmA, purIghA. kevaiyaM kAlaM virahiyA uvavAeNaM ?) asyAM khalu bhadanta ! ratnaprabhAyAM gvavyAM naiviSAda jAnta zArka viditA vAna? he bhadaMta! A ratnaprabhA pRthvImAM nArakI jIvo keTalA kALa sudhI upapAtathI rahita hoya che? uttara--he gautama! ochAmAM ochA eka muhUrta sudhI ane vadhAremAM vadhAre bAra muhUrta sudhI nArakI jIvo A ratnaprabhA pRthvImAM upa pAtathI rahita hoya che. (gvaM kavAra TUMdo mALiyo) gvapuvpAto maNitA -A rIte upapAta daMDaka samajI levA joIe (3vadaLA raMgo) urjanA - zrI samavAyAMga sUtra 436 Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e ja pramANe uddhanA daMDaka paNa samajI levA joIe (mAre! nA nAma nihattAuya kai AgarisehiM pagaraMti ) nairayikAH khalu bhadanta ! jJAtinA nidhatA, timira prati ! he bhadata! nArakIjIva jAti nAma nidhattAyune baMdha keTalA AkarSo dvArA kare che ? mA ! ? sira siya3 siya4 siya5 siya6 siya7 siya8 ahiM, No ceva NaM Navarhi) he gautama ! syAt 1 syAt syAt3 syAt4 syAt5 syAt7 syAt8 aSTabhi no jaiva rajU navani - he gautama! je rIte gAya pANI pItAM pItAM bhayavazAta kutkAra kare che e ja pramANe jIva tIvra Ayuba dhanA adhyavasAyathI ekavAra ja jAtinAma nidhattAyune baMdha kare che, manda AyubaMdhanA adhyavasAyathI be AkarSothI, mandatara AyurvadhanA adhyavasAyathI traNa AkarSothI, mandatama AyubaMdhanA adhyavasAyathI cAra, pAMca, cha, sAta, ane ATha AkarSothI jAtinAma nidhattAyuno baMdha kare che. nava AkarSothI karatA nathI. kama pudgalone grahaNa karavA tenuM nAma "AkarSa" che (evaM sesANa bi augANi jAva vemANiyatti) evaM zeSANyapi aayuuNssivAva vaivAnivAi rati-e ja pramANa gatinA nidhattAyu Adi je pAMca prakAranA baMdha che temane nArakI jIvo ATha AkarSothI ja kare che, nava AkarSothI karatA nathI. zrI samavAyAMga sUtra 437 Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e ja pramANe je vaimAnika devo che teo paNa jAtinAma nidhatta yu Adi ba ne ATha AkarSothI kare che. sU. 19rA TIkAtha-bAvi mate ! mAnavaMdhe go phAti-he bhadaMta ! AyubaMdhanA keTalA prakAra kahyA che? he gautama ! AyubaMdhanA nIce pramANe che prakAra che-(1) jAtinAma nidhattAyu-jAtinAmakarmanI sAthe anubhavane mATe baha, a5, a9pataranA krame vyavasthApita je Ayu che tene 'jAtinAmavidattAyu" kahe che. zaMkA-jAti Adi nAmakarmone Ayu sAthe zA mATe saMbaMdhika karavAmAM AvyA che ? uttara-AyunI pradhAnatA darzAvavA mATe kAraNa ke nAraka Adi Ayune udaya thatAM ja jAti Adi nAmakarmone udaya thAya che. nAraka Adi bhAvonA upagrAhaka-jIvane nAraka Adi bhavomAM rokI rAkhanAra eka Ayukarma ja che. vyAkhyA prakRtimAM paNa kahyuM che-"raphagi mate ! nerANa karavAjharU, ganerA neraIsu uvavajai ? goyamA ! neraie neraiesu uvavajjai, no aneraie neraNavg karavajJa he bhadaM ta! nAraka-je jIvane naraka Ayuba dha thaI cUkyo che evAM jIva nArakomAM utpanna thAya che ke anAraka nArakamAM utpanna thAya che? uttara-he gautama! nArake ja nArakamAM utpanna thAya che, anAraka nahIM. tenuM tAtparya A pramANe che-narakAyunA prathamasamaya saMvedanakALamAM ja jIva nAraka kahe vAvA mAMDe che. te samaye te narakAyunA sAthIdAro paMcendriya jAti Adi nAmaka meMne paNa udaya thaI jAya che. (2) AtanAma nidhattAyu-gati AdirUpa nAmakarmanI sAthe nidhattaAyune gatinAma nittAyu kahe che. (3) sthitimAna nittA-- je rIte rahevuM joIe te svarUpanuM AyukarmanA dalikenuM je nAma-pariNAma che tene sthitinAma kahe che. te sthiti nAmanI sAthe je nidhatta Ayu che tene sthitinA nidhattAyu kahe che. athavA prakRti Adi cAra prakAranA baMdhamAM je sthitibaMdharUpa bheda che tenI sAthe nidhattaoyune sthitinAma nivattAyu kahe che. zrI samavAyAMga sUtra 438 Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) zAmaniSattApu-parimita pramANavALA AyuSkarmanA dalikonuM je pariNAma che.--eTale ke AyurUpathI AmapradezamAM je saMbaMdha che tenuM nAma pradezanAma che. tenI sAthe nidhatta Ayune pradezanAmanidhatta Ayu kahe che. athavA - jAti, gati, ane avagAhanArUpa nAmakarmonA je pradeza che te pradezanI sAthe bahu, alpa, alpatara Adi rUpe bhegavavAne mATe vyavasthApita- baMghadazAne prAptaevAM Ayune pradezanA manidhattAyu kahe che. (5) jhanumAnanA nivattAyu-AyuSya karmanA dalikonA tIvra Adi bhedarUpa je rasa che te rasanA pariNAmane "anubhAganAma" kahe che. te anubhAganAmanI sAthe nidhatta Ayune anubhAga nidhattaoyu kahe che. athavA gati Adi nAmakarmonA anubhAgabaMdhanI sAthe je nidhattaoyu che tene anubhAganidhattAyu" kahe che. (6) avananA nidharAjU-jIvanI jemAM avagAhanA thAya che evAM je audArika Adi pAMca prakAranAM zarIra che tene avagAhanA kahe che. te avagAhanAnuM kAraNa nAmakarma che. tethI te kAraNa paNa avagAhanArUpaja che A ava. gAhanArUpa nAmakarmanI sAthe je nidhattaAyu che tene avagAhanAnAmavidhattAyu' kahe che. prazna-he bhadaMta ! e cha prakAranA Ayube mAthI nArakIone keTalA Ayuba dha kahyA che? uttara-he gautama! cha prakAranA kahyA che-jAtinAma nittAyu, sthitinAma nidhattAyu gatinAmanidhattAyu, pradezanAmanidhattAyu, anubhAganAmanidhattAyu ane avagAhanAnAma nidhattAyu vimAnikadevamAM paNa Ayuba dha eja pramANe sama ja. jemane nArakane AyubaMdha thaI gayuM che te jIve ja narakamAM utpanna thAya che, tethI nArakI Adine virahakALa kahe che. he bhadata ! narakagatimAM keTalA samaya sadhI upapAta-nArakIonI utpatti- viraha rahe che? he gautama ! nArakagatimAM ochAmAM ochA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre bAra muhUrta sudhIno zrI samavAyAMga sUtra 439 Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upapAtane viraha rahe che. devagati. manuSagati ane tiryaMcagatimAM paNa e ja pramANe jaghanya ane utkRSTarUpe upapAtane viraha samaja. je ke ratnaprabhA Adi pRthvIomAM ra4 covIsa muhUta sudhIne virahakALa kahyo che--jemake pahelI narakamAM 24 muhUtane, bIjI pRthvImAM sAta divasarAtane, trIjI narakamAM 15 divasarAtane, cothI narakamAM eka mahinAne, pAMcamI narakamAM be mAsa sudhIne, chaThThI narakamAM cAra mAsa sudhI ane sAtamI narakamAM cha mAsa sudhIne vadhAremAM vadhAre vira hakALa che ane ochAmAM ochA eka samayano virahakALa che. to paNa sAmAnya narakagatinI apekSAe bAra muhUrtano virahakALa kahyo che tema samajavuM joIe. e ja pramANe tiryaMcagatimAM ane manuSyagatimAM je bAra muhUrta sudhIno vadhAremAM vadhAre virahakALa kahyA che te garbhaja manuSyo ane tiryaMconA apekSAe kahela che tema samajavAnuM che. devagatimAM te sAmAnya rIte bAra muhUrta sudhIno virahakALa che ja. prazna- he bhadaMta siddhigatimAM keTalA samaya sudhIne siddhigamanane viraha kALa kahyA che? uttara--he gautama ! ochAmAM ocho eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre cha mAsa sudhIno virahakALa kahyo che. e ja pramANe siddhi gati sivAyanI cAra gaticono eTale ke manuSyagati, tiryaMcagati, narakagati ane devagatinA nisaraNakALano viraha paNa samaja. eTale ke je gatimAM jaghanya ane utkRSTarUpe jeTale upapAtane virahakALa kahe che te gatimAM tyAMthI nIkaLavAno virahakALa paNa eTale ja samaja. siddhigatimAMthI to siddhinuM nissaraNa-bahAra nIkaLavAnuM-thatuM ja nathI kAraNa ke teo to apunarAvRttika ane amaraNadharmavALA che. tethI tyAMthI nissaraNano vicAra karavAnuM ja rahetuM nathI. have gautamasvAmI pratyeka narakagati saMbaMdhI upa pAtane virahakALa pUche che-he bhadaMta ! A patnaprabhA pRthvImAM nArako keTalA kALa sudhI upapAtathI rahita hoya che? uttara-he gautama! eAchAmAM ochA eka muhU sudhIne ane vadhAremAM vadhAre bAra muhUrta sudhIne tyAM upapAtane viraha hoya che A rIte upapAta daMDakanuM kathana thayela che. ane eja pramANe uddhanA daMDakanuM paNa kathana thayela che. je samaye jAtinAma nidhattAyune baMdha thAya che te samaye upapAta ane uddhanA thAya che. tethI AyubaMdhanA viSayamAM viziSTavidhinI prarUpaNa karavAne mATe sUtrakAra kahe che prazna-he bhadaMta! nArakI jIva jAtinAma nidhatta yune baMdha AkarSo dvArA kare che ? uttara zrI samavAyAMga sUtra 440 Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he gautama ! jevI rIte gAya pANI pItAM pItAM bhayane kAraNe vAraMvAra phUtkAra kare che eja pramANe jIva tIvra AyudhanA adhyavasAyathI eka ja vAra jAtinAma nidhattAyunA baMdha kare che, manda Ayuba dhanA adhyavasAyathI e AkarSothI, mandatara Ayukha dhanA adhyavasAyathI traNa AkarSyAthI, mantratama Ayukha dhanA adhyavasAyathI cAra, pAMca, cha, sAta ane ATha AkarSIthI jAtinAmanidhattAyune baMdha kare che. nava AkAMthI karatA nathI. kama pudgalenuM upAdana-grahaNa--karavuM tene AkaSa kahe che. eja pramANe gatinAma nidhattAyu Adi je pAMca prakAranA bIjA baMdha che temane nArakI jIvA ATha AkarSAthI ja kare che, nava AkarSyAthI karatAM nathI. e ja pramANe vaimAnikadeve paNa jAtinA manidhattAyu Adi ATha AkarSAthI kare che. sU 1922 jIvo ke saMsthAna saMhanana veThAdi ke svarUpa kA niapaNa jIvAnA AyubaM dhanu kathana karIne have sUtrakAra temanAM sasthAna, sahanana ane veda AdinA prakAranu varNana kare che-- zabdA --(vidyuLa aMte saMghapaLe paLatte !)tividhaH vahu ma nta ! sanana prajJAm ? he bhada Mta! saMhanana keTalA prakAranA kahyAM che ? (novamAM ! vide vaLatta) che. gautama! (vidha saMhananaM prajJajJam-he gautama! saMhanana cha prakAranAM kahyAM che. (taM nA) tathathA-te cha prakAro A pramANe che. (volabhnaaraaysNghynne, risa bhanArAyasaMghayaNe, nArAyasaMghayaNe, addhnaaraaysNghpaLe, IhiyAsaMpane, chevaDhasaMghapaLe)vaSamanArASasaMnanam, damanAraacsNhnnm, nArAcasaMhananam, arddhanArAcasaMhananam, kIlikAsaMhananam, sevArzacaMdnanam-(1) vrajaRSabhanArAcasaMhanana, (2) RSabhanArAcasaMhanana, (3) nArAcasahanana, (4) anArAcasa'hanana, (5) DIlikAsa`hanana ane (6) sevAtta sahanana. (nepALa) aMte!ji saMghavaLI ?) nAraviAH ravajI mata ! vi saMnina;-he bhadata ! nArakI jIvA kayAM sahananathI yukata heAya che ? (moSamA ! cha0haM saMghayaNANaM asaMghayaNI) gautama ! SaNNAM saMhanAnAM asaMhanino zrI samavAyAMga sUtra 441 Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he gautama! cha saMhanomAMnA eka paNa saMhananathI teo yukata hotA nathI tethI temane asaMhananI kahe che. nava di) naivAthi-temane asthi hatAM nathI, (neva uchA) AizirAo hetI nathI, tava brA) naiva nAgusnAyuo hotA nathI, je vArA phaLi) je purAH niSThA -tathA je pudgale temane sadA sAmAnya rIte aniSTa-avallabha hoya che, (avaMta) annAakAnta-akamanIya hoya che, (jijA) adizA-apriya-badhAne mATe aprItijanaka hoya che. (aTIUS)nAyA-agrAhya hoya che, ( mA) sumAsvAbhAvika rIte ja asuMdara hoya che, (magori) manokA-amanejha-jenuM nAma levAthI paNa chUNA thAya evA heya che, (nAnA) aganAnA-jene vicAra karavAthI paNa jenA pratye cittamAM aprIti-aNagamo jAge evA hoya che, (anAmirAnA) amanomirAnA-tathA je amane bhirAma hoya che, (te te siM asaMghayaNattAe pariNamaMti) te teSAM asaMhananatayA pariNa mntitevAM te pudgala te nArakI jIve nAM asthi AdithI rahita zarIrarUpe pariName che. (gaggi mA! jiM saMgharI taounttA) he bhadata ! asurakumAra denAM zarIra kayAM saMhanAnathI yukata hoya che ? uttara--(nonA saMghathavri zrI samavAyAMga sUtra 442 Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asaMghayaNI)gautama ! SaNNAM saMhananAnAM asaMhaninaH-3 gautama ! te asura - mAradevone cha saMhanamAMthI kaI paNa sahanana hetuM nathI teo asaMhanAnIshnn 2hita DAya che. (Nevahi) nauvAsthi-tamanA zarIramA sthi tai nathI. (Neva hArU) naiva snaayuH-snaayu| DatA nathI, (Neva chirA) naiva zirAHzirAma hAtI nathI,(je poggalA iTThA kaMtA,piyA maNuNNA maNAmAmaNAbhirAmA te te siM asaMghayaNattAe pariNamaMti ) ye pudgaloH iSTAH kAntAH priyAH manojJAH manAmAH mano'bhirAmAH te teSAM asaMhananatayA prinnmntitathA je pudgale ISTa, kAnta, priya, maneNa, mana Ama ane malirAma heya che e pudgale ja temanA asthi AdithI rahita viziSTa zarIrarUpe pariName che. (evaM jAva thaNiyakumArANaM) evaM yAvat stanitakumArANAm-mela pramANenu kathana svanitakumAra sudhInA bhavanavAsI devonA viSayamAM paNa samajI levuM. (puDhavIkAiyANaM bhaMte ! ki saMghayaNI paNNatA ?) pRthivIkAyikAH khalu bhadanta ! kiM saMhaninaH prajJaptA:-D ME' ! pRthvIyi loyA sahananathI yuddhata DAya che ? uttara-(goyamA ! chevaTTa saMghayaNI paNNattA) gautama ! sevAta. saMhananina prajJaptA - gautama! tebhane sevAsinana DAya che. ye zata taya zrI samavAyAMga sUtra 443 Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sanana thuta DAya che. (evaM jAva saMmucchimapaMciMdiyatirikkhajoNiyatti) evaM yAvat saMmUcchimapaJcendriya tiryagyonikA iti-me 4 pramANe saMbhU. mi janmavALA paMcendriya tirya caninA jIvone paNa sevArtA saMhanana hoya che. tenuM tAtparya e che ke ekendriyathI laIne saMmRcchi ma paMcendriya sudhInAM badhAM ti 2073 / sevAni -uni DAya che. (ganbhavatiyA chavihA saMghayaNI) garbhavyutkrAntikAH SavidhasaMhanina:-HarnmANa vone mese gA taya 4 vone chaye saDana DAya che. (samucchimamaNussA chevaThTha saMghayaNI) saMmUcchimamanuSyAH sevArtasahananinaH-sa bhU27 mA manuSyone sevAta - saMhanana DAya che (gabbhavalaMtiyamaNussA chaciha saMghayaNI paNNattA) garbhavyu krAntikamanuSyAH SaDvidhaH saMhaninaH prajJaptA:-Marriail mnussy| 59 7 sananAthI yuta Aya che.(jahA asurakumArA tahA vANamaMtarajoisiya vemANiyAya ) yathA'surakumArAstathA vyantarajyotiSika vaimaanikaacpramANe asurakumArade saMhanana vinAnA hoya che, e ja pramANe vyaMtarade, -yotiSiyo bhane vaimAni / 59 sanana vinAnA DAya che prazna-(kaiviheNaM bhaMte ! saMThANe paNNatte ?) katividhaM khalu bhadanta ! saMsthAnaM prajJaptam-- zrI samavAyAMga sUtra 444 Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hai mata ! sasthAnanA 21 5.2 4aa cha ? utta2-(goyamA ! chavihe saMThANe paNNatte)he gautama SaDvidhaM saMsthAna prajJaptam- gautama saMsthAnanA 7 prAra hA cha.(taM jahA) tadyathA-te 5412 mA pramANe cha-(samacauraMse)samacaturasram(1) samayaturasra saMsthAna, (NiggohaparimaMDale) nyagrodhaparimaNDalam-(2)nyodhaparibhasathAna, (sAie) sAdikam-(3) AlxsaMsthAna, (vAmaNe) vAmanam(4) vAmanasa sthAna, (khujje) kubjam-(5) saMsthAna, (huMDe) huNDam(6) 974 saMsthAna. (NeraiyANaM bhaMte ! kiM saMThANI paNNattA ?) nairayikAH khalu bhadanta ! ki saMsthAninaH prajJaptAH?-De mata ! naa23||ne yA prA2rnu saMsthAna hAya cha ? uttara-(goyamA ! huMDasaMThANI paNNattA) he gautama ! haNDa saMsthAninaH prajJaptAH-3 gautama ! nArIvAne husaMsthAna hAya che. prazna(asurakumArANaM bhaMte kiM saMThANI paNNatA ?) he bhadanta ! asurakumArAH kiM saMsthAninaH prajJaptAH?-he mahata ! masu24bhAvAne 4yA prA2nusathAna lAya cha ? uttara-(goyamA ! samacauraMsasaMThANasaMThiyA paNNattA) gautama ! samacatu. ratrasaMsthAnasaMsthitAH prajJaptAH- gautama ! masumAraheyone sabhayatura saMsthAna hoya che. (evaM jAva thaNiyakumArA) evaM yAvatstanitakumArA:- 4 pramANe svanitakumAra sudhInA nava bhavanapati deve paNa samacaturastra sthAnavALA hoya che. zrI samavAyAMga sUtra 445 Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (puDhavI masUra saMThANA paNNattA) pRthivokAyikA masUrasaMsthAnAH prajJaptAH - pRthvI. AyionA masUranA nevAM saMsthAna hoya che. (AU thivaya saMThANA paNNattA) ApaH stibukasasthAnAH prajJaptAH - ayi pAzInA carapoTA nevA saMsthAnathI yukta hoya che. (teU sUikalAvasaMThANA paNNattA) tejAMsi sUcIkalApasaMsthAnAni prajJaptAni - tainasAyinAM saMsthAna sUkhI usAtha (lArA) hoya che. (bAU paDAgAsaThANA paNNattA) vAyavo patAkAsaMsthAnAH prajJaptAH- vAyuayibhane catAanA Thevu saMsthAna hoya che. (vaNassaI nANAsaMThANasaMThiyA paNNattA) vanaspatayo nAnAsaMsthAnasaMsthitAH prajJaptAH-vanasyatiprAyione ardha niyata saMsthAna-AAra hoto nathI, tethI tebhane bhane saMsthAnavAnAM udyAM che. (veiMdiya, teiMdiya, cauriMdiya, saMmucchimapaMcidiyatirikkhA huMDaThANA) dvIndriya, trIndriya, caturindriyasaMmUcchimapaMcendriyatiraJco huDasaMsthAnA:-- dvIndriya, trIndriya, caturindriya ane samUmipa Mcendriya tiya ca jIvA huDakasaMsthAnavALAM hoya. che. (ganbhavakaMtiyA chavihasaMThANA) garbhavyutkrAntikAH paDvidha saMsthAnA:garlabha bhavANAM tiryathA chame cha saMsthAnavAnAM hoya che (samucchimamaNussA) huMDaThANasaMThiyA paNNattA) saMmUcchimamanuSyA huDasaMsthAna saMsthitAH prajJaptAH zrI samavAyAMga sUtra 446 Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMmUrchAima janmavALA manuSya huMDasaMsthAnavALA hoya che. (janmavatiyA maNussANaM chavihA saMDANA paNattA)garbhavyutkrAntikAnAM manuSyANAM SaDvidhAni saMsthAnAni tAni-garbha janmavALA manuSyo chae cha saMsthAnavALA hoya che. (mayurakunA ta vAsaMtarakonimALiyA vi) je rIte asurakumArade samacaturaDha saMsthAnavALA hoya che, te ja pramANe vyaMtarade, jayatiSikadeva ane vaimAnikadevo paNa eja saMsthAnavALA hoya che. sU. 193 TIkArtha- are ! saMgha jALa--prazna-he bhadata ! saMhanAnA keTalA prakAra kahyA che? uttara-he gautama ! saMhanananA nIce pramANe cha prakAra che-(1) vajAiSabhanArA saMhanana, (2) aSabhanArAcasaMhanana, (3) nArAyasaMhanana, addhanArA saMhanana, (5) kIlikAsaMhanana ane (6) sevA saMhanana prazna-he he bhadanta! nArakIjI kevA prakAranA saMDananethI yukata hoya che? uttara-he gautama ! cha saM hananemAMthI temane eka paNa saMhanana hotuM nathI, tethI temane asa hananIya kahelA che. kAraNa ke temane asthi hatAM nathI, zirAo hotI nathI ane nAyu paNa hetA nathI. tathA je pudagalo sadA sAmAnyataH aniSTa-avallabha hoya che, anAdaya-agrAhyA hoya che, asubha-svabhAvataH ja asuMdara hoya che, amane jJa- jemanuM nAma levAthI paNa manamAM aruci utpanna karanAra hoya che, camana jAna, jene vicAra karavAthI paNa cittamA jenA pratye aprItibhAva utpanna thAya evAM hoya che, tathA je amane bhirAma hoya che, evAM te pagale te nArakajIne asthi AdithI rahita viziSTa zarIra rUpe pariName che. prIna he bhadaMta ! asurakumAra devonAM zarIra kayA prakAranA saMhanAnathI yukta hoya che ? uttara he gautama ! temane cha saMhananamAMthI eka paNa saMhanana hotuM nathI. teo asaMhananI hoya che, kAraNa ke temanA zarIramAM ati hatAM nathI, zirAo hotI nathI, nAyu hotA nathI. tathA ISTa, kAnta, priya, manejJa, mana Ama ane mane bhirAma pudgalo ja temanA asthi Adi rahita viziSTarUpe pariName che. svanitakumAra sudhInA bhavanavAsI devenA viSayamAM A pramANe ja samajavuM, prazna-he bhadaMta! pRthvIkAyika jIva saMhananathI yukata hoya che. temane sevArtA saMhanana hoya che, e ja pramANe saMmUrNima janmavALA paMcendriya tiryacaninA jIvo paNa sevAd saMhananavALA hoya che. tenuM tAtparya e che ke-ekendriyathI laIne saMmUcchima paMcendriya sudhInA badhAM tiya ca cha sevA-saMhananathI yukta hoya zrI samavAyAMga sUtra 447 Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. garbhajanmavALA-eTale ke garbhaja-tirthaM ca cha chae saMhananathI yukata hoya che. saM mUrchAima janmavALA manuSyone sevAd saMhano hoya che. garbha janmavALA manuSyone chae sahanane hoya che, garbha janmavALA tiyuM e paNa chae saM hananevALAM hoya che. jema asurakumAra devo saMhanana vinAnuM hoya che tema caM tara deva, tiSika de ane vaimAnika deve paNa saMhanana vinAnA hoya che. prana-he gautama! saM sthAna keTalA prakAranA kahyAM che.? uttara- he gautama ! saMsthAna cha prakAranA kahyAM che, te prakAro A pramANe che(1) samacaturasa saMsthAna, (2) nyagrodha parimaMDala, saMsthAna, (3) sAdika saMsthAna (4) vAmana saMsthAna, (5) kunjaka saMsthAna ane (6) heDaka saMsthAna. praznahe bhada ta ! nArakIjIne kevuM saMsthAna hoya che? uttara-- he gautama ! nArakI jIvone haMDaka saMsthAna hoya che. prazna-he bhadaMta! asurakumAra devane kevuM saMsthAna hoya che? uttara- gautama! asurakumAra devane samayasurastra saMsthAna hoya che. e ja pramANe svanitakumAra sudhInA nava bhavanapati deve paNa samacaturastra saM sthAnavALA hoya che. pRthvIkAyika jIva masuranA jevAM saMsthAnavALAM hoya che. apUkAyika jIve pANInAM pherA jevAM saMsthAnavALAM hoya che; tejaskAyika jIva sUcikalApa (bhArA) nA jevAM saMsthAnavALAM hoya che, vAyukAyika jIvo patAkAnA jevAM saMsthAnavALAM hoya che. vapatikAyika jIvone koI niyata saMsthAna (AkAra) hetuM nathI, tethI temane aneka saMsthAnavALA kahe che. kIndriya, trIndriya, caturindriya che ane saMmUrNima paMcendriyati ca cha huDakasa sthAnavALA hoya che. garbhaja janmavALAM tiryo ca chae saMsthAnothI yukata hoya che. te mUrchAima janmavALA manuSya huMDaka saMsthAnavALA hoya che. garbhajanamavALA manuSya chae saMsthAnethI yukata hoya che. vyaMtaradeva, tiSika deva ane vimAnika deve paNa asurakumAra devanI jema samacaturastrasaMsthAna vALA hoya che. sU. 193 zrI samavAyAMga sUtra 448 Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdArtha -(kai viheNa bhate ! vee paNNa te ') katividhaH khalu bhadanta ! vedaH prajJaptaH ?- he lahAMta ! veha usA aAranA hoya che ? (goyamA ! tivihe vee paNNatte) gautama ! trividho vedaH prajJaptaH - he gautama! vaha RNa prAranA che. (taMjA) tadyathA - prabhA che - ( itthIvee, purisavee, napuMsagavee) strIveda, puruSavedda bhane napuMsaveha NeraiyANaM bhaMte! kiM itthIveyA, napuMsagaveyA paNNattA ? ) kiM strIvedAH, puruSavedAH napuMsakavedAH prajJaptAH - nArIlavA strI, puruSavedvayANA che ? (goyamA! No itthIveyA, No purisaveyA puMsagaveyA paNNattA) gautama ! no strIvedAH, no puMvedAH napuMsakavedAH prajJaptAH - he gautama! nArIlabe strIvedRvAjA nathI, puruSadeha kA yA nathI nayuM sambehavAnA uDesA che. (asurakumArANaMbhaMte ! kiM itthIveyA, purisaveyA, NapuMsagaveyA ?) asurakumArAH khalu bhadanta ! kiM strIvedAH, puruSavedAH napuMsakavedAH ? he laDhata ! asurakumAra deva strInehavAlA hoya che, } yu3SavedhvANA hoya che! napuMsamvedavAnA hoya che ? (goyamA ! itthIveyA, purisaveyA, No NapuMsagaveyA) he gautama! asurakumArAH strIvedAH puruSavedAH no napuMsaka vedA: - he gautama! asurakumAra heva strIveha bAjA bhane yu3SapehavAjA hoya che napuM samvedRvAjA hotA nathI. (jAva thaNiyakumArA) yAvat stanitakumArAH zrI samavAyAMga sUtra 449 Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e ja pramANe svanitakumAra sudhInA je nava bhavanapati deva che teo paNa e be vedavALA hoya che, napuMsaka vecavALA detA nathI. judI te vALa vArtA biticauridiya saMmUcchima paMcidiya tirikkha saMmUcchima maNussA gapusagaveyA) pRthivyaptejovAyuvanaspati dvitricaturindriya samUcchima paJcendriya tiryaka saMchikamanuNA --pRthvIkAyika, apakAyika, tejaskAyika, vAyukAyika, drIndriya trIndriya, caturindriya, saM mUchima paMcendriya tiryaMca, ane saMmUchima manuSyo, e badhAM napuMsaka vedavALAM hoya che, paNa strIveda ke purUSadavALA hotA nathI. (janma vatiyA maNussA paMciMdiya tiriyA yativeyA) garbhavyutkrAntika manuSyAH niyatiryavAhya triveddA-garbha ja manuSya ane paMcendriya tiryae traNe vedavALAM hoya che. (bahAmaNunAratA vALamaMta gosipa mALiyA vi) vathA asuranArAhatathA dattara kotiSiA vaimAnitf-jema asura kumAra de puruSa ane strIdavALA hoya che te ja pramANe vyaMtara deva ane vaimAnika deve paNa puruSa ane strIveda vALA hoya che. devamAM napuMsakaveda hoto nathI sU. 1945 TIkAI-vaLa aMte gi go @Ahi-he bhadaMta ! veda keTalA prakAranA hoya che? he gautama ! vedanA nIce pramANe traNa prakAra che-strIveda, puruSaveda ane napuMsakaveda he bhadaMta! nArakajI strIvedavALA che ke puruSa vedavALA che athavA napuMsakadavALA che? he gautamInAraka puruSavezavALA nathI, strIvedavALA paNa nathI teo napuMsaka vedavALA hoya che. he bhadaMta! asurakumAra deva purUSaveda vALA hoya che, ke strIdavALA hoya che ke napuMsakadavALA hoya che? he gautama! asurakumAra deva puruSa ane strIvedavALA ja hoya che napuMsaka divALA hotA nathI. e ja pramANe svanitakumAra sudhInA je nava bhavanapati deve che teo paNa e beja vedavALA hoya che, paNa napuMsaka vedavALA hotA nathI. zrI samavAyAMga sUtra 450 Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRthivI kAyika, apakAyika, tejakAyika, vAyukAyika, vanaspatikAyika, kandriya, trIndriya, caturindriya, saMmUrchAima paMcendriya tirthaM ca ane e mUrNima manuSya, te badhAM napuMsakadavALAM ja hoya che, strIveda ke puruSavedavALAM hotAM nathI. tathA garbhaja manuSya ane paMcendriva tiryaMce traNe vedavALAM haiya che. yaMtara, tivika ane vaimAnika de, asurakumAra devenI jema puruSaveda ane strIvedavALA hoya che. devomAM napuM saka veda ho te nathI. sU. 194 samavasaraNa ke svarUpamAnirUpaNa pUrvokta samasta padArthonuM kathana samavasaraNamAM bhagavAna dvArA karAyuM che tethI have sUtrakAra samavasaraNanuM varNana kare che-- zabdArtha -(taiE zA) tasmina jA-te kALe-duSama suSama nAmanA cothA ArAmAM jyAre (te samagi)tarina -bhagavAna mahAvIra svAmI vihAra karatA hatA tyAre-A pAThathI zarU karIne (#gNa samosA ) navarALa netaraca-kalpasUtramAM je rIte samavasaraNa viSe varNana karyuM che te prakAranuM varNana (Ara jAherAvAvavA niravA vorichaouT) vAvat gaLadharA rAjA nirvat chinna-ziSya praziSya sahita sudharmAsvAmI ane te sivAyanA bIjA gaNadhara meNe sidhAvyA tyAM sudhInuM kathana grahaNa karavuM sU. 15 kulakara ke mahApurUSoM ke nAmAdi nirUpaNa TIkAtha- te jAuM te samagut" tyAdi-te kALe-durathama nAmanA cothA ArAmAM jyAre bhagavAna mahAvIra svAmI vihAra karatA hatA tyAre tyAthI zarU karIne kapasUtramAM je prakAre samavasaraNa viSe kathana karyuM che e ja prakAranuM kathana ziSya,zive sahita sudharmAsvAmI ane bIjA gaNadhare mekSa gayA tyAM sudhInuM kathana grahaNa karavuM joIe. tenuM tAtparya e che ke samavasaraNa viSenuM kathana kahapasUtramAM karavAmAM AvyuM che. to te samasta kathana "te jALa te zrI samavAyAMga sUtra 451 Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samaeNaM' thI bane. 'gaNaharA sAvaccA niravacA vocchiNgA' sudhI sama. 5529 viSa 421AmA pyu che. tyAMthI 23 4rIne 'gaNaharA sAvaccA' yA sudhInuM varNana tyAMthI joI levuM. sU. 15 A samavasaraNanA nAyaka bhagavAna mahAvIra kulakaranA vaMzamAM janma pAmyA hatA. ane guhApuruSa hatA. tethI have sUtrakAra kulakara ane mahApuruSonuM kathana kare che- tIrthakarake pitA Adi ke nAmakA nirUpaNa 2006-- (jaMbUddIveNaM dIve bhArahe vAse)jambUdvIpe khalu dvIpe bhAratavarSahI5 nAmanA dvIpamA mAve lA2taSa bhA (tIyAe ussappiNIe) tRtIya syAmutsarpiNyAm-alon Gafuel mA (satta kulagarA hotthA) sapta-kula. karAH Asan-sAta 142 // 27 gayA cha. (taMjahA) tadyathA temanA nAma / pramANe che-(mittadAme) mitradAmA-(1) bhitrAman (sudAme) sudAmA- (2)suhAman (supAse)supArzva:-(3) supAva, (sayaMpabhe-svayaMprabhaH (4) svayaM prasa, (vimalaghose) vimalaghoSaH-(5) vimalASa, (sughose) sughoSaH-(6) sudhAra bhane (sattamemahAghose ya) saptamaH mahAghoSazca-(7) mAdhoSa (jaMbUddIveNa dIve mArahe vAse tIyAe osappiNIe dasakulagarA hotthA)-jambU dvIpe khalu dvIpe bhArate varSe tRtIyasyAmavasarpiNyAM dasakulakarA Asan-4 pUdIpa nAmanA dvIpamA mAtA bhAratavarSa mA zrIon asIma isa s42|| 24 gayA cha, (taMjahA) tadyathAtamanAnAma mA pramANe cha- (sayaMjale sayAU ya) svayaM jalaH zatAyazca-(1) svaya (2) zatAyu ((ajiyaseNe) ajitasenaH-(3) tasena, (aNaMtaseNe ya) anantasenaH-(4) manasena, (kajaseNe) kAryasenaH-(5) 4Ayasena, (bhImaseNe) bhImasenaH-(6) bhImasena, (sattame mahAbhImaseNe ya) saptamaH mahAbhImasenazca zrI samavAyAMga sUtra 45ra Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7) mahAlImasena, (daDharahe) daDharatho-(8) 1825, (dasarahe) dazaratha:-6225, (sayarahe) zatarathaH-mane (10) zata2tha. (jaMbUddIveNaM dIve bhArahe vAse imIse osappiNIsamAe sattakulagarAhotthA) jambudvIpe khalu dvIpe bhAratevarSe asyAmavasarpiNyAM samAyAM saptakulakarA Asan-mApUdI5 namAnA pApamai mAtA mArata mAM bhA yA saksapiNImA sAta 42 // yayA che. (taM jahA) tadyathA-tebhanai nAma sA pramANe cha. (paDhamettha vimalavAhaNa) prathamo'tra vimala. vAhana:-(1) vimalavAna, (cakkhuma) cakSuSmAn-(2) yakSuSmAna, (jasamaM) yazomAn-(3) yazomAna, (cautthamabhicaMde) caturtho'bhicandraH-(4) maliyandra, (tattoya paseNaIe) tatazca prasenajit-(5) prasenalita, (marudeva) marudevaH(1) bharuva bhane (cevanAbhIya) caivanAbhizca-(7) nAlirAya. (etesiNaM sattaNhaM kulagarANaM) eteSAM khalu saptAnAM kulakarANAM-mA sAta kharenI (sattabhAriyA hotthA) saptabhAryA Asan-sAta patnI tI. (taM jahA) tadyathA-temanAM nAma // prabhA che-(caMdajasA) (1) yandrayazA, (2) (caMdakaMtA) yanntA , (suruva paDirUva cakkhukaMtA ya) (3) su35| (4) prati35A, (5) yakSu04-tA, (sirikatA zrI samavAyAMga sUtra 453 Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navI) (6) zrIkAntA ane (7) maradevI. (garapALamA) sTAra patnInAM nAmAne e pramANe kula karanI patnInA nAme hatAM. sU. 19dA TIkAtha-saMvUdave sIve rUA-jaMbudvIpa nAmanA dvIpamAM AvelA bhAratavarSamAM trIjA utsarpiNIkALamAM sAta kulakara thayA hatA. temanAM nAma A pramANe hatA-(1) mitradAmana (2) sudAmana (3) supArzva, (4) svayaMprabha, (5) vimalazeSa, (6) sughala, ane (7) mahAgheSa. A jaMbudvIpa nAmanA dvIpamAM AvelA bhAratavarSamAM trIjA avasarpiNIkALamAM dasa kulakara hatA. temanAM nAma A pramANe che-(1) svayaMjala, (2) zatAyu, (3) ajitasena, (4) anaMtasena,(5) kAryasena, (6) bhImasena, (7) mahAbhImasena, (8) daratha, (9) dazaratha ane (10) zataratha A jaMbudvIpa nAmanA dvIpamAM AvelA bhAratavarSamAM vartamAna avasapi. NIkALamAM sAta kulakaro thayA che, temanA nAma A pramANe che-(1) vimalavAhana, (2) cakSuSmAna, (3) yazomAna , (4) abhicandra, (5) prasenajita, (6) madeva ane (7) namirAya. te sAta kulakarenI sAta strIonAM nAma nIce pramANe che(1) caMdrayazA, (2) caMdrakAntA, (3) surUSA, (4) pratirUpA, (5) cakSukAntA, (6) zrIkAntA ane (7) marudevI. su. 196 -jaMbuddIve NaM dIve bhArahevAse imose NaM osappiNIe cauvIsaM titthagarANaM piyaro hotthA)jambUdvIpe khalu dvIpe bhArate barSe'syAmavasarpiNyAM ctuviMzatietIrthaiAM vittara -A jaMbudvIpa nAmanA dvIpamAM bhAratavarSamAM A avasarpiNIkALamAM 24 tIrthakarenA pitA thaI gayA che. (taMdA) tathA- temanAM nAma A pramANe che-(AmI 5) (1) nAbhi, (nivarajU ya) (2)jitazatru, (vivAra) (3) jitAri, ( gha) (4) saMvara, (re ghare) (5) megha, (6) ghara, (Tdeza) () pratiSTha, (mahA ya) (8) mahAsena (varigha) (9), kSatriya, (ju sugrIva, (ra) (10) daheratha, (vi6) (11) viSNu (vANag ) (12) vAsupUjya, (vigi T HI) (13) kSatriya kRtavarmA, (to ) hiMdano (14) siMhasena, (mAjU) (15) bhAnu (rissoLe rUa) (16)vizvasena, (re, kuLa, me, sumitta vinag muvinA 2) (17) sUra, (18) sudarzana, (19) kuMbha, (20) sumitra, (21) vijaya, (21) samudravijaya, (rAvAya zrI samavAyAMga sUtra 454 Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAlameLe ya siddha thaiviya tti) (23) rAjA azvasena ane (24) kSatriya siddhArtha. (tikSyaSvavattayALa niLayALa) tIrthavatAnAm ttinavALACtI pravartI jinavaronA (6 6 viyaro) te pitaro-e pitA (uritoSi jIvaMtA) kavitAoti-jIvazA:-uttarottara utkaSa~ pAmatA kularUpavaMza vALA hatA, (vipuddhavaMtA muddehi vepA)vidvayaMzA jhunainetAH-mAtRva MzanI ane pitRvazanI vizuddhatAthIyukata hatA, samyagdaCna AditathA dayA, dAna Adi sadguNethI cukata hatA. (laghuTIthena TIme mAdevAne mIse orabiLI)nampradIpe ghajI DhIne Ate varSeDasyAmaviLyAma-ja bUDhIpa nAmanA A dvIpamAM AvelA bhArata varSamAM A avasarpiNI kALamAM (262Inna ttisthaLarALa mAyaro srosthA) catuviMti tIthezvarAnAM mAtara Asan-24 tIrthaMkarAnI 24 mAtA thaI gai che, (taM khA) tathavA--temanA nAma A pramANe che--(mavI, vinayA, sevA, siddhasthA, maMgA, susImA ya, puthvI, vaLA, rAmA, navA, vijjU, sAmA) (1) marUdevI, (2) vijyA, (3) senA, (4) siddhArthA, (5) maMgalA, (6) susa mA, (7) pRthivI, (8)lakSmaNA,(9)rAmA, (10) naMdA, (11) viSNu, (12) jayA, (13) zyAmA (sujayA suvvaya, airAdevI pabhAbai paumA vappA sivAya vAmA tisalA devI ya naLamAvA) (14) suyazA, (15) sutratA, (16) acirA, (17) zrI, (18) devI (19) prabhAvatI, (ra0) padmA, (21) vaprA, (22) zivA, (23) vAmA ane trizalA. cAvIsa tItha karAnI 24 mAtAnAM nAma upara mujaba che. " sa. 197aaaa (_ TIkAtha'- navuddIne naMdIne tyAddi-- A ja bUr3hIpamAM AvelA A bhAratavamAM A avasarpi`NIkALamAM thayelA 24 tIrthaMkarAnA pitAnAM nAma ApramANe (1) nAbhi, (2) jitazatru. (3) jitAri, (4) sa Mvara, (5) megha) (9) dhara (7) pratiSTha, (8) mahAsena, (8) kSatriya sugrIva, (10) ratha, (11) viSNu (11)vasupUjya, (13) kRtavarmA, (14) si'hasena, (15) bhAnu, (16) vizvasena (17 sUra 18) suda'na (19) kuMbha, (20) sumitra, (21) vijaya,[22] samudravijaya (23) rAjA azvasena ane zrI samavAyAMga sUtra 455 Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [24] kSatriya siddhArtha tIrtha pravartaka jinavarInA te pitA uttarottara utkarSatA pAmatA kuLarUpa vaMzavALA hatA. ane mAtRvaMza ane pitRvaMzanI vizuddhatAthI yukata hatA. samyaga darzana Adi tathA dayAdAna Adi guNavALA hatA. A jaMbudvIpamAM AvelA bhArata varSamAM A avasarpiNI kALamAM 24 tIrthakaronI je 24 mAtAo hatI temanAM nAma A pramANe che-(1) marUdevI, (2) vijyA, (3) senA (4) siddhArthA, (5) maMgaLA, (6) susImA, (7) pRthivI (8) lamaNa, (9) rAmA, (10) naMdA, (11) viSNu, (12) jayA, (13) zyAmA (14) suyazA, (15) suvatA, (16) acirA (17) zrI, (18) devI, (19) prabhAvatI, (20) pannA, (21) vA, [22] zivA, (23) vAmAM ane (24) trizalA e pramANe 24 tIrthakarenI mAtAonAM nAma hatAM sU, 19LA zabdArtha- (iqdave sIje) -jabUdvIpa nAmanA dviIpamAM (mAre vAre)mAte varSa-bhAratavarSamAM (rUmIsevi )masyA navAgA-A avasarpiNI kALamAM (3vIraM tirathAra hoLA)tuti stIthara mavana -vIsa tIrthaMkara thaI gayA che ( ba) temanA nAma A pramANe che-(kasama) khaniya ramata gamanaM sukha gSAsupAtacaMdrapph, suvihi puSpadaMta sIyala sijjasa bAsupujja vimala anaMta dhamma saMti zrI samavAyAMga sUtra 456 Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuMthu ara malli munisuvvaya Nami Nemi pAsavaDDamANo ya) RSabha, ajita, saMbhava, abhinandanaH, lumatiH, padmaprabha, supArzva, candraprabhA, suvidhi, : puSpadanta, zItala, zreyAMsa, vAsupUjyaH, vimalaH, anantaH, dharma, zAnti, kunthu,: ara, malli, munisuvrata, nami, nemi, pArzva, varddhamAnazca-(1) *Sama, (2) malita, [3] sama1, (4) malinana, (5) subhati, (6) 5Aprasa, (7) supAca; (8) ya ma (8)suvidhipu0paha-ta, [10] zItala, (11) zreyAMsa, ( 1 ) pAsunya, [13] vibhasa, (14) manata, (15) 5, [16] zAnti, (17) hunthu, (18) masi. (16) 12, (20) munisuprata, (21) nami, (22) nebhi, (23) 5||shv', mane (24) bhAna (eesiM cauvIsAe titthagarANaM cauvIsaM putvabhavayANAmadheyA hotthA) eteSAM caturvizatestIrthakarANAM caturvizatiH pUrvabhavakAni nAmadheyAni AsanU-te tAya zanA pUlapanA yovIsa nAbhI (taM jahA) te yA pramANe tai. (paDhamettha vairaNAme vimale taha vimalavAhaNe ceva)prathamo'tra vajranAbho vimala stathA vimalavAhanazcaiva-(1) COMMIN, (2) vimala, (3) vimalAina, (dhammasIhe) dharmasiMhaH-(4) 5 , (5) (sumitta) subhitra, (dhammamitte ya) dharmamitrazca (6) mabhitra, (suMdarabAhutahadIhabAhujugabAhU laTThabAhU ya)sundarabAhustathAdIrghabAhuH jugabAhuH laSTabAhuzca-(7) sumAI, (8) hI mAI, () zrI samavAyAMga sUtra 457 Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhugamA hu, (10) saSTamADu (dipaNe ya iMdadatte sudaramAhiM de ceva) dattazca indradattaH sundaro mAhendrazcaiva- (11) chatta, [12] indradRtta, (13) suMdara, [14] mAhendra, (siMharahe) siMharatha: - (15) siMhastha (mehara he ruppiyasudaMsaNe ya boddhavve) medharathaH, rukmI ca sudarzanazva boddhavyaH - [19] bhegharatha, (17) sabhI 18 sudarzana, (naMdaNe) (18) nanhana, (sIhagiri) (20) siha giri, (adINasattU sekhe sudaMsaNe NaMdaNe ya boddhavve) adInazatruH zakhaH sudarzano nandanazva boddhavyaH - (21) ahInazatru, (22) zayma, (23) sudarzana, bhane (24) nana (ee osappiNIe titthagarANaM tu puvvabhavA ) avasarpiNyAmete tIrthakarANAM tu pUrvabhavAH - bhavasarcizI ajanA tIrtha uzanAM pUrva lavanA uparoData nAmo (ee siM cauvIsAe titthagarANaM cauvIsaM sIyAo hotthA) eteSAM caturvizate tIrthakarANAM caturviMzatiH zibikA Asan-te thovIsa tIrtha zanI yovIsa zimiyA hatI. (taM jahA ) tadyathA - temanAM nAma A pramANe che - (sIyA sudaMsaNA suppabhA ya siddhatthasupasiddhA ya, vijayAya vaijayaMtIjayaMtI aparAjiyA ceva, aruNappabha caMdappabha aggiSpabhA ceva, vimalA ya paMcavaNNA sAgaradattA ya abhayanivyuyakarAmaNoramA taha maNorahA cevadevakurUttarakurA visAla caMdappabhA sIyA) zibikA sudarzanA suprabhAva siddhArthA suprasiddhA ca, hatA. zrI samavAyAMga sUtra 458 Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijayA ca vaijayantIjayantI aparAjitAcaiva, aruNaprabhA candraprabhA sUraprabhA agnisamabhA caiva vimalA ca paJcavarNAsAgaradattA ca nAgadattA ca, abhaya. karA nitikarA manoramA tathA manoharA caiva,devakurAvizAlA tathA candraprabhA nAmnI zibikA-(1) suzAnA, (2) supramA, (3) sidvArthI, (4) suprasiddhA, (5) viyA, (6) vanyantI, (7) yantI, (8) 2552||litaa, (8) 129/prasA. (10) yadrapramA, (11) sU2pramA, (12) mazisabhA (13) vibhasA. (14) 5yaparNA, (15) sAga24ttA, (16)nAsattA, (17) samaya42rA, (18) nivRtti42 , (18) bhanA2bhA, (20) manorA, (21) 3142 / , (22) utta2121, (23) vizATa bhane (24) yandraprasA. (eyAyo sIyAo savvesiM ceva jiNavariMdANaM savvajagavacchalANaM savyo uga subhAe chAyAe) etAH zivikAH sarveSAmeva jinavarANAm sarva. jagadvatsalAnAM sarvaRtukazubhayA chAyayA-samasta gata 52 pAtsalyamA rAkhanArA te jinavaronI te zibikA samasta RtuonAM sukhathI ane zubha chAyAthI yu4ta tI. (puvvi) pUrve paDela te zimimAne (romakUehi mANu. sehi) romakupaH mAnuSaiH-5 yI yu41 manuSyo (sAha) saMhRtya-sAvIna (ovizvattA) avakSiptA -tyA 12 42 cha meTasa : sauthI paDela te zima mAne mAse 63 che. (pcch|) pazcAt-tyA2 mA (asuriMdasuriMda nAgiMdA zrI samavAyAMga sUtra 459 Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sIyaMvahaMti) asurendra surendra nAgendra zivikAM vahanti-te zamiAne masurendra, surendra bhane nAgendra pA3 cha. (suraasuravaMdiyANaM jiNidANaM calacavalakuMDa. ladharA sacchaMdaviuviyAbharaNadhArI) surAsuravanditAnAM jinendrANAM calacapala kuNDaladharAH svacchandavikurvitAbharaNadhAriNaH-92 bhane sasuthI hita te jinendronI zibikAne calacala (DolAyamAna) kuMDaladhArI de ke je potAnI IcchA pramANe vikurvita AbhUSane dhAraNa karatA hoya che, pUrva taraphathI vahana prazane ne mA yA cha. (nAgA puNo dAhiNammi pAsammi nAgakumAra devAH punardakSiNe pArzva-nAgabhA24o jithI, (pacchimeNa asurA) pazcimena asurAH-sasurabhA2heyo pazcima ta23thI, (garulA puNa uttare pAse) garuDAH punaH uttare pAca-mane uttara ta23thI supA bhA2 nAmanA manapati de te zibikAne upADe che. have sUtrakAra tIrthaMkaranAM dIkSAsthAnanuM varNana kare che. (usabho ya viNIyAe) RSabhazca vinItAyAM-apanave vinItA nagarImai lal eluii tI. (ariSThavaraNemIbAravaIe) ariSTanemiH dvArAvatyAm-mariTabhi bhagavAne dArAtAmA dIkSA Alt2 42rI tI. (avasesA titthayarAnikkhattA jammabhUmisu) avazeSAstIrthaMkarAH niSkrAntA janmabhUmiSu-mInA bhAvIsa zrI samavAyAMga sUtra 460 Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIkarAe peAtapeAtAnAM janmasthAnemA dIkSA lIdhI hatI. have sUtrakAra e batAve che ke te tItha karAe kevI rIte dIkSA dhAraNa karI hatI. (sattve vi 13. vvIsaM jiNavarA egadUseNa NiggayA) sarve'pi caturviMzati jinendrA eka jUnthena nigatAH-samasta tIrthaMkarAe eka ja dUSpavastra dhAraNa karIne dIkSA 'gIkAra karI hatI. (paLAmaJArjineya ziiine durtine 5) navanAma ampatti naca vRtti, vRSTi, ca-te tItha karAe sthavirakalpika Adipa anyaliMgamAM dIkSA lIdhI na hatI. gRhastharUpaliMgamAM paNa dIkSA lIdhI na hatI, zakayAhirUpa kuliMgamAM paNa dIkSA lIdhI na hatI paNa tItha kararUpe ja dIkSita thayA hatA. have sUtrakAra e vAta batAve che ke kayA kayA tItha"kare keTalA keTalA parivAra sahita dIkSA grahaNa karI hatI. (ddo maLayavIro). pRAzi avAr vIra:-bhagavAna mahAvIre ekalA ja dIkSA lIdhI hatI. (pAso maTTIya tidi titti sahi) pArzva malli tribhistribhiH shtaiH-tathA pArzvanAtha bhagavAne ane mallinAtha bhagavAne 300-300 traNaseA-traNaseAnA parivAra sahita dIkSA grahaNa karI hatI. (maLarva vi cAmupUno che pulisad nivato). maLavAna vAmuvRo padmi: puruSazataiH niti:-bhagavAna vAsupUjye 600 chase| puruSo sa the zrI samavAyAMga sUtra 461 Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSA grahaNa karI hatI. (3ri mojA jA jA ja svattiyA gha ghasfhuM sahassehiM usabho ) ugrANAM bhogANAM rAjJAM ca kSatriyANAM ca caturbhiH sadaH kramaH-ugravaMzanA bhegavaMzanA rAjAo ane kSatrinA cAra hajAranA parivAra sahita bhagavAna zreSabhadeve dIkSA aMgIkAra karI hatI. (selA sadasamrivAra) vAtuM sAparivAra te sivAyanA tIrthakaroe eka eka hajAra purUSo sAthe dIkSA lIdhI hatI. (sumamittA foro ) kumati nisvamarUna nitA-bhagavAna sumatinAthe upavAsa karyA vinA ja dIkSA lIdhI hatI. (vAsudU vaSathef) vAsudUkADhatana-bhagavAna vAsupUjaye eka upavAsa karIne dIkSA grahaNa karI hatI, (TiNamallI gameor) ghA masTriyANa pArzvanAtha bhagavAne tathA mallinAtha bhagavAne aThThama karIne tenA chai) vArtA ghana-bAkInA tIrthakaroe chaThThanI tapasyA karIne jinadIkSA dhAraNa karI hatI. sU. 198 che TIkAI-vaMgILe hI rUAri-jabUdvapana nAmanA dvIpamAM AvelA bhAratavarSamAM A avasarpiNI kALamAM nIce pramANe ra4 tIrthakaro thayA che-(1) zrI samavAyAMga sUtra 462 Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ traSabha, (2) ajita, (3) saMbhava, (4) abhinaMdana, (5) sumati, (6) padmaprabha, (7) supAcya, (8) candraprabha, (9) suvidhi-puSpadanta, (10) zItala, (11) zreyAMsa, (12) vAsupUjya, (13) vimala,(14) anaMta, (15) dharma (16) zAnti, (17) kundu, (18) ara, (19) mallinAtha, (20) munisuvrata, (21) nami, (22) nemi, (23) pArzva, ane (24)vardha mAna. e 24 tIrtha karanAM pUrvapabhanAM nAme anukrame A pramANe hatAM- (1) vajInAbha, [2] vimala, (3) vimalavAhana, (4) dhamasiMha, (5) sumitra, [6] dharmamitra, (7) suMdarabAhu, (8) dIrghabAhu (9) jugabAha, (10) laSTabAhu (11) datta. (12) Indradatta,(13)suMdara, (14) mahendra, (15)siMharatha, (16) megharatha, (17) rukamI, (18) sudarzana, (19) naMdana, (20) siMhagiri, [21] adInazatru, (22) zaMkha, (23) sudarzana ane (24) nandana avasarpiNI kALanA tIrtha karenAM pUrvabhavanAM nAma upara pramANe che te ra4 tIrthakaronI 24 zibikAo hatI temanAM nAma A pramANe che(1) sudarzanA. (2) suprabhA, (3) siddhArthI, (4) suprasiddhA, (5) vijayA, (6) vaijaya tI, (7) jayantI, [8] aparAjitA, (9) aruNaprabhA (10) candraprabhA (11) sUraprabhA, (12) agni prabhA, (13) vimalA, (14) paMcavarNa, (15) sAgaradattA, (16) nAgadatta, (17) abhayakarA, (18) nivRttikarA, (19) maneramA (20) manaharA (21) devakurA (rara) uttarakurA (23) vizAlA ane (24) candraprabhA. ahIM "sI" zabdano artha zibikA (pAlakhI) thAya che. te zibikAo AkhA jagatapara vAtsalya bhAva rAkhanAra jinavaronI hatI. te zibikAo saghaLI jatuonAM sukhathI yukata hatI, te zubha chAyAvALI hatI. pahelAM ramakUpa yukta-harSathI yukta manuSya te zibikAone upADe che. tyAra bAda asurendra, surendra ane nAgendra te zibikAone upADe che. tyAra bAda pitAnI IcchAnusAra vikurvita AbhUSaNane dhAraNa karanArA, calacipala kuMDaladhArI de, sura ane asure dvArA vaMdAtA evAM te jinendronI zibikAone pUrvanI taraphathI vahana kare che, dakSiNa taraphathI nAgakumAra de; pazcima taraphathI asurakumAra devo ane uttara taraphathI suparNakumAra nAmanA bhavanapati de te zibikAone vahana kare che. have sUtrakAra tIrthaMkaranAM dIkSAsthAnenuM varNana kare che- trASabhadeve vinItA nagarImAM, ane ariSTanemi bhagavAna dvArAvatI nagarImAM dIkSA aMgIkAra karI hatI. bAkInA bAvIsa tIrthaMkarae pitapotAnAM janmasthAnamAM dIkSA lIdhI hatI. have sUtrakAra e batAve che ke te tIrthakaroe kevI rIte dIkSA grahaNa karI hatI-samasta covIse vIsa-tIrthakaree eka eka dUSya vastra dhAraNa karIne dIkSA grahaNa karI zrI samavAyAMga sUtra 463 Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatI. te tIrthaM karoe sthavira kalpika AdirUpa anyaliMgamAM dIkSA lIdhI na hatI, gRhastharUpa liMgamAM paNa teo dIkSita thayA na hatA, ane zakiyAdi rUpa kuliMgamAM paNa teo dIkSita thayA na hatA, paNa teo tIrthaMkararUpe ja dIkSita thayA hatA. have sUtrakAra e batAve che ke kayA tIrtha kare keTalo parivAra sahita dIkSA grahaNa karI hatI-bhagavAna mahAvIre ekAkI (keI paNa parivAra vinA) dIkSA dhAraNa karI hatI. pArzvanAtha bhagavAne tathA mallinAtha bhagavAne 300-300 mANaso sAthe dIkSA lIdhI hatI. bhagavAna vAsupUjaye 600 puruSo sahita dIkSA lIdhI hatI. ugravaMza ane bhogavaMzanA cAra hajAra rAjAo ane kSatriyonA parivAra sAthe bhagavAna RSabhadeve dIkSA lIdhI hatI. te sivAyanA tIrtha karIe ekeka hajAranA parivAra sahita dIkSA lIdhI hatI. bhagavAna sumatInAthe upavAsa karyA vinA ja dIkSA dhAraNa karI hatI. vAsupUjaya bhagavAne dIkSA aMgIkAra karI hatI pAzvanAtha tathA mahilanAtha bhagavAne traNa upavAsa karIne ane bAkInA tIrthakaroe be upavAsa- chaTTha-nI tapasyA karIne dIkSA dhAraNa karI hatI sUi 1985 | zabdArtha -(gg i nakavIsa tisthaLau) utevAM vastu caturvizaratIrtharALa-te vIsa tIrtha karane (mistrI vAyA vIra thA) prathAmikSAvAtA caturviAti mUva-sauthI pahelAM bhikSA zrI samavAyAMga sUtra 464 Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ henaa| 2 yAvIsa mikssaataa| utA (taMjahA) tadyathA-tamanA nAma yA pramANe cha(sijjaMsabaMbhadatte suriMdadatte ya iMdadatte ya paume ya somadeve mAhiMde taha somadatte ya) zreyAMso brahmadattaH surendradattazca indradattazca padmazca somadevo mAhendrastathA somadattazca-(1) zrayAMsa, (2) pradyahatta, (3) surendrahatta, (4) chandra; vRtta (5) 55 (5) somava [7] bhAundra (8) sobhahatta (pusse, puNavvasU puNNaNaMde jae ya vijae ya tatto ya suNaMde dhammasIhe sumitta taha vaggasIhe ya) puSyaH, punarvasuzca pUrNAnandaH sunando jayazca vijayazca tatazca dharmasiMhaH sumitrastathA vargasiMhazca-(8) puNya (10) punasu [11] pUni-4 (12) sunanda (13) 45 (14) vizya (15) masiha (14) subhitra (17) 4siDa (aparAjiya vissaseNe vIsaime hoi usabhaseNe diNNe varadatte dhaNe bahule ya ANupubbIe) aparAjito vizvaseno viMzatitamo bhavati RSabhasenazca datto varadatto dhano bahalazca AnA (18) 2552zita (18) vizvasena (20) *Samasena (21) hatta (22)124tta (23)dhana bhane (24) husa 52 pramANe maza: 24 prathama miikssaahtaa| utA. (ee) ete-te yAvIsa likSAdAtA mAme (jiNabhattIe) jinabhaktyAprabhupratyenI mananya mastithI prerAne (visuddhalesA)vizuddhalezyA:-vizuddha sezyAthI thata thane (paMjaliuDA) prAJjaliyuktAH-manne DAyanesana (taM kAlaM taM zrI samavAyAMga sUtra 465 Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samaya)'smana zAhe tasmina samaye-te kALe ane te samaye (ttirine hilTAme) sinarendrAnuM pratihaSmati jinendrone AhAradAna dIdhuM hatuM. (saMvaRrena mikvaalddhaa usabheNa loyaNA heNa) saMvatsareNa bhikSA labdhA RSabheNa loknaathenlAkanA nAtha bhagavAna RSabhadeve eka varSe pahelI bhikSA prApta karI hatI. (sameri vIdivase laddhAo padamabhikkhAo) zeSairdvitIyadivase labdhAH prathama bhikSA:-bAkInA tIrthaMkarAe khIje divase ja prathama bhikSA prApta karI hatI. (usabhassa padamabhikkhA khoyaraso Asi lAgaNAhassa) RSabhasya prathamabhikSA kSurasa bAlI-roLanAthapa-lekanAtha RSabhadevane prathama bhikSA ikSurasa (zeraDIne rasa) nI maLI hatI (maisALavAmAM samiyarasaratoyama Atti) zevALAM paramAnaM amRtarasatoSanuM AsI-bAkInA tevIsa tIthaeN - karAne prathama bhikSAmAM amRtarasa jevI khIra maLI hatI. (sandesi niLALa nayiM ladvAu paDhama bhikkhAu, tahiyaM vasudhArAo sarIramettIo buTTAo) srvaivilinayaMtraNAH prathamamikSA taMtra vasudhArA zarIramAtrA: dRSTA-samasta tIrthaMkarAe jayAM jyAM pahelI bhikSA grahaNa karI, tyAM tyAM zarIrapramANu dravyanI vRSTi thaI hatI. !! sU 199 5 tIrthaMkarake prathama bhikSA dAtAoM ke nAmakA nirUpaNa TIkA--ttiLa caDavIlA" vi~te cAvIsa tItha karAne sauthI pahelI bhikSA aNu karanArA 24 cAvIsa bhinnudAtAenAM nAma A pramANe che-(1) zreyAMsa, (ra) brahmadatta, (3) surendradatta, (4) indradatta, (5) padma, (6) sAmadeva, (7) mAhendra, (8) seAmadatta, (9) puSpa, (10) punarvasu, (11) pUrNAnaMda, (12) sunaMda, (13) jaya, (14) vijaya, (15) dhamasi ha, (16) sumitra, (17) vaga siMha, (18) aparAjita, (19) vizvasena, (20) RSabhasena, (22) datta, (22) varadatta, (23) dhana, ane (24) khaDula. e pramANe anukrame 24 tIrthaMkarAnA 24 bhikSudA tA thayA che. te 24 prathama bhikSAdAtAoe prabhubhakitathI prerAI ne vizuddha lezyAyukata thaIne, banne hAtha joDIne, te kALe ane te samaye jinendradevAne AhAradAna dIdhuM hatuM. lAkanAtha RSabhadeve prathama bhikSA eka varSa prApta karI hatI. zrI samavAyAMga sUtra 466 Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane bAkInA 23 tIrtha karIe bIje divase ja prathama bhikSA meLavI hatI. lekanAtha aSabhadevane pahelI bhIkSAmAM Iznarasa maLe hato, ane bAkInA 23 tIrtha karone pahelI bhikSA mAM amRtarasa samAna khIra maLI hatI. samasta tIrtha kare e je je sthAne pahelI bhikSA grahaNa karI, te te sthAne zarIra pramANa dravyane varasAda thayuM hatuM, sU. 19 tIrthakaroke cetyavukSake nAmakA nirUpaNa zabdArtha-(ee siM cauvvIsAe titthagarANaM cauvIsaM ceiyarukkhA hotthA ) eteSAM caturvizatestIrthakarANAM caturvizatizcaityakSA shraasnte vIsa tItha karinAM rovIsa aiyavRkSa hatAM. je vRkSanI nIce kevaLajJAna thayuM DAya te vRkSane yatyakSa 4 . (taM jahA) tadyathA-tamanA nAma 2mA pramANe cha(NaggohasattivaNNe sAle piyae piyaMgu chattAhe, sirise ya jAgarukkhe mAlI ya pilakkhu rukkhe ya)nyagrodhaH saptaparNaH zAlaH priyakaH priyaju: chatrAmaH zirISazca nAgavRkSaH mAlI ca pilAkSazca-nyagrodha, sa419, zasa, priya, priya gu chAma, zirISa, nAmavRkSa, mAtI, pivRkSa,(tiduka pADalajaMbU Asatthe khalu taheva dahivaNNe gaMdIrakkhe tilae aMbayarukkhe asoge yatindukaH, pATalo jambU zvatthaH khalu tathaiva dadhiparNaH, nandIzastilaka AmravRkSo'zokazca-- ti, pAsa, bhU, azvatthapipANu, na vRkSa, tia4, AmravRkSa, AI, ( caMpayabauleya tahA veDasarukkhe ya dhAIyarukkhe, sAleya vaDamANassa ceyarukkhA jiNavarANa) caMpakobakulazca tathA vetasakSo dhAtakIvRkSaya, sAlazca vardhamAnasya caityakSA jinavarANAm-ya 54, masa. tasavRkSa, pAtIvRkSa, ane va bhAna. mAvAnanu sAsavRkSa ninA te thaityaso tai. (battIsaM dhaNuyAiM ceiyarukkho ya vaddhamANassa) dvAtriMzad dhanUMSi caityavRkSazca varddhamAnasya-15 bhAna mAnanu yetyavRkSa matrIsa (32) dhanuSaprabhAera yu tu. (Niccougo asogo occhaNNo sAlarukkhaNaM) nityartuko'zoko'vacchinnaH zrI samavAyAMga sUtra 467 Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjha -te samasta vastuothI yukta hatuM, zoka-upadrava AdithI rahita hatuM ane sAlavRthI gherAyeluM hatuM (tioma nAkA parva 3maraNa) trIvArajUtAni vRkSo vinaW mau-Sabhadeva bhagavAnanuM caityavRkSa traNa koza UMcuM hatuM. tenA purAvA tarIke vArasaguNA) rUpA niIlA zarato dvArATMAtu-bAkInA tIrthakaronAM caityavakSe temanAM zarIranI UMcAI karatA bAra gaNI UMcAIvALAM hatAM. (chattA vs . vA tomhiM kavayA) chatrA sattAvA hindrohati - te badhAM caityavRkSe chatra, patAkA, vedikA ane taraNethI yukata hatAM. (rabAra garulamahiyA ceiyarukkhA jiNavarANaM) surAsuragaruDamahitAzcotyakSA jinvrAma-te badhAM caityavRkSe sura, asura, ane suparNakumAro dvArA sevAtAM hatAM sU.200 TIkAtha-"ggfsaM cAvInAI rUAdi-te vIsa tIrtha karenAM civIsa caityavRkSe hatAM. te caityavRkSonAM nAma A pramANe che-(1), nyagrodha, (2) samavarNa, (3) zAla, (4) priyaka, (5) priyaMgu, (6) chatrAbha, (7) zirISa, (8) nAgavRkSa, (9) mAlI, (10) pila bhuvRkSa,(11) tika, (12) pATala, (13) jammu, (14) azvastha, (15) dadhipaNuM, (16) naMdIvRkSa, (17) tilaka, (18) AmravRkSa, (19) azoka, (20) caMpaka, (21) bakula, (22) vetasavRkSa, (23) dhAtakIvRkSa ane (24) vardhamAna bhagavAnanuM sAlavRkSa. A prakAre jinavaronAM cityavRkSanAM nAma hatAM. vardhamAna bhagavAnanuM caityavRkSa batrIsa dhanuSapramANa UMcuM hatuM. te badhI RtuothI yukata hatuM. te zaka-upadrava AdithI rahita hatuM. tathA sAlavRkSothI gherAyeluM hatuM. aSamanAtha bhagavAnanuM caityavRkSa traNa koza UMcuM hatuM. bAkIne tIrthakarenA cityavRkSe temanA zarIra karatAM bAra gaNI UMcAInAM hatAM. te badhAM caityavRkSa chatra, patAkA, vedikA ane te raNathI yukata hatAM. te vIse jinendronAM caityavRkSe sura, asura ane garula suparNakumAre dvArA sevita hatAM. sU. 20LA zrI samavAyAMga sUtra 468 Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthakaroke prathama ziSya ke nAmakA nirUpaNa zabdArtha -(Frla 23thInA tirthaMgALa)tevAM caturvitatIrthavALate cAvIsa tIrthaMkarAnA je (paccIma paDhasIsA hospA) caturvitiH prathama zikhyA sUt-cAvIsa pahelA ziSyeA thayA (a baddA) tathA temanAM nAma A pramANe che-(vaDhame gharasamasene)pradhamoDa namuno-pahelA RSabhasena (vINa juLa ropha sIlebepa)dvitIyaH punarbhavati siM=nagna-bIjo si'hasena, (cAru ya vajjaNAbhe camare taha suvvayavidabhe) cAruzca vajranAbhazca camarastathA suvratoviA:-(3) cAru (4) vajranAbha, (5) camara (6) suvrata (7) vidarbha, (diNNe ya varA he puNaANaMde gothubhe suhamme ya maMdaraja se ariTThe cakAhasa yaMkukuMbhe ya) datta varAhaH punarAnando gostubhaH sudharmA ca, maMdaro yazA ariSTacakrAbhaH cAmu; zmazra-(8) datta, (9) vAha (10) Ana Mda, (11) gAstula, (12) sudharmA, (13) mandara, [14] yaza, (15) ariSTa (16) cakAsa, (17) svayaMbhU, (18) ku'bha, (jhume tha same, tteLi sUtha) kndraH mmatha jImo vaTjhoTsa phandrasUtizrva-(19) Indra, (10) ku Mbha, (21) zubha, [22] varadatta, (23) datta, ane (24) indrabhUti (kavitAiSijIvaMtA muLadi veyA, titvapvttyaannN paDhamAsissA jiNavarANaM ) uditoditakulavaMzAH vizuddha vaMzA guLavaMtA, tISacavAnAM thamAH ziSyA ninavALAm-te badhA ziSyA uttarAttara utka pAmatA kuLarUpa vaMzavALA hatA. ane mAtR'za ane pitRva MzanI vizuddhatAvALA hatA, tathA tee samyagdarzana Adi guNAthI yukata hatA. tItha pravata ka jinendra bhagavAnAnA e prathama ziSyA uparokata prakAranA hatA. rAsa. 2015 TIkA" "patti thIsA, tisthALa" rtyAni--e cevIsa tIrthaMkarAnA je pahelA cAvIsa ziSyA thayA temanAM nAma A pramANe che--(1) RSabhasena, (2) sihusena, [3] cAru, (4) vajAnAbha, [5] camara, (6) suvrata, (7) vidarbha, (8) datta, (9) varAha, [10] AnaMda, (11) geAtubha, (12) sudharmA, (13) mandara, (14) yaza, (15) ariSTa (16) cakAbha, (17) svayaMbhU, (18) kuMbha, (19) Indra, zrI samavAyAMga sUtra 469 Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (20) kuMbha, (21) zubha, (22) varadatta, (23) datta ane 24) indrabhUti te saghaLA ziSyA uttarAttara utkarSa pAmatA kuLarUpa vaMzavALA hatA. teo mAtR ane pitRvaMzanI nima`LatAthI yukata hatA, ane samyagadazana Adi guNAthI zeAlatA hatA. e prakAranA tIrthaM pravataka jinendradevAnA prathama ziSyA hatA. ghAsU, 2015 tIrthaMkaroke prathama ziSyo ke nAmakA nirUpaNa zabdA--(patti cakavImAra tisthAna) temAM hajI caturvizatetIrthajarALAM-te cArvIsa tIrthaMkarAnI (23vIsa masiptinI dosthA) caturviMzatiH prathama ziSyA Asan - -cAvIsa pahelI ziSyAe hatI ke (tuM saTTA) taghathA-jemanAM nAma A pramANe che-(vamIya jhulAmA aliyAjAnI somA, sumaNAvAruNi sulasAdhAraNidharaNI ya dharaNidharA) brAhmI ca phalguH zyAmA ajitA kAzyapI ratiH somA sumanAvAruNI sulasAdhAraNIdharaNI 6 paraLidharA (1) bra hmI, (2) klyu, (3) zyAmA, (4) ajitA, (5) kAzyapI, (6) rita, (7) seAmA, (8) sumanA, (9) vAruNI, (10) sulasA, (11) dhAraNI, (12) dhariNa. (13) dharaNadharA, (53mAnivAsuthI tada aMjIyA mAviyA ca rukkhIya baMdhuvatI, puSpavatI ajJA amilA ya ahiyA ya) padmA zivA zrutastathAjukA bhAvitAtmArakSI ca vandhumatI puSpavatI AryA'milA vAmitiA-(14) padmA, (15) zivA, [16] zruti, (17) aMjukA, (18) rakSI (19) baM dhumatI, (20) puSpavatI, (21) amilA, (vivaLI purvApUrA ya caMTnnjjaa ya ahiyA u ) yakSiNI puSpacUlA ca candanAryA ca AkhyAtAH - (22) yakSiNI, (23) puSpacUlA, ane (24, candanA, te AryAe bhAvitAtmA hatI. 'koiTita jIvaMttA viputtvanA mudi vecA" A padmAnA arthanI spaSTatA AgaLanAM sUtramAM karavAmAM AvI che, teA temanA artha te sUtramAM joI levA (tisthacattavALuMDhamAsipliLI niLavALAm )tIrthapravartAvAnAM prathamaH zivpA binavALAm-pUyaeNkata te AryAe tI pravartI jinendradevanI prathama ziSyAe hatI. / / sU. 202 // TIkA - 'patinaM cakavIsA' hatyAvi-te cAvIsa tIrthaMkarAnI prathama cevIsa ziSyAonAM nAma A pramANe hatAM-[1] brAhmI, (2) phalgu, (3) zyAmA, (4) zrI samavAyAMga sUtra 470 Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajitA, (5) kAzyapI, (6) rati, (7) sAmA, (8) sumanA, (9) vANI, [10] sulasa, (11) dhAraNI, (12) dharaNa, (13) dharaNidharA. (14) padmA, (15) zivA, (16) zruti; (17) aMjajhukA, (18) rakSI, (19) khaMdhumatI, (20) puSpavatI, (21) amilA, (22) yakSaNI, (23) puSpacUlA, ane (24) candranA. te AryAe bhAvi tAtmA hatI. titiruvanA vidvayaMmAine iveyA' te pAne atha AgaLa ApI dIdhA che. te tyAM joi levA. e saghaLI pUrNAMkata AryAe tI pravataka jinendradevAnI pahelI ziSyAe hatI. / / sU. ra0A bAraha cakravartiyo ke nAmakA nirUpaNa zabdA'---(gaMjUrIneLa rIte) nabUTIpe vastu TIpe- jaMbudrIpa nAmanA A dvIpamAM (AraTTe vAse) mArate varSe-bhAratavarSImAM (phole auLiIi) asvAmavarSiyAna-A avasarpiNIkALamAM (vAranadipiyo doSA) dvArA tivitara prAsan-khAra cakravatiyAnA pitAnAM nAme hatAM (taM na1) tadyathA --A pramANe che-(uttamai) padma:-RSabha, (sumitte) sumitra-sumitra, (vina) vinatta: -vijaya, (muvinaNa pa) samudravijJayatha-samudravijaya, (ApameLe ya) azvamenazca-azvasena, (vistameLe tha) vizvanenatha--vizvasena, (ge) sUraH-zUra, (muTsane) puzanaH-sudana, (ttathI iceya) nA vIryazcaya-kAnta'vIya, (13muttaraeN) padmottara:-padmottara, (mATI) mA:imahAri, (vila)rAnAvinaya:-rAjAvijaya, (vame haMme)DhA: trahmAane bhAramAM brahmA. (vIvaTI viGanAmA OMnne) patinAM pitRnAmAni uttAni-e pramANe cakravatiyAnA pitAmAM nAma kahela che. su. 2035 TIkA-navIne naeN TarIne mATe vase cAri--jabudvIpamAMnA bhAratavamAM A avasarpiNIkALamAM je khAra cakravatiyA thayA temanA pitAnAM nAma anukrame A pramANe che--RSabha, sumitra, vijaya, samudravijaya, azvasena, vizva sena, sUra, sudarzana, kAvIya, padmottara, mahAhari,rAjAviya ane brahma uparokata nAme cakravatAnA pitAnAM che. prasU. 2035 zrI samavAyAMga sUtra 471 Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAraha cakravartiyo ke mAtAo ke nAmakA nirUpaNa have sUtrakAra cakravatinI mAtAnAM nAma kahe che - zabdArtha-(phUdIne i rI mATe vAre samIre gofeug vadimaayro bArasa hotthA) jambUdvIpe khalu dvIpe bhArate varSe asyAmavasarpiNyAM dvArA vartanAta bhUvana-jaMbudvIpanAmanA dvIpamAM AvelA bhAratavarSamAM A avasarpiNIkALamAM je vIsa tIrtha kare thayA temanI mAtAonAM nAma anukrame A pramANe che (taM nahA) tathA-A pramANe-(maMtrA, nasavatI, mA, padavI, , zithiI , tArA, nA, jerA, vA, suni 5 dichanA) sumaGgalA yazasvatI bhadrA sahadevI acirA zrIdevI, tArA jvAlA merA vamA guna 2 pazcima-(1) sumaMgalA, (2) yazasvatI, (3) bhadrA, (4) sahadevI, (5) acirA, (6)zrA, (7) devI, (8) tArA, (9) javAlA, (10) merA, (11) vadhA, ane chellAM (12) culanI. sU. ra04 TIkArtha-saMkurIve chai hI rUsvAddhi-A jaMbudvIpa nAmanA dvIpamAM AvelA bhAratavarSamAM A avasarpiNI kALe 12 cakavatinI 12 mAtAonAM nAma anukrame A pramANe hatAM-sumaMgaLA, yazasvatI, bhadrA, sahadevI, acirA, zrI, devI, tArA, javAlA, merA, vaprA ane chellAM cullanI. sU. 204 zrI samavAyAMga sUtra 472 Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cakravartiyoke aura unake striyoM ke nAmakA kathana have sUtrakAra cakravatinAM tathA temanA patnI ratnonAM nAma batAve che- zahAtha-(jaMbUddIveNaM dIve) jaMbUdvIpe khalu dvIpe-bhUdvIpa nAmanA dvIpama mAsA (bhArahe vAse)bhAratevarSe-bhAratamA (imIse osappiNIe) asyAmavasarpiNyAm-0 AqsapiemA (bArasa cakavaTi hotthA) 2 mAra 24pati yo yA tamanA nAma 40 prabhAeM -(bharahosagaro maghavaMsaNaMkumAro ya rAyasa lo, saMtIkuMyu ya aro ya havai subhUmo ya koravyo)bharataH sagaromadhavAsanatkumArazca rAjazArdUlaH, zAntiH kunthuzca aro bhavati subhUmazca kauravyaH-(1) marata, (2) s||2, (3) mA , (4) sanatbhAra, (5) zAnti, [6] nyu, (7) 12, (8) subhUma (navamo ya mahApaumo hariseNe ceva rAyasaThUlo, jayanAmo ya naravaI bAramo baMbhadatto ya) navamazca mahApadmo hariSeNazcaiva rAjazAdUlaH jayanAmA ca narapatiAdazo brahmadattazca-(6) mahApana, (10) pariSa), (11) 45 (12) brahmahatta. (eaisi bArasaNhaM cakkavaTThINaM bArasa itthirayaNA hotthA)eteSAM dvAdazAnAM cakravartinAm dvAdazastrIratnAnyAsante mA2 yati yonAM mAra strIratnAnai sai (taM jahA) tesonA nAma mA prabhArI tA(paDhamo hoi subhaddA, bhadda suNaMdA, jayA ya vijayA ya, kiNhasirI sUrasirI, paumasirI vasuMdharAdevIlacchImaIkurumaI) prathamA bhavati subhadrA,bhadrA sunaMdA jayA ca vijayA ca, kRSNazrIH sUrazrIH padmazrIH vasundharAdevI, lakSmIvatI kurumatI-(1) subhadrA, (2) madrA, (3) sunahara (4) yA, (5) viyA, (6) FozrI, (7) sUrazrI, (8) 5mazrI, (8) sudharA, (10) hevI, (11) sabhItI, 137 zrI samavAyAMga sUtra 473 Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane (12) kusamatI. (OIrabaTIT nAnA) strInAnAM nAnAni-upakata prakAranA te cakravatinI patnInAM nAma hatAM. sU 205 TIkAtha-purI ii sI' rUlyAdi-A avasarpiNIkALamAM jaMbudvIpa nAmanA dvIpamAM AvelA bhAratavarSamAM bAra cakravati thayA che. temanAM nAma A pramANe che-bharata, sagara, madhavA, sanaskumAra, zAnti, kuMthu, ara, subhUma, mahApaddha, hariNa, jaya ane brahmadatta. te badhA cakavati rAjAomAM siMha samAna viziSTa zakita hatI. te bAra cakravatinAM bAra strIronAM nAma anukrame A pramANe hatAM subhadrA, bhadrA, sunaMdA, jayA, vijayA, kRSNathI, sUrazrI, padmazrI, vasuMdharA, devI, lakSamIvatI ane kurumatI. A sUTa 20pA baladeva aura vAsudeva ke mAtApitAo ke nAmakAkathana have sUtrakAra baladeva ane vAsudevo AdinA mAtApitAnAM nAma kahe - zabdArtha -(laghudI if hIre) saMvRddhI vastu che A jaMbudvipa nAmanA dvapamAM (mAhe vAre) mAratavarSe-je bharata nAmanuM kSetra che temAM (vIse ogig) ayAmavarSaothAna-A avasarpiNIkALamAM (nava vava nava vAsudeva upara DhothA) navavava vava vAsudeva tiro mUva7-nava baLadevanA ane nava vAsudevanA pitA thayA che, (taM ) tathA-temanAM nAma A pramANe che-(FthAva ja ume ja do to niveDA, mahAtIre gaNiIre dasaraha navame ya vasudeve) prajApatizca brahmA ca, rudraH somaH zivaiti ca, narasiMhonDajhizivo vAro navamagra vasuvA-(1) prajApati, (2) brahmA, zrI samavAyAMga sUtra 474 Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) ddha, (4) sema, (5) ziva, (6) mahAsiMha, (7) agnizikha, (8) dazaratha, ane (9) vasudeva. (luddI vive) vRdI vahu -A jaMbudvIpamAM (mAre vAre) mArate -bhAratavarSa nAmanA kSetramA (rUmI ging) A avasarpiNIkALamAM (Tda vAsumAre tyA)nava vAsudevamAtaramUva7nava vAsudevenI nava mAtAo thaI gaI che. (taM nA) temanAM nAma A pramANe hatAM, (zivakamAva sudhInI vArichamAma varNa tahA)magAvatI umAcaiva pRthivI sItA ca ambikAlakSmIvatIzeSamatIkaikeyI tevI tathA(1) mRgAvatI, (2) umA, (3) pRthivI, (4) sItA, (5) ambikA (6) lakSmIvatI. (7) zeSamatI, (8) kaikeyI ane (9) devakI. (baMdhudI hI) navUdIur svaru dI-jabUdvIpamAM (aa vAre phare baladevamAyaro hotthA) bhAratevarSe'syAmavasarpiNyAM navabaladevamAtaro bbhuuvu:bhAratavarSamAM A avasarpiNIkALamAM nava baLadevAnI je nava mAtAo thaI gaI (i =aa) tadyathA-temanAM nAma A pramANe che-(mA tada pumA yuqmA ya sudaMsaNA vijayA vejayaMtI ya jayaMtI aparAjiyA)-bhadrA tathA subhadrA ca sukhamAM ra sunA, vijhA vaivaghato navantI anitA-(1) bhadrA, (2) subhadrA, (3) suprabhA, (4) sudarzanA, (5) vijayA, (6) vijayantI, (7) jayaMtI, (8) aparAjitA. (jIvavA Lio 2) navavivAhilI --ane (9) rohiNI. (vahevA ) vavAnAM mAtA-e nava baLadevanI nava mAtAonAM nAma hatAM. sU 206 TIkAtha-purI ja lIve rUAri-A jaMbudvIpa nAmanA dvIpamAM AvelA bharata nAmanA kSetramAM A avasarpiNI kALamAM nava baLadeva ane nava vAsudevanA pitA thayA che, temanAM nAma A pramANe che-prajApati, brahmA, rUdra, sema, ziva, mahAsiMha, agnizikha, dazaratha ane navamAM vasudeva. A jabUdvIpamAM AvelA bhAratavarSamAM A avasarpiNI kALamAM nava vAsudevanI je nava mAtAo hatI temanAM nAma A pramANe che-(1) mRgAvatI, (2) umA, (3) pRthivI, (4) sItA, (5) ambikA, (6) lakSmIvatI, (7) zeSamatI, (8) kaikeyI ane (9) devakI. A jaMbudvIpamAM AvelA bharatakSetramAM A avasarpiNIkALamAM nava baLadevanI je nava mAtAo thaI gaI temanAM nAma A pramANe che-bhadrA, subhadrA, suprabhA, sudarzana, vijayA, vaijayanI, jayaMtI, aparAjitA ane rohiNI sU. 20 zrI samavAyAMga sUtra 475 Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baladeva aura vAsudevo ke mAtApitAoM ke nAmakAkathana have sUtrakAra khaLadevA ane vAsudevAnA guNNAnA nirdeza sahita temanAM nAme! kahe che zabdAtha--(lavIye ( rIte mAhe vAse mIse proviLI) najU DhIne varu DhIne mAratepeDavAmavartAvaippAM-A jabudvIpanA bharatakSetramAM A avasarpiNI kALamAM (SaTkAramaMDhA dothA) naya garama-hAni prasannava vAsudeva ane aLadeva thayA che. (taM nA) tathathA(uttamapuriyA) uttamapuruSA:-tIrthaMkarAdi 54 uttama puruSAmAM madhyavatI hAvAne kAraNe uttamapuruSa, (mAimapurimA) madhmapuTM(1:-tIrthaM kara, cakravatI ane vAsudeva AdinA baLanI apekSAe madhyavatI hovAne kAraNe madhyamapuruSa ane (vALaviA)pradhAnapuruSAHtemanA samakAlIna puruSAnI apekSAe zauya Adi bAbatamAM pradhAna hevAne kAraNe temane pradhAna puruSA gaNavAmAM Ave che. (monanI) bosvinaH-teo ojasvI, (tethaMlI) teplinaH--tejasvI, (vayaMsI) vina:-vavI, zrI samavAyAMga sUtra 476 Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (jasaMsI) yazamvina:-yazasvI, (chAyaMsI) chAyAvantaH-chAyAnta-pyamAna zarIrayANA, (kantA) kAntA:-Anta, (somA) saumyaH-saumya,(subhagA)subhagAHsumana, (piyadasaNA) miyadarzanA:--priyazana-manu 4zana priya sANe tevA ane, (surUvA) suruupaaH-su3517|| tA. (suhasIla suhAbhigamasavvajaNanaya NakaMtA) zubhazIlasukhAbhigamyasarvajananayanakAntAH-tamanA palA5 dhnne| sAre hate, dareka manuSya temane koI paNa jAtanA saMkeca vinA maLI zakatA hatA, bhane temane dhane sapA so 56 // muza yatA utA (ohabalA) odhabalAtemanAmA mana ta sAdha to, (aibalA) atibalA:-teso pA magavAna utA, (mahAbalA) mahAbalA:-temA prazasta parAbhavAmA Cat, (anihatA) anihatAH-ni35draya mAyupANADApAyI thI 57 temanI ityA 27 zatI nahI, (aparAiyA) aparAjitAH-tamane rAvI 24tu naDI, (sattumaddaNA) zatrumardanA:-teso zatruAnu mana 52nA2 utA, (ripusahassa mANamahaNA) ripushsrmaanmthnaa:-12| zatru-mAnA 65-mAna-nu ma 42nArA tA. (sAnukosA) sAnukrozAH-temane nmnaa2| ta25 tes| sahA dhyAthu rautA hatA (amaccharA) amatsarA:-malibhAnathI hita hatA, (acavalA) acapalA:mana yayana bhane yAnI yatAthI 2Dita tA, (acaMDA) acaNDAH-555 zrI samavAyAMga sUtra 477 Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyakita para teo vinA kAraNa ke dha karatA nahatA, (nizabaMnupAvaliyA) nitanagujarAta --teo parimita vAtacIta karanArA, AnaMdadAyaka vacanavALA ane parimita tathA mane hara hAsyavALA hatA. (mIranapurapagiov/saravALA) garamIra madhura tapUrNa thavAnA -Sa, zeka Adi vikArathI rahita hovAne kAraNe gaMbhIra, sAMbhaLanArane sukhadAyI hevAthI madhura, ane artha bodhaka hovAne kAraNe pratipUrNa evAM satyavacana be lanArA hatA. (gAyatrachA ) zupAtavatavA-teo zaraNAgata vatsala hatA, (Growiaa) zALA-dIna, ane nirAdhAranuM rakSaNa karavAne mATe sadA tatpara rahetA hatA(ravavaMnA juvA ) RkSa dAnatA -vaja, svastika, caka adi zubha lakSaNe tathA tala, masA AdirUpa vyaMjananA mahaddhi lAbhArirUpa guNethI teo yukata hoya che, (mAnuSkALavirrigourNuarghasavaMjaji) mAnomAnAmAM pratipLamunAtara sundrA--mAna, unmAna ane pramANanI paripUrNatAne lIdhe temanA avaye sapramANa ane suDoLa lAge che. ane sapramANa aMgene lIdhe temanA zarIra atizaya suMdara lAge che. (sinAmAtaviyaMsaLA) rAphighAnistavinA --jemanuM darzana candramAnI jema AnaMdajanaka zrI samavAyAMga sUtra 478 Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane cittAkarSaka hoya che. ane darzakane (jenArane) manamAM apUrva AhalAdadAyaka hoya che. (kariyA) ganaunA-apakArI leka para paNa temane kodha thata nathI. (caMducvArA) pAdukAda-temane nItinA bhedarUpa deDaprakAra utkaTa hoya che. (mIrasiDijha) janmIranISA - temanI antavRtti samajI zakAya tevI hotI nathI, tethI teo ghaNA gaMbhIra dekhAya che. ( tAddha viddha jha ) tAva krAhatara--baLadevanI patAkAo tAlavRkSanAM nizAnavALI hoya che, ane vAsudevanI patAkAo garuDanA nizAnavALI hoya che. (naravivA ) mAyaagat --je dhanuSyane vIramAM vIra puruSa paNa caDAvI zakato nathI te dhanuSyane teo caDhAvI zake che. (dAsattanApA) mANasAnA teo viziSTa baLathI yukata hoya che. (kurA) surA-samarAMgaNamAM keIpaNa dhanurdhArI potAnA dhanuSyamAthI temanA para prahAra karI zako nathI. athavA bIjA koI paNa dhanurdhArI dhAraNa na karI zake tevA dhanuSyane dhAraNa karanArA hoya che. (dhapurA) dhanurdhA-teo ghaNA bhAre dhanurdhArI hoya che. (dhIranA) dhIrayg-dhIrapuruSomAM je temane puraSakAra viziSTa thAya che, kAyaremAM nahIM. (zigiriNA ) yuddhakartavuhaNA - teo yuddhajanita kItivALA puruSa hoya che. ( vijayakumavA) vipuTsa zrI samavAyAMga sUtra 478 Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samudravAte ghaNA khAnadAna kuMTubanA hoya che. (mahAravihAkA) bArAvighAda-teo potAnA parAkramathI bhayaMkaramAM bhayaMkara saMgrAmane paNa chinnabhinna karI zake che (udgamAdAmI) 3ddhamattasthASinA--teo ardhA bharatakSetranA zAsaka hoya che. (phona) 1-saumya hoya che. saghaLA lokone sukhadAyI hoya che. ( vaMtiDhA) tanavaMzatija -rAjavaMzamAM tilaka samAna hatA. (niyA) anitA teo ajeya hatA. (niSada) keI paNa zatru temane ratha kaje karI zakto nahI. (hakutarupALI) hRpuravAra jALA -teo hala, musaLa ane bANane pitAnA hAthamAM dhAraNa karatA hatA, (saMghavajayanaMA dharA] za tramArAnA -teo zaMkha, cakra, gadA ane talavArane dhAraNa karatA hatA. (juvArahunnata vanasthatirIvAra) avaro zvAttavamautmanirIkSaNa - teo zreSTha, dedIpyamAna ane zubhra kaustubhamaNine tathA mugaTane dhAraNa karatA hatA (kuMkAvALA) peoghotitAnanA -kuMDaLanI yuti (teja) thI temanAM vadana sadA prakAzita rahetAM hatAM, ( ) pururavAnAnA -temanAM nayana kamaLa jevAM suMdara hatAM. (gvADhiyAkhrastrAvaI) gvAvajhiTacakravAra temane eka serano zrI samavAyAMga sUtra 480 Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAra temanI chAtI sudhI laTakatA hatA. (sirIyamuhaMchaLA) zrIvatsa muhAjInAtemane zrIvatsa svatikanu' cihna hoya che. (valasA) thayAsa:-tee ghaNA cazasvI hatA. ( sacca thayuminumahaMto maMtatavisaMtavicittana ramAlaraiyavacchA) sarvaRtuka surabhikusumaracitapralambazobhamAnakAntacika sad. vicitravamAvaracitakSA:-savaRtunAM suga MdhidAra puSpAmAthI banA velI, adbhuta prakAranI racanAvALI, ane atizaya suMdara, ane lAMbI mALAethI temanA vakSa:sthaLa DhaMkAyalA rahetAM hatAM. (amrutarmaya vibhattalakkhaNapasatyasuMdara viraiyaMgamaMgA ) aSTottarazatavibhaktalakSaNaprazastaH muraviracitAno- chUTA chavAyA AvelA zaMkha, cakra Adi 108 ATha cihnAthI temanA pratyeka aMgayukata hoya che. tethI te aMge ghaNAM suMdara lAge che. (mattaya dilaliya vikamavilasiyagaI) mattagajavarendralalita vikrmgtyHmadonmata. zreSTha gajarAjonI maneAhara gati jevI temanI gati-cAla vilAsayukata hoya che. sApanavayinagamI nighosanuMtuSmitA ) jJAnava lAMbI ekasA zara svanitamapuragaMmauzanidhaviTu-misyAH--temanA duMdubhInA nAda daRtunA meghanAda jevA tathA krauMca pakSInA avAja jevA hAya che. (riputtara zrI samavAyAMga sUtra 481 Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIvIrorevAtA) dasUtra nI uttaro vAra-temanAM nIla, pILAM, rezamI vastro ke derAthI yukata hoya che. (FahattA ) kavaravINagaNa - teo zreSTha prakAranA sadA dedIpyamAna tejavALA hoya che. (narasIdA) nAviMdA - teo mANasomAM siMha jevA baLavAna hoya che. (nava) naravatA -temane narapati, (napiMDhA) nA -narendra, (navasahA) nATTAmA -ane naravRSabha kahevAmAM Ave che. (mAvAmag) mad kRpamA -teo devarAja IndranA jevA hoya che. (kramadiyA teyAra chINa giEALa) 3khyadhArAno rupA TrIvanAnA-rAjayalakSmInA tejathI teo adhika dedIpyamAna lAge che. (nIjAyAvasA) nAvAtAvaranA-teo nIla ane pILAM vastro dhAraNa kare che (tuve navA mApo) Dha Dha rAjezava prata- "uparokata prakAranA rAma ane kezava e banne bhAIo hoya che. A krama pramANe nava vAsudeva ane nava baLadeva thayA che. (sividda nAva ) trikRSNa pAvata T:-tripRSThathI laIne kRSNa sudhInA nava vAsudeva thayA che ( je nAvarA vAva garime) ga gAvAnA yAzci-ane acaLathI laIne rAma sudhInA nava baLadeva thayA che. sU. 20 TIkAtha-"dI f sI" sutpAdi-A jabUdvIpamAM AvelA bharatakSetramAM A avasarpiNI kALamAM nava vAsudeva ane nava baLadeva thaI gayA che. ahIM "rA' zabda abhinna hovAne kAraNe vAsudeva ane baLadevane vAcaka che. eTale ke eka baLadeva ane eka vAsudeva e pramANe temanA balbanAM nava yugala thayAM che. tIrthaMkarAdi 54 cepana puruSomAM temanI gaNanA thatI hovAthI temane uttama puruSe kahyA che tIrthaMkara cakravatI vagerenI apekSAe baLa AdinI apekSAe teo madhyavatI hoya che tethI temane madhyamapuruSa kahyA che. tathA temanA samakA lIna puruSomAM zaurya AdinI apekSA e teo zreSTha hatA tethI temane pradhAna puruSa kahyA che. teo mane baLavALA hovAne kAraNe ojasvI hatA, temanuM zarIra dedIpyamAna hevAthI teo tejasvI hatA. zArIrika baLavALA hovAthI teo varcasvI zrI samavAyAMga sUtra 482 Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatA. teo parAkramI hatA, tethI temanI prasiddhine kAraNe teo yazasvI hatA. temanuM zarIra viziSTa prakAranI zobhAvALuM hovAthI temane chAyAMsI-chAyAvanta kahela che, ane e ja kAraNe kamanIyarUpa ane lAvaNyathI teo mane hara hatA. tathA teo kAnta hatA. temanA darzanathI lokonA hRdayamAM AnaMda thato. tethI temane saumya kahyA che. jagatanA lokone teo ghaNA priya hovAthI subhaga hatA. dazakanA netrane atyaMta AnaMdajanaka hovAthI teo priyadarzana hatA. satizAyIrUpa ane lAvayavALA hovAthI teo surUpa hatA. temane svabhAva eTale badhe sAre hatuM ke dareka manuSya kaI paNa prakAranA Dara sivAya temane maLI zakatA hatA. temane joIne saghaLA lekone ghaNo AnaMda thato hato. temanA parAkramano pravAha sadA ekadhAre rahete hato tethI temane ghabaLavALA kahyA che. bIjAM manuSya karatAM teo vadhAre baLavAna hatA. te prazasta pAkamavALA hatA. nirupadrava AyuvALA hovAthI temane ghAtarahita kahelA che. zatruo dvArA temane parAjya thato nahIM. tethI temane aparAjita kahyA che. teo zatruonuM mardana karanArA hatA. teo hajAro zatruonuM mAnamardana karanArA hatA. temane namanArA tarapha teo sadA dayAdaSTi rAkhatA hatA. matsarabhAva (abhimAna) thI rahita hatA. anyanA gheDA guNanA paNa teo grAhaka hatA. mana, vacana ane kAyAnI caMcaLatA temanAmA na hatI. teo vinA kAraNe koInA upara krodha karatA nahIM. teo mitabhASI hatA. temanI vANI AnaMdadAyaka hatI. temanuM hAsya paNa parimita ane manane mugdha karanArUM hatuM. roSa, toSa ane zeka Adi vikArothI rahita hovAne kAraNe gaMbhIra, karNa ne sukhakArI hovAthI madhura ane artha bAdhaka hovAne kAraNe pratipUrNa, evAM temanA satyavacana hatA teo zaraNAgata vatsala hatA. dIna duHkhInI sevA karavAne teo sadA tatpara rahetA hatA. vajA, svastika, cakra Adi cihnarUpa lakSaNa tathA tala, masA AdirUpa vyaMjanonA mahAddhi, lAbha AdithI te yukata hatA. mAna, umAna ane pramANathI paripUrNa hovAne kAraNe yogya avayava sannivezavALA aMgothI yukata suMdara zarIravALA hatA. eTale ke temanAM aMga upAMgo sapramANa hatAM. pANithI paripUrNa kuMDa AdimAM praveza karatAM droNa parimita jaLa je te kaMDa AdimAMthI bahAra nIkaLe che te manuSyane mAnavALe kahevAya che. athavA padArthanuM vajana jenAthI mApI zakAya tene mAna kahe che. tulA, aMgulI AdithI jevI rIte vyavahAramAM mApa levAmAM Ave che. te mAnane ja unmAna kahe che. athavA ardhabhArarUpa parimANa vizeSane unmAna kahe che. pitAnI AMgaLI karatAM 108 ekase ATha gaNI zarIranI uMcAIne pramANa kahe che. mAthAthI paga sudhInA zrI samavAyAMga sUtra 483 Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avayavane aMga kahe che. kahevAnuM tAtparya e che ke temanA zArIrika avayavonI racanA ghaNI suMdara ane sapramANa hatI. zarIranI apekSAe je aMganI jeTalI le bAI jADAI ane pahoLAI hevI joIe teTalI ja te aMganI laMbAI jADAI ane pahoLa I hatI. koI paNa aMganA mApamAM koIpaNa prakAranI nyUnatA ke adhikatA hotI nathI. temanAM darzana candramAnAM darzananI jema haMmezAM AnaMdadAyaka ane cittane harI lenAra hoya che, ane darzakonA manamAM apUrva AhalAda utpanna kare che. teo haMmezA kAryamAM ALasa rahita hoya che--athavA apakArI leke tarapha paNa temane phodha thato nathI temano nItinA bhedarUpa daMDaprakAra utkaTa hoya che. temanA manabhAvane samajavA muzkela hovAthI teo gaMbhIra lAge che. baLade nI patAkAo-dhvajAo-tAlavRkSenAM cihnothI aMkita hoya che. ane vAsudevanI davAo garuDanA cihnathI aMkita hoya che je dhanuSya caDAvavAne varamAM vIra paNa samartha hete nathI te dhanuSane teo caDAvI zake che. teo viziSTa baLavALA hoya che. samarAMgaNamAM koI paNa dhanurdhara temanA upara dhanuSamAMthI tIrano pravAha karI zakato nathI. teo mahAna dhanurdhara he ya che. athavA "zuddha thagu" je dhanuSane anya dhanurdhara dhAraNa karI zakatA nathI te dhanuSane teo dhAraNa kare che. dhIrapuruSomAM ja temane puruSakAra viziSTa thAya che. kAyaramAM nahIM eTale ke dhIra punI apekSAe ja temanuM sAmarthya viziSTa manAya che-kAyaranI apekSAe nahIM. teo yuddhajanita kIti pradhAna purUSa hoya che teo UMcA kuLanA heya che. potAnA parAkramathI bhayaMkaramAM bhayaMkara zatrusanyane paNa astavyasta karI nAkhe che. teo ardhA bharatakSetranA svAmI hoya che. saghaLA lekone temanA taraphathI ghaNuM sukha prApta thAya che. teo rAjavaMzamAM tilaka samAna hoya che. teo ajeya hoya che. koI paNa zatru temane ratha kabaje karI zakato nathI. temanA hAthamAM haLa, musaLa ane bAyuM rahe che. zaMkha, cakra, gadA ane talavArane teo dhAraNa karatA hoya che. zreSTha, dedIpyamAna ane zubhra avayavothI yukata evA baLadeva ane vAsudevane svabhAva kaustubhamaNi ane mugaTane dhAraNa karavAnuM hoya che. kuMDaLInA caLakATathI temanuM vadana sadA prakAzita rahe che. temanAM nayana kamaLa jevAM suMdara hoya che. eka zerane je ratnamaya hAra teo gaLAmAM pahere che te temanI chAtI sudhI pahoMce che. zrIvalsa zrI samavAyAMga sUtra 484 Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svastinuM cihana temane hoya che teo ghaNA yazasvI hoya che. sarvaRtunA sugandhayukata pumAMthI banAvelI apUrva zobhAvALI lAMbI lAMbI mALAothI temanuM vakSasthala yukata hoya che. temanAM pratyeka aMga para zaMkha, cakra, Adi 108 ekaso ATha lakSaNe alaga alaga sthAne hoya che. tethI teo ghaNA prazasta ane suMdara hoya che. temanI cAla madonmatta zreSTha gajarAjonI manahara gati jevI vilAsayukata hoya che. temano avAja zaradabAtunA meghanI garjanA je, kauMca pakSInA madhura gaMbhIra zabda samAna ane duMdubhInA nAda samAna hoya che. temanAM nIla ane pILAM vastra para kaMdoro hoya che. temanuM zreSTha teja sadA dedIpyamAna rahe che. manuSyamAM teo siMha jevA hoya che. temane narapati, narendra ane naravRSabha kahe che. teo devarAja IndranA jevAM hoya che. ahIM "vRSabha" eTale zreSTha samajavAnuM che. teo rAja. lakSamInA tejane lIdhe ghaNA zobhe che. temanAM vastro nIlAM ke pILAM hoya che. eTale ke baLadevane nIlAmbara hoya che ane vAsudevane pItAmbara hoya che. evAM te "rAma ane kezava bane bhAI-bhAInuM sagapaNa hoya che. A pramANe nava vAsudeva ane nava baLadeva thayA che. tripRSThathI laIne kRSNa sudhInA nava vAsudeva, ane acaLathI laIne rAma sudhInA nava baLadeva thayA che. sU. 207nA baladeva aura vAsudevake pUrvabhavIya nAmakA kathana zabda -(gp kiM vajIvavAnuvAvi) navAnAM pakavavAsudevAnAM-ne nava baLadeva ane vAsudevonA (puravamaviyA nava nAmaNA royA) pUrvamavijAni navanAnapAna mANa--pUrvabhavanA nava nAma hatAM. (te nara) tathA-te nAma A pramANe hatAM-( vipUrNa karavA vizvati prarvata-vizvabhUti,prarvatakara,(dhanatta samudra sivA) dhana samudrattA, vivA-dhanadattaka,samudradatta4, RSibAla(ttipitti) vimitrottinikA-priya mitra6, lalitamitra7, (gum vastu )punarvasurI-punarvasu ane gaMgadattala (gNArUM nAnAruM pu rAkuvA)patAna nAmAni pUrvama sana vAyuvAnon-vAsudevanA pUrvabhavanAM te nAme hatAM. (etto baladevANaM jahakamaM kinaissAmi) ito valadevAnAM yathAkrama kIrta zrI samavAyAMga sUtra 485 Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jidaghAni-have baLadevanA pUrva bhavanAM nAmo anukame kahIza (vinaMtI 1 subaMdhU sAgaradatte asogalalie ya vArAhadhammaseNe aparAiyarAyalalie ya) vizvanandI ca subandhuH sAgaradatto'zoko lalitazca, vArAho dhrmsenoSjarAnita sTarjitaca-vizvanaMdI. subaMdhu, sAgaradatta, azoka, lalita, vArAha, dharmasena, aparAjita ane rAjalalita. su. 208 TIkAthaggf ravjhuM -te nava vAsudevanAM pUrva bhavanAM nAme anukrame A pramANe hatAM-(1) vizvabhUti, (2) parvataka, (3) dhanadatta, (4) samudradatta, (5) RSipAla, (6) priyamitra, (7) lalitamitra, (8) punarvasu ane (9) gaMgadatta. baLadezanA pUrvabhavanAM nAme anukrame nIce pramANe hatAM-(1) vizvane dI, (2) subaMdhu, (3) sAgaradatta, (4) azaka, (5) lalita, (6) vArAha, (7) dharmasena, (8) aparAjita, (9) rAjalalita sU. 208 baladeva aura vAsudeva ke 9 nava dharmAcArya ke nAmakAnirUpaNa zabdArtha-(siMghava vavavavA puravamaviyA nava pannAyriyaa hotthA) eteSAM navAnAM baladevavAsudevAnAM pUrvabhavikA: nava dhrmaavArtA amAna-te nava baLadeva ane vAsudevanA pUrvabhavanA je nava dharmAcAryo hatA. (taM nahA) tathA-temanAM nAma A pramANe che-(bUthamadapurA seyaMsakaNhagaMgadatte, sAgarasamuddanAme dumaseNe ya Navamae) saMbhUtaH subhadraH sudarzanazca zreyAMsa kRSNo gaGgadattazca, sAgaraH samudranAmA drumasenazca nvmkH(1) saMbhUta, (2) subhadra, (3) sudarzana, (4) zreyAMsa, (5) kRSNa, (6) gaMgadatta, (7) sAgara, (8) samudra ane (9) kuMmasena (dhAriyA zirIriNA vAsudevANaM, pUvabhave eyAsiM jatthajiyANAI kAsI ya) ete dharmAcAryAH kIrtipuruSANAM vAsudevAnAm pUrvabhave Asan yatra nidAnAnyakArpazca-me kiti-puruSa vAsudevanA pUrvabhavamAM te nava dharmAcAryo thayA hatA. sU. ra09 zrI samavAyAMga sUtra 486 Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkA"--si Lava rUkSpati--te nava baLadeva ane vAsudevAnA pUrvabhavamAM je nava dharmAcAryo thaI gayA temanAM nAma nIce pramANe che-(1) saM bhUta, (2) subhadra, (3) sudarzana, (4) zreyAMsa, (5) kRSNa, (6) gaMgadatta, (7) sAgara, (8) samudra ane (9) kumasena. te kItipuruSa vAsudevAnA pUrvabhavamAM te nava dharmAcAryo thayA hatA. / / sa 1099 nava vAsudevoM ke nidAnabhUmi ke nAmakA nirUpaNa have sUtrakAra te vAsudevAnI te nidAnabhUmiyA viSe kahe che ke jyAM temane nidAna karyuM hatu - zabdA'-(patti nava'' vAsudevALa) temAM navAnAM cAmuayAnAMte nava vAsudevAnI (niyALamUmitro DholyA) naya niAnabhUmaya trAsananava nidAnabhUmiyA hatI, (taM naTTA) tavA-temanAM nAma A pramANe che-(madurA ya kaNagavatthU sAvatthIpoyaNaM ca rAyagihaM, kAryadIkosaMbI, mihilapurI hatthiNapuraM ca ) mathurAkanavavAstuzca zrAvastIpotanaM ca rAjagRham kAkandI kauzAmpImidhiApurI hastinApura 6-mathurA, kanakavAstu, zrAvastI, patana, rAjagRha, kAkandI, kauzAmbI, mithilApurI ane hastinApura: (tti LavavuM vAsudevANaM Nava niyANakAraNA hotyA) eteSAM khalu navAnAM vAsudevAnAM nava niyAnArAmyasUt-te nava vAsudevAnAM je nava nidAnakAraNeA hatAM (taM naTTA) savA--te A pramANe che-(vIjIne saMAme tad rathIvADhyo rame, mAraajpriddddhiimaauyaaiy) gauryUpaH saMgrAmaH strIparAjitaM raGgaH, bhaaryaaNnurAno goSThIvaraRRddhiAMtati-gAya, grUpa (khIlA), saMgrAma, strI dvArA parAjya, zrI samavAyAMga sUtra 487 Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rarmeM, lArvAnurAga, goSThI, paraRddhi bhane mAtA (eesi NavaNhaM vAsudevANaM nava paDisatthU hotyA) eteSAM navAnAM vAsudevAnAM nava pratizatrava Asan-te nava vAsudevAnA je pratispardhI pratinArAyaNeA thayA temanAM nAma A pramANe che(assii ve tArae merae mehukeDhave nisuMbhe ya, balipaharAe taha rAvaNe jarAsaMghe) azvagrIvastArako mairako madhukaiTabho nizumbhazca, bali prabharAjastathA rAvaNazca navamI jarAsaMgha : - ( 1 ) azvagrIva, (2) tAra4, (3) bhai24, (4) madhuDeMTala, (4) nizuMla, (6) jasi, (7) pralarAna, (8) zapazu, (7) narAsaMdha (ee khalu paDisattakittipurisANa vAsudevANaM) ete khalu pratizatravaH kIrtipuruSANAM vAsudevAnAm prabhAye DIrtipuruSa vAsudevAnA prtishtruo| thayA che. (sambe vi cakkajohI savve vi hayAsaca ke hiM) sarve'pi cakrayodhinaH sarve hatAH svacakreNa-me madhA prativAsudeveo vAsudevAnI sAthai ya vaDe saDatAM hRtAM mane potAnA tena yaJjthI bhAmare bhAryA natA. (ekkoya sattamIe paMca ya chaTTIe paMcamIe rai, rate utthare kaNho puNataca puDhavIe) ekaca saptamyAM pazca ca SaSThayAM, paJcabhyAmekaH, ekazca caturthyAM kRSNaH punastRtIya pRthivyAm - vAsu devemAMnA eka-prathama vAsudeva sAtamI narakamAM gayA che, khIjA, trIjA, cAthA pAMcamA ane chaThThA; e pAMca vAsudevA chaThThI narakamAM gayA che, sAtamAM vAsudeva zrI samavAyAMga sUtra 488 Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamI narakamAM gayA che, AThamAM vAsudeva cothI narakamA gayA che, ane navamAM kRSNa vAsudeva trIjI narakamAM gayA che. (nipADA rAmAnada va ra jesarA niyANakaDA, uDDhaMgAmIrAmAkesavA savve ahogAmI) anidAnakRtA rAmAH sarve'pi ca ke zavAH nidAnakRtAH, urdhvagAmino rAmAH kezavAH srve'dhojanina -jeTalA baLade thAya che teo nidAna vinAnA hoya che-eTale ke niyAnuM bAMdhatA nathI. paNa jeTalA vAsudeva thAya che te badhA niyANuM bAMdhIne thAya che. baLade urdhvagAmI hoya che paNa kezava-vAsudeve adhagAmI-narakagAmI hoya che (matadAranA gopu vaMmatrocanmi , rUA re jamavAhIsijjhisi AgamisseNaM) aSTAvantakRtArAmAH ekaH punarbrahmalokakalpe, pa ta eva Ati saMsthati Amiti vas (zA)-ATha baLa. de to mekSe gayA che, eka baLadeva brahmaka kapamAM gayA che, tethI te brahmalokamAM gayela baLadeva paNa manuSyaparyAya yAmIne AgAmIkALe mokSe jaze sU. 210 TakAtha-"ggNa navaruM vAkuvA rUAhite nava vAsudevenI navanidAnabhUmi hatI. temanAM nAma A pramANe che-mathurA, kanakavAstu, zrAvastI, pitana, rAjagRha, kAkadI, kauzAmbI, mithilApurI ane hastinApura. te nava vAsudevanA nidAna kAraNo nIce pramANe hatAM-gAya, dhUpa, saMgrAma, strIo dvArA parAjya, raMga, bhAryAnurAga, geSThI, parajhaddhi ane mAtA. te nava vAsudevanA je nava pratizatruprativA sudeva thaI gayA temanA nAma nIce pramANe che--azvagrIva, tAraka, maraka, madhukaiTabha, nizuSNa, bali, prajarAja, rAvaNa ane jarAsaMgha te kItipuruSa vAsudevAnA prativAsudevo upara pramANe hatA. te badhA prativAsudeva vAsudevanI sAthe cakathI yuddha karatAM hatAM ane pitAnAM ja te cakathI Akhare mAryA jatAM. vAsudemAMthI eka-prathama vAsudeva sAtamI narakamAM gayA che, pAMca vAsude-eTale ke bIjAthI chaThThA sudhInA vAsudeve chaThThI narakamAM gayA che, sAtamAM vAsudeva pAMcamI narake gayA che, AThamAM vAsudeva cothI narake ane navamAM vAsudeva kRSNa vAsudeva trIjI nake gayA che. jeTalA baLadeva thAya che te vinA nidAnanA hoya che eTale zrI samavAyAMga sUtra 488 Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke niyANuM badhatA nathI. paNa jeTalA vAsudeva thAya che te badhA niyANuM bAMdhIne thAya che baLadeva urdhvagAmI hoya che, vAsudeva narakagAmI hoya che. ATha baLadeva te mokSa gayA che, ane eka baLadeva brahmaleka kapamAM gayA che. te brahmakapamAM gayela baLadeva paNa manuSyabhava pAmIne mokSe jaze. mAsU 21 caubIsa tIrthakaroke nAmakAnirUpaNa zabdArtha -(naMjUdI jU pIve tevA vAre pharI movaLI varavI titthayarA hotthA) jambUdvIpe khalu dvIpe airavate varSe'syAmavasarpiNyAM ctuviMzatitIrthanA mAsA-jambudvIpa nAmanA dvIpamAM AvelA airAvatakSetramAM A utsarpiNIkALamAM vIsa tIrthakare thayA che, (saM nara) tathA-temanAM nAma A pramANe che-(raMvALaf. puraMdra, ga LuM, 2 naMdi va) vannArane suramazine na i2-(1) caMdrAnana, (2) sucandra, (3) agnisena, (4) naMdIsena (Niavi vaghArIyaMti no rojitaM vratadhAra varasAmA narandra 4-5) RSidana, (6) vratadhArI (7) somacaMdra, temane huM nAma sakAra karuM chuM. (vaMtAni kuttine avicaLe tava vivaseom)va vitasenAnitasevaM tera vinaM-tathA (8) yuktisena, (9) ajitasena, ane (10) zivasenane huM vaMdana karuM chuM. (uddhavana sAthe nirivarahyuM 2) yuddha 2 sevAnaLa satata nilAza -(11) buddha tatvadevazamAM, ane (12) nikSisazastra nAmanA jinadevane paNa namaskAra karuM chuM (saMga niutvana vaMde ya aNaMtayaM amiyaNANiM, uvasaMtaM dhuyarayayaM vaMde khalu guttiseNaM ca)asajvalaM jinavRSabha vande cAntaka mamitajJAninam upazAntaM ca dhutarajasaM vande varu guNine ca-(13) asaMjavalana ane (14) jinavRSabha, ne namaskAra karUM chuM. (15) amitajJAnI anaMtanAthane huM namana karUM chuM. (16) jemaNe kamarajane nAza karyo che evA upazAnta nAmanA jinezvarane huM namana karUM chuM. (17) gupti zrI samavAyAMga sUtra 490 Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A semane huM namana karUM chuM... (atipAta 7 suvAmaM telesara TyuiM 2 mahela, nivvANagayaM ca dharaM khINaduhaM sAmakoiMca) atipArzve ca supArzva devezvara vanditaM ca merudevaM, nirvANagataM kSINaduHkhaM zyAmakoSThaM gharaM jinaM vande - (18) atipArzva, (19) supA, (20) devezvara vati marudeva, e jinadevane hu vaMdana karUM chuM (21) nirvANa pAmelA, duHkhaneA kSaya karanArA ane zyAma kADhavALA dhara nAmanA jinadevane huM namuM chuM (niparAvaLiseLa ke vIkharAyamarzi ca, vAkkasiya pijjadosavAriseNaM gayaM siddhiM ) jitarAgamagnisenanAmAnaM jinaM vande, kSINarAgamagniputranAmAnaM jinaM ca vande, vyutkRSTapremadveSaM vArisenaM gataM siddhim-(22) rAgane jitanAra agnisenane (23) kSINarAgavALA agniputrane ane (24) rAgadveSa rahita thaine siddhigati prApta karanAra vArisena jinadevane namaskAra karU chuM. // sU. 211 / TIkAtha'--navrUddIne na rIve' pAti-ja budvIpanA geravatakSetramAM utsarpiNIkALamAM je ce vIsa tIrthaMkarA thai gayA temanAM nAma A pramANe che(1) caMdrAnana, (2) suca`dra, (3) agnisena, (4) nadisena (5) RSidatta, (6) vratadhArI, ane (7) seAmacandra, e jinadevAne huM namaskAra karUM' chu. (8) yuktisena, (9) ajitasena, (10) zivasena, (11) buddha-tattvajJadevazarmA, tathA (12) nikSipta zastra nAmanA jinadevane huM namana karUM chuM. (13) asaMjavalana, ane (14) jinavRSabhane huM vaMdana karUM chuM. (15) amitajJAnI ana MtanAthane huM namaskAra karU chuM. (16) kama~ rajanA nAza karanAra upazAMta nAmanA jinadevane vaMdana karU chuM. (17) guptisenane hUM namuM chuM. (18) atipArzva, (19) supArzva, ane devezrvara vaMdita marudeva jinendrane huM vaMdana karU chuM. (21) nirvANa pAmela, du:khano kSaya karanAra, zyAma kADhavALA dhara nAmanA jinadevane huM namaskAra karU chu. (22) rAga para vijaya meLavanAra agnisenane, (23) rAganA kSaya karanAra agniputrane tathA (24) 2AgadveSa rahita thaine siddhigati prApta karanAra vArisena nAmanA jinadevane huM namana karU chuM. Asa 2115 zrI samavAyAMga sUtra 0) 491 Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaviSya kAlake sAta kulakara ke nAma kAkathana zabdArtha-(ladhUdI DhI) naMDhI dIre-je budvIpa nAmanA A dvIpamAM (grAmasANa dagig mATe vAre) jamikAmurvizA bhArate --AgAmI utsarpiNIkALe bhAratavarSamAM ( khavitti) HsTAra aviSyanti-sAta kulakara thaze. (te nA) tathA-temanAM nAma A pramANe haze-(AvAra sumUla pu.me gha racaMkhe jo sume duvaMdUra AgamissA Na hokkhati) mitavAhanaH subhUmA ca, suprabhazca svayaMprabhaH, dattaH kUphaH surapuzca AviSyati va maNinitta-(1) mitavAhana, (2) subhrama, (3) subha, (4) svayaMprabha, (5) datta, (6) sUkSma ane (7) subaMdhu, te kulakara AgAmI kALamAM thaze (naMdave hIre mAmirANa 39agoLI ujavaze vAse dasa kulagarA bhavissaMti) jambUdvIpe khalu dvIpe AgamiSyantyAmutsa dhiMgAmairavate varSe raza kuvArA vidhvanitta-jabUdvIpa nAmanA dvIpamAM AgAmI utsarpiNIkALamAM airAvatakSetre dasa kulakara thaze. (teM kahyA) tAyAtemanAM nAma A pramANe che- vivAdane sImaMre sImaMdhare re rahemaM re daDhaMdhaNU dasadhaNU sayadhaNU paDisUI sumaitti)vimalavAhanaH sImaGkaraH sImandharaH kSemaGgakaraH kSemandharaH daDhadhanurdazadhanuH zatudhanuH pratizrutiH sumtiriti(1) vimalava hana, (2) sImaMkara, (3) sImaMdhara, (4) kSemaMkara, (5) kSemadhara, (6) daDhadhanu, (7) dazadhanu, (9) zatadhanu, (9) pratikRti ane (10) sumati sU 21rA TIkartha - saMdIre rIte rUAri-A jabUdvIpamAM AgAmI utsapiNIka LamAM bhAratavarSamAM sAta kulakare thaze. temanAM nAma A pramANe haze- (1) mitavAhana, (2) subhrama, (3) suprabha, (4) svayaM prabha, (5) datta, (6) sUma, ane (7) subaMdhu jaMbudvipa nAmanA dviIpamAM AgAmI utsarpiNI kALamAM vita kSetramAM dasa kulakara thaze. temanAM nAma A pramANe haze-(1) vimalavAhana, (2) sImaMdhara, (3) sImaMdhara, (4) kSemakara, (5) kSemaM dhara, (6) daDhadhanu, (7) dazadhanuM, (8) zatadhanu, (9) pratikRti ane (10) sumati, sU. 21rA zrI samavAyAMga sUtra 492 Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaviSya kAla ke caubbIsa tIrthaMkaro ke nAmakA nirUpaNa zabdArtha - (jaMbUddIve NaM dIve bhArahe vAse AgammissAe ussappiNIe cavIsa titthagarA bhavissaMti) jambUdvIpe khalu dvIpe bhArate varSe AgamiSya tyAmutsarpiNyAM caturviMzatistIrthakarA bhaviSyanti - naM dvIpa nAmanA dvIpabhAM AvelA bharatakSetramAM AgamI utsarpiNIkALamAM 24 cAvIsa tItha kare thaze. ( taM jahA ) tadyathA - temanAM nAma A pramANe haze - ( mahApaume sUradeve supAse ya sayaMbhe, savvANubhUI arahA devassue ya hokkhai) mahApadmaH sUradevaH supArzvazva svayaMprabhaH, sarvAnubhUtirarhan devazrutazca bhaviSyanti - (1) mahApadma, ( 2 ) sUraheba, (3) supArzva, (4) svayaM ala, (4) sarvAnubhUti, (6) devazruta (udaye peDhAlaputte ya pohile sattakitti ya, muNisuvvaya ya amame savvabhAva viU jiNe ) udaya : peDhAlaputrazca pohilaH saptakIrtizca munisuvratazca amamaH sarvabhAvavid jina:(7) udaya, (8) peDhAvayutra, (s) pohisa, (10) saratIti, (11) munisuvrata, (12) abhabha, (13) sarva lAvavita (arahA NikasAe ya nippulAe ya nimmame, citautte samAhI ya Agamisse NaM hokkhai) arhan niSkapApazca niSpulAkazca nirmamaH citraguptaH samAdhizca AgamiSyatikAle bhaviSyati - (14) arhataniSThuSa ya, (15) niSyusa U, (19) nirbhaya (17) citragupta, (18) samavi. ( saMvare aNiyahI ya vijae vimaleti ca devovavAe arahA aNatavijae iya) saMvaro'nivRtizca vimalo vijaya iti ca devovapAto'rhanananta vijaya iti(18) sauMdara, (20) anirvRtti, (21) vinaya, (22) vibhasa, (23) devopaghAta, (24) mahaMta anantavinya, (ee buttA caDavIsaM bharahe vAse kevalI, Agamisse NaM hokkhati dhammatisthassa degA) ete uktAMzcaturviMzatirbharate varSe kevalinaH, AgamiSyatikAle bhaviSyanti dharmatIrthasya dezakA:- pUrveti 24 cAvIsa tItha kareA AgAmIkALe bhAratavaSa mAM dharmAMtI nA upadezaka kevalI thaze. sU 213 TIartha - 'jaMbUddIve NaM dIve' ityAdi - 4 bhUdvIpa nAmanA dvIpamAM AvelA bhAratavaSa mAM AgAmI utsarpiNIkALamAM cAvIsa tIrthaMkara thaze. temanAM nAma A pramANe che - (1) mahApadma, (2) sUraheva, (3) supArzva, (4) svayaM ala, (5) sarvA nuMbhUti, (6) devazruta, (7) udhya, (8) peDha saputra, (9) poTTisa, (10) sa tIrti, zrI samavAyAMga sUtra --- 483 Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [11] bhunisuvrata, (12) abhabha, (13) sarva lAvacita, (14) mahata niSThAya, (14) niSyusAu, (16) nirbhabha, (17) citragupta, (18) samAdhi, (18) saMvara, (20) vyanirvRtti, (21) vinaya, (22) vibhasa, (23) hevopapAta bhane (24) AIta anaMtavijaya. te pUrvAMkata 24 cAvIsa tIrthaMkarA bhAratavaSa mAM AgAmIkALamAM dharmAMtI nA upadezaka kevalI thaze. 11sU. 213|| bhaviSyakAla ke caubbIsa tIrthaMkaroM ke pUrvabhavake cokhkhIsa nAmakA kathana hArtha - (eesi NaM cauvvIsAe titthagarANaM) eteSAM khalu catuviMzatestIrthakarANAM - te thovIsa tIrtha ronA (puvyabhaviyA cauvvIsaM nAmadhejA bhavissaMti) pUrva bhavikAni caturviMzati nAmadheyAni bhaviSyanti - pUrva lavanA ne nAma hatA te yA abhAge hatA. ( seNie supAsa udae pohila aNagAra naha daDhAU ya, kattiya saMkhe ya tahA naMda sunaMde ya sattae ya ) zreNikaH supArzvaH udayaH pohilo'nagArastathA dRDhAyuzca, kArtikaH zaMkhazca tathA nandaH sunandazca zatakazca - (1) lie, (2) supa va, (3) udhya, (4) aNagAra poTTisa, (5) dRDhAyu. (6) prati4, (7) zayma, (8) nahu, (E) sunaMha, (10) zata5, (boddhavvA devaI ya kaNha ya taha saccai ya baladeve, rohiNi sulasA ceva, tatto khalu revaIce va ) boddhavyA devakI ca kRSNazca tathA sAtyakizca baladeva, rohiNI sulasAcaiva tataH khalu revatI caiva - (11) hevaDI, (12) druSNa, (13) sAtyaki, (14) jasadeva, (15) Diza, (19) sunasA, (17) 21ti, (tatto havaI sayAlI boddhavve khalu tahA bhayAlI ya dIvAyaNe ya kaNhe tatto khalu nAraeceva) tato bhavati zatAlibaddhavyaH khalu tathA bhayAlica, dvaipAyanaJca kRSNastataH khalu nAradazcaiva(18) zatAsi, (17) layAsi, (20) kRSNadvaipAyana, (21) nA26, ( (aMbara dAruma De ya sAIbudveya hoMi boddhavve, bhAvItitthagarANaM NAmAI pugvabhaviyAI) ambaDo zrI samavAyAMga sUtra 484 Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dArumRtaH svAtibuddhazca bhavati boddhavyaH, bhAvitIrthaMkarANAM nAmAni pUrvabhavi jhAni-[22] ambaDa, (23) dArusmRta ane (ra4) svAtibuddha, e bhAvi tI - karAnA pUrvabhavanAM nAmeA che. (si 23vIsAp tisthaLarALa 23ndAsa piparo bhavissaMti, cauvIsaM mAyaro bhavissaMti) eteSAM caturviMzatIrthaMkarANAM catuvirAti tiLe mavizcanti, patuviMzatimAMtaro maviSyanti te cAvIsa tIrthaMkaranA 24 pitA thaze ane 24 mAtA thaze. (23vIruM paDhamasImA vismRti) pacirAtiH dhAivyAH vinti-vRSabhasena AdinI jema cAvIsa ziSyA thaze. (23vvIsa paDhasippInIo maviEti) catuvati prathamazippA mavipanti-brAhmI adinI jema 24 prathama ziSyAe thaze. (cauvvIsa paDhamabhikrakhAdAyagA bhavissaMti) caturviMzatiH prathamabhikSAdAyakA maviSyanti-zreyAMsa AdinI jema cAvIsa prathama bhikSAdAtAe thaze. (23vvIsa cepalA mavirspati) virutizretrajJA mavini-te tIrthaMkarAnAM cAvIsa caityavRkSeA haze. jenI nIce tIrthaMkarAne kevaLajJAna utpanna thAya che, evAM khAdhelI vaiDhikAvALAM vRkSane caityavRkSa kahe che. !! sU. 214aa TIkA 'patinuM cakavImAC' phasthAni-te cAvIsa tIrthaMkarAnA pU. bhavanAM nAme A pramANe hatAM-zreNika, supArzva, udaya, aNugAra pATTila, dRDhAyu, kArtika, za kha, naMda, suna%0, zataka, devakI, kRSNa, sAtyaki, khaLadeva, rAhiNI, sulasA, revatI, zatAli, bhayAli, kRSNadvIpAyana, nArada, ambaDa, dArusmRta, ane svAtibuddha A bhAvitI kareAnA pUrvabhavanA nAmeA che tenu' tAtpa e che ke-zreNika Adi pUrvokta nAmanA manuSyo bhaviSyakALamA eTale ke AgAmI utsarpiNI kALamAM mahApadma Adi nAmanA tIrthaMkara thaze. zreNika mahApadma nAmanA pahelA tIrthaMkara thaze, supArzva, sUradeva nAmanA bIjA jinadeva thaze. udaya, supArzva nAmanA trIjA jinezvara thaze. peATTila aNagAra svayaM prabha nAmanA ceAthA tIrthaMkara thaze dRDhAyu, zrI samavAyAMga sUtra 495 Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvAnubhUti nAmanA pAMcamAM tIrthaMkara thaze. kArtika, devazruti nAmanA chaThThA jinadeva thaze. zaMkha, udaya nAmanAM sAtamAM tIrthaMkara thaze. nanda, peDhAlaputra nAmanA AThamAM jina thaze. sunanda pidila nAmanA navamA jinadeva thaze. zataka, zatakIti nAme dasamAM tIrthakara thaze. devakI, munisuvrata nAme agIyAramAM tIrthaMkara thaze. kRSNa. amama nAme bAramAM tIrtha kara thaze. sAtyaki baLadeva ane rohiNuM anukrame sarva bhAvavit, niSkaSAya ane nipulAka nAmanA teramAM caudamAM ane paMdaramAM tIrthaMkara thaze. sulatA, ane revatI anukrame nirmama ane citragupta nAmanA seLamAM ane sattaramAM tIrthakara thaze. zatAli bhayAli ane kRSNadvaipAyana anukame samAdhi ane anivRtti nAmanA 18mAM 19mAM ane 20 mAM tIrtha kara thaze. nArada, ambaDa, dAsamRta ane savAtibuddha anukame vijaya, vimala, devapapAta ane anantavijaya nAmanA 21mAM, bAvIsamAM, tevI samAM ane covIsamAM tIrtha kara thaze. te covIsa tIrthakaronA 24 pitA ane 24 mAtA thaze. vRSabhasena khAdinI jema covIsa prathama ziSya thaze, brAhmI AdinI jema covIsa prathama ziSyAe thaze zreyAMsa AdinI jema 24 prathama bhikSAdAtA thaze. jenI nIce tIrthakarone kevaLajJAna thAya che evA baddha. vedikA yukta vRkSane caityavRkSa kahe che. jevI rIte Sabhadeva Adi tIrthakaronA nyagrodha Adi covIsa caityavRkSe thayAM che. te pramANe uparokata tirthaMkaronA paNa covIsa caityavRkSo haze. sU. 214 zrI samavAyAMga sUtra 496 Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaviSyakAlake cakavartiyoM ke nAmakAnirUpaNa sAtha - (jaMbuddIve NaM dIve) jambUdvIpe khalu dvIpe- bhUdvIpa nAmanA bIpabhA (bhArahe vAse) bhArata varSa-12takSetramA (AgamissAe ussappiNIe) AgamiSyantyAmutsarpiNyA 2AbhI sapi mA (bArasacakvahiNI bhavissaMti) dvAdaza cakravartino bhaviSyanti-2 54patiya thaze. (taMjahA) taMdyathA-manA nAma mA pramANe ze. (bharahe ya dIhadaMte gUDhadaMte ya suddhadaMte ya siriutte siribhUI sirisome ya ruttame) bharatazca dIrghadanto gUDhadantazca zuddhadantazca zrIputra zrIbhUti zrI somazca saptamaH-(1) bharata, (2) bAnta, (3) gUDhata, (4) zuddhata (5) zrIputra, (6) zrIbhUti, (7) zrI soma, (paume mahApaume vimalavAhaNe vipulavAhaNeceva variTe bArasame bune AgamissA bhara hAhivA)padmazca mahApadmo vimalavAhano vipulavAhanazcaiva variSTho dvAdaza uktaH AgamiSyanto bharatAdhipAH (8)55, (8)ma14 (10) vibhasavAna, (11)vidhuta. vAhana, ane (12] variSTha, teo AgAmI kALamAM bharatakSetranA adhipati thaze (eesi NaM bArasaNhaM cakavaTTINaM bArasa piyaro bhavissaMti) eteSAM dvAdazAnAM cakravartinAm dvAdazapitaro bhaviSyanti te mAra pati yAnA ma.2 pAtA yaze, (bArasa mAyaro bhavissaMti) dvAdazamAtaro bhaviSyanti-mane mAra bhAtAyI thaze. (bArasa itthIrayaNA bhavissaMti) dvAdaza strIratnAni bhaviSyantI-mane mAra strIrane thaze pAr. 21pa TI -'jaMbuddIveNaM dIve' ityAdi-bhUTI5 nAmanA dvIpamA mAsA bhAratavarSamAM AgAmI utsarpiNI kALamAM bAra cakravarti thaze. temanAM nAma A prabhArI ze-marata, danta, mUDhAnta, zuddhahanta, zrIputra, zrIbhUti, sobha, pabha mahApadma, vimalavAhana, vipulavAhana ane bAramA variSTha teo AgAmI kALamAM bharatakSetranAM adhipati thaze. sU. 21 pA. zrI samavAyAMga sUtra 487 Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaviSyakAlake baladeva vAsudevake mAtApitAne nAmakAkathana zA---(jaMbUddIveNaM dIve) jambUdvIpe khalu dvIpe-drI5 nAmanA mA dA5mA (bhArahe vAse) bhArate varSa-bhArata mAM (AgamissAe ussappiNIe) AgamiSyantyAmutsarpiNyAM-bhAbhI Satell immA (nava baladeva vAsudeva piyaro bhavissaMti) nava baladeva-vAsudevapitaro bhaviSyanti-nava maheya bhane na4 pAsuhevanA na pitA thaze. (nava vAsudevamAyaro bhavissaMti) nava vAsudevamAtaro bhaviSyanti-navAsudevAnI navamAtAmA thaze. (nava baladeva mAyaro bhavissaMti) nava baladevamAyaro bhaviSyanti-navajavAnI nava bhaataa| thaze. (nava dasAramaMDalA bhavissaMti) naba dazAhamaNDalAni bhavi. vyanti-mA zate na mova mane nAsudevanA na bha31 thaze-meTase me| maheva mane me pAmuddeva, mema monA nava yugala thaze. (uttamapurisA, majjhima purisA, pahANapurisA oyaMsI teyaMsI evaM soceva caNNao bhANiyabvo jAvanIlaga pIyagavasaNA duve duve rAmakesavA bhAyaro bhavissaMti) uttamapuruSAH madhyamapuriSAH pradhAnapuruSAH ojasvinaH tejasvinaH evaM sa eva varNako bhaNitavyaH yAvata nIlakapItakavasanA dvau dvau rAmakezavau bhrAtaro bhaviSyantisA mAM pAnA atha sUtra 213 Hi mAthI hAta cha. (taMjahA) tabadhA-temanAM nAma mA pramANe ze-(naMdeya naMdamitte dIhabAhU tahA mahAbAhU, aibale mahAbale balabhadde ya sattame duviTTha ya tiviTThaya) nandazca nandamitro dIrghabAhu stathA mahAbAhuH atibalo mahAbalo balabhadrazca saptamaH dvipRSThazca tripRSTha-(1) nanha. (2) nanhabhitra, (3) hI mAI, (4) maDAmAI (5) matimasa (6) bhaDAmalA, (7) madra, (8) dviY4 ane () triY8. (AgamissANa viNhaNo) AgamiSyantaH khalu viSNavaH-bhAgAmI 10i S5nna thn|2| vinA-vAsudevAnA te nAbhI .(jayaMte vijaye bhadde suppabhe ya sudaMsaNe ANade naMdaNe paume saMkarisaNe ya apacchime) jayanto vijayo bhadraH suprabhazca sudarzanaH Anando nandanaH padmaH sarSaNazca apazcimaH-(1) yata, (2) viya, (3) madra, (4) suprabha, (5) suzana, (6) mAnaM 6 (7) naMdana, (8) 55 bhane chedamA 459, me nae mAmI ma mo thaze. (e e si NaM navaNhaM baladela-vAsu zrI samavAyAMga sUtra 488 Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devANaM punvabhaviyA Nava nAmadhejA bhavissaMti nava dhammayariyA bhavissaMti navaniyANabhUmIo bhavirasaMtiM navaniyANakAraNA bhAvassaMti) etaSAM khalu navAnAM baladevavAsudevAnA pUrvabhavakAni nava nAmadheyAni bhaviSyanti nava dharmAcAryAH bhaviSyanti nava nidAnabhUmiyo bhaviSyanti, nava nidAnakAraNAni vinti te khaLadeve| ane vAsudevanA pUCbhavanA nava nAma haze, nava dharmAM cArya thaze, nava nidAnabhUmiyA thaze ane nava nidAnakAraNeA thaze (nava hitta avisaMti) nAtiratrayo mahinti-nava pratizatru vAsudeve thaze, (taM naMdA) tathA--te nava prativAsudevAnAM nAma A pramANe haze-(tiruN ya hoddagaMdhe varajaMdhe ya kesarI paharAe aparAie bhIme mahAbhIme ya suggIve) tilako loijaGgho vajrajaGghazva kezarImahAdaH aparAjitazca bhImo mahAbhImazca sugriivH(1) tilaka, (2) lAhaja'gha, (3) vAja gha, (4) kezarI, (5) prahlAda, (6) apa rAjita, (7) bhIma, (8) mahAbhIma ane (9) sugrIva (FE vastu dittasU kittipurisANa vAsudevANaM) ete khalu pratizatravaH kIrtipuruSANAM vaasuvAnAM-pUrvakata prativAsudevA kIrti puruSa vAsudevAnA pratizatru thaze. (sadde vi cakajAMhI hammahiMti sabake hiM) sarvepi cakrayodhinaH sarve haniSyante ravacanne--te badhA prativAsudeva yuddhamAM cakranI madadathI laDaze ane ante peAtAnA ja te cakrathI mAryA jaze. // sU 216 // TIka tha--navUddIne ( TIva' rUtyAdi-A jAMbudrIpa nAmanA dvIpamAM bharatakSetranI aMdara AgAmI utsapi NIkALamAM nava khaLadeva ane nava vAsudevanA nava pitA thaze. khaLadeva ane vAsudevanA pitA eka ja hAya che, ane mAtA judI judI hAya che. tethI ahIM te bannenA nava pitA kahela che. tathA nava vAsudevAnI nava mAtAe thaze ane nava khaLadevAnI nava mAtAe thaze ema sUtrakAre kahela che A rIte nava baLadeva ane nava vAsudevanA ma`DaLa thaze-eTale ke eka baLadeva ane eka vAsudeva e pramANe enAM navayugala thaze. ahIM 'uttamapurisA' thI laine'tuje tuve rAmasavo mAyaro visaMti' ahIM sudhInA pATha sUtra 213 pramANe bhaviSyakALanA prayAga karIne samajI levA joie zrI samavAyAMga sUtra 499 Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te badhAM padonA artha sUtra 213nI vyAkhyA karatI vakhate ApI dIdhela che. bhavi dhyakALamAM temanAM kayAM kayAM nAma haze? teno javAba ApatA sUtrakAra kahe che ke temanAM nAma A pramANe haze-nanda, nandamitra, dIrghabAhu, mahAbAhu, atibala, mahAbala, balabhadra, dvipRSTha ane tripRSTha e nava viSaNu-vAsudeva AgAmIkALamAM thaze. jayaMta, vijaya, bhadra, suprabha, sudarzana, AnaMda, naMdana, padma ane saMkarSaNa e nava baLadeva AgAmIkALamAM thaze. te nava baLadeva ane nava vAsudevanA pUrvabhavanA nava, nava nAma haze, temanA nava dharmAcAryo thaze, nava nidAnabhUmiyo haze, nava nidAnakAraNo haze ane nava prativAsude thaze. te nava vAsudevanA nava pratizatruo-prativAsudeva-nAM nAma A pramANe haze--tilaka, lehajaMgha, vajAdaMgha, kezarI, pralAda, aparAjita, bhIma, mahAbhIma, ane sugrIva, kItipuruSa vAsudevanA te nava pratizatruo thaze. te saghaLA prativAsudeve yuddhamAM cakathI laDaze ane ane potAnA ja te cakrathI teo mAryA jaze. prativAsudeva yuddhamAM vAsudevane mAravAne mATe caka cheDe che. paNa te caka vAsudevane unI AMca paNa lagADI zakatuM nathI paNa te pAchuM pharIne prativAsudevanI ja hatyA kare che. evuM zAstrIya kathana che te kathananuM ja ahIM sUcana karavAmAM AvyuM che. sU.216 zrI samavAyAMga sUtra 500 Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaviSya kAlake tIrthakara ke hone vAle nAmakA kathana zA-(jaMbaddIve NaM dIve) jambUdvIpe khalu dvIpe-4 smUdI5 nAmanA mA dvIpamai (eravae vAse) airavate varSe-bharavatekSetra nAmanA sAtabhA kSetramA (AgamissAe ussappiNIe cauvvIsaM titthagarA bhavissaMti) AgamiSyaH tyAmutsarpiNyAM caturvizatistIrthakarA bhaviSyanti-mAyA bhI utsapi|mi yovIsa tI 43 / thaze (taM jahA) tadyathA-tamanA nAma mA prabhAva cha- sumaM. gale ya siddhatthe nivvANe ya mahAjase dhammajjae ya arahA AgamissANa hossai) sumaGgalazca siddhArtho nirvANazca mahAyazAH dharmadhvajazca ahana Aga miSyati khalu kAle bhaviSyanti-(1) subhagata, (2) siddhA', (3) niall, (4) bhaDAya1, (5) 547, (siricaMde pupphakeU mahAcaMde ya kevalI suyasAgare ya arahA AgamissANa hossai) zrIcandraH puSpaketuH mahAcandrazca kevalI, zrutasAgarazcAhan AgamiSyati kAle khalu bhaviSyati-(6) zrIyandra, (7) 5.5 hetu, (8) mahAya, (8) matazrutasA12 (siddhatthe puNNaghose ya mahAghose ya kevalI, saJcaseNe ya arihA AgamissANa hossai) siddhArthaH puNyaghoSazca mahAghoSazca kevalI, satyasenazvArhan AgamiSyati kAle bhaviSyanti(10) siddhA', (11) puzyA5, (12) mahApauSa, (13) satyasena, (sUraseNe ya arihAmahAseNe ya kevalI, savvANaMde ya arahA devautte ya hossai) sUra zrI samavAyAMga sUtra 501 Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ senaJcAhana mahAsenazca kevalI, sarvAnandazcAn devaguptazca bhaviSyanti - (14) surasena, (15) mahAsena, (16) sarvAna Mda, (tuSAre mukhyap raddAga, va muddo sane) jIvAzva: yuvatoDona, azrva suosache-(17) supArzva+, (18) sunnata, (19) sukozala, (rajJA aLavina) annanantavijJapaH-(20) anantavijaya, (vimale uttare arahA arahA ya mahAbale, devANaMde ya arahA AgamissANa hosa) vimala uttaro'rhan arhazca mahAbalaH devAnandazva arhana, AgamiSyati ATe hajI maviSyanti-(21) vimala, (22) uttare, (23) mahAkhala ane (24) devAnaMda ( guptA 23vvIsanmi jevarI, AmisALa hoskRti, dhammatisthassa degA) ete uktAcaturviMzatiraikhate kevalinaH AgamiSyati zAhe mavivyanti,dharmatIrthana veda-e bhaviSyakALamAM aravatakSetramA thanArA tItha karanAM nAma kahelAM che tee tyAM AgAmIkALamAM dhamatInA upadezaka thaze. sU.217A TIkA"-navurIyeLa'dRspAti--ja buDhIpa nAmanA dvIpamAM Avela aravata nAmanA sAtamAM kSetramA AgAmI utsarpiNI kALamAM cAvIsa tItha kara thaze. temanAM nAma A pramANe haze-sumaMgala, siddhA, nirvANa, mahAyaza, dharmadhvaja, zrIcandra, puSpaketu, mahAcaMdra, ahaMta zrutasAgara, siddhA, puNyaghASa, kevalI mahAzveSa, a`ta satyasena, ahata sUrasena, kevalI mahAsena, arhata sarvAna, te devavRothI sevita 16mAM tItha kara thaze. supArzva, suvrata, surkozala. aha ta anatavijaya, vimala, a``ta uttara ahata mahAbala ane a`ta devAnaMda. A sUtramAM pratyeka gAthAmAM je 'grAmamijJALa hoC' eve pATha AvyA che tenuM tAtpaya' e che ke teo bhaviSyakALamAM tIrthaMkara thaze. vanusa'" A vizeSaNa (sarvanand tIrthaMkaranI sAthe AveluM che chatAM tene badhA tIrthaMkarA sAthe laI zakAya che. kAraNa ke saghaLA tIrthaMkarAne devavrundA vaMdana kare che-temanI sevA kare che. 'adbhUm' vizeSaNa cAra ghAtiyA karmonA nAza karavAnA adaka che. te vizeSaNa paNa save tIrthaMkarAne lagADI zakAya che. pAdapUtine mATe ja sUtrakAre te vizeSaNA kAi kAi jagyAe vAparyA che. airavata kSetramAM bhaviSyakALamAM uparAkta tIrthaMkarA thavAnA che ane tee AgAmI kALamAM tyAM dhamatInA upadezaka thaze AsU. 217aa zrI samavAyAMga sUtra . 502 Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaviSyakAlake bAraha cakavarniyake nAmakA kathana zahAtha-(bArasa cakkavaTiNo bhavisaMti) dvAdaza cakravartino bhaviSyantimAra thapati yA thaze, (vArasa cakkavahipiyaro bhavissaMti) dvAdaza cakravarti pitaro bhaviSyanti-mAra thapatiyAnA mAra pitA thaze. (bArasa cakkapaTTimAyaroM bhavissaMti) dvAdaza cakravattimAtaro bhaviSyanti-yapati yAnI mA2 maataa| 20. (vArasaitthIrayaNA bhavissaMti) dvAdazastrIratnAni bhaviSyanti-mA2 striirtne| yaze, (nava baladevavAsudevapiyaro bhavissaMti) nava baladevavAsudevapitaro bhavi. Syati-na5 mahevA bhane nava vAsudevAnA nava pitA yaza. (nava vAsudevamAyaro bhavissaMti, nava baladevamAyaro bhavissaMti) nava vAsudeva mAtaro bhaviSyanti, navabaladevamAtaro bhaviSyanti-nava vAsudevAnI na4 bhaataa| tho bhane na mahevAnI na mAtA thaze. (navadasAramaMDalA bhavissaMti) navadazAhamaNDalAni bhaviSyanti-naSa zAma 4.(taM jahA) tadyathA-(uttamapurisA, majjhimapurisA, pahANapurisA, jAva duve duve rAmakesavA bhAyaro bhavissaMti ) uttamapuruSAH madhyamapuruSAHpradhAnapuruSAH yAvad dvau dvau rAma ke zavo bhrAtarau bhaviSyanti- pahAnA matha' 213bhA sUtramA mApI hIdhA che. mI tyo bhane bhaviSyajanI apekSA sabhA naye. (Nava paDisattU bhavissaMti) nava pratizatravo bhaviSyanti-te vAsudevAnA pratizatru na1 prtivaasudev| thaze. (nava yuvabhavaNAmadhejA) nava pUrvabhavanAmadheyAni-tamanA bhUlanA na nAma Daza. (nava dhammAyariyA) nava dharmAcAryA:-tamanA napa dhAyA thaze, (nava niyANabhUmIo) nava nidAnabhUmayaH-temanI na nahAnabhUmiyo ze. (nava niyANa kAraNA) navanidAna kAraNAni-niyAnA na 412 / ze. (AyAe eravae) AdAya airvtm-te| atakSetramA (AgamissAe-AgamiSya. tyAma-bhAbhI safelmwi tharI yema (bhANiyavvA) bhaNitavyAni-- zrI samavAyAMga sUtra 403 Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathana samajI levAnuM che. (gvaM pura gAganannAI mALiyA ) gvaM dUraravi zALiyAM maLata -A pramANe baladeva ane vAsudeva bharata ane aravatakSetramAM AgAmI utsarpiNIkALamAM thaze tema samajavuM. sU. 2018nA TIkA-"vAra vadi kyA --bAra cakavatiyo thaze. bAra cakavarti yonA bAra pitA thaze. bAra cakavatinI bAra mAtAo thaze ane bAra strIratno thaze. nava baLada tathA nava vAsudevonAM nava pitA thaze. navAvAsudevathI nava mAtAo thaze ane baLadanI nava mAtAo thaze navadazAha maMDaLa thaze eTale ke eka baLadeva ane eka vAsudeva ema babbenA nava yugala thaze. "uttamagriNA" thI "rAma savA mAro vikSeti sudhInA padonA artha 213mAM sUtramAM ApI dIdhA che. to ahIM bhaviSyakALamAM temane samajavAno che te vAsudevAmAM nava pratizatruprativAsudeva thaze. te vAsudevanA pUrva bhavanAM nava nAma haze, nava dharmAcAryo thaze, nava nidAnabhUmi ane nava nidAnakAraNe thaze, teo AgAmI utsarpiNIkALamAM zabdArtha-(icceiyaM evamAhijai)(ityetat evamArUyAyate-yaha zAstra isa prakArase ina nAmoM dvArA kahA jAtA hai (taM jahA) tadyathA-ve nAma ye ravatakSetramAM thaze e pramANe samajI levuM joIe. A pramANe ukata ane pharIthI spaSTa karatAM sUtrakAra kahe che ke - AgAmI utsarpiNI kALamAM bhArata ane airAvatakSetranI aMdara uparokta vAsudeva, baLadeva Adi thaze. sU 218 Isa adhikatazAstra - samavAyAMgasUtraka guNaniSpanna nAmanA kathana A pramANe aneka prakAranA padArthonuM kathana karIne have sUtrakAra A adhikRta zAstranAM guNayukata nAmanuM kathana kare che - zabdArtha--(ra pharSa pvamAjJi6) phatava mAthAtha-AzAstra je nAmathI oLakhAya che. (taMdA) tathA-te nAma A pramANe che--(ArAM re zrI samavAyAMga sUtra 504 Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ i ya evaM titthagaravaMsa iya gaNaharavaMsei ya cakkavahivasei ya dasAravaMseiya) kulakara vaMzeti ca evam tIrthakaravaMzeti ca gaNadharavaMzeti ca cakravartivaMzeti ca dazAha vaMta 2-kulakarenA vaMzanuM pratipAdaka hovAthI A zAstranuM nAma "kulakaravaMza" che. tIrthakaronA vaMzanuM pratipAdaka hovAthI A zAstranuM nAma tIrtha karavaMza che. e ja pramANe gaNadharonA vaMzanuM kathana karanAra hovAthI A zAstranuM nAma "gaNadharavaMza che. cakravatinA vaMzanuM pratipAdaka hovAthI A zAstranuM nAma "cakravarti vaMza" che, tathA dazAevaMzanuM pratipAdaka hovAthI tenuM nAma "dazAevaMza" paNa che. (IsivaMseiya jaivaMseIya muni vaMseiya) RSivaMza iti ca, yativaMza iti ca, dunivaMrA rUtti 2-traSi-gaNadhara sivAyanA tIrthaMkaranA ziSyonA vaMzanuM pratipAdaka hovAthI tenuM nAma "SivaMza" che. trASi, muni, yati, e zabda samAna athavALA hovAthI tenuM nAma yativaMza munivaMza che. (ggvA purA - samAsei vA suyakhaMdhei vA samavAei vA saMkheivA)zruteti vA, zrutAGgeti vA shrutsmAri vAyutarAdheti vA vavAti vA saMhati vA tathA vaNe kALanA arthanuM bedhaka hovAthI tenuM nAma "zrutasamAna paNa che. zrutasamudAyarUpa hevAthI tenuM nAma "buta paNa che. tathA samagra jIva ane ajIva Adi padArthone A aMgamAM samAveza thatuM hovAthI tenuM nAma "ramavA paNa che. eka be Adi saMkhyA kramathI padArthonuM A aMgamAM pratipAdana karavAmAM AvyuM hovAthI tenuM nAma "saMda paNa che.(tawttamaMDaLamavAraMvA)nata mAthAta-bhagavAnane A samavAyAMgane saMpUrNa rUpe kahela che. (cakakSA) gadaghanamiti temAM eka ja adhyayana che. (nimi) tti gharama-sudharmAsvAmI jabUsvAmIne kahe che ke "he jabU! je prama Ne A samavAyAMga sUtra meM bhagavAna pAsethI sAMbhaLyuM che te pramANe ja tamane te kahuM chuM. mArI taraphathI meM temAM kaMI paNa vadhAre ghaTADe karyo nathI." "tti A pada zAstranI samAptinuM bedhaka che. sU, 219 TIkAtha-" gg gvakharegarU" rUAAti-A zAstranA A pramANe judAM judAM nAme che-kulakaravaMza-A zAstramAM kulakaranA vaMzanuM pratipAdana karAyuM che. tethI temanA vaMzanuM pratipAdaka hovAne kAraNe A zAstranuM nAma "kulakaravaMza che. ahIM "ti' zabda svarUpane ane "" zabda samuccaya arthane pratipAdaka che. zrI samavAyAMga sUtra 505 Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "tisthAvara ja ityAdi padenI sAthe vaparAyela "ti' ane 'vanI bAbata mAM paNa e pramANe ja samajavuM. tIrthazAvaMza-tIrtha karonA vaMzanuM kathana karanAra hovAthI A zAstranuM nAma "tIrtha karavaMza paNa che eja pramANe cakravatinA vaMzanuM pratipAdaka hovAthI tenuM nAma "cakavativaMza che, tathA dazAvaMzanuM pratipAdaka hovAthI tenuM nAma "dazAha vaMza che. gaNadhara sivAyanA tIrtha karene ahIM RSi kahela che. te traSiAnA vaMzanuM pratipAka hovAthI A zAstrane "RSivaMza, tathA RSi, muni ane yati, e samAnArthI zabdo hovAthI "pativaMza" ane "munivaMza" e nAme paNa A zAstrane oLakhAya che. tathA traNe kALanA arthanuM bedhaka hevAne kAraNe tenuM nAma "mRta" paNa paDyuM che. pravacana puruSanuM eka aMga hovAthI tenuM nAma "zrutAMga" che. samasta sUtronA arthanuM A zAstramAM saMkSiptamAM pratipAdana thayela hovAthI tenuM nAma "zrutasamAsa paNa che. bhutasamudAyarUpa hovAthI tenuM nAma taskaMdha paNa che. samagra jIva ane ajIva Adi padArthone A aMgamAM abhidheyarUpe samAveza thato hovAthI tenuM nAma "samavAya paNa che. eka, be Adi saMkhyAkamathI temAM padArthonuM pratipAdana thayuM che, tethI tenuM nAma "saMkhyA paNa che. bhagavAne pite saMpUrNa rIte A samavAyAMganuM kathana karyuM che. AcArAMganI jema temAM be vibhAga nathI, te eka ja adhyayananuM baneluM che. AcArAMga Adi zAstranA zastraparikSA Adi adhyayana jevAM kaI paNa vibhAge A samavAyAMgamAM nathI, " ttima ahI "kuti" zabda zAstranI samAptino bedhaka che. sudharmAsvAmI je bUsvAmIne kahe che ke je bU! je pramANe A samavAyAMganuM bhagavAna pAse zravaNa karyuM che e pramANe ja tamane te kahI batAvuM chuM. mArI taraphathI temAM koIpaNa prakArane vadhAro ghaTADo karavAmAM AvyuM nathI." sU. 21 -samavAyAMgasUtrane gujarAtI anuvAda samApta | zarata zrI samavAyAMga sUtra pa06 Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstraprazasti zAstraprazasti gujarAtI anuvAda 1 saurASTra dezamAM maja nadIne kinAre jainasaMghathI vibhUSita ati ramaNIya khAkhI jALIyA" nAmanuM gAma che. 2 A gAmamAM bAMTavIyA kuLamAM utpanna sutrApaka tathA suvratI "giradharabhAI nAmanA bAMTavIyA zeTha rahe che. temanA suputra "amIcaMdabhAI" jeo parama zAMta svabhAva che suzrAvaka che. 3 te amIcaMdabhAInA patnI parama pavitra pativratya vratane dhAraNa karanAra puNya. zALI ane dharmoddhAra kAryane vahana karavAmAM ja pitAnuM kalyANa mAnanAra vrajakuMvara" nAmanA che 4 temane "vinayacaMdrabhAI" "caMdrakAMtabhAI" tathA "ramezacaMdrabhAI" nAmanA traNa putro che tathA paramazuzIlA dhArmika bhAvathI yukta vairAgyanI "IndumatIbahena" nAmanI zAMtasvabhAvavALI putrI che. 5 vinayacaMdrabhAInI dhIrajakuMvara nAmanI dharmapatnI che jeone rAjendra ane jayeza nAmanA be putrI che. ane jaya nAmanI eka suputrI che. vinaya dayA AdaguNothI yukta ane dharmAcaraNamAM parAyaNa hemalatA' nAmanI caMdrakAMtabhAInA patnI hatA ke jeNe kAladharma pAmIne svargavAsa karyo che. 7 te svargIya "hemalatAnA' tathA hemalatAbahenanA putranA smaraNArthe samavAyAMga sUtranI zAstra marmane vizada rIte prakAza karanArI "bhAvadhinI" nAmanI TIkA pUjyazrI ghAsIlAla mahArAje banAvI che. zrI samavAyAMga sUtra 507