________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अनुग
अनुलोम
अनुग, (गत)-वि० [सं०] १ अनुगत, अनुगामी । २ अनुयायी। अनुभवी-वि० [सं०] व्यावहारिक या प्रत्यक्ष ज्ञान वाला,
३ ग्राज्ञाकारी। ४ साथी, सहचर । ५ पिछलग्गु । ६ अनुकूल, | तजरबेदार, भुक्त-भोगी। माफिक । --पु० १ नौकर, अनुचर। २ दास, सेवक । अनुभाव-पु० [सं०] १ महिमा, बड़ाई । २ चमक-दमक । ३ शिष्य।
३ अधिकार । ४ प्रभाव । ५ काव्य-रस के चार अंगों में अनुग्या, (ग्गिया)-स्त्री० [सं० अनुज्ञा] प्राज्ञा, आदेश ।
से एक । ६ निश्चय । अनुग्रह-पु० [सं०] १ दया, कृपा । २ प्रसन्नता । ३ अनिष्ट- अनुभूत-वि० [सं०] १ अनुभव किया हुआ । २ परीक्षित । निवारण । ४ करुणा।
३ भोगा हुआ।
अनुभूति-स्त्री० [सं०] प्रत्यक्ष अनुभव, परिज्ञान, बोध । अनुचर-पु० [सं०] १ नौकर, सेवक, दास । २ अनुयायी, ___ अनुगामी । ३ साथी । ४ पिछलग्गु ।
अनुमत, अनुमति-स्त्री० [सं० अनुमतम्, अनुमतिः] १ इजाजत । अनुचित-वि० [सं०] १ जो उचित न हो, गैरवाजिब । २ बुरा,
२ स्वीकृति । ३ सहमति । ४ सम्मति । ५ चतुर्दशी अयोग्य । ३ नीति विरुद्ध । ४ अयुक्त । ५ असाधारण ।
। के योग की पूर्णिमा।
अनुमरण-पु० [सं०] १ सहमरण । २ सती होना, पीछे मरना। अनुज, (ज्ज)-पु० [सं०] (स्त्री० अनुजा) छोटा भाई। -वि० १ छोटा । २ पीछे जन्मा। ३ पिछला।।
अनुमान-पु० [सं० अनुमान] १ अटकल, अंदाजा । २ कल्पना ।
३ न्याय शास्त्र के चार प्रमाणों में से एक । -वि० समान, अनुजीवी-वि० [सं०] १ पराधीन, पराश्रित । २ परावलम्बी।
__ तुल्य, बराबर । -क्रि०वि० अनुसार । ३ आश्रित । --पु० दाम, नौकर ।
| अनुमित, (मिति)-देखो 'अनुमति'। अनुताप-पु० [सं०] १ ताप, तपन । २ दाह, जलन । ३ दुःख,
अनुमोदक-वि० [सं०] समर्थक, अनुमोदनकर्ता । रंज। ४ पश्चाताप । ५ अफसोस, खेद ।
अनुमोदन-पु० [सं०] १ समर्थन, सहमति । २ स्वीकृति । अनुद्यमी-वि० [सं०] १ जो थम न करे, पालसी । २ उद्यम ३ प्रसन्नता का प्रकाशन । रहित, बेकार, ठाला।
अनुमोदित वि० [सं०] १ समथित । २ स्वीकृत । अनुद्र त -पु० [सं०] संगीत में ताल का एक भेद ।
अनुयायी -वि० [मं०] १ अनुगामी । २ अनुकरण करने वाला। अनुधावण, (न)--J० [सं०] १ अनुगमन । २ अनुसरगा। ३ पीछे चलने वाला। -पु० १ नौकर, सेवक । २ शिष्य । ३ अनुसंधान । ४ पीछा ।
अनुयोग-पु० [सं०] १ योग, जोड़। २ प्रश्न । ३ खोज, शोध । अनुनय-पु० [सं०] १ विनय, प्रार्थना । २ विनम्र कथन । ४ परीक्षा । ५भर्त्सना । ६ याचना । ७ प्रयास । ८ चितन । ३ गान्त्वना ।
अनुयोजन-पु० [सं०] १ प्रश्न, जिज्ञासा । २ शोध, खोज । अनुनासिक-वि० [सं०] नासिका की सहायता से उच्चारित | अनरंजण (न)-प० [सं०] १ मनोरंजन । २ अनराग. प्रीति । होने वाले वर्ण।
अनुरक्त, (रत, रति)-वि० [सं०] १ आसक्त, लीन, रत । अनुप, (पम)-वि० [सं०] १ अद्वितीय, बेजोड़ । २ अतुल्य ।
। २ अनुराग युक्त। ३ अनोखा, अद्भुत ।
अनुराग, (ग्य)-पु० [सं०] १ प्रेम, प्यार, मोह । २ आसक्ति । अनुपयुक्त-वि० [सं०] १ जो उपयुक्त न हो । २ अयोग्य ।
___३ भक्ति । ४ संगोग, रति । ५ प्रशंसा । ६ ललाई । ३ असंगत, अनुचित ।
| अनुरागी-वि० [सं०] १ अनुराग करने वाला, प्रेमी । २ आसक्त, अनुपात-पु० [सं०] १ गणित की राशिक क्रिया, गणना ।
अनुरक्त। २ मात्रा। ३ माप ।
अनुराधा-स्त्री० [सं०] २७ नक्षत्रों में से १७ वा नक्षत्र । अनुपातक-पु० ब्रह्महत्या के बराबर का पाप ।
अनुरूप-वि० [सं०] १ सदृश, समान । २ एक जैसा । ३ उपयुक्त। अनुपादक-पु० [सं०] अाकाश से भी सूक्ष्म एक तत्व । (तंत्र) ४ अनुकूल। अनुप्रास-पु० [सं०] एक प्रकार का शब्दालंकार ।
अनुरूपक-पु० [सं०] प्रतिमूर्ति, प्रतिबिंब । अनुबंध-पु० [सं०] १ बंधन, लगाव । २ इत्संज्ञक वर्ण। अनुरूपता-स्त्री० [सं०] १ समानता, सादृश्य । २ अनुकूलता ।
३ मिलसिला, प्रारंभ । ४ क्रम । ५ बंधान । ६ टेका। अनुरोध-पु० [सं० अनुरोधः, अनुरोधम्] १ विनय, प्रार्थना । ७ इरादा, उद्देश्य ।
। २ अाग्रह । ३ प्रेरणा । ४ उतेजना। ५ बाधा, रुकावट । अनुभय, (भाव)-वि० [सं० अनुभव] १ साक्षात् करने पर ६ दवाव । ७ अनुवर्तन ।।
प्राप्त हुना ज्ञान । ३ व्यावहारिक ज्ञान । ३ समझ। | अनुलोम-वि० [सं०] १ केश सहित । २ क्रमानुसार । ४ गंवेदन।
३ अनुकुल । ४ संकर। ५ अविलोम, सीधा । ६ नियमित ।
For Private And Personal Use Only