________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अनिबंध
अनुक्रमी
अनिबंध, (धी, धौ), अनिमंध, धी धौ)-देखो 'अनमंध'। । अनीत, (नीति)-स्त्री० [सं० अनीति] १ अन्याय, बेइन्माफ । अनिमिख-देखो 'अनमिख' ।
२ अत्याचार । ३ अव्यवस्था, अन्धेर । अनिमित, (त)-वि० [सं० अ-निमित्त] १ बिना निमित्त का, हेतु अनीतौ-वि० (स्त्री० अनीती) १ अन्यायी। २ आततायी । __ रहित । २ अकारण।
३ दुराचारी। ४ दुष्ट । ५ चंचल । अनिमिस, (मेख)-देखो 'अनमिख' ।
अनीप-देखो 'अनिप'। अनियत-वि० [सं०] १ अनिश्चित । २ अस्थिर । ३ अनित्य । अनीम-वि० [सं० अनम्र] १ न झुकने वाला। २ वीर । अनियाई, (यायी)-देखो 'अन्यायी' ।
अनीयाव-देखो 'अन्याय'। अनियाऊ, (याव)-देखो 'अन्याय'।
अनीळबाजी, (वाजी)-पु० जिसके घोड़े श्वेत हों, अर्जुन । अनिरणय-पु० [सं० अनिर्णय] १ निर्णय का अभाव । अनीस-वि० [सं० अनीश] १ सर्वश्रेष्ठ, सर्वोपरि। २ जो किसी २ दुविधा । ३ संशय, संदेह।
का स्वामी न हो। ३ लावारिस, अनाथ ।-पु० १ विष्णु । अनिरत, (रित)-पु० [सं० अनृतम्] झूठ, असत्य ।
२ जीव । ३ माया । ४ सेनापति । अनिरुद्ध, (रुध, रुध्ध)-पु० [सं० अनिरुद्धः] श्रीकृष्ण का पौत्र | अनीस्वर-वि० [सं० अनीश्वर] १ असंयत । २ अयोग्य ।
व उषा का पति । -वि० जो अवरुद्ध न हो। -पिता ३ नास्तिक । ४ जो ईश्वर संबंधी नहीं हो। __कामदेव, मदन, प्रद्युम्न ।
अनीह-वि० [सं०] १ निःस्पृह, निरपेक्ष । २ अनिच्छुक । अनिळ-स्त्री० [सं० अनिल] वायु, पवन, हवा । -कुमार-पु० ३ निर्लोभी ४ निष्काम । ५ निःश्चेष्ट । ६ आलसी । भीम, हनुमान ।
६ निराश । --पु० समय, वक्त । अनिळासी-पु० [सं० अनिलाशिन] १ सर्प । २ एक व्रत विशेष। अनीहा-स्त्री० [सं०] अनिच्छा ।
३ केवल वायु के आधार पर रहने वाला प्राणी। अनुद्यमी-देखो 'अन्युद्धमी' । अनिवारित-वि० [सं०] जिसका निवारण न हो सके । अनु-अव्य० [सं०] १ शब्दों के आगे लगने वाला उपसर्ग । अनिस-क्रि०वि० [सं० अनिश] निरन्तर, लगातार । २ हां, ठीक । ३ अब । ४ आगे। ५ पीछे, पश्चात् । __-वि० निशा रहित ।
६ साथ, पास-पास । ७ अोर, तरफ । ८ एक के बाद एक, अनिसचित-वि० [सं० अनिश्चित] १ जिसका निश्चय न हो। क्रमश: --कंपा-स्त्री० दया, कृपा, अनुग्रह । सहानुभूति । २ अनियत। ३ अनिदिष्ट ।
करुणा । -कथरण (न)-पु० बाद का कथन । वार्तालाप । अनिस्ट-वि० सं० अनिष्ट] जो इष्ट न हो, अवांछित । अनुकूल कथन । पुनरुक्ति कथन । -करण-पु० नकल ।
-पु० १ अमंगल, अहित । २ बुराई । ३ विनाश, हानि । प्रतिरूपकरण । देखा-देखी कार्य। -करणीय-वि० अनु----कर, कार, कारी-वि० अहितकर । अमंगलकारी। करण करने योग्य । -करता-वि० नकल करने वाला। हानिकारक ।
--कार-वि० समान, तुल्य, सदृश, बराबर। --गमन-पु० अनिस्ठुर-वि० [सं० अनिष्ठुर] दयावान, सरलचित्त ।
अनुसरण । समान आचरण । सहगमन । स्त्री का अनिस्ठा-स्त्री० [सं० अ+ निष्ठा] १ अश्रद्धा, अविश्वास । मती होना । २ विराग । ३ अप्रतिष्ठा । -वि० अवांछित ।
अनुकूळ-वि० [सं० अनुकूल] १ मुग्राफिक, मनोज्ञ । २ पक्ष में, प्रनिहद-देखो 'अनाहत' ।
तरफदार । ३ प्रसन्न, खुश। ४ सदय, दोस्त। ५ समर्थनीय । अनींद-देखो 'अनिंद'।
६ विश्वत । ७ हितकर । -पु. विवाहिता स्त्री में ही अनौंद्र-देखो 'अनिंद्रा'।
अनुरक्त नायक । -ता-स्त्री० पक्षपात । सहायता । अनी-१ देखो 'परिण' । २ देखो 'इण' । देखो 'अनि'।
प्रसन्नता । हित होने की दशा। अनीक-पु० [सं०अनीक: अनीकम्] १ सैन्य-समूह । २ युद्ध ।।
अनुकूला-स्त्री० एक प्रकार का छंद । ३ योद्धा, ४ साथी । सुभट । ५ भागीदार । ---वि० जो | ठीक न हो। बुरा।
अनुकोस-पु० [सं० अनुक्रोश ] कृपा, दया, अनुग्रह । अनीकनी-स्त्री० [सं० अनीकिनी] १ सेना, फौज। अनुक्रम-पु० [सं०] १ क्रम, सिलसिला । २ यथाक्रम, तरतीय । २ अक्षोहिणी सेना का दशांण।
३ परिपाटी। ४ विषय सूची। अनोच-वि० [सं०] १ उत्तम, श्रेष्ठ । २ ऊंचा, उच्च । अनुक्रमणिका, (गीका)-स्त्री० [सं०] १ विषय मुची । २ गुची, ३ जो तुलना में कम न हो।
फहरिस्त, तालिका। अनीठ-देखो 'अनिम्ट' ।
| अनुक्रमि-क्रि० वि० अनुक्रम से, कमणः ।
For Private And Personal Use Only