________________
હિંદુસ્તાનના પ્રાચીન ઇતિહાસ અતિ પ્રાચીન સમયથી થાણેશ્વરની આસપાસ આવેલા પ્રદેશ પવિત્ર મનાયા છે. તે ‘કુરૂભૂમિ’ને નામે જાણીતા છે . અને પૌરાણિક
વીરેશની યુદ્ધભૂમિ તરીકે પ્રખ્યાત છે. છઠ્ઠા સૈકાના પાલાઅર્ધ ભાગમાં થાળેશ્વરનાપ્રભાકરવર્ધન નામના રાજા તેના પડેાશી રાજ્યે જોડેના સફળ વિગ્રહેાથી સારી પેઠે આગળ પડતા થયેલા હતા. એ પડેાશી રાજ્યામાં માલવા, વાયવ્ય પંજાબમાં આવેલી હુન વસાહતા અને ગૂર્જરાના સમાવેશ થતા હતા. એ ગૂર્જરા ઘણું કરીને રજપૂતાનાના હતા, પણ હાલના પંજાબના ગૂજરાત તથા ગૂજરાંવાલા જિલ્લાના પ્રદેશમાં ગૂર્જર રાજ્યના ગૂર્જરા પણ તે હોય એ સંભવિત છે. અંતે નિઃસંદેહ વાત છે કે તેની મા ગુપ્તવંશની કુંવરી હતી એ કારણે તેની મહત્વાકાંક્ષા ઉત્તેજાઈ હતી એટલું નહિ, પણ તેને સફળ કરવામાં પણ તે સહાયભૂત થઈ હતી.
૯૦
થાણેશ્વરના રાજા પ્રભાકરવર્ષન
ઇ.સ. ૬૦૪ની સાલમાં આ ઉત્સાહભર્યા રાજાએ પુખ્ત વયમાં પ્રવેશતા તેના રાજ્યવર્ધન નામના મેાટા કુંવરને એક મેાટી સેના સાથે વાયવ્ય મેાખરા પર આવેલી હુન વસાહતા પર હુમલા કરવા મેકલ્યા. યુવરાજથી ચાર વર્ષે નાના તેને માનીતા કુંવર હર્ષ તેના મેટા ભાઈના ગયા પછી ઘણે સમયે ઘેાડેસવાર લશ્કર સાથે તેની પાછળ ગયા. માટા ભાઈ દુશ્મનની શેાધમાં પર્વત પ્રદેશમાં ઘૂસ્યા એટલે નાના કુંવર એ પર્વતેાની તળેટીમાં આવેલાં જંગલામાં પુષ્કળ થતાં વિવિધ મૃગયાનાં પ્રાણીઓના શિકારની મજા માણતા રસળતા રહ્યો. આમ મેાજમામાં મશગુલ હતા તેવામાં પંદર વર્ષના યુવાન હર્ષને ખબર મળી કે તેને પિતા સખત તાવની બીમારીથી ગંભીર માંદગીનેબિછાને પડયો છે. આથી બનતી ત્વરાએ એ પાટનગર તરફ કર્યાં, પણ ત્યાં આવતાં તેને જણાયું કે તેના પિતાની સ્થિતિ ગંભીર હતી અને
હુને સાથેને તેને વિગ્રહ
ઇ. સ. ૬૦૫ રાજ્યવર્ધન
