________________
હિંદુસ્તાનના પ્રાચીન ઇતિહાસ
સાધનની ત્રુટિ
સૌથી વધારે અગત્યના રવિવાઁ હતા. તે ઈ.સ. ૧૨૬૬–૭માં જન્મ્યા હતા, ૧૨૯૯માં તેણે પાંડવ અને ચાલ બંને પર જય મેળવ્યા હતા અને ૧૩૧૨માં વિલાનમાં તેને રાજ્યાભિષેક થયા હતા. ચૌદમા સૈકાના પહેલા ચેાથા ભાગમાં તે દક્ષિણ હિંદમાં સૌથી આગળ પડતા રાજા જણાય છે. મલેક કારના વ્યવસ્થિત સામના કરવાની વ્યવસ્થા કરવામાં તેણે બહુ આગળ પડતા ભાગ લીધેા હતો. કલિકટના ઝામેરિનાને ઇતિહાસ આ પુસ્તકની મર્યાદાની બહાર રહી જાય છે. કેરલના પાછળના રાજા અને સરદારાના શિલાલેખાની યાદી પ્રેા. કિલ્હાન તૈયાર કરી છે, પણ તેણે રાજાઓની વંશાવળી કરવાના યત્ન કર્યાં નથી. એ લેખા મેટે ભાગે પી. સુંદરમ્ પીલાઈ એ એકઠા કર્યાં છે તે જ છે. વિભાગ ત્રીજો ચૌલ રાજ્ય
૨૩૪
પ્રણાલી અનુસાર ચેાલ દેશ અથવા ચેોલમંડલમની ઉત્તર મર્યાદા પેન્નર નદી અને દક્ષિણ મર્યાદા દક્ષિણ વેલ્લારૂં નદી બાંધતી હતી. ખીજા શબ્દોમાં કહીએ તે તે પૂર્વકનારે નેલારથી પુદુકાટ્ટાઇ સુધી તે વિસ્તરતા હતા અને ત્યાં પાંડવ દેશને જઇ અડતા હતા. પશ્ચિમે તે ફૂગની સરહદ સુધી પહાંચતા હતા. આ પ્રમાણે વર્ણવેલી મર્યાદામાં મદ્રાસ તથા બીજા કેટલાક બ્રિટિશ જીલ્લા તેમજ મહીસૂરના મેટા ભાગના સમાવેશ થઇ જતા હતા. આપણને ચોક્કસ ખબર છે ત્યાં સુધી સૌથી પ્રાચીન ઐતિહાસિક પાટનગર રૈયર અથવા જા નું ત્રિચિનાપાલી હતું. જેના સ્થાનની ખબર નથી એવું ઉત્તર મનાલુર નામનું ગામ ઐતિહાસિક યુગ પૂર્વનું ચાલ દેશનું પાટનગર કહેવાય છે.
ચોલ રાજ્યની પ્રણાલીગત મર્યાદા
પ્રણાલી અનુસાર અમુક રાજ્યેાની મર્યાદા આપણને પ્રાપ્ત થઈ હાય તે ઉપરથી તે મર્યાદાઓ હમેશાં ચાલ રાજ્યના મેાખરાને
