________________
પૂરવણી
૨૭
થઇ રહ્યા છતાં પણ બીજા માંડલિક રાજાએ કરતાં તેમનાં સ્થાન અને સત્તા વધારે મહત્ત્વનાં ગણાતાં રહ્યાં. વિજયી સમુદ્રગુપ્ત, તેમને જીત્યા ખરા, પણ તેમને તદ્દન ઉખેડી નાખી તેમનાં મુલકને પેાતાના મુલકમાં ભેળવી ન દેતાં, તેમને તેમના જૂના મુલકમાં કાયમ રાખ્યા. પેાતાનું આધિપત્ય સ્વીકારતા માંડલિકો તરીકે આ સમય પછીની ગુપ્તવંશની આખી કારકીર્દિમાં એ જૂના સત્તાધીશ વાકાટકો બહુ આગળપડતું અને અગત્યનું સ્થાન ભાગવતા રહે છે, છતાં એ સમયથી સ્વતંત્ર અને સ્વાધીન સામ્રાજ્યસત્તા ભાગવતું વાકટક કુળ તા પૂરૂં જ થયું ગણી શકાય. આ કારણે જ પુરાણા રૂદ્રદેવના મરણ વખતે લગભગ સે। વર્ષ સુધી આયુવર્તમાં સમ્રાટ્સત્તા ભોગવતા વાકાટક વંશની વંશાવળી સંકેલી લે છે, અને પુરાણેાની પ્રથાને અનુસરી ગુપ્તવંશના માંડલિકની સ્થિતિને પામેલા એ વંશના રાજાએનાં નામ તથા અમલના અવિધ આપવાનું બંધ કરે છે.
આશરે ઇ.સ. ૨૩૮ થી ઇ.સ. ૨૪૩ ના અરસામાં સાતવાહનાને તથા આશરે ઇ.સ. ૨૪૩ કે ૨૪૭માં તેમના સમકાલીન મુડ-તુખાર એટલેકે કુશાનાને અમલના અહેવાલ બંધ કરી પુરાણા વિંધ્યક પ્રદેશમાં વિધ્યશક્તિના ઉદયની વાત શરૂ કરે છે, આ હકીકત જોતાં વિંધ્યશક્તિના ઉદયના સમય આશરે ઈ.સ. ૨૪૮ના લેખી શકાય. ત્યાર બાદ પુરાણે। તથા શિલાલેખ અને સિક્કાઓના પુરાવાના ઉપયાગ કરતાં વિધ્યશક્તિએ સ્થાપેલા એ નવા વાકાટકવંશની વંશાવળી નીચે મુજબ ઊભી કરી શકાય છે:
=
૧ વિધ્યશક્તિ
૨ પ્રવેસેન ૧ લા ૩ રૂદ્રસેન ૧ લા
આ વખતે સ્વતંત્ર અને સ્વાધીન સત્તા ભાગવતા વાકાટકવંશના અંત
આવ્યેા. હવે પછીના રાજા ગુપ્તવંશના ખંડિયા હતા.
૪ પૃથિવીસેન ૧ લેા
ઈ.સ. ૨૪૮ થી ૨૮૪
ઈ.સ ૨૮૪ થી ૩૪૪ ઈસ. ૩૪૪ થી ૩૪૮
ઈ.સ. ૩૪૮ થી ૩૭૫
