________________
૨૯૮
હિંદુસ્તાનનો પ્રાચીન ઇતિહાસ ૫ રૂદ્રસેન ૨ જે . ઈસ. ૩૭૫ થી ૩૯૫ ૬ પ્રભાવતી ગુપ્ત પાલક તરીકે. દિવાકરસેનના પાલક તરીકે ઈ.સ. ૩૫ થી ૪૦૫ દામોદરસેન-પ્રવરસેન ૨ જાના પાલક તરીકે
ઈ.સ. ૪૦૫ થી ૧૫ ૭ દામોદરસેન-પ્રવરસેન ૨ જે ઉમરલાયક થતાં.
.. ઈ સ. ૪૧૫ થી ૪૩૫ ૮ નરેન્દ્રસેન આઠ વર્ષની વયે
. ગાદીએ આવ્યો.
.સ. ૪૩૫ થી ૪૭૦ ૯ પૃથિવીસેન ૨ જે
ઈ.સ. ૪૭૦ થી ૪૮૫ ૧૦ દેવસેન (ગાદીત્યાગ કર્યો.) ઈ.સ. ૪૮૫ થી ૪૯૦ ૧૧ હરિસેન
ઈસ. ૪૯૦ થી પ૦. આમ વાકાટકવંશની કારકીર્દિના ત્રણ ભાગ પડે એમ છે. પહેલોઃ સામ્રાજ્ય ભોગવતા વાકાટકો ઈસ. ૨૪૮ થી ૩૪૮ સુધી. બીઃ ગુપ્તવંશ દરમિયાન તેમને માંડલિક થઈ રહેલા વાકાટકે ઈ.સ.
૩૪૮ થી ૪૭૫ સુધી. ત્રીજો ગુણોની પછી થએલા વાકાટક નરેન્દ્રસેનથી હરિસેનના અમલ સુધીનો.
વાકાટકોએ કરેલી કાર્યસિદ્ધિ ગંગા તથા યમુનાની ખીણના પવિત્ર પ્રદેશમાંથી ભારશિવોએ પરધર્મી પરદેશીઓને હાંકી કાઢ્યા હતા અને તેમ કરી હિંદની એ બે પવિત્ર નદીઓને પરદેશીઓના અધિકારમાંથી છોડાવી હતી એ વાત ખરી; પણ પરદેશી કુશાનોને હિંદની બહાર હાંકી કાઢવાનો યશ તે શુરવીર પ્રવરસેન પહેલાને ભાગી જાય છે. એ પ્રવરસેન વિંધ્યશક્તિ જેવા મહાન યુદ્ધવીરને પુત્ર હતો એટલું જ નહિ, પણ જાતે પણ એક માટે યુદ્ધવીર હતા. તેના સમયમાં કુશારાજા માત્ર કાબુલને જ રાજા થઈ ગયો. હિંદમાંથી તેને પગ નીકળી ગયો. ઈ.સ. ૨૪૦-૪૫ સુધીમાં તેને ગંગા તથા યમુનાની અંતર વેદિના પ્રદેશમાંથી નીકળી જવાની ફરજ
