________________
૨૬
વિદિશા
શેષ (ઈ. સ. પૂર્વે ૧૧૦ થી ૯૦) ભેાગી (ઈ. સ. પૂર્વે ૯૦ થી ૮૦) રામચંદ્ર (ઈ. સ. પૂર્વે ૮૦ થી ૫૦)
હિંદુસ્તાનના પ્રાચીન ઇતિહાસ
નાગેાની વંશાવળી
સિક્કા મળ્યા છે.
સિક્કા નથી મળ્યા.
ઘણા સિક્કા મળ્યા છે. તેથી જ તેને અમલ લાંબે હશે એવી ધારણા. સિક્કા નથી મળ્યા. સિક્કા નથી મળ્યા.
ધર્મવર્મા (ઈ. સ. પૂર્વે ૫૦ થી ૪૦) વંગાર (ઈ. સ. પૂર્વે ૪૦ થી ૩૧)
આ શુંગવંરાના અંત પહેલાના નાગ રાજાઓની યાદી કહી શકાય. મથુરામાં રાજ્ય કરતા શુંગવંશના સુબાઓને ત્યાંથી કાઢવામાં આ પહેલાના નાગરાજાઓએ ભાગ ભજવ્યા હાય એ બનવાજોગ છે; જોકે એ. રાજાએ મથુરામાં રાજ્ય કર્યું હશે કે કેમ તે આપણે તેમના સિક્કા મથુરામાંથી મળી આવ્યા છે તે ઉપરથી કહી શકીએ નહિ; કારણકે મથુરાં તે મેટું શહેર હતું અને તેની પડેશમાં આવેલાં પદ્માવતી, વિદિશા, અહિચ્છત્ર વગેરે શહેરાના સિક્કા ત્યાં આવતા હતા. ગમે તેમ હાય પણ વિદિશા તથા મથુરાં વચ્ચે ઘણા જૂના સમયથી સંબંધ ચાલુ હાવાનું જણાય છે.
99 99
39
ઈ.સ. પૂર્વે ૩૧ પછીના નાગવંશના રાજાઓની યથા સમય યાદી નીચે મુજબ થાયઃ— (૭)આશરે ઇ.સ. પૂર્વે ૨૦ થી૧૦ સુધી-ભૂતનંદે સિક્કા મળ્યા નથી. (4) ૧૦થી ૨૫ સુધી-શિશુનંદિ ધણા સિક્કા મળ્યા છે. (૯) આશરે ઇ.સ. ૨૫ થી ઇ.સ. ૩૦-યશાનદ સિક્કા મળ્યા નથી. ઉપર આપેલી અને યાદીએમાં આવેલા નવે રાજાઓને એકએક જોડેના સંબંધ આપણે જાણીએ છીએ. ભૂતનંદના સમયથી આ નાગરાજાએ પદ્માવતીમાં રાજ્ય કરતા હશે. યશે દિ પછીના રાજાઓનાં નામ પુરાણા આપતાં નથી. શિવનદિ, જેનું નામ યક્ષમણિભદ્રની પ્રતિમા સ્થાપનના લેખમાં છે. તે આશરે ઇ. સ. ૫૦માં થયા હશે અને પુરાણામાં જેનાં નામના નિર્દેશ નથી, તે પૈકાના હશે. ઇ. સ. ૮૦ના અરસાથી ઈ. સ. ૧૫૦ સુધીના ગાળામાં ઉત્તર હિંદમાં કુશાનાની સત્તાની સ્થાપના
