________________
પૂરવણી
આશરે ઈ.સ. ૨૧૦થી ૨૪૫ (૩) હયનાગ સિક્કાઓ મળે છે.
""
22
,,
,,
,,
29
39
૨૪૫ થી ૨૫૦ (૪) ત્રયનાગ
૨૫૦ થી ૨૬૦ (૫) અહિંનનાગ
૨૬૦ થી ૯૦ (૬) ચરજનાગ
૨૩
૩૦ કે તેથી વધારે વર્ષ રાજ્ય કર્યું હશે.
રાજ્યને અમલ
૭કે તેથી વધારે વર્ષે.
૩૦ કે તેથી વ
ધારે વર્ષે રાજ્ય કર્યું.
૨૯૦ થી ૩૧૫ (૭) ભવનાગ લેખા મળે છે.
""
આ વંશાવળી પુરાણા જોડે બરાબર સંમત થાય છે, કારણકે નવનાગવંશની સાત પેઢીએ થઇ એમ તે નોંધે છે.
કુશાનાએ લગભગ ૧૦૦ વર્ષ સુધી ઉત્તર હિંદમાં રાજ્ય કર્યું. તેમનું પ્રાબલ્ય હતું તે અરસામાં નાગરાજાઓએ મધ્ય હિંદના જંગલ પ્રદેશાને આશ્રય લીધેા હતેા. કુશાનરાજા વાસુદેવના અમલના અંત ભાગમાં હ।સંગાબાદ અને જબલપુરનાં જંગલોમાંથી નીકળી, ‘નવનાગ’ એવા ખાસ નામથી પુરાણામાં ઉલ્લેખાતા, ભારશિવ નાગરાજાએ બાગેલખંડમાં થઇ ગંગા કિનારે પહોંચે છે. વળી વિષ્ણુપુરાણમાં લખેલું છે કે નવના: પદ્માવત્યાં. ઢાંતિપુર્થાં મથુરાયામ્. બીજાં પુરાણામાં ‘કાંતિપુરી'નું નામ લેવામાં આવતું નથી. બીજાં પુરાણાના કર્તાએને નહિ મળેલાં એવાં ઇતિહાસ સાધન વિષ્ણુપુરાણકારને મળેલાં હાવાથી નવનાગાનાં પાટનગર અનુક્રમે પદ્માવતી, કાંતિપુરી અને મથુરાં થયાં એવી તે નોંધ કરે છે. આપણને જાણીતી હકીકતાથી એ નોંધ ખરી જણાય છે.
શેષથી મંગાર સુધીના સૌથી પહેલાના નાગરાજા ‘વૈદેિશનાગ' કહેવાય છે. તે વિદિશા કે મથુરામાં રાજ્ય કરતા હતા. ભૂતીથી માંડી શિવનંદના અમલ સુધી અથવા તેથી પણ ૫૦ વર્ષ આગળ
