________________
દક્ષિ ણુ નાં રાં જ્ય
૫૩
સાત મંદિર આગળનું નટ મંદિર રાજસિંહના નામથી પણ એળખાતા નૃસિંહવમાં બીજાએ સાતમા સૈકાના અંત ભાગમાં બંધાવેલાં છે.
ઇ.સ. ૬૫૫માં કે તે અરસામાં પુલકેશીના પુત્ર વિક્રમાદિત્ય પહેલા નામના ચાલુકયે, પોતાના કુટુંબનું ગએલું ગારવ પાછું મેળવ્યું અને પલ્લવેાની ગાદીએ આવેલા પરમેશ્વરવાઁ પાસેથી પેાતાના પિતાને મુલક પાછા મેળવ્યેા. આ વિગ્રહ દરમિયાન પલ્લવાનું પાટનગર કાંચી, ચાલુક્યાએ
પરમેશ્વરવાઁ
લીધું અને કેટલાક સમય પોતાને કબજે રાખ્યું. બીજા હાથ પર પેવ્લ્લનુર આગળ જીત મેળવવાના પલ્લવાએ દાવા કર્યાં.
નંદીવમાં
ત્યારપછીના રાજાઓના અમલ દરમિયાન આ બારે માસને ઝગડેા ચાલુ જ રહ્યો. આશરે ઇ.સ. ૭૪૦ના અરસામાં ચાલુકય વિક્રમાદિત્ય ખીજાએ ફરીથી કાંચી કબજે કર્યુ અને પલ્લવરાજા નંદીવર્માને એવી તે સખત હાર આપી કે તે બનાવને પલ્લવાની સરસાઈના અંતની શરૂઆત તરીકે ગણી શકાય. પરમેશ્વરવમાં બીજાની પછી આશરે ઈ.સ. ૭૨૦માં ગાદીએ આવેલા નદીવમાં તે રાજાને દૂરના સગા હતા અને રાજા સિંહવિષ્ણુના એક ભાઇના વંશજ હતા. આનુપૂર્વીમાં થયેલા આ ફેરફાર પ્રજાની પસંદગીનું પરિણામ હતું એમ કહેવાય છે. કાંજીવરમ અથવા કાંચીમાં વૈકુંઠ પેમલ મંદિરમાં હજી પણ ભાંગીતૂટી અવસ્થામાં મળી આવતાં વિચિત્ર તથા અધુરા લેખાવાળી સ્થાપત્ય કૃતિઓની શ્રેણી, એ વંશની પરંપરામાં થયેલા આ મેટા વિપ્લવકારી ફેરફારની સમકાલીન નોંધરૂપ થવા માટે નિર્માણ થઇ હોય એમ જણાય છે.
નંદીવર્ષોંએ આશરે ૬૨ વર્ષે રાજ્ય કર્યું. એની પછી કેટલાય રાજા આવી ગયા. તે સામાં છેલ્લા અપરાજીત પલ્લવ હતા. શ્રી પુરંબીયના યુદ્ધમાં તેણે પાંડવ રાજા વરગુણ બીજાને હરાવ્યા, પણ નવમા સૈકાના અંત ભાગમાં આદિત્ય ચાલને હાથે તે પેાતે હાર પામ્યા. ઇ.સ. ૭૪૦માં ચાલુક્ય
અપરાજીત
