________________
૧૨૮
હિંદુસ્તાનને પ્રાચીન ઇતિહાસ આવનારાઓને સજડ હાર આપવામાં પૃથ્વીરાજ સફળ થયો, અને પરિણામે તેમને સિંધુ નદીની પેલી પાર હડી જવાની ફરજ પડી. એક વર્ષ પછી ઇ.સ. ૧૧૯રમાં તાજા ઊભા કરેલા લશ્કર સાથે આવીને સુલતાને તે જ રણભૂમિ પર પૃથ્વીરાજને હરાવ્યો. પૃથ્વીરાજની પિતાની સેના ઘણું પ્રચંડ હતી એટલું જ નહિ, પણ તેની કુમકે આવેલા સંખ્યાબંધ મિત્રરાજાઓની સેનાથી તે બહુ મેટી થઈ ગઈ હતી. બાર હજાર સારા હથિયારબંધ મુસલમાન જોડેસવારોએ કરેલા જેસભર્યા હુમલાથી ઘણા યુગે પૂર્વે ઍલેકઝાંડરે આપેલી શીખનું પુનરાવર્તન થયું અને કેળવાયેલા ઘોડેસવાર લશ્કરના હુમલા સામે ટકી રહેવાની હિંદી સિપાઈઓનાં બિનકવાયતી ટોળાની અશક્તિને પદાર્થપાઠ આપે. પૃથ્વીરાજ કેદ પકડાયે. ઠંડે લેહીએ તેને ગરદન મારવામાં આવ્યો અને તેના પાટનગર અજમેરના દુર્ભાગી રહેવાશીઓને કાતિ કતલ કરવામાં આવ્યા કે ગુલામ તરીકે પરદેશોમાં વેચવામાં આવ્યા.
ઈ.સ. ૧૧૯૩માં દિલ્હી પડવું. કનાજને તેણે છેડયું જણાતું નથી, પણ તે આ ચડી આવનારાઓના કાબૂમાં આવ્યું હશે. હિંદુધર્મના દુર્ગ
રૂપ કાશી વિજેતાઓને હાથ ગયું અને તેમને હિંદુસ્તાનની છત હવે ખાત્રી થઈ કે “બ્રાહ્મણોની ભૂમિ ઉપર
- ઈસલામને અંતિમ વિજય હવે નકકી થઈ ચૂક્યો છે. ઈ.સ. ૧૧૯૬ માં ગ્વાલિયર તાબે થયું. ૧૧૯૭ માં ગુજરાતનું પાટનગર અણહિલવાડ પડ્યું, અને ૧ર૩ માં કલંજર કબજે
બાણથી વીંધી માર્યો હતો એવી હિંદુ વાર્તા તદ્દન ખોટી છે. ઇ.સ. ૧૨૦૫-૬માં ડાભીએક નામના સ્થળે મુલાહિદા પંથના એક ધર્મઘેલા ઈસમને હાથે તેનું ખૂન થયું હતું. એના પરના છાપાની ચોક્કસ જગાની સી. જી.પી. ટે ટે મુલાકાત લીધી છે અને પંજાબના જેલમ જિલ્લાનું ધાર્મિયાક એ તે જ સ્થાન છે એમ ઠરાવ્યું છે. (જ.એ.. ૧૯૦૯ પૃ.૧૬૮૬) તરજુમો કરનારે ફેરિસ્તાને નામે ચડાવેલું “આ પ્રચંડ સેના, એકવાર હળમલી ઊઠતાં, એક મોટી ઈમારતની જેમ ડગમગી તૂટી પડી વિનાશ પામ્યું” આ શબ્દો મૂળ ફારસીમાં નથી.
