________________
ઉત્તર હિંદનાં મધ્ય યુ ગી ન રા જ્યા
૧૮૩
મરી ગયા હતા, અને તારાનાથ જેને લવસેન કહે છે તે લક્ષ્મણસેન ર જે. આ પુસ્તકમાં આગળ આપેલી વંશાવલીમાં બતાવ્યા પ્રમાણે લક્ષ્મણુસેનના ત્રણ પુત્રાના ગાદીએ આવી ગયા પછી તેગાદીએ આવ્યા હતેા એમ માનવું સયુક્તિક જણાય છે. વિશ્વરૂપસેન તથા કેશવસેન જેમનું પાટનગર ગૌડમાં હતું તેનાં તામ્રપત્રાથી આ વાતનું સમર્થન થાય છે. તે જ જગાને પેાતાનું પાટનગર તરીકે પસંદ કરનાર મહમુદની પહેલાં તેઓ ત્યાં રાજ્ય કરી ગયા હશે, એ તામ્રપત્રા પરની સાલ અનુક્રમે શાસન કાળનાં ૧૪માં અને ત્રીજાં વર્ષ છે. એટલે લક્ષ્મણુસેન ઈ.સ. ૧૧૮૨ (૧૧૯૦-૧૭) પહેલાં અને ઘણું કરીને એથી પણ બહુ પહેલાં મરી ગયા હશે. કારણ કે મેટા ભાઇએ પહેલાં રાજ્ય કર્યું હતું. લક્ષ્મસેનના પુત્રા મુસલમાનો પર જય મેળવવાના જે દાવા કરે છે તે જીત ઈ.સ. ૧૧૯૯ની મહમદની ચટાઈ પહેલાં થયેલી હોવી જોઇએ. એટલે કે તે કાશી સુધી આગળ વધી આવેલાં ઘેારી લશ્કરની સામે હશે.
બ્લોક મેન. જં. એ. એસ. બી., ભાગ ાં પુસ્તક XIIV (૧૮૭૫) પૃ. ૨૭૫; રેવર્ટીના જવાબ તે જ પુસ્તક XIV (૧૮૭૬) પૃ. ૩૨૦ અને તરજૂમે। તબાકત એપ. ડી.; મનમેાહન ચક્રવર્તી ‘સેનરાજાએ પરનું પરિશિષ્ટ’ જે. એન્ડ પ્રેા. એ. એસ. બી. પુસ્તક I, ૧૯૦૫, પૃ. ૪૫–૫૦; અને ‘સર્ટન ડિસ્પ્લેટેડ એર ડાઉટફુલ ઇવેન્ટસ, ઈન ધ હિસ્ટરી આક્ બેંગાલ, મુહામેદન પીરિયડ’ તે જ પુસ્તક IV, ૧૯૦૮ પૃ. ૧૫૧.
નદીઓ પડયાની
સાલ
ઉપલા લેખા ઉપરાંત-નરેન્દ્રનાથ વસુ જે. એ. એસ. બી. ભાગ I, પુસ્તક iXV (૧૮૯૬), પૃ. ૬-૩૮; બાબુ અક્ષય કુમાર મિત્ર, તેજ, પુસ્તકiXIX(૧૯૦૦), પૃ. ૬૧; કાલહાર્ન લક્ષ્મણુસેનને સંવત ઇન્ડી. એન્ટી. XIX (૧૮૯૦) પૃ. ૬.; અને અને સાલવારી એપિ. ઇન્ડિ., i, ૩૦૬; એવરેજ, જે. એ.
