________________
૧૪
હિંદુસ્તાનના પ્રાચીન ઇતિહાસ
ખરી છે એમાં કાંઇ શંકાનું કારણ નથી. એક બીજી યવન વસાહત પૂર્વકિનારે આવેલા કાવેરી નદીની ઉત્તર શાખાના મુખ પરના કાવીરિપાનમ અથવા પુહાર આગળ વસેલી હતી. એ શહેર તેમજ અંદર બહુ સમય પહેલાં અદશ્ય થયેલાં છે અને મેટા રેતીના ઢગ નીચે દટાયેલાં પડવાં છે. યવનેાના દારૂ, દીવા તથા કળશેાની આયાત
છે કે વિશાળ વેપારવાળું એ તૂ નું બંદર કાવેરી નદીમાં પુરાણ થવાથી તેની અગત્ય ગુમાવી બેઠું છે. આ મત તેડે ઉપર વર્ણવેલી એ અંદરના વિનાશની કથાને મેળ ખાતા નથી.
ધ તામિલ્સ એઈટીન હન્ડ્રેડ ઇયર્સ એગા' પૃ. ૧૬,૨૫,૩૬,૩૮. પુહારને પુગાર અથવા પુગાર પણ લખે છે. ‘ધ યુટિનેરીયન ટેબલ્સ' તંત્રી શેઇએ ૧૭૩૩; મેન, લાઇઝિંગ ૧૮૨૪; ચાર્લ્સ રૂએલન્સ, બ્રુસેલ્સ, ૧૮૮૪; વાકર ‘આન ધ ટેયુલાપ્યુરીન જેરિઆના' કેંબ્રિજ ૧૮૮૩; કેમ્બ્રિઝ એન્ટિકવેરિયન સાસાઈટી કોમ્યુનિકેશન્સ પુસ્તક ૪, પૃ. ૨૩૭ પ્યુરિન્જેરિયલ ટેબલ્સ એ ઈ.સ. ૨૨૬ની સાલથી શરૂ થતા ન્તના નકશાના સંગ્રહ છે એમ મનાય છે. મુરિઝમાં ઓગસ્ટસનું મંદિર હતું એનાં પ્રમાણ ઉપરનાં પુસ્તક છે. ‘મુઝેરિસ'ની પાસે નકશા પર ટેમ્પલ્સ ઓગસ્ટીના નીચાણવાળા એક મંદિરના જેવા તેવા કાચા નકશાથી તેનું સ્થાન બતાવવામાં આવેલું છે. મુઝેિરિસ તે જ કેનગેનાર એ વાત તે। હવે સારી સિદ્ધ થઈ ચુકી છે. કાવિરીપટ્ટુનમ=પુહાર=કાકંડી ઈન્ડિ xxi ૨૩૫) કમર (પેરિપ્લસ, પ્રકરણ ૬૦. ઇટિ એન્ટિ viii, ૧૪૯૭);=ખાબેારિસ [ટોલેમી પુસ્તક vii પ્રક. ૧, ૧૩, ઈન્ડિ એન્ટિ vii ૪૦ i xiii, ૩૩૨]...
પેરિપ્લસ એમ કહે છે કે આ બંદરે આવતાં વહાણ તેમાં ભરવામાં આવતાં મરી તથા ‘મેલેબેશ્રમ’ના મેટા કદ્ર તથા જથ્થાને કારણે બહુ મેટાં કદનાં હાય છે. ત્યાર બાદ ત્યાં થતા આયાત તથા નિકાસના માલની લાંબી ચાદી આપવામાં આવે છે. ‘મેલેએથ્રમ’ તે મે ક્રિન્ડલે ખાટા તરન્નુમા કર્યો છે તે મુજબ પાન નહિ પણ સીનેમેામ અને ખાસ કરીને સીનેમેક્રમ ઝાઇલેનિકમ'નાં જુદીજુદી જાતિએનાં પાન છે. (શાફ તરન્નુમેા) પેરિપ્લસ પૃ. ૮૪ઉલ્લેખો સાથે) ઈ.સ. ૨૧૫માં કરકલાએ અલેગઝાંડિયામાં કરેલી કત્લેઆમને પરિણામે તે અંદર તથા હિંદુ વચ્ચેના સીધે વેપાર માટે ભાગે અંધ પડી ગયા. (જે. આર. એ. એસ. ૧૯૦૭ પૃ. ૯૫૪.)
