________________
૯૪
હિંદુસ્તાન ને પ્રાચીન ઇતિહાસ
નાનાં નાનાં રાજ્યાને પેાતાના તાબા નીચે આણી આશ્રિત રાજ્યા
બનાવ્યાં હતાં.
સિંધુ તથા બિઆસ વચ્ચેને પંજાબને માટેા ભાગ એ યાત્રી જેને ટસેહકીઆ અથવા ચેહકા કહે છે તે પ્રદેશમાં આવી જતા હતા. જુલમગાર મિહિરગુલ પેાતાને દરબાર ભરા હતા તે સાકલ (શિયાલકાટ) પાસેનું એક નગર જેનું નામ આપવામાં આવેલું નથી તેએ પ્રદેશની રાજ્યધાની હતું. સૂર્યદેવની ભક્તિને જ્યાં બહુ પ્રચાર હતા તે મુલતાનને પ્રાંત અને તેની ઈશાને આવેલા પે-કા-ટા નામના પ્રદેશ જે ઘણુંકરીને જમુ હશે તે એ રાજ્યના તાબાના પ્રાંત હતા.
પુજાખ
સ્થિ
સિંધ શુદ્ર વર્ણના એક બૌદ્ધ રાજાના અમલ નીચે હાવા માટે તથા તે દેશ માટી સંખ્યામાં બૌદ્ધ સાધુને પોષતા હતા તે એ વાત માટે જાણીતા હતા. એ સાધુએની સંખ્યા દસ હજારની અડસટવામાં આવતી હતી. તે સાધુસંખ્યા આટલી બધી મેાટી હતી પણ સંખ્યાના પ્રમાણમાં તેમની પ્રત બહુ ઊંચી નહેાતી. એ દસ હજારમાંના મેટા ભાગના સાધુએ આળસુ, દરિદ્રી તથા ભાગવિલાસ અને વ્યભિચારમાં ગરકાવ થઈ ગયેલા હેાવાથી તિરસ્કાર પામેલા હતા. સિંધના મુખપ્રદેશ જેને યાત્રી ‘એટિએનપોચિલા' એવું નામ આપે છે તે સિંધના રાજ્યના એક પ્રાંત હતા.
ખીજાં સાધને પરથી આપણને ખબર મળે છે કે તે દિવસેામાં સિંધનું રાજ્ય સમૃદ્ઘ અને બળવાન હતું અને હાલના કરતાં વધારે વસ્તીવાળું અને ફળદ્રુપ હતું અને બલુચિસ્તાન પાટનગર અલે તેના તાબાનું રાજ્ય હતું. મીઠાના પહાડાની નજીકથી માંડી દિરયા સુધીના સિંધુની ખીણને આખા પ્રદેશ તેમાં સમાઇ જતા હતા અને હ્યુએન્સાંગ જેને ‘સિન્ટુ’ કહે છે તે હકા અથવા વાહિન્દા નામની ‘લુપ્ત નદી’થી ખાસ હિંદના
