________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
श्रङ्गमेयत्वम्
समन्त्री केन्द्रों की उस जना को कम करके ऐसा प्रभाव उत्पन्न करते हैं ।
अंगमर्द प्रशमन औषध का उपयोग -जब वेदनाधिक्य के कारण व्यग्रता एवं अनिद्रा जन्य ! कष्ट हो तो ऐसी दशा में डायरेक्ट जेनरल ऐनोडाइन्स ( प्रत्यऩ व्यापक वेदना शासक | को उपयोग में लाना चाहिए ।
अस्तु, ग्रफीन अथवा उसके सस्व मार्फीन (Morphine ) का येन-केन-प्रकारेण प्रयोग ! अत्यन्त लाभदायी सिद्ध होता है । विशेषतः मान के स्वस्भ सूचि प्रवेश ( श्रन्तः क्षेप ) करने से वेदना तत्काल शांत हो जाती है।
युरिनस कॉलिक अर्थात् वृक्क वेदना में वेलाडोना को बड़ी मात्रा में उपयोग में लाने से बहुत लाभ होता है । किन्तु जब यह अभीष्ट हो कि वेदना तत्क्षण शान्त होजाय तो उक्र अवस्था में ( General anesthetic ) व्यापक श्रवसादक श्रीषध उपयोग में लाना चाहिए । यथा प्रसवकाल व यकृत वेदना तथा वृक वेदना प्रभृति में फेनेजन जेसीमियम और ब्यूटिल कोरल प्रभूति वात वेदनाओं में अधिक लाभ दायी होते हैं ।
श्रङ्गमेजयत्वम् angamejayatvam-सं० क्ली० श्रङ्गकम्पन, देहकम्प, शरीर का काँपना । (Shivering)
अङ्गरक; anga-raktah - सं० पु० ( Mon key face tree ) कम्पिल्ल, कमीला | कमला गुंडि - बं० श्रम० |
स्त्री०
श्रृङ्गरक्षिणी anga-rakshini - सं० श्रृङ्गश्राणु । साँजोया चं० । वै० श० । अङ्गरा anghará युo Hibiscus Rosasinensis, Linn. ( Flowers of - ) गुडहल, जपापुष्प-सं० । उड़उल-हिं० । अङ्गरागः anga-rágah - सं० पु० अङ्गलेपन द्रव्य । यथा--- कुङ्कुमादि अनुलेपन द्रव्य, लेप, गात्र रञ्जन द्रव्य | (Scented cosmetic application of perfumed unguents to the body, Fragrant unguent, Liniment.) मालिश - अ० ।
६६
'अविकले
( २ ) ( Aet. of anointing ) अनुलैप
करना ।
श्रङ्गराए - हिन्दी angharáe-hindi- श्र०, वां० फा०] प्रदउल, गुदद्दल, जवा, जासून हिं० । जासून, गुदेल, कुदल-इ० । जपा- पुष्पम् सं० Hibiscus rosa-sinensis, Linn. ( Flowers of - ) - स० [फा० ई० । अङ्गरापान angará pána-हिं० ताम्बूल भेद ( A sort of betel ) श्रृङ्गरुहम् anga-rnham सं०ली० (Hair) रोम, बाल, लोम ।
श्रृङ्गरुहा anga-ruha - सं० स्त्री० (Hair ) लोम, केरा ।
श्रृङ्गलाघवम् anga lāghavam संं की० (Lightness of the body. ) काय. लघुख, शरीर का हल्कापन | चा० उ० १६ श्र० ।
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अङ्गनीह्र anga-lihna - हिं० पु० सुम्बुलख़ताई, बालछ भेद ( Garden angelica ) इं० ३० गा० ।
अङ्गलेपः anga-lepah - सं० पुं० चन्दनादि
द्रव्य, अनुलेपन, लेप (Liniment.) । अङ्गलेपन anga-lepana - सं० पुं० (१) उबटन (A paste for scouring the skin ) ( २ ) 'The hair wash | का० इं० २ भा०
श्रङ्गलोड्यः anga-lodyah सं० पु० ( आर्द्रक, श्रादी - हिं० । श्रादा-बं० | Ginger ( Amomum Zinziber ) ( २ ) Marsilea Dentata-चिचोदक तृख । अङ्गवः agnavah - सं० ० ( Dryfruit )
शुष्क फल, सूखा हुआ फल | श० च० । श्रङ्गवस्त्रोत्था anga-vastrotthá सं० स्त्री० ( White Ajowan - fruit ) श्वेत यमानी, सुफेद अजवाइन । जोयान- वं० । वै०
श० ।
अङ्गविकल anga-vikala - हिं० वि० ( Maimed, paralysed) विकलांग ( Fainting ) मूर्च्छा :
For Private and Personal Use Only