Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra pIyUSa 'caraNAnuyogasUcaka cUlikA ja prakAzaka che zrI grAMDa repiDa amerikA mumukSu maMDaLa. amerikA pravacanasAra - pIyUSa
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra- pIyUSa caraNAnuyogasUcaka cUlikA kapyuTara I-buka } InphosophaTa sarvisIjha 707, sTAra cembarsa, harIhara coka, rAjakoTa 36OO01, phonaH (0281) 2571286 - prathama AvRtti prata : 500 vi.saM. 2062 I.sa. 2006 - kiMmata - rUA. 10/ - komyuTara TAIpaseTIMga - zivAnI komyuTarsa-prinTarsa 111, komala cembarsa, caudharI hAIskUla sAme, kasturabA roDa, rAjakoTa - 360 001. phona : (0281) 24 71714 - mudraka , kitAba ghara prinTarI zropha roDa, rAjakoTa - 360 001. phona : (0281) 2449678 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ aLakramaNikA gAthA nuM. gAthA naM. 201 pAnA naM. | gAthA naM. gAthA naM. 224 pAnA naM. | gAthA naM. pAnA naM. 47 gAthA naM. 247,248 101 ^| gAthA naM. 202 gAthA naM. 225 gAthA naM. 249,250 251 102 cha | gAthA naM. 203 gAthA naM. 226 51 gAthA naM. 252,253 104 2 gAthA naM. 204 16 gAthA naM. 227 53 gAthA naM. 254 105 gAthA naM. 205,206 19 gAthA naM. 228 54 gAthA naM. 255 106 gAthA naM. 207 gAthA naM. 229 pa7 gAthA naM. 256 109 gAthA naM. 208,209 24 gAthA naM. 230 pa8 gAthA naM. 257 110 gAthA naM. 210 gAthA naM. 231 pa9 gAthA naM. 258 112 gAthA nuM. 211,212 gAthA naM. 232 60 gAthA naM. 259 114 ja gAthA naM. 213 gAthA naM. 233 gAthA naM. 260 115 | gAthA nuM. 214 9 gAthA naM. 234 74 gAthA naM. 261 116 gAthA naM. 215 gAthA naM. 235 78 gAthA naM. 262,263,264 117 gAthA naM. 216 35 gAthA naM. 236 79 gAthA naM. 265 119 gAthA naM. 217 37 gAthA naM. 237 82 gAthA naM. 266,267,268 120 gAthA naM. 218 39 gAthA naM. 238 84 gAthA naM. 269,270 125 gAthA naM. 219 40 gAthA naM. 239 gAthA naM. 271 129 gAthA naM. 220 42 gAthA naM. 240 89 gAthA naM. 272 132 gAthA naM. 221 43 gAthA naM. 241 GO gAthA naM. 273 138 gAthA naM. 222 44 gAthA naM. 242 93 gAthA naM. 274 143 gAthA naM. 223 gAthA naM. 243,244,245 97 gAthA naM. 275 148 gAthA naM. 246 99 pravacanasAra - pIyUSA
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ || namaH zrI siddhebhyaH / / / / namo anekAMtAyaH / / prastAvanA mahAvideha kSetrenA vartamAna tIrthaMkaradeva zrI sImaMdhara svAmI pAsethI maLelA divya jJAna vaDe zrI kuMdakuMdaAcArya vaDe bodha na Avyo hota, zrI amRtacaMdra AcAryadeve temanA hRdayamAM pesI jaIne gaMbhIra Azayone vyakta na karyA hota ane jemano ApaNA upa2 asIma upakAra varte che tevA 52ma mahAmaMgalakArI sadguru kahAna gurudeva, svAnubhUti prakAzita pU. bahenazrI ane kuMdakuMda bhAratInA panotA putra AdaraNIya paMDitajInI ApaNI ja mAtRbhASAmAM thayelI jinavANI mAtAnI prabhAvanA atyAre jo vidyamAna na hota to AvA duSama kALanA prabhAva nIce sAcA mArgathI vikhUTA paDelA pAtra jIvone pharI pAchA sAcA mArgamAM susthApita koNa karata? eja duSamakALanI gherI asara uparAMta thoDA vartamAna puNyanA udayaphaLarUpa ane bAhyamAM thoDI sAdhana saMpannatAnI mAdaka asa2 vacce amo zAMtibharyuM jIvana vItAvatA ane amArI 'mAnelI sAcI samajaNapUrvaka'' yathAzakti svAdhyAya karatA hatA. tyAM kema jANe "sad avasara A cukA hai'' evA eka acaMbArUpe pU. gurudevazrI ane pU. bhagavatI mAtAnA aciMtya pratApathI zrI sonagaDha TrasTa prerita pAMca mAsanA TUMkA gALAmAM uparAuparI cAra cunaMdA vidvAna skolarone amArA ghare mokalI ane da22oja bArathI cauda kalAka avirata pratibodha ApI emaNe ekavAra to sAkSAt suvarNapurInuM svAdhyAya maMdira jIvaMtarUpe khaDuM karI dIdhuM hatuM ane kema jANe jJAnIonA sAkSAt AzIrvAda amArA u52 va2sI rahyA hatA. manuSyabhavanI durlabhatA, vartamAna manuSyabhavanI sAcI sArthakatA, sAcA sukhanuM svarUpa, sAcA vItarAgI devaguru-zAstra, vizvanuM kharuM baMdhAraNa, dravyanuM aMtaraMga baMdhAraNa, vizvanuM anekAMtamaya svarUpa ane tene vyakta karanArI svAdvAda kathanazailI, naya ane pramANa jJAnanuM svarUpa, ApaNI mULamAM bhUla, ane teno akasIra upAya. AvI taddana pAyAnI ane mULabhUta mAhitIthI paNa vaMcita evA ama suvarNapurIthI vikhuTA paDelA ane paradezamAM vasatA, paNa paraMtu pAtra jIvone A vidvAna skolaroe AvI ane pUjya gurudevazrI ane pU. bhagavatI mAtAe prarUpela zuddha jainadarzananA siddhAMta mujaba amArA jJAnane vyavasthita na karyuM hota to pU. gurudevanA zuddha mArgamAM ame praveza kema karI zakyA hota ? je jaina darzananA zuddha siddhAMto amane prApta thayA te, jijJAsu pAtra jIvone thoDo zrama laIne paNa vyavasthita abhyAsa ka2vo hoya to upayogI thAya te AzayathI jena tattvadarzana bhAga 1 thI 5 nuM prakAzana karavAmAM sakriya bhAga levAno suavasara amane prApta thayo hato. tene maLelA pratisAdathI amo vadhu utsAhita thayA chIe AcArya bhagavaMtanA mULa zAstronA abhyAsa badhA mumukSuoe ka2vo joIe evo badhA jJAnIono abhiprAya che. pU. gurudevazrIe badhA zAstro u52 pravacano ApyA che ane enA dvArA zAstranA artha ka2vAnI rIta, cAvI badhA mumukSuone ApI che. jethI zAstra svAdhyAya karavA Icchuka jIvone yogya mArgadarzana avazya maLyuM che. zuddhAtmAne kendramAM rAkhIne ja zAstra svAdhyAya ka2vAnI rIta ane tenI agatyatA pU. gurudeve spaSTapaNe samajAvI che. pAMca * caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ paramAgamomAM pravacanasAra zAstrano abhyAsa badhAne kaThIna lAge che. paraMtu paM.kA. zrI hiMmatabhAI teno ja abhyAsa prathama karavA upara bhAra mUkatA hatA. ane te yogya ja che ema amone paNa lAgyuM che. rAjakoTamAM niyamita be vakhata zAstra svAdhyAya thAya che. amoe paNa teno pratyakSa lAbha lIdho che. vaLI parokSapaNe te lAbha hajA paNa cAlu ja che. rAjakoTamAM pravacanasAra zAstra upara svAdhyAya cAlato hato tyAre DaoN. pravINabhAIe potAnA mATenI eka hAtha noMdha paNa taiyAra karI che. je badhAne lAbhanuM kAraNa thAya tema che. tenA AdhAre A lakhANa taiyAra karavAmAM AvyuM che je pravacanasAra pIyUSa bhAga 1, 2 ane 3 rUpe jijJAsu jIvonA nijakalyANa arthe prastuta karatAM amo atyaMta dhanyatA anubhavIe chIe. sonagaDhathI prakAzita pravacanasAra zAstranI prastAvanAmAM che. zrI hiMmatabhAIe jJAnatattva prajJApana adhikAra viSe je lakhyuM che te ahIM temanA zabdomAM vAMcIe. evA A parama pavitra zAstrane viSe traNa zrutaskaMdha che. trIjA zrutaskaMdhanuM nAma caraNAnuyogasUcaka cUlikA che. bhopayogI munine aMtaraMga dazAne anurUpa kevA prakArano zubhopayoga varte che ane sAthe sAthe sahajapaNe bahAranI kevI kriyAo svayaM vartatI hoya che te AmAM jineMdrakathana anusAra samajAvavAmAM AvyuM che. dIkSA grahaNa karavAnI jinokta vidhi, aMtaraMga sahajadazAne anurUpa bahiraMga yathAjAtarUpapaNuM, 28 mULaguNa, aMtaraMga-bahiraMga cheda, upadhiniSedha,- utsarga-apavAda, yuktAhAravihAra, ekAgratArUpa mokSamArga, muninuM anya munio pratyenuM vartana vagere aneka viSayo AmAM yukti sahita samajAvavAmAM AvyA che. graMthakAra ane TIkAkAra AcArya yugale caraNAnuyoga jevA viSayanuM paNa, Atmadravyane mukhya rAkhIne, zuddhadravyAvalaMbI aMtaraMga dazA sAthe te te kriyAono athavA zubha bhAvono saMbaMdha darzAvatAM-darzAvatAM, nizcaya-vyavahAranI saMdhipUrvaka evI camatkRtithI varNana karyuM che ke AcaraNaprajJApana jevA adhikAramAM paNa jANe ke koI zAMtarasajharatuM adhyAtmagIta gavAI rahyuM hoya ema ja lAgyA kare che. Atmadravyane mukhya rAkhIne AvuM madhura, AvuM sayuktika, AvuM pramANabhUta, sAdyata zAMtarasanirjharatuM caraNAnuyoganuM pratipAdana anya koI zAstrane viSe nathI. hRdayamAM bharelA anubhavAmRtamAM ragadoLAIne nIkaLatI banne AcAryadevonI vANImAM koI evo camatkAra che ke je je viSayane te sparze te te viSayane parama rasamaya, zItaLa, zItaLa, sudhADhaMdI banAvI de che. amArI A bhAvanA jinavANImAtA pratyenI bhaktithI ane bhavabhayathI DaratAM DaratAM sAkAra pAme che. je koI kSati rahI gaI hoya te to amArI apUrNatA ja darzAve che. sahu bhavya jIvo Ano pUro lAbha le evI bhAvanA sahita, mahimA aho e kevaLa jJAnano mahimA aho e bhAvi tIrthaMkaradevA sUryakIrtinAthano." zrI grAMDa repiDa amerikA mumukSu maMDaLa vatI, zrI nItinabhAI bhImANI pravacanasAra - pIyUSA
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ [[[][02mI caraNAnuyogasUcaka cUlikA hoya che. A adhikAramAM A rIte zuddhAtmAne A cAritra adhikAra che. manidazAnuM temAM kendramAM rAkhIne AkhI sAdhakadazAnuM varNana karavAmAM varNana che. pAtrajIvanuM lakSyapaNa bhAvaliMganI teja A adhikAranI eka viziSTatA pragaTatA che. munidazA e kevaLajJAnanI taLeTI che. rahelI che. nizcayapUrvakanA vyavahAranI A saMdhine cAra anuyogamAM Ane caraNAnuyogamAM sthAna maLe paMDitajI ""zAMtarasa jharatuM adhyAtmagIta' kahe che. paraMtu ahIM te viSaya dravyAnuyoganA zAstramAM A adhikAramAM yathAjAtarUpapaNuM, yuktAhAra levAmAM Avyo che. A tenI viziSTatA che. vagerenA suMdara varNananI sAthosAtha aMtaraMga ane caraNAnuyogamAM munidazAne yogya vidhi vidhAnanuM bahiraMga cheda tathA utsarga ane apavAda mArganI varNana hoya che. ahIM A adhikAramAM A ja paNa suMdara prarUpaNA karavAmAM AvI che. A rIte viSaya tana jAdI paNa prayojanabhUta rIte levAmAM A adhikAramAM paNa AcAryadeve aneka vidhavidhatA Avyo che. ahIM jIvanI mukhyatA che. svabhAvamAM sabhara munidazAnuM alaukika varNana karyuM che. A rIte ekAgratA ane tenA phaLasvarUpe paryAyamAM kaSAyonA upodghAtanA abhyAsamAMthI AcAryadeva A abhAvapUrvaka vartatI zuddhatAnI vAta mukhya che. te zAstramAM zuM darzAvavA mAge che teno barobara khyAla ja bhAvaliMga che. sAdhakadazAmAM te ja sArabhUta che. AvI zake che. niyama arthAt karavA yogya evA sAdhakanA - gAthA - 201 pariNAmamAM - sArabhUta evI zuddhadazAnI vAta che. te zuddhatA anusAra tene zubhabhAvo hoya che. e rIta praNamI siddha, jinavaravRSabha, munine pharI pharI, munirAjane traNa kaSAyanA abhAvapUrvakanI zuddhatA zrAmaNya aMgIkRta karo, abhilASa jo dukhamuktinI. 201. che. vidyamAna saMjvalana kaSAyamAM tene paMca mahAvrata jo duHkhathI parimukta thavAnI IcchA hoya to, vagere 28 mULaguNanA pAlanarUpa zubhabhAvo pUrvokta rIte (jJAna tatva prajJApananI pahelI hoya che. tene "dravya anusAra caraNa'' kahe che. ahIM traNa gAthAo pramANe) pharI pharIne siddhone, dravya zabda dvArA jIvanI paryAyanI zuddhatA levAnI jinavara vRSabhone (ahaMtone) tathA zramaNone che ane caraNa zabda dvArA te zuddhatAnI bhUmikAne praNamIne, (jIva) zramaNyane aMgIkAra karo. anurUpa zubhabhAvanI vAta che. zuddhatA ane zubhabhAvono Avo meLa vizeSa sAdhakadazAmAM zAstranI zarUAta karatAM AcAryadeva mAMgalikarUpe sahajapaNe hoya che. haThaprayogathI abhavI paNa traNe kALanA paMca parameSTione ekI sAthe ane dravyaliMga dhAraNa kare te vAta ahIM nathI levI. vyaktigatarUpe namaskAra karelA. evA namaskAra sAdhakane zubhabhAva anusAra bAhya AcaraNa paNa karIne pote bhagavaMtonA Azrama arthAt munidazAne caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMgIkAra karela. TIkAkAra AcAryadeva A adhikAra zarU karatAM pahelA pharIne e paMca parameSTine namaskA2 kare che. mULa sUtrakartA paNa e ja rIte paMca parameSTine namaskAra karAve che. arthAt pote ja rIte zAstranI zarUAtamAM namaskAra karyA hatA te rIte pAtra jIva paNa namaskAra karIne munipada aMgIkA2 ka2e evo bhAva ahIM darzAvavAmAM Avyo che. AcAryadeva eka zarata mUke che ke jo jIva duHkhathI saMpUrNapaNe mukta thavA Icchato hoya to A pramANe karo. badhA jIvo du:khathI chUTavA mAge che. vaLI jJAnIe to duHkhathI chUTavA mATeno eka mAtra upAya je mokSamArga che te aMgIkAra karyo che. tethI jJAnIne A za2ta darzAvavAnI zI jarU2 evo bhAva avazya Ave. : ahIM parimukta thavAnI vAta che eTale ke saMpUrNapaNe mukta thavAnI vAta che. ajJAnIne je prakAre AkuLatA anubhavAya che evI AkuLatA jJAnIne nathI. savikalpa dazAmAM paNa tene zAMti samAdhAna rahe che. ane nirvikalpa dazA to atIndriya AnaMdarUpe vedAya che. jJAnIne enAthI saMtoSa thato ja nathI. jIvamAM eka asaMkucita vikAsatva zakti che. tethI jyAM sudhI saMpUrNa vItarAgatA - kevaLajJAna ane anaMta sukhanI pragaTatA na thAya tyAM sudhI tene cena na paDe. te rIte sAdhaka ardhe mArge aTakI jAya evI zakyatA ja nathI. paraMtu ahIM to sAdhaka potAnA dhyeya tarapha jhaDapathI AgaLa vadhe te mATe A rajUAta karavAmAM AvI che. duHkha gamatuM nathI ane duHkha TakatuM nathI. tethI du:kha vastuno svabhAva nathI. mATe jJAna duHkhathI saMpUrNa mukta thavA mATe zIghra taiyA2 ka2e che. : : : sukhanA sthAne kayAreka thoDuM du:kha Ave to pachI pharI sukha Ave. teno savizeSa AnaMda tene thAya che. ApaNe sukhanA viSayamAM paNa lAMbu TakatA nathI. viSaya badalAvIe chIe. tethI prazna thAya ke siddha bhagavAnane dareka samaye anaMta sukhanI pragaTatA thAya tethI tene kaMTALo na Ave ! ApaNe e bhUlI jaIe chIe ke je Indriya sukhano anubhava ApaNane thAya che te kharekhara sAcuM sukha nathI mATe upayoga tyAM TakatA nathI ane bhAgAbhAgI kare che. sAcuM atIndriya sukha maLe pachI tene choDavAno prazna rahe nahIM. tethI A prakA2no tarka nakAmo che. ahIM e tarka e pramANe thAya che ke ApaNA anubhavamAM ema Ave che ke sukha ane duHkha vArA pharatA Ave che. e rIte ja hovuM joIe. eka dhArA pravacanasAra - pIyUSa A rIte pAtra jIvane zrAmaNya aMgIkAra ka2vAnI preraNA karIne have pote eka bIjI vAta kare che. je mArge javAnI vAta che te ajANyo mArga nathI. pote zrAmaNya aMgIkA2 karyuM che. ane bIjAne e mArge AvavAnuM AmaMtraNa Ape che. koIne ema lAge ke munidharmanuM pAlana kaThIna haze paraMtu tema nathI. munidazA duHkharUpa haze paraMtu tema nathI. pote munidharmanuM pAlana karIne kahe che ke je kArya ame sahajapaNe karI rahyA chIe. te kArya tamo paNa sahajabhAve karI zakazo. A mArge anAdikALathI anaMta jIvo muktine pAmyA che ane pAmaze mATe tamo saMdeha ane bhaya choDIne niHzaMkapaNe munidharma aMgIkAra karo. gAthA- 202 : baMdhujanonI vidAya laI, strI-putra-vaDIlothI chuTI, daga-jJAna-tapa-cAritra-vIryAcAra aMgIkRta karI. 202. (zrAmaNyArthI) baMdhu varganI vidAya laIne, vaDIlo, strI ane putrathI mukta karavAmAM Avyo thako, jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane vIryAcArane aMgIkAra karIne. A gAthAmAM je munipada levA taiyAra che te 7
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ : paNa evI ja manobhAvanA hoya evuM Icchato hoya che. evA prayatno paNa karato hoya che. koI paradeza ae sarva prathama zuM kare che te vAta samajAve che. te AtmajJAnI che. aMtaraMgamAM jJAna ane vairAgyano sumeLa che. zraddhA apekSAe vizvanA samasta padArthane bhinna karyA che. aMtaraMgamAM tyAganI bhAvanA bhAve che. vartamAnamAM vairAgyanI bharatI AvI che. vartamAna manuSya bhavamAM AtmajJAnI hovA chatAM anya saMsArI jIvonI mAphaka jIvana jIvI rahyA che. mokSanI prAptinI bhAvanAmAM atyaMta vega Avyo che. jJAna : jaIne dhana kamAI to potAnA snehIone paNa e mATe bolAve jethI teo paNa dhana kamAya ane sukhI thAya. A to lokotta2 mArga che. ahIM to zAzvata sahaja atIndriya AnaMda mANavAnI vAta che. tethI jene dharmanI bhAvanA jAge che te haMmezA evuM Icchato hoya che. kuTuMbanA dareka sabhyo nija Atma kalyANa mATe taiyAra thAya. sAmAnya rIte pavitratA ane puNyane meLa hoya tethI dha2nuM vAtAvaraNa tene : * zraddhAnanuM jo2 eka pakSe che ane vartamAnamAM cAritra apekSAe bhUmikAne yogya-asthiratAno bhAva teno tene atyaMta kheda che. astipaNe svabhAvano Azraya hovA chatAM te jJAyakane avalaMbanArI jJAtRtva dhArA dhIrI gatie cAlI rahI che. kayAreka nirvikalpa dazA thatAM atIndriya sukha anubhavAya che. paraMtuM cirakALa vikalpa cAlyA kare che. je du:kharUpe vedAya che. mukti mATe manuSyabhava ja yogya che ane A bhavamAM jo muktino prayatna karavAmAM na Ave to lAMbo devagatino kALa Ubho ja che. A badhuM te samAcAra Ape che. tene khyAla ja che ke badhA taraphathI tene sAnukULa pratyAdhAna prApta thaze. badhAnI anumodanA maLaze. sAthe tene e paNa khyAla che ke pote jema atyAra sudhI rAganA (asthiratA rUpanA) : vicArIne te tIvra vairAgyanI bhAvanA bhAve che. aghAti karmonA udayonI vaNajhAra cAlu ja che. tyAM koI evo vairAgyano prasaMga paNa banI jAya ane A pAtra jIvane vairAgyano vega vadhI jAya. kayAreka jJAnI gurunA upadezathI jAgata thaI jAya ane aMtaraMga maMthana cAle- jJAna ane vairAgya zaktinuM valoNuM jo2thI phare ane aMgaraMgamAM evA bhAvo : bhAvathI gherAyelo hato. tevI ja dazA anya kuTumbanA sabhyonI paNa che. tethI rAgane kAraNe mArI vAta temane na ruce evuM paNa bane. potAnA rAganA kA2Ne mane munipada na levA mATe samajAvavAnA prayatno paNa kare. te mATe aneka prakAranA nyAya yukti vagere badhAnuM avalaMbana paNa le. kuTumbI pratye rAganI tIvratA kevI hoya che. te badhuM garbhitapaNe jJAnamAM to raheluM ja che. ekanI eka dikarIne yogya pAtra maLatA tenA lagnanI ujavaNInI ghaNI hoMza hoya che. tenI sAtho sAtha kanyA vidAyanI vairAgyapUrNa sthitino paNa khyAla che. AvuM badhuM aMtaraMgamAM garbhitapaNe paDayuM ja che. pragaTa thAya ke te jIva have saMsAramAM rahI na zake. : tevA maMthanamAM tene munidazA prApta karavAno nirNaya thAya che. munipadanI bhAvanA to anekavAra bhAvI hatI. have kharekhara te samaya AvI pahoMce che. potAnA bhAvo sarva prathama te potAnA kuTumbIjanone jaNAve che. lokika apekSA vicArIe to paNa dareka vyakti pote je prakAranuM jIvana jIvato hoya - jIvavA mAMgato hoya - tenI sAthe potAnA kuTumbIjanonI . : anukULa goThavAyeluM hoya che. laukikamAM potAne kAMI acAnaka lAbha thAya to badhAne hoMzathI samAcAra Ape. tema ahIM potAne jyAre munidazA pragaTa karavAnA bhAva pragaTa thAya tyAre hoMzathI badhAne jyAre potAne tIvra vairAgya jAge che tyAre pote to hoMzathI ja potAnA te utkRSTa bhAvanI vAta badhAne ka2vA jAya che. caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAmapyArthIno kuTuMbIjano sAtheno eka : ane zraddhAna apekSAe to sarvathI jAdo paDI gayo kalpita prasaMga ahIM AcAryadeve TIkAmAM rajA karyo hato. paraMtu have te asthiratAnA rAgane paNa toDavA che. AvI eka sAmAnya bhUmikA hoya che. pachI taiyAra thayo che. tethI sAme pakSe bhAI paNa evo ja bhASAnA zabdo bhale judA hoya. ahIM saMvAda rajA : pratibhAva Ape evI apekSA rAkhIne kahe che ke nathI karyo. je munipada levA mAge che te badhAnI : ApaNA bannenA jIvone ekabIjA sAthe koI saMbaMdha vidAya kevI rIte le che. tenuM ja varNana karavAmAM : nathI. A vAstavikatAno banne pakSe svIkAra thavA AvyuM che. prathama potAnA bhAIne maLe che. yogya che. zrAmapyArthI jIva potAnA bhAInA AtmAne : A rIte pote bhAI pAsethI vidAya le che. saMbodhe che. bhAIrUpano saMbaMdha to zarIra mAraphata : saMsAranA bhAIne choDIne te potAnA parivAramAM che. pote potAnA zarIrathI judo paDayo che ane e : javA mAge che. jIvanuM sAcuM kuTuMba potAnA anaMta rIte bhinna AtmAno anubhava to tene varte che. paraMtu guNo che. te guNo sAthe jIvane nitya tAdAbhyapaNuM have to te zarIranI atyaMta upekSA karIne ugra Atma che. te kyAMya jAdA thavAnA nathI. te rIte pote ArAdhanA karavA taiyAra thayo che. zarIra eTale pAMca ke abhedapaNe potAnA svabhAvamAM TharavA mATe savizeSa Indriyono samUha. Indriyo eTale je jIvane : puruSArtha kare che ane bheda apekSAe te potAnA bhamAvIne bAhyanI rUpI duniyA tarapha jIvane kheMcI : guNa paryAyomAM sthita thAya che. javAnuM sAdhana. jene bAhya viSayonI jarUra nathI tene : IndriyanA sAdhananI jarUra nathI. tethI tene dehanI : je rIte bhAInI pAsethI vidAya lIdhI te ja atyaMta upekSA che. vaLI te Indriyo zarIranI aMtaraMga : prakAre mAtA pitAnI vidAya le che. mAtA zarIranI vyavasthA tarapha paNa tene parANe kheMcI jAya che mATe ... jananI che ane pitA zarIranA janaka che. AtmA te IndriyothI virakta thavA mAge che. te ja rIte ke zAzvata che mATe tenI utpatti na hoya. tenA koI potAnA zarIrathI potAne judo pADIne vAta kare : janaka ke jananI nathI hotA. sAme pakSe mAtA ane che tema potAnA bhAIne saMbodhana karatA samaye paNa : pitAnA AtmAonI paNa eja sthiti che. je te jIva tenA zarIrathI tenuM bheda jJAna karIne vairAgya vAstavikatA mAtA-pitAne lAgu paDe che te ja putrane lAve mATe mAtra "bhAI" evuM saMbodhana na karatA : paNa lAgu paDe che. munirAja janaka thaIne potAnI tene bhagavAna AtmArUpe saMbodhe che. : pavitra paryAyane pragaTa karavAnA che. e ja vidhi vaDe : potAnI patnInI paNa vidAya le che. svAnubhUti che jIvathI jema zarIra jAdu che tema anya jIvo ; te munirAjanI ramaNI che. te tenI sAthe kriDA karavA paNa e ja rIte atyaMta bhinna che. potAne teno spaSTa ; jAya che. khyAla che ane vartamAnamAM te badhA saMbaMdho toDavA : mATe taiyAra thayA che mATe zabdo paNa tene anurUpa : kuTumbIjano sAtheno A pramANeno vArtAlApa ja Ave che. "A puruSano AtmA jarA paNa tamAro : kuTumbamAM eka vairAgyano mAhola utpanna kare che. nathI ema nizcayathI tame jANo" je bhAInI sAthe . jethI anya kuTubIMjano paNa yathA yogya vairAgya keLave pahelethI ja lAgaNInA tANAvANA vaNyA hatA. te ; che. muni dIkSA letA pahelAno A prasaMga have kApavAnI vAta che. samyagdarzana thatAM pote jJAna : aupacArikatA che. tyAM badhAne vairAgyanI prApti pravacanasAra - pIyUSA
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ za ) mane nahIM thAya evuM prayojana mukhya che. kuTuMbIjano muni dIkSA : ahIM to munirAjane tenI bhUmikA pramANenA mATe maMjurI Ape ke na Ape tenI sAthe koI saMbaMdha - zubhabhAvo ane bAhya AcaraNa kevuM che tenuM varNana nathI. jene aMtaraMgamAM tIvra vairAgya jAgyo che te che. muni sahajapaNe evA bhAvarUpe pariName paNa have rokAya tema nathI. te anyanA AgrahathI : che. sAdhakano te bhAva pratyeno abhigama kevo che saMsAramAM rokAya tema bane nahIM. : tenI vAta ahIM levAmAM AvI che. te abhigamane have munirAja je paMcAcAranuM pAlana kare che ke ahI zAbdika rUpa ApavAmAM AvyuM che. tenI vAta kare che. te pAMca AcAra A prakAre che. pAMca prakAranA AcaraNanI vAta Ave tyAre jJAna, darzana, cAritra, tapa ane vIrya. Ane ' saheje ApaNane cAritra guNa yAda Ave. paraMtu ahIM vistArathI samajatA pahelA ApaNe muninuM svarUpa : to cAritranI vAta mAtra ekamAM ja lIdhI chelakSamAM laIe. muni kone kahevAya evA praznano : cAritrAcArarUpe. vaLI jJAna ane darzanamAM paNa saraLa ane sAco javAba A prakAre ApI zakAya. : AcaraNa lAgu pADayuM che. tethI AcaraNa zabdanA munirAjane aMtaraMgamAM 2ANa kaSAyanA : bhAvane sArI rIte lakSamAM levo jarUrI che. ApaNe abhAvapUrvakanI zuddhatA che. saMjavalana kaSAyamAM 28 : satno vicAra karyo che tyAre sat utpAda-vyayamULaguNanA pAlanano bhAva che. bAhyamAM manuSyano ; dhRvarUpa ja hoya che ema nakkI karyuM che. dravya ane puruSa nagna digambara deha che ane ubhA ubhA : guNa bannenA sat svabhAvo TakIne badale che. e ekavAra AhAra che. A rIte temanI aMtaraMganI : apekSAe te badhA potAnA svabhAva anusAra zuddhatA (dravya) tene anurUpa zubhabhAva (caraNa) ane : pariName che. AcaraNa kare che. astitva guNa eka te anusAra bAhya AcaraNa ema badhI vAta AvI . ja. paraMtu jema te sat dravyane ane badhA guNone jAya che. munirAjanuM A yathArtha svarUpa anAdikALathI : lAgu paDe che tema AcaraNa paNa dravyane ane badhA che ane anaMtakALa sudhI e prakAre ja raheze. temAM : guNomAM thAya che. vaLI aSTapAhuDa zAstramAM jyAM deza-kALa anusAra koI taphAvata paDato nathI. : cAritranI vAta lIdhI che tyAM darzanacaraNa cAritra . ane saMyama caraNa cAritra ema be bhAga lIdhA che. ahIM je paMcAcAranI vAta karavAmAM Ave che : : arthAt samyagdarzananI prApti thAya te prakAranuM te munidazAne yogya zubhabhAvo ane te anusAranA : AcaraNanI che. ahIM paryAyanI zuddhatAnI vAta karavA : : AcaraNa te darzana caraNa cAritra che. pAtra jIva mAgatA nathI. traNa kaSAyanA abhAvapUrvakanI zuddhatA : : potAnuM ajJAna dUra karIne prathama samakita mATe * puruSArtha kare che. samyagdarzananI pragaTatA thAya tyAra to svabhAvanA Azraye pragaTI che ane te vRddhigata : bAda tene munidazA pragaTa karavAnI bhAvanA jAge thaIne paripUrNa vItarAgatAnI prApti thavAnI ja che. ' : che. tethI te mATe te prayatna kare che tene saMyama caraNa tethI te prakAranuM AcaraNa to sAdhakanuM mukhya kartavya che. eka apekSAe to sAdhaka aMzo zuddhAtmAno cAritra kahe che. Azraya ja kare che. te prakAranA kAryanA phaLamAM : A rIte ajJAnI jIva paramAtma dazA kevI paryAyamAM zuddhatAnA vadhatA jAya che ane azuddhatAnA ' rIte prApta kare che tene vistArathI samajIe tyAre aMzo ghaTatA jAya che. sAdhakane svabhAvano Azraya : sau prathama te potAnuM ajJAna choDIne jJAnI thAya to niraMtara varta ja che. : che. ahIM jAtyAMtararUpano anaMta puruSArtha che. sAdhaka caraNAnuyogasUcaka cUlikA //S.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane siddha dazA bannemAM paryAyanI zuddhatA che. sAdhakane : AvA pariNAmo baMdhanuM kAraNa thAya che. te heya tattva apUrNa zuddha paryAya che jyAre pa2mAtmAne paripUrNa zuddha paryAya che. tyAM jAtyAMta25NuM nathI. A rIte sAdhaka ane siddha dazA eka sarakhI lakSagata thAya che. che. chatAM tene aMgIkAra kare che kAraNake te bhUmikAne yogya che. vaLI sAdhakanI eka ja paryAya che te mizra paryAya che. zuddha paryAya alaga ane azuddha paryAya alaga ema nathI. kAM to zuddha paryAya pragaTa kare athavA azuddha paryAya pragaTa kare evo koI vikalpa ja nathI. tethI sAdhaka paryAya-mokSamArganI paryAya ja pragaTa thAya che. te paryAyamAM jeTalI zuddhatA che te sAdhakane lAbhanuM kAraNa che ane jeTalI azuddhatA che te baMdhanuM kA2Na thAya che. sAdhakane khyAla che ke azuddha paryAyanuM phaLa mukti nathI. chatAM ahIM kathana e prakAre AvyuM ke ''tArA prasAdathI'' tyAM bhUmikAne yogya pariNAmathI evo bhAva lakSamAM levo rahyo. sAdhaka dazAmAM jaghanya, madhyama ane utkRSTa sAdhaka vagere bhedo levAmAM Ave che paraMtu tyAM sAdhakapaNuM samAna che. A rIte samAnapaNuM khyAlamAM lIdhA bAda gRhastha ane munipaNA vacceno taphAvata paNa khyAlamAM laIe tyAre ApaNane evuM lakSamAM Ave ke gRhasthane jJAna ane zraddhAnamAM to vibhAva ane parathI judApaNuM che paraMtu te pramANe AcaraNa karyuM nathI. have te pramANe AcaraNa karavAno vAro che. gRhastha dazAmAM bAhya AcaraNamAM koI taphAvata paDayo na hato. have bAhya AcaraNamAM moTo taphAvata paDe che. te apekSAe gRhasthadazA ane munidazAmAM paNa judApaNuM che. gRhastha dazAmAMthI munidazAmAM AvavA mATe anaMta puruSArtha jarUrI che. vaLI te puruSArtha sahaja che. koI haTha prayogathI puruSArtha vadhArI zake nahIM. haTha prayogathI dravyaliMga Ave paraMtu bhAvaliMga e rIte prApta na thAya. : : jJAnanA AcaraNamAM kharekhara bhedajJAnanI vAta levI jarUrI che. munirAjane bhedajJAnanI dhArA ugrapaNe cAle che. te eka apekSAe jJAnanuM kArya che. te jJAna sva-52ne tathA svabhAva-vibhAvane jAdA jANe che. jAdA jANatA hovAthI 52ne 52 jANIne teno tyAga kare che. tyAganI mukhyatAthI vicArIe tyAre tyAM cAritranI paryAyano khyAla : paMcAcAranuM pAlana ka2vA janArA munirAjane te vyavahA2 paMcAcArarUpa zubha bhAva pratyeno bhAva kevA prakArano che tenuM varNana TIkAmAMthI joIe. jJAnAcAranuM varNana karIne kahe che ke "jJAnAcAra zuddhAtmAno tuM nathI ema nizcayathI huM jANuM zuddhAtmA chuM, to paNa tyAM sudhI tane aMgIkAra karuM chuM ke jyAM sudhImAM tArA prasAdathI zuddhAtmA ne upalabdha karuM'' potAno jJAyaka svabhAva trikALa zuddha che. zubhabhAva e azuddha paryAya che. tethI bannenI jAta ja jAdI che. mATe zuddhAtmAno tuM nathI evI prarUpaNA ka2vAmAM AvI che. ahIM jJAnAcArane paNa zubhabhAvamAM ja gaNavAmAM Ave che. sAdhakane barobara khyAla che ke pravacanasAra - pIyUSa AvI zake che. je jJAna che tenI sAthe pratyAkhyAna saMkaLAyeluM che. A rIte je jJAnanuM AcaraNa che te jJAna pUratuM ja maryAdita rahetuM nathI. munirAja savikalpa dazAmAM parane jANe che tyAre te bheda jJAnano prayoga kare che. jJAnamAM sva-52no viveka jAgRta che. tethI te bannene judA pADe che. svanA grahaNanI vAta Ave tyAre nirvikalpa dazA che evo khyAla rahe che paraMtu savikalpa dazAmAM paNa svabhAvanuM grahaNa to che ja. jJAnI nirvikalpa dazA : samaye potAnA AtmAne upayogAtmakapaNe lakSamAM le che. savikalpa dazAmAM upayoga 52 dravyane jANe che. te samaye paNa te potAne sva-rUpe jANato 52ne 52-rUpe jANe che. mATe banne avasthAomAM : jJAnano viSaya potAno AtmA to che ja. : * 11
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ darzanAcAra : ahiMsA che. mAravAno bhAva na thAya tene bIjAne : bacAvavAne bhAva gaNIne tene paNa ahiMsAmAM samyagdaSTinA ATha aMga prasiddha che. te badhA * gaNavAmAM Ave che. munirAjane evo bhAva hoya zuddhatArUpanA che. ahIM to have enA vyavahAranI : che tene vyavahAra ahiMsA vrata athavA ahiMsA vAta levI che. dRSTAMtarUpe vicArIe to potAnA : : mahAvrata kahevAya che. e ja prakAre anya samasta svabhAva pratye vizeSa anurAga te nizcaya vAtsalya : zubhabhAvanuM samajI levuM. sva dayA e nizcaya ahiMsA che. athavA potAnI samyagdarzana-samyajJAna ane ' che ane paradayAe vyavahAra ahiMsA che. munirAjane samyakacAritra pariNati pratye vAtsalya che. to tenI A banne prakAranI ahiMsA hoya che. A prakAra badhA sAthe vyavahAra vAtsalyano vicAra karIe to tyAM ; : mULa guNomAM lAgu pADI zakAya. te pramANe vicAravuM. AcArya-upAdhyAya ane sAdhu pratyenA vAtsalyane ; : munirAja A prakAre nizcayapUrvakanA vyavahAranuM laI zakAya. niHzaMkita aMgamAM jJAnIne tattva saMbaMdhI : pAlana kare che. koI zaMkA nathI. te potAnA svarUpane jema che tema : jANe che. te aMganI vyavahAra bhUmikA vicArIe 0 gAthA - 203 to jJAnIne jinAgamamAM koI zaMkA nathI. e pramANe : 'mujane graho' kahI, praNata thaI, anugRhita thAya gaNI vaDe, jJAnIne potAnA AtmA sivAya anya koI : paradravyanI vAMchA nathI. tenI sAme jJAnIne bAhyanA : ******* rAjA : -vayarUpakulaviziSTa, yogI, guNADhaya ne muni-ISTa je. 203. pralobhano evA na hoya ke jJAnI potAnA mArgathI : je zramaNa che, guNADhaya che, kuLa, rUpa tathA mUta thAya. ItyAdi prakAre vicArI zakAya. vizeSa : vayathI viziSTa che ane zramaNone ati ISTa che svAdhyAya mATe samayasAra - nirjarA adhikAramAMthI " evA gaNIne "mAro svIkAra karo" ema kahIne varNana vAMcIne vicAravuM. have anya traNa AcaraNano praNata thAya che (praNAma kare che, ane anugrahita vicAra karIe. 28mULaguNone A traNa bhAgamAM : thAya che. samAvI lIdhA che. je muni dIkSA levA taiyAra thAya che tene pAMca mahAvrata, pAMca samiti ane traNa ' zrAmapyArthI kahyo che. te konI pAse dIkSA levI te guptinI vAta cAritracAramAM lIdhI che. bAra prakAranA ke nakkI kare che. tenI kalpanAnA, bhAvanAnA, guru tapanI vAta tapacAramAM lIdhI che ane zeSane : kevA hoya tenuM varNana AcAryadeva TIkAmAM kare che. varyAcAramAM lIdhA che. A 28 mULaguNo e zubha : AcArya-upAdhyAya ane sAdhu e traNeyane zramaNa bhAva rUpanA levAmAM AvyA che. jinAgamamAM : paNa kahevAmAM Ave che. ahIMAcAryanI viziSTatA mahAvrata-samiti vagerene nizcaya vyavahAra evA ' darzAvavAmAM Ave che. pote to munidharmanuM pAlana bhedarUpe vicArI zakIe chIe. pote anAdinA bhAva : kare che paraMtu sAtho sAtha anya pAse paNa e maraNano nAza karIne samyagdarzana pragaTa kare te sAcI : munipaNAnuM pAlana barobara karAvI zake evI temanI ahiMsA che. para jIvonuM jIvana maraNa mAre AdhIna : kSamatA che. tethI TIkAmAM "AcaravAmAM ane nathI ane paranI hiMsA thaI zakatI nathI. evI sAcI - acarAvavAmAM'' evA zabdo vAparyA che. pote samajaNa te ahiMsA che. evI sAcI samajaNapUrvaka : AcaraNanuM pAlana kare che ane anya pAse karAve bIjA jIvone mAravAno bhAva na thAya te vyavahAra : che. kayuM AcaraNa? "samasta viratinI pravRttio 12 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdomAM virodhAbhAsa lAge che. viratI ane pravRtti : niraticArapaNe pAlana kare che. ane anya zramaNo be taddana virodhI zabdo che. paraMtu bhAva samajavA : pAse paNa tenuM AcaraNa karAvavA mATe sakSama che. jevo che. ajJAnI jIvane bAhyanI ghaNI pravRttio : A rIte pote jenI pAse munidIkSA levA mAge che hoya che. munirAja e badhI pravRtti choDavA mAge che. ke te svayaM zramaNa che e vAta pahelA lIdhI che. tethI tene virati kahevAmAM Ave che. samyagdarzana : guNADhaya A zabdathI zrIgurumAM zramaNyanA thatAM te jJAna ane zraddhAna apekSAe to vizvanA : samasta padArtho ane potAnA vibhAva bhAvathI : : pAlananI nipuNatA che. evo bhAva darzAvavAmAM * Avyo che. A kAryamAM teo niSNAta che, pAraMgata virakta thayA che. te badhA mArAthI atyaMta bhinna che. che. jema koI laukika kaLA sAdhavA mAgatuM hoya te tema teno nirNaya che. paraMtu haju bAhya pravRtti cAlu : | ke tenA niSNAta ne gote che ane tenI pAsethI zIkhe che. vibhAva hajA che ane te anusAra sAMsArika : pravRttio cAle che. cAritra apekSAe potAnA paNa : : che. tema ahIM je munidharmanuM ghaNuM ja sArI rIte pAlana : kare che. tene guNADhaya kahyA che. zrAmapyArthI evA khyAlamAM Ave ane potAne saMtoSa thAya evI : * . guru zodhe che. A rIte je traNa kaSAyanA abhAva nivRti lIdhI nathI paraMtu te have levA mAge che. " aMtaraMgamAM astipaNe svarUpalInatAnuM ane : : rUpanI zuddhatA tathA tene anurUpa bAhya AcaraNamAM nAstipaNe vairAgya ghaNuM kAma karavAnuM bAkI che. : : niSNAta che evA gurunI astirUpe vAta lIdhI. potAne e paNa khyAla che ke A kArya manuSya bhavamAM : kuLaviziSTa :- A zabdano artha TIkAmAM ja thaI zake tema che. jJAnIne anya gati devanI ja : taddana judI rIte lIdho che. munirAja azubha bhAvane che. kharekhara to manuSya sivAya anya ekapaNa gatimAM ' to sarvathA choDe che ema darzAvavA mAge che. zabdano munipada nathI. tethI potAnuM je zeSa AyuSya bAkI : bhAva ApaNane ema lAge ke aghAti karmanA udaya che te daramyAna munipaNuM aMgIkAra karavAnI bhAvanA : anusAra ucca gotra maLe evuM kahevA mAgatA haze. jAge che. nivRttinI pravRtti eTale ke munidharmanuM : paraMtu ahIM to jAtyAMtararUpanA bhAvanI vAta che. pAlana. ahIM muninA paMcAcAranI vAta levA mAge : ahIM ajJAnInuM kULa lIdhuM che. ajJAnI jIva che. pote jenI pAse dIkSA levA mAge che te zramaNa bhogavaTA pradhAnI hoya che e to ApaNe jANIe che ane te kevA che te vAta atyAre cAle che. TIkAmAM - chIe paraMtu ahIM ajJAnIne hiMsAnI mukhyatA hoya kahe che ke "viratinI pravRttinA samAna AtmarUpa" : che e rIte rajUAta karavAmAM AvI che. "kuLa kramamAM ahIM "samAna' zabdano artha tene maLatuM karavAmAM : UtarI AvatA kruratAdi doSo'' A vAta eka Ave che. phaTanoTamAM teno khulAso che. muninA : apekSAe yogya che ane ApaNe e samajavA jevuM paMcAcArane anurUpa to traNa kaSAyanA abhAvarUpanI che. prathama to hiMsAmAM anya cAra azubha bhAvanI vItarAgatA che. tene ahIM zramaNane yogya AtmAnA vAta AvI jAya che te nakkI karavuM jarUrI che. jene pariNAma kahyA che. have teno saLaMga vicAra : parigrahanI adhikatA che te bhogavaTAnI karIe to zrAmapyArthI jenI pAse munidazA aMgIkAra : mukhyatAvALA che. je bhogavavA mAge che, tevI jene karavA mAge che. te zramaNa che. te pote aMtaraMgamAM : IcchA-vAMchA che te game tema karIne te viSayane traNa kaSAyanA abhAvapUrvakanI svarUpalInatA sahita : bhogavavA mAge che. koI pAse mAge, pote kamANI che. te pote munipaNAne yogya 28 muLagaNanuM ; karIne meLavavA mAge ane chevaTa corI karIne tathA pravacanasAra - pIyUSa 13
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ te samaye Avazyaka bane to te hiMsAno sahAro : che tyAre to te azubha bhAvathI atyaMta virakta che. paNa avazya le che. A rIte jJAnIo pAMca prakAranA : munine bAhya AcaraNarUpe pAMca mahAvratanuM pAlana azubha bhAvomAM badhAmAM hiMsAnA darzana kare che. * hoya che. temane "sarva sAvadyayogano" tyAga hoya A dRSTie vicArIe tyAre ajJAnI jIva kadAca : che. ahIM sAvadyayoga kahetA azubha bhAvanI vAta vartamAnamAM AryavRttivALo hoya ane zakya che ke : levAmAM AvI che. munirAjane samasta azubha tene aneka prakAranA evA puNyanA udayo hoya ke : bhAvano abhAva mAnavAmAM Avyo che. tene pAMca tene Icchita viSayo sahajapaNe upalabdha hoya to : IndriyonA viSayamAM koI rasa nathI. abhiprAya to paNa te hiMsaka che evo bhAva ahIM darzAvavAmAM : samyagdarzana thatA ja sAco hato paraMtu have to cAritra Avyo che. * vibhAgamAM te ghaNA AgaLa vadhI gayA che. zubha ane azubha banne bhAvo kharekhara to : * bhogavavAnA bhAvamAM ghaNo vairAgya Avyo che. : munirAja prayatnapUrvaka to potAnA ugra puruSArthanA mithyAtvanA peTALamAM ja udabhave che ane mithyAtva : ; kAraNe nirvikalpa dazAmAM ja rahe che. jyAre e moTAmAM moTuM pApa che. tethI jJAnIo zubhAzubha : savikalpadazA hoya che tyAre tenuM lakSa te samaye bhAva vacce paramArthe taphAvata jotA nathI. chAsthanA : : aghAti karmodaya anusAra prApta saMyoga tarapha jAya pariNAma lAMbo samaya ekarUpa rahetA nathI. : ' che. A rIte paradravya jaNAya tyAre tene be prakAranA atarmuhUrtamAM pariNAma avazya palaTI jAya che. mATe * bhAvanI zakyatA rahe che. te viSayane bhogavavAno zubha ane azubha evA palaTo ajJAnImAM avazya * bhAva thAya athavA tenA tyAgano bhAva thAya. jovA maLe che te zubhabhAva kare che mATe sudharI gayo : bhogavavAno bhAva azubha che ane tyAgano bhAva ane have mokSa mATeno prayatna avazya karaze evuM : zubha che. munine mukhyapaNe tyAgano bhAva ja hoya mAnavAnI bhUla kayAreya na karAya. : che. dehalakSI kayAreka azubha bhAva thAya kharA paraMtu ApaNane khyAla che ke AryavRttivALA jIvane . tenI gaNatA karIne munine hiMsAno tyAga che ema ja AtmakalyANanI bhAvanA thavAnI zakyatA che. ' svIkAravAmAM Ave che. jene anAryavRttinuM jora che te paranuM jema ahita : ajJAnInA kuLa karatA muninuM kuLa taddana juduM Icche che tema te potAnuM ahita paNa avazya kare che. : : che. mATe munirAjane kuLa viziSTa gaNavAmAM AvyA tene mokSano vicAra suddhA Avavo muzkela che. eka : zakyatA che ke bAhyamAM jene tIvra pApa prakattino : che. udaya Ave te jo saMjJI paMcendriya hoya to tene 'paviziSTa vicAravAno ane sAce mArge AvavAno avakAza : paryAyamAM pragaTa zuddhatA e ja muninuM sAcuM jarUra che. : rUpa che. temane bhUmikA anusAra je paMcAcAranuM je jJAnI che tene be padArthanI atyaMta bhinnatAno : pAlana che te bahiraMgarUpa che. banne ekabIjAnA puraka spaSTa khyAla che. bAhya viSayo bhogavI zakAtA ja : che. prazaMsA karavA lAyaka to pavitratA che. te svabhAva nathI ane pAradravyamAMthI sukha kayAreya na Ave evI - sanmukhanA puruSArthanuM phaLa che. paMcAcAranuM pAlana ene niHzaMkatA hoya che. taduparAMta jyAre te : eto zubhabhAva che. puruSArthanI kacAza hoya tyAre sAdhakadazAmAM AgaLa vadhIne munipada aMgIkAra kare : te jovA maLe che. munirAja savikalpa-nirvikalpa 14 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazArUpe rahyA kare che. asnAna ane adaMta dhovana : kalyANa ka2vA mAge to sahajapaNe karI zake che evA AcaraNanA kAraNe munino deha apavitra che ... paraMtu moTA bhAganA yuvAno mAtra bAhya saMsArika ema na mAnavuM. zarIranA rUpanI ane bAhya viSayomAM ja rokAyelA rahe che. dhana prApti ane svacchatAnI ahIM vAta nathI. tene ahIM muninuM rUpa : mojazokha tenI sAthe AvatA abhimAna ane gaNavAmAM AvyuM nathI. badhA dharmomAM koIne : tochaDAI tenA kAraNe yauvanamAM je sanmArganuM kArya koI prakAre sAdhanAnI vAto Ave che ane evI : jovA maLavuM joIe tenA sthAne tyAM yauvanano sAdhanA karanArA sAdhuo paNa hoya che. te badhAmAM unmAda vadhu pramANamAM jovA maLe che. digambara sAdhu eka anokhI chApa pADe che. potAnA cAritranI ujjavalatA e ja tenuM rUpa che. tethI tene rUpaviziSTa kahyA che. vayaviziSTa manuSya ane tiryaMcanA za2I2mAM bALaka yuvAna-vRddha evA prakAranI dehanI avasthAo jovA maLe che. A zarIro AhAra ane pANIthI nabhe che. A zarIranI racanAmAM sarjananA kAryanI sAthe visarjananuM kArya paNa sAtho sAtha jovA maLe che. tenA pariNAme zarIranA aMga upAMgo ane khAsa karIne Indriyo ane mana upara enI asara jovA maLe che. puratuM poSaNa levA chatAM za2I2no ghasAro cAlu rahe che. : : yauvanamAM pUrI tAkAta che. Indriya ane mana paNa sateja che. saheja mArgadarzana maLe eTale turata samajI jAya che ane potAnI meLe mahenata karIne ghaNA navasarjano karI zake che. yuvAnImAM Atma pravacanasAra - pIyUSa zrAmaNyArthI AvA gurunI zodhamAM che. je pote uparokta pramANe AcaraNa karatA hoya ane anya pAse AcaraNa karAvavAmAM sakSama hoya tevA gurune badhA pasaMda kare che. ahIM eka viziSTa vAta kahe che. pote-zrAmaNyArthI mokSamArganA munidazA rUpanuM pAlana karavA mAge che. tethI te A prakAranA guNADhaya gurune zodhe che. tyArabAda gurunI eka vizeSa lAyakAtane Atmahita khAtara yAda karIne : tenA u52 vajana Ape che. pote Atma sAdhanAmAM kadAca uNo utare to AcAryadeva nirdayarUpe - zistanuM pAlana karAve. potAnA doSanuM yogya kaDaka prAyazcita Ape evuM zrAmaNyArthI Icche che. je kharekhara Atmahita karavA mAge che evA jIvanI aMtaraMga bhAvanA A rIte AcAryadeva vyakta kare che. zrIguru mArA doSane gauNa karI nAkhe athavA haLavI sajA kare evuM pote jarApaNa Icchato nathI. anAdinI pramata dazA - pramAdarUpa pariNAma choDIne * pote apramata dazA pragaTa karavA taiyAra thayo che. tethI zrIguru paNa e ja prakA2nuM AcaraNa karAve 15 : ahIM jJAnopayoganI mukhyatAthI vicArIe tyAre bALakamAM vastune grahaNa karavAnI zakti ochI che. nyAya yukti samajI zake ane te pramANe viSayane grahaNa karI zake tevI kSamatA tene nathI. vRddhAvasthAmAM badhuM zithila thavA lAge che. tyAM yAda zakti ochI thAya che. nyAya yukti samajI zake teTalI kSamatA rahetI nathI. zarIranI tAkAta paNa ochI thAya che pariNAme vRddhAvasthAmAM pote dhAryA pramANe kArya karI na zake. : munirAjamAM A prakAre vayakRta doSo jovA maLatA nathI. te dhIra gaMbhIra rIte potAnI Atma sAdhanA askhalita paNe jArI rAkhe che. tenI jJAyakane avalaMbanArI jJAtRtva dhA2A joradAra cAlyA kare che. cothA kALanA muni hoya to ugra ArAdhanA karIne paramAtmapadanI prApti avazya karI zake che. A rIte tene vayaviziSTa gaNavAmAM AvyA che.
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ evI pote apekSA rAkhe che. sAcA zrAmapyArthIne : ane tene tyAM levAmAM Ave tyAre tene keTalo AnaMda AvA guru ja ati ISTa che. * thAya che? zrAmapyArthI A prakAre yogya gurune zodhIne : koI pote kaLA zikhavA mAgato hoya ane tenI pAse dIkSA grahaNa karavA jAya che. temane praNAma * niSNAta guru maLatA tene ghaNo pramoda Ave che. karIne pote dIkSA levA mAge che evo bhAva pragaTa ; pote AtmAnuM ugra ArAdhanA karavA mAge che. kare che. zrI guru potAne dIkSA Ape evI mAgaNI- : kharekhara to dareka jIva Atma sAdhanAmAM ekalo ja yAcanArUpe kare che. ziSyanI pAtratA joIne zrI guru : che. paraMtu AvA AkarA mArgamAM ekalA javAnA tene muni dIkSA Ape che. "tane zuddhAtmatattvanI : badale jo te mArge sAthe cAlanArano saMgAtha maLe upalabdhirUpa siddhi" e pramANe tene dIkSA Ape " to tene vizeSa AnaMda Ave che. temAM paNa mArganA che. ahIM A prakAranA ja zabda hoya ema na samajavuM. - jANItAno saMgAtha maLe te to uttama ja che. Atma zrAmasyArthI zuddhAtmAne meLavavA mAge che ane zrI : sAdhanAmAM AgaLa vadhelAno sAtha maLatA potAnA guru tathAstu kahe che. : pariNAmamAM paNa vega Ave mATe te evA ja saMyogo ': gote che. AcArya pAse dIkSA lenArA ghaNA hoya jJAnIe samyagdarzana thatAM zuddhAtmAne prApta : : che. vaLI munie ekalA to kayAreka ja rahetA hoya karyo ja che paraMtu cothuM guNasthAna-munidazA ane ' * che. tethI anya dIkSita munirAjano sAtha maLatA paramAtma dazA e badhAmAM taphAvata che te pramANe che : - potAne ghaNo ja pramoda Ave che. ane zrI guruno zuddhAtmAne meLave che. potAnI paryAyanI zakti : : upakAra mAne che. anusAra potAne zuddhAtmA maLe che evobhAva che. : samayasAra gA. 16mAM e bhAga lIdho che ke sAdhaka : gAA - 204 bhAva ane sAdhyabhAva-mokSamArganI paryAya ane siddha : siddha : parano na huM, para che na muja, mAruMnathI kaMI paNa jage, dazA e vaDe eka zuddhAtmA ja sAdhavA yogya che. * : -e rIta nizcita ne jiteMdriya sAhajikarUpadharabane. 204. darekane mATe potAno AtmA kevaDo? potAnA : jJAnamAM Ave evaDo AtmA che. : huM parano nathI, para mArA nathI, A lokamAM : mAruM kAMI paNa nathI AvA nizcayavALo ane zrAmathyArthI pote muni dIkSA levA mAgatA : tA : jitendriya vartato thako te yathAjAtarUpadhara hatA. te teno prArthita viSaya hato ane te tene : : (sahajarUpadhArI) thAya che. prApta thAya che. AcAryadeve mane muni dIkSA ApIne : mArA upara anugraha karyo che evo bhAva ' A gAthAmAM AcAryadeva yathAjAtarUpadharapaNuM zrAmathyArthIne Ave che. eka mahAna upakAra : darzAvavA mAge che. jevo potAno svabhAva che evI zrI gurue karyo che evuM ene lAge che. samayasAra : dazA dhAraNa karavI tene yathAkAta kahevAmAM Ave gA. pAMcanI TIkAmAM paNa mArA gurue mArA : che. bIjA arthamAM janma samaye jevuM rUpa hatuM tene upara upakAra (anugraha) karIne mane A upadeza : paNa yathAjAta kahe che. jevo svabhAva evI dazA - Apyo che ema kahyuM che. ahIM zrAmapyArthInA ' jevo kAraNaparamAtmA evI kArya paramAtmadazA che. aMtaraMga bhAvanuM varNana karavAmAM AvyuM che. koI : paraMtu ahIM mokSadazA to che nahIM tethI jevo svabhAva sArI zALA ke kolejamAM dAkhala thavA mAgato hoya : evI paryAya ema sIdho artha karI zakAya nahIM. vaLI caraNAnuyogasUcaka cUlikA 16
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAhyamAM munirAjane nagna digambara deha ja hoya : guNanuM kArya puruM thayuM che. samayasAra gA. 34mAM enI vAta mukhya nathI. tethI yathAjAtarUpadhara zabdano jJAnane ja pratyAkhyAna-tyAga kahyuM che. je potAnuM bhAva ApaNe samajavAno prayatna karavo joIe. * nathI ane potAnuM che evuM mAnI lIdhuM che tene : potAnA jJAna ane zraddhAnamAM te para che evo nirNaya huM parano nathI. para mArA nathI evo nizcaya : : thavo jarUrI che. be padArtha kharekhara bhinna ja che. ane jitendriyapaNuM e be vAta lIdhI che. A banne : ; tene eka mAnavA e mithyAtva che. jyAre jJAna samyagdaSTi jIvane lAgu paDe che. jJAnInA jJAna ane . : sva-paranA judApaNAno viveka kare che tyAre ene zraddhAnAmAM A prakArano pAko nirNaya hoya che. je - eka mAnavArUpa mithyAtva utpanna ja thatuM nathI. tene jJAnIe potAnA AtmAne parathI ane vibhAvathI : * tyAga kahevAmAM Ave che. A rIte bhedajJAnanA jAdo pADIne e rIte bhedajJAnano prayoga karIne : prayogamAM ja tyAga AvI jAya che. jene ApaNe zuddhAtmAmAM huMpaNuM sthApyuM che. jJAnI gurunA : bhedajJAnano prayoga kahIe chIe tyAM jJAna ane upadezathI ajJAnI jIva naya vibhAgathI potAnA : zraddhAnanuM AcaraNa paNa sAthe che. je samaye AtmAne jANavAno prayatna kare tyAre vyavahAranaye : samakitanI prApti thAya che te samaye svarUpalInatA pote rAgI che ema jaNAya che. jyAre dravyArthikanaye : pana: - rUpanuM samyaka cAritra paNa che. anaMtAnubaMdhI kaSAyanA huM zuddha chuM ema jANe che. paraMtu e ajJAnInA nayo nayA : abhAvarUpanI vItarAgatA tyAM vidyamAna che. che - mIthyAnayano che tyAM anubhUti nathI. atIndriya : jJAnIne samyagdarzana, samyajJAna ane sammacAritra AnaMda nathI. : A rIte vidyamAna hovA chatAM haju tene ghaNuM jyAre svAnubhUti thAya che tyAre sAcA arthamAM karavAnuM bAkI che. je pramANe rAga-dveSa dura thAya che tene zuddhAtmA jaNAya che. daMsaNa mULo dhamAM kahIe te prakAre bAhya tyAga paNa thAya che. pariNAmamAM chIe. samyagdarzana e dharmanI zarUAta che. tyAM : lukhAza Ave tenI sAthe meLavizeSarUpa bAhya tyAga jJAnapUrvaka zraddhAna hoya e nyAye jJAnInA : paNa avazya hoya che. mATe samyagdaSTi munipaNAnI jJAna ane zraddhAnamAM huM zuddha chuM. mAro svabhAva : bhAvanA bhAve che. trikALa zuddha ane mukta che. evo nirNaya varte che. mAre paradravya sAthe kAMI lAge vaLage nahIM tyAM cAritranI vAta letA nathI paraMtu tyAM aMze : evI tallAka jJAna ane zraddhAnamAM hoya ane bAhyamAM svarUpalInatA avazya che. jenA phaLa svarUpe tene : paradravya sAthenI pravRtti evIne evI dekhAya evuM atIndriya AnaMdano anubhava thAya che. jJAnI parane : cothA guNasthAne jovA maLe che. te apekSAe jJAna parUpe jANe che tyAre tene paranA tyAgano bhAva * zraddhAnane tathA AcaraNane meLa nathI evuM lAge che. Ave che. paradravya bhogavAtA ja nathI evI niHzaMkatA pote potAnA nirNaya pramANe AcaraNa nathI karI jarUra che. bAhyamAMthI sukha AvatuM nathI evo paNa : zakato tethI tene aMtaraMgamAM eka prakAranI tANa ene nirNaya che. vibhAva pariNAma potAne duHkhanuM : anubhavAya che. tene pratibaMdha zabda dvArA paNa kAraNa che evo jJAna ane zraddhAna bannemAM pAko : darzAvavAmAM Ave che. mATe je prakAre nirNaya karyo nirNaya che. tethI teNe vibhAvathI bhedajJAna karIne ' che te prakAre astibhAve potAnA svabhAvamAM jAmI svAnubhava karyo che. A rIte jJAna ane zraddhAnanuM ; javA mATe ane te pramANe bAhya pravRttithI nivRta sArI rIte kArya thayuM che. eka apekSAe e banne : thavA mATe te kamara kase che. cAritra aMgIkAra kare pravacanasAra - pIyUSa 17
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. munidIkSA lenAranI AvI taiyArIne khyAlamAM : jyAre munipaNuM le che tyAre bAhya saMyogone to rAkhIne have jyAre yathAjAtarUpadhara zabdano avazya choDe che. paraMtu deha sAtheno saMbaMdha cAlu rahe che. bhAva mokSa dazA pragaTa thAya tyAre paNa zarIra : sAtheno saMbaMdha rahe che. AvI ja eka vyavasthA che. anya padArthone parigraha gaNavAmAM Ave che. paraMtu artha samajavAno prayatna karIe tyAre jevuM pote jJAna zraddhAnamAM nakkI karyuM che te pramANe sarvasaMga parityAga kare che. mATe tene yathAjAtadhara kahevAmAM Ave che. bhAvaliMgI saMtane AvA pariNAma : zarIrane parigraha mAnavAmAM Avyo nathI. tema hovA sahaja hoya che mATe Ane svAbhAvika pariNAma gaNIne paNa yathAjAta kahevAya che. : A vAstavikatAne bIjI rIte laIe to sAdhaka buddhipUrvaka ATaluM ja kArya karI zake che. munidazAnuM AgaLanuM kArya-zreNInuM kArya to badhuM abuddhipUrvaka ja thAya che. arthAt sAtizayathI AgaLanI badhI bhUmikA nirvikalpa dazA ja che. tyAM mananA saMge buddhipUrvakanuM koI kArya thatuM nathI. bAhya badhI sAMsArika pravRttio choDIne jaMgalanA ekAMtamAM ekalI nirbheLa AtmA sAdhanA ja karavA mATe te munipaNuM le che. bAhya pravRtti choDavAthI teno Indriya vepAra mahadaMze ocho thaI jAya che. ajJAnIne zarIramAM mamatva che - huMpaNuM che. te choDIne jJAnI thAya tyAre jJAyaka svabhAvamAM huMpaNuM sthApe che. ajJAnInI pravRtti badhI dehalakSI hatI. jyAre jJAnInI badhI pravRtti AtmalakSI thAya che. banne pravRttiomAM Avo moTo taphAvata che. ajJAnIne pa2samaya pravRtti che ane jJAnInI svasamaya pravRtti che. jJAnIe zarIramAMthI huMpaNuM mamatva, hitabuddhi choDI che. e prakAre samasta padravyomAMthI hitabuddhi choDI che. ajJAnI mATe zarIra baddha nokarma che ane saMyogo abaddha nokarmo che. eka apekSAe jIva saMyogathI jAdo paDI zake che paraMtu dehathI jAdo paDI zakato nathI. tema chatAM jJAnI mukhyapaNe zarIrathI ja bhedajJAna kare che. 18 jJAnIe dehAdhyAsa choDayo hovA chatAM te chatAM paNa jJAnIne zarIra eka upAdhI ja lAge che. munidazAmAM tene zarIra aniSiddha upAdhi lAge che. deha sAtheno saMbaMdha hovAthI dehanI Avazyaka jarUriyAta anusAra AhAra-pANI-gamanAgamana vagere kriyAo thAya che teTalA pUratI Indriyo paNa bAhya viSayo sAthe saMbaMdhamAM Ave che. paraMtu munirAjane dehalakSI koI pravRtti gamatI nathI. gAthAmAM jitendriyapaNAnI vAta lIdhI che. uparokta vicAraNAmAM A jitendriyapaNAnI vAta AvI jAya che paraMtu ahIM tenI vizeSa spaSTatA karIe. gA. 31mAM jitendriya jinanuM svarUpa darzAvyuM che. tyAM sarvajJa svabhAvI AtmAthI saMyogo, zarIrane prApta dravya Indriyo ane bhAvendriya e badhA judA che te spaSTa samajAvyuM che. tyAM darekanA lakSaNa judA che e rIte lakhANa che. dravya Indriya to zarIra pariNAmane prApta che. tethI te atyaMta rUpI che. jIva ane za2I2 jAdA ja che. mATe te dravya Indriyo jJAyakathI bhinna che. IndriyonA viSayabhUta padArtho paNa rUpI che ane te to zarIrathI paNa judA che. jIvane mATe za2I2 baddha nokarma che kAraNake jIva ane zarIra eka kSetrAvagAharUpa che. saMyogo to abaddha nokarma che arthAt temanuM to kSetra ja alaga che. tethI te badhA jJAyakathI bhinna che te sahaja che. bhAvendriya to jJAnanI ja paryAya che. jJAyaka-jJAnaguNa ane bhAvendriyanI kharekhara eka sattA che. tethI jJAyakane bhAvendriyathI jAdApaNuM kaI rIte che te vicAravuM rahyuM. jIvano svabhAva yugapajJAna che arthAt samasta padArthone ekI sAthe jANI levAno svabhAva che, caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ zakti che. tenI sAme bhAvendriya e khaMDajJAnarUpa : che mATe viraktatA vadhatI jAya che. che. viSayone eka pachI eka jANavA evo jIvano svabhAva nathI mATe jJAyakane bhAvendriyathI paNa bhinna darzAvavAmAM Ave che. AvuM jitendriyapaNuM to dharmanI zarUAtathI ja che. jJAyakanuM jAdApaNuM e samyagdarzanathI laIne paramAtmadazA sudhI ekarUpa ja che. temAM koI taphAvata nathI. tethI yathAjAtarUpa paNAmAM teno alaga rIte vicA2 ka2vA yogya che. jo mAre bAhya viSayonuM kAMI prayojana nathI to pachI mAre kharekhara IndriyonuM ja prayojana nathI. : Indriyono upayoga to mAtra rUpI viSayone jANavA pUrato ja che. jo rUpI viSayonI nisbata chUTI jAya che to IndriyonuM paNa kAMI kAma nathI. A rIte te munirAjane viSayonI viraktatA che. arthAt ajJAnanI bhUmikAmAM viSayone bhogavavAnI je mukhyatA hatI te munine nathI. bhAvya bhAvaka saMkaradoSa IndriyothI virakta thAya che. te sAcA arthamAM jitendriyapaNuM che. vaLI jyAM sudhI jJAna IndriyanuM avalaMbana levAnuM cAlu rAkhe che tyAM sudhI tene atIndriya jJAnanI pragaTatA thatI nathI arthAt svAnubhUti thatI nathI. A rIte IndriyanuM avalaMbana : to jJAnIne dUra thayo che. arthAt parane bhogavI zakato : tene sAcA arthamAM bAdhaka lAge che. tethI te have kharekhara jitendriya thAya che evuM yathAjAtapaNuM A ja nathI evo pAko nirNaya tene che paraMtu munidazAmAM : * gAthAmAM AcAryadeva darzAvavA mAge che. TIkAmAM AcAryadeva Indriyone padravyo sAthe svasvAmi saMbaMdhanA AdhArarUpa darzAve che. jJAnIone evo saMbaMdha nathI paraMtu ajJAnI 52 dravyane jANatA 52 sAthe ekatvabuddhi, saMkaradoSane kare che mATe Indriyone padravyo sAthe sva-svAminA AdhArarUpa gaNavAmAM Ave che. to tene bAhya viSayothI atyaMta viraktatA thAya che. saMyogo mArAthI atyaMta bhinna che. eTaluM mAtra jJAna vibhAganuM kAma nathI. 52ne 52 jANatA temAM kartA ane bhoktApaNAno bhAva chUTI jAya che. arthAt anya viSayo bhogavAtA nathI eTalo nirNaya thAya che. paraMtu bAhya viSayone bhogavatA ajJAna dazAmAM je Indriya sukhano anubhava hato tene kAraNe tenAM pratye udAsInatA na Ave. sAdhaka dazAmAM e jyAre AgaLa vadhe che tyAre jIvanuM anya dravyothI atyaMta bhinnapaNuM tenA anubhavamAM Ave che. bAhya viSayo to mAtra hAthatALI daIne cAlyA jAya che. bahA2 rastA upara lagAvelA arIsA sAmethI AkhuM saraghasa pasAra thaI jAya. arIsAmAM mAtra tenuM pratibiMba dekhAya paraMtu bAhyamAMthI kAMI arIsAmAM AvatuM nathI ema viSayone bhogavatA samaye mane temAMthI kAMI maLatuM nathI. mane to mAtra mArA rAgayukta jJAnano ja anubhava che tevI khAtrI thatI jAya che. : : tethI sAdhakane bhogavaTAnI nirarthakatA bhAsatI jAya : AraMbhamUrchAzUnyatA, upayogayogavizuddhatA, che. te kAraNe te viSayothI virakta thAya che. tene nirapekSatA pa2thI, -jinodita mokSakAraNa liMga A. 206. aMtaraMgamAM svarUpalInatA vadhatA atIndriya AnaMdano : mUrchA (mamatva) ane AraMbharahita, upayoganI svAda Ave che. ane vikalpa mAtra duHkharUpe vedAya pravacanasAra - pIyUSa ane yoganI zuddhithI yukta tathA paranI apekSA 19 = : : : gAthA = 205, 206 janmayA pramANe rUpa, laMcana kezanuM, zuddhatva ne hiMsAdithI zUnyatva, deha-asaMskaraNa - e liMga che. 205. janma samayanA rUpa jevA rUpavALuM, mAthAnA ane dADhI mUchanA vALanA loca karAyeluM, zuddha (akiMcana) hiMsAdithI rahita ane pratikarma (zarIranI sajAvaTa) vinAnuM, evuM (zrAmaNyanuM bahiraMga) liMga che.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ vinAnuM evuM jinadeve kaheluM (zrAmayanuM : aMtaraMgamAM munine yogya zubha bhAvonuM pratipAdana aMtaraMga) liMga che. ke je mokSanuM kAraNa che. ' che. khyAlamAM rahe ke A bhAvaliMgadhArI muninuM varNana * che. tethI ahIM TIkAmAM prathama ja e vAta lIdhI che ke A be gAthAomAM yathAjAtarUpapaNuM kevuM : ke tene moha-rAga-dveSano abhAva che. kharekhara to tene hoya che tenuM mAtra varNana che. je zrAmapyArthI A ; : sakaLa caritra arthAt traNa kaSAyanA abhAva pUrvakanI munidazA grahaNa kare che. tenI A be gAthAomAM : : vItarAgatA che. tene anurUpa A yathAjAtapaNAnuM vAta nathI karatA. A rIte A be gAthAomAM : bhAvaliMgI saMtane yathAjAtarUpapaNuM kevuM hoya che : : varNana che. teno tAdaza citAra ApavAmAM Ave che. TIkAmAM moha-rAga-dveSano sabhAva hoya te yathAjAtarUpane bahiraMga ane aMtaraMga ema be prakAre : dazA kevI che tenuM varNana karavAmAM AvyuM che. tethI oLakhAvavAmAM Ave che. bahiraMgapaNuM che temAM : munidazA sAthe tenI sarakhAmaNI karI zakAya. sarva zarIra ane bAhyanI dazAnuM varNana che. jyAre : prathama bahiraMga dazA varNave che. ajJAnIne. munidazA vaMtane 1) vastra AbhuSaNa dhAraNa karavA. : 1) janma samayanA rUpa jevuM rUpa. 2) mAthAnA ane dADhImUchanA vALanuM rakSaNa. | 2) mAthA ane dADhI mUchanA vALano loca. 3) sakiMcanapaNuM-parigraha sahitapaNuM. 3) zuddhatA-aparigraha. 4) sAvadyayogathI yuktapaNuM. ( 4) hiMsAdi rahitapaNuM. 5) zarIra saMskAranuM karavuM. 5) apratikarmapaNuM-zarIranI sajAvaTano abhAva. prathama bahiraMga dazAnI vAta zA mATe lIdhI : sAdhu nagna digambara ja hoya. jyAM vastrano paNa te vicArIe. ahIM e dazAno jene khyAla nathI : niSedha che tyAM anya AbhUSaNano prazna ja na hoya. tene samajAvavuM che. mATe mAthAnA mathALAmAM e mAthA-dADhI-mUchanA vALa e zarIrane zobhA lIdhuM che ke A dazA anavyasta che arthAt jIvone " ApanArA che. tela nAkhIne vALane vyavasthita teno abhyAsa nathI. have jeno khyAla na hoya tenuM : rAkhanArA suMdara dekhAya che. vaLI dADhI-mUcha e svarUpa samajAvavuM hoya to je spaSTa pratyakSapaNe : mardAnagInuM lakSaNa che. A badhAnI saphAI jarUrI lakSamAM AvI zake te vAta prathama karavI rahI. tethI : banI jAya che. munirAjane zarIranI zobhAnI ahIM prathama ja zarIranI vAta lIdhI che. ApaNA : paDI nathI ane vALanI saMbhALa levAnI jhaMjhaTa tene khyAlamAM e vAta che ke munine deha pratye atyaMta : poSAya tema nathI. tethI te vALano loca kare che. viraktatA che. tethI zarIranA rakSaNanA bhAgarUpa je : loca karavo e vALane kheMcIne kADhI nAkhavA. kAtara vastra dhAraNapaNuM te tene nathI. ziyALA ke unALAne ' athavA astrAthI kADhavAnI vAta nathI. locanI anurUpa vastro ApaNe vAparIe chIe. jethI TADha- : prakriyA eka apekSAe kaSTadAyaka che. taDakAthI rakSaNa maLe. munirAjane janma samaye je dazA : che tevI arthAt manuSyano puruSa nagna digambara ; munirAja aparigrahI che. dehano niSedha nathI deha hoya che. zarIranI A mULabhUta sthiti che. jainanA : paraMtu muni to tene upAdhi ja mAne che. morapIMchI caraNAnuyogasUcaka cUlikA 20
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane kamaMDaLa tathA zAstra eTalA parigrahano niSedha : tevA sthAnamAM paNa teo rahetA nathI. AthI teo nathI. zoca-saMyama ane jJAnanA sAdhana uparAMta tene : bAhyamAM gharabAra choDIne jaMgalamAM vAsa kare che. anya parigraha hoto nathI. munine vastranA dhAgA * ApaNe je bahiraMga dazAnuM varNana khyAlamAM laIe jeTalo paNa parigraha svIkArya nathI. jene bAhya : chIe te jJAnInA AvA pariNAmane ja anurUpa che. viSayonI mAgaNI ja na hoya tene parigraha kyAMthI ? vaLI AvA zubhabhAva aMtaraMganI zuddhatAne anurUpa hoya. anya paradravya parigraha arthAt acetana : che. svabhAvanuM grahaNa eTale jJAyakano nAza AvuM : samajanAro jJAnI paradravya parigrahane Icchato nathI. : 9 upayoga ane yoganI zuddhithI upayukatapaNuM to pachI munine to parigraha hoya ja nahIM. : bahiraMga dazAmAM hiMsAno abhAva lIdho hato. * tyAM mAtra bAhya hiMsAno abhAvanI vAta na hoya munine sarva sAvadyayogano tyAga varte che. ' ; paraMtu sAthe ahiMsAnA pariNAmanI vAta paNa AvI arthAt hiMsAno sadaMtara abhAva che. hiMsAmAM anya : : jAya. tethI bahiraMga dazAnA varNanamAM pAMca mahAvrata, cAra azubhabhAvo garbhita che. te azubhabhAvanA : : samiti vagereno samAveza thAya che. ahIM have AgaLa sthAnamAM munine pAMca mahAvrata - pAMca samiti vagere : ' vAta le che. upayoganI zuddhatAnI vAta kare che. tyAM zubhabhAvarUpa pariNati hoya che. munine zarIranI : " zobhArUpa anya saMskArono paNa abhAva varte che. ane - prazna thAya ke upayoganI zuddhatAnI vAta to * : garbhitapaNe badhAmAM lIdhI ja che. te to mukhya che. A rIte yathAjAtarUpanI bahiraMga dazA che. : zubhabhAva ane bAhya AcaraNa tene anurUpa hoya have aMtaraMga dazA varNave che. tyAM pharIne ; che. to ahIM pharIthI zuddhatA levAnuM zuM prayojana? munirAjane sakaLa cAritra arthAt traNa kaSAyanA : abhAvapUrvakanI zuddhatAnI vAta doharAve che. : ahIM traNa kaSAyanA abhAvapUrvakanI zuddhatAnI tyArabAda jIvanA pariNAmanI mukhyatAthI aMtaraMga : vAta nathI levI. te to che ja. ahIM to ema vicAravuM dazAnI vAta kare che. : che ke munirAja 28 mULaguNanuM pAlana kare che tyAre : temAM hoMza nathI. te pariNAma samaye paNa teno munirAjane mamatvano - mUchano abhAva che : abhAva karIne nirvikalpa dazAmAM javA mATeno tene arthAt mithyAtvano abhAva che. e to ApaNane * puruSArtha cAlu ja che. arthAt zubhabhAva samaye paNa khyAlamAM ja che. ahIM to tenI sAthe kartutvano paNa : teno praya : teno prayatna to zuddhopayoga mATeno ja che. tethI ja abhAva che. mithyAtvanI sAthe paranA kartA ane ? to te vikalpa toDIne pharI nirvikalpa thAya che. dRSTAMta bhoktApaNAnA bhAvo sAthe ja hoya che. ahIM : as : : nAnuM bALaka cAlatA zIkhatuM hoya ane paDI jAya munirAjane bAhya eka paNa pravRttimAM joDAvuM gamatuM : to te che . to turata ja bhAkhoDiyAbhara thAya che. tyAM paDayuM nathI. tene TIkAmAM karmaprakramanA pariNAma kahyA che. : - : nathI rahetuM. e ja siddhAMta munidazAmAM lAgu paDe tethI A varNana samyagdaSTine lAgu paDe che tema na : : che. letA jene atyaMta udAsInatA che evA bhAvaliMgI : saMtanI ahIM vAta che. munirAjane aMdaramAM evo : munirAjanA pariNAmamAM paranI sApekSatA vairAgya che ke te saMsAranI pravRttimAM joDAto to e nathI ema lIdhuM che. bAhyano saMparka choDI dIdho nathI paraMtu AjAbAju evI pravRttio cAlatI hoya : hovAthI munirAjane paranI sApekSatA nathI. kharekhara pravacanasAra - pIyUSa 21
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ to munirAjane potAnA bheda prabhedamAM rokAvuM paNa poSAtuM nathI. A rIte yathAjAtarUpa paNAnI be avasthAonuM varNana karyuM. gA 201 grahI paramaguru-dIdhela liMga, namaskaraNa karI temane, vrata ne kriyA suNI, thaI upasthita, thAya che munirAja e. 207. paramaguru vaDe devAmAM AvelA te banne liMgane grahIne, temane namaskAra karIne, vrata sahita kriyAne sAMbhaLIne upasthita (AtmAnI samIpasthita) thayo thako te zramaNa thAya che. * A adhikAramAM pAtra jIvane munipaNuM levAno bhAva Ave che tyArathI te zuM kare che tenI eka apekSAe samAlocanA kare che. tene anurUpa TIkAkAra AcAryadeve gAthAnuM mathALuM taiyA2 karyuM che. je kAMI thAya che tene bhavati kriyA evuM nAma ApyuM che. je pariNAma sahajapaNe thAya che tene kare che ema kahyuM che. jJAnI je pariNAmane kare che te sahaja ja che mATe te sahajapaNe thayA che ema paNa kahI zakAya che. tethI mathALAmAM bhavati kriyAne thavA yogya kriyA kahI che. TIkAmAM cAra vAta lIdhI che. munidIkSA grahaNa kare che. gurune namaskAra kare che. vrata ane kriyAne sAMbhaLe che. upasthita thAya che. munidIkSA ApanAramAM tIrthaMkara bhagavAna ane dIkSAcArya bannene samAvI lIdhA che. zrAmaNyArthI pote potAnA puruSArtha anusAra yathAjAtarUpa thAya che. tyAre munidIkSAnA grahaNanI vidhi samajAvanAranA tIrthaMka2 52mAtmA ane dIkSAcArya bannene sAthe rAkhIne teo vyavahArathI A liMganA denA2 che evuM pratipAdana ka2vAmAM Ave che. lenA2 ane ApanA2 vaccenA sumeLane nizcaya ane vyavahA2 lAgu pADavAmAM Avyo che. dIkSita muni prathama potAnI munidazAnuM sanmAna kare che. 22 potAnI bhAvanA phaLe che. teno tene aMtaraMgamAM pramoda che tethI evI hoMzapUrvaka e potAnA svarUpamAM lIna thAya che. A rIte munirAja munidIkSA aMgikA2 karIne nirvikalpa thAya che. namaskAra vidhimAM tIrthaMka2 paramAtmA ane dIkSAcAryamAM badhA paMca parameSTi garbhitapaNe samAya jAya che. temanA vaDe munidazA varNavavAmAM AvI che. anAdi kALathI munidazA kevI hoya che te jANIne tenuM varNana karyuM che. pote evuM munipaNuM aMgikAra karyuM hatuM athavA karyuM che ane tenuM varNana karyuM kare che. A rIte pAMca parameSTi namaskArane yogya hovAthI tene namaskAra ka2vAmAM Ave che. have dIkSAcArya pAsethI upadeza sAMbhaLe che. upadezamAM traNa vAta lIdhI che. sAmAyika arthAt sAmyabhAvano lAbha thAya evI kriyA teno upadeza Ave che. temAM mahAvratanA pariNAmathI prathama vAta kare che. munirAja hiMsAnA bhAvane choDe che. te ahiMsAnA zubhabhAvane paNa choDe che ane nirvikalpa thAya che. eTalo ugra puruSArtha cAlato nathI tyAre ahiMsA mahAvratanA pariNAmarUpe pariName che. azubha evA hiMsAnA bhAvamAM to javuM ja nathI tethI ahiMsA mahAvratanuM pAvana kare che. A apekSAe munirAjane apramata evI zuddhopayoga dazA paNa hoya che ane pramata evI mahAvratarUpa dazA paNa hoya che. zrIgurunI vANI AnuM varNana kare che. temAM anya cAra azubha bhAvano tyAga ane anya cAra mahAvratonI vAta garbhitapaNe AvI jAya che. upadeza to ahIM yathAjAtapaNAnA be liMgano che paraMtu te samaye paNa mukhyatA to nizcaya mahAvrata arthAt zuddhopayoganI ja che. jene evo zuddhopayoga che tene A bahiraMga ane aMtaraMga liMgo sahajapaNe prApta thAya che. zrIguruno upadezamAM jenI mukhyatA che evA sAmyabhAvanI muni prApti caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ karI le che. arthAt upadeza sAMbhaLIne-sAMbhaLatA zrIguru teno upadeza Ape che. jIva jyAre sAMbhaLatA nirvikalpa thaI jAya che. bhavAMtaramAM navo deha dhAraNa kare che tyAre te dehane prApta Indriyone sAdhana banAvIne bAhya rUpI tyArabAda AcAryadeva pratikramaNa, pratyAkhyAna viSayone jANe che. te Indriyono upayoga mAtra ane AlocanAnuM svarUpa kahe che. jIvanA vartamAna jANavA mATe kare che tema nathI. te Indriyono upayoga zuddhopayogane ja A traNa nAma ApavAmAM Ave bAhya viSayone bhogavavA mATe paNa kare che. ajJAnI che. bhUtakALanI bhUlanuM kSaNika sat ane tenuM phaLa jANapaNA ane bhogavavAnI kriyA vacce bheda pADe vItI cUkyuM che. tenAthI pAchA na pharI zakAya. paraMtu che. banne mATe Indriyone upayoga kare che. kharekhara bhUtakALamAM jevI bhUla karatA hatA tevI bhUla tyAM be alaga kriyA nathI. te vacce samayabheda paNa vartamAnamAM na thAya tene pratikramaNa kahevAya che. e nathI. ajJAna dazAmAM paNa te Indriyane sAdhana ja nyAye bhaviSyanA pratyAkhyAnanI vAta che. pote banAvIne bAhyarUpI viSayone jANe che. zeya jJAyaka vartamAnamAM zuddhopayogarUpe pariName che. te ja rIte saMbaMdhathI jJAnanI paryAya zeyAkAra thAya che. te A bhaviSyamAM paNa pariNamaze. eka vizeSatA pote rIte zeyAkAra thayelA potAnI jJAnanI paryAyane vartamAnamAM vibhAva nathI karatA tethI navuM dravyakarma anubhave che tyAre jANe ke bAhya viSayo bhogavAyA baMdhAtuM nathI. te kAraNe te dravyakarma bhaviSyamAM udayamAM evuM kAma thAya che. jJAna parane jANI zake paraMtu paNa na Ave. e rIte vibhAvamAM nimittarUpa evA jJAna (abhedapaNe jIva) parane bhogavI zake nahIM. karmodayano paNa abhAva thato hovAthI e prakAre bhavAMtaramAM je deha maLe tene prApta Indriyone sAdhana paNa pratyAkhyAna thAya che. kharekhara kArya to banAvI ajJAnI jIva mAtra parane jANe che eTaluM ja vartamAnamAM ja thAya che. koI eka karma udayamAM Ave nahIM paraMtu parAzraye rAga dveSa - vibhAva bhAva paNa che. saMyogarUpa sAmagrI hAjara thAya che. temAM na kare che. ahIM zrIguru tene zarIranuM durlakSa karAve che. joDAtA te potAnA svabhAvamAM sthira rahe te jJAnIne bAhya viSayo bhogavavAnI IcchA che nahIM AvalocanA che. AvI vAta upadezarUpe sAMbhaLatA kAraNake paradravya bhogavAtA nathI evo ene pAko te upadezanuM paNa lakSa choDIne svarUpamAM jAmI jAya nirNaya che. tene bAhya viSayone jANavAnI paNa evI che. arthAt nirvikalpa thaI jAya che. A pratikramaNa abhilASA nathI. kAraNake potAnA svarUpane jANI vagerenA upadezathI pAtra jIva karma pratyenuM lakSa choDe temAM ja lIna rahevAthI potAne atIndriya AnaMdano che. ajJAnIne karmaphaLa cetanA mukhyapaNe ane anubhava thAya che. karmacetanA goNapaNe hoya che. jJAnI thatAM e banne zarIramAM pAMca Indriyo ja mukhya che. jo e prakAranI ajJAna cetanAno abhAva thaIne tyAM jJAna Indriyono upayoga karavo na hoya te tene zarIranuM cetanA thAya che. munirAjane AvI jJAna cetanAne kAMI kAma ja nathI. munine zarIra pratye mamatva nathI. kAraNe tene karma ane tenA phaLanI atyaMta upekSA zarIrathI ekatva buddhino tyAga to svAnubhava thatAM varte che. A rIte ahIM paNa zuddhopayogano ja upadeza ja thayelo. have tenA pratye atyaMta virakta thAya che. che ane muni nirvikalpa thaI jAya che. bAhya viSayonI adhikatA na hoya to tene IndriyonuM trIjI vAta zarIranA utsarganI - upekSAnI prayojana na rahe. e rIte muni jitendriya che. e che. zarIra patye atyaMta viraktatA munine hoya che. vAta ApaNe abhyAsamAM lIdhI che. muninI AvI pravacanasAra - pIyUSa 23
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMtaraMga dazA hovAthI munine pAMca IndriyonA phelAva munidazAmAM to te vAraMvAra nirvikalpa thaI jAya che. rahita deha mAtra parigraha che ema kahevAmAM Ave A pramANe sAdhakane zuddhopayoga vadhato jAya che. che. ene ja zarIrano utsarga gaNavAmAM Ave che. paraMtu te dizAmAM lAMbo samaya TakI zakAtuM nathI. Indriyo mAtra bAhya viSayone ja grahaNa karAve che munirAja paNa temAM lAMbu TakI zakatA nathI tethI ema nathI. Indriyo zarIra tarapha paNa jIvanuM dhyAna vikalpa dazA AvI jAya che. kheMce che. tethI jo IndriyonuM durlakSa karavAmAM Ave munirAjane nirvikalpa dazA hoya che tene to zarIra tarapha paNa tenuM dhyAna jAya nahIM. pachI eka potAnA AtmA sivAya anya koI rahetuM nathI. sAtamu guNa sthAna gaNavAmAM Ave che. savikalpa A rIte zarIranA utsargano upadeza sAMbhaLIne muni dazA e chaThTha guNa sthAna che. A rIte munidazAmAM cha ane sAta ema be guNa sthAno hoya che. ajJAnanI nirvikalpa dazAne prApta karI le che. A rIte A gAthAmAM samAlocananA chevaTanA phaLa svarUpe bhUmikA ane avirata samyagdaSTinI savikalpa dazA zrIgurunI pAsethI dIkSA grahaNa karIne temano upadeza vacce kAMI bAhyathI taphAvata khyAlamAM Ave evo sAMbhaLIne muni nirvikalpa dazA pragaTa kare che evuM nathI. pAMcamAM guNasthAnamAM eka deza vrata hoya che kahevAno Azaya che. arthAt tyArathI bhUmikA pramANeno zubha bhAva ane tene anurUpa bAhya pravRtti khyAlamAM AvI zake che. - gAthA - 208, 279 pAMcamAM guNasthAnamAM eka deza vrata hoya che. arthAt vrata, samiti, laMcana, Avazyaka, aNaela IDhiyarodhanuM, tyArathI bhUmikA pramANeno zubhabhAva ane tene nahi, nAna-dAtaNa, eka bhojana, bhUzayana, sthitibhojanaM. 208. anurUpa bAhya pravRti khyAlamAM AvI zake che. munidazAne yogya je vikalpo hoya che, zubha bhAvo -A mULaguNa zramaNo taNA jinadevathI prajJapta che, hoya che tenuM varNana A gAthAmAM AcAryadeva kare temAM pramatta thatAM zramaNa chedopasthApaka thAya che. 209. che. ugra puruSArtha hoya tyAre zuddhopayoga che. vrata, samiti, Indriyarodha, loca, Avazyaka, nirvikalpa dazA che. jyAre puruSArtha thoDo maMda paDe acelapaNuM, asnAna, kSitizayana, adaMtadhAvana, che tyAre savikalpa dazA Ave che. tene A gAthAmAM UbhA UbhA bhojana ane eka vakhata AhAra chedopasthApaka sthitirUpe varNavavAmAM Ave che. evA A kharekhara zramaNonA mULa guNo jinavaroe pariNAmarUpe pariNamelA munine chedopasthApaka kahyA che; temAM pramata thayo thako zramaNa kahevAmAM Ave che. chedopasthApaka thAya che. koparApAka gA. 207mAM ApaNe joyuM ke muni zrIguruno A zabda alaga alaga arthamAM havenI dasaupadeza sAMbhaLIne nivikalpa dazA pragaTa kare che. bAra gAthAmAM AvavAno che tethI te zabdano artha evo ugra puruSArtha lAMbo Take nahIM tethI te pharIne ApaNe khyAlamAM levo jarUrI che. A gAthAmAM teno vikalpadazAmAM Ave che. guNa sthAna apekSAe artha bheda athavA vikalpa thAya che. je muni nirvikalpa vicArIe to sAdhakane cothA guNasthAne savikalpa dazAmAM hatA te savikalpadazAmAM Ave che eTale ke dazAno kALa ghaNo lAMbo che. cothA karatAM pAMcamAM potAne bhedamAM sthApe che. gAthAmAM munirAjanA guNasthAnamAM nirvikalpadazA vadhu vakhata Ave che. zubhabhAvone 28 mULaguNarUpe darzAvavAmAM AvyA caraNAnuyogasUcaka cUlikA 24
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. temAM sarva prathama pAMca mahAvratanI vAta lIdhI ane azuddha paryAya ema be paryAyono samanvaya che. ApaNe hiMsA ane ahiMsAnA svarUpanI karIne eka paryAya mAnavAmAM AvatI nathI. eka vicAraNA karI lIdhI che tethI ahIM teno vistAra dravyanI eka samaya eka paryAya ja hoya che. tethI karatA nathI. sAdhakanI eka samaye eka ja paryAya hoya che. te mokSamArganI paryAyane mokSanuM kAraNa kahevAmAM pAMca mahAvratane anusarIne pAMca samiti Ave che. koI ajJAnI jIva, jene zubha bhAvano Indriya nirodha vagere zubhabhAvo paNa munine pakSapAta che te, evuM mAne che ke zubha bhAva hoya che. AvA samitinA bhAvo ahiMsAdi paNa muktinuM kAraNa che. tethI AcAryadeva bhAvone anurUpa hoya che. jJAnIne bAhya viSayone sAdhakanI paryAyane be dRSTithI jovAnuM kahe che. bhogavavAno bhAva nathI. tethI tene sahajapaNe zuddhatAne lakSamAM lenArI dRSTimAM svabhAva ane Indriya vepAra paNa aTake che tene Indriya nirodha paryAyanI zuddhatA lakSamAM Ave che. te zuddhatA to kahevAmAM Ave che. munine ja Avazyaka hoya che. vRddhigata thaIne paripUrNatAne pAme che. paryAyamAM te uparAMta loca, nagna digambara dazA, ajJAnatA, rahelI azuddhatAe te samaye duHkhanuM kAraNa adaMtadhAvana, UbhA UbhA AhAra ane eka vAra thAya che ane navA dravyakarmano baMdha kare che. A rIte AhAra A rIte muninA 28 mULaguNo che. eka paryAyane be apekSAe lakSamAM levAthI TIkAmAM AcAryadeva dRSTAMta Ape che. koI ajJAnIno bhrama dUra thAya che. te nizcaya karI zake che sonu kharIdavA nIkaLe che. tyAre kayAreka tene sonAnA ke svabhAvano Azraya eka ja karavA yogya che. tema badale sonAnA dAgInA maLe to te laI le che. karavAthI zuddhatA pragaTa thaIne vadhatI jaze ane kAraNake te dAgInAmAM paNa sonuM ja che. siddhAMtamAM azuddhatAnA aMze kramazaH ochA thatAM jaze. A thoDo phera paDe che. ahIM munirAja zaddhopayogarUpe rIte ja cAritramAM kramapUrvaka zuddhatA vadhatI jAya che pariNamavA mAge che. eTalo puruSArtha pragaTa kare ane che vaTa pa2mAtma dazA pragaTa thAya che. tyAre to nirvikalpa dazA pragaTa thAya che. kadAca sAdhaka-muni nirvikalpa dazAmAM rahI zake nahIM puruSArtha ocho thAya to tyAM bhUmikAne yogya tyAre 28 mULaguNanA vikalparUpe pariName che. zubhabhAva Ave che. tyAre muni te dazAno paNa tethI tene chedosthApaka kahevAmAM Ave che. svIkAra karI le che. ahIM nirvikalpa dazA e sonAnI nizcaya ane vyavahAranI maitrI lagaDInA sthAne che ane savikalpa dazA sonAnA dAgInAnA sthAne che. siddhAMta e prakAre che ke A prakArano zabda prayoga zAstramAM jovA savikalpa dazA samaye paNa traNa kaSAyanA maLe che. sAdhaka dazAnA anusaMdhAnamAM A vAta Ave abhAvapUrvakanI zatA to vidyamAna che ja che. tyAM zuddhatA eTale nizcaya ane zubhabhAva e vyavahAra evo artha koI kare che. zuddhatAne svabhAvamAM ahIM guNasthAnanI paripATIno thoDo le che ane zubha bhAvane AcaraNamAM khatave che. vicAra karI laIe. sAdhakanI paryAyamAM aMze kayAreka zuddhatAne, nizcayane, jJAnadhArA ane zuddhatA ane aMze azuddhatA avazya hoya che. vyavahArane rAgadhArA kahe che. sAdhakane jJAnadhArA sAdhakanI te eka ja paryAya che. zuddha paryAya alaga ane rAgadhArA sAthe che tethI tene bannenI maitrI mAne pravacanasAra - pIyUSa 25
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. AvA aneka prakAranA zabdaprayogo vAMcIne - che. A pramANe hovAthI nizcaya ane vyavahArane sAMbhaLIne koI dvidhA kare che tethI teno sAco khyAla maitrInI zakyatA ja nathI. sAdhakane paryAyamAM je Avavo jarUrI che. zuddhatA pragaTa thAya che te azuddhatAno abhAva karIne ja pragaTa thAya che. A rIte nizcayanaya tenuM kArya sAdhakane aMze zuddhatA ane aMze azuddhatA yathArthapaNe kare ja che. tyAM maitrIno prazna ja nathI. paryAyamAM jovA maLe che. sAdhakanI paryAya e sAdhakane zuddhatA vadhe che te pramANe eka-be-traNa mokSamArganI paryAya che. te paryAya mokSanuM kAraNa kaSAyono abhAva thato jAya che. te vAta mukhya kahevAya che. svabhAvane mokSanuM kAraNa kahyA bAda rAkhIne vicArIe tyAre zeSa-bAkI rahelA kaSAya apUrNa zuddha evI mokSamArganI paryAyane saMpUrNa zuddha anusAra sAdhakane bhUmikAne yogya zubhAzubha mokSa paryAyanuM kAraNa gaNavAmAM Ave che. ApaNe bhAvo hoya che. munirAjane traNa kaSAyanA abhAva uparokta vicAraNA karyA anusAra sAdhakanI pUrvakanI zuddhatA ane saMjavalana kaSAyamAM 28 paryAyamAM bheda na hovA chatAM tyAM zuddhatA ane mULaguNanA vikalpo hoya che. tene dravya anusAra azuddhatAnA bheda pADavAmAM Ave che. nizcaya ane caraNa kahevAya che. te ja bannenI maitrI che. arthAt vyavahAra zabda kharekhara jJAnamAM-zrutajJAnamAM nayanA sakaLa cAritra ane 28 mULaguNanA vikalpo eka anusaMdhAnamAM vAparavAmAM Ave che. te zabdone paryAyamAM sAthe jovA maLe che ene maitrI gaNAvI svabhAva sAthe ane paryAya sAthe saMbaMdhamAM jovAmAM zakAya. tyAM paryAyanuM vaita rAkhIne samanvaya evo Ave che. nizcayanaya-zuddhanayano viSaya zuddhAtmA che maitrI zabdano artha na karAya. sAdhaka to svabhAvamAM ane vyavahAranaya-paryAyArthika nayano viSaya-paryAya huMpaNuM sthApIne svabhAvano Azraya kare che. tenuM to ane bheda che tethI naya ane nayanA viSayane abheda A eka ja kArya che. svabhAvano Azraya letA gaNIne paryAyane paNa vyavahAra kahI devAmAM Ave zuddhatA vadhe ane te anusAra azuddhatA ghaTe evuM che. vaLI mukhya te nizcaya ane gauNa te vyavahAra kArya thAya che. kAcI kerIne pakavavAthI te pAkI mATe paryAyanI zuddhatAne nizcaya ane paryAyanI thAya che tyAM sahajapaNe pheraphAro thatA jAya che. tyAM azuddhatAne vyavahAra paNa kahevAmAM Ave che. apUrNa temane goThavIne karavA paDatA nathI. lAla ke lIlA zuddhatA vadhIne pUrNa thaze mATe tene nizcaya mokSamArga raMgamAM yogya pramANamAM sapheda raMganuM mizraNa karIne kahe che. jyAre zubha bhAvane baMdhanuM kAraNa hovAthI raMganA taratama bheda banAvI zakAya evuM koI kArya baMdhamArgamAM sthAna ApavAmAM Ave che. sAdhakanA sAdhaka dazAmAM thatuM nathI. tethI te rIte maitrI zabdano zubha bhAvane zuddhatAno sahacaradekhIne tene vyavahAre artha na karAya. vaLI maitrImAM kAMIka bAMdha choDano mokSanuM kAraNa gaNavAmAM Ave che. sAdhakanI dazAmAM dhvani paNa na Avavo joIe. zuddhatAnI pragaTatA aMze zuddhatA ane aMze azuddhatA banne sAthe jovA thatAM azuddhatAno nAza ja thAya tyAM koI prakAranI maLe che tethI tene maitrI mAnavAmAM Ave che. tyAM bAMdha choDa nathI. vizeSa spaSTatA jarUrI che. nayanuM svarUpa vicArIe to nizcayanaya che te vyavahAranayano niSedhaka che. jinAgamamAM "rAga" zabdathI sAmAnya rIte ApaNe kuMdakuMdAcAryadevanI naya vibhAganI kathana anaMtAnubaMdhIno eTale ke ajJAnIno vibhAva ja zailIthI paricita chIe. vaLI paMcAdhyAyImAM paNa levAmAM Ave che. jIva kAM to jJAna kare athavA rAga e ja vAta che ke nizcayanaya e vyavahArano niSedhaka kare. arthAt jJAna kare eTale samyagdarzana, samyajJAna 26 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane samyakucAritra ane rAga eTale mithyAdarzana- : anya AcAryonA paNa be prakAra samajAve che. mithyAjJAna-mithyAcAritra A rIte jJAna e : cheda eTale ke bheda-vikalpa. A artha ApaNe zuddhatAno dyotaka che ane rAga zabda ajJAna darzAve - * : lakSamAM lIdho che. muni dIkSA grahaNa karIne zrIguruno che. A baMne kayAreya meLa na khAya tyAM maitrI saMbhavatI : * upadeza sAMbhaLIne navadIkSita muni prathama nirvikalpa ja nathI. tethI A arthamAM sAdhakane jJAnadhArA ane : thAya che. e dazAne yogya puruSArtha Takato nathI tyAre rAgadhArA sAthe saMbhavI zake ja nahIM. sAdhaka dazAmAM : : pote 28 mULaguNamAMthI koI eka vikalpamAM Ave je rAga che te anaMtAnubaMdhIno nathI. asthiratAno : : che. A rIte muni pote potAne chedamAM sthApe che rAga che. sAdhakanI vartamAna eka samayanI paryAyamAM : : mATe te pote chedopasthApaka che. e vAta ApaNe jeTalo puruSArtha che teTalA pramANamAM rAgano abhAva : * AgalI be gAthAmAM lakSamAM lIdhI che. muni potAnI thAya che. jeTalI mAtrAmAM puruSArtha ocho paDe che . teTalA pramANamAM zubhAzubha bhAvo thAya che. A ; : upAdAnanI taiyArI anusAra e dazA prApta kare che. thaI eka samayanI sAdhakanI paryAyanI vAta. sAdhakanI : gA. 207mAM zrIgurune namaskAranI vAta guNasthAnanI bhUmikA anusAra jeTalI zuddhatA ane : lIdhI hatI tyAM tIrthaMkara paramAtmA ane dIkSAcArya tadanusAra jeTalA kaSAyono abhAva varte che te : bannene namaskAra karyA hatA. munidazA traNe kALa bhUmikAnI vAta kAyama rAkhIne pachI eka samayanI : ekarUpa ja che. tenuM jJAna sarvajJa paramAtmAne che. pariNAmanI vicAraNA karavI jarUrI che. tethI munine : munidazAnuM yathArtha varNana paNa bhagavAnanI traNa kaSAyanA abhAvapUrvakanI zuddhatA sAthe divyadhvanimAM Ave che. mATe paramAtmAne asthiratAnA rAgarUpa 28 mULaguNanA vikalpone : chedo pasthApaka gaNavAmAM AvyA che. e pramANe jJAnadhArA ane rAga (asthiratAno)dhArA sAthe : dIkSAcArya ke anya AcArya navadIkSita munine sumeLa che tene dravya anusAra caraNa paNa kahevAya : muni dharmanA pAlananI rIte samajAve che. je koI ane maitrI paNa kahI zakAya. - AcArya athavA muni A rIta muni dharmanA ' pAlananI rIta 28 mULaguNonA bheda samajAve0 gAA - 10 * zIkhavADe tene niryApaka kahevAya che. niryApaka je liMgagrahaNe sAdhupada denAra te guru jANavA; : zabdano artha sadupadezanI dRDhatA karanArA, chedaye sthApana kare te zeSa muni niryApakA. 210. : zikSA guru vagere thAya che. eka vAta khyAlamAM rahe liMgagrahaNa vakhate je pravajyAdAyaka (dIkSA - ke A AcArya to niryApaka ja che ema kahI na denAra) che te temanA guru che ane je cheda dvaye : zakAya. je munidharma samajAve te niryApaka e rIte uparathApaka che (eTale ke (1) je bhedomAM sthApita : lakSamAM levuM yogya che. kare che temaja (2) je saMyamamAM cheda thatAM pharI . chedano bIjo artha potAnI bhUmikA anusAra sthApita kare che) te zeSa zramaNo niryApaka che. : AcaraNa na thavuM temAM doSa thavo, AvI sthiti Ave A gAthAmAM be vAta mukhya che. (1) cheda : tyAre potAnA doSanuM prAyazcita laIne pharI zabdanA be artha kare che. (2) muni pote upAdAnarUpe ' nirdoSarUpe AcaraNa karavAnuM rahe che. pote potAnI chedopasthApaka che te vAta mukhya rAkhIne anya : meLe paNa prAyazcita le athavA koI evo doSa hoya AcAryo paNa chedopasthApaka che ema darzAve che. : to guru pAse prAyazcita le che. te pramANe muni pharIne pravacanasAra - pIyUSa 27
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ yathArtha AcaraNa kare che tene chedopasthAna kahevAmAM : muktine pAme che. pariNAmonI caMcaLatA ane Ave che. A vistAra have pachInI gAthAomAM che. : vicitratA ghaNI hoya che. teno paNa tene khyAla che. * tethI ja te sAvadhAnI rAkhe che. gAthA - 11, 212 A gAthAmAM AcAryadeva be prakAranA chedanI jo cheda thAya prayatna saha kRta kAyanI ceSTA viSe, ': vAta kare che. kAyaceSTA saMbaMdhI doSa gauNa che. saMyama AlocanApUrvaka kriyA kartavya che te sAdhune. 211. : * : saMbaMdhI doSa mukhya che. mAtra kAyaceSTAmAM ja kAMI jo zramaNane prayatnapUrvaka karavAmAM AvatI kAya : kSati thAya ane potAnA khyAlamAM Ave to muni e STAne viSe che da thAya che. to teNe : potAnI meLe tenuM nivAraNa karIne prAyazcita laI AlocanApUrvaka kriyA karavI joIe. chedopayukta muni, zramaNa vyavahAravijJa kane jaI, : saMyama saMbaMdhI arthAt potAnA pariNAmomAM nija doSa Alocana karI, zramaNopadiSTa kare vidhi. 212. : - zubhabhAvomAM koI doSa Ave to te doSanuM kathana (paraMtu) jo zramaNa chedamAM upayukta thayo hoya ke zrIguru pAse karIne prAyazcita meLave che. ahIM evA to teNe jinamatane viSe vyavahAra kuzaLa zramaNa : bhAva levA che je munidazAne yogya na hoya zrAvakane pAse jaIne AlocanA karIne (potAnA doSanuM : yogya athavA avirata samyagdaSTine yogya je bhAvo nivedana karIne) teo je upadeze te karavuM : che te muni mATe ayogya che. evA Ayogya bhAvo joIe. : AvI jAya tene saMyamamAM cheda gaNavAmAM Ave che. : te moTo doSa gaNAya che. potAno te doSa anya A gAthAomAM chedanA (doSanA) be prakAra : nA) ba mAra : paNa jANe evo bhAva che. jene mAna kaSAyanI darzAvyA che. tethI prathama teno vicAra karI laIe. : : mukhyatA hoya te A rIte potAnA doSanuM kathana na 1) saMyamano cheda 2) kAyaceSTA saMbaMdhI : kare - te potAno doSa pragaTa na thaI jAya te mATe cheda. kharekhara to sAmAnya rIte saMyamanA chedanI sAthe : prayatna kare. bIjAne kadAca e doSano khyAla AvI zarIra saMbaMdhI doSa paNa hoya che. paraMtu ApaNe A ' jAya topaNa te potAnA bacAvamAM zuM kahevuM e badhAno yogya vicAra karI levA jevo che. zrAmapyArthI : badhuM vicArI rAkhe. munine evuM kAMI nathI. ugra ArAdhanA karIne mokSanI prApti karavA mAge : munirAja guru pAsethI AkaruM prAyazcita levA taiyAra che. tene ArAdhanAnI gaMbhIratAno barobara khyAla : che. potene kaDaka zikSA maLe tema Icche che ke jethI che ane pote tene mATe mAnasika rIte barobara teyAra : potAne pharI evI bhUla na thAya. te uparAMta anya paNa che. munipaNuM e kharAkharIno khela che tema te : munio vagere paNa te jANe teno tene kSobha nathI. jANe che. tethI to te evA guru pAse dIkSita thAya ke te ema vicAre che ke anyane evo khyAla haze to che je e munidharmanuM yogya pAlana karAvavA mATe : mane sthitikaraNa karavAmAM sahAyaka thaze. banaze to sakSama hoya. potAnI bhUla thAya to kAna pakaDIne : evA prasaMgo AvatA mane agAuthI jAgRta karI prAyazcita vagereno Azraya laIne potAne pharIne : deze. huM svayaM jAgRta rahIza ane anya paNa mane e mArgamAM sthApita kare tevI tenI bhAvanA che. AvI rIte sahAyaka thaze evA bhAvathI te potAnA doSanuM taiyArIvALo jIva avazya evo ugra puruSArtha karIne : nivedana kare che. vacanAmRtamAM Ave che ke eka 28 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ potAnI lagAma ane bIjI gurunI lagAma e prakAre : jANe che ke paradravya rAgamAM nimitta thAya che mATe huM hoya to kArya sugama thAya che. * zakya teTalo paradravyanA saMparkathI dUra rahuM. dRSTAMta : * koI dArUno baMdhANI dArU choDavAnuM nakkI kare to te TIkAkAra AcAryadeve saMyamanA chedanA be : : dArunA pIThAmAM to jato ja nathI-paraMtu te bAjunA prakAranuM varNana karyuM che. kAyaceSTA saMbaMdhI chedane : bahiraMga cheda kahyo che ane upayoga saMbaMdhI chedana : : raste paNa javAnuM TALe che. 1 aMtaraMga cheda kahyo che. A chedano pratIkAra : munidazAne yogya aMtaraMganI sthiratA jene AlocanAthI thAya che. tyAM AlocanA zabda paNa ' prApta thAya che te sahajapaNe saMyogothI dUra thAya che. be arthamAM lIdho che tenI spaSTatA phUTanoTamAM ' sarva saMga choDIne jaMgalamAM nivAsa kare che tene mATe karavAmAM AvI che. pahelAmAM pote potAnA doSane : A sahaja che. aMtaraMgamAM vairAgya varte che. te pramANe barobara khyAlamAM levAnI vAta che. bIjAmAM anyane : bAhya tyAga thAya che. A gAthAmAM nimittanI nivedana-kathana karavAnI vAta che. A rIte A : mukhyatAthI kathana karavAmAM AvyuM che. tyAM pAradravya gAthAmAM AcAryadeve munidazAne yogya na hoya evA : rAga karAve che evo siddhAMta nathI sthApavo. evuM doSanI tathA tenA parivAranI vAta lIdhI che. . to ajJAna dazAmAM paNa banatuM nathI. samayasAramAM 0 gAthA - 213 : gAthA Ave che. phUla tene kahetuM nathI ke tuM mane sUMgha. : arthAta ajJAnadazAmAM paNa te potAnA ajJAnanA pratibaMdha parityAgI sadA adhivAsa agaravivAsamAM, : kAraNe potAnA svabhAvane bhUlIne paramAM ekAkAra munirAja viharo sarvadA thaI chedahIna brAmaNyamAM. 213. : thAya che. te pramANe samyagdaSTi potAnA vairAgyanA adhivAsamAM vasatAM (AtmavAsamAM athavA ' baLe ja parathI pAcho phare che. zAstramAM kathana che ke guruonA sahavAsamAM vasatAM) ke vilAsamAM : bAhyamAM vajapAta thAya to paNa temAM evI zakti vasatAM (garuothI bhinna vAsamAM vasatAM) sadA : nathI ke te samyagdaSTine tenA mArgathI zruta kare. (paradravyane viSe) pratibaMdho pariharato thako : ahI to samyagdaSTinI nahIM paraMtu muninI vAta che zrAmaNyane viSe chedavihIna thaIne zramaNo viharo. : muni to vairAgyarUpI mahelanA zikharano zikhAmaNI ' che. tethI te kAMI saMyogamAM lapaTI paDe ema nathI. A gAthAmAM paradravya pratibaMdha zabdano prayoga : tethI mizina dADa, * tethI nimitta kAMI kare che evo apasiddhAMta darzAvavo karavAmAM Avyo che. phUTanoTamAM teno artha A pramANe : nathI. tethI sAthosAtha ahIM upAdAna nimittano lIdho che. paradravyomAM rAgAdipUrvaka saMbaMdha karavo, : sumeLa kevo hoya che tenuM jJAna karAvavuM che. paradravyomAM baMdhAvuM-rokAvuM-lIna thavuM paradravyomAM : rUkAvaTa-temAM ahIM paradravyomAM rokAvuM-rUkAvaTa munidazAne yogya pravRtti 28 mULaguNanuM karavI te artha baMdha besato che. jJAnIne, : pAlana thAya che tyAM paNa paradravyonuM lakSa to che ja. samyagdaSTine, paNa paradravyomAM rAga nathI. A : bhale anya jIvane bacAvavAnA bhAvarUpa ahiMsAnI gAthAmAM AcAryadeva paradravya potAnA vibhAvamAM : mukhyatA na karIe topaNa anya jIva na mare arthAt nimitta che tethI potAne naimittika evA : hiMsA to na thAya evA bhAva to avazya jovA maLe rAgAdibhAvo na thAya eTalA mATe nimitta evA ' che. munirAja AhAra-vihAra vagere kAryo kare che, paradravyonA tyAganI vAta karavA mAge che. jJAnI : pAtra jIvone upadeza Ape che. zAstranI racanA kare pravacanasAra - pIyUSa
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. vagere aneka pravRttio kare che. teno ahIM niSedha : sthAna che. banne prakA2nA kArya ka2vAnA ja rahe che. nathI karavo. ahIM to munine yogya na hoya evAM nAstirUpa kArya to sahajapaNe thaI jAya ema mAnI vibhAvo 52nA lakSe na Ave tenI mukhyatA che. * levA jevuM nathI. padravyo sAthe kSaNika saMbaMdha thavo te eka vAta che ane tenI sAthenA saMbaMdhanI lALa laMbAvavI e jAdI vAta che. potAnA pariNAmamAM zithIlatA na Ave mATe te prayatnapUrvaka paradravya sAthenA saMbaMdhane vadhAratA nathI, AvakAratA nathI. gAthA-214 : je zramaNa jJAna-dagAdike pratibaddha vicare sarvadA, ne prayata mULaguNo viSe, zrAmaNya che paripUrNa tyAM. 214. je zramaNa sadA jJAnamAM ane darzanAdikamAM pratibaddha tathA mULaguNomAM prayata (prayatnazIla) vicare che, te paripUrNa zrAmaNyavALo che. : upAdAna ane nimitta - A samajaNapUrvakanI * cokhavaTano viSaya che. tenI spaSTatA upara niHzaMkatA ane AcaraNano AdhAra che. be padArthonI svataMtratAnA svIkA2pUrvaka be padArtho vaccenA saMbaMdhanA meLa vizeSane jo sArI rIte ane sAcA arthamAM samajI zake to tene avazya lAbha thAya. alagatA ane saMbaMdha - prabhutva ane vibhutva, = : mahAsattA ane avAMtara sattA - A badhuM yogya rIte khyAlamAM levuM atyaMta jarUrI che. ajJAna dazA - sAdhaka dazA ane paramAtma dazA evuM yathArtha citra khyAlamAM levuM joIe. A svarUpa traNe kALa mATe eka sa2khuM ja che. sAdhakane sva-52no viveka-jJAna ane zraddhAna samAna che. te pramANe AcaraNa paNa che. A rIte jJAna-darzana-cAritra e traNanA pariNAmono sAdhaka dazAmAM sumeLa ja che. potAnA pariNAma anusA2 5dravyo sAthenA saMbaMdhano paNa sumeLa ja che. jene nimitta naimittika saMbaMdharUpe lakSamAM levAmAM Ave che. ''dravya anusAra caraNa'' e ukti pramANe potAnA bhAva anusAra bAhya saMbaMdho paNa badalAtA jAya che. AvA meLa vizeSo je rIte vizvamAM banI rahyA che tene barobara potAnA jJAna-zraddhAnamAM laIne pachI kadAca kayAreka jJAnI upAdAnanI mukhyatAthI kathana karatAM hoya che ane kayAreka nimittanI mukhyatAthI paNa kathana karatA hoya che. te banne kathana sAcA che. astipaNe jJAna arthAt zuddhatA munirAja mokSamArganI paryAyarUpe pariName che, te eka ja paryAya che. te paryAya mizra paryAya che. tyAM vadhu zuddhatA ane ochI azuddhatA che. e bheda to ane nAstipaNe vairAgya bannene jinAgamamAM yathArtha : prayojanavaza (pADavAmAM Ave che. munirAja potAnI 30 caraNAnuyogasUcaka cUlikA gA. 213mAM mULagAthAmAM pratibaMdha zabda che. jyAre A gAthAmAM pratibaddha zabda che. be dravya vacceno saMbaMdha darzAvavA mATe baMdha zabdano prayoga ane eka padArthamAM tAdAtmyapaNuM samajAvavA mATe baddhatAno zabda prayoga karavAmAM Ave che. A gAthAmAM astipaNe jIve zuM karavA lAyaka che te vAta lIdhI che. jIve potAnA svabhAvamAM ja sthitapaNuM karavA yogya che. sAdhaka dazAmAM munirAje A pramANe ja ka2vuM yogya che. paradravyamAM rukAvaTanA sthAne ahIM svadravyamAM pratibaddhatAnI vAta lIdhI che. je upayoga bAhyamAM sthita hoya tene tyAMthI : choDAvavAnI vAta prathama karI ane te upayogane aMdaramAM TakAvavAnI vAta pachI kare che. vyayapUrvaka utpAda che e prakAranuM kathana che. vairAgyanI mukhyatAthI vAta 213 gAthAmAM hatI. eka nyAyathI jIva jyAre astipaNe potAnAmAM Take che tyAre sahajapaNe parathI khase che ema kahI zakAya che. ahIM A gAthAmAM astithI vAta samajAve che.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ munidazAne yogya paryAyarUpe) pariName che evuM A : kare che ke je pariNAma munidazAne yogya che. ATalI gAthAmAM samajAvavA mAge che. eka samaye eka paryAya : vAta lIdhA pachI have AcAryadeva A gAthAmAM evI hoya e vAta kAyama rAkhIne munirAja svataMtrapaNe vAta karavA mAge che ke jenuM Azcarya thAya. je kartA thaIne zuddha paryAyane ja kare che. traNa kaSAyanA : AcaraNane jinAgane mAnya rAkhyuM che te paNa sUkSma abhAvapUrvakanI vItarAgatA ja kare che. evI : parasamaya pravRttinuM kAraNa thAya evuM che. arthAt 28 paryAyanI zuddhatA pragaTa thatAM tyAM sahajapaNe "dravya : mULaguNanA pAlana pratye paNa anurAga thavAnI anusAra caraNa" e nyAye je zeSa saMjavalana kaSAya : zakyatA vicArIne tene "najIkano sUkSma paradravya vidyamAna che temAM 28 mULaguNanA pAlanano ja : pratibaMdha' kahyo che. Azaya e che ke munine chaThThA bhAva munine hoya che. paryAyanuM akhaMDapaNuM vicArIe : guNasthAnanI bhUmikAmAM je prakAranA bhAvo AvavA tyAre munirAja e mizra paryAyanA kartA che. : yogya che ane je bhAvo anusAra tenuM AcaraNa prayojanAnI mukhyatA rAkhIe to munirAja zuddhatAnA : thAya che te badhuM kayAreka jIvane aTakavAnuM, paDavAnuM ja kartA che. A kharekhara svadravyamAM pratibaddhatA che . kAraNa che evuM darzAvIne muni e pratye sajAga che ane te karavA yogya che ema ahIM kahevAno Azaya ' evo bhAva darzAvavA mAge che. che. paradravya pravRtti e azuddhatAnuM kAraNa che ane zrImad rAjacaMdrajIe "apUrva avasara' kAvyamAM sva dravya pratibaddhatAe upayoganI zuddhatAnuM kAraNa : A vAta lIdhI che. je munidharmanuM pAlana che arthAt che tethI upAdeya che. : mana-vacana-kAyA saMbaMdhI je yoganI pravRtti thAya gAthA - 2015 : che te (1) svarUpanA lakSe che. (2) saMyamanA hetue * che (3) jina AjJA anusAra che. A rIte te muni kSapaNa mAMhI, nivAsasthAna, vihAravA bhojana mahIM, : pravRttinuM suyogyapaNuM darzAvyuM che. munine AvI upadhi-zramaNa-vikathA mahIM pratibaMdhane Icche nahIM. 215. : pravRtti paNa "kSaNa kSaNa ghaTatI jAtI sthitimAM aMte muni AhAramAM, kSapaNAmAM (upavAsamAM), : thAye nija svarUpamAM lIna jo A prakAre varNavI AvasthamAM (nivAsa sthAnamAM), vihAramAM, ' che. arthAt je pariNAmo nyAya saMgata che. evA upadhimAM (parigrahamAM), zramaNAmAM (anya munimAM) * bhAva paNa jo lAMbo samaya Take to munipaNuM na athavA vikathAmAM pratibaMdha Icchato nathI. : rahe. munirAja to vAraMvAra chaThuM-sAtame jhUle che. AcAryadeve aMtaraMga ane bahiraMga chedanI . tene savikalpa dazAno kALa lAMbo na hoya. muni vAta karI. temAM nimitta kAraNa paradravya che. te paradravya : vikalpa mAtrane toDIne svarUpa lInatA kare che. vaLI pratibaMdhanuM svarUpa darzAvyuM. ane sva dravya : ekasarakhA vikalpa jo lAMbo samaya cAle to tene pratibaddhatAthI teno niSedha thAya che e vAta lIdhI : aTakavAnuM kAraNa thaI zake che. tethI muni te aMge paradravyo vibhAvamAM nimitta che mATe muni sarva saMga * sajAga che. parityAga kare che. A rIte potAnA zramaNyamAM cheda : have TIkAmAM munidazAmAM sahajapaNe thatI na thAya e rIte vartana kare che. arthAt potAnA : kriyAomAMthI thoDAnuM vistArathI varNana kare che. tenA svabhAvamAM lIna rahevA yogya ugra puruSArtha kare che ke sarvaprathama AhAranI vAta kare che. munirAjane Agama ane vikalpamAM Ave tyAre 28 mULaguNanuM pAlana : viruddha AhAra to zakya ja nathI. munine AhAra pravacanasAra - pIyUSa
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ hoya che kharo tene ahIM A rIte darzAve che. zarIra : AcAryadeva bAhyanI vAta pahelA kare che ane e munidharmanA pAlanamAM bAhya sahakArI kAraNa che. . najIkanI vAta pachI kare che. te rIte ahIM prathama te zarIranI vRtti arthAt zarIranA TakavA mATe AhAra * AhAranI vAta lIdhA pachI anazananI vAta kare jarUrI che. manuSya deha dhAnathI arthAt anAja- che. anazana e bAhya tapa che. muninA AcaraNamAM pANIthI Take che mATe zarIranA nibhAva mATe te ; tene sthAna che. evI kriyA badhAne anekavAra Avazyaka che. A hetuthI grahavAmAM Avato AhAra : anubhavamAM AvI che. alabatta jaina dharmI je rIte tenA pratye paNa muni udAsIna che. svAdane bahekAvavA : upavAsa kare che evA upavAsa anyamatamAM hotA mATe nahIM paraMtu mAtra zarIranA nirvAha mATe ja : nathI. sAco upavAsa AgalA divasanA baporathI AhAra grahaNa karavAmAM Ave che. te samaye paNa ' zarU thAya che ane bIjA divase eTale ke upavAsa uNodarI - rasa parityAga vagere to hoya paNa zake. * pachInA divase bapore pUrNa thAya che. ApaNe sAmAnya AhAranA vikalpa bAda paNa AhAramAM vikSeparUpa : rIte 36 kalAkanA upavAsa karIe chIe sAco evA bAhya prasaMgo, kAraNo maLatA munirAja : upavAsa 48 kalAkano thAya che. sahajapaNe AhAranuM grahaNa karatA nathI. upa-samIpa- vAsa rahevuM. AtmAnI samIpamAM zarIrane munidharmanA pAlanamAM bAhya sarakArI : rahevuM te sAco upavAsa che. tema thatAM deha tarapha lakSa kAraNa gaNavAmAM Ave che. te yogya che kAraNake ' ja na jAya. AhAranI vRtti thAya nahIM te sahaja manuSya bhava sivAya anya gatimAM munidharmanuM pAlana upavAsa che. munione Atma sAdhanAmAM A zakya nathI. kharekhara to munine bAhyamAM Avo manuSya : prakAranA upavAsa hoya che. Atma sAdhanAnI sAthe deha saMyogarUpe hoya che evo meLa vizeSa ja che paraMtu : dehanI upekSAno bhAva paNa hoya che. ajJAnIone te niyamarUpa paNa che. AvI anivAryatAne lakSamAM : zarIranI kriyAnuM mahatva hoya che. jainomAM paNa jene laIne tene bAhya sahakArI kAraNa kahevAmAM Ave : svabhAvamAM mukhyatA nathI ane upavAsanuM sAcuM che. te pramANe zarIranI upayogitA darzAvIne ' svarUpa je samajatA nathI te bAhyanA arthAt zarIrane AhAranI jarUrIyAta darzAvavAmAM AvI che. A : mukhavATe AhAra-poSaNa na maLe tene ja upavAsa prakAre hakIkata hovA chatAM munirAja zarIra TakAvavA : mAne che. tethI tene bAhya kriyAno ati Agraha hoya mATe AhAra grahaNa kare che ema kahevAnuM kharekhara : che. vaLI keTalA upavAsa thayA tenI paNa tene mana thatuM nathI. zarIranI evI sthiti thAya ke jyAre adhikatA hoya che. chaTha, aThama, aThAI, soLabhaththA, tenA tarapha bhUkhanI lAgaNI tarapha pharI pharIne dhyAna mAsakhamaNa, varasItapa vagerenI tene adhikatA che. jAya ane e prakAre potAnA dhyAnamAM vikSepa paDe ke te rIte zarIrane kaSTa ApavAthI dravyakarmanI nirjarA tenuM tene poSaNa thatuM nathI tethI AhArano vikalpa : thAya tema mAne che. jinAgamamAM paNa upavAsanA Ave che. arthAt potAnA saMyamanA pAlananI : aneka prakAro darzAvavAmAM AvyA che. upavAsa ane mukhyatA che. zarIrane TakAvavAnI mukhyatA nathI. A zarIra uparathI Asakti ochI thavI te banne vacce rIte muni AhAra grahaNa avazya kare che paraMtu ' kAraNa kArya mAne che. kharekhara ajJAnIne zarIra upara tenI agratA nathI - gauNatA che mATe temAM tenuM + Asakti avazya hoya che. zuddhAtmAnI oLakhANa rokANa thatuM nathI. AcAryadeva AgaLanI gAthAomAM : ane temAM huMpaNuM sthApIne teno Azraya karavAthI muninA yogya AhAranuM vistArathI varNana karaze. : ja kArya siddhi thAya che. teNe ja dehAdhyAsa choDayo 32 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. e sivAya anya rIte zarIranA mamatvano tyAga : sAthe virodha vinA. A rIte saLaMga vicAra karIe nathI. ajJAnIne A khyAla nathI. koInuM zarIra to khyAla Ave ke AcAryadeva munine upavAsa asAdhya rogathI gherAyeluM hoya, zarIranI atyaMta ' karavAnuM avazya jaNAve che paraMtu upavAsa evA na kRzatAnA kAraNe parAdhIna jIvana jIvavuM paDatuM hoya ke hoya ke jethI zarIra na Take. Azaya e che ke zarIrane athavA koI evA tIvra rAga ke dveSanA kAraNe : kSINa karavAnI mukhyatA nathI, zarIrane AhAra maLe ApaghAta karanArane zarIranuM mamatva nathI ema na : ke na maLe tenI vizeSatA nathI. jinAgamamAM kahI zakAya. vaLI zarIra paradravya che. tene AhAra : munidharmanuM pAlana eTale ke saMyamanI mukhyatA che. maLavo ke tene AhAra na Apavo e jIvanA hAthanI tenI sAthosAtha zarIra naSTa na thAya e rIte upavAsa vAta nathI. zarIranI koI kriyAthI jIvane lAbha ke karavAnuM jaNAve che. AvA kathana Ave eTale nukazAna zakya ja nathI kAraNake e paradravyanI kriyA : munirAja paNa zarIrane sAdhana tarIke agratA Ape che. jIva potAnA azuddha pariNAmathI saMsAramAM duHkhI : che evo bhAva AvI jAya. thAya che ane potAnA zuddha pariNAma vaDe atIndriya : AnaMdano anubhava karIne muktine vare che. sAdhakane : che : vAstavikatA zuM che? munirAja upavAsa kare potAnI bhUmikA anusAra je vrata-niyamo vagere : che te paNa saMyamanA hetue ane AhAra grahaNa kare sahajapaNe varte che temAM anazanane avazya sthAna : : che te paNa saMyamanA hetue. arthAt tene potAnA che. tene tapamAM sthAna maLyuM che. sAdhakane : : saMyama dharmanA pAlananI ja adhikatA che. tenI O : sAthosAtha tene e paNa khyAla che ke munidazA svarUpalInatApUrvaka upavAsano vikalpa ane te : ': manuSyabhavamAM ja zakya che. munie deha pratyenI anusAra zarIrane AhAra na maLe evuM badhuM hoya : che. tyAM e prakAranA ja meLa vizeSa hoya che. ': Asakti to choDI ja che. tethI te dehane paNa - parigraha mAne che. jinAgamamAM dehane parigraha gaNyo TIkAmAM AcAryadeva A anazananA bolamAM ' nathI arthAt teno niSedha nathI. paraMtu munirAja eka zarata mUke che. te ApaNane Azcarya utpanna : dehathI atyaMta virakta ja che. bAhya viSaya karanArI che. : grahaNamAM ja zarIra sahAyaka che ane munine bAhya "tathA vidhi zarIranI vRtti sAthe virodha vinA ' viSayomAM rasa nathI. huM bAhya viSayone bhogavI * zakato ja nathI evI niHzaMkatA hovAthI tene prathama "AhAra' nA bolamAM "zrAmaya : sAmaya evA prakAranI koI IcchA ja nathI tethI te paryAyanA sahakArI kAraNabhUta zarIra' e prakArano : : prayojana mATe tene dehanI koI AvazyakatA nathI. zabda prayoga che ane ApaNe teno bhAva paNa lakSamAM : : munine khyAla che ke zarIra zramayamAM bAhya che. cAra gatimAM mAtra manuSya gatimAM ja : sahakArI kAraNa che. tethI tene upavAsa ane AhAra munidharmanuM pAlana thaI zake che. munidazA vinA mukti : banne vacce viveka varte che. te jarUra pramANe ane nathI tethI manuSya gatinI adhikatA che. A bolamAM - jarUra purato AhAra avazya le che. ane ethI tenA anusaMdhAnamAM "tathA vidha" zabda prayoga : vizeSa dehanuM lAlana pAlana karatA nathI. tene dehanI karavAmAM Avyo che. arthAt munine vartamAnamAM ... atyaMta upekSA che te apekSAe te upavAsa kare che. manuSya deha prApta thayo che. A bolamAM kahe che ke : dehanI jarUriyAta anusAra e AhAra paNa grahaNa evA manuSya dehanI "vRti" arthAt "TakavuM" tenI : kare che. pravacanasAra - pIyUSa
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ A rIte vicAratA je kathana che temAM : pharIne turata ja aMdaramAM AvI jAya te mahatvanuM che. virodhAbhAsa nahIM lAge. vaLI haju bola adhuro : to ja munipaNuM TakI zake. jo vikalpa lAMbo cAle ja che. bAhyanI vAta karyA pachI muninI aMtaraMga : to munipaNAmAM keda thAya. bhUmikA ane anazanane kyA prakArano saMbaMdha che te zarIranA laze anazanano vikalpa Ave ke vAta have AcAryadeva kare ja che. bAhyanI vAta prathama : : AhArano vikalpa Ave te mahatvanuM nathI. banne levA pAchaLano Azaya e che ke moTA bhAganA : : prakAranA vikalpo munine hoya zake che. tevA jIvone bAhyanI adhikatA ane Agraha hoya che. : vikalpathI munidharmamAM bAdhA AvatI nathI. arthAt tethI teo teno atIreka kare che. jema ke "saMthAro' : anazanano vikalpa sAro che ane AhArano vikalpa e eka mahAna ghaTanA mAne che. tethI ghaNo dharma thAya * ayogya che ema nathI. anazana e zubha bhAva che che ema mAne che. paraMtu kharekhara ema nathI - ane e apekSAe AhArano bhAva te azubha bhAva jinAgamamAM paNa saMthArAnI vAta Ave che. pote : che te vAta satya hovA chatAM banne vikalpo che e munidharmanuM pAlana na karI zake evI dehanI sthiti : ' : apekSAe samAna che ane munidazA sAthe hoya tyAre munine saMthArAno bhAva Ave. paraMtu : : avirodharUpe rahelA che. potAnI te mATe keTalI taiyArI che teno paNa khyAla rahevo jarUrI che. tyAM paNa mAtra bhAvanAnI adhikatA : munirAjanuM nivAsa sthAnaH- jene ugra ArAdhanA nathI ane mAtra potAnI taiyArInI paNa vAta nathI karavI che tene mATe zAMta ane ekAMta sthAna anukuLa teNe aneka AcAryonI anujJA levAnI rahe che ane che. mATe muni evA sthAnamAM rahevAnuM pasaMda kare te AcAryo muninI kSamatA ane makkamatAno kayAsa : che. vanamAM athavA pahADanI koI guphAmAM muni vase kADhIne pachI ja anumati Ape che. jo AvA samaye : che. muni dharamAM, gAmamAM rahe nahIM. e ayogya potAnA pariNAma anyathA rahe to ghaNo anartha paNa : sthAno che. A prakAre nirjana sthAnamAM rahenArA thavAnI zakyatA che. A rIte pUrI cakAsaNI thayA : munine paNa e AvAsamAM Asakti na thAya e bAda ja e nirNaya levAmAM Ave che. AthI ApaNA : prakAre te sAvadhAnI rAkhe che. khyAlamAM rahevuM joIe ke aMtaraMga pariNAmanI ja : : vihAra:-muni eka kSetramAMthI anya kSetramAM vihAra adhikatA che. bAhya AcaraNa atyaMta gauNa che. ; kare che. ahIMe vAtamAM AhArArthe vihAranI mukhyatA upavAsanA eka agatyatA aMganA vAta have : lIdhI che. te sivAya tIrthayAtrA vagere mATe paNa te AcAryadeva kare che. "zuddhAtma dravyamAM nIraMga ane ' vihAra kare che. judA judA sthAnomAM nivAsa kare nistaraMga vizrAMtinI racanA anusAra pravartatuM je - tyAre tyAMnA mumukSuo temanI pAsethI tattva bodha kSapaNa" (anazana) ahIM nIraMga zabdano artha : prApta karavA Ave evuM paNa bane che. vaLI jo munine nirvikAra che. nistaraMga eTale ke vikalpa rahita dazA. : upadeza ApavAno bhAva Ave to upadeza paNa Ape. A rIte anazanano mukhya uddeza to zuddhopayoganI : paraMtu muni anyane upadeza ApavAnI mukhyatAthI pragaTatA che. munirAja e sthiti jALavI rAkhavA anya kSetramAM na jAya. upadeza Apavo e sahaja mAge che. vikalpanI bhUmikA Ave ane deha tarapha kArya che paraMtu tenI mukhyatA nathI. vaLI anya jIvone lakSa jAya e zakya che. anya viSayomAM paNa upayoga : upadeza Apavo ja paDe evuM pharajIyAta paNa nathI. jAya kharo. paraMtu je upayoga bAhyamAM gayo che te : pote Atma sAdhanAmAM lIna rahevA mAge che mATe caraNAnuyogasUcaka cUlikA 34
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ tene A prakAranA vikalpo yogya nathI. chatAM : AvI che. tenAthI caitanya bhIMta malina thAya che mATe vihArano ane dharmopadezano niSedha paNa nathI. A emAM paNa rokAvAnuM munine poSANa thatuM nathI. rIte munine vihAra vagere hoya che paraMtu tene tenI ' adhikatA thAya to chedanuM kAraNa banI zake che mATe * gAthA - 16 muni te aMge sajAga che. : Asana-zayana-gamanAdike caryA prayatnavihIna je. zarIraH-munine zarIra paNa upAdhisvarUpa lAge che. * * te jANavI hiMsA sadA saMtAnavAhinI zramaNane. 216. dehano saMyoga anivArya che. teno niSedha nathI paraMtu : zramaNane zayana, Asana, sthAna, gamana munine te deha paNa parigraharUpa-parojaNarUpa lAge : ItyAdimAM je aprayata carcA te sarvakALe satata che tethI temAM paNa koI prakAre Asakti na thAya : hiMsA mAnavAmAM AvI che. evI jAgRti rAkhI che. A gAthAmAM cheda zuM che te vizeSapaNe samajAve anya zramaNo :- muni sAmAnyarIte sAthe rahetA : che. temAM "aprayata carcA" nI mukhyatAthI vAta hoya che. ekalavihArI sAdhuo ochA hoya che. : levAmAM AvI che. aprayata carcA eTale pramAda bhAva. A bolamAM anya zramaNa sAthenA saMbaMdhamAM mAtra : temAM sarva prathama pramAda zuM che te vicArIe. sAmAnya bodhya bodhakapaNAnI ja vAta lIdhI che. arthAt ' rIte dharma-artha-kAma-mokSa e cArane puruSArtha tattvanI carcA samUha svAdhyAya vagerenuM ja prayojana : gaNavAmAM Ave che. jinAgama pramANe prathamanA traNa darzAvyuM che. e rIte bIjA muni sAthe paNa anya : e saMsAravardhaka che. tethI tene uMdho puruSArtha prakAranA saMbaMdhono niSedha samajavo jarUrI che. sAthe : gaNavAmAM Ave che. mokSa mATeno puruSArtha e ja rahevAthI eka bIjA sAthe rAganA baMdhana na thAya : sAco puruSArtha che. e apekSAe jeTalo zuddhopayoga evI jAgRti jarUrI che. pote vizeSa guNavAnanA : che te ja sAco puruSArtha che ane je azuddhopayoga paricayamAM rahevA mAge che. ahIM mAtra svAdhyAya- : che te pramAda che. ciMtavana-tattva carcA e prakAre jJAnanI paryAyanI ja : mukhyatA nathI. pote ArAdhanAnI mukhyatA rAkhe che. : ajJAnIne to mAtra azuddhopayoga ja che mATe vizeSa svarUpa lInatAvALAnA ugra puruSArtha : che ke te to pramAdI ja che. jJAnIne je zuddhopayoga che te karanAranA paricayamAM rahevAthI potAnA pariNAmanI : puruSArtha che ane je savikalpadazA che te pramAda che. paNa ujjavaLatA thAya evA prayatno kare che. anya : ahI savikalpadazA bhUmikAne yogya hoya topaNa munio sAthe rAganI utpatti thAya to e paNa eka : te azuddhopayogarUpa hovAthI pramAda ja che. ahIM bIjo saMsAra ja che. tethI munirAja tenAthI bace che. : buddhipUrvakanA vikalpathI vAta levAmAM Ave che. : munirAja chaThThuM-sAtame -savikalpa-nirvikalpadazAmAM dharmakathA-vikathA :- cAra anuyogamAM eka : jhUle che tyAM sudhI pramata guNasthAna eTale ke prathamAnuMyoga che. temAM purANa puruSonA jIvana : pramAdadazA gaNavAmAM Ave che. sAtamAnA caritra ane pahelAnA bhavonI vAta vagere Ave . sAtizayathI uparanA guNasthAnomAM buddhipUrvakano che. teno abhyAsa paNa vItarAgatA vadhavAnuM kAraNa : vikalpa Avato nathI mATe tene apramata dazA bane che. ahIM evI kathAne paNa vikathA mAnavAmAM : kahevAmAM Ave che. pravacanasAra - pIyUSa
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ ATalI bhUmikA khyAlamAM levAthI ajJAnamaya : lakSamAM rAkhavI ke muninuM dhyeya to nirvikalpa dazA pramAda dazA choDIne jJAnI thavuM yogya che. jJAnI thayA : TakAvavAnuM ja che. tethI te sAvadhAnI to barobara bAda pramAda choDIne munidazA grahaNa karavA yogya * rAkhe ja che arthAt savikalpa dazAmAM lAMbu TakatA che e rIte vicAravuM. have ahIM munidazAnA pAlananI ke nathI pharI turata ja nirvikalpa thAya che. paraMtu ahIM vAta cAle che. munipaNAmAM aMtaraMganI zuddhatA - ; to te jyAre savikalpa dazAmAM che tyAre IryA 28 mULaguNanuM pAlana ane te anusAra bAhya : samitinuM pAlana kaI rIte kare che te vAta levI che. AcaraNa badhI vAta AvI jAya che. A badhAno : AcAryadeva kahe che ke muni te samitinA pAlanamAM yogya khyAla rAkhIe to ja muninuM sAcuM svarUpa : paNa prayatnazIla che arthAt tenA pAlanamAM pramAda samajI zakAya. munine zuddhatA-bhUmikAne yogya zubha ' karatA nathI. A zubha bhAva vartamAnamAM AkuLatAno bhAva ane ene anurUpa bAhya AcaraNa e badhAno : denAro che. alpa saMsAranA baMdharUpa dravyakarmamAM sumeLa hoya che ane te badhuM sahaja che. munidazA : nimitta che ane te bhAvanAnA kAraNe potAnI aMge tevuM jJAna paNa spaSTa che ke jeTalI zuddhatA che te : maktimAM vilaMba thAya che. AvuM badhuM tenA jJAnamAM pragaTa thavA mATe upAdeya che. jeTalA zubha bhAvo che * avazya che. chatAM te samitinA pAlanamAM bedarakArI te baMdhanuM kAraNa hovAthI heya che ane bAhyanI kriyA : rAkhatA nathI. te zuddhopayoga samaye jema tenuM mAtra zeya che. AvuM heya-upAdeya-zeyanuM jJAna yathArtha : barobara pAlana kare che te ja pramANe samitinuM che tema chatAM jyAre AcaraNanI vAta Ave che tyAre : : pAlana paNa eTalI ja niSThAthI kare che. A vAtanuM zuM karavA jevuM ane zuM na karavA jevuM - arthAt : : ApaNane Azcarya jarUra thAya. paraMtu e vAstavikatA upAdeya-heya anusAra e AcaraNa paNa kare che. che. Perfection e teno maMtra che. je kAMI karavAmAM sAtho sAtha jeTalI mAtrAmAM puruSArtha ocho paDe : Ave te kAma dIla lagADIne kare che. A zubha tyAre kevA zubhAzubha bhAvo hoya che teno paNa tene barobara khyAla che vaLI te zubha ane azubhabhAva : bhAva to baMdhanuM - duHkhanuM kAraNa che evA bhAvathI vacce barobara viveka jALavIne azubhathI prayatnapUrvaka : te veTha utAratA nathI. samitinA pAlanamAM jo bace che ane e anusAra zubhabhAva ane yogya : * aprayata carcA thAya to te cheda che evo bhAva A bAhya pravRtimAM joDAya che. munine yogya savikalpa : gAthAmAM darzAvavAmAM Ave che. A samitinA dazAmAM kevA bhAva hoya che te khyAlamAM rAkhIne te : pAlanamAM jo asAvadhAnI thAya to zuM thAya! 28 mULaguNamAMthI koI ekanuM pAlana te kare che . tenuM phaLa zuM? tene AcAryadeva "sarvakALe satata evI paristhitino khyAla karIne A gAthA : hiMsA' kahe che. A kathana samajavA jevuM che. samajavAno prayatna karIe. * moTAmAM moTuM pApa je mithyAtva che teno to munie nAza karyo che. sAthe anaMta saMsAranuM kAraNa thAya samajavA mATe ahIM munirAja pote nirvikalpa ; evA rAga-dveSa ane zubhAzubha bhAvono tene dazAmAMthI savikalpa dazAmAM Ave che tyAre : tyAga che. munidazAne yogya bhAvamAM te hiMsA IryAsamitinuM pAlana kare che. have A gAthAmAM : arthAt sAvadyayogano teNe tyAga karyo che ane tenA AcAryadeva evuM kahevA mAge che ke muni IryA ' sthAne ahiMsA mahAvrata dhAraNa karela che. te samitinuM barobara pAlana kare che. tenA pAlanamAM ' mahAvratanA parikararUpa IrSA samitinA pAlananI te jarApaNa asAvadhAnI rAkhatA nathI. eka vastu : ahIM vAta cAle che. arthAt potAnA paga nIce caraNAnuyogasUcaka cUlikA 36
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ koI jIva mare nahIM te mATe pote dhurA pramANa : pAlanarUpa azuddhopayogamAM paNa aprayata caryA e jamIna joIne dhImI cAlathI cAle che. A rIte muni - chedamAM paNa cheda che mATe tyAM hiMsA che ema zubha bhAvanuM AcaraNa kare che. evA AcaraNamAM ' samajAvavA mAge che. tevA munine zayana-gamana vagere jo thoDo pramAda AvI jAya - asAvadhAnI thaI : kriyAmAM paNa aprayata caryA hoya che. jAya to tene "satata hiMsA' gaNavAmAM Ave che. : ja gAthA - 217 bAhyamAM samitinA pAlanarUpa zubha bhAvo jovA maLe che paraMtu aMtaraMgamAM jo asAvadhAnIno bhAva : jIvo, -maro jIva, yatvahIna AcAra tyAM hiMsA nakkI; AvI jAya to te zubha bhAva nathI raheto te hiMsA samiti-prayatnasahitane nahi baMdha hiMsAmAtrathI. 217. nAma pAme che. jIva maro ke jIvo, apayata AcAravALAne AcAryadeva chedane hiMsAmAM gaNAve che ? (aMtaraMga) hiMsA nizcita che; prayatane tyAre koIne ema lAge ke munine azubha bhAva : samitivaMtane (bahiraMga) hiMsA mAtrathI baMdha nathI. AvI jAya che. paraMtu te tarka yogya nathI. ahIM ema : AgalI gAthAmAM je chedanI (aprayata kahevA mAge che ke zubha bhAvanA pAlanamo jo ke caryAnI) vAta lIdhI tene have bAhya jIvanA jIvanaasAvadhAnI thAya to te munidazAne yogya nahIM : maraNa sAtheno saMbaMdha kyA prakArano che ane te chedanuM paraMtu zrAvaka athavA grahasthane yogya evA : phaLa zuM che te A gALAmAM spaSTa kare che. zuddha svabhAva, zubha bhAva hoya che. te zubha bhAva che hiMsA vagere : te svabhAvamAM huMpaNuM ane teno Azraya ane tenA rUpanA azubha bhAva nathI paraMtu munipaNAne : phaLamAM pragaTa thatI zuddha dazA e badhuM eka pakSe che. ayogya che mATe tene cheda kahevAmAM Ave che. AvA ' tenA phaLamAM jIvane atIndriya AnaMda vartamAnamAM chedanA kAraNe baMdha thAya che ane te mATe munirAja Ave che ane bhaviSyamAM paramAtmapadanI prApti prAyazcita vagere le che je vAta pahelAnI gAthAomAM : tenAthI ja thavAnI che. jIvathI atyaMta bhinna evuM AvI gaI che. * zarIra ane tenI kriyA e badhuM pudagalamaya che. jIvathI prayata carcA * atyaMta bhinna che. jIva ane pugala banne sadAya : jAdA che. e rIte jIvanA pariNAma ane pugalanA A zabda muninI savikalpadazAne lakSamAM : : pariNAmo paNa atyaMta bhinna che. jIva potAnA ja rAkhIne karavAmAM Avyo che. savikalpa dazAnA : : pariNAmonuM phaLa bhogave che. paradravyanA pariNAmanuM pAlanamAM bedarakArIne ahIM aprayata caryA kahI che. : * koI phaLa jIvamAM nathI. A pramANe jIva ane pudgala munine muLaguNanA yogya pAlanane anurUpa : * vacce asti nAsti varte che. zarIramAM Asana-sthAna zayana-gamana vagere hoya : che. muni jo A mULaguNanA pAlanamAM aprayata : jIva ane pudgala vacce asti nAsti caryA kare to zarIrathI thatI uparokta gamana vagere : TakAvIne jIvanA pariNAma ane pugalanA kriyAmAM paNa pheraphAra thaI jAya che. munine mATe : pariNAmo vacce nimitta naimittika saMbaMdho paNa che. evI aprayata caryA yogya nathI. evuM A gAthAmAM ' e be vaccenA meLa vizeSamAM jIvanA vibhAva bhAvo samajAvavA mAge che. zuddhopayoganI apekSAe mahatvano phALo Ape che. arthAt jIva potAnA azuddhopayoga paNa cheda ja che. e mULaguNanA : vibhAva bhAva anusAra zarIra vagere sAthe saMbaMdhamAM pravacanasAra - pIyUSa
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ave che. A sAdhaka dazAnA saMbaMdhanI vAta che. pa2mAtmAne paradravyo sAthe saMpUrNa zuddha evo mAtra jJeya jJAyaka saMbaMdha ja che. paraMtu sAdhakane asthiratAnA rAga mAraphata padravyo sAthe saMbaMdha che. jIvanA AvA bhAva anusAra zarIrAdinA kAryo thatA hoya che te nimitta naimittika saMbaMdha che paraMtu tyAM viSamavyApti paNa jovA maLe che. e vAta A gAthAmAM samajAve che. : muninA AvA pariNAmane lakSamAM rAkhIne A gAthAmAM kahe che ke jo munine A prakAranA pariNAmo Ave to tene avazya hiMsA gaNavAmAM Ave che. te samaye anya jIvanuM maraNa thAya ke na thAya tenI sAthe kAMI saMbaMdha nathI. jo muni samiti vagerenA pAlanamAM sAvadhAnI rAkhe che to tene cheda nathI, doSa nathI. AvI sAvadhAnI hovA chatAM kayAreka kALa prerita koI jIvaDuM muninA paga nIce AvIne maraNa pAme to munine doSa lAgato nathI. kAraNa e che ke munie potAnI rIte pUrI sAvadhAnI rAkhI che. anya jIvanA maraNamAM nimitta paNa na thavAya evI takedArI teNe barobara rAkhI che. tethI 52 jIvano ghAta thayo hovA chatAM munine hiMsA nathI. : : : A gAthAnuM mULa prayojana to sAdhakane bhUmikAne yogya je zubha bhAvo Ave che tenuM phaLa tene prApta thAya che te darzAvavAnuM che. nirvikalpa anubhUtimAMthI bahAra AvIne vikalpamAM Ave che tyAM atIndriya AnaMda haNAya jAya che. bhUmikAne yogya evA bhAvanA phaLamAM paNa atIndriya * AnaMdano nAza thAya che mATe tene hiMsA gaNavAmAM AvI che. have AgaLa vicAravAmAM Ave che. munine potAnI bhUmikAne yogya na hoya evA bhAva Ave to tenuM phaLa paNa tene avazya maLe che. tenI vAta A gAthAmAM mukhyapaNe lIdhI che. gAthA. 216mAM je IryA samitinA pAlanano dRSTAMta : A gAthAno Azaya che ke muni mULaguNanuM pAlana yathArtha na kare to te cheda che ane hiMsA che. e samaye anya koI jIvanuM maraNa na thAya to paNa munine baMdha thAya che. tenI sAme munirAja jo sAvadhAnIpUrvaka mULaguNanuM pAlana kare che to te samaye anya jIvano ghAta thAya topaNa temane baMdha thato nathI. A rIte jIvane potAnA pramAdanuM phaLa avazya maLe che ema nakkI thAya che. : lIdho hato te pharIne ahIM vicArIe to je muni svAnubhUtimAMthI bahAra Ave che tene atIndriya AnaMda raheto nathI. te muni IryA samitinuM pAlana yogya rIte kare to teno jinAgamamAM svIkAra che. arthAt sAdhaka dazAmAM grahastha, zrAvaka ane muni e traNe sthitimAM savikalpa ane nirvikalpa banne prakAranA pariNAmone mAnya rAkhavAmAM AvyA che. A apekSAe tene doSa gaNavAmAM nathI Avato. munine 28 mULaguNanuM pAlana hoya che te doSa na hovAthI tene tenuM prAyazcita : paNa nathI ka2vAnuM. munirAja jo te mULaguNanA pAlanamAM paNa aprayata carcA kare arthAt asAvadhAnI rAkhe to te doSa che. tene hiMsA gaNavAmAM AvI che ane tenuM phaLa baMdha che. 38 gA. 216mAM aprayata caryAnI vAta hatI tenI sAthe potAnA zarIranA Asana-sthAna-zayana-gamana vagere vAta lIdhI hatI. A gAthAmAM e ja aprayata caryA sAthe anya jIvonA jIvana maraNanI vAta lIdhI che. A rIte banne gAthAomAM aprayata caryAnI mukhyatA levAmAM AvI che. tenI sAtho sAtha anya : jIvanA jIvana-maraNane tathA jIvanA bhAvane niyamarUpa saMbaMdha na hovAthI anya jIvanuM maraNa thAya to paNa prayata caryAvALA munine baMdha nathI ema siddha karyuM che. caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAthA - 218 : chatAM pANIne sparzatuM nathI e rIte ahIM siddhAMtamAM muni yahIna AcAravaMta cha kAyano hiMsaka kahyo; : munirAja anya saceta ane aceta padArthonA saMgamAM Ave che tyAre paNa e ja prakAre badhAthI nirlepa rahe jalakamalavat nirlepa bhAgo, nitya yasahita jo . 218. : : ' che evuM darzAvavA mAge che. anya dravyo sAthe saMbaMdhanI apayata AcAravALo zramaNa chaye kAya saMbaMdhI : hA pADavI che ane sAtho sAtha nirlepatA paNa vadhano karanAra mAnavAmAM kahevAmAM Avyo che; ; darzAvavI che. je saMbaMdhanI hA pADavI che. te jo sadA prayatapaNe AcaraNa kare to jaLamAM : munidazAne yogya saMbaMdhanI hA pADavI che. jyAM kamaLanI mAphaka nirlepa kahevAmAM Avyo che. : nirlepatA darzAvavI che tyAM zrAvaka avirata * samyagdaSTi ke ajJAnI je rIte pAradravyo sAthe rAganA A gAthAnI prathama lITIno bhAva to : * bhAvathI joDAya che tevA rAganI bhUmikAnI nA pADavI pahelAnI gAthAomAM AvI gayo che tethI teno - che. ajJAnI jIva saMyogamAM saMyogI bhAvathI joDAya vistAra nathI karatA. have bIjI lITImAM zuM kahevA : : jAya che. jJAnIne anaMta saMsAranuM kAraNa thAya evo mAge che te samajIe. bIjI lITImAM prayatacaryAvALA : : rAga thato nathI paraMtu haju asthiratAno ghaNo rAga muninI vAta lIdhI che. te potAnA munidharmanuM yathArtha : che. jethI te saMyogathI jAdo paDato nathI. dRSTAMta : pAlana karI rahyA che. dharmanI zarUAta karatA samaye vRkSa upara phaLa taiyAra thAya che tyAre tene vRkSamAMthI temaNe bheda jJAnano prayoga karIne potAne samasta * poSaNa maLe che. phaLa moTu thAya tyAre have tene poSaNa paradravyothI bhinna karIne evA nirbheLa AtmAno : * ApatI nasa sUkAya che. jethI have tene poSaNa maLatuM anubhava karI lIdho che. have sAdhaka dazAmAM eTalA : nathI. A rIte te phaLa vRkSathI judu ja che paraMtu haju AgaLa vadhelA che ke temane aMtaraMgamAM zuddhatAnI : judu paDayuM nathI. thoDA divasa thAya eTale e phaLa sAthe vairAgya paNa evo ja vadhyo che. munirAjane : kharI paDe che. ahIM siddhAMtamAM sAdhakanI jaghanya evo vairAgya che ke te saMsAramAM rahI zake tema ja ' : avasthAne rasa sUkAvAnI zarUAta gaNAya. nathI. pote ekAMta sthAnamAM rahI AtmAnI ugra : manidazAmAM AvI nirlepatA che ke e gharamAM ArAdhanA karI rahyA che. asaMgI rahevAno temano : : saMsAramAM rahI ja na zake tethI te AtmasAdhanA mATe puruSArtha cAlu ja che. hajA saMyogarUpa zarIra che. ekAMtamAM vanamAM cAlyA jAya che. zarIranI kriyAo ane zarIranA nibhAva mATe : Avazyaka evI AhAra-pANI vagere jarUriyAto : jene choDIne cAlyA gayA enI sAthe pharI anivArya che. vaLI pote zAstra svAdhyAya uparAMta ' thoDo saMparka rahe che kharo. paraMtu muni pote eTalA ciMtavana-manana tathA anya munio sAthe tattva carcA : nilepa thaI gayA che ke anya jIvone evI vagere paNa kare che. savikalpa dazAmAM A prakAranA : paristhitimAM jevo rAga thAya evo rAga have temane bhAvo sahajapaNe Ave che. azubhanA vaMcanArthe paNa : thato nathI. ene ahIM nirlepatA kahI che. muninI A prakAranI pravRti hoya che. tyAre anya manio : AvI nirlepatAne kAraNe e prayata caryA kare che ane : tenA kAraNe tene cheda thato nathI. jIva potAnA ane mumukSuo sAthe saMbaMdhamAM paNa Ave che. * vibhAva bhAva mAraphata anya dravyo sAthe ja saMbaMdhamAM A gAthAmAM munine nirlepa darzAvavAmAM Ave che tenA aneka prakAra che. ajJAnI hoya, AvyA che. dRSTAMtamAM je rIte kamaLa pANImAM rahevA : samyagdaSTi hoya ane muni hoya darekane koIne koI pravacanasAra - pIyUSa
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAranI rAganI bhUmikA che ane te anusAra te : lAgato nathI. Ama hovAthI e paradravyane meLavavA bAhya saMyogomAM joDAya che. rAganI mAtrAmAM tenI ane teno mAlika thavAno prayatna karato nathI. tAsIramAM je pheraphAra thAya che teno prakAra ahIM ajJAnanI bhUmikAmAM paradravyane jANatA tene samajAvavAmAM Ave che. sAmAnya rIte ajJAnInA : meLavavAnA ane bhogavavAnA bhAvo hatA tenA AcaraNa sAthe jJAnInuM AcaraNa sarakhAvavAmAM Ave : sthAne te parane potAnAthI bhinna jANe che ane tenA che. ahIM muninI nirlepatAno prakAra kevo che tenI : tyAganI bhAvanA tene rahe che. A apekSAe mukhyatAthI varNana karavAmAM AvyuM che. - samyagdaSTi jIvane aparigrahI kahevAmAM Ave che. gANA - 219 cothA guNasthAne jIva aparigrahI che paraMtu daihika kriyA thakI jIva maratAM baMdha thAya -na thAya che, tyAM bAhya tyAga evo lakSamAM Avato nathI. tene parigraha thakI ghava baMdha. tethI samasta choDayo yogIe. 210 : paNa rAtrI bhojana kaMdamULa vagereno tyAga avazya : hoya che. paraMtu bAhya laukika pravRtio jevI ke dhaMdhA have (upadhi viSe ema che ke), kAyaceSTApUrvaka : rojagAra cAlu hovAthI tyAga lakSamAM Avato nathI. jIva maratAM baMdha thAya che athavA nathI thato; ; e ja * e jIva jyAre sAdhanAmAM AgaLa vadhe che tyAre (paNa) upadhithI, parigrahathI nakkI baMdha thAya : * zuddhatAnI vRddhinI sAthe vairAgya paNa eTalo vadhI che; tethI zramaNoe (ahaMta devoe) sarva jAya che. e vairAgya vadhatA jIvanA pariNAmo evA parigrahane choDayo che. : hoya che ke te bAhyanA saMyogomAMrahI ja na zake. A gAthAthI zarU karIne AcAryadeva parigrahanI : evI aMtaraMga dazAmAM te sarva saMga parityAga karIne vAta kahevA mAge che. parigraha eTale bAhya padArthonuM : munidharma aMgIkAra kare che. A rIte munidazAnI grahaNa. ajJAnInI mAnyatA che ke te bAhya viSayone ; sAthe bAhya tyAga avinAbhAvarUpe avazya hoya che. bhogavI zake che ane bhogavatA tene sukha thAya che. tene sAcA arthamAM aparigrahI gaNavAmAM Ave che. mATe te bAhya viSayono mAlika thaIne tene bhogavavA ajJAna dUra karIne jJAnI thAya tyAre mAnyatAmAM mAge che. paradravyanA mAlika thavuM te parigrahanuM svarUpa ' ke , "21 : phera paDe che te mukhya che. cAritranA pariNAma badhAne che. prakAza-havA vagereno upabhoga badhA kare che paraMtu : aneka prakAranA hoya che. bAhyanA saMyogo tenAthI tyAM mAlika thavAnI vAta AvatI nathI. A rIte : , ; paNa ghaNA vadhAre hoya che. ajJAnInA vibhAvanuM ajJAnI jIva parigrahI che. : ane bAhya viSayonA parigrahanuM koI mApa ja nathI. jJAnI aparigrahI che. jJAnIne samyajJAnanA ' arthAt tene vizvanA samasta anya padArthomAM kAraNe sva-parano viveka che. te parane judA jANe mamatva che ane tenI tRSNAno koI aMta nathI. che. paramAM kartApaNA ane bhoktApaNAno bhAva tene ke tenI sarakhAmaNImAM jJAnInA cAritra saMbaMdhI nathI. pa2dravya bhogavAtA ja nathI e vI : bhAvo paNa maryAdita hoya che. potAnI zuddhatAnI vAstavikatAno tene svIkAra che tethI tene parane : bhUmikAne anurUpa hoya che ane bAhya viSayo bhogavavAno bhAva nathI. paradravyane bhogavavAnI ' sAthenA saMbaMdho parigraha paNa e apekSAe IcchA e azubha bhAva che te baMdhanuM kAraNa che ema ' (arthAt ajJAnInI sarakhAmaNImAM) maryAdita hoya jANato hovAthI tene IcchAno bhAva paNa sAro : che. ahIM to munidazAthI vicAravAmAM Ave che. caraNAnuyogasUcaka cUlikA 40
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ munine abhiprAyamAM anya dravyomAM mamatva ane : svabhAvano Azraya e mukhya upAya che ane hitabuddhino to abhAva che ja paraMtu AcaraNa : parigrahano tyAga e upAyAMtara che. muni dazAmAM apekSAe paNa te kharekhara aparigrahI che. * A prakAre ja munidharmanuM AcaraNa hoya che. * munirAjane tIvra vairAgya che tethI te saMyogomAM vAstavikatAne khyAlamAM rAkhIne jinAgamamAM : : lapeTAya nahIM. tema chatAM te sarva saMga parityAga zarIrane parigraha mAnavAmAM nathI Avatu. : che : paNa avazya kare che. A rIte ja munidharmanuM pAlana jinAgamamAM bhale zarIrano niSedha na hoya paraMtu : : anAdikALathI thatuM AvyuM che. bhaviSyanA munine to teTalo parigraha paNa gamato nathI. tene : anaMtakALamAM paNa e rIte ja pAlana thaze. deza kALa dehanI atyaMta upekSA che. potAnA saMyamamAM bAdhA ' * pramANe temAM koI pheraphArane sthAna nathI. na Ave mATe na chUTake zarIralakSI pravRtti kare che. ' jyAM zarIra pratye paNa A prakAranuM valaNa che tyAM : A gAthAmAM paNa AcAryadeva aprayata caryAno anya saMyogono to prazna ja raheto nathI. : viSaya cAlu ja rAkhe che. A gAthAmAM samavyApti ': ane viSaya vyApti darzAve che. te kaI rIte e lakSamAM vRkSa upara phaLa taiyAra thAya, paripakava thAya, ': levuM jarUrI che. aprayata caryAne kendramAM rAkhIne anya aMdarathI rasa sUkAya ane chevaTe phaLa vRkSa uparathI : * jIvanA maraNa vAta le che ane parigrahanI vAta paNa kharI jAya. e eka dRSTAMta che. je dArU choDavA mAge : che te pIThAmAM jato ja nathI e bIjo dRSTAMta che. * : le che. rajAAta kaI rIte kare che te samajavA jevuM : che. aprayata caryAthI zarUAta nathI karatA. bIjA pIThAmAM jAya to dArU pIvAnuM mana thaI jAya kAraNake e rIte teNe dArU pIdho che. : jIvanuM maraNa thAya tyAre aprayata carcA hoya zake : ane te na paNa hoya. arthAt tyAM viSama vyApti che. ahIM siddhAMtamAM zuM che? mithyAtva che mATe . tenI sAme munine jyAre bAhya parigraha hoya tyAre rAga-dveSa che. jIva rAgI thaIne saMyogamAM joDAya - aprayata caryA avazya hoya che. arthAt tyAM che. saMyoganA lakSe saMyogI bhAva thAya che evuM : samavyApti che. avinAbhAvapaNuM che. eno artha e mAnanAra saMyogone pheravavA mATe prayatna kare che paraMtu : thayo ke koI muninA nimitte anya jIvanuM maraNa rAgane choDavAno e sAco mArga nathI. mithyAtva : thAya to tyAM hiMsA thAya ja - baMdha thAya ja evo che mATe rAga-dveSa che. jyAM sudhI mithyAtva che tyAM : niyama nathI. paraMtu munine jo parigraha hoya to sudhI rAga-dveSa maTavAnA nathI. tethI sau prathama ke tyAM aprayata caryArUpanI hiMsA avazya che mATe baMdha mithyAtvano abhAva karavo jarUrI che. mATe pAtra jIva : che. kharekhara to jo bAhya parigraha jovA maLe to mithyAtvano nAza karavAno prayatna kare che ane te : tyAM sAcA arthamAM dravyaliMganuM paNa yathArtha pAlana sAcI dizAno puruSArtha che. pAtra jIva e prakArano : nathI ema nakkI thAya che. ja prayatna kare ja che. te uparAMta te saMyogothI dUra : paNa rahe che. parigrahane choDe che. A rIte vicAratA : e ja vAtane jo aprayata caryAne kendramAM Atma kalyANa mATe pAtra jIve mithyAtvano nAza : rAkhIne vicArIe to vAta pharI jAya che. aprayata karavA mATeno prayatna cokkasa karavA yogya che. tenI caryA hoya to anya jIvano ghAta thAya athavA na sAtho sAtha te parigrahanuM parimANa kare che ane ' paNa thAya evI viSama vyApti jovA maLe che. tethI munidazA AvatA saMpUrNapaNe aparigrahI thAya che. anya jIvanA maraNathI vicArIe ke aprayata caryAthI pravacanasAra - pIyUSa
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicArIe viSama vyApti banne apekSAe lAgu paDe : che. photarA kADhIne cokhAno upayoga karavAmAM Ave che. have jo parigrahathI vicArIe to tyAM aprayata : che. hAtha chaDanA cokhA upara lAla paDa hoya che. tevA caryA avazya che. munine aprayata carcA thAya tyAre ... cokhA pauSTika hoya che. te cokhAne polIza karIne bAhya parigraha na hoya evuM paNa bane. e apekSAe : lAla paDa kADhI nAkhavAmAM Ave tyAre te saphedarUpe tyAM viSama vyApti che. tethI A gAthAmAM aprayata : jovA maLe che. ahIM A dRSTAMta levA pAchaLano caryAthI vAta na letA parigrahathI ja vAta lIdhI che. : Azaya e che ke kamodamAMthI pahelA photarA dUra nakkI e karAvavA mAge che te jo bAhya parigraha karavAmAM Ave ane tyArabAda ratAzano bhAga dUra hoya to aprayata caryA avazya hoya che. mATe parigraha ' thAya. photarA hoya tyAM sudhI cokhA uparanI ratAza sarvathA choDavA yogya che. : dUra na thAya. gANA - 20 siddhAMta e rIte che ke je munine bAhyamAM : parigraha che tene aprayata caryA avazya che. aprayata nirapekSa tyAga na hoya to nahibhAvazuddhi bhikSune, : caryA vinA anya parigraha saMbhave nahIM. ATaluM ja ne bhAvamAM avizuddhane kSaya karmano kaI rIte bane? 220. : ahIM siddhAMtarUpe darzAvavuM che. dRSTAMtane vadhu jo nirapekSa (koI paNa vastunI apekSA vinAno) . laMbAvavAmAM Ave to siddhAMtamAM bhUla Ave. pahelA tyAga na hoya to bhikSune bhAvanI vizuddhi nathI; : parigraha chUTe pachI ja vairAgya Ave athavA to ane bhAvamAM je avizuddha hoya che tene karmakSaya : tyAganA bhAvarUpa zubhabhAvo thAya evuM siddhAMtamAM kaI rIte thaI zake? : nathI. siddhAMtamAM to jJAyakamAM huMpaNuM, teno Azraya A gAthAmAM paNa bAhya tyAganI vAta lIdhI : * paryAyamAM zuddhatA ane tenI sAthe susaMgata evA * zubhabhAvo evA zubhabhAvo anusAra zarIrAdinI che. ajJAnIne tyAgamAM paNa anya kAMI meLavavAnI jI" bhAvanA hoya che. upavAsamAM paNa tenA phaLamAM : sthiti ane parigrahano tyAga ema hoya che. arthAt zubhabhAva ane anukULa saMyogonI bhAvanA rahelI : : potAnA pariNAmamAM sau prathama pheraphAra thAya. hoya che. koIne mAna kaSAya paNa hoya che. jJAnIne * pariNAma anusA2 bAhyanI kriyA che. jIvanI evo bhAva nathI. teNe dehAdhyAsa tyAgyo che. tethI * javAbadArI potAnA pariNAma pUratI ja che. bAhyanI dehathI bhinna evA paradravyano prema na ja hoya. tene kriyA jIva karI zakato nathI paraMtu jIvanA bhAvane puNyanI mIThAza na hoya. A rIte dharmanI zarUAta bAhyanI kriyAne nimitta naimittika saMbaMdha avazya ja e rIte thAya che. ahIM to munidazAnI vAta che. hoya che. sAdhaka dazA cAra-pAMca-cha guNasthAne je tethI tene to kAMI jarUra nathI. teNe sarva parigrahane prakAre anAdikALathI sAdhakanI zuddhatA, bhUmikA choDayo che. munine ekalA vItarAga bhAvanI prApti vanI gati pramANenA zubhabhAvo ane te prakAre bAhya kriyAo ja meLavavI che tethI teno tyAga nirapekSa che. hoya che temAM koI pheraphAra zakya thato nathI. A vAtane lakSamAM rAkhIne A gAthAono bhAva AcAryadeva kamodanuM dRSTAMta Ape che. cokhA samajavo rahyo. AcAryadeva aprayata caryAne kendramAM sapheda che. cokhA uge tyAre photarA sahita ja hoya rAkhIne ja badhI vAta karatA AvyA che. A gAthAmAM che. photarA sahitanA cokhAne kamoda kahe che. photarAne parigraha hoya tyAM aprayata caryA avazya hoya che. kAraNe sapheda cokhA upara ratAza paDatuM eka paDa hoya e vAta siddha kare che. caraNAnuyogasUcaka cUlikA 42
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ have parigrahane karmakSayanA abhAva sAthe joDe che. jIva potAnI paryAyamAM jyAM sudhI azuddhatArUpe pariName che tyAM sudhI tene karmabaMdha avazya thAya che. jIva zuddhatArUpe pariName tyAre ja karmabaMdha aTake che. sAdhakane je asthiratAno rAga thAya che te paNa alpa saMsAranA baMdhanuM kAraNa thAya che. have muni jo evA zubha bhAvamAM paNa sAvadhAnI na rAkhe to te kharekhara doSane prApta hovAthI tene karmabaMdha avazya thAya che. evI aprayata caryA sAthe munine bAhya parigraha hoya che. tethI te parigrahane upacArathI baMdhanuM kAraNa kahyuM che. kharekhara bAhya kriyAo baMdhanuM kAraNa thatI nathI. gA 221 - AraMbha, aNasaMyama ane mUrchA na tyAM -e kyama bane ? padravya2ta je hoya te kaI rIta sAthe Atmane ? 221. upadhinA (parigrahanA) sadabhAvamAM tene (bhikSune) mUrchA, AraMbha ke asaMyama na hoya e kema bane? tathA je paradravyamAM rata hoya te AtmAne kaI rIte sAdhe? je munine bAhya parigraha hoya tene avazya aprayata caryA che eTale baMdha avazya che. tenA anusaMdhAnamAM A gAthA che. jene aprayata caryA che tene traNa prakA2nA doSa hoya che. ahIM je munine padravya parigraha che tene A traNa avazya hoya ema darzAve che. munipaNuM nathI tema nakkI thAya. arthAt je munine padravya parigraha hoya tene dravyaliMga paNa sAcu nathI. vartamAna paMcamakALamAM bhAvaliMganI to durlabhatA che ja paraMtu dravyaliMganI paNa eTalI ja durlabhatA che. paradravya ahitanuM kAraNa nathI paraMtu muni dazAmAM tene padravya sAthe kevA prakAranA saMbaMdho hovA joIe teno niyama avazya che ane te anusAra ja munipaNuM mAnavuM yogya che. ajJAnIne to dravyaliMga mithyAtva sahitanuM hoya che mATe te to mUrchA avazya che. 2) AraMbha H- bhAvaliMgI saMtane zarIra che. te parigraharUpa - anya dravya hovA chatAM teno niSedha nathI paraMtu bhAvaliMgI munine deha pratye lagAva nathI tethI tene vastrarahitapaNuM, dADhI mUchanA vALanuM locana vage2e hoya che. munine AraMbha nathI arthAt e koI kAryamAM joDAtA nathI. je padravyanI nirarthaka kriyAo che teno munine tyAga hoya che. deha saMbaMdhI paNa nirarthaka pravRttio teo karatA nathI. mAtra jarUrI kriyAomAM ja joDAya che. tethI muni AraMbha rahita che. je munine bAhya parigraha che te saheje te viSayane anulakSIne kriyA kare che tethI tene AraMbha avazya hoya che. -- 3) asaMyama :- munirAja 28 mULaguNanuM pAlana kare che te saMyama che. paraMtu enA pAlanamAM asAvadhAnIno bhAva te asaMyama che. ahIM aprayata caryAne asaMyama gaNavAmAM Ave che. jene padravya parigraha che tene asaMyama avazya hoya che. 1) mUrchA arthAt mamatva pariNAma. mUrchAmAM mithyAtva mukhya che ane cAritramAM mamatvano bhAva gauNa che. ahIM bhAvaliMganI mukhyatAthI gAthAo cAle che mATe cAritra saMbaMdhI padravyane grahaNano bhAva levo. je munine aprayata caryA che tene Avo bhAva hoya tyAre ja paradravyanuM grahaNa thAya che. taduparAMta koI digaMbara sAdhune A rIte je munine uparokta traNa mUrchA, AraMbha ane asaMyama hoya che. tenuM lakSya padravya u52 ja che tethI te AtmasAdhanA karI zakatA nathI. padravyanuM grahaNa jovAmAM Ave to tene sAcuM : je munine padravya parigraha hoya che te munidharmane : pravacanasAra - pIyUSa 43
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogya Atma sAdhanAthI zruta thAya che evo bhAva : TIkAmAM AcAryadeve utsarga ane apavAda levo che. mATe munie aprayata caryA na karavI. paradravya - evA be zabdono prayoga karyo che. sarva paradravya parigraha na karavo ane potAnA svabhAvamAM TakI na * parigrahano tyAga tene utsarga kahyo che. aniSiddha zake tyAre 28 mULaguNanA pAlananI maryAdAmAM rahevuM : parigrahanA grahaNane apavAda kahyo che. ATaluM kahyA yogya che. : bAda pote ja TIkAmAM e vAta vistArathI samajAve : che. anya parigrahanA tyAgarUpa munipaNAnI vAta * gAthA - 2 kAyama rAkhIne A samajavAnuM che. munine nirvikalpa grahaNe visarge sevatAM nahi cheda jethI thAya che, * ane savikalpa evI be prakAranI dazAo hoya che. te upadhi saha varte bhale muni kALa kSetra vijANIne. 222. jema cothA ane pAMcamA guNasthAnomAM, savikalpaje upadhine (AhAra - nItArAdinA) grahaNa : nirvikalpapaNuM hoya che tema munine paNa hoya che. visarjanamAM sevatAM jenAthI sevanArane cheda thato . have amRtacaMdrAcAryadeva e bannene A viSayanA nathI, te upadhi sahita, kALa kSetrane jANIne. . anusaMdhAnamAM kaI rIte samajAve che te joIe. A lokamAM zramaNa bhale varto. nirvikalpa dazA savikalpa dazA samyagdaSTi jIve potAnA AtmAne : 1) sAtamuM guNasthAna 1) chaThTha guNasthAna bhedajJAnapUrvaka samasta anya dravyothI bhinna pADIne - 2) parama upekSA saMyama 2) apahRta saMyama anubhavamAM lIdho che. tenA jJAna ane zraddhAnamAM : 3) zuddhopayoga 3) zubha upabhoga to te potAne paradravyathI bhinna ja jANe che, mAne : 4) samasta pAradravyano tyAga 4) aniSiddha parigrahanuM grahaNa che. A rIte jJAna zraddhAna apekSAe samyagdaSTi : 5) ugra puruSArtha 5) thoDo hINo puruSArtha paradravyathI atyaMta bhinna che. te have munidazAmAM e ' badhAthI judo paDe che. arthAt munirAjane paradravya : : 6) nizcaya 6) vyavahAra parigraha nathI. A rIte bhAvaliMgI saMta jJAna-zraddhAna : 7) utsarga 7) apavAda ane cAritra e traNeya apekSAe paradravyathI nivarse . A rIte vicAratA muni jyAre zuddhopayogarUpe che. ajJAnIne paramAM hitabuddhi che tenA sthAne ' varte che tyAre upayogAtmaka potAno AtmA ja che. samyagdaSTi parane para jANe che. tethI abhiprAyamAM ; tenuM lakSa bAhyamAM nathI. A apekSAe tene sarva teno tyAga che. bAhyamAM viSayane bhogavatA potAne : paradravyano tyAga gaNavo. munirAja AvI ugra sukha thAya che evI jene mAnyatA che te bAhya : ArAdhanA karIne aMtamUhurtamAM kevaLajJAna prApta karI viSayone bhogavavAnI IcchA kare che ane bhogave : zake che. paraMtu evo ugra puruSArtha Take nahi tyAre te che tenA sthAne jJAnI parane para jANIne teno tyAga : vikalpadazAmAM Ave che. vikalpa dazAmAM te potAnA kare che. jJAnamAM sva-paranA jAdApaNAnA vivekane : dravya-guNa-paryAya e prakAre ciMtavana paNa kare. tene pratyAkhyAna kahyuM che. A apekSAe samyagdaSTine : anya vikalpo paNa Ave ane te anusAra tenuM lakSa parano tyAga che. munirAja have sAcA arthamAM : deha tarapha jAya. jinAgamamAM jeno niSedha nathI temAM pratyAkhyAna arthAt tyAga kare che. A rIte munine " zarIra ja mukhya che. morapIchI, kamaMDaLa ane zAstra sarva anya dravyono, parigrahano tyAga hoya che. ; to upakaraNo che jeno niSedha nathI. muninI caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ savikalpadazAmAM muni AvA parigrahanuM grahaNa kare : puruSArtha maMda che te vAta sAcI paraMtu te doSamAM gaNavAmAM AvatuM nathI. che. tene anurUpa AhA2 vagere kriyAo paNa thAya che. A badhuM munidazAne yogya che. tyAM koI prakA2no doSa lAgato nathI. muni potAne AvA 28 mULaguNanA pAlanamAM sthApe che e vAta pUrve AvI gaI che. ahIM to A gAthA parigrahanI : mukhyatAthI levAmAM AvI che. muni nirvikalpa : dazAmAMthI savikalpa dazAmAM Ave tyAre teno : : zuddhopayoga temAM na TaMkAya to have ApaNe muninI savikalpa dazAne lakSamAM rAkhIne te prakA2nA zubha bhAvamAM beda2kArI ane sAvadhAnI te be vacceno taphAvata lakSamAM laIe. pUrve je vicAraNA karI gayA chIe tene pharIne yAda ka2I laIe ane tene parigraha sAthe kyA prakArano saMbaMdha che te vicArI laIe. bhAvaliMga sahitanI munidazA puruSArthanI maMdatA zubhabhAva 28 mULaguNanuM pAlana temAM atyaMta sAvadhAnI prayata caryA aniSiddha parigrahanuM grahaNa munipaNAmAM cheda 1 aprayata caryA cheda doSa anya padravya parigraha grahaNa munirAja 28 mULaguNanuM pAlana kare che te zuddhopoganI apekSAe bhale maMda puruSArthanA kAraNe hoya paraMtu ahIM tenI upayogitA A rIte darzAve che. parigrahane kendramAM rAkhIne kahe che ke "e rIte : jeno Azraya karavAmAM Ave che evo te upadhi (aniSiddha parigraha) upadhipaNAne lIdhe kharekhara : chedarUpa nathI, ulaTo chedanA niSedharUpa (tyAgarUpa) : ja che.'' A zabdo dvArA AcAryadeva evuM samajAvavA mAge che ke muni jyAre savikalpadazAmAM Ave che tyAre teNe mULaguNonuM sAvadhAnIpUrvaka pAlana karavuM joIe. A prakAranI sAvadhAnI aprayata caryAne aTakAve che. arthAt muni jo A prakAranA AcaraNamAM bedarakArI rAkhe to avazya cheda thAya che. je cheda baMdhanuM kAraNa thAya che. mATe munirAja : pravacanasAra - pIyUSa zarIrane zrAmaNyanA bAhya sahakArI kAraNarUpe nIhAra (maLa-mUtrano tyAga) Avazyaka che. munine levAmAM AvyuM che. te za2I2 mATe AhA2mATe te AhAra grahaNanI ane maLa tyAganI vidhi-nizcita karavAmAM AvI che. te vidhinuM pAlana muni ka2e che. samitinuM pAlana ane bAhya kriyA e badhuM A vidhimAM AvI jAya che. eTale je mahAvrata-samiti vagerenA pAlanamAM aprayata caryA thAya te doSanuM - baMdhanuM kAraNa bane che. mATe A mULaguNanuM pAlana karavAmAM pUrI sAvadhAnI rAkhavI e aprayata caryArUpanA chedane aTakAvanA2 che. : : : aprayata caryAnA vaMcanArthe mULaguNanA pAlanamAM prayata caryA pUrvaka varte che. 45
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ gA 23 upadhi aniMditane, asaMyata jana thakI aNaprArthane, mUrchAdijananarahitane ja graho zramaNa, thoDo bhale. 223. bhale thoDo hoya topaNa, je aniMdita hoya, muninA A mULaguNonA pAlanane sarvathA baMdhanA asAdhakarUpe TIkAmAM varNavavAmAM Avyo che. A rIte ahIM muninuM yathArtha AcaraNa darzAvyuM che. vAta to muninA AcaraNanI karI che paraMtu samajAvyuM che aniSiddha parigraha dvArA. arthAt muni jyAre A asaMyata janothI aprArthanIya hoya ane je : prakAre sAvadhAnI rAkhe che tyAre tene aprayata mUrchAdinA janana rahita hoya evI ja upadhine caryArUpano baMdha thato nathI. tene A prakA2no : : zramaNa grahaNa karo. zarIrAdi parigraha hovA chatAM tene baMdha nathI ema samajAvavuM che. anya parigraha hoya tyAM baMdha avazya hoya che. jyAre A prakAranA aniSiddha parigrahane kA2Ne munine baMdha thato nathI ema samajAvavuM che. mATe A parigraha aniMdita che. - jinAgamomAM je parigrahano niSedha nathI te parigraha kevo che tenuM varNana A gAthAmAM ka2vAmAM AvyuM che. ahIM zarIranI ja mukhyatA rAkhI che. te sivAya anya parigraha munine hoto nathI. have jeno niSedha nathI evA parigrahanA lakSaNo ahIM darzAve che. : prArthanIya aniti mULaguNanuM pAlana ane tenI sAthe susaMgata evA aniSiddha parigraha tene saMyama sAthe joDIne vAta ka2vAmAM AvI che. asaMyama sAthe anya parigrahane saMbaMdha che eTaluM ApaNe khyAlamAM lIdhuM che. saMyamanI bhUmikA UMcI che. te vizeSa vairAgya ane puruSArtha mAge che. sAdhakanI badhI dazAo sahaja hoya che. tethI sAdhaka potAnI taiyArI pramANe sAdhanAmAM AgaLa vadhe che. potAnI eTalI taiyArI na hoya to parANe haThaprayoga karato nathI. arthAt potAnI eTalI sthiratA na hoya to samyagdaSTi jIva muni AtmasAdhanA ja karavA mAge che ane bAhya samasta padravyono tene tyAga che. je sarva saMga parityAga karIne potAnuM ISTa kArya karavA cAlI nIkaLyA che te have pharIne tene grahaNa na kare. ulaTI karIne bahAra kADhelo AhAra pharIne khAtA nathI tema je parigrahano tyAga karyo che tene pharIthI grahaNa karavuM e niMdanIya che mATe e parigraha paNa niMdita che. munine evo parigraha aMtaraMganI aprayata caryA vinA azakya che. e aprayata caryA munine baMdhanuM kAraNa hovAthI te prakArano pramAda kartavya nathI. A rIte siddhAMta e che ke jo munine anya (niMdita) parigraha che to avazya tene baMdha che. te arthAt parigrahanuM baMdha sAthe e rIte avinAbhAvapaNuM tene TIkAmAM ''sarvathA baMdha'' zabdathI samajAvavAmAM AvyuM che. : : munipaNuM leto nathI. zrAvakane 11 pratijJAo che te paNa potAnI taiyArI hoya te pramANe grahaNa ka2vAmAM Ave che. jinAgamamAM paNa kathana Ave che : ke dekhAdekhIthI paNa munipaNuM na levuM. kAraNake aMtaraMganI taiyArI na hoya to munidharmanA pAlanamAM kSati Ave je doSanuM - baMdhanuM kAraNa thAya che. tenAthI potAnuM to ahita thAya ja che paraMtu vizeSamAM dharmanI niMdA thAya che. jainanA sAdhu AvA hoya ! : je muni mULaguNanA pAlanamAM sAvadhAnI rAkhe sAdhakane munipaNAnI bhAvanA avazya hoya che tene AvA niMdita parigrahanuM grahaNa nathI. tethI : che. pAtra jIvanuM prathama dhyeya samyagdarzana pragaTa 46 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavAnuM che. tenI prApti thayA bAda tene munipaNAnuM : rahitano parigraha munine hoya che ane teno lakSa che. "apUrva avasara'' kAvyamAM munipaNAnI - jinAgamamAM niSedha nathI. prabaLa bhAvanA vyakta thAya che. e rIte jJAnI evuM : : 7 gAthA - 24 munipaNuM avazya Icche che te apekSAe tene mATe : munipaNuM prArthanIya che. Ama hovA chatAM jyAM sudhI : kyama anya parigraha hoya jyAM kahI dehane parigrahaaho! potAnI saMpUrNa taiyArI na hoya tyAM sudhI tene grahaNa : mokSecchu ne deheya niSpatikarma upadeze jino ? 224. karatAM nathI. e apekSAe TIkAmAM lakhyuM che ke ' jo jinavarendroe mokSanA abhilASIne, "deha "asaMyata jano vaDe aprArthanIya che' zarIra pratyeno : paricaha che' ema kahIne dehamAM paNa potAne asthiratAno rAga paNa je rIte rahe che teno : apratikarmapaNuM (saMskArarahitapaNuM) upadezya che, khyAla karIne te munipaNuM le nahIM. : to pachI temano evo Azaya che ke tene anya mUrdhArirahita * parigraha to zAno hoya! mUcha zabda moha - mithyAtvanA arthamAM : gAthAnA mathALAmAM utsargane ja vastu dharmarUpe vaparAya che. cAritranA pariNAma mATe paNa moha : sthApana karyo. apavAdano niSedha karyo. sarva saMga zabdano prayoga thAya che. ajJAnIne bAhya viSayomAM : parityAganI ja vAta lIdhI. apavAdarUpe zarIrane ekatvabuddhi che. te jJAnI thAya tyAre paramAM mamatva : paNa mAnya rAkhavAnI nA pADI. arthAt jeno rahetuM nathI. samyagdarzanano mahimA darzAvavA mATe : jinAgamamAM niSedha nathI evA zarIrane paNa kathana Ave ke vajapAta thAya to paNa tenAthI jJAnI : bhagavaMtoe parigraha ja gayo che. tIrthaMkara paramAtmA vicalIta thatA nathI. arthAt bAhyanA anukaLa ke : je zarIrane parigraha mAne che ane kahe che ema nahIM. pratikuLa saMyogomAM evI tAkAta nathI ke te : paraMtu bhAvaliMgI saMta paNa zarIrane parigraha mAnIne samyagdaSTi jIvane potAnA tarapha AkarSIne temAM . tenAthI zakyata: aLagA rahevA mAge che. mohanI utpatti karAve. ahIM to munidazAnI vAta : utsarga eTale zuddhopayoga. paramAtma padanI che. te saMyogo tarapha AkarSAya ema bane nahI. je : prApti arthe teNe munipaNuM lIdhuM che. bAhya parigrahane choDIne munipaNuM lIdhuM che te paradravyane ' pravRttiomAM joDAvA mATe munipaNuM nathI lIdhuM. mATe pharI grahaNa karavAno prazna raheto nathI. have vAta : munine utsarga ja ISTa che. arthAt sarva paradravyano rahI jeno niSedha nathI evA parigrahanI. munine : tyAga. munie sarva paradravyano tyAga karIne dravyaliMga deha bAhya parigraharUpa che. teno niSedha nathI. : dhAraNa karyuM che. te muni have potAnA puruSArtha dvArA paraMtu munirAja aMtaraMgamAM evA nirlepa che ke te - upayogane svabhAvamAM ja kendrita karavA mATe ane deha temane moha utpanna karAvI zake tema nathI. ne tyAM ja TakAvavA mATe prayatnazIla che. munine mithyAtvano to prazna ja nathI. paraMtu samyagdaSTine : savikalpa-nirvikalpa dazA Ave jAya che paraMtu te deha tarapha jevo rAga che evo rAga munine nathI : tene ISTa nathI. zreNI mAMDIne paramAtma dazA pragaTa hoto. ahIM dehamAM evI zakti nathI rahI ke te : karavA mATe jarUrI ugra puruSArtha e temanuM dhyeya che. munine rAga-mUcha karAvI zake evo bhAva lIdho . mATe ahIM e prayojanabhUta vAta mukhya karIne ahIM che. A rIte traNa prakAra lIdhA e prakAranA doSa darzAvI che. pravacanasAra - pIyUSa
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddhopayoga samaye bAhya koI viSaya tenA : samajavI atyaMta jarUrI che. te na samajAya to jJAnamAM jaNAtA nathI, tethI tenuM durlakSa che ema * phudaDIvAda mAnavAnuM mana thaI jAya. kahevAmAM Ave che. munidazAmAM dehano niSedha nathI. tethI deha sAtheno jIvano saMbaMdha avazya che paraMtu nirvikalpa dazA samaye dehanI hAjarInI noMdha levAmAM AvatI nathI. tethI teTalA kALa purato dehano parigraha nathI evo bhAva ApaNA khyAlamAM levo. A vAta ApaNA khyAlamAM barobara rahevI jarUrI che. munine upAtta deha, saMyogarUpe hoya che ane teno niSedha nathI e vAstavikatA che. savikalpa ke nirvikalpa dazA samaye temAM koI phera paDato nathI. savikalpa dazA samaye munine A deha paNa parigraharUpa lAge che. bojArUpa lAge che mATe tenI tene upekSA che. nirvikalpa dazA samaye to tene zarIra pratye lakSa ja nathI. paraMtu savikalpa dazA samaye zarIra ta2pha lakSa jAya tyAre paNa tene aNagamatA parigraharUpe ja lakSagata thAya che. tethI tenI upekSA varte che. : jeno niSedha nathI evA zarIrane zrAmaNyamAM sahakArI kAraNa gaNavAmAM AvyuM che. svabhAvanA Azrarya, zuddha svabhAvane anusarIne tevA prakAranI zuddhatA paryAyamAM pragaTa karavI e sAcuM zrAmaNya che. zrAmaNya mATe bIjo zabda e munipaNuM che. munine yogya evA mULaguNanA pAlanarUpa zubha bhAvo ane te bhAva anusAra je bAhya AcaraNa che tene lakSamAM rAkhIne ahIM sahakArI kAraNarUpe aniSiddha parigrahanI vAta lIdhI che. lakSamAM rahe ke sahakArI kAraNamAM sahakAra to mAtra zubhabhAva sAthe che arthAt zubha bhAvanI sAthe tene meLa vizeSa che. tene zuddhatA sAthe meLavizeSano prazna nathI paraMtu munidazA yogya zuddhatA hoya che tyAre zarIra vagere saMyogarUpa avazya hoya che, upayogAtmakapaNe utsargane vastudharma kahyo ane apavAda e potAno AtmA che mATe te samaye anya evA : vastudharma nathI ema kahyuM. tyAM vastudharma eTale zarIrAdi pratye lakSa nathI chatAM tyAM za2I2 vidyamAna avazya che. TIkAmAM za2I2ne zrAmaNyanA sahakArI N kAraNapaNe darzAvyuM che. te sahakArI hovAthI teno niSedha nathI ema paNa kahyuM che. chatAM te dehane paNa: parigraha kahyo che. te dehane ''upAtta deha'' zabdathI : oLakhAvyo che. evo deha paNa parigraha hovAthI N upekSA karavA yogya che. jinAgamamAM hA ane nA che. anya saMyogo to pAchaLathI meLavavA paDe che ema banne prakAranA kathano Ave che. tyAM apekSA : mATe tene aprApta arthAt anupAtta kahyA che. munidazAne yogya AcaraNarUpa dharma. vastudharma eTale tenA anaMta guNonI vAta levI nathI. vastu dharma eTale munidharma. savikalpa dazA baMdhanuM kAraNa che te sAkSAt muktinuM kAraNa nathI. mATe apavAdano niSedha karI utsargarUpanuM AcaraNa karavA yogya che. e prakArano upadeza A gAthAmAM AcAryadeva Ape che. zarIra sahajapaNe prApta che mATe tene upAtta kahyuM 48 caraNAnuyogasUcaka cUlikA bhagavaMtoe zarI2 pratye apratikarmapaNuM upadezyuM che. zarIranI upekSA hoya tyAM apratikarmapaNuM khyAlamAM AvI jAya che. apratikarmapaNuM eTale saMskA2hitapaNuM tenuM varNana vizeSarUpe pachInI gAthAomAM levAmAM Avaze. ahIM to evo bhAva darzAvavo che ke jene arthAt za2I2ne je parigraha mAnIne tenI upekSA kare che te anya parigrahane to grahaNa na ja kare. A rIte aniSiddha ane niSiddha badhA parigrahonA tyAgarUpa utsarga ja grahaNa karavA yogya che evuM darzAvavA mAge che. : :
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ - gAthA - 5 ahIM levuM che. jJAnInI savikalpa dazAnI vAta levI nathI. paryAyanI zuddhatA-vizuddhopayoga e janmayA pramANe rUpa bhAkhyuM upakaraNa jinamArgamAM, jIvane maraNathI bacAvIne jIva upara upakAra guruvacana ne sUtrAdhyayana, vaLI vinaya paNa upakaraNamAM. 225. ' kare che. yathAjAtarUpa je liMga (jamyA pramANe rUpa evuM 2) bhUmikAne yogya zubhabhAvaH- AvA zubha bhAvo je liMga) te jinamArgamAM upakaraNa kahevAmAM paNa upakaraNa che. dravya anusAra caraNa hoya AvyuM che; gurunA vacana, sUtronuM adhyayana che. paryAyanI zuddhatAne anurUpa zubha bhAvo hoya ane vinaya paNa upakaraNa kahela che. che. jeTalA kaSAyono abhAva karyo che eTalI zuddhopayoga e utsarga che ane savikalpa dazA : vitarAgatA che, zuddhatA che. tene ahIM dravya e apavAda che. munie zakyataH nirvikalpa dazAmAM zabdathI oLakhAvavAmAM Avyo che. tene anurUpa ja rahevuM yogya che. eTalo puruSArtha na Take ane je zubhabhAvo che ke je kaSAyo bAkI rahyA che te vikalpa Ave tyAre bhUmikAne yogya vikalpa ja Ave prakAranA che. je kaSAyono abhAva thayo che tevA tene apavAda kahevAmAM Ave che. evA zubha bhAvo nathI. sAdhakane, avirata samyagdaSTine, zrAvakane munidazAne bAdhaka nathI. A gAthAmAM upakaraNa : tathA munine potAnI dazA-svarUpa sthiratAne darzAvavAmAM AvyA che. anurUpa eka, be ane traNa kaSAyono abhAva che. ene bhUmikA pramANe zubhabhAvo hoya che. Gyerei savikalpadazA samaye ja zubhabhAvo hoya che. te upakaraNa eTale upakAra karanAra. kharekhara : savikalpa dazA tenI bhUmikAne bAdhaka nathI. upakAra karanAra koNa che te sau prathama ApaNe : arthAt munirAjane saMjavalana kaSAyarUpa vicArIe. mULaguNanA pAlanano bhAva Ave che te 1) jJAnI pote upakAra karanAra che. te zuddhatArUpe . munipaNAno bAdhaka nathI. te bhAvone ahIM pariNamIne potA upara ja upakAra kare che. : sAdhaka gayA che. A rIte te potAnI bhUmikA ajJAnI jIva samaye samaye bhAvamaraNa kare che. : TakAvI rAkhavA mATe upakArI gaNIne tene arthAt abhiprAyamAM potAnI hiMsA kare che. : upakaraNa kahevAmAM Ave che. Ama hovAthI potAne bhUlIne pa2ne potAnA mAnavArUpa munine mULaguNo che te upakaraNa che. te mithyAtva e hiMsA che-maraNa che. e jIva munidazAne TakAvavAmAM upakArI thayA. mithyAtvano abhAva karIne samyagdarzana-jJAna- zuddhopayoga jIvane bhAvamaraNathI bacAve che. cAritranI ekatArUpanI zuddhatA-nirvikalpa dazA tyAra bAda sAdhakane je zubhabhAvo Ave che te pragaTa kare che tyAre te potAne bhAvamaraNathI tene bhUmikA TakAvavAmAM sahAyaka che. arthAt bacAve che. A rIte jJAnI upakAra karanAra A prakAranA zubhabhAvo karavAthI te nIce hovAthI upakaraNa che. te paryAyamAM zuddhatA pragaTa : utarato nathI. karIne tevI paryAya vaDe upakAra kare che mATe : 3) aniSiddha parigraha :- munine savikalpa dazA zuddhopayoga e upakaraNa che. khyAlamAM rahe ke : samaye konA tarapha lakSa jAya che. tenI have vAta jJAnI nirvikalpa dazArUpe pariName eTaluM ja : vicArIe. jeno niSedha nathI evA parigraha pravacanasAra - pIyUSa 49
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ tarapha tenuM lakSa jAya che. A parigraha evo che : zrIgurunA jJAnane anusarIne bahAra AvelA che. ke tenA tarapha lakSa jatAM paNa munine rAga thato . tethI ApaNane lAge ke vacana pugalo karatAM nathI. je upayoga enA tarapha jAya che te bUmareMga ' zabdAtmaka sUtra pudgalo vadhu lAbhanuM kAraNa. kAraNake thaIne pAcho Ave che. A rIte AvA parigrahane : te nitya bodhaka che. vaLI zrIguru dareka samaye paNa bAhya sahakArI kAraNa gaNIne upakArI : saMyogarUpe na paNa hoya. jyAre zAstra to potAnI kahyA che. tethI aniSiddha upadhi paNa upakaraNa : pAse hoya tethI anukULatAe teno abhyAsa thaI che. A bAhya-padravya hovAthI tyAM mAtra nimitta : zake. tarka eka rIte sAco che paraMtu zAMtithI vicAratA naimittika saMbaMdha ja che. A rIte A gAthAmAM : khyAla Avaze ke vacana pugalo samaye tenA vaktA upakaraNa zuM che te samajAve che. have upakaraNamAM . paNa tyAM hAjara che. te vaktA ArAdhaka che. te upAtta deha, guruno upadeza, zAstra svAdhyAya : vartamAnamAM ArAdhanA karI rahyA che. jJAnInI sAdhanA ane deva zAstra, guru pratye vinayanI vAta : aMtaraMga nimitta che ane zabdo bahiraMga nimitta samajAve che. : che. dRSTAMta mAtA rasoI karatI jAya che ane putrIne : zIkhavatI jAya che. zrIgurunI AtmasAdhanA e have AcAryadeva AvA aniMdita parigrahanA : : prayoga che. te prayogane lakSamAM levAthI munine paNa bheda samajAve che. sarva prathama dehanI vAta kare che. * ugra puruSArtha upADavAnI savizeSa preraNA maLe che. janma samaye jevo deha hoya che evo deha muninuM * eka vAta khyAlamAM rAkhavI ke ahIM zrotA muni che. bAhya liMga che. tyAM zarIra upara anya kAMI hotuM ? - ajJAnI nathI. tethI Atma svarUpa jANavA mATe nathI. "AhArya' zabda dvArA bahArathI lAvavAmAM : zrIguru pAse javAnI vAta nathI. munirAja to tattvanI AvatuM kRtrima kAMI zarIra upara hoya nahIM evo : cokhavaTa mATe vizeSa jJAnavAna guruno athavA deha munine hoya che. muninuM lakSa jyAre potAnA : : zAstrano AdhAra le che. vizeSa guNavAna gurunA A deha upara jAya che tyAre arthAt evI savikalpa saMgamAM potAnI sAdhanA ugra karatA jAya che. pote dazA samaye e zarIra emanA mATe parigraha che. * svarUpamAM TakI na zake ane A rIte bahAramAM lakSa nirvikalpa dazA samaye paNa upAtta deha to tyAM che ja paraMtu muninuM dhyAna tenA upara nathI tethI te samaye : : jAya e paNa pAchuM svabhAva tarapha DhaLI jAya che. te parigraha rahita gaNavAmAM AvyA che. apavAda : have vAta rahI vinayanI. upadezamAM deva ane mArgamAM eTale ke savikalpa dazAmAM tenA tarapha lakSa : guru banne AvI gayA ane sUtra e zAstra che. A jAya te kAya parigraha gaNavAmAM Ave che. guruno A rIte munine deva-zAstra-guru tarapha upayoga jAya upadeza e vacanarUpa pugalo che. muni jyAre ke ene zramaNyanA bAhya sahakArI kAraNa gaNavAmAM zrIguruno upadeza sAMbhaLe che tyAre tene vacana : AvyA che. munine temanA pratye vinayano bhAva Ave parigraha che. upadezane tatkALa bodhaka kahyo che. ' che. jenAthI potAne lAbha thAya tenuM bahumAna Ave, kAraNake zabdo bahAra AvyA bAda teno nAza thaI : bhaktino bhAva Ave ane vinayano bhAva paNa jAya che. te kSaNika che. tenI sarakhAmaNImAM zAstranuM : sahajapaNe Ave che. deva-zAstra-guru mAtra jJAnanA lakhANa nitya bodhaka che. kharekhara to bolAyelA : zeya nathI paraMtu upakArI che tethI jJAnI e upakArane ane lakhAyelA banne prakAranA zabdo vAcaka thaIne ' oLave nahIM. pote ATalA rAgamAM sthita che mATe vAcya evA potAnA AtmAne darzAvanArA che. banne : vinaya che. vItarAga thaI gayA bAda vinaya na hoya. 50 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ vinaya e zubhabhAva che. baMdhanuM kAraNa che paraMtu : paradravyono tyAga karIne munipaNuM aMgIkAra kare bhUmikAne yogya evA vinayanA bhAva avazya hoya che. teNe paradravya parigraha choDayo che ane potAnA che. sAdhaka dazAnuM evuM ja svarUpa che. vinayamAM ' svabhAvane parigraharUpe grahaNa karyo che. munie mukhyapaNe mananuM nimittapaNuM che. A rIte A : astipaNe potAnA zuddhAtmAne grahaNa karyo che. gAthAmAM je muni apavAdarUpe pariName che tenA : nAstipaNe parano tyAga karyo che. vikalpamAM nimitto kayA prakAranA hoya che tenI vAta : vistArathI levAmAM AvI. sAtho sAtha ATalA : jJAnI thAya tyAre ja dehAdhyAsa chUTI jAya che. prakAranA ja vikalpo hoya ema paNa garbhitapaNe : jJAyaka svabhAvamAM huMpaNuM sthApIne te jJAyakarUpe AvI gayuM. : navuM jIvana cAlu kare che, zarIra kendramAM hatuM tenA : sthAne AtmA kendramAM AvI jAya che. zarIranI - gAthA - 226 - mAgaNI anusAra jIvana hatuM. tenA sthAne AtmAnI A lokamAM nirapekSa ne paraloka-aNapratibaddha che * jarUriyAtane lakSamAM levAmAM Ave che. zarIra sAdhu kaSAyarahita, tethI yukta Ara-vihArI che. ra26. : kendramAM hatuM. jene manuSya deha maLe che tenA jIvanane zramaNa kaSAyarahita vartato thakI. A lokamAM ' manuSya vyavahAra gaNavAmAM Ave che. jyAre te nirapekSa ane paralokamAM apratibaddha hovAthI : jJAyakamAM Atmabuddhi kare che tyAre teno Atmika * vyavahAra zarU thAya che. te have manuSya vyavahAra yuktAhAravihArI hoya che. * karato nathI ema paNa kahevAmAM Ave che. munine A gAthAmAM yuktAhArano eka prakAra : Atmika vyavahAra ghaNo vadhI gayo che. tema hovA samajAvyo che. ahIM yogInA AhAranI vAta che : chatAM zarIra sAtheno saMbaMdha sarvathA chUTayo nathI. arthAt muni 'yukta che, yoga sahita che, eTale : potAne jeTalo kaSAya rahyo che te anusAra tene ke Atma svabhAvamAM joDAyelA che. te muni : zarIra sAtheno saMbaMdha avazya che paraMtu te muni AhAra grahaNa kare che. te yuktAhAra gaNAya che ke paradravya pratye atyaMta nispRha hovAthI te Aloka ane e manine yuktAhArI gaNavAmAM AvyA che. : pratye nirapekSa che ema TIkAmAM lIdhuM che. jene ahIM AhAra kevo hoya che? muni mATe yogya : vartamAna je jIvana jIve che tyAre paNa saMyogonI che ke ayogya e vAta nathI levI. - atyaMta upekSA che te paralokamAM kevA saMyoga maLaze yogI eTale jeNe potAnA pariNAmane ke tenI ciMtA zA mATe kare? arthAt na kare tethI potAnA AtmAmAM joDayA che te yogI che. te paraloka pratye apratibaddha che ema lIdhuM che. eTale ajJAnIno upayoga hitabuddhipUrvaka bAhyamAM ke teno upayoga paraloka saMbaMdhI koI ciMtA joDAya che. tene ajJAna cetanA che. jJAnIne cetana ; karato nathI. bhaviSyamAM kaI gati maLe to sAruM jAgRti hitabuddhipUrvaka potAnA AtmAmAM lAgelI : evo koI bhAva tene nathI. A rIte munine che. e bAhyathI nivRtta thayA che. ajJAnI jIva : Aloka ke paraloka saMbaMdhI koI vicAraNA nathI IcchA-AkAMkSA ane bhogavaTAnA bhAvathI paradravya - ema kahevA pAchaLano Azaya e che ke munine sAthe joDAyela che. jyAre muni e badhAthI virakta : IcchA, AkAMkSA ke bhogavavAnA koI bhAva nathI che. e samasta paradravyathI virakta hovAthI te sarva : mATe vizva pratye udAsIna che. pravacanasAra - pIyUSa pa1
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvanA paradravya sAthenA saMbaMdha aMge be prakAra : Apavo jarUrI che. te pramANe zarIra eka kSetrathI ApaNA khyAlamAM che. ajJAnI jIva rAganA, ke anya kSetramAM vihAra karIne jAya te paNa jarUrI che. vibhAvanA, mAdhyamathI para sAthe saMbaMdhamAM Ave che. * A rIte IndriyanA mAdhyama dvArA zarIrane AhArajJAnI jJAna vaDe parane jANe che. rAga che tyAre jJAna - vihAra sAthe joDIne vAta lIdhI che. te mATe uparokta nathI ane jJAna che tyAre rAga nathI. eka karotI ; dRSTAMta TIkAmAM darzAvavAmAM Avyo che. rUpI kriyA che. bIjI jJapti kriyA che. tethI have paradravya : paradravyane jANavA mAtra kArya mATe muni Indriyono sAthe jJAnanI vAta mukhya rAkhIne vicAravAmAM Ave : upayoga kare che te darzAvyuM. munine jANavA sivAya che. munirAja chadmastha che, alpajJa che. te jJAna jo : paradravyo sAthe anya nisbata nathI e to pahelA rUpI viSayone jANavA mAge to tene Indriyane sAdhana ' kahevAya gayuM che. khyAlamAM rahe ke muni yuktAhAra banAvavuM paDe che. te rIte ja te paradravyane, rUpI ' vihArI che tenuM svarUpa A gAthAmAM samajAvavAmAM padArthone jANI zake che. TIkAmAM jJAnane dIpaka sAthe ; AvyuM che. have AgaLa vicArIe. sarakhAvavAmAM AvyuM che. dIpaka paradravyone prakAze : munipaNuM levA pAchaLano mULa Azaya to che tema jJAna paradravyone jANe che. A sarakhAmaNI : : Atma sAdhanA che. saMyamanuM pAlana tene mATe mukhya to badhAnA khyAlamAM che. TIkAmAM te dRSTAMtane je : ': che. saMyamane ane zarIrane prApta AhArane zo saMbaMdha rIte laMbAvavAmAM Avyo che te samaja che te have vicAravAnuM che. eka vastu khyAlamAM rahe A rIte che. * ke munine bAhya sahakArI kAraNarUpe manuSya-puruSadeha dIpaka prakAzavAnuM kArya karI zake te mATe temAM : darzAvavAmAM Avyo che. jIva ane zarIra banne atyaMta tela pUravuM jarUrI che. varSo pahelAno vicAra karIe : bhinna che. munie sarva parigrahane choDyo che. ATalI to tyAre gharamAM oraDA ghaNA hoya paraMtu phAnasa : vAta kAyama rAkhIne munine zarIra eka aniSiddha athavA dIpaka eka ja hoya. jyAM jarUra hoya tyAM te : parigraha che te paNa eka vAstavikatA che. tethI munine dIpakane laI javAmAM Ave. have tenA uparathI * zarIra sAthenA saMbaMdhane samajavAnI jarUra che. munine siddhAMta - jIva rUpI padArthane jANavAnuM kArya kare saMyamanI mukhyatA che. tethI te zarIrane lakSamAM laIne che tyAre Indriyo sAtheno saMbaMdha anivArya che. have : upavAsano bhAva paNa kare che ane AhArano bhAva Indriyane mukhya rAkhIne tene dIpakanA sthAne gaNI : paNa kare che. banne prakAranA bhAvamAM saMyamanI mukhyatA laIe. dIpaka ane telano saMbaMdha che tema zarIrane : ja rahe che. zarIra tarapha lakSa jAya ane AhArano AhAra vaDe poSaNa maLe to Indriyo kArya kare che : vikalpa Ave tyAre sAmAnya rIte te vikalpa toDIne evo bhAva vicArI zakAya. te pramANe Indriyono * upavAsano vikalpa kare che. athavA anya arthAt viSayo sAtheno saMbaMdha thAya to ja Indriyo jANavAnuM AhArano bhAva paNa tene Ave che. tyAre paNa kAma karI zake che mATe dUranA viSayone jANavA hoya : uNodarI, rasa parityAga, vRtti parisaMkhyAna vagere to tyAM javuM paDe. munine AhAra levo hoya to : pUrvaka AhArano bhAva kare che. A pramANe upavAsa vanamAM tene koI AhAra ApavA Ave nahIM teNe ' hoya ke AhAra grahaNa badhAmAM saMyama nI ja mukhyatA AhAra mATe gAmamAM AvavuM joIe. bhagavAnanA : rahe che. zarIra aNagamato parigraha che mATe upavAsa darzana karavAno bhAva Ave to maMdire javuM joIe. ' kare che tema nathI. zarIrane kaSTa ApavAthI AtmalAbha A rIte paradravyane jANavA mATe teNe zarIrane AhAra : mAne athavA tenAthI karmakSaya thAya che evuM mAnIne para caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa upavAsAdi nathI karatA. AtmasAdhanA mATe : che te ja muni anAhArI che evuM A gAthAmAM zarIra jarUrI che. mATe tene TakAvavA mATe AhAra le : samajAvavA mAge che. muni nirvikalpa dazAmAM che che ema paNa nathI. ApaNane AvA aneka prakAranA tyAre anAhArI che ema nahIM paraMtu teo je samaye bhAvo Ave ane prazna paNa thAya kAraNake ApaNane * AhAranI IcchA karIne AhAra laI rahyA che te : munidazAno sAco khyAla nathI. munine saMyamanI : mukhyatA che, zarIra ne TakAvavAnI tene toDavAnI koI adhikatA tene nathI. munine yogya A badhA bhAvo hoya che. temAMthI kyAre kevA prakArano bhAva hoya tenI koI gaNatarI nathI hotI. muninA bhAvo : ... : samaye anAhArI che evuM samajAvavA mAge che. te A pramANe. AtmA arUpI che. arUpI AtmA potAnI jIvatva zaktithI jIve che. AtmA dasa prANathI jIve che evuM vyavahAranayanuM kathana che kharuM, paraMtu dasa prANa to dehanA che te kAMI jIvanuM jIvata2 nathI. manuSya ane tiryaMcanA deha AhArathI nabhe che. tethI manuSya zarIrane AhAra, vastra, makAna vagere badhAnI jarUra rahe che. arUpI AtmAne AnI kAMI jarUra nathI. ajJAnI jIvane paNa anya padArtho maLatA nathI. te paNa bAhya viSayane bhogavI zakato nathI. tenI mAnyatA game tevI hoya paraMtu te potAnI rAgamizrita zeyAkAra jJAnanI paryAyane ja bhogave che. sahaja hoya che. potAnA svabhAvamAM TakI na zake ane deha ta2pha lakSa jAya tyAre te samaye jevA vikalpa Ave che te pramANe AcaraNa kare che. A rIte vicAravuM ApaNA mATe paNa yogya che. munine : zarIranI parAdhInatA nathI tema tenI sAme pUrvagrahapUrvakano virodha paNa nathI. upavAsa, aThAI, mAsakhamaNa vagere ugra ArAdhanA kahevAya ane tenAthI AkarA dravyakarmo khape evo koI niyama nathI. potAnA saMyamanA pAlanane agra rAkhe che ane je vikalpa sahajapaNe Ave che te pramANe varte che. : N gAthA - ha AtmA aneSaka te ya tapa, tatsiddhimAM udyata rahI vaNa-eSaNA bhikSA vaLI, tethI anAhArI muni. 227. jeno AtmA eSaNArahita che (arthAt je anazana svabhAvI AtmAne jANato hovAne lIdhe svabhAvathI AhAranI IcchA rahita che) tene te paNa tapa che; (vaLI) tene prApta karavA mATe (anazana svabhAvI AtmAne paripUrNapaNe prApta karavA mATe) prayatna karanArA evA je zramaNo temane anya (svarUpathI judI evI) bhikSA eSaNA vinA (eSaNAdoSa rahita) hoya che, tethI te zramaNo anAhArI che. je munine 226 gAthAmAM yuktAhArI kahyA pravacanasAra - pIyUSa AtmAne TakavA mATe AhA2nI jarUra nathI mATe badhA AtmAo an-AhA2ka ja che. jJAnI potAnA AtmAne A prakAre jANe che. teNe dehAdhyAsa choDayo che. ajJAna dazAmAM tene zarIramAM huMpaNuM hatuM tethI te AhArAdi grahaNa karato hato. jJAnI potAne jJAyakarUpe anAhArakarUpe svIkAre che mATe tene potAnI vidyamAnatA mATe AhAranI koI AvazyakatA nathI. je zarIrathI teNe bhedajJAna karyuM che. te za2I2thI te jJAna ane zraddhAna apekSAe to taddana judo paDI gayo che. cAritra apekSAe vicArIe to te kramazaH zarIrathI aLago thato jAya che. zarIra sAthenA tenA saMbaMdho badalAtA jAya che. rAganA sthAne je prakAre vairAgya vadhato jAya che te prakAre tenI dehanI kriyAomAM pheraphAra jovA maLe che. munidazAmAM te mAtra saMyamanA hetue AhAra grahaNa kare che. tethI ahIM kahyuM che ke jeNe potAne arthAt potAnA AtmAne, anAhAraka jANyo te 53
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ anAhAraka ja che. jevo potAno zuddha svabhAva che : gAthA- 028 evI paryAya pragaTa karavA pratye puruSAthavata : kevalazarIra mani tyAMya "mAruM na' jANI vaNa-pratikarma che, jIvane dehanI atyaMta upekSA varte che tethI te " - nija zaktinA gopana vinA tapa sAtha tana yojela che. 228. jyAre zarIrathI udAsIna che to te AhAra pratye to : atyaMta udAsIna che. munine deha pratyenuM valaNa kevuM : kevaLadehI zramaNe (jene mAtra deharUpa parigraha ja hoya che. te vAtanI ghaNI spaSTatA AcAryadeve : varte che evA munie) dehamAM paNa "mAro nathI" A caraNAyo ga cUlikAmAM karI che. te thI : ema samajIne parikarma rahita vartatA thakA, potAnA munirAjanI aMtaraMga dazA samajavAnuM sugama thayuM AtmAnI zaktine gopavyA vinA tapa sAthe che. samayasAra nirjarA adhikAramAM gAthA che ke ' tene (dehane) yukta karyo (joDayo) che. aratibhAve dArU pInArAne jema dArUnI koI ' yuktAhArIpaNAno viSaya hajA laMbAve che. asara nathI tema aratibhAve AhAra lenArA kharekha : munine sarva parigrahano tyAga che. temAM dehano paNa anAhAraka ja che. : tyAga che. Ama hovA chatAM jIvano deha sAtheno anazana e tapa che. munine anAhArI gaNIne : saMbaMdha avazya rahe che. tIrthaMkara paramAtmA paNa sakala muni tapa karI rahyA che ema levAmAM AvyuM che. ' paramAtmA che. zarIra aghAti karmanuM phaLa che. temAM potAno AtmA anazana svabhAvI che kAraNake tene ' jIvanI nimitta apekSAe paNa sattA paDatI nathI AhAranI jarUra nathI. AtmAne anusarIne pariNAma : arthAta zaddha paryAya dvArA ghAti karmono nAza thAya karanAra jJAnIne paNa AhAranI IcchA nathI. ahIM : che paraMtu e rIte aghAti karmono nAza thato nathI. teno svataMtra puruSArtha kevo che te vAta cAle che. : A rIte munine paNa zarIra sAthe saMbaMdha hoya che. pote potAnA svabhAvamAM, nirvikalpa dazAmAM TakI . vaLI munine potAnA munidharmane bAdhA na Ave evA zake tyAre to te kharekhara AhAra grahaNa karato nathI. ' prakArano kaSAya vidyamAna che. te dvArA te zarIra sAthe vikalpa dazAmAM deha tarapha lakSa jAya ane AhAranI : joDAya che kharA paraMtu zarIrano niSedha na hovA chatAM IcchA thAya tyAM te svataMtrapaNe te IcchAno karanAra : : muni to tene an IcchanIya parigraharUpe ja mAne nathI evo bhAva levo che. puruSArthanI kacAzane : che tethI te dehanI tene upekSA ja varte che. have AgaLa karmanI baLajorI sAthe joDIne kathana karavAmAM Ave : : vicAravAmAM Ave che. to te karmanA udayanA kAraNe AhAra levA mATe : lAcAra thayo che evuM paNa kahI zakAya. khyAlamAM : muni potAnA svabhAvamAM lIna rahe te sAcA rahe ke munine AhArano vikalpa Ave ane te : arthamAM tapa che. muni savikalpa dazAmAM Ave tyAre AhAra grahaNa kare tyAre paNa tenA munipaNAne bAdhA : te tapane anurUpa potAnA zubha bhAvo tene hoya AvatI nathI. ahIM bAdhAno to prazna ja nathI. paraMtu : che. te tapanA bhAvanI sAthe muni zarIrane joDe che AcAryadeva tene paNa tapa kahe che. munine je rIte : evuM A gAthAmAM AcAryadeva kahevA mAge che. A anAhArI gaNavAmAM Ave che te ja pramANe tene : vAta vAMcIe tyAre ApaNane sahajapaNe vicAra thAya avihArI paNa gaNavA yogya che. IryAsamitipUrvaka ke tapa e to jIvanI zuddha paryAya che. jIva potAne cAle che tyAre paNa tene avihArI ja gaNavAmAM : zarIra sAthenA saMbaMdhathI choDAve che ane chatAM tenI Ave che. : sAthe thoDo saMbaMdha anivArya che e ApaNe khyAlamAM 54 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ lIdhuM che. A gAthAmAM tapathI vAta lIdhI che. tethI : zarIra pratye udAsInatA che. tethI tenuM zarIra taraphanuM anazana vagere prakAranA tapathI vicAra karIe to valaNa alaga ja hoya che. khyAla Ave che ke munine anazanano bhAva Ave ? eTaluM ja paryApta nathI te prakAre zarIrane paNa AhAra : yuktAhAra zabda dvArA ApaNe yogIno : AhAra e pramANeno artha samajavAno prayAsa karIe na maLe tyAre ja jIvanA bhAvane ane zarIrane meLa : : chIe. tethI ahIM anazana-uNodarI rasaparityAga vizeSa gaNI zakAya. zarIrane AhAra maLavo, ke na maLavo e eka svataMtra kriyA che. mAre AhAra levo : - vagere prakAranA zubhabhAva anusAra teno zarIra hoya to lauM ane upavAsa karavo hoya to karUM evuM : * sAtheno meLavizeSa kevo che te samajIe chIe. * AtmAnI zaktinI vAta ahIM lIdhI che te eka ajJAnI mAne che. jyAre jJAnIe be dravyonI : : apekSAe yogya che. ajJAnIne zarIra te huM chuM evI svataMtratA svIkArI che tethI te potAnA bhAvanI : : mAnyatA che ane e prakAranuM jIvana te jIve che. maryAdAmAM rahe che paranuM svAmitva che ema mAnato : : jJAnIne sva-paranA judApaNAno barobara khyAla che nathI chatAM tenA bhAva anusAra bAhya kriyA thAya * teNe dehAdhyAsa choDayo che paraMtu haju zarIra sAthenA che. - saMbaMdhamAM khAsa taphAvata lakSagata thato nathI. TIkAmAM zabdo che potAnA AtmAnI : samyagdaSTi jIvane vepAra, dhaMdho-rAjapATa-laDAI zaktine gopavyA vinA" keTalA upavAsa karavA e : vagere pahelA jevuM ja jovA maLe che. muni dazAmAM zarIranI zakti che ke AtmAnI zakti che? ahIM : bAhya ane samasta parigrahano tyAga che tyAre je AtmAnI zaktine na gopavavI evuM lakhANa che. zarIra che tenA pratye muninuM valaNa kevuM rahe che te upavAsa e kharekhara AtmAnI zakti nathI. chatAM : A gAthAo vAMcatA khyAlamAM Ave che. jarUra paDyuM zAstramAM Ave ke jo be upavAsanI zakti hoya to : AhAra grahaNa kare che paraMtu anyathA upavAsa be upavAsa avazya karavA. pratijJAbhaMgathI bacavA : vagerethI te taparUpanuM AcaraNa kare che. munine kyA mATe mAtra eka upavAsanI pratijJA na levI. A prakAre AhAra grahaNa hoya che te have pachInI badhAno Azaya eka ja che ke jIvanA bhAvane zarIra : gAthAmAM ApaNane jANavA maLaze. ApaNA badhAnA sAthe kevA prakArano saMbaMdha munidazAmAM hoya che te : anubhavamAM che ke zarIramAM meda vadhAre hoya ane samajAvavA mAge che. zarIra sAthe saMbaMdha rAkhavA : gariSTa AhAra vagerenI Teva hoya to zarIramAM prasAda mAgatA nathI chatAM je saMbaMdha che temAM zarIranI atyaMta : vadhAre rahe che tenA sthAnamAM zarIra sapramANa hoya upekSA rahe e prakAranA saMbaMdha che. upavAsanI . ane AhAra paNa mApasara hoya to skUrti sArI rahe kSamatAne kharekhara zarIra sAthe saMbaMdha che jIva sAthe : che. munirAjane pramAda poSAya nahIM tethI te jarUra nahIM. jIvane zarIra pratye kevA prakAranI mamatA che te : pUrato ja AhAra le che. A rIte anazanAdi anusAra te varte che. muni sivAya anyano vicAra : potAnA pariNAma AtmasAdhanA mATe anukULa rahe karIe tyAre te jIvane zarIranI kevI mAyA che teno ; che. khyAla AvI jAya che. zarIranI taddana Avazyaka : TIkAnI zarUAtamAM lIdhuM che ke munie sarva jarUriyAta uparAMta ghaNuM karatA hoIe chIe. te * parigrahane choDayo che. temAM zarIra paNa AvI jAya badhuM kharekhara jIvanA rAganA kAraNe hoya che. munine : che. tema chatAM jinAgamamAM zarIrano niSedha nathI. pravacanasAra - pIyUSa 55
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ : tethI te vAstavikatAno svIkA2 ka2e che. za2I2ne aniSiddha upadhirUpe mAnya rAkhe che, tene mATe zabdo vApare che ke 'zramaNa jo2thI-haThathI (zarIrane) nahi niSedhato hovAne lIdhe te kevaLa dehavALo che.'' evo bhAva che ke munine abhiprAyamAM dehano tyAga hovA chatAM te ApaghAta ke lAMbA upavAsa vagere dvArA zarIrathI jAdA paDavAno prayatna karato nathI. potAne deha mAtra parigraha che te satno te svIkA2 ka2e che. tema hovA chatAM abhiprAyamAM teno niSedha hovAthI munine za2I2 pratye o2mAyuM vartana hoya che jene kAraNe te parikarmarUpa kriyA karatA nathI. khyAlamAM rahe ke zarIranA saMskAra-zobhA vage2e to potAnA zarIra pratyenA rAgane kAraNe che. zarIranI te AvazyakatA nathI. : mamatva eTale ajJAnI ja na levA. jJAnI-zrAvaka vagere je vidhithI ane je AhAra grahaNa kare che tevo AhAra ane tevI vidhi munine nathI hotI. munine yogya hoya te AhAra ja muni le che mATe muni pote yogI che kAraNake eNe potAnA : pariNAmane AtmAmAM joDayA che ane te yukta AhAra le che arthAt munipaNAne yogya AhAra le che ane ayogya AhAra letA nathI. : TIkAmAM 224 gAthAne yAda karIne munine: deha ta2phanuM lakSa kevuM che te darzAvyuM che. jinAgamamAM zarIrano niSedha nathI paraMtu tene parigraharUpa ja gaNavA yogya che. zarIranuM lAlana-pAlana-dehalakSI mojazokha e badhAne za2I2 upa2 anugraharUpe gaNAvI zakAya. tenI sAme zarIrane zobhA-saMskA2 : vagereno abhAva tene zarIranI upekSA gaNI zakAya. tethI munine jJAna ane zraddhAnamAM to zarIrano tyAga ja che. nirvikalpa dazA samaye paNa deha ta2pha lakSa nathI tethI tyAga ja che. savikalpa dazA samaye deha ta2pha lakSa jAya ane AhArano vikalpa Ave tyAre : kevo AhA2 grahaNa kare che, kyA AhArane yuktAhAra kahI zakAya te ahIM kahe che. A gAthAmAM tenI nAstithI vAta lIdhI che. vistArathI vAta 229 gAthAmAM ka2ze. dehanA mamatvapUrvaka anucita AhAra grahaNa munine hotuM nathI. eTale ke je jIvone zarIramAM mamatva hoya che te jIvo je AhAra grahaNa kare che tevo AhAra munine nathI hoto. ahIM zarIramAM 56 tyArabAda TIkAmAM 227 nI gAthAno AdhAra ApIne vAta lIdhI che. munie potAnA AtmAne anazana svabhAvI jANyo che. arUpI AtmAne AhAranI jarUra nathI mATe svabhAva anAhArI ja che. evA svabhAvamAM pote jyAre potAne joDe che tyAre te paryAya paNa anAhArI thAya che. arthAt munine upavAsano bhAva Ave che. jIva ane tenI paryAya banne e rIte anAhArI thatAM te jIvanA saMgamAM rahelo deha paNa ene anumodanA ApavAmAM joDAya che. arthAt tene anurUpa rahetA, zarIrane paNa AhAra maLato nathI. ahIM dRSTAMtaH paMkho phare che. AMkhano svabhAva ane pariNamana taddana bhinna che paraMtu tyAM paNa paMkho pharato dekhAya che. jJAna paNa evI zeyAkAra avasthA dhAraNa kare che. ekabIjAnA saMgamAM jotA paMkhAnuM kArya badhe jovA maLe che. e rIte anazana svabhAvI AtmAno raMga zarIrane paNa lAge che ane zarIra paNa anAhArI thAya che. TIkAmAM AgaLa 'yogadhvaMsa' zabdano prayoga ka2vAmAM Avyo che. teno khulAso paM.zrI hiMmatabhAIe phUTanoTamAM karyo che. ''AhAra grahaNa karavAno AtmAno svabhAva che'' evI mAnyatA, evA pariNAma te yogadhvaMsa che. ajJAnInI evI mAnyatA che. jJAnIne evI mAnyatA na hoya. ajJAnIe zarIramAM huMpaNuM mAnyuM che. tethI zarIranI caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ jarUriyAtane potAnI mAgaNI mAnI le che. jJAnI : ema darzAvavA mAge che. ekathI vadhu vAra AhArane potAne dehathI atyaMta bhinna mAne che. muni to : zarIra pratyenA anurAganA lakSaNarUpe dekhADavAmAM zarIrathI ghaNA judA paDI gayA che. Ama hovA chatAM * Avyo che. nirdoSa AhAramAM anyathI hiMsA nathI potAne thoDo rAga vidyamAna che ane te anusAra : paraMtu ahIM to zarIra pratyenA rAgane hiMsA batAvI jeno niSedha nathI evA deha sAthe e saMbaMdhamAM paNa : che. e rIte zarIra pratyeno eTalo bhAva paNa Ave che. AhAra e dehanI mULabhUta AvazyakatA : ghaTADavAnI vAta karI che. tyArabAda AcAryadeva che tethI kayAreka Agraha grahaNa karavAno bhAva jIvane : UNodaranI vAta kare che. arthAt muni potAne bhUkha Ave ane AhAra grahaNa kare paNa kharA. A badhuM hoya tenA karatAM thoDo ocho AhAra le che. peTa munipaNAne bAdhArUpa nathI tethI jIvanA mULa * bharIne khAtA nathI. vadhu khAvAthI pramAda Ave che anAhArIpaNAne harakata pahoMcatI nathI. A rIte : ane tethI AtmAsAdhanAmAM vighna Ave che. TIkAmAM muni AhAra grahaNa kare to paNa. te samaye paNa : pratihata yoga zabdo paDayA che. arthAt bharapeTa tene anAhArI ja che ema gaNavAmAM Ave che. : khAvAthI AtmasAdhanAmAM vighna Ave che. peTa khAlI : hoya athavA pUruM bhareluM na hoya tyAre skUrti rahe gANA- 229 ' che. jema pratyeka anya kArya paNa tejIpUrvaka thAya che AhArate ekaja, UNodarane yathA-upalabdha che, * tema AtmasAdhanA paNa saraLatAthI sArI rIte thAya bhikSA vaDe, divase, rasezmAhIna, varNa-madhumAMsa che. 229. * che. tyAra bAda yathA labdha AhAranI vAta AvI. kharekhara te AhAra (yuktAhAra) eka vakhata, : jemanA gherathI AhAra maLe ane jevo AhAra maLe UNodara, yathAlA (je vo maLe tevo) : te svIkArya che. rAjA ke zreSThIne ghera ane uttama bhikSAcaraNathI, divase, rasanI apekSA vinAno . AhAra maLe to game ane sAmAnya sthitivALAne ane madha-mAMsa rahita hoya che. * tyAM koI na bhAve evo khorAka maLe to aNagamo * thAya evuM munine hoya nahIM. munirAjane saMyamanI AcAryadeve yogInI bhUmikA sArI rIte : mukhyatA che te apekSAe zarIra gauNa che. jyAM zarIra darzAvIne have tene mATe kevo AhAra yogya che te : cha ta : paNa gauNa che tyAM AhAramAM pasaMdagIno prazna nathI. vAta kare che. A rIte yukta zabdane muni sAthe ane : A rIte grahaNa karelA AhArane yuktAhAra kahevAmAM AhAra sAthe joDIne tenI sArthakatA darzAve che. : Ave che. munine bhikSAcaraNapUrvakano AhAra hoya munine zarIra pratye ane AhAra pratye udAsInatA : che. munirAja AhAra mATe yAcanA nathI karatA. che. munine saMyamanA pAlananI ja mukhyatA che. A : AhAra mATe nIkaLelA munine paDagAhana karavAmAM vAta mA badhu sAthe laIne ahIM tenuM varNana kare che. : Ave to ja te AhAra grahaNa karavA jAya che. tethI munine divasamAM ekavAra ja AhAra hoya " bhikSAno je artha pracalita che te ahIM lAgu nathI che. zarIramAM anurAga hoya to ja ekathI vadhu vAra * paDato. gRhasthanA gharanA sabhyo mATe banAvelo khAvAnuM mana thAya. zarIramAM anurAga e hiMsA che. : AhAra muni grahaNa kare che. AraMbha arthAt tene ajJAnIne to zarIramAM huMpaNuM che. jJAnIe zarIramAM : taiyAra karavAnI taiyArI ane AhAra banAvavAnI mamatvano tyAga karyo che paraMtu jyAM sudhI munipaNuM : vidhi evo AraMbha gRhastha to potA mATe kare che. na Ave tyAM sudhI tene zarIra pratye anurAga che . paraMtu muni mATe evA AraMbhapUrvaka AhAra pravacanasAra - pIyUSa 57
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ banAvavAmAM Avyo hoya to te muni grahaNa na kare. . te dazA eTale saMyamanuM pAlana, 28 mULaguNanA AraMbhamAM hiMsA Ave che. tethI potA mATe taiyAra ' vikalpo, zubhabhAva ane ene anurUpa AcaraNa, karavAmAM Avelo AhAra muni letA nathI. divasanA * dravya anusAra caraNa, chedopasthApana. jeTalA zabdo bhAgamAM ja AhAra grahaNa karavo yogya che. rAtrInA : vAparavA hoya te vicArI zakAya. nirvikalpa dazA aMdhakAramAM aneka sUkSma jIvAta uDatI hoya che tethI ; eTale zuddhAtmAnI prApti, zuddhopayoga, traNa rAtrInA samaye banAvavAmAM Avela AhAra paNa : kaSAyanA abhAvapUrvakanI vItarAgatA, kevaLajJAnanI muni letA nathI. te pramANe rAtrI bhojanano paNa taLeTI, sAtamuM guNasthAna. A prakAre munidazAmAM munine tyAga hoya che. rAtrI bhojana to trasano A utsarga ane apavAda bannene sthAna maLe che. munipaNuM AhAra gaNavAmAM Ave che mATe badhA mATe tyAgavA ' TakI rahe che. saMyamanA pAlanane zuddhAtma prAptinA yogya che. munine svAdanI mukhyatA na hovAthI tene : sAdhanarUpe darzAvavAmAM Ave che. mULaguNanA pAlanane rasanI apekSA vinAno AhAra hoya che. vaLI munine : zuddhAtma prAptinuM sAdhana vyavahAra gaNAya che. kharekhara madha-madya-mAMsa vagereno tyAga ja hoya che kAraNake : traNa kaSAyanA abhAvapUrvakanI zuddhatA te sAdhana che. te atyaMta hiMsAyatana sahita hoya che. A rIte A . zaddhAtmAno Azraya e kAraNa che. gAthAmAM yogIne mATe kevo AhAra yogya che e vAta darzAvI che. madha-mAMsa vagereno tyAga to badhAne : zuddhAtma tattvanI prApti - paramAtmadazAnI lAgu paDe che. e ja rIte badhA mATe rAtrI bhojanano : pragaTatA e dhyeya che ane tenA sAdhanarUpe saMyamanI tyAga paNa Avazyaka che. anya bAbata je lIdhI che : vAta lIdhI che. te saMyama TakI rahe arthAt e dazAthI teno yathA yogya vicAra karavA yogya che. : nIce na AvIe, temAM chedana thAya evI sAvadhAnI * jarUrI gaNavAmAM AvI che. A rIte AtmasAdhanAmAM 0 gAthA - 80. : pUrI niSThA te prakAranuM kaThora AcaraNa tene ahIM vRddhatva, bALapaNA viSe, glAnatva, zrAMta dazA viSe, : utsarga gaNavAmAM Avyo che. A rIte A gAthAmAM carcA caro nijayogya. je rIte maLa chedana thAya che. ra30. utsa zabda vaDe "saMyama dharmanuM kaThora AcaraNa" * samajAvavAmAM Ave che. zuddhAtmAnI prApti e dhyeya bALa, vRddha, zrAMta ke glAna zramaNa mULano cheda : barobara raDe che. * barobara rahe che. tenA sAdhanarUpe A saMyamanA je rIte na thAya te rIte potAne yogya AcaraNa : pAlananI vAta paNa mukhya rahe che. tenA pAlanamAM Acaro. : kSati na Ave evI takedArI paNa rAkhavAnI che ane A gAthAthI AcAryadeva viSaya badalAve che. kaThora AcaraNa karavAnuM che. have apavAda zabdano utsarga ane apavAda-munidazA aMtargata e be * bhAva samajIe. aMtima cheDA ane te vaccenA aneka bheda-prabhedo : zuddhAtmAnI prAptinuM sAdhana te saMyama dharmanuM pAlana. tyAM cAlatI vivekanI pAtaLI rekhA tenI vAta have : saMyama dharmanA pAlananuM sAdhana te zarIra. kare che. utsarga ane apavAda zabdano prayoga ApaNe : : A rIte zarIra te zuddhAtmAnI prAptinA A cUlikA adhikAranI zarUAtamAM lakSamAM lIdho : sAdhananuM sAdhana banI rahe che. ahIM sAdhana zabdano che. muninI nirvikalpa dazA e utsarga che. eTalo : sAco bhAva ApaNe lakSagata karavA mATe mahenata puruSArtha na Take ane savikalpa dazA te apavAda che. karavI paDaze. muni dharmanA pAlanane ane manuSyanA caraNAnuyogasUcaka cUlikA 58
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ puruSa dehane meLavizeSa che. eka prakArano nimitta : to maitrI zabda dvArA vivekanI dhArA darzAvavA mAge naimittika saMbaMdha che. manuSya deha vinA munidharmanuM che. pramAda na thAya tenI mukhyatA rAkhIne kaThora pAlana azakya che evuM samajavuM rahyuM. tyAM manuSya- pariNAmarUpa ekAMta paNa na thAya evuM samajAvavA puruSadeha sAdhanarUpe koI kArya kare che ane te vaDe : mAge che. kaThora AcaraNa karatA deha chUTI jAya to munidazA sAdhya thAya che ema nathI. manuSya deha ane ; sAthe munipaNuM paNa cAlyuM jAya to mukhya dhyeya dravyaliMganuM pAlana to abhavI jIva paNa kare che. : paramAtmapadanI prApti te vilaMbamAM paDI jAya mATe paraMtu te zuddhAtmAnI prAptinuM sIdhuM ke paraMparAe : vivekanI vAta karavA mAge che. AgaLa eno vistAra kAraNa banatuM nathI. tyAM manuSya deha samaye ja : karIne maitrImAM zuM kahevA mAge che te samajAve che. munipaNuM saMbhave che anya gatimAM munipaNuM nathI : ahIM maitrI - viveka vagere zabdonA bhAvanI zakya ema lakSamAM levuM rahyuM. "sAdhana'' zabdano : : gaMbhIratA samajAve che. tyAM nyAya-yuktinuM A rIte artha vicAravo rahyo. : avalaMbana che. je apekSAthI A maitrIbharyA pariNAma saMyamanA sAdhanarUpa zarIrane TakAvavuM tene ahIM : lIdhA che te vAta kAyama rAkhIne ApaNe e lakSamAM apavAda gaNavAmAM Ave che. e zarIrano cheda na : levuM rahyuM ke munidazA sahaja che. tenA badhA pariNAmo thAya e prakAre mudu AcaraNa tene apavAda kahyo che. . sahaja che. muni kAMI deza-kALa-vagerenI gaNatarI zarIra ane mRdu AcaraNa zabdathI pramAda na AvI : karIne potAnA bhAva nathI karatA. muni sahajapaNe jAya tethI A gAthAomAM je muni bALaka hoya, : je bhAvarUpe pariName che te tene mATe yogya ja che vRddha hoya, thAkelA hoya athavA mAMdA hoya tene : ane te ja maitrIrUpa che. khyAlamAM rAkhIne A apavAda mArga darzAvyo che. : paraMtu tyAM paNa mukhya prayojana to zarIrano cheda na : 1 - gAthA - 31 thAya te ja rAkhavAmAM AvyuM che. - jo deza-kALa tathA kSamA-zrama-upadhine muni jANIne utsargamAM saMyamanA pAlanamAM kaThora : : varte ahAravihAramAM, to alpalepI zramaNa te. 231. AcaraNanI vAta karI che ane apavAdamAM zarIrano : jo zramaNa AhAra athavA vihAramAM deza,kALa, cheda na thAya mATe mRdu AcaraNanI vAta karI le che. : zrama, kSamatA tathA upadhine jANIne pravarte to te lakSamAM rahe ke A badhuM saMyamane TakAvIne tathA : alpa lepI hoya che. TakAvavA mATe che. tenA bhoge eka paNa vAta levAmAM A gAthAmAM utsarga ane apavAdanA AvI nathI. A rIte vicAratA munidazAnA A be : virodhanI * virodhanI vAta lIdhI che. evuM karavAthI AcaraNa aMtima bhAvo che. : duHsthita arthAt pAyamAla notare che evo bhAva have munie zuM karavuM te vAta bIjI lITImAM : gAthAnA mathALAmAM TIkAkAra AcAryadeve darzAvyo kahI che. mULano cheda na thAya arthAta muLa dharmonA : che. gA. 230mAM zramaNanA bALaka, vRddha, thAkelA pAlanamAM saMyamamAM cheda na thAya enI mukhyatA : ane rogI evA bheda laIne utsarga ane apavAdanI rAkhIne muni pote AcaraNa kare ema darzAvavA mAge maitrI kevI hoya che te samajAvyuM hatuM. tethI A che. e rIte A gAthAno bhAva mathALAmAM spaSTa : gAthAnI TIkAmAM paNa e ja zabdono prayoga karIne karyo che. "utsarga ane apavAdanI maitrI" kharekhara : samajAvyuM che. pravacanasAra - pIyUSa pa9
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama mULa gAthAmAM kuMdakuMdAcAryadeva zuM siddha : tyArabAda utsarga ane apavAdanA ekAMta karavA mAge che te samajIe ane pachI banne gAthAno AgrahathI saMyamano cheda avazya thAya che te darzAve samanvaya karIzuM. A gAthAmAM apavAdanA kAraNe che. zarIranI darakAra karyA vinA mAtra kaThora AcaraNa alpalepa thAya che ema darzAve che. tyAM zrama ane : karavAmAM Ave to manuSya dehano nAza thatAM muni kSamatA bene mukhya rAkhIne vicAraNA karI che. zrama : dharmanuM pAlana paNa zakya na rahe tethI saMyamanA chedarUpa kahetA thAkelo che. kSamatA zabdathI upavAsAdika tapa : ghaNo lepa thAya. e ja pramANe zarIranI savizeSa karavAnI zarIranI kSamatA. A rIte deza-kALano : darakAra karavAmAM Ave to te saMyamane anurUpa na vicAra karatAM arthAta thAka ane roganA kAraNe hovAthI tene saMyamano cheda thAya. A rIte ekAMta kSamatAmAM phera paDe che tethI AcAryadeve deza- ane ; Agraha karavA jatAM muni dharmanA pAlanamAM je kALanI vAta lIdhI che. Azaya e che ke zarIranI : saMyamanI mukhyatA hoya che tenA ja chedano prasaMga kSamatA ekadhArI na hoya temAM pheraphAra thayA kare che. ' : Ave che. mATe apavAda sApekSa utsarga ane utsarga tethI tyAM bALaka-vRddha vageremAM eka sarakho ja niyama : - : sApekSa apavAda e prakAranuM AcaraNa yogya che paraMtu lAgu na paDe. dareka samaye potAnI kSamatA vicArIe : : ekAMta utsarga ke ekAMta apavAdamAM javuM yogya AcaraNa karavuM yogya che. A prakAranA mRdu nathI. AcaraNanA kAraNe alpalepa avazya thAya che. munine * gAthA - 232 saMyamanA pAlananI ja mukhyatA che tema chatAM potAnA : zrAmaSya jyAM aikAya, ne ekAgya vastunizcaye, zarIranI kSamatAno paNa vicAra karavo Avazyaka che. nizcaya bane Agama vaDe, Agamapravartana mukhya che. 232. ApaNAmAM kahevata che ke "pathArI joIne soDa tANavI" e rIte saMyamanA pAlanarUpa ugra ArAdhanA : zramaNa ekAgratAne prApta hoya che; ekAgratA karavAno bhAva aMtaraMgamAM avazya Ave paraMtu tyAM : padArthonA nizcayavaMtane hoya che; (padArthonA) zarIranI zaktino paNa vicAra karavo jarUrI che tyAM ' nizcaya Agama dvArA thAya che; tethI AgamamAM zarIra pratyenA anurAgano prazna nathI. zAtA : vyApAra mukhya che. zIliyApaNuM AvI jAya evuM AcaraNa karavuM nathI. ke A gAthAthI AcAryadeva navo adhikAra zarU vaLI zarIra sahana na karI zake evuM AcaraNa paNa ; kare che. te che to zrAmagya adhikAra eTale ApaNane karavuM nathI. A rIte deza-kALa anusAra zarIranI : lAge ke je viSaya cAlato hato te ja che. navI vAta zaktino khyAla rAkhavAthI alpalepa avazya thAya . to kAMI nathI. zramaNyane "ekAgratA lakSaNa che evuM mULa gAthAmAM darzAvyuM che. : mokSamArga' kahyo che. evI ekAgratA munirAjane TIkAkAra AcAryadeva e ja vAtane AgaLa : : hoya che tethI tenI ja vAta karavA mAge che. paraMtu laMbAve che. zarIrane anulakSIne AcaraNa karavAthI : : ahIM muninI vAta eka navI paddhatithI levA mAge alpalepa thAya che. e vAta prathama lIdhI. tyArabAda '' kahe che ke munine saMyamanA pAlananI ja mukhyatA che. A gAthAmAM Agamane mokSamArganA mULa tethI A prakAranA mRdu AcaraNathI mAtra alpa ja ; sAdhanarUpe darzAve che ane e Agamano svAdhyAya lepa thAya che ghaNo lepa thato nathI. : karavA yogya che evuM darzAve che. pAtra jIva munidazA caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ sudhI kevI rIte pahoMce che te vAta mULathI samajAvavA : jIvone lakSamAM rAkhIne kathana karavAmAM Ave che. mAge che. te samajAvatA prathama Agama zuM che ane upadeza bodha ane siddhAMta bodhamAM paNa taphAvata teno mahimA zuM che te nakkI karavuM ApaNA mATe che. sAmenI vyakti ane tenA vicArone lakSamAM yogya thaze. rAkhIne upadeza ApavAmAM Ave che. jemake : vyavahArabhAsIne trikALa svabhAva darzAvavAmAM Ave Agama e jainAcAryo dvArA lakhAyelA zAstro : : ane nizcayAbhAsIne vyavahAranA bhedo darzAvavAmAM che. badhA dharmomAM deva-guru ane zAstro hoya che. : Ave. ekAMta mAnyatAvALAne anya pakSanuM jJAna ahIM to ApaNe jinAgamonI ja vAta karavA ': karAvI tene anekAMtamAM lAvavAmAM Ave che. tenI mAgIe chIe. tIrthaMkara paramAtmA e sAcA deva che : * sAme zAstronI racanAmAM badhA paDakhAnI cokhavaTa ane nigraMtha guru e sAcA guru che. bhagavAnanI ' * hoya che. ApaNe joyuM che ke kuMdakuMdAcAryadeva jyAre vANI ane sarasvatInI mUrti che. te vANI sarvajJanA : : nizcayanayathI vastunuM svarUpa darzAve tyAre TIkAkAra jJAnane anusaranArI hovAthI pramANa che. vItarAga : ke tenI sAtho sAtha vyavahAranayanI vAta paNa kare jethI paramAtmAne IcchA vinA e vANIno yoga che. : : zrotAne banne nayanA viSayono sAco khyAla AvI vItarAga hoya te ja sarvajJa thAya che. bhagavAna koI : jAya. mULa gAthAmAM zuddhAtmAne abaddhaspaSTa zabdathI zAstronI racanA nathI karatA. divya dhvani dvArA : darzAve tyAre TIkAkAra baddhaspaSTa bhAvonuM varNana paNa upadeza Ape che. bhagavAnanI vANI sAMbhaLIne * kare. A rIte Agamano abhyAsa vizeSa lAbhanuM gaNadharadeva bAra aMganI racanA kare che te paNa kaMThastha : kAraNa thAya. ja hoya che. enI paraMparAmAM ja AcAryo thayA temanA dvArA zAstronI racanA thaI che. jIvono kSayopazama : jinAgamamAM pratyakSa jJAnIno yoga Avazyaka ocho hoya ane badhuM yAda na rahe tethI AgamanI : kahyo che. tyAM sAdhaka pote Atma sAdhanA karI rahyA racanA Avazyaka che. upadeza tatkALa bodhaka che. ' che ane upadeza Ape che. tyAM jJAnInuM jJAna pAtra Agama nityabodhaka che. upadeza ane Agama bannemAM ' jIvane aMtaraMga nimitta thAya che ane zAstranA ke zabdonuM mAdhyama che. bhagavAnanI vANI ekAkSarI : upadezanA zabdo tene bahiraMga nimitta che. anAdinA anakSararUpa che. anya badhA upadezo zabdarUpa ja : ajJAnI jIva mATe ekavAra sAdhakano paricaya che. upadeza e bolAyelA zabdo che. Agama e : anivArya gaNavA pAchaLano A hetu che. sAdhanAne lakhAyelA zabdo che. bannemAM zabdo vAcaka thaIne ' pratyakSa jovAthI jeTaluM zIkhavA maLe che te mAtra vAgyane darzAve che. ahIM vAcya potAnA AtmAne ; zabdothI nathI maLatuM. tenI sAme jJAnInA upadezanI gaNavAnuM che. A rIte jJAnInA zabdo e Agama : durlabhatA che mATe pAtra jIvane AgamanuM avalaMbana ja che. A vAta ApaNA khyAlamAM rAkhavI Avazyaka : Avaka : Avazyaka che. sAdhakane ciMtavanamAM je praznono ukela che. jJAnInA badhA kathano AgamarUpe na paNa hoya : na maLe teno javAba tene AgamamAMthI maLI rahe che. che teno javAha re mathI maLI te paraMtu jJAnInA jJAnane anusarIne Avato upadeza : e satya che evo nirNaya pAtra jIvone hoya che. : jJAnIo prayojanabhUta siddhAMto samajAve tatkALabodhaka upadeza sAmAnya rIte mumukSu samudAyane ' tyAre nyAya yukti avazya Ape che. potAnI vAta anulakSIne ane kayAreka koI eka vyaktine ke emane ema mAnI levAnuM nathI kahetA. pAtra jIvane anulakSIne karavAmAM Ave che. jyAre zAstramAM badhA : nyAya yukti dvArA anumAna jJAna vaDe ane bAdamAM pravacanasAra - pIyUSa
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAnubhava vaDe e siddhAMto svIkAravAnuM kahe che. : vizvamAM koI padArtha nathI. pU.gurudevazrIno ApaNA pAtra jIve paNa e rIte abhyAsa karavo jarUrI che. upara anaMta upakAra che ke vastu anekAMta svarUpa che jinAgamamAM je vAta Ave tenA upara ciMtavana kare : ane sarvathA ekAMtarUpa na ja hoya zake evuM ApaNe kadAca nyAya-yukti dvArA ekAMtamAM na kheMcAya javAya : sahajapaNe samajI zakIe chIe. te mATe te AgamanI otha le che. AgamamAM siddhAMta : ahIM TIkAmAM vastune trilakSaNa (utpAdaanyarUpe darzAvavAmAM Avyo hoya to pAtra jIva : vyaya-dhavarUpa) kahI che. paraMtu upalakSaNathI vicArIe pharIne ciMtavana kare ane Agama sAthe meLave. A ' tyAre : tyAre padArthamAM dravya-guNa-paryAya badhuM che. arthAt rIte pote svataMtra ciMtavana paNa kare ane ekAMtamAM jema nitya-anitya ubhayAtmaka sat mAnyuM tema na kheMcAya javAya tenI takedArI paNa rAkhe. potAnI - padArtha eka-anekarUpa paNa avazya che. mATe padArthanuM vicAraNAno Agraha na rAkhe ane Agama anusAra . yathArtha svarUpa lakSamAM lenAre dravya-guNa-payoya tathA navesarathI vicAraNA karavAnI taiyArI rAkhe. utpAda-vyaya-dhruva A badhuM khyAlamAM levuM jarUrI che. je Atma kalyANa karavA mAge che tevA pAtra : cha bhedane bhedarUpe, eka bIjA sAthenA saMbaMdharUpe jIve prathama AtmAne jANavo. tyArabAda tenuM zraddhAna . tathA padArthanI svarUpa astitva sattA pAse badhuM karavuM. arthAta jJAne je potAnuM svarUpa darzAvyuM che . abheda ekAkArarUpa ema alagatA-ekabIjA tenI khAtrI karIne teno svIkAra karavo. A rIte ' vaccenA saMbaMdho ane aMtima ekatva A badhuM barobara jJAnapUrvaka zraddhAna prathama jarUrI che. evA jJAna : khyAlamAM levuM jarUrI che. zraddhAnapUrvaka pachI AcaraNanI vAta Ave che. A ke anyamatamAM jIva ane pugala puruSa ane rIte prathama jJAna, jJAnapUrvaka zraddhAna ane jJAna : prakRti e be vAta ja mukhya che. AkAza zabda pracalita zraddhAna pUrvaka AcaraNa evo krama jinAgamamAM : che. kALa paNa eka dravya che evuM koI mAnatuM nathI darzAvavAmAM Ave che. A pramANe aneka rIte ApaNe : ane dharmAstikAya tathA adharmAstikAya evA to AgamanI upayogitA samajI zakIe chIe. have A zabdo paNa koIe sAMbhaLyA nathI. jyAre sarvajJA TIkAkAra AcAryadeva Agama viSe zuM kahe che te * paramAtmAnA jJAnamAM vizva cha padArthamaya che. ema khyAlamAM laIe. : spaSTa AvyuM che. prakRti ane purutha e rIte cetana Agama vinA padArthono nizcaya karI zakAto : ane thai hI do : ane acetana evA be prakAranA padArthono svIkAra nathI A vAta sarva prathama levAmAM Ave che. padArthono karanArA paNa tene dravya-paryAyarUpa to jANatA ja nirNaya kaI rIte thAya che. te samajAvavA "utpAda * nathI. te uparAMta cetana-acetanano bheda kaI rIte vyaya-dhruva yuktam sat" tenI vAta kare che. anya : che tenI cokhavaTa nathI. sarva dharmo ekAMta mAnyatAvALA che. eka jaina darzana : jinAgama padArthanuM mULasvarUpa-sAmAnya svarUpa ja vastunA anekAMta svarUpane darzAve che. vastune : darzAvavA uparAMta emAM rahelA taphAvatane paNa avazya sarvathA nitya athavA sarvathA kSaNika mAnanArA vastu : darzAve che. arthAt dravya vizeSa adhikAramAM te che svarUpane sAcA arthamAM samajI zakatA nathI. evI : prakAranA dravyo potAnA asAdhAraNa lakSaNa vaDe mAnyatA vyApaka kaI rIte che tenuM ja Azcarya thAya ke ekabIjAthI judA kevI rIte paDe che te paNa spaSTa evuM che kAraNake sarvathA nitya ke sarvathA kSaNika ; rIte samajAve che. A rIte dareka padArthanuM bhinna caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ astitva jinAgama darzAve che. ajJAnIne padArthanA : asAdhAraNa lakSaNono khyAla nathI tethI te be padArthone judA potAnA jJAna-zraddhAnamAM laI zakato nathI. badhuM bheLaseLa karI nAkhe che. pariNAme te anaMta saMsA2mAM rakhaDe che. jinAgama dareka padArthane svathI ekatva ane parathI vibhaktarUpe spaSTapaNe sthApe che. e rIte jinAgamamAM badhA padArtho prabhutva zakti vaDe artha samaya, jJAna samaya ane zabda samaya traNa vaccenA saMbaMdhane ApaNe A rIte samajavo rahyo. vastunuM svarUpa (artha samaya) tene jema che tema jaNAnAruM sarvajJanuM jJAna (jJAna samaya) sarvajJanA jJAnane anusarIne Avato bodha (zabda samaya) e divya dhvani, zrIguruno upadeza ane Agamano abhyAsa (zabda samaya) te dvArA pAtra jIvane potAnA ane 525dArtho saMbaMdhI thatuM jJAna (jJAna samaya) e rIte ekabIjA vacce nimitta naimittika saMbaMdho che. temAM ahIM zrIgurunA jJAnane anusarIne thatI AgamanI racanAnI vAta levAmAM AvI che. tyAM jJAna jAdu ane zabdo jAdA eka cetana ane acetana ema nathI darzAvavuM. paraMtu AgamamAM mAtra zabdo ja nathI paraMtu tyAM zrI gurunuM jJAna paNa che ema kahevAno Azaya che. e vAta bIjI rIte kahevI hoya to pAtra jIva Agamano abhyAsa kare che tyAre svataMtratAthI zobhAyamAna lakSagata thAya che. vastunI : A prakA2nI dareka padArthanI svataMtratAnI vyavasthA te bhedajJAna ka2vAmAM sahAyaka che. arthAt A prakAranI vyavasthAne lakSagata karavAthI bhedajJAnano ,, prayoga sulabha thAya che. padArtha aMtaraMgamAM"svathI : ekatva laIne rahelo che te khyAlamAM AvatA svarUpa astitvarUpe padArthanI akhaMDatA kAyama rAkhIne : te padArtha anekAMta svarUpa hovAthI aMtaraMgamAM anekapaNuM laIne rahelo che tathA te anaMta ve2 vIkhera nathI ekabIjA sAthe tAdAtmya saMbaMdhane prApta thaIne rahela che evo paNa yathArtha khyAla Agamano abhyAsa ka2nA2ne Ave che. : zabdono to abhyAsa kare che paraMtu te uparAMta te zabdo dvArA jJAnInA (gurunA) jJAna sudhI pahoMcI jAya che. zabdo vAcaka thaIne vAcya evA padArthane (potAnA AtmAne) darzAve che ane e rIte zabdo dvArA vAcya evA potAnA svabhAvane jANI levAnI vAta jinAgamamAM Ave che. ahIM to ema kahevuM che ke zrIgurunuM jJAna zabdanuM rUpa dhAraNa karIne AgamamAM goThavAya gayuM che mATe tamo te zabdo dvArA zrIgurunA jJAna sudhI pahoMcI jAva. zrIgurune padArthanuM jevuM jJAna che evuM jJAna tame paNa karI lo evo bhAva ApaNe lakSamAM levo che. eka dRSTAMta : eka paMkho phare che, arIsAmAM tevuM ja pratibiMba paDe che. mUvI kemerAmAM paNa e ja dRzya dekhAya che. AMkhamAM paDadA upara paNa e prakAranuM citra jovA maLe che ane jJAna paNa evA zeyAkArarUpa thAya che. paMkho, arIso, kemerA, AMkha ane jIva badhA alaga padArtho che. dareka padArtha potAnuM utpAda-vyaya-dhruvarUpa sat laIne rahela hovAthI badhA potAnA kAma kare : : 63 Agama jJAna vaDe gaMbhIra che. TIkAnuM vAkya che temAM vaccenA zabdo kADhI nAkhIe to upa2 pramANe vAMcI zakAya che. vaccenA zabdo to je padArthonA jJAnanI vAta ka2vAmAM Ave che te padArtho kevA che tenA varNana mATe lakhAyelA che. A vAkya vaDe Agamane jJAna kahyuM che. jJAnamAM Agama nimitta che mATe Agamane jJAna kahevAno vyavahAra zAstramAM jovA maLe che. ahIM jJAnInuMgurunuM jJAna AgamanA zabdorUpe thaI jAya che. evo bhAva darzAvavo che. arthAt AgamanI racanA gurunA jJAnane anusare che. bhagavAnanI divya dhvani jaDa hovA chatAM te sarvajJanA dAnane anusaranArI hovAthI temAM pUjyapaNuM che. pravacanasAra - pIyUSa
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. mAtra potAnA ja svabhAva aMtargata pariNAmone bhaNavAmAM ekAgratA na rAkhe to lesanamAM bhUlo pahoMcI vaLavAnI kSamatA laIne rahelA che. taduparAMta * paDe. have rahI adhyAtmanI vAta. aneka prakA2nA nimitta naimittika saMbaMdha anusAra paMkho pharavAnuM kArya uparokta anya padArthomAM paNa jovA maLe che. A rIte artha samaya, jJAna samaya ane zabda samaya vaccenA saMbaMdho jANavA. Ano AcAryadeva ekAgratAne zrAmaNyanuM lakSaNa darzAvavA mAge che. kyAM ekAgra thavuM che? aneka 52 padArthone choDIne potAnA AtmAmAM ekAgra upayoga ApaNe guru-ziSyanA saMbaMdhamAM karIe : chIe. pAtra jIva guruno upadaza sAMbhaLIne tathA gurunI Atma sAdhanAne lakSamAM rAkhIne pote zIkhe che. gurunA upadezanA zabdo dvArA gurunI jJAna ane sAdhanA sudhI pahoMcavuM e vyavahA2 che ane pachI sIdhI ja gurunI AtmasAdhanA lakSamAM levI e thavuM che. ajJAnIe anaMta 525dArthomAM adhyavasAna rAkhela che. potAne bhUlIne zarIramAM huMpaNuM anya padravyomAM mArApaNuM ane hitabuddhi sthApyA che. te tenI bhUla che. pote anyarUpa kayAreya thaI zake nahIM. tethI potAne deharUpa mAnavo e ja mithyAtva che. e ja anaMta saMsA2nuM kAraNa che. tethI dehAdhyAsa choDIne nizcaya che. A banne nimitta che. tene anusarIne : potAnA AtmAmAM huMpaNuM sthApavAno jinAgamano upadeza che. pote AtmasAdhanA zIkhIne teno prayoga karavo te nizcaya che. jinAgamanA mAdhyama vinA A zakya nathI. anyamatamAM sarvajJa nathI - AtmajJAnI guru nathI mATe temanAthI racAyelA zAstro paNa khoTA ja che. tenAthI AtmaprApti to na thAya paraMtu khoTuM jJAnamAM AvI jAya to AtmakalyANa dUra thaI jAya. ekane agra ka2vAnI vAta che tethI anekamAMthI ekane mukhya karavAnuM temAM garbhitapaNe AvI jAya che. anekanuM jJAna ja na hoya to tyAM mukhya gauNa ka2vApaNuM rahe nahIM. tethI anaMtanuM jJAna hovuM Avazyaka che. AgamanA abhyAsane kAraNe : vizvamAM cha prakAranA padArtho che. ane temAM mAruM eka sthAna che e nakkI thAya che. tethI jene AgamanuM jJAna na hoya te sAcA arthamAM ekAgratA karI zake nahIM. ATalI vAta khyAlamAM levAthI jinAgamanA abhyAsathI padArthono sAco nirNaya kevI rIte thAya che te sArI rIte samajI zakAya tema che. ekAgratA : have AcAryadeva navo viSaya zarU kare che. padArthono nirNaya na thAya pachI ja ekAgratA saMbhave che. tethI have ekAgratAmAM zuM kahevA mAge che teno vicAra karIe. ekane mukhya karIne tyAM TakI rahevuM evo eno artha che. laukikamAM te arthamAM ApaNe koI eka viSaya upara ekAgra thaIe chIe. jo ekAgratA na hoya to je kArya samayasAra gA. 49mAM avyaktanA pahelA bolamAM vizvanA anya samasta padArtho jJeya che ane vyakta che. pote tenAthI jAdo che mATe avyakta che ema lIdhuM che. ahIM mULa baMdhAraNane lakSamAM laIe to pote vizvanA anaMta padArtho che temAno eka che. paraMtu aneka padravyothI jAdo avazya che. badhA jIvo 52thI bhinna rahIne ja pa2ne jANe che e vAstavikatA svIkAravAmAM Ave to anAdinuM ajJAna dUra thAya. ... * jJeya jJAyaka saMkaradoSa dUra thAya ane pa2ne potAnA hAthamAM lIdhuM hoya te sArI rIte thAya nahIM. bALako : mAnavArUpa mithyAtva dUra thAya. 64 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ mithyAdRSTi jIvanA traNa lakSaNo che. : dvArA Indriyo ane manane prApta evA zarIra sudhI 1) potAne bhUlIne parane potAnA mAnavA. paramAM ja pahoMcI jAya che. kAraNake teNe huMpaNuM zarIramAM huMpaNuM mAnavuM. - mAnyuM che. ane Indriyo vinA jANapaNuM nathI thatuM : evuM enA khyAlamAM che. 2) paranA kArya huM karI zakuM chuM. 3) parane huM bhogavI zakuM chuM. A uparAMta ajJAnI jIva bIjI rIte paNa : AkuLatA kare che. teNe zarIramAM huMpaNuM rAkhavA ajJAnInI A traNa prakAranI mAnyatA khoTI : uparAMta aneka pa2 padArthono pote mAlika che ema che. mATe TIkAkAra AcAryadeva TIkAmAM e traNano : mAnyuM che. e badhA saMyogI padArtho che ane saMyogane vistAra karIne tenuM jUThApaNuM samajAve che temAM sarva : viyoga avazya thAya che. jene potAnI vastu mAnI prathama ajJAnI potAnuM huMpaNuM nakkI nathI karI zakato hoya te cAlI jAya e tene gamatuM nathI. pote keTalA e vAta lIdhI che. eka apekSAe ajJAnIe huMpaNuM : padArthono kharekhara mAlika che teno nirNaya te karI zarIramAM mAnyuM che ane temAM te niHzaMka che. arthAt : zakato nathI mATe tenuM mana DAmADoLa che. A rIte pote kAMI bhUla kare che evuM mAnato ja nathI. pote . A bolamAM ema samajAvavA mAge che ke ajJAnIe jyAM huMpaNuM mAnyuM che tyAM zarIra ane jIva banne ' paramAM Atmabuddhi rAkhI che. paraMtu te parapadArtho sAthe che. temAM "huM koNa" ema nakkI karavAnuM jyAre meM tenA kayAreya thaI zakatA nathI. tethI tene manamAM tene kahevAmAM Ave che tyAre ja te dvidhAmAM paDe che. : zAMti kyAreya thaI zake evI zakyatA ja nathI. te tene to zarIra ane jIvanA judApaNAno khyAla ja : jIva potAnA mULa sthAnathI (mAnyatAmAM) bhraSTa thayo nathI. "athavA deha ja AtmA" evuM ja e mAnI : che te potAnI bhUla sudhArIne potAnA asala beTho che. maraNa samaye jIva cAlyo jAya che evo : sthAnamAM AvI jAya to ja tenuM mana zAMta thAya. khyAla hovA chatAM vartamAnamAM paNa jIva ane zarIra * tenI viparIta mAnyatA samaye paNa eNe potAno judA ja che evo koI vicAra tene nathI, vartamAnamAM : svabhAva to choDayo ja na hato. tethI te potAnuM paNa jIva ane zarIra pota potAnA kAryo ja kare che : "jIvarAja'' tarIkenuM sthAna pharIne saMpAdana karI le evo tene koI khyAla ja nathI. jIva ane anya anya : te ja yogya che. dravyo badhA potAnA nizcita asAdhAraNa lakSaNa vaDa : parakartApaNa bhinna ja che. koIne anya dravyo sAthe tAtvika : pAramArthika saMbaMdha zakya ja nathI evuM atyaMta paradravyanA kArya huM karI zakuM chuM. evI bhinnapaNuM to jaina darzana sivAya anyamatamAM kyAMya : ajJAnInI mAnyatA che. ajJAnIe potAnA * svabhAvane jANyo nathI. potAnA pariNamana upara jovA sAMbhaLavA maLatuM ja nathI. tenuM lakSa nathI tene paradravya ane tenA pariNamanano A rIte ajJAnI jIvane jyAre potAnuM asala : ja paricaya che. pote jANanAra thaIne parathI judo svarUpa zuM che te samajavAno bhAva Ave che tyAre te : rahIne parane jANe che. paraMtu evI koI spaSTatA nirNaya nathI karI zakato tethI tene paNa AkuLatA . enA jJAnamAM nathI. tethI paradravya ane paranA thAya che e samajavuM jarUrI che. jANe te AtmA evuM * pariNAmane jANatA ajJAnI tenI sAthe ekAkAra jJAnI pAsethI sAMbhaLavA maLe che. to paNa te jJAna : thaI jAya che. je rIte te parane potArUpa mAnavA pravacanasAra - pIyUSA
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAge che. ane potAne pararUpa mAnavA lAge che e : anaMtakALa sudhInA pariNAmone kare che temAM anya rIte te paradravyanA pariNAmone potAnuM kArya mAnI : dravyanI madada kyAMya nathI. le che ane pote paranA kArya karavA lAge che. alabatta : be padArthonA samayavartI paryAyo vaccenA A badhI tenI mAnyatA ja che. sva-para atyaMta bhinna : meLa vizeSane nimitta-naimittika saMbaMdha kahe che. che. dareka padArtha pote potAnA pariNAmane ja karI : tyAM paNa AdhAritapaNuM nathI. ekabIjAne madada zake che anyanA pariNAmone karI zakato nathI : 1 thI ; kare, eka bIjAne asara kare evuM kAMI nathI kAraNake vyApya vyApakapaNuM ane kartAkarmapaNuM eka kAraNake eka samayanI paryAya pragaTa thAya pachI ja ja padArthamAM dravya ane paryAya vacce hoya che. jene ' saMbaMdhanI vAta Ave che. ajJAnI jIvane potAnA A siddhAMtano khyAla nathI e zeya jJAyaka sekaradoSa * ajJAnanA kAraNe. paradravyanA pariNAmo sAthe karIne potAne paradravyanA pariNAmano kartA mAnI : nimitta naimittika saMbaMdha che. jyAre jJAnIne le che. ajJAnIne paradravyanA pariNAmone karavAnuM : paradravyo sAthe zeya jJAyaka saMbaMdha che. kAraNake aMdaramAM khUba ja jora hoya che. viparIta mAnyatA : jJAnI badhA padArthonI svataMtratAno svIkAra kare che. anusAra tene te prakAranI IcchA hoya che. paradravyo : A rIte padArthonI svataMtratAne svIkAra karavAthI anaMta che te badhAnA kArya karavAnI tene IcchAo paralakSI katva-buddhi nAza pAme che. tenA sthAne che paraMtu badhe pahoMcI na zake tethI viSayanI pasaMdagI : te parano udAsIna jJAtA rahe che. karIne kyAMka joDAya che. te samaye anyanA kAryo - paNa karavAnI aneka prakAranI IcchAo vyakta ke jJAnI bAhyanI pravRttithI nivRtta thAya che hovAthI te eka kAryamAM paNa pUratuM dhyAna ApI . ane aMtaraMganI pravRttimAM joDAya che. svabhAvanA zakato nathI. anya kArya karavAnI AkuLatA tene te Azraye zuddha paryAyanI pragaTatA karavAnuM jIvanuM kArya samaye paNa rahyA kare che. dareka padArthanuM pariNamana : che. te ja puruSArtha che. jJAnI te kare che. eka svataMtra che tethI bAhyanA padArtho jIvanI IcchA : anya apekSA laIe to aMtaraMgamAM eka ja kArya che mujaba pariName ema banavuM asaMbhava che. kayAreka : ke svabhAvamAM huMpaNuM sthApIne hitabuddhipUrvaka thatuM dekhAya che ane potAnI IcchA vinA ane potAnA svabhAvamAM TharavuM. jJAnI bheda jJAnano IcchA viruddha paNa kAryo thatA khyAlamAM Ave che. A prayoga kare che tyAre vibhAvathI jAdo paDIne tene kAraNe te kSobha anubhave che. te paramAM : svabhAvane grahaNa kare che. tema karavAthI tene zuddha ekAkArapaNuM mAne che paraMtu ema thavuM azakya * paryAyanI pragaTatA sahajapaNe thAya che. samyagdarzanathI hovAthI tene AkuLatA rahyA kare che. tethI ekAgratA laIne kevaLajJAnanI pragaTatA e rIte sahaja ja : thAya che. jene kartutvabuddhinuM ghaNuM jora hoya tene zakya ja nathI. : mATe A apekSA lAgu pADIe to tene kharekhara kartutvabuddhi choDavAno upAya eka ja che, : svamAM paNa bIjAM kAMI karavAnuM nathI. evuM lakSamAM dareka padArthanI svataMtratAno svIkAra. jema huM eka : AvatA tene katvabuddhi chUTI jAya che. paraMtu je vizvano sabhya chuM ema bIjA anaMta padArtho paNa : pramAdI che tene to kahevuM paDe ke svabhAvamAMthI eja pramANe vizvanA svataMtra padArtho che. dareka ' tAre dareka samaye navI navI zuddha paryAya pragaTa padArtha utpAda vyaya-dhruvarUpa sat laIne rahelA che. ' karavArUpa puruSArtha karavAno che ane e puruSArtha tethI dareka padArtha svataMtrapaNe potAnA anAdithI : uttarottara vadhAratA javAno che. A rIte pAtra jIvane caraNAnuyogasUcaka cUlikA 66
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ tenI pAtratA ane jarUriyAta pramANeno upadeza : joDAyane jIva rAga-dveSa kare che. A rIte ajJAnI ApavAmAM Ave che. : jIva rAganI bhUmikA sAthe ja viSayane grahaNa karavA bhokatApaNuM * jAya che ema levuM che. jJAnIe rAganI bhUmikA choDI : dIdhI che. mATe te udAsIna jJAtArUpe vizvanA padArthone kartApaNAnI mAphaka ajJAnIne bAhya viSayone ke jANe che. ajJAnI vibhAvathI raMgAyane vizvanA bhogavavAno bhAva paNa hoya che. kharekhara to tene : padArthone jANe che. be vacce A taphAvata che. bhogavaTAnI ja mukhyatA che. te bAhyamAM je kAMI : kArya karavA mAge che tyAM bhogavavAnI IcchA : ajJAnI jIva rAgI hovAthI te saMyogomAM anusAra ja e kArya kare che. je kAryamAM potAne : ISTa-aniSTanI kalpanAo kare che. ajJAnIne paNa koI prakArano lAbha na hoya, te kArya te karato nathI : paradravyano bhogavaTo to che ja nahIM. te paNa potAnI ajJAnIne kayAreka kartAbhAva jora kare che ane : rAga mizrita yAkAra jJAnanI paryAyane ja bhogave kayAreka bhoktAbhAva jora kare che. te jyAre che. tethI bAhyanA saMyogo ISTa lAge ke aniSTa te bhoktAbhAvathI raMgAyelo che tyAre vizvanA koIne : saMyogo sAthe ekAkAra avazya thAya che. tene khyAla koI padArthane potAnA bhoga-upabhoganuM sAdhana : nathI ke joyo to judA ja che. potAne to mAtra banAve che. ajJAnIne evo abhiprAya che ke vizvamAM : yAkAra avasthAno ja bhogavaTo che. ajJAnI jIva je kAMI che te badhuM jIvanA bhogavavA mATe ja che. : A rIte bhoktAbhAvathI paradravya sAthe potAnuM acetana padArthone sukha-duHkha che nahI tethI acetana : ekapaNuM mAnIne e rIte aneka paradravyonA lakSe padArtho potAne ke parane bhogavI na zake. jIva ja asthiratA pAme che. A rIte ajJAnI traNa apekSAthI teno upabhoktA che. jIvanA upabhoga mATe Izvare : vicAratA paradravyo pratye ja sajAga rahIne potAne A badhuM banAvyuM che evuM mAnanArA paNa vizvamAM : anekarUpa anubhave che. ene potAno svabhAva : khyAlamAM nathI. e jIva jyAre vizvanA padArthone bhogavavA : have svabhAvanA traNa lakSaNa darzAve che. jAya che tyAre pote rAgI-dveSI thaIne te padArthone : nizcayavaMta, niSkriya ane nirbhoga. arthAt jIva paNa grahaNa kare che. TIkAmAM "rAga dveSarUpa doSathI kaluSita : eka svataMtra padArtha hovAthI tenuM A vizvamAM eka citavRttine lIdhe' evA zabdo che teno bhAva : nizcita sthAna che. te svabhAva zAzvata hovAthI teno samajavA jevo che. ApaNI sAmAnya mAnyatA evI : nAza jarApaNa thato nathI. paradravyanA pariNAmane che ke jIva saMyogamAM joDAya che tyAre jevA saMyogo * kare ke bhogave evo jIvano svabhAva ja nathI mATe hoya evA saMyogI bhAva eTale ke rAga dveSa kare che. ke svabhAvane niSkriya ane nirbhoga kahyo che. jIvano A mAnyatA pramANe viSaya grahaNa thayA pachI tenA : je sarvajJa svabhAva che temAM vizvanA samasta padArthone pratye gamo-aNagamo evI vAta Ave che. paraMtu : eka samayamAM ekI sAthe jANI levAnI zakti che. ahIM to jAdI rIte vAta levAmAM AvI che. jIva : te badhAthI judA rahIne ja parane jANe che. samayasAra rAgI-dveSI thaIne viSaya grahaNa kare che ema lIdhuM ke gA. 49 avyaktanA prathama bolamAM e vAta Ave che. jIva ajJAnI che mATe mithyAtvanA kAraNe rAga- : che. vizvanA samasta padArtho zeya che ane vyakti che. zreSa avazya thavAnA. cAritra mohanIya karmanA udayamAM : jIva pote tenAthI judo che mATe avyakta che. e pravacanasAra - pIyUSa che.
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahIM lAgu pADIe to eka pakSe zeyarUpe vizvanA : jANe che temAM paNa ekAkAra thAya che. anya kuTumbI samasta padArtho che te anekarUpa che. jyAre sAme pakSe ' janone sukhI-du:khI dekhI pote sukhI duHkhI thAya pote tenAthI jAdo eka che. ajJAnI anekamAM bhaTake " che. sInemA-nATaka jotA tyAM paNa ekAkAra thAya che mATe te ekAgra thaI zakato nathI. jJAnI anekane : che. hiMsAnA dRzyo jonArA jAye ajANye potAnA choDIne ekamAM Ave che mATe tyAM ekAgra thaI zake ; pariNAmo paNa hiMsArUpa karI lya che. A rIte : ajJAnI jIva aneka paradravya prati pariNamIne pote have AcAryadeva guNa bhedathI vAta kare che . anekarUpa khaMDakhaMDarUpa thAya che. arthAt jJAna-darzana ane cAritra guNanI paryAyathI : ajJAnIe potAnA AtmAne jANyo nathI vAtane samajAve che. mokSamArga e jIvanI paryAya che . arthAt potAnA jJAna zraddhAnano viSaya AtmAne paraMtu jIvanA pariNAma sIdhA jJAnamAM lakSagata thatAM : banAvyo nathI. pariNAme te prakAranuM arthAt jIvane nathI ane guNanI paryAya jANI zakAya che mATe : zobhe evuM AcaraNa paNa te karato nathI. AtmAnuM samajAvavA mATe guNanI paryAya dvArA vAta karavAmAM : jJAna-zraddhAna ane AcaraNa e to samajAvavA Ave che. ekAgratA kema thatI nathI te samajAve che. : mATenI zailI che. kharekhara to jIva pote potAnA ajJAnI jIve potAnI sattA ja mAnI nathI. teNe : svabhAva sanmukha thAya che. dhyAtA puruSa (arthAt zarIramAM ja huMpaNuM sthApyuM che. anyarUpI padArthomAM ' pote) dhyAnanI kriyA karIne potAne ja dhyeya banAve mamatva ane hitabuddhi mAnI che. e badhAnA : che. evuM AcAryadeva samajAvavA mAge che. paryAya kendramAM zarIra ja che. tethI ajJAnInA jJAna ane ; dravyanuM dhyAna kare che ema na letA dhyAtA puruSa zraddhAnamAM "anekapaNuM'' ja lakSagata thAya che. e : potAnuM dhyAna kare che ema kahevuM vizeSa yogya che. aneka paradravyothI potAnI "eka' sattA alaga : dhyAtA ane dhyeya evA bheda zarUAtamAM che. savikalpa che teno tene khyAla nathI. tethI jJAna anekane ja ' dazA sucaka che. nirvikalpa anubhUti samaye evA jANe che ane te anekanI zraddhA kare che. te : eka paNa bheda tyAM nathI. evI nirvikalpa dazA e anekapaNAthI raMgAyelo che. potAnuM ekarUpapaNuM : ja ekAgratA che ane tene ahIM zramaNya evuM nAma potAne khyAlamAM AvatuM nathI. vyakta-avyaktapaNe : ApavAmAM AvyuM che. potAnuM huMpaNuM ane mArApaNuM paramAM ja kahyuM che. : pariNAme tyAM sthiratA AvatI nathI. zarIra ane : A rIte jIvanA pariNAmathI vicArIe tyAre saMyogo badhA badalAtA jAya che. cAritranI paryAya : jIva pote potAnuM dhyAna kare che. pote ja dhyeyarUpa aMge kahe che ke je parayane jANe che temAM potAnuM : che ema lIdhuM. have bhedathI vicArIe tyAre jJAna ekapaNuM mAryuM hovAthI te prakAranuM AcaraNa kare : paNa e ja jJAyaka svabhAvane jANe che. jJAnanI paryAya che. dRSTAMta : pADAnuM dhyAna karanAro mANasa : jJAna guNane jANe che ema na letA teno viSaya pADArUpanuM AcaraNa karavA lAge che tema jIva potAne : jJAyaka svabhAva che ema levAmAM Ave che. e ja manuSyarUpa mAnIne manuSyarUpanuM AcaraNa karavA : prakAre jJAyakanuM zraddhAna thAya che ane jJAyakamAM ja lAge che. zarIranuM kArya to zarIra ja kare che. paraMtu * lInatA thAya che. A rIte guNonI paryAyonA bhedathI jIvanA potAnA bhAva paNa te rUpa ja thAya che. A ; bhale vicAravAmAM Ave paraMtu te badhAno viSaya rIte zarIrane kendramAM rAkhIne te je anya dravyone ke potAno jJAyaka svabhAva ja che. hajA bIjI rIte caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicArIe to, arthAt AtmAnuM akhaMDapaNuM lakSamAM : A prakAre A gAthAmAM je vistArathI rAkhIne vicArIe to, guNanA alaga kAryo guNo - samajAvavAmAM AvyuM che. teno sAra e che ke kare che tema na letA e badhAno kartA jIva ja che ema ' AgamanA abhyAsathI pAtra jIvane cha dravya ane levAmAM Ave che. arthAt jIva jANavAnuM kArya kare : navatattva samajAya che. ajJAnanI je bhUmikA paramAM che vagere laI zakAya che paraMtu eka vAta nakkI ke : huMpaNuM paranuM kartApaNuM ane bhoktApaNuM che. tenAthI badhAno viSaya potAno zuddhAtmA ja che. : upayoga TharIThAma raheto nathI. aneka paradravyomAM . bhamyA kare che tethI ekAgratA zakya nathI. AgamanA ekane lakSamAM laIne tene agra karavo che te . eka koNa che? jIva aneka paradravyothI jIva evo : - abhyAsathI pote e aneka paradravyothI atyaMta bhinna eka padArtha che. mAruM A vizvamAM eka jIva padArtha : che : che. potAnuM jIva padArtharUpe je sthAna che. eTalAmAM : ja potAnI sattA paDe che ane e jJAyaka svabhAvamAM rUpanuM sthAna che. e rIte anekathI judo eka levAmAM : : ekAgra thavAthI mukti avazya thAya che. A badho Ave che. jIva padArtha te huM chuM ema lIdhA bAda have : - nirNaya Agama vaDe thAya che. evI ekAgratA e te e jIvane ekatvarUpe lakSamAM laIe. vistAra : : mokSamArga che ane zramaNa e rIte mokSanA mArganI sAmAnya samudAyAtmaka ane Ayata sAmAnya ArAdhanA karI rahyA che. A rIte AcAryadeve A samudAyAtmaka e dravya che. guNo ane paryAyo aneka : che jyAre dravya sAmAnya tattva te ekatvarUpa che. ': gAthAmAM zramaNyanA mULamAM Agamano abhyAsa : - : rahelo che evuM suMdara pratipAdana karyuM che. A rIte bhedajJAnano vicAra karIe chIe tyAre svamAM : AgamanI agatyatA ane upayogitA lakSamAM levI zuddhAtmA che ane paramAM saMyogo, zarIra, dravyakarma lAbhanuM kAraNa bane che. ane vibhAva bhAva laIe chIe arthAt para aneka che jyAre dareka vakhate sva tattva to zuddhAtmA ja che. : - gAthA - 33 vaLI jyAre bhedajJAnano prayoga karavAmAM Ave che : Agamarahita je zramaNa te jANe na parane, AtmAne; tyAre zuddha svabhAva ane vibhAva paryAya vacce : bhikSu padArtha-ajANa te kSaya karmano kaI rIte kare ? 233. bhedajJAna karavAnuM che. zuddhAtmAnuM grahaNa ane karavAnuM che. zuddhAtmAnuM grahaNa ana : AgamahIna zramaNa AtmAne (potAne) ane parane vibhAvano tyAga. A rIte prayojanavaza svatattva : * jANato nathI ja; padArthone nahIM jANato bhikSu eka potAno zuddhAtmA ja che. tethI jIva paNa potAnuM : ke : karmone kaI rIte kSaya kare? arthAt zuddhAtmAnuM dhyAna kare che. jIvanA svarUpane : samajavAno prayatna karanAra guNabheda ane paryAyanA : Agamano mahimA samajAvatA AcAryadeva be bhedone jANavAno prayatna kare. guNasthAna- : kathana kare che. jene jinAgamano abhyAsa nathI tene mArgaNAsthAna vagereno abhyAsa kare. e rIte te ' sva ane paranA jAdApaNAno khyAla nathI ane tene vyavahAra jIvane jANavAno prayatna kare. paraMtu te badhA : paramAtmAnA svarUpano khyAla nathI. A banne bhedo che anekarUpa che tethI tyAM ekAgra thavAtuM nathI. : ekabIjA sAthe saMbaMdhathI joDAyelA che. paramAtmadazA bhedanA lakSe rAga ja thAya che nirvikalpatA thatI nathI. : e dhyeya che. jIva evI dazA pragaTa karavA mAge che tethI AzrayabhUta tattva eka zuddhAtmA ja che. e mATe tene te dazAno spaSTa khyAla hovo jarUrI che. dRSTimAM vaita nathI mATe tyAM ekAgratA thAya che. ke tyAra bAda ja te sAco nirNaya laI zake. have je pravacanasAra - pIyUSa
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSanI prApti ka2vA mAge che teNe sva-52nuM : prApti thAya che. A rIte jene jinAgamano paricaya bhedajJAna karavuM joIe. tene sva-52nA bhinna paNAno, bhinna lakSaNano, khyAla hoya to ja te bhedajJAnano prayoga karI zake. nathI te anAdi kALathI saMsA2mAM paribhramaNa karIne duHkhI thAya che. dhatUro pIdhelA manuSyane viveka nathI ema ajJAnI jIvanuM jJAna avivekI che. jJAnamAM aviveka kevA prakA2no che te kahe che. ajJAnIne sva-52no viveka nathI. arthAt ajJAnI jIva paNa 52thI bhinna rahIne ja pa2ne jANe che paraMtu avivekI jJAnanA kA2Ne tene sva-52no viveka nathI. arthAt e pa2ne jANe che tyAre paradravya je jJAnamAM jaNAya che te mArAthI jAdA che evo viveka tene nathI. : ajJAnI jIvane nathI paramAtmadazAnI khabara ane nathI sva-52nA judApaNAno khyAla. anyamatamAM padArthonI svataMtratAno svIkAra nathI. vaLI tyAM vItarAgatAnI vAta nathI. rAganI bhUmikA eTale padravyo sAthenA doSita saMbaMdho. tethI anyamatamAM svabhAvathI judApaNuM. svathI ekatva ane 52thI vibhakta e rIte dareka padArtha vacce * asti-nAsti rahelI che teno tene khyAla nathI. asti-nAsti TakAvIne saMbaMdha kevA prakAranA hoya teno paNa ajJAnIne, anyamatIne khyAla nathI. be acetana padArtho potAnuM bhinna astitva TakAvIne ekabIjA sAthe je saMbaMdhamAM Ave che te nirdoSa : saMbaMdho che. tene nimitta naimittika saMbaMdha kahevAmAM Ave che. ajJAnIne padravya sAthe ja saMbaMdho che te badhA nimitta naimittika saMbaMdho che ane te badhA doSita che. jJAnIne badhA padArtho sAthe zeya jJAyaka saMbaMdha che ane te nirdoSa che. have Agamano abhyAsa karanArane kevA prakAranuM jJAna che ane tenuM phaLa zuM: che tathA jo jIva ajJAnI che to tenI zuM sthiti che te vAta TIkAmAM vistArathI levAmAM Ave che. : : jinAgama dareka padArthanI svataMtratA darzAve che. dareka padArtha anekAMta svarUpa hovAthI aMtaraMgamAM dravya-guNa-paryAyanuM ekatva laIne rahelA che. potAnA svabhAvane TakAvIne svabhAva aMtargata aneka : racanAone anAdithI anaMta kALa sudhI ka2tA rahe che. A rIte dareka padArtha svabhAvathI atyaMta bhinna ja rahe che. pariNAmamAM eka bIjA vacce meLa vizeSa jovA maLe che, eTale ke be padArthanI samayavartI paryAyo vacce nimitta naimittika saMbaMdho jovA maLe che. te samaye paNa bannenA svabhAvo to judA ja che. jIvane bhAge hAtha UMco ka2vAnI IcchA ane hAtha UMco thavAnI kriyA vacce meLavizeSa jovA maLe che tyAre paNa jIva ane za2I2 jAdA che ane IcchAnI paryAya jIvanI che ane hAtha UMco thavAnI kriyA zarIranI che. TIkAmAM sarvaprathama ajJAnanI bhUmikA samajAvavAmAM Ave che. ''AgamahIna evuM A jagata'' A zabdo dvArA vizvanA samasta ajJAnI jIvonI vAta ka2vA mAge che. temanI hAlata dhatUrA pIdhelA manuSya jevI che. ajJAnI jIvanA pariNAma moha-rAga-dveSarUpa che. te malina pariNAma che. svabhAvathIviruddha jAtanA che. tenA phaLamAM ajJAnI jIvane anAdi kALathI 'bhavasaritAno pravAha'' jANavAnuM kArya thAya che tyAre jIvano svabhAva-jJapti kriyA ane jIvanuM potAnuM svakSetra alaga ja rahe che. je padravya tenA jJAnamAM jaNAya che teno svabhAva, svabhAvarUpa pariNamana ane tenuM svakSetra bhinna ja rahe che. zeya jJAyaka saMbaMdha samaye jANe ke zeyo jJAnamAM AvI gayA ane jANe ke jJAna zeyanA AMgaNAmAM hoya evuM dekhAya che. eTale ke cA2 gatinA paribhramaNanI ane du:khanI saMbaMdhanA kAraNe evuM dekhAvAthI ajJAna jIva bhramathI : 70 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ evuM mAne che. paradravyo kharekhara AtmAmAM AvI : thAya che. jJAna ane sukhanuM kArya jIvanuM ja che ane gayA. Agamano abhyAsa karavAthI jJAna kevI rIte ? rUpIpaNuM pugalanuM ja che. A rIte svabhAva dRSTithI kAma kare che te samajI zakAya che te khyAlamAM AvatA banne jAdA lakSagata thAya che. jinAgamanA abhyAsathI te have saMkaradoSa karato nathI. pote parathI jAdo + ja A zakya bane che. rahIne parane jANe che. tenI khAtrI karI zake che. : jIvanA asaMkhya pradeza anya badhA dravyo eTale ajJAnI jIvamAM A prakAranA vivekano, arthAt pote : : ke cha prakAranA padArtho rahelA che. te badhA AkAzamAM paramArthe vizvanA samasta padArthathI judo ja che, evA : sAmAnya avagAhana pAmIne rahelA che. paraMtu jIvane vivekano tene abhAva hovAthI te bhinna AtmAno : paramArthe tenI sAthe koI saMbaMdha nathI. Indriya jJAnamAM anubhava karI zakato nathI. TIkAmAM haju vizeSa * dravyakarmo ane anya sUkSma skaMdho tathA pAMca arUpI vistAra kare che. : dravyo jaNAtA nathI tethI sAmAnya rIte jIvane teno jyAM jIva che tyAM ja anya padArtho paNa che. : khyAla Avato nathI. ajJAnI jIva e rIte mAtra TIkAmAM "Atmapradeza sthita zarIrAdi dravyomAM" : zarIramAM ja huMpaNuM sthApe che. e jIvane paNa dravyakarmo evo zabda prayoga che. AkAzamAM avagAhana pAmIne - sAthe ane te kSetre rahelI kArmaNa vargaNA sAthe nimitta jIva potAnA asaMkhya pradezomAM rahelo che. je . nemittika saMbaMdha avazya che. asaMkhya pradezomAM A rIte jIva che te ja kSetramAM : TIkAmAM AgaLa bhinna kSetre rahelA padArthone zarIra ane dravyakarmo paNa jIvanI sAthe viziSTa : lakSamAM rAkhIne vAta kare che paraMtu tyAM upayoga saMbaMdha ane ubhaya baMdhane prApta thaIne rahelA che. ' mizrita moha-rAga-dveSanI vAta karavI che. zarIra ane A badhuM eka kSetrAvagAha hovAthI jIva ane zarIra : paradravyo badhA kharekhara parazeyo ja che ane ajJAnI vacce judApaNAno khyAla ajJAnI karI zakato nathI. : temAM ekatvabuddhirUpa moha ane rAga-dveSa kare che. tethI te jIva ane zarIrane eka mAnIne Indriya : paradravyo to AtmAthI bhinna che ja paraMtu e mohajJAnamAM je zarIra jaNAya che temAM huMpaNuM sthApe che. . rAga-dveSarUpa vibhAva bhAvo paNa Atma svabhAvathI jIvanA saMgamAM zarIra cetanavaMta lAge che. A ja A 2 : viruddha jAtanA hovAthI AtmAthI bhinna ja gaNavAmAM vyA che. paraMtu je jIvIta zarIrarUpe lakSamAM Ave che. te zarIre ; AvyA potAnA sparza-rasa vagere rUpI guNone choDyA nathI : be padArtho bhinna hovA chatAM tene eka mAnavA tethI te pugala ja che. acetana-jaDa ja che. jJAna : e mithyAtva che. jene mithyAtva che tene rAga-dveSa ane sukha je zarIranA lakSaNarUpe jovA maLe che avazya hoya che. je upayoga hitabuddhipUrvaka bAhyamAM tekayAreya zarIranA lakSaNa thaI zakatA nathI. kAraNake : paradravya tarapha jAya che te paradravyane lakSamAM letA temAM te banne jIvanA asAdhAraNa guNo che. tethI zarIramAM : rAga-dveSanA bhAvo karI le che. A rIte mithyAtva che je caitanya lakSaNa dekhIne temAM huMpaNuM karavAmAM Ave : mATe rAga-dveSane sthAna che. rAga-dveSa pahelA ane che tyAM te jIva bhUla kare che. zarIra jo potAnuM pudgala : mithyAtva pachI ema nathI. vaLI jenuM mithyAtva dUra lakSaNa choDatuM nathI. to te cetanamaya thaI paNa zakatuM thAya che tene rAga-dveSa evA asthiratAnA bhAvo nathI. samayavartI pariNAmanuM samAnapaNuM meLavizeSa : thoDA samaya sudhI thAya che paraMtu mithyAtvano, UMdhI dekhIne bhUla thAya che te svabhAvane lakSamAM letAM dUra : mAnyatAo, Teko na hovAthI te nAza pAme che. pravacanasAra - pIyUSa 71
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ ajJAnI jIva paramAM huMpaNuM mAne che. bAhya : vizvanA padArthone game tyAre lakSamAM laIe viSayomAM pheraphAra karI zakuM chuM ane tene bhogavI . tyAre tyAM mAtra eka vartamAna paryAya ja vidyamAna zakuM chuM. tene bhogavatA sukha thAya che vagere prakAranI ' che. bhUtakALanI paryAyo pragaTa thaIne nAza pAmI UMdhI mAnyatA dharAve che. tethI viparIta mAnyatA : gaI che. jyAre bhaviSyanI paryAyo haju pragaTa thavAnI anusAra tene bAhya viSayone bhogavavAnI IcchA : bAkI che. te paryAyo te padArthamAM to bhaviSyamAM thAya che ane e rIte upayoga bahAramAM jatA tene : pragaTa thaze paraMtu jJAna tene pratyakSavat jANI le che rAga dveSa thAya che. anAdikALathI A pramANe che te kevaLajJAnano mahimA che. padArthonI je bhUta ane ajJAnInA ajJAnamaya pariNAmo thAya che. te vibhAva bhaviSyanI paryAyo vartamAnamAM avidyamAna che te che, doSa che. paribhramaNa ane du:khanuM kAraNa che. te : paNa kema jANe vartamAnamAM hAjara hoya e rIte dUra thaI zake tema che. : kevaLajJAnamAM jaNAya che. e rIte kevaLajJAnanI : divyatA che. jIva jyAre potAne anaMta paradravyothI bhinna : lakSamAM le che tyAre be padArthane eka mAnavArUpa moha : paramAtmAne AvuM jJAna hoya che mATe e rIte utpanna thato nathI. tethI tene paramAM kartApaNA ane ' paramAtmAno mahimA thayo. have mULa vAta vicArIe. bhoktApaNAno bhAva thato nathI. rAga-dveSa thatAM : anyamatamAM paNa paramAtmAne sarvajJa mAnavAmAM Ave nathI. moha-rAga-dveSane potAnI bhUlarUpe jANanAra : che. paraMtu te sarvajJa thaI na zake kAraNake ke te jIvo e bhUlane dUra karavA mATe prayatnazIla thAya che. A : rAgI che. je vItarAga hoya te ja sarvajJa thaI zake che. mAruM svapna nathI ema potAne trikALa zuddharUpe ane mATe jaina mata anuyAyI ja paramAtmA thaI zake. A vibhAvane eka samayanA kSaNika doSarUpe lakSamAM ' rIte anyamatamAM sAcA devanA svarUpano khyAla ja lenAra temAMthI bhedajJAna karI zake che. AgamanA : nathI. paramAtmAnA svarUpane jANavAnI agatyatA abhyAsanuM A phaLa che. : e che ke pote paramAtmA thavA mAge che, jo paramAtmA : dazAno khyAla ja na hoya to te kevI rIte potAnuM have Agama vaDe paramAtmAnuM jJAna kevA : : dhyeya bAMdhI zake? prakAre thAya che te joIe. paramAtmA kevaLajJAna vaDe vizvanA samasta padArthone tenA traNa kALanI paryAya : vaLI jaina darzana darekanI svataMtratAno DhaMDhero sahita eka samayamAM yugapa jANe che. ahIM : pITe che. jyAre anyamatamAM evI svataMtratAnI prathama vizvanA padArthono mahimA karavAmAM Ave che. : vAta ja nathI. parAdhIna svapnaya sukhI nathI. je e padArthone "agAdha gaMbhIra svabhAvI' kahyA : svataMtratAno svIkAra kare che, je parathI potAnA che. kAraNake te badhA padArthomAM traNa kALanA ' AtmAne jAdo pADIne anubhavamAM le che, bAhyamAMthI pariNAmone pahoMcI vaLavAnuM sAmarthya che. potAnA : hitabuddhi choDIne sukha mATe potAnA AtmAne svabhAva aMtargata aneka prakAranI vividhatA : saMpUrNapaNe avalaMbe che tene ja paramAtmapadanI vALI paryAyone pragaTa karavAnuM sAmarthya dareka : prApti thAya che. A rIte paramAtmAnuM jJAna ane padArthamAM che. A badhA padArthone paramAtmA jANe : sva-paranuM jJAna ekabIjA sAthe saMbaMdhamAM ja jovA che. paramAtmA jJAyaka che ane anya padArtho enA - jarUrI che. sarva saMga rahita evo AtmA potAnI jJAnanA kSeya che. : meLe ekalo ja sukhI hoya che evo vizvAsa 72 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avavo jarUrI che. saMyogI sukha karatAM A sukhano : have jJapti parivartananI vAta kare che. saMsArI prakAra ja judo che. tethI jinAgama je rIte mokSanuM : jIvone jJapti parivartana hoya che. paramAtmAne nathI svarUpa darzAve che. teno pUro abhyAsa karI ane hotuM. eka zeyane jANavAnuM choDIne anya zeyane tyArabAda ja evI dazA pragaTa karavAnuM dhyeya : jANavA mATe upayogane tenA tarapha laI javo e bAMdhavAmAM Ave e jarUrI che. sva-paranuM bhedajJAna : jJapti parivartana che. e kSayopazama jJAnanuM lakSaNa evI dazA pragaTa karavAmAM sAdhana che. : che. chadmastha jIvone rAganA pariNAma ane kSayopazama - jJAna banne hoya che. aneka joyomAMthI koI ekane have jene jinAgamano abhyAsa nathI evA : jIvo kevA hoya che te darzAve che. prathama kahe che ke : ? : jANavAnuM hoya to tyAM pasaMdagIno prazna Ave. mukhya : gauNa karavAnuM rahe ane e rIte rAga-dveSa thayA vinA evA AgamahIna jIvone moha-rAga-dveSa evA : ': rahe nahIM. bAramAM guNasthAne vItarAgatA pragaTa thAya vibhAva bhAvano ane tenI sAthe nimitta naimittika : : eTale jJapti parivartana aTakI jAya che. jJAna hajA bhAvathI joDAyelA dravyakarmono kSaya thato nathI. : : kSayopazama bhAve che paraMtu te guNasthAnano kALa alpa moharAga-dveSa evA bhAvone dravyakarma sAthe saMbaMdha : che. ghAti karmanA udayane anusarIne ajJAnI jIva : * che tethI turata ja kevaLajJAnanI pragaTatA thAya che. moharAga-dveSa kare che. aghAti karmodaya anusAra : jJapti parivartana zA mATe thAya che? anaMta ene zarIra ane saMyogo prApta thAya che. zarIrane : padArthone eka samayamAM ekI sAthe jANavAnuM sAmarthya prApta Indriyone sAdhana banAvIne te jIva rAganI : hovA chatAM te alpajJa hovAthI badhuM jANI zakato bhUmikApUrvaka pAradravyone saMyogone jANe che : nathI tethI AkuLatA thAya che. tenA karatA paNa vizeSa ane pote rAgI hovAthI paradravyomAM navA rAga - ' e che ke ajJAnIne jANapaNuM gauNa thaI jAya che dveSa - mohanA pariNAmane kare che. A rIte ajJAnI : ane bhogavaTAno bhAva mukhya hoya che. tethI te jAdA jIva anAdi kALathI moharAga - dveSarUpe pariName : judA viSayomAM ekAkAra thaIne tene bhogavavA : lAgI jAya che. viSayane bhogavatA tene kSaNika * Indriya sukhano anubhava thAya che paraMtu te sAcuM jIvano dravya sAmAnya svabhAva to zAzvata che : * sukha nathI. viSayo bhogavAtA nathI paraMtu joya jJAyaka mATe teno nAza kayAreya zakya nathI. paraMtu ajJAnI : ' : saMbaMdhanuM svarUpa evuM che viSayo bhogavAyA jevuM jIva parane potAnA mAnavArUpa mithyAtva bhAvane : : ene bhAse che. viSayo to jIvathI atyaMta bhinna kare che. te bhAva vaDe te abhiprAyamAM potAno nAza : : rahIne tenA pariNamananA pravAhamAM cAlyA jAya che. kare che. jene bhAvamaraNa kahevAmAM Ave che. A rIte ? - te acetana viSayomAM sukha nathI ane emAMthI sukha moha rAga-dveSa bhAvo ghAtaka che ane zuddhAtmA : : AvatuM paNa nathI. tethI tenI avyaktapaNe bhramaNA haNAvA yogya che. je bhAvane ajJAnI jIva hoMzathI ; : bhAMge che ane sukhane mATe anya viSaya gote che te kare che te bhAvo kharekhara potAno nAza karanArA che : : kAraNe te jJapti parivartana kare che. evo khyAla ajJAnIne nathI. te jyAre sAcA deva- : " zAstra-gurunA yogamAM Ave che tyAre ja tene e . jJAnIne nirvikalpa dazAmAM atIndriya AnaMda khyAla Ave che ane te bhedajJAnano prayoga karIne ' Ave che tema chatAM hajA alpajJa ja che. svabhAvamAM bhAvamaraNathI bace che. : TakavA mATe jarUrI puruSArtha ocho paDe che. tyAre te pravacanasAra
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikalpamAM Ave che ane upayoga paNa e rIte bahAra : niSThatA thatAM tyAM sarvajJatA che. alpajJane jJapti jAya che, tyAre rAga anusAra viSayanI pasaMdagI : parivartana che ane sarvajJane teno abhAva che. karIne te temAM joDAya che. bAhyamAMthI rasa saMpUrNapaNe ' jJAnAvaraNIya karma ane cAritra mohanIya karmo chUTI jAya tyAre teno upayoga saMpUrNapaNe : : banne ne jJapti parivartana sAthe nimitta naimittika aMtarmukhAkAra thAya che. tyAre have sarvajJa dazAnI : : saMbaMdha che. mATe jyAM sudhI jJapti parivartana rahe che. pragaTatA thAya che ane AkhuM vizva tenA jJAnamAM : tyAM sudhI dravyakarmono kSaya thato nathI. mATe je sakaLa sahajapaNe jaNAya che. tethI jJapti parivartana aTakI : dravyakarmothI rahita thavA mAge che teNe jJapti parivartana jAya che. * aTakAvavuM joIe. pa2 padArtha sadAya para ja rahe che. have ajJAnI zuM kare che te vAta TIkAmAM ' evo pAko nirNaya thAya tyAre bAhya viSayone joIe. ajJAnI zeyaniSTha che. zeya parAyaNa ane ; bhogavavAnI IcchA aTake ane tema karavAthI zeya sanmukhatA evo eno artha che. sAco bhAva : upayoga aMtaraMgamAM svAnubhUti karI le che. je e che ke ajJAnI jIva viSayane bhogavavAnI : AgaLa vadhIne chevaTa paramAtma dazA prApta kare che. lAlasAthI tenA tarapha upayoga lagAve che. tene ' ane sakaLa karmono kSaya kare che. A paNa AgamanA zeyalubdha vepAra paNa kahevAmAM Ave che. ahIM ... abhyAsanuM ja phaLa che. A rIte A gALAmAM sva"joya' zabda vAparavAmAM Ave che paraMtu ajJAnIne ; paranA jJAnane ane paramAtma jJAnane sAthe laIne viSayane jANavA purato ja rasa nathI. tene to te : AgamanA abhyAsanI mukhyatA darzAvI che. viSayane purepuro bhogavavo che. upabhoganI sAmagrI - gAthA - 234 avAra navAra bhogavAya jyAre bhoganI sAmagrI to ekaja vAra bhogavavAmAM Ave che. : munirAja AgamacakSu ne sau bhUta iMdriyacakSu che, che deva avadhicakSu ne sarvatracakSu siddha che. 234. zeyaniSTha zabdanA pratipakSarUpe paramAtmaniSTha : zabda prayoga karavAmAM Avyo che. ahIM potAnA : - sAdhu AgamacakSu (AgamarUpa cakSavALA) che, paramAtma svabhAvanI vAta levI che. anya paramAtmAnI . * pI : sarva bhUto (prANIo) IndriyacakSu che, devo vAta nathI. huM svayaM sukha svabhAvI che ane mArA : avadhicakSu che ane siddho sarvata:cakSa (sarva svabhAvamAMthI huM sukha meLavavA mAguM chuM. mane e taraphathI cakSuvALA arthAt sarva Atmapradeze bAhyamAMthI ekalI AkuLatA ane da:khanI ja * caluvALA) che. prApti thAya che. evI sAcI samajaNapUrvaka e . A gAthAmAM pAMca prakAranA jJAnamAMthI kyA jIva parazeyomAMthI upayogane khaseDIne potAnA ke jIvone kyA prakAranuM jJAna hoya che te darzAvyuM che. svabhAvamAM upayogane lagAve che. atIndriya : paramAtmAne kevaLajJAna che. chamastha jIvone mati ane AnaMdano anubhava thayA bAda paNa upayoganuM tyAM : zrutajJAno che. deva ane nArakIne A be jJAna uparAMta TharavuM anaMta puruSArtha mAgI le che. evo puruSArtha : avadhijJAna paNa che. bhAvaliMgI saMtane mana:paryAya karIne jyAre te paramAtmA thAya che. tyAre tene : jJAna hoya zake che paraMtu ahIM te vAta lIdhI nathI. saMpUrNapaNe paramAtmaniSTha gaNavAmAM Ave che. zeya ' kevaLI bhagavaMtanI sarvajJa dazA ane anyanI alpajJA niSThatA che tyAM sudhI alpajJatA che ane paramAtma- : dazA e be vAta mukhya che. alpajJane rUpI padArthone caraNAnuyogasUcaka cUlikA 74
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ jANavAnI ja adhikatA hoya che tethI teo : kare che. jIva paradravyathI judo rahIne ja parane jANe Indriyoneja sAdhana banAve che. Ama hovAthI temane ' che. zeya jJAyaka saMbaMdha kevI rIte che te prathama spaSTa Indriya cakSu kahyA che. * karIe jethI ajJAna kema thAya che ane te ajJAna ke kaI rIte maTe te barobara khyAlamAM Ave. jJAna e ahIM cakSu eTale AMkha ane cakSuno viSaya : : jIvanuM sahaja kArya che. jJAna e jIvano svabhAva che. eTale raMga ema nathI levuM. bAhya viSayone jANavAmAM : : jJAna e jIvanuM sarvasva che. eka apekSAe jIva jJAna AMkhane mukhya gaNIne pachI cakSu zabda badhe lAgu : sivAya anya kAMI karato nathI. jIva niraMtara pADayo che. ajJAnI jIvo IndriyonA avalaMbanathI : - jANavAnuM kArya karyA ja kare che. Ama hovA chatAM e jANavAnuM kArya kare che. jyAre paramAtmAne koI ' * jJAna kevI rIte kAma kare che tenI cokhavaTa na hovAthI avalaMbana nathI. paramAtmA potAnA asaMkhya pradeze : * te ajJAnI rahe che. jinAgamamAM jJAna kevI rIte ekarUpa sarvajJa paryAya dvArA badhuM jANe che. eka dravyanI : ' : kAma kare che te spaSTa samajAvavAmAM AvyuM che. te eka samaye eka ja paryAya hoya che. e rIte : : joIe. paramAtmAne eka sarvajJa paryAya ja hoya che. tyAM : asaMkhya pradeze ekasarakhuM kArya thAya che eTaluM ja zreye praviNana paryApta nathI paraMtu AtmAnA sarva pradeze arthAt jIva padravya dareka pradeze kevaLajJAna che. dRSTAMtaH AkAza anaMta : svabhAva bhinna svabhAva bhinna padArthone avagAhana Ape che. AkAzanA eka : svabhAvabhUta pariNAma svabhAvabhUta pariNAma pradezamAM paNa anaMta padArthone avagAhana ApavAnuM : bhinna bhinna sAmarthya che. paramAtmAne paNa e ja niyama lAgu svakSetra bhinna svakSetra bhinna paDe che arthAt dareka jIvane jANavAnuM kArya to dareka : pradeze ekasarakhuM ja thAya che. eTaluM ja nahIM paraMtu ' roye aNapravijhana dareka pradeze paripUrNa kArya thAya che. - zeyo jJAnamAM manuSya ane tiryaMcanI sarakhAmaNImAM deva ane ; AvI gayA pahoMcI gayuM. nArakInA jIvone avadhijJAna vizeSapaNe hoya che : joyokAra jJAna tethI ahIMdevane avadhicakSu gaNyA che paraMtu e rIte ? jIva paradravyathI judo ja che. tenuM bhinnapaNuM jAdA pADayA pachI paNa avadhijJAnano viSaya rUpI : traNa apekSA laIne samajAvavAmAM Ave che. tyArabAda padArtha hovAthI tene paNa Indriya cakSu ja gaNavA : jJAna parazeyane jANe che tyAre zuM thAya che? jJAna yogya kahyA che. - ane zeyanA judApaNArUpa je pUrvArdha che te evone have munirAjane Agama cakSa zA mATe kahyA : evo salAmata rahe che ane saMbaMdha taraphathI jotA che te vicArIe. muni pote sarvatracakSa eTale ke : jANe ke joyo jJAnamAM AvI gayA hoya evuM lAge paramAtmA thavA mAge che tethI AgamanuM avalaMbana : che. arthAt jIva te samaye paNa parathI evo ja jAdo le che. AgamanA abhyAsathI te zuM prApta karavA ja che ane paradravya paNa potAnA svakSetramAM ja che mAge che te have vicArIe. ahIM TIkAkAra : paraMtu kema jANe joyo jIvanA svakSetramAM AvI gayA AcAryadeva jJeya jJAyaka saMbaMdhane lakSamAM rAkhIne vAta : hoya evuM lAge che. basa A "yAkAra jJAna" ne pravacanasAra - pIyUSa jANe ke jJAna zeyanA kSetramAM
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAcA arthamAM na samajanAra ajJAnI rahe che ane zeya jJAyaka saMbaMdhane yathArtharUpe samajanArane ane samajIne viveka rAkhanArane ajJAnano nAza thaIne sAdhaka dazA pragaTe che. kahevA mAge che te vicAro. te mATe thoDuM mArgadarzana A rIte che. TIkAmAM zeyAkAra jJAnathI vAta lIdhI che. tyAM e darzAve che jJeyAkA2 jJAnamAMthI jJeyone dUra karI zakAtA nathI. eTale ke pajJeyane jANanArI je zeyAkAra jJAnanI paryAyamAMthI zeyAkA2paNuM jAdu na pADI zakAya arthAt ema thavuM azakya che ema kahyA pachI tene judA pADavAnI vAta AcAryadeva ka2vA mAge che te kaI rIte zakya che te samajavuM jarUrI che. zeyAkAra jJAnanI paryAyathI zeyo judA che evuM ApaNe lakSamAM laIne tenuM samAdhAna karI jJAnanI paryAya che te jJAnanI paryAyamAM zeyAkAronuM ... evuM sthAna che ke te paryAyamAMthI temane jAdA pADI zakAtA nathI. laIe to AcAryadevanA hArda sudhI pahoMcI na zakAya. ahIM eka tarka che. zeyAkAra jJAna e jIvanI ja paryAya che. jIva pote te paryAyarUpe thayo che. e paryAyamAM jIva Adi-madhya-aMtamAM vyApelo che. dravya paryAyanI eka sattA che mATe jJAnane tenI zeyAkA2 paryAyathI judI na pADI zakAya e sahaja che. je padArtha pote vartamAnamAM kAMI eka paryAyarUpe jovA maLe che tyAM tene te paryAya sAthe tAdAtmya ja che. e to badhA padArthone ane badhA guNonI paryAyone lAgu paDato siddhAMta che. ane e amArA khyAlamAM ja che. to pachI ahIM tenI zI vizeSatA che? jemake jIva samaye vibhAvarUpe pariNamyo che te samaye te vibhAvarUpa : ja che. te samaye vibhAvane tenI paryAyamAMthI dUra karI zakAto nathI. bIjA samaye jIva vibhAvarUpe na pariName tene vibhAvathI bhedajJAna kahevAmAM Ave che. : : zeyAkA2 jJAnanI paryAyamAMthI jJeyAkA2paNuM jAduM na pADI zakAya paraMtu te paryAyamAM jJapti kriyA ane zeyAkAra banne judA che evuM avazya jANI zakAya ane AgamanA abhyAsathI A zakya che ane Avazyaka che evo bhAva levAmAM Avyo che. A ja zAstramAM gA.37mAM bhUta ane bhaviSyanI je paryAyo vidyamAna nathI te paNa jJAnamAM vartamAnavat jaNAya che enI cokhavaTa karI che tene pharIne yAda karI levAthI avazya lAbha thaze. jJapti kriyA svabhAvabhUta che ane vibhAva e vaibhAvika che. vibhAvamAM padravyanuM karmanuM nimittapaNuM avazya che ane te apekSAe vibhAva paryAya vaibhAvika che. vibhAva naimittika paNa che. jJAna jyAre pajJeyane jANe che tyAre tyAM zeya jJAyaka saMbaMdha anivArya che tethI jJAnanI kriyAmAM 52jJeya nimitta che. A rIte : sArI vAta karI. tame je siddhAMta darzAvyo che te taddana sAco ja che. vaLI tame dRSTAMtarUpe jIvanA vibhAvanI vAta karI ane vibhAvathI bhedajJAnano prayoga kaI rIte thAya che e kahyuM tethI tamone bhedajJAnanA prayogano barobara khyAla che evuM paNa lakSamAM AvyuM. tamo jyAre A vAta samajavA mATe A rIte taiyAra ja cho tyAre ahIM AcAryadeva zuM je zeyAkAra jJAna che. te naimittika paryAya che. jJAnano sarvajJa svabhAva che. sva-52 prakAzaka svabhAva che mATe zeyAkAra jJAna naimittika hovA chatAM te vaibhAvika pariNamana nathI paraMtu svAbhAvika paryAya che. vibhAva doSarUpa hovAthI tenAthI (bheda jJAnanA prayoga dvArA) judA paDavAnuM che ane e bhedajJAnanuM vistRta svarUpa jinAgamamAM spaSTapaNe samajAvavAmAM AvyuM che. : 76 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ zeyAkAra jJAna doSarUpa na hovAthI tenAthI judA : paNa dahIM ane khAMDa potAnA svabhAvarUpe ja pariName paDavAno prazna upasthita thato nathI mATe tyAM : che. bhedajJAnanA prayogane sthAna nathI. samayasAra zAstramAM seTikAnI dasa gAthAo vibhAvathI bhedajJAnano prayoga karatA pahelA : che temAM prathama pAMca gAthAmAM nizcayathI vAta karI jIva trikALa zuddha che ane vibhAva kSaNika ane : che ane pachInI pAMca gAthAmAM nizcayapUrvakano azuddha che e rIte bannenA bhinna lakSaNo pahelA : vyavahAra kevo hoya tenI suMdara samajaNa ApI che. jANavAmAM Ave che ane pachI jAdA pADavAno . seTikA potAnA svabhAvarUpe pariName che. (kALA prayoga karavAmAM Ave che. zeyAkAra jJAnanI * paththaranI) bhIMta tenA svabhAvarUpe pariName che. paryAyamAM bhedajJAnanA prayogane koI sthAna nathI : seTikA bhIMtanA svabhAvarUpe thatI nathI ane bhIMtanA e vAta nakkI hovA chatAM jJapti kriyA ane : svabhAvane pheravatI nathI. e rIte bhIMta paNa zeyAkArapaNuM e bene potAnA jJAnamAM bhinna : seTikArUpa thatI nathI ane seTikAnA svabhAvane lakSamAM levA eTalA ja jarUrI che. ajJAnI tenuM pheravatI nathI. ATaluM lIdhA pachI saMbaMdha taraphathI judApaNuM jANato nathI mATe ajJAnI rahe che. A jotA seTikA bhIMtane sapheda kare che ema kahyuM che. jyAre jJAnInA jJAnamAM banne jAdA ja che. : - A rIte samajaNa karavAthI khyAla Ave che ke ajJAnI temane bhinna jANato na hato mATe : : jIvane bhAge to samajaNa ja che. judA judA padArthone te saMkaradoSa karato hato jyAre jJAnI aneka : jANatA joya jJAyaka saMbaMdhanA kAraNe jJAnanI paryAya paradravyone jANe che paraMtu saMkaradoSa karato nathI. 1. zeyAkArarUpe jovA maLe che. paraMtu joyAkAra jJAnanI vibhAva ane svabhAvane tenA lakSaNathI : paryAyamAM je jJayAkArapaNuM che te jIvanuM kArya nathI. jANIne bhedajJAna karavAnI vAta che. ane jJAna : jIvanI to samajaNa ja che. A rIte jJapti kriyA svabhAva ane zeyAkArapaNuM tene judA nathI pADavA : ane zeyAkArapaNuM tenA lakSaNathI judA khyAlamAM paraMtu jJAnanI ekarUpa paryAyane jJayAkArapaNAthI Ave che. judA pADavAnI vAta che. A vAta navI lAge evI : praznaH jema saMbaMdhanA kAraNe jJAnanI paryAya joyAkAra che mATe barobara lakSamAM levA jevI che. jIva to : thAya che ema karma sAthenA saMbaMdhathI jIvamAM niraMtara jANavAnuM ja kArya kare che. zeyo badalAtA : vibhAva thAya che. arthAt tyAM jIvanI to zuddhatA zeyAkArapaNuM paNa badalAtuM rahe che. e joyAkArapaNuM : ja che. vibhAva to mAtra nimitta naimittika e jIvanuM kArya nathI. e to joya jJAyaka saMbaMdhanA : saMbaMdhathI jIvamAM jaNAya che. A rIte kAraNe jJAnanI paryAyamAM sthAna pAme che. dareka padArtha : vicArIe to vibhAvathI bhedajJAna thAya kharuM? potAnA svabhAvarUpe ja pariName ane tenAthI vizeSa : kAMI na karI zake e siddhAMta khyAlamAM rAkhavAthI : u. ema nathI. jIva pote vibhAvarUpe pariName che. A vAta sArI rIte samajAya evI che. zikhaMDamAM : jIvanI potAnI paryAya azuddha che dahIM ane khAMDa bhegA karIe chIe tyAre dahIMmAMthI ' mATe uparokta tarka te kharekhara kutarka che. khaTAza ja maLe che ane khAMDamAMthI gaLapaNa. je paMcAdhyAyImAM asadbhUta vyavahAranaya khaTamITho svAda Ave che te zikhaMDano che te samaye : darzAvyo che tyAM "anyano guNa anyamAM Aropita pravacanasAra - pIyUSa
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavo" tene asabhUta vyavahAra naya kahyo che. : 0 gAthA - 235 tenA uparathI ziSya tarka kare che ke bhagavAnane che : : sau citra guNaparyAyayukta padArtha Agamasiddha che; suvarNavarmA kahevA e asabhUta vyavahAra nayanuM - te sarvane jANe zramaNa e dekhIne Agama vaDe. 235. kathana che. kAraNake suvarNapaNuM je zarIrano raMga che : tenA dvArA jIvane evA raMganA kahevAmAM Ave che. ke badhA padArtho vicitra (aneka prakAranA) guNa tyAM teno javAba Apyo che te e tarka yogya nathI. : paryAyo sahita Agamasiddha che. te sarvane e anyanA jevA pariNAma potAnI dazAmAM pote : zramaNo Agama vaDe kharekhara dekhIne jANe che. kare tyAre te pariNAmane jIvanA kahevA e : muni Agama vaDe badhuM jANe che ema A asabhUta vyavahAranaya che. zarIranA raMga jevI ; karAranA raga javA . gAthAmAM paNa daDha karAve che. arthasamaya-jJAnasamaya jIvamAM koI paryAya nathI. dravyakarmanA udayamAM : mane khabara * ane zabda samaya e traNano ekabIjA sAthe joDAIne jIva vibhAva kare che te vibhAvane : meLavizeSa che. te ApaNA khyAlamAM che. vizvanA asadabhata vyavahAranaya lAgu paDe che. jJAnI kamenA * badhA padArtho anekAMta svarUpa che. anekAMta svarUpa udayane jANe che tethI tenI jJAnanI payoya : padArtho kevaLajJAnanA viSayo che. kevaLajJAna pramANa zeyAkAra thAya che paraMtu jJAnI vibhAva karato nathI. ' che. mATe vizvanA padArthonuM svarUpa paNa pramANarUpa A rIte zeyAkAra jJAnanI paryAyamAM asadbhUta : che. sarvajJanA jJAna anusAra divyadhvani ane vyavahAra lAgu nathI paDato. jJAnane to sadbhUta : AgamanI racanA che. te jJAnane anusaranAra hovAthI vyavahAranaya lAgu paDe che. zeyAkAra jJAnanI ' yAdavAda zailIthI je lakhANa Ave che te paNa paryAyane upacarita sabhUta vyavahAranaya lAgu paDe : pramANarUpa che. zrIgurunA upadeza ane zAstrAbhyAsa che. zeya mAraphata jJAnanI paryAyane sthApavAmAM : dvArA pAtra jIva padArtha saMbaMdhI je jJAna pragaTa kare che AvI mATe tyAM upacAra lAgu paDe che. te sAdhana che - te zarUAtamAM nayAtmaka che paraMtu pachI potAnA ane tenA dvArA anupacarita sabhUta vyavahAranaya svarUpane jANe che, anubhave che. tyAre te bhAvakruta sAdhya karavAno che. arthAt zeyAkAra jJAnanI : pramANajJAnarUpa che. A rIte badhuM pramANarUpa che ema paryAya samaye paNa jJAna to ekarUpa jANavAnuM : sAmAnya nyAyathI samajI zakAya che. kArya ja kare che. jJapti kriyA ane jJAna guNa tyAM ; ekapaNuM che ane anyanI apekSA letA nathI mATe : have TIkAmAM A vAta kevI rIte lIdhI che te tene anupacAra kahevAmAM Ave che. A rIte ; joIe. badhA padArtho Agama vaDe jaNAya che. tenA A gAthAmAM jJAnanI paryAyane ane tenA kAraNamAM ema lIdhuM che ke badhA padArtho joyAkArapaNAne lakSaNathI judA jANavAnI vAta AgamAnusAra spaSTa tarka sAthe meLavALA che. rUpI che ane jIvane bhAge to samajaNanuM ja kArya che. ke padArtho to Indriya pratyakSano viSaya che. potAno evo nirNaya karAvavAnuM che. AgamanA yogya : AtmA prathama anumAna jJAna ane pachI svAnubhava abhyAsathI ja A zakya bane che. je A rIte : pratyakSano viSaya thAya che. anya cAra arUpI dravyo potAnI paryAyamAMthI paNa joyAkArane judA rAkhe . mAtra anumAna jJAnano ja viSaya thAya che. te cAra che te parazeyanuM judApaNuM to avazya svIkAre ja che * dravyonuM varNana jinAgamomAM ja jovA maLe che anya ane A rIte te AgaLa vadhIne paramAtmA thAya che. : dharmanA zAstromAM e vAta ja nathI. jinAgamamAM caraNAnuyogasUcaka cUlikA 78
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ A cAra dravyonI siddhi nyAya ane yukti dvArA : padArthanA svarUpane spaSTa jANe che ema darzAvavA karAvavAmAM Ave che. A rIte Agamano abhyAsa : mAge che. karavAthI A badhA dravyo spaSTa tarkaNA dvArA jANI - zakAya che evuM samajAvavAmAM Ave che. Agama : gAthA - 236 syAdvAdazailIthI, nayavibhAgathI vastunA svarUpane ; dRSTi na AgamapUrvikA te jIvane saMyama nahIM badhI apekSAe samajAve che mATe Agamano sarvAga : -e sUtra keruM che vacana; muni kema hoya asaMyamI ? 236. abhyAsa karanArane vastunuM anekAMta svarUpa barobara : A lokamAM jene AgamapUrvaka daSTi (darzana) khyAlamAM AvI jAya che. nathI tene saMyama nathI ema sUtra kahe che; ane Agama padArthane dravya-guNa ane paryAyarUpe : asaMyata te zramaNa kaI rIte hoya? darzAve che. anaMta guNo sahabhAvI che arthAt nitya : pratyakSa jJAnIno yoga ). tAdAbhyarUpa che. paryAyo kramapUrvaka thatI hovAthI tene : bhAvazruta pramANajJAna(munipaNuM kramabhAvI kahI che ane te dravya sAthe kSaNika : dezanA labdhi saMyamanuM tAdAmyarUpa che. ahIM AcAryadeva Agamane : samyagdarzana : Agamano abhyAsa ) pAlana anekAMtamamaya darzAvavA mAge che. tethI te vAta : pAMcamuM : dravyazrutanuM jJAna ApaNe yogya rIte samajavI jarUrI che. jJAnInA jJAna : guNasthAna anusAra zAstranI racanA thAya che. tethI jANe ke samayasAra gA. 18mAM krama batAvyo che. badhuM pramANarUpa jJAna ja rUpAMtara pAmIne AgamarUpa thayA : pariNamana ekI sAthe ja thAya che. samyagdarzana - hoya evo bhAva ahIM darzAve che evuM lAge che. A : samyajJAna -samyakacAritrANI mokSamArga:- jIvanA rIte badhA padArtho Agamasthita Agamasiddha : A traNa guNonI paryAyanI mukhyatA rAkhIne kathana kahevAmAM AvyA che. ahIM eka dRSTAMta : eka paMkho : karavAmAM Ave che. badhA guNo samaye samaye paryAya phare che. arIsAmAM mUvI kemerAmAM AMkhamAM badhe sthaLe pragaTa karatA ja rahe che. pAtra jIva Atma kalyANa paMkho pharato dekhAya che. e rIte jJAnamAM paNa paMkho karavA mAge tyAre te zuM kare che. teno krama 18mI pharato dekhAya che. paMkho, arIso, kemerA, AMkha * gAthAmAM darzAvyo che. jIva prathama to potAne jANe ane jIva badhA alaga padArtho che. pharavAnuM kArya * pachI zraddhAna kare ke A ja AtmA che. teno Azraya mAtra paMkhAmAM ja thAya che paraMtu anya badhA padArthomAM karavAthI avazya karmathI chUTAze evuM zraddhAna kare che paNa paMkho pharato hoya evuM ja dekhAya che. Azaya : : ane pachI svabhAvano Azraya kare che, anucaraNa e che ke vizvanA padArtho anekAMta svarUpa che mATe kare che. ahIM paNa eja vAta levAmAM AvI che. pramANarUpa che. tethI kevaLajJAna Agama ane bhAvazruta : vizeSatA e che ke ahIM AgamajJAnathI zarUAta pramANajJAna badhuM anekAMtamaya che. padArthanuM anekAMta : * karI che. Agamano viSaya cAle che tethI te vAta svarUpa sarvajJanA jJAnamAM, AgamamAM ane jJAnInA : : prathama lIdhI che. havenI gAthAomAM paNa A viSaya jJAnamAM jaNAya che. padArtha anekAMta svarUpa pramANarUpa : : levAnA che mATe tenI thoDI spaSTatA lAbhadAyaka thaze. che tethI anya badhu anekAMtamaya pramANarUpa che. A : rIte A gAthAmAM zramaNo AgamanA abhyAsa dvArA ' koI vyakti sarva prathama sIdho zAstrAbhyAsa pravacanasAra - pIyUSa 79
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ kare to tene samajaNa na paDe. tethI ApaNe pratyakSa jJAnInA yogathI zarUAta karIzuM. pAtra jIvane AvA jJAnIno yoga thAya che. tenI pAsethI te upadeza sAMbhaLe che. upadeza e dezanA che ane pAtra jIva te upadezane grahaNa kare che tyAre tene dezanA labdhi kahevAmAM Ave che. upadeza tatkALa bodhaka che. AtmAnA trikALa svabhAvane mukhya rAkhIne jIvanuM svarUpa ane tyArabAda cha dravya nava tattvanuM svarUpa : svarUpano khyAla Ave che. te potAnA svarUpane paNa naya vibhAgathI jANe che. anumAna pramANa arthAt mananA saMge AtmAno svabhAva jevo che tevo ja jANe che paraMtu te jyAre nayAtikrAMta thAya tyAre ja te bhAvazruta pramANa jJAna thAya che. : : paNa eja rIte zuddhAtmAnI mukhyatAthI samajavuM joIe evuM mArgadarzana pAtra jIvane jJAnI guru pAsethI maLe che. jIva-dravyakarma-zarIra ane saMyogo badhA ekabIjA sAthe aneka prakAranA nimitta naimittika saMbaMdhothI gUMthAyelA che. ajJAnI jIva zarIranI mukhyatA rAkhIne jIvana jIve che. zAstramAM kayAreka dravyakarmanI mukhyatAthI paNa vAta Ave. paMDito dravyakarmanI mukhyatAthI zAstrAbhyAsa karAvatA hatA. saMyogo mANasane ghaDe che evuM lAge che tethI saMyogAdhIna draSTithI paNa jovAnI Teva hoya che. paraMtu AcAryadevanuM hArda alaga che. pU.gurudeve ApaNane zAyakanI mukhyatAthI ja badhuM samajavAnuM zIkhavyuM che ane e ja anaMtA AcAryonuM hRdaya che. pratyakSa jJAnInA yoganI kiMmata have khyAlamAM Avaze. vaLI jJAnI sAdhanA karI rahyA che ane pAtra jIva te prayogane lakSamAM laIne temAMthI zIkhe che. upadezanA zabdo : samajAvyuM che. bahiraMga nimitta che ane jJAnInI AtmasAdhanA aMtaraMga nimitta che. pratyakSa jJAnIno nikaTa yoga prApta thAya ane te kALa lAMbo hoya to pAtra jIvane vizeSa lAbhanuM kAraNa thAya che. upadeza tatkALa bodhaka che. jyAre Agama nitya bodhaka che. samyagdarzananI pragaTatA thatAM svAnubhUti thAya che. jJAnanI pUrvabhUmikA hoya tenA u52 ja svarUpane jANIne jJAna paNa nirNayAtmaka thAya che. zraddhA potAnuM kArya kare che. aneka paDakhethI vastu : evA jJAnanI sAthe zraddhA paNa potAnI rIte AtmasvarUpano abhyAsa karIne nirNaya le che. tethI ''jJAnapUrvaka zraddhAna'' evo zabda prayoga ka2vAmAM Ave che. ajJAna dazAmAM 52mAM hitabuddhi hatI. dehamAM huMpaNuM hatuM. te choDIne te zAyaka svabhAvamAM huMpaNuM sthApe che. 52ne 52 jANIne tene tyAge che ane temAM AgaLa vadhatA tene saMyamanuM pAlana munidazA hoya che. pAtra jIvanI Atma sAdhanAno A krama che. : A gAthAmAM evuM kahevA mAge che ke jene Agama jJAnapUrvaka tatvArtha zraddhAna na hoya tene saMyama hoya zake nahI. saMyamamAM chakAya jIvanI ahiMsA ane pAMca Indriya tathA mananA nirodhanI vAta che. ajJAnIne Avo saMyama hoto nathI ema A gAthAmAM A apekSAe Agama vizeSa lAbhanuM kAraNa khyAlamAM Ave che. Agama pramANarUpa che evuM : ApaNe AgalI gAthAmAM vicAryuM che. tethI te anusAra abhyAsa ka2nA2ne vastunA anekAMta 80 jinAgamamAM mithyAtvane ja moTAmAM moTuM pApa gaNavAmAM AvyuM che. ajJAnI jIva potAnA svabhAvane jANato nathI. potAnA svabhAvano tene svIkA2 nathI tethI teNe abhiprAyamAM potAno nAza mAnyo che. jene jinAgamamAM bhAvama2Na kahevAmAM Ave che. ajJAnI samaye samaye bhAvamaraNa kare che. tethI tene dhArApravAharUpa hiMsA hoya che. anya jIvanuM jIvana-maraNa te jIvanI upAdAnanI caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogyatA anusAra che ane temAM nimitte tenuM AyuSya : munirAja paMca mahAvratanuM pAlana kare che evuM lakSamAM karma che. anya dravyonA-jIvonA pariNAmane tenI : Ave che. paraMtu te A prakAranA zubhabhAvo kare che sAthe koI saMbaMdha nathI. ajJAnI jIvane mithyAtva ' ema kahevAnuM yogya lAgatuM nathI. ugra puruSArtha na jIvaMta hovAthI zubhAzubha bhAvo avazya thAya che. ; Take ane savikalpa dazA Ave tyAre zubhabhAva kare vaLI te bhAvo aMtamuhUrtamAM badalAyA kare che ane ' che ema kahevAne badale te zuddhopayoga mATe prayatna te banne jIvane karmabaMdhanuM kAraNa avazya thAya : kare che ane zubhabhAvane choDato jAya che ema che. ajJAnIne azubha bhAvo hoya to te vizeSarUpe : mAnavuM yogya che. vaLI potAne azuddhopayoga na baMdhanuM kAraNa ja che. paraMtu anya jIvane ' hoya tyAre azubhamAM to javuM ja nathI. tethI tenA bacAvavAno bhAva zubhabhAva kare to paNa adhyAtmamAM : prayatno azubhanA tyAgarUpa gaNavA paraMtu zubha tenI kiMmata nathI. mithyAtvanA moTA pApanI : bhAvanA grahaNarUpa na gaNavA yogya che. vaLI sarakhAmaNImAM A puNyabaMdha samudramAM camacI khAMDa : muni sAvadhAnIpUrvaka IrSA samiti pUrvaka cAle che. nAkhavA samAna che. arthAt koI kAryakArI nathI. : jethI potAnI asAvadhAnIthI paNa koI jIva na mare A rIte ajJAnI jIva kadAca digambara muni : evI takedArI rAkhe che arthAt anyanA maraNamAM thAya to paNa tene chakAya jIvanI hiMsA hovAthI potAnI asAvadhAnI nimitta na bane evo khyAla tyAM saMyamano abhAva che. : rAkhe che. mATe tene chakAya jIvanI rakSA avazya che. vaLI ajJAnI jIvanI mAnyatA che ke pAMca : bAhya viSayo atyaMta bhinna ja che. mane lAbha IndriyonA viSayone bhogavatA potAne sukha - nukazAnanuM kAraNa nathI evuM jJAna zraddhAna tene thAya che. tethI te zarIra pariNAmane prApta evI : che. parane para jANIne tenA tyAgano bhAva to dravyendriyane sAdhana banAvIne bAhya viSayone jANe ke jANa : samyagdaSTine paNa hoya che. munidazAmAM to tene che. kharekhara tene jANapaNuM goNa che ane : sarva saMga parityAga varte che. aMtaraMgamAM bhAvanI bhoktAbhAva ja mukhya che. AvI ajJAna cetanA : : lUkhAza che ane tene anurUpa bAhyamAM paNa badhuM jIvaMta hovAthI te IndriyarUpI sAdhanane choDato : : tyAge che. tene dehamAtra parigraha che. zarIra nathI mATe tene Indriya nirodha paNa nathI. A rIte paDi : pariNAmane prApta Indriyone upayoga nathI kAraNake paNa tene saMyamano abhAva che. * tene bAhyanA rUpI viSayomAM rasa nathI. zarIranI bhAvaliMgI saMtane mithyAtva to prathamathI ja : atyaMta Avazyaka kriyA cAlavuM, suvuM, besavuM, nathI tethI tene bhAvamaraNano-svahiMsAno abhAva : khAvu, pIvuM vagere kAryamAM joDAya che ane eTalA che. vaLI te paradravyane para jANe che. tenI : pUrato anya dravya sAtheno saMbaMdha rAkhavo paDe che. svAdhInatAno teNe svIkAra karyo che. tethI anyane ke anyathA tene IndriyonuM koI prayojana nathI. parAdhIna mAnavArUpa hiMsA paNa tene nathI. : muni bhaviSyanuM ciMtavana karatA nathI. vartamAnamAM munidazAmAM tene sarva sAvadyayogane tyAga che : ja jIva che tethI tene Indriya nirodha avazya che. arthAt badhA prakAranI hiMsA teNe choDI che. hiMsAnA : A rIte jene Agama jJAnapUrvaka tatvArtha zraddhAna tyAgamAM jUTha, corI vagere badhuM AvI jAya che. ' hoya tene ja saMyama hoya che anyane nahIM evuM mATe e rIte paNa tena chakAya jIvanI hiMsA nathI. : A gAthAmAM siddha karavAmAM AvyuM che. pravacanasAra - pIyUSa
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ TIkAmAM ajJAnI jIvane bAhya viSayonI : 4 gAthA - 7 abhilASA che mATe tene chakAya jIvanI hiMsA darzAvI : siddhi nahIM Agama thakI, zraddhA na jo artho taNI; che. bAhya pravRttinI adhikatA sAthe sthaLa ane sUkSma : i tri - nirvANa nahi arthAtaNI zraddhAthI, jo saMyama nahIM. 237. hiMsA avazya thAya che evo bhAva levAmAM Avyo che. vaLI tene sarvajJa dazA na hovAthI tyAM alpajJatA : AgamathI je padArthonuM zraddhAna na hoya to, che. rAga sahitanuM kSayopazama jJAna mAtra para dravyone : siddhi (mukti) thatI nathI; padArthone zraddhanAro ja eka pachI eka jANe che. e jJAna paradravyamAM paNa : paNa, jo asaMmata hoya to, nirvANa pAmato nathI. aMtamuhUrtathI ochA samayamAM palaTI jAya che. tethI : Agama jJAna tatvArtha zraddhAna ane saMyamanI te jJAna paramAM paNa ekAgra thaI zakatuM nathI. potAne ; prApti e yogya krama darzAvyA bAda A gAthAmAM jANatuM ja nathI. tethI svamAM ekAgra thavAno prazna ja : evuM darzAvavA mAge che ke pramAdavaza jo e krama raheto nathI. tethI tene saMyama nathI ema lIdhuM che. A pramANe kArya na thAya to mokSanI prApti na thAya. jIva - jJAyaka - (ekarUpa) padravya - (nneya) - (aneka) ze. jJA. saMbaMdha jJAna guNa (ekarUpa) ->samayavartI pariNamana (yAkAra) (aneka) jJapti kriyA (ekarUpa) 'yAkAra jJAna (anekarUpa) TIkAmAM kahe che ke Agamano abhyAsa . bhoktApaNuM mane nathI evuM dravyazrutanuM jJAna kare karanAro joyAkAra jJAna evA anekAkAra sudhI Ave che. pote jJAna svarUpa che ane jJAna sva-para prakAzaka che paraMtu te jJAnanA ekAkArapaNAne lakSamAM leto ' che. mATe jJAna parazeyane jANe che. parane jANatA nathI. uparokta Tebalano abhyAsa karavAthI khyAlamAM : jJAnanI paryAya zeyAkAra thAya che. ATaluM svIkAre Avaze ke jIva eka che. teno jJAnaguNa eka che : che. paraMtu AgamanA abhyAsa vaDe zeyAkAra jJAnanuM ane te ekarUpa jANana kriyA kare che. vizvamAM rahelA : ane kAkA2paNe gauNa karIne jJapti kriyAnuM padravyo aneka che. te joyo che. dareka padArthanI . ekAkArapaNuM lakSamAM laIne te dvArA jJAna guNa ane anAdithI anaMtakALanI paryAyo anaMta che. paradravya jJAyaka svabhAva sudhI javAnuM kAma karato nathI. zeya je paryAyarUpe pariName che te paryAyane joyAkAra : anekAkAramAMthI ekAkAramAM AvavAnuM kAma karato kahevAmAM Ave che. A rIte zeyAkAro paNa anaMta : nathI. tethI tevA jJAnanI sAthe tatvArtha zraddhAnanuM kArya thayA. jIva ekarUpa ane zeyo aneka temanI vacce paNa karato nathI. zAstra jJAnanuM prayojana to zeya jJAyaka saMbaMdha thatA jJAnanI paryAya paNa zeyAkAra : samyagdarzananI prApti che paraMtu te kArya thatuM nathI thAya che arthAt jJAnanI paryAya paNa anekarUpa thAya ke mATe tene mATe Agamano abhyAsa paNa kAryakArI ': nathI ema kahevAmAM mAne che. ahIM Agamano abhyAsa karanAro be : anAdikALathI ajJAnI jIva aneka zeyone padArthanuM judApaNuM lakSamAM laIne bAhya viSayanuM kartA ' kramapUrvaka jANato Avyo che. tethI tene zeyAkAra caraNAnuyogasUcaka cUlikA 82
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnano anubhava avazya che. paraMtu jJAnanI zeyAkAra : mukhya karuM to tyAM to ekarUpa jJapti kriyA ja che avasthA kevI rIte thAya che tenI cokhavaTa tene nathI. ane tenI pAchaLa jJAnaguNa ane jJAyaka svabhAva koI ajJAnI jIva evuM mAne che ke zeyathI jJAna - dRSTi gocara thAya thAya che. A rIte jJAna jyAre thAya che. samayasAramAM pazunA bolamAM e vAta lIdhI : potAnI zeyAkAra avasthAmAMthI jJAyaka svabhAva sudhI che. koI jIva dravyane nathI mAnato mAtra paryAyane : laMbAya che. tyAre zraddhA paNa tene anurUpa potAnuM mAne che. tenI evI mAnyatA che ke ghaDo che tyAre : kArya karIne zuddhAtmAno nirNaya kare che. je jIva jaNAya che. ghaDo na hoya tyAre ghaDA saMbaMdhI jJAna : Agamano abhyAsa karyA bAda paNa A rIte jJAyaka thatuM nathI. tethI ghaDA saMbaMdhI jJAna paNa ghaDAmAMthI ja ' svabhAva sudhI pahoMcIne tatvArtha zraddhAna karato nathI Ave che evuM mAnavA lAge che. te dravyane nathI mAnato ke tenI mukti thatI nathI. mATe jJAyakamAMthI jJAnanI paryAya pragaTe che evo : have kahe che ke samakita prApta karyA bAda paNa tAdAbhya saMbaMdha tenA lakSamAM Avato nathI. ghaDo che : : jIva jo saMyama dhAraNa na kare to tenI mukti thatI tethI ghaDA saMbaMdhI jJAna che. ghaTajJAna ghaDAmAMthI Ave : * nathI. samyagdaSTi avazya mokSamAM javAnA che. paraMtu che evI mAnyatA khoTI che. samyagdarzana ane mokSapadanI vacce munidazA koI jIva evA che ke je jJAnanI zeyAkAra : anivArya che. potAne parathI ane vibhAvathI avasthAno pote karanAra che evuM mAne che. kramabaddha : bhedajJAna karIne anubhUti prApta karI. vibhAvanA thatI paryAyomAM vartamAnamAM mAruM jJAna ghaDA saMbaMdhI : tyAgapUrvaka paradravyano tyAga paNa avazya karavA joyAkArarUpe svataMtra rIte thayuM che evuM mAne che. ghaDAne yogya che. evo pAko nirNaya karyA bAda paNa jo nimittarUpe mAne che. paraMtu potAnI joyAkAra jJAnanI . kharekhara sarva saMga parityAga ane vibhAvathI paryAya tenA svakALe upAdAnanI yogyatAthI thaI : viraktatA na kare to mukti na thAya. che evuM mAne che. nimitta to upAdAnamAM kAMI kare : jJAnIe nirvikalpa anubhUtinA phaLa svarUpa nahIM. tethI jIva pote svataMtrarUpe ghaDA saMbaMdhI : : atIndriya AnaMdano AsvAda cAkhyo che. joyAkAra jJAnanI paryAya pragaTa kare che evuM mAne : * tyArabAda jevo te savikalpa dazAmAM Ave che che. paraMtu tenI te mAnyatA paNa khoTI che. jJAna : : eTale atIndriya sukhanuM vedana aTakI jAya che. ekarUpa jJAnanI paryAyarUpe ja thAya che. jJeya jJAyaka : : arthAt tene savikalpa dazA du:kharUpe anubhavAya saMbaMdhathI jJAnanI paryAya zeyAkAra thAya che. jJAna : che. mATe te vikalpa toDIne pharI nirvikalpa thAya para nirapekSapaNe zeyAkAra nathI. tyAM to ekarUpa : * che. munidazAmAM A rIte thAya che. paraMtu avirata jANana kriyA ja che. * samyagdaSTine nirvikalpa dazA lAMbA kALe Ave vastu svarUpane yathArthapaNe lakSamAM lenAro : che. atIndriya AnaMda anubhavAya to paNa tyAM jyAre jJAna kevI rIte kArya kare che teno spaSTa : TakAya nahIM. Indriya sukha jene duHkharUpe vedAya to abhyAsa kare che tyAre tene khyAlamAM Ave che ke je : paNa tene choDIne pharI turata ja nirvikalpa na joyAkAra jJAnanI paryAya mArA lakSamAM Ave che. ' thAya e paNa eka Azcarya ja che. paraMtu nakkara tenuM zeyAkArapaNuM - anekokArapaNuM to zeyanI : vAstavikatA che. samyagdarzananI prApti bAda sApekSatAthI che. jo zeyane gauNa karuM ane jJAyakane : asaMkucita vikAsatva zakti anusAra zuddhatAnA pravacanasAra - pIyUSa
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMzo vadhatA jAya ane azuddhatAnA aMzo ghaTatA : puruSArtha upADe te mATe karavAmAM AvyA che ane jAya che. jJAnIne saMvara-nirjarA tattva sAthe ja che, pAtra jIva tene te arthamAM ja le che. te alpakALamAM avazya muktine prApta thAya che. : paMcama kALamAM vItarAga puruSanA mULa mArganA A badhuM sahaja che ane ema ja che. chatAM : sthAne jainomAM paNa anyathA vicAradhArA cAle che. adhyAtmamAM Dagalene pagale anaMta guNo puruSArtha : muninI mULa dazAnA sthAne kalpita munidazA mAnya jarUrI che. te puruSArtha anusAra ja A kArya zakya : thaI che ane munipaNuM lIdhA vinA paNa kevaLajJAnache. jJAnIne mokSanI prApti karavAnI bhAvanA avazya : paramAtma dazA thAya evI aneka prakAranI mAnyatAo che. tenA jJAna ane zraddhAna to spaSTa che. tethI tenI : pravartamAna che e duHkhanI vAta che. pAtra jIvo mULa bhAvanA barobara hovA chatAM jo yogya mAtrAmAM : AmnAya sArI rIte samaje mATe AcAryadeva A puruSArtha na upaDe to tyAM jJAna zraddhAnano doSa nathI. ; badhI gAthAo lakhIne tenI spaSTatA kare che. jeno cAritrano ja doSa che. te vAta ahIM kahe che. ugra : upayoga bAhya viSayomAM aTake tene traNa kaSAyanA puruSArthamAM rukAvaTanuM kAraNa zuM che? jIve anAdi : abhAvapUrvakanI svarUpalInatA zakya nathI evuM kALathI je Indriya sukha anubhavyuM che. tenI vAsanA, . ApaNe ApaNI samajaNamAM levuM yogya che. tenA saMskAranuM jora evuM che ke jIvanuM lakSa pharI ' AgamajJAna tatvArtha zraddhAna ane saMyama teno je pharIne bAhyamAM jAya che. evI caMcaLatA jyAM sudhI krama ane yugapadatA jinAgamane mAnya che. te rIte rahe tyAM sudhI tene munidazA na Ave. munidazA na ; ja ApaNA jJAnane vyavasthita karavuM jarUrI che. Ave tyAM sudhI jIvanI mukti na thAya. - gANA - 38 jJAnIne paNa AvA je bAhya viSayone grahaNa : karavAnI bhAva rahe che. tene AcAryadeva - - ajJAnI je karmo khapAve lakSa koTi bhavo vaDe, vyabhicAriNI - svacchaMdI -cidavatti kahe che. A te keme zAnI trigupta basa ucchavAsamAtrathI kSaya kare. 238. kathana AkaruM lAge. jJAnIne svacchaMdI pariNAma che : je karma ajJAnI lakSa koTi bhavo vaDe khapAve che, ema kahevuM yogya na lAge paraMtu AcAryadeva e : te karma jJAnI traNa prakAre (mana, vacana, kAyAthI) pramANe kahe che. AvA bhogavaTAnA bhAva jJAnIne ' gupta hovAne lIdhe ucchavAsa mAtrathI khapAve zobhA ApatA nathI. jeNe atIndriya AnaMdano ' che. anubhava na karyo hoya tene to bAhya bhogano mahimA : baMdhAyelA karmono kSaya kevI rIte thAya ane hoya paraMtu jJAnIne to Indriya sukha kharekha2du:kharUpe : koNa kare te vAta mULa gAthAmAM levAmAM AvI che. anubhavAya che. vikalpa mAtra duHkharUpe vedAya che. : ajJAnI ane jJAnInI sarakhAmaNI karI che. kharekhara tema chatAM evA koI bAhya viSayane bhogavavAno : to jJAnI ja karmono kSaya kare che. ajJAnIne karmakSaya bhAva thAya te kharekhara jJAnI mATe yogya nathI mATe ' hoto nathI, anAdika : hoto nathI. anAdikALathI bhAvabaMdha, dravyabaMdha, jJAnInA evA pariNAmone svacchaMdI gaNavAmAM ubhayabaMdha dhArApravAharUpa cAlyA kare che. baMdhAyelA AvyA che. * karmomAM apakarSaNa, utkarSaNa ane saMkramaNa ajJAna AvA kathana jJAnIne utArI pADavA mATe nathI : dazAmAM paNa thAya che. arthAt baMdhAyelA karmonI phaLa karavAmAM AvatA paNa jJAnI pramAda choDIne ugra : ApavAnI zakti ghaTI jAya athavA vadhI jAya. vaLI 84 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ pApa palaTIne puNyarUpa thAya ane puNyanuM pApamAM : pApanA udayavaza tIvra pratikULatA samaye paNa koI * jIva maMda kaSAyarUpe pariName che ane phaLa svarUpe : svargamAM paNa jAya che. 'akAma' zabda darzAve che ke : saMkramaNa thAya. AvuM badhuM cAlyA ja kare che. paraMtu baMdhAyelA karmo tenI muddata pUrI thaye udayamAM AvIne phaLa avazya Ape che ane ajJAnI mohI-rAgIdveSI hovAthI pharIne navA karmane bAMdhe che. eka karma udayamAM AvIne jIvathI jAdu paDe tyAre navA aneka dravyakarmo jIvanI sAthe baMdhAya che. A rIte udayamAM AveluM karma kharI jatuM hovA chatAM tyAM nirjarA kahevAmAM AvatI nathI kAraNake navA karmano baMdha tyAM te jIvane svabhAva sanmukhano puruSArtha nathI. sAmAnya rIte to pratikULatA samaye jIvo Arta ane raudradhyAna kare che. saMyogo mATe anya sacetaaceta padArthone kAraNa gaNe che ane navA azubhabhAvo ja kare che. mithyAdRSTi jIvanuM AvuM AcaraNa sahaja hoya che. koI jIva evA : avazya thAya che. : : paNa hoya che jene karma saMbaMdhI khyAla che. te jANe che ke pote ja tevA pratikULa saMyogo mATe javAbadAra che. tethI tevA samaye navA azubhabhAva na karatA maMda pariNAme pariName che. Avo paNa eka prakA2 ajJAnImAM jovA maLe che. je karma udayamAM AvyuM temAM te joDANo nahIM. arthAt navA azubhabhAva na karyA ane zubhabhAvo karyA pariNAme pApa prakRtinA udayanuM phaLa teNe na bhogavyuM ane te karmanA sthAne navI pApa prakRti na baMdhANI e apekSAe tene nirjarA gaNI che. akAma nirjarA evuM nAma maLyuM che. e apekSAe tene karmakSaya gaNI zakAya topaNa te karma rahata to thato ja nathI tethI tyAM sAco karyakSama nathI. TIkAnI zarUAtamAM ajJAnInI A bhUmikA : TUMkANamAM varNavI che. ajJAnI jIvone pariNAmonI vicitratA pA2 vinAnI hoya che. tethI to narka ane svarga vacce paMca parAvartanarUpa aneka bhavone ka2e che. zubhAzubha bhAvo ekarUpa rahetA nathI. sadAya palaTAyA kare che. te anusAra puNya ane pApa prakRtio paNa baMdhAyA kare che ane temAM aneka prakAranA pheraphAra thayA kare che. paNa karma udayamAM avazya AvIne phLa jarUra Ape che. A gAthAmAM ajJAnI anaMta bhave karma khapAve * che ema lakhyuM che tethI teno bhAva samajavo jarUrI che. siddhAMta e che ke ajJAnIne karmakSaya na hoya. to pachI ahIM zuM kahevA mAge che. jIvane azubhabhAva : ka2vA sugama che. nIce paDavAmAM muzkelI nathI ane jhaDapathI paDe che. upara caDavAmAM muzkelI che ane kArya dhIme dhIme thAya che. manuSya tIvra azubhabhAvo karIne sIdho sAtamI narake jAya. paraMtu sAtamI : : : jJAnIne karmakSaya hoya che. nirvikalpa narakamAMthI nIkaLI, anya narakamAM ane tyAMthI anubhUtine kAraNe karmakSaya thAya che. karma udayamAM hiMsaka pazu vagere thaIne pharI upara Ave che. puNyanA phaLamAM svargamAM gayelA jIvomAMthI marIne badhA manuSya paNa nathI thatA moTA bhAganA to tiryaMcamAM jAya che. A vastu sthiti lakSamAM rAkhavA jevI che. e batAve che ke AkarA karmabaMdhane dUra Ave ane jIva temAM na joDAya potAnA svabhAvamAM lIna rahe che. tethI potAnI paryAyamAM vibhAva thato nathI. vibhAva nathI tethI navIna karmano baMdha nathI. jAnuM karma udayamAM AvIne kharI gayuM tenA sthAne navA karmano baMdha thayo nahIM tethI tyAM nirjarA che. karmakSaya che. samyagdarzananI prApti thatA mithyAtva ane anaMtAnubaMdhI karmano nAza thAya che. pahelA karmano : ka2vAmAM ghaNo parizrama paDe che. jinAgamamAM akAma nirjarAnI vAta Ave che. : upazama kSayopazama thAya che ane avirata pravacanasAra - pIyUSa 85 :
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyagdaSTine kSAyika samakita paNa thAya che. A rIte : kAyama rAkhIne have AgaLa vAta kare che. ahIM cothA guNa sthAnathI ja karmano kSaya thavAnI prakriyA : "AtmajJAna' zabdano prayoga che. A zabdano cAlu zarU thaI jAya che. jJAnI jyAre munipaNuM pragaTa kare ' artha to samyajJAna thAya che. paraMtu ahIM e artha che tyAre traNa kaSAyano abhAva che ema gaNavAmAM : lAgu paDato nathI. ahIM to bhAvaliMgadhArI Ave che paraMtu tyAM karmono kSayopazama che, kSaya nathI. : munirAjanI vAta che. TIkAnA zabdo A prakAre che. kAraNake munirAja jo te bhave mokSe na jAya to pharI : "AgamajJAna tattvArtha-zraddhAnane saMyatattvanA cothuM guNa sthAna AvI jAya che. A apekSAe : yudapadapaNAnA atizaya prasAdathI prApta karelI cAritra mohanIya karmono kSaya to jIva jyAre kSapaka : zuddhajJAnamaya Atma tattvanI anubhUti jenuM lakSaNa zreNI mAMDe tyAre ja thAya che. zuddhopayogarUpa ' che evA jJAnIpaNAnI" Ano bhAva ApaNe nirvikalpa dazA ja karmakSayanuM kAraNa che. savikalpa ; lakSagata thAya che ke jIva traNa kaSAyano abhAva karI dazA samaye alpa baMdha thAya che. tethI tene karmakSayanuM ; cUkyo che. tene teTalI svarUpalInatA zuddhatA to kAraNa gaNavAmAM AvatuM nathI. jJAnIne udayAbhAvi : vidyamAna che ja. tethI ahIM je zuddhopayoganI vAta kSaya, udIraNA-guNa zreNI nirjarA vagere aneka : levI che te munidazAne yogya arthAt saptama prakAre karmakSaya thAya che. nirvikalpa dazAmAM ja guNasthAnanI dazA kahevI che. kharekhara to tyAM guNasthAnamAM AgaLa vadhAya che. tethI te samaye ugra maya ugra : sAtamAnA sAtizayanI vAta karavI che. jethI pharI puruSArthanA kAraNe ghaNA karmo kharI jAya che. A * savikalpa dazAmAM na AvatA te zreNI mAM DIne rIte jJAnI zuddhopayogarUpe pariNamIne karmakSaya kare : paramAtmadazA pragaTa karI le. gAthAnA mathALAmAM AcAryadeve A AtmajJAnane mokSamArganuM sAdhakatama jJAnInI nirvikalpa dazAne ahIM trigupta dazA : kahyuM che. kahI che. mana, vacana ane kAyA sAthenA joDANane - sAdhakane nirvikalpa dazA samaye zubhabhAvano manoyoga, vacanayoga ane kAyayoga kahyo che. tenI 'abhAva che ane bAhA Aino. : abhAva che ane bAhya kriyAno paNa nirodha hoya sAthenuM joDANa na thAya tene manogupti, vacanagupti : che. tethI munine nirvikalpa dazA samaye kAya-vacanaane kAyagupti kahevAmAM Ave che. ahIM mAtra yoga : : mananA karmo (kAryo) uparama pAme che arthAt aTakI arthAt Atmapradezono kaMpananI vAta nathI levI. : : jAya che. muni zreNI mAMDe che tyAre samasta ghAtikarmo upayoga arthAt azuddha paryAya vaDe temanI sAthenA 1manA sAthanA : alpakALamAM nAza pAmI jAya che. joDANanI vAta levI che. jJAnI jyAre nirvikalpa : dazArUpe pariNAme che tyAre tene trigupti che. te dravyakarmo paravAno prakAra e che ke te potAno trigupti karmakSayanuM kAraNa che. jJAnIne karmakSaya hoya : abAdhAkALa pUrNa karIne udayamAM Ave che. phaLa Ape che e vAta sAmAnyarUpe lakSamAM lIdhA pachI ahIM : che ane kharI jAya che. evuM ajJAnI ane jJAnI A gAthAmAM zuM bhAva levA mAge che te have joIe.: bannemAM jovA maLe che. te uparAMta jJAnInI nirvikalpa : dazA samaye sAcA arthamAM karma khare che, nirjarA thAya AgalI gAthAonA anusaMdhAne ahIM . che. kAraNake tyAre navA dravyakarmo baMdhAtA nathI. A bhAvaliMgI saMtane Agama jJAna, tattvArtha zraddhAna * rIte jJAnIne nirjarAnI sAthe keTalAka karmo phaLa ane saMyamanuM yugapadapaNuM hoya che. tethI A bhUmikA : ApyA vinA paNa kharI jAya che. 86 caraNAnuyogasUcaka cUlikA che.
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ koI svAnubhava na thAya. je zubha bhAvane bhalo mAne, ka2vA jevo mAne, te jIvane svAnubhUti na thAya. zubhAzubha bhAvo jIvanA azuddha pariNAmo che ane baMdhanuM kA2Na che. je baMdhanA kAraNo hoya te muktinA kAraNo na bane. tethI AgamanojinAgamano abhyAsa karyA bAda paNa jIva zubha bhAvane mokSanuM kAraNa mAnIne evA bhAvo ane taanusA2 pravRti karatA hoya temane svAnubhUti na thAya arthAt Atma jJAna - samyajJAnanI pragaTatA na thAya. e rIte A gAthAmAM sadbhAva zabda dvArA zubhabhAvane hitanuM-mokSanuM kAraNa mAnavuM evo artha darzAvavAmAM Avyo che. samayasAra zAstramAM 201 gAthAnA zabdo paNa lagabhaga A prakAre ja che paraMtu banne gAthAonA bhAvamAM moTo taphAvata che. ahIM gAthA che. : gAthA 39 aNumAtra paNa mUrchA taNo sadbhAva jo dehAdike, to sarvaAgamadhara bhale paNa nava lahe siddhatvane. 239. ane jo dehAdika pratye paramANu jeTalI paNa mUrchA vartatI hoya, to te bhale sarva Agamadhara hoya to paNa siddhi pAmato nathI. : : - aNumAtra paNa mUrchA taNo sadbhAva jo dehAdike, to sarva Amamadhara bhale paNa nava lahe siddhatvane. samayasAranI gAthA A pramANe che. aNumAtra paNa rAmAdino sadbhAva varte jehane, te sarva Agamadhara bhale paNa jANato nahIM Atmane. AgamanA abhyAsanuM phaLa AtmAnI anubhUti che. tenuM phaLa virati paNa che. zAstra jJAna karyA bAda paNa jo tattvArtha zraddhAna na kare to te AgamajJAnanI koI kiMmata nathI. vaLI Agama jJAnanuM prayojana bAhya viSayo pratyenI ekatvabuddhi - Asakita bAhyamAM rokANa teno abhAva ka2vo te che. jo zAstrAbhyAsa pachI paNa vairAgyanI bhUmikA na Ave to tevA Agama jJAnanI koI kiMmata nathI. mATe Agama jJAna tattvArtha zraddhAna ane saMyama e traNenuM yugapadapaNuM e vAta AcAryadeva A gAthAomAM letA AvyA che. ahIM pravacanasAra zAstranI A gAthAmAM 'sadbhAva' zabdano artha vidyamAnatA-hayAtI che. arthAt munine paNa sUkSma evo rAga jo paryAyamAM vidyamAna rahe to tenI mukti na thAya. Agamano abhyAsa to rAgane choDavA mATeno che. Agamano abhyAsa karyA bAda paNa jo rAgane sarvathA na choDe to mukti thAya nahIM evuM ahIM darzAvavuM che. : ahIM A gAthA munidazAne anulakSIne che tethI vibhAvano sarvathA abhAva ka2Ine 52mAtma dazA pragaTa karavA mATe munipaNuM lIdhuM hovA chatAM jo te zreNI na mAMDe to tenI mukti na thAya. bhAvaliMgIdhArI : muni zreNI mAMDIne avazya mokSe javAnA che. paraMtu jyAM sudhI zreNI (ahIM TIkAkAra AcAryadeve tene mATe AtmajJAna zabda vAparyo che) na mAMDe tyAM sudhI tene mokSanI prApti na thAya evuM kahevA mAge che. A banne gAthAomAM ''sadbhAva'' zabda vaparAyo che paraMtu e eka ja zabdanA be alaga prakAre artho banne gAthAmAM che. samayasAra zAstramAM sadbhAva zabda dvArA evuM samajAvavA mAge che ke je jIvane zubhabhAvano pakSa che arthAt AvA zubhabhAva ka2vAthI mArI mukti thaze. evI mAnyatA che tene : pravacanasAra - pIyUSa TIkAmAM AcAryadeva kahe che ke je puruSa potAnA AtmAne jANe che, zraddhe che ane saMyamita kare che te puruSa paNa jo alpa paNa rAga sahita che to te karmabaMdha nathI, mukta thato nathI. hAthamAM raheluM AmaLuM jema spaSTa jaNAya che e rIte jJAnI potAnA 62
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAne jANe che. AtmAno svabhAva kevo che? : te jIva mithyAtvano tyAga karIne have potAnA jinAgama AtmasvabhAvane kaI rIte darzAve che? : asthiratAnA cAritra saMbaMdhI vibhAvone paNa vizvanA samasta padArthomAM potAnA traNa kALanA ' maryAdAmAM lAve che. sarva paradravyomAMthI hitabuddhi pariNAmone pahoMcI vaLavAnI zakti che. evA : choDIne te potAnA svabhAva najIka Ave che. sarva samasta padArthone tenA traNa kALanI paryAyo sahita : saMga parityAga karIne te paradravyo taraphano Indriya ekI sAthe eka samayamAM jANI levAnuM AtmAnuM : ane manano vyApAra paNa choDe che. dehalakSI thoDI sAmarthya che. arthAt potAno AtmA sarvajJa svabhAvI : anivArya pravRti rahe che teTalo ja Indriya ane manano che. A rIte potAnA svabhAvano mahimA lAvIne - upayoga kare che. A rIte munirAjane je vikalpa e rIte potAnA AtmAne jANavAnI vAta che. - rahe che te "dravya anusAra caraNa" arthAt bhUmikAne ajJAnIne bAhyarUpI padArthono atyaMta mahimA che. yogya che. te mAtra saMjavalana kaSAyarUpa che. teNe potAnA AtmAne jANyo nathI. teno mahimA : | muni vAraMvAra chaThThA - sAtamA guNasthAne jhUle aciMtya hovA chatAM ajJAnI tenAthI ajANa che. ' che arthAta manine nirvikalpa dazA ghaNI ja jhaDapathI tethI ahIM kahe che ke je puruSe potAnA svabhAvanA : Ave che. paraMtu te nirvikalpa dazAmAM lAMbo samaya mahimAne jANyo che ane evA mahimAyukta : TakAtuM nathI. tethI turata ja pAchI savikalpa dazA svabhAvamAM huMpaNuM sthApyuM che. arthAt Agamana : AvI jAya che. munidazAno kALa jo lAMbo hoya abhyAsa vaDe prathama evA Atma svabhAvane jANyo, to A rIte pariNAmonA palaTA thatA rahe che. ahIM anumAna jJAnamAM paNa evA Atma sAmarthyano : AcAryadeva kahevA mAge che ke te puruSe paramAtmA svIkAra karyo ane turata ja evA AtmAno anubhava : dazA pragaTa karavA mATe munipaNuM lIdhuM che. tene mAtra : AvI dazAthI saMtoSa nathI. te munine yogya vikalpo tyArabAda teNe potAnA AtmAne saMyamita : paNa toDIne kAyama mATe nirvikalpa rahevA mAge che. karyo. saMyama kahetA potAnA pariNAmone maryAdAmAM : te mATe jarUrI ugra puruSArtha upADe tyAre te zreNI lAvyo che. dareka padArtha potAnA dravya-guNa-paryAyanI : mAMDIne kevaLajJAna pragaTa karI le che. muninA tevA maryAdAmAM ja rahe che. te maryAdAnuM ullaMghana karavuM . ugra puruSArthane ahI AtmajJAna kahevA mAge che. azakya che. tethI ajJAnI potAne deharUpa mAne to : * tethI kahe che ke munine jarAka evo paNa vikalpa rahe paNa te pararUpa thaI zakato nathI. potAnA mULa * to tene mukti thatI nathI. vikalpamAM 'dehAdika pratye svabhAvathI khasIne vibhAvarUpa ja thAya che. te jIva : lakhyuM che paraMtu dehalakSI vikalpa ja hoya evo niyama nathI. bAhubali bhagavAna eka varSa sudhI dhyAnamAM jyAre jJAnI thAya che tyAre te potAnI maryAdAmAM : : sthita hatA tyAre savikalpa dazAmAM tattva saMbaMdhI AvI jAya che. arthAt te dareka dravyanA bhinna : : ciMtavana ja haze. kAraNake dehalakSI koI bAhya kriyA astitvano svIkAra kare che. taduparAMta e rIte ? * tyAM na hatI. kharAkharInA samaye to svarUpamAM lIna parathI chUTIne je svamAM Ave che te potAnA : : rahevuM atyaMta Avazyaka che. bAhyamAM deha chUTI jAya vibhAvathI khasIne potAnA jJAyaka svabhAvamAM huMpaNuM ane jIvane kevaLajJAna pragaTe evA ghaNAM dRSTAMto sthApe che. A rIte te kSetra ane bhAva banne apekSAe thI apekSAo : zAstromAM prathamAnuyogamAM vAMcavA maLe che. tenI potAnI maryAdAno svIkAra kare che. : sAme pAMca pAMDavonI vAta paNa Ave che. traNa pAMDavo caraNAnuyogasUcaka cUlikA karyo. 88
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ to mokSe gayA paraMtu anya be pAMDavone alpa vikalpa : evo tene bhAva che. arthAt savikalpa dazA samaye AvatA tenA be bhava vadhI gayA. A badhuM khyAlamAM letA nakkI thAya che ke svAnubhUtipUrvaka munipaNuM ISTa che paraMtu vikalpa cAlyA ja kare to nakAmuM che. munidazA mATe paNa anaMta puruSArtha jarUrI che paraMtu munidazA AvyA bAda paNa anaMta puruSArtha upADIne paNa vikalpa toDIne nirvikalpa dazA mATeno ugra : puruSArtha cAle che tethI to munirAjane jhaDapathI : savikalpa-nirvikalpa dazA badalAyA kare che. AcAryadeva zIrane bAhya sahakArI kAraNarUpe zreNI mAMDavI jarUrI che. zreNI na mAMDe tyAM sudhI darzAve che. jIva bhinna che. zarIra bhinna che. bannenA mokSanI prApti thatI nathI. svataMtra kAryo cAle che. evuM judApaNuM lakSamAM rAkhIne zarIrane sahakA2I kAraNa gaNavAnuM che. kharekhara to vizvanA samasta padArtho jIvane sahakArI kAraNa (nimitta) che. jIva saMsAramAM paribhramaNa Icche che tyAre paNa cha dravyo sahakA2I che ane mokSamArga ane siddha dazAmAM paNa sahakArI che. arthAt jIva svataMtrapaNe je koI pariNAmarUpe pariName che tenI sAthe prakRtino meLavizeSa : jovA maLe che. jIva ajJAnI che tyAre dravyakarma baMdhAya che ane nimittarUpe karmodaya paNa jovA maLe che. e jIva jyAre jJAnI thAya che tyAre dravyakarmono upazama kSayopazama ane kSaya thavA lAge che. zarIra ane tene prApta Indriyo dvArA gA 40 je paMcasamita, trigupta, IMdvinirodhI, vijayI kaSAyano, paripUrNa darzanazAnathI, te zramaNane saMyata kahyo. 240. * pAMca samitiyukta, pAMca IndriyanA saMvaravALo, traNa gupti sahita, jitakaSAya ane darzanajJAnathI paripUrNa evo je zramaNa tene saMyata kahyo che. : : : A gAthAmAM AgamajJAna, tattvArtha zraddhAna, saMyama ane AtmajJAna e badhAnuM yugapadapaNuM darzAvavA mAge che. te A pramANe che. prathama Agama jJAnanI vAta lIdhI che. Agamate anekAMta svarUpa che. AgamanA abhyAsa vaDe e potAnA AtmAnuM zraddhAna kare che. AtmA jJAna svabhAvI che. jJAna jyAre parazeyane jANe che tyAre jJAnanI paryAya jJeyAkAra jaNAya che. jIva pote mAtra jJAnarUpe ja pariName che. zeyAkAra jJAnanI paryAyamAMthI zeyAkA2paNuM dUra na thaI zake ema hovA chatAM vivekI jJAna sva ane zeyAkArane lakSaNa bheda vaDe jANI le che. potAnI paryAyamAM zeyAkA2paNuM saMbaMdhanA kAraNe Ave che evuM jANIne te potAnA AtmAne 52thI bhinna anubhavamAM le che. * : ajJAnI saMsAra vadhAre che. tenA sthAne jJAnI e ja zarIranI pravRtti jAdI rIte kare che. pAMca samitinA pAlanarUpa aMkuza vaDe tene za2I2nI kriyAo thAya che. zarI2 ane IndriyonI badhI pravRtiomAM bAhyamAM anya jIvonI hiMsA na thAya e prakAranI sAvadhAnI jovA maLe che. A rIte badhuM kArya saMyamanA lakSe thAya che. taduparAMta bAhya viSayonA bhoga-upabhoganI nirarthakatA lakSamAM hovAthI tene Indriyo mAraphata bAhya viSayanA grahaNanI pravRti aTakI gaI che arthAt tene Indriya nirodha A rIte jJAna zraddhAnanA jo2mAM arthAt : vastunA yathArtha svarUpanA khyAlane kAraNe te potAnAM varte che. saMyamanA pAlananA be mukhya pAsA Indriya svabhAvamAM ja sthita rahevA mATe niraMtara puruSArtha * nirodha ane chakAya jIvanI rakSA evuM pAlana munine kare che. svAnubhavanI paryAya kAyama mATe TakI rahe pravacanasAra - pIyUSa sahajapaNe hoya che. 89
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ A rIte saMyamanuM pAlana karanArA munine : paradravyathI ja potAnI mahAnatA mAne che. A vyakti sahajapaNe mana-vacana-kAyA sAthenuM joDANa chUTatuM . paisAdAra che. moTara-baMgalAno mAlika che. vagere jAya che. trigupti guptapaNuM e kharekhara to A prakAre mAne che. tethI TIkAmAM AgaLa kahe che ke je zuddhopayoga che. te nirvikalpa dazA che. ahIM sudhI : muni A rIte paradravyathI zUnya che. kahevAno Azaya to AgamajJAna-tattvArtha zraddhAna ane saMyama tenA : e che ke te nirmAlya che. paraMtu AgaLa kahe che ke yugapapaNAnI vAta lIdhI che. have bhUmikAne yogya : muni nirAzraya nathI. munine svabhAvano Azraya che. evo thoDo saMjavalana kaSAya je vidyamAna che teno jIva pote darzanazAna svabhAvamaya che ane potAnI kAyama mATe abhAva karIne paramAtmadazA pragaTa * pariNati svabhAva sanmukha thaIne svabhAvamAM evI karavAnI vAta kare che. te AtmajJAnanI bhUmikA che : jAmI gaI che ke te have kayAreya bahAra javAnI ema ahIM samajavuM. : nathI. tethI kahe che ke svabhAvamAM "nitya nizcala' kaSAya samUhane kAraNe zivRtti paradravyamAM : : pariNati hovAthI te muni sAkSAta saMyata ja che. ' arthAt te ja sAcuM munipaNuM che. mokSanI prApti bhramaNa kare che. te kaSAya jIvanA ja pariNAma che : ema lakSamAM letA vibhAva paryAyanuM Atmadravya sAthe : * mATe evuM munipaNuM dhAraNa karavA mATe to jJAnI sarva saMga parityAga karIne jaMgalamAM nivAsa kare tAdAbhyapaNuM khyAlamAM Ave che. have jyAre e : vibhAvane choDavo che tyAre vibhAvathI judApaNAnI : vAta kare che. tethI jIva anya che ane vibhAva anya : A rIte AgamajJAna, tattvArtha zraddhAna ane che. e be vacce arthAtu anyonya je saMbaMdha che tene : saMyama e traNanuM yugapadapaNuM te munidazA che. te saMyoga siddha saMbaMdha gaNIne te vibhAvano nAza : munipaNuM pragaTa karyA bAda mokSanI prApti thavA mATenuM karavAnuM kahe che. ajJAnI jIva jJAnI thAya tyAre je ke chelluM pagathiyuM te AtmajJAna che. te paNa prApta thAya rIte bhAva mithyAtvano nAza kare che e ja rIte sAdhaka : eTale e rIte cAreyanuM yugapalpaNuM pragaTa thAya che. dazAmAM cAritra mohano nAza paNa te karato Avyo ke tethI have alpa kALamAM bhAva mokSa dazAnI pragaTatA che. have chellA kaSAyakaNano nAza karavAno prasaMga thaze. che. jIva ane vibhAva paryAya ekarUpa jevA bhAse : 4 gAlA - 241 che. (kharekhara tanmayapaNuM che, paraMtu svabhAva bhedanA kAraNe judA che ane jAdA paDI paNa zake che. tethI : 1 : niMdA-prazaMsA, duHkha-sukha, ari-baMdhumAM jyAM sAmya che, te vibhAva para ja che ema nakkI karIne te sAdhaka : vaLI loSTa-kanake, jIvita-maraNe sAmya che, te zramaNa che. 241. jIva pote potAthI ja teno nAza kare che. vibhAvanA : zatru ane baMdhu varga jene samAna che, sukha ane nAzano kartA jIva che ane sAdhana (karaNa) paNa jIva : du:kha jene samAna che, prazaMsA ane niMdA pratye ja che. vibhAva pratye jarApaNa dayA rAkhyA vinA teno : jene samatA che, loSTa (mATInuM Dhepha) ane kAMcanA nAza karavAmAM Ave che. : jene samAna che temaja jIvita ane maraNa pratye : jene samatA che, te zramaNa che. vibhAvano A rIte abhAva thAya che. arthAt ' buddhipUrvakanA vikalpono abhAva thavAthI tene have ' A gAthAnA mathALAmAM munidazA uparAMta paradravya sAthe koI saMbaMdha rahyo nahIM. ajJAnI : jeNe AtmajJAna prApta karyuM che. enuM lakSaNa zuM che te caraNAnuyogasUcaka cUlikA zako.
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAta lIdhI che. arthAt A gAthAmAM evA muninuM : mitra ke zatru nathI. cha dravyo bhinna ja che. koIne lakSaNa darzAvyuM che. sAmyabhAva e muninuM lakSaNa che. . anya sAthe tAtvika saMbaMdha nathI. eka pugala dravyamAM tethI ahIM zAstranI zarUAtamAM je 7mI gAthA lIdhI . ja paramANuo maLIne skaMdhanI racanA thAya che. jIvane hatI teno bhAva pharIne yAda kare che. moha kSobharahita : anya jIvo sAthe ke pudgala sAthe evA saMbaMdho cAritradazA te sAmya che. moha arthAt bhAva mithyAtva : zakya ja nathI. ane kSobha eTale (cAritra-moha-) rAga dveSanA : eka jIva anya jIvane anukULa ke pratikULa pariNAma ApaNA khyAlamAM che ke anaMta saMsAranuM : to ja *1 : vartato jovA maLe che. tyAM mukhyatA to karmodayanI mULa kAraNa mithyAtva che. paraMtu e anaMta saMsAra : * : che. aghAti karmonA udaya anusAra eka jIva sukhIlAMbo (anaMtakALa) cAlavAnuM kAraNa rAga-dveSanuM : da:khI thAya che. tyAre anya jIvo to vadhArAnA dvaita che. rAga-dveSa ane Indriya sukha-du:khanA : nimittarUpa nAma pAme che. tenuM koI kartavya tyAM nathI. anubhavone kAraNe ajJAnI jIva potAnA mithyAtvane : arthAt dareka jIva potAnA upAdAna anusAra sukhadaDha kare che. tethI jo jIva rAga-dveSanA Atane dUra kare : : duHkha anubhave che ane tyAM niyamabhUta nimitta to mithyAtva daDha na thAya. jene ApaNe Indriya : karmodaya che. anya jIva ke saMyogonuM koI phaLa tyAM sukharUpe anubhavIe chIe te kharekhara sukha nathI. : : jovA maLatuM nathI. anya jIvanuM kAma to TapAlI AtmAnI zAMti dAjhe tyAre Indriya sukha thAya che. : : jevuM ja che. jJAnI A prakAranI vyavasthAne jANe che. padravya acetana che temAMthI sukha AvavAnI zakyatA ' , na : tethI te koIne mitra jANIne rAga nathI karatA ke ja nathI. tethI je sukha duHkhano jIvane anubhava thAya ? : duzmana jANIne dveSa nathI karatA. samabhAva rAkhe che. che. te jIvanA potAnA ja pariNAmanuM phaLa che. je : : arthAt anya jIvo mArAthI bhinna che. mArA jJAnanuM jIva potAnA svabhAvano anAdara kare che tene ja : 2 : joya che paraMtu temAM heya upAdeyapaNuM nathI. AvuM phaLa maLe che. je svabhAvano svIkAra kare ane : svabhAvamAM huMpaNuM sthApI teno Azraya kare tene : muninuM-paMcaparameSTinuM AvuM svarUpa lakSamAM sahaja svAbhAvika atIndriya sukhanI prApti thAya ' laIne ApaNe paNa anya jIvomAM rAga dveSa na karatAM che. te sukha para nirapekSa che. bAhya padArthomAMthI - samabhAva rAkhavo jarUrI che. alabatta ahIM ajJAna hitabuddhi choDe ane tenAthI moTuM pherave tyAre ja : dazA hoya tyAM sudhI sAcA arthamAM sahaja sAmya atIndriya AnaMdano anubhava thAya che. tethI : pariNAma zakya nathI. paraMtu badhA jIvomAM samabhAva munirAja samasta paradravyathI vimukha varte che. : rAkhavAthI mithyAtva maMda thavAnA kAraNo bane che. asthiratAno jarA jeTalo paNa rAga karatA nathI. ' anya jIvanI mAphaka munine Indriya sukha ane evI atyaMta nispRhadazA tene varte che. evI paryAya : : duHkha vacce paNa koI taphAvata lAgato nathI. arthAt pragaTa thatAM alpakALamAM paramAtmadazA pragaTa thaze. : te badhuM du:kha ja ema jANe che. ajJAnadazAmAM jIvane munine kevA sAmyabhAva hoya che teno dRSTAMta to : hari : Indriya sukha ane duHkha e beno ja anubhava hato. A gAthAmAM lIdho che. ; tethI te be vacce sarakhAmaNI karIne sukhane bhalu sau prathama anya jIvonI vAta kare che. anya : mAnato hato. e sukha paNa ekAMtika na hatuM sAthe jIvomAM ajJAnI A zatru che A mitra che evI duHkha avazya hatuM kaI rIte ? je viSayane bhogavatA kalpanA kare che. kharekhara koI anya jIva anyano * sukha anubhavAya che. te saMyoga keTalo samaya Takaze? pravacanasAra - pIyUSa
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ te jANe che ke saMyogano viyoga avazya thavAno : kAraNa niMdA kare to bhale kare potAne tenuM koI phaLa che. tethI viSayane bhogavatA samaye A sukha keTalo : nathI. potAnuM tenAthI koI ahita nathI. evuM jANe samaya Takaze evA vicAre du:kha avazya thAya che. te ' che mATe munirAjane prazaMsA ke niMdA pratye samabhAva uparAMta anya viSayone bhogavavAnI IcchAo te ' ja che. vaLI munirAja anyanI prazaMzA ke niMdA karatA samaye ja kare che. IcchA du:khanuM kAraNa che mATe sukhanI : nathI kAraNake potAne evI koI jarUra lAgatI nathI. sAthe duHkhano anubhava paNa avazya che. e jIva : potAne anyathI koI lAbha levo nathI. mATe tenI jyAre jJAnI thAya che tyAre tene atIndriya sukha : prazaMsA karavAnI jarUra nathI. vaLI potAnI prazaMsA vedAya che. have tenI pAse traNanA anubhava che. ' thAya te gamatuM nathI mATe anyane nIce darzAvavAnuM duHkhanI sarakhAmaNImAM ajJAna dazAmAM Indriya sukha koI prayojana nathI. mATe muni anyanI prazaMsA ke sAruM lAgatuM hatuM paraMtu have to atIndriya AnaMda : niMdA karatA nathI. chUTe che tyAre Indriya sukhano anubhava thAya che mATe : tene te Indriya sukha kharekhara duHkharUpa lAge che. banne : ; muni pAtra jIvone tenA hita khAtara upadeza arthAt Indriya sukha ane duHkha parAzraye thatAM : ': Ape che tyAre tene sAcA ane khoTA deva-zAstrahovAthI nAzavaMta che ane kharekhara duHkha ja che ema : guru pratye viveka karavAnuM jaNAve che. kudevAdine nakkI thavAthI jJAnI bannene choDIne atIndriya sukhamAM : * ahitanuM kAraNa darzAve che ane sAcA deva-guruno ja rahevA mAge che. munidazA e sAdhakanI utkRSTa : - saMga karavAthI AtmalAbha avazya thaze ema samajAve dazA che. paraMtu tyAM paNa savikalpa dazA to vAraMvAra : che. paraMtu sAcA ane khoTA vacceno taphAvata Ave che. tethI muni AgaLa vadhI ane apramata darzAvavAnuM prayojana to pAtra jIvane sAce mArge dazAmAM ja rahevA lAge che. jyAM te Indriya sukha ; lAvavAnuM che. munine kuguru pratye dveSa nathI. te jANe ane duHkhathI pahele pAra che. mATe tene Indriya sakha- : che ke te jIva tenA ajJAnanA kAraNe du:khI che mATe duHkha pratye sAmya che. : dveSane nahIM paraMtu eka apekSAe dayAne pAtra che. kharekhara to dareka jIva potAnA upAdAnanI yogyatA prazaMsA ane niMdA - banne paramArtha samAna ja : anusAra ja pariName che. ApaNe AtmakalyANanA che. aMgata svArtha vinA koI prazaMsA karatuM nathI : mArge jaIe chIe tyAre jyAM sudhI rAgarUpa vikalpa ane potAnI moTapa dekhADavA mATe ajJAnI : rahe che tyAM sudhI badhA jIvo sAce mArge Ave evA niMdAno Azraya le che. A rIte A banne ajJAnInI : : vItarAgI karuNAnA bhAvathI e pramANe vartIe svArthavRtti darzAvanArA che. koI muninI prazaMsA kare : chIe. arthAta jIvanuM asala svarUpa samajAvavAno ke niMdA kare tenI asara munine thatI nathI. muni * * bhAva karIe chIe. jANe che ke te vyaktinA bhAva che. mAre tenI sAthe saMbaMdha nathI. koI potAnI prazaMsA kare to pote : jJAnIne mATIne DhephA ane suvarNa vacce koI phUlAtA nathI kAraNake te jANe che ke potAne haju : taphAvata lAgato nathI. badhA pugala skaMdho badalAyA ghaNuM kArya karavAnuM bAkI che. jJAnInI najara haMmezA : kare che. vaLI munine evA bAhya pugalonuM koI vizeSa guNavAna upara ja hoya che. koI niMdA karIne A prayojana nathI. tethI tene tenA pratye samabhAva che. potAnA doSa darzAve to tene upakArI mAne che ke ' tyArabAda jIvana ane maraNanI vAta kare che. manuSya jethI pote te doSanuM nivAraNa karI zake. koI vinA : bhavamAM ja munidazA saMbhave che. tethI tene manuSya 92 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ deha TakAvavAnI bhAvanA to rahene! javAba "nA" : tyAMthI bahAra Avato ja nathI. arthAt dhArApravAharUpa mAM Ave che. munine dehanI atyaMta upekSA che. muni : apramatadazA cAlu rahe che ane tenA phaLasvarUpe AhAra grahaNa kare ke upavAsa kare te badhuM saMyamanA ' paramAtmadazAnI pragaTatA thAya che. hetue che. tyAM zarIranI mukhyatA nathI. utsarga ane ; apavAda mArganI maitrI ane virodhanI vAta Ave : gAthA - 247 tyAre zarIrane saMyamanuM sAdhana gaNIne tenI upekSA : daga, jJAna ne cAritra traNamAM yugapade ArUDha je, na karavAnI vAta Ave kharI paraMtu te to ekAMtamAM : tene kahyo ekAgyagata, zramaNya tyAM paripUrNa che. 242. na cAlyA javAya e apekSAe che. tyAM zarIranI ke je darzana. jJAna ane cAritra e traNamAM yugapada mukhyatA nathI. badhA paDakhethI vAta lIdhI che. Ama : ArUDha che, te ekAgratAne pAmelo che ema hovAthI e vAta nakkI karavA jevI che ke zarIranI ' / : (zAstramAM) kahyuM che. tene zrAmANya paripUrNa che. jene atyaMta upekSA varte che tene jIvana-maraNa vacce : samabhAva che. jIva ane zarIrano saMyoga e janma : TIkAmAM AcAryadeva samyagdarzana, samyajJAna che ane temano viyoga te maraNa che. zarIra paradravya : ane samyagvAritranuM svarUpa samajAve che. TIkAmAM che tethI jJAnIne tenI avalehanA che. : "zeya tattva' zabdano prayoga paradravyane mATe karyo : che. "jJAtu tattva' zabda sva arthAt potAnA svabhAva zrImad rAjacaMdrajIe "apUrva avasara' : mATe karyo che. vizvanA samasta padArtho svathI ekatva kAvyamAM A bhAva lIdho che. : ane parathI vibhaktarUpa sadAyane mATe rahelA che. zaNa mitra pratye varSe samadarzitA, mAna amAne varte te ja svabhAva jo; . badhA padArtho vacce Asti-nAsti che. tethI ahI jIvita ke maraNe nahIM bhUvAdhikatA, bhava mokSe paNa zuddha varte samabhAva jo. ' TIkAmAM sva ane parane jema che tema jANavAnI ane jinAgamamAM zuddhAtmAnI mukhyatA rAkhIne : jema che tema zraddhAna karavAnI vAta levAmAM AvI jIvanuM svarUpa darzAvyuM che. vaLI e ja zuddhAtmAne che. vizvanA badhA padArtho ekabIjAthI bhinna ja che. kendramAM rAkhIne cha dravya nava tattvanuM svarUpa jaNAvyuM ke mATe temane bhinna jANavA. ene "jema che tema' che. pAtra jIva e zuddhAtmAmAM huMpaNuM sthApe che ane : jANyA kahevAya. teno ja Azraya kare che. daSTinA viSayamAM guNa ane ... dareka guNa nirguNarUpe svataMtra ja che, dareka paryAyanA bheda dekhAtA ja nathI. atyaMta gauNa che. : guNa potAnuM ja kArya kare che. tene anya guNanA tethI zatru-mitra, mAna-amAna, jIvita-maraNa lIdhA : svabhAva ke pariNAma sAthe koI saMbaMdha nathI paraMtu bAda bhava ane mokSa vacce paNa samabhAva che ema : jyAre dravyanI sattA pAse vicArIe chIe tyAre te lIdhuM che. jyAM jJAyaka svabhAvamAM huMpaNuM sthApyuM tyAM : badhA guNo ekabIjA sAthe saMbaMdhamAM jovA maLe paryAyanuM lakSa ja nathI. : che. e rIte jIvanA jJAna, darzana, cAritra e guNo A rIte AcAryadeve A gAthAmAM utkRSTa : alaga ja che paraMtu jyAre jIvanI sattA pAse jIvanA munidazAnuM varNana karyuM. tenuM lakSaNa batAvyuM. jene " pariNamanano vicAra karIe, AtmahitanA kAryane A badhA pratye sAmyabhAva che te e badhAne pararUpe lakSamAM rAkhIne vicArIe tyAre prathama jJAna, parazeyarUpe jANIne upayogane tyAMthI choDAvIne ke tyArabAda zraddhAna ane zAna zraddhAna pUrvaka AcaraNa potAnA svabhAvamAM evo sthApita kare che ke upayoga : evo krama levAmAM Ave che. TIkAmAM prathama pravacanasAra - pIyUSa
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyagdarzana pachI samyajJAna ane cAritra e rIte : bhUlane ekavAra sudhAravAmAM Ave to pharIne lakhANa che. zeya jJAyaka saMbaMdhane mukhya rAkhIne . evI bhUla kayAreya na thAya evuM vastunuM svarUpa che. sva ane paranI vAta lIdhI che. je upayoga : bhUlane sudhAravI eTale kharekhara bhUlano nAza anAdikALathI hitabuddhipUrvaka parayamAM ja : karavo. vibhAva e jIvanuM saDeluM aMga che. mATe lAgelo rahe che te upayogane parathI choDAvI ; tene jIvathI alaga karavo e anivArya che. svabhAvamAM lagADavAnuM prayojana che. bhedajJAnanI : vibhAvanA kAraNe jIvanuM bhAvamaraNa thAya che ane mukhyatA rAkhIne vicArIe tyAre tyAM be vAta : vibhAvano nAza karavAthI e jIva sajIvana thAya khyAlamAM Ave che. jene judA pADavA che tenuM . che. vibhAvathI bhedajJAna karavuM che tethI te vibhAvane bhinnapaNuM prathama lakSamAM levuM ane pachI e rIte pudgala sAthe meLavizeSa che. enI mukhyatA lakSaNa bheda karyA bAda bene jAdA kevI rIte pADI ' rAkhIne tene para gaNavAmAM Ave che. tethI e zakAya te prayoga karavo. bheda jJAnanA prayogamAM : apekSAe arthAt jyAre saMvara-nirjarA tattva siddha svamAM zuddhAtmA ja Ave che. paramAM saMyogo, deha, : karavuM hoya tyAre vibhAvane para gaNavAmAM Ave che. dravya karma ane bhAvakarma e rIte vicArI zakAya. : je dUra thayA bAda paNa jIvanI sattAne bAdhA na Ave temAM saMyogo, zarIra ane dravyakarmo to pugalanI : (paraMtu jIva sukhI thAya) e jIvanuM svarUpa nathI. racanAo che mATe te rUpI ane jaDa che. jyAre A mATe paNa te para che. AtmA arUpI ane cetanamaya che. A rIte banne pRthaka dravyo hovAthI tyAM atyaMta bhinnatA spaSTa : mIThAnA pANImAM pANI ane mIThAne judA rahelI che. : pADIne bannene meLavI zakAya che. ahIM svabhAva ane : vibhAvane jAdA pADIe tyAre svabhAva Take che ane vibhAva arthAt bhAvakarmano vicAra karIe * vibhAva judo paDIne nAza pAme che. svabhAvanuM grahaNa tyAre tenI be rIta khatavaNI karavAnI rahe che. jIvanI : ane vibhAvano tyAga evo prayoga karatAM pahelA potAnI bhUlano svIkAra karavo hoya tyAre arthAt : te bannene tenA lakSaNathI judA jANavA jarUrI che. Asava-baMdha tattva siddha karavuM hoya tyAre e : A rIte bhinna paDavAno prayoga te AcaraNa-cAritra vibhAvarUpe jIva svayaM pariNamyo che. te bhAvakarmane ' che ane te kArya thatAM pahelA jJAna tene jAdA jANe jIvanI sAthe kSaNika paNa tAdAbhya saMbaMdha che ema che. levAmAM Ave. jIva e vibhAva pariNAmane kare che : TIkAmAM zeyatattva ane jJAtRtattva zabdo che. ane tenA phaLamAM cAra gatinA duHkhane bhogave che. : : tethI zeyatattvamAM mukhyapaNe vibhAvabhAva ane e vibhAva pariNAma jIvanuM svAbhAvika kArya gauNapaNe dravyakarma, zarIra ane saMyogo Ave. nathI. naimittika pariNAma che. temAM nimitta dravyakarmano : jJAtRtattvamAM to zuddhAtmA ja che. be padArtho judA udaya che. jIvanA vibhAva anusAra navuM dravyakarma hovA chatAM temane eka jANavA ane mAnavA te baMdhAya che. A rIte vibhAva paryAyanI jAta pugalane : mithyAtva che. temane jAdA mAnavA te samakita che. maLatI Ave che. ane te jIvanA zuddha svabhAva karatAM . A rIte vibhAvane jIvathI judo lakSamAM levAthI, viruddha jAtanI che. e pariNAma jIvanI bhUla che - anya acetana padArtho jIvathI atyaMta bhinna hovAthI ane je bhUla kare te bhUlane sudhArI paNa zake che. ke enAthI judApaNuM to sahajarUpe lakSagata thAya che. 94 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ GITguNa : jAgRta thayuM che ane anekAMta svarUpane lakSamAM laIne jJAna savikalpa hovAthI badhI apekSAo : * * sva-parano viveka kare che tyAre je nirNayAtmakapaNuM laIne jANavAnuM, vicAravAnuM ane nirNaya levAnuM - jJAnamAM AvyuM tenAthI zarIra te huM nathI paraMtu e jJAnanuM kArya che. ajJAnI je kAMI karato hato te : ara Ao : arUpI jJAyaka tattva te huM chuM. evo nirNaya jJAne samaye jJAnaguNa to kAma karato ja hato ane badhuM : jAha ane bAI : jAhera karyo. have zraddhAne zuM karavAnuM rahyuM? sarvajJa barobara che ema lAgatuM hatuM. zarIramAM huMpaNuM : 5 : paramAtmAe je rIte vastu svarUpanuM varNana karyuM che rAkhIne e pramANe ajJAnI jIva potAnuM jIvana : - jIvana . e ja rIte jJAnamAM AvyuM tethI have to dehAdhyAsa jIvato hato. e ja jIvane jyAre jJAnI gurunA : choDIne jJAyaka svabhAvamAM huMpaNuM sthApavuM eTaluM ja upadezathI khyAla Ave che ke te jIvana yogya nathI : kArya zraddhA guNane bhAge rahyuM. badhI javAbadArI vastu svarUpa ajJAnI mAne che evuM nathI tyAre te : jJAnane bhAge ja hatI ane jJAne javAbadArIpUrvaka sAcuM zuM che te nakkI karavA mAge che. anAdino : nirNaya lIdho che. je sarvajJa paramAtmAne mAnya che potAno anubhava ane sAme pakSe jJAnInuM jJAna. * mATe zraddhAnuM kArya sugama thaI gayuM. evuM lAge ane have je nirNaya levAno che te kArya jJAna guNane ja evuM mAnavAnuM mana paNa thaI jAya. paraMtu vAstavikatA soMpavAmAM Ave che. dRSTAMtaH vidyArthIno dAkhalAno : judI ja che. javAba khoTo che ema kahyA bAda jyAre bhUla . ga game je jJAna A rIte nirNayAtmaka zodhavAnuM vidyArthIne ja kahevAmAM Ave tyAre te badhuM ; kahevAmAM Ave che te anumAna jJAna che. mananA sAcuM che evo khyAla choDIne bhUla zodhavAmAM tatpara : saMge thayelo nirNaya che. te jJAna sAcuM hovA chatAM che. e rIte ja ajJAnInuM (have pAtra jIvanuM) jJAna : jyAM sudhI samyagdarzananI prApti na thAya tyAM sudhI have potAnI bhUla zodhavA mATe jJAna guNane pharIne : : te jJAna samyajJAna evuM nAma pAmatuM nathI. "daMsaNa sakriya kare che. zrI gurunA mArgadarzana nIce have jJAna mUlo dhamo" arthAt samyagdarzanathI dharmanI zarUAta badhuM navesarathI jovAnI Teva pADe che. sva-para, : gaNavAmAM AvI che. zraddhA ane cAritra guNanI svabhAva-vibhAva, ekatva-vibhaktapaNuM. tAdAbhya * viparItatA anusAra baMdha-mokSanI vyavasthA saMbaMdha ane nimitta naimittika saMbaMdha, nizcaya- : : jinAgamamAM varNavavAmAM AvI che. jJAnanA kAryane vyavahAra A badhA paDakhAthI jJAna sva ane pAne : baMdha ke mokSanA kAraNarUpe darzAvavAmAM nathI AvyuM. jANe che, te jANavA uparAMta nirNaya paNa kare che. : : A pramANe hovAthI mukhya javAbadArI zraddhAnI che. je jJAna anekAMta svarUpa che. te jJAna avazya yathArtha : nirNaya karI zake che. zeya jJAyaka saMkara doSane dUra ' zraddhAnI vAta Ave tyAre "jJAnapUrvaka karIne have e jJAna sva ane parane judA jANe che ke zraddhAna" kahevAmAM Ave che. jJAna vinAnA zraddhAnane ane sva parano viveka havethI dareka samaye tene jAgRta : sasalAnA ziMgaDAnA zraddhAna samAna gaNavAmAM rahe che. : AvyuM che. sasalAne ziMgaDA ja na hoya tethI tenA : jJAna-zraddhAnano prazna ja raheto nathI. kharekhara to zilAguNA ema che ke jJAnanI pUrvabhUmikA anusAra ja zraddhA A jJAnanI bhUmikAne lakSamAM laIne ApaNe ' kAma kare che. jJAna jeTalA paDakhAthI vicAre che teTalA zraddhA guNanA kAryano vicAra karavAno che. jJAna have : badhA paDakhAnI khAtrI, kharAI, kasoTI karavI e pravacanasAra - pIyUSa 95
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ zraddhAnuM kArya che. zarIra te huM chuM evuM ajJAnInuM : have jJAnadarzanapUrvaka cAritra paryAyanI vAta jJAna che ane zraddhA e te mAnI lIdhuM ane dehAdhyAsa kare che. te A pramANe che. jIvano upayoga karyo e zraddhAguNanI viparIta paryAya che. jo zraddhA - anAdikALathI paradravyamAM bhaTake che. eka paradravyane guNe jJAnanA nirNayane kasoTIe caDAvyo hota to ? choDIne anya paradravyamAM jAya che. te kharekhara kriyAMtara bhUla na raheta. tethI have jyAre jJAna evo nirNaya : che. mAtra jJAnathI vAta karIe to tene jJapti parivartana kare che ke jJAyaka te huM chuM tyAre zraddhAnI javAbadArI : kahevAya che. paraMtu jIvanA pariNAma jIvanuM AcaraNa che ke jJAnamAM jeTalI apekSAo laIne jANapaNuM : ema laIe to te eka viSayathI viSayAMtara kare che karavAmAM AvyuM hatuM. te darekanI jhINavaTa bharI khAtrI ke tene ahIM kriyAMtara kahe che. e jIva jyAre jJAnI karIne ja nirNaya kare che. A rIte jJAna ane zraddhAna ; thAya che tyAre bAhya viSayomAM bhaTakavAnuM aTake che. guNanA kAryo vaccenA meLavizeSane lakSamAM levo : upayoga have hitabuddhipUrvaka potAnA svabhAvamAM jarUrI che. jJAnano nirNaya have sAco che mATe zraddhA : sthira thAya che. cAritra apekSAe tene svarUpalInatA paNa tenI khAtrI karIne vastu svarUpa ema ja che evI che je atIndriya AnaMdarUpe anubhavAya che. mATe jAherAta kare che. mAtra jAherAta kare che ema nahIM . pariNAma potAnA svarUpathI khasavA mAgatA nathI paraMtu zarIramAM huMpaNuM mAnavArUpa bhUlane dUra karIne : arthAt ajJAnIne jevuM kriyAMtarapaNuM che evuM jJAnIne jJAyaka svabhAvamAM huMpaNuM sthApe che. : nathI. jJAnanI kasoTI karyA bAda jJAyakano Azraya dravya sAmAnya svabhAva ane svabhAva sanmukha levAthI avazya karmothI chaTAze evo nirNaya paNa thayelA pariNAmo tyAM ekAkArapaNe anubhavAya che. zraddhA guNanuM ja kArya che. parane pararUpe zraddhAnamAM : dhyAtA dhyAna-dhyeyanA bheda rahetA nathI. tevI dazAnI levAthI ja te rIte cAritra gaNanuM kArya thaze. : vAta A gAthAmAM AcAryadeva kare che. e zramaNya cAritranA kAryamAM astipaNe svarUpa lInatAnI vAta : che, mokSamArga che. tyAM ekarUpatA che vaita nathI. tene che. nAstipaNe parathI (vibhAvathI) judA paDavAnI - ekAgratA lakSaNa mokSamArga kahyo che. have AcAryadeva vAta che. vibhAvathI bheda jJAnanI sAthe parano tyAga ke e ekAgratA mokSamArgamAM nizcaya ane vyavahAra paNa nimitta naimittika saMbaMdhathI joDAyelo ja che. : lAgu paDe che. paraMtu te rIte alaga ja che. sAmAnya jJAna ane zraddhAna banne satatapaNe sva-paranA ' rIti tA : rIte mokSamArgamAM jeTalI zuddhatA che te nizcaya jAdApaNAnI jAherAta karatA ja rahe che tethI te : mokSamArga kahevAya che. ane je bhUmikAne yogya pramANe AcaraNa thAya che. samayasAra gA. 34mAM : " : zubhabhAvo hoya che te paramArthe baMdhanuM kAraNa hovA jJAnane ja tyAga gaNyo che. "parane para jANIne : 1 chatAM tene vyavahAre mokSamArga kahevAmAM Ave che. teno tyAga" evuM siddhAMtamAM levAmAM AvyuM che. ke tyAM zuddhatA te nizcaya ane azuddhatA te vyavahAra e mArA paisA che ane mArI IcchA mujaba vAparuM evI : : pramANe kathana karavAmAM Ave che. paraMtu ahIM e prakAre letA nathI. mAnyatAvALo ajJAnI te paisA dAnamAM Ape to : ** paNa tene tyAga gaNavAmAM Avyo nathI kAraNake te : mokSamArga e dravyanI paryAya che ane tene jIva potAne dhanano mAlika mAnIne teno tyAga : nizcayanayanuM kathana kahyuM che. te ja mokSamArgane je kare che. : samajI na zake tene guNabhedanA pariNAmo mAraphata caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSamArga oLakhAvavAmAM Ave che. tenuM varNana : 4 gAthA- 244 A pramANe che. samyagdarzana jJAna cAritrANi : nahi moha, ne nahi rAga, dveSa kare nahIM artho viSe, mokSamArga. A pramANe dravyanI paryAyane dravyanI paryAya - to niyamathI munirAja e vidhavidha karmo kSaya kare. 244. mAraphata oLakhAvavI kahevI e nizcayanayanuM kathana : che ane tene guNonI paryAya dvArA sthApita karavuM ke jo zramaNa padArthomAM moha karato nathI, rAga tene vyavahAra kahyo che. ' karato nathI, dveSa karato nathI, to te niyamathI : (cokkasa) vividha karmone khapAve che. pramANajJAnathI jotA tyAM ekAgratA lakSaNa mokSamArga che te ja samyagdarzana jJAna cAritrarUpa ekAgratA e mokSamArga che e viSayano A mokSamArga che. arthAtu pramANajJAna A badhuM ekI - gAthAmAM upasaMhAra kare che. arthAt pharIne e vAta sAthe yugapada jANI le che. AcAryadeva A mATe : daDha karAve che ke je svabhAvamAM lInatArUpanI dUdhiyAnA svAdano dRSTAMta Ape che. te pInArane : ekAgratA che te ja muktinuM kAraNa che, anya dravyano dUdhiyAno ekarUpa svAda paNa Ave che ane temAM : je jIva jarApaNa Azraya karato nathI te mokSanI rahelA aneka padArthono alagarUpa svAda paNa : prApti kare che. A rIte chellI be gAthAomAM Ave che. : nAstithI ane astithI sAcA mokSamArganuM svarUpa - darzAvyuM che. 0 gAthA - 243 padravyane Azraya zramaNa ajJAnI pAse mohane, - gAthA - 45 vA rAgane vA veSane, to vividha bAMdhe karmane. 243 : zuddhopayogI zramaNa che, zubhayukta paNa zAstra kahyA; : zuddhopayogI che nirAlsava, zeSa sAstrava jANavA. 245. jo zramaNa, anya dravyano Azraya karIne ajJAnI : " thayo thako, moha kare che, rAga kare che athavA : zAstrane viSe (ema kahyuM che ke, zuddhopayogI dveSa kare che, to te vividha karmo vaDe baMdhAya che. - te zramaNa che, zubhopayogI paNa zramaNA che, temAMya A gAthAmAM evuM kahevAno Azaya che ke : , , zuddhopayogI nirAsTava che, bAkInA sAstrava : che (arthAta zubhopayogI Asrava sahita che) munipaNuM aMgIkAra karIne chevaTa svabhAvamAM ekAgra : " thavAnuM che. jo e kArya na thAya ane anya dravyano : A gAthAthI AcAryadeva viSaya badalAve che. Azraya kare to te kadAca ajJAnI paNa thaI jAya. : munidazAnuM vistArathI varNana karyA bAda have jo mithyAdRSTi thAya to pharIne moha-rAga-dveSane : zubhopayogI zramaNanI vAta kare che. tene gauNapaNe kare. ahIM e Azaya che ke ugra puruSArtha upADIne : muni kahe che. e bhUmikA kaI che te ApaNe prathama sakaLa karmakSaya karI levA jevo che. muni paNa jo : samajI levuM jarUrI che. pahelA nAstithI vicArIe. upazama zreNI mAMDe to paDe che. sAdhaka cAritra : (1) ahIM je ajJAnI jIva dravyaliMganuM pAlana kare mohanIya karmano kSaya to kSapaka zreNI vaDe ja karI : che tenI vAta nathI levI (2) ahIM bhAvaliMgI saMtanI zake che. munidazA sudhI pahoMcyA bAda paNa jarA : vAta nathI levI. have atithI vicArIe. je jeTalo pramAda jIvane ahitanuM kAraNa thAya che ema ke AtmajJAnI che, zrAvaka che. je munipaNuM laIne darzAvavuM che. : paramAtma dazA pragaTa karavA mAge che tenI vAta che. pravacanasAra - pIyUSa 97
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ traNa kaSAyanA abhAvapUrvakanI vItarAgatA zuddhatA : pAlana e mahatvanuM nathI paraMtu traNa kaSAyanA e bhAvaliMga che, te bhAvaliMgadhArI muninuM : abhAvapUrvakanI zuddhatA mukhya che. munipaNuM lIdhA svarUpa to AcAryadeve vistArathI samajAvyuM che. ke pachI paNa e mukhya kArya na thAya to te ThapakAne ahIM to je jIva bhAvaliMga pragaTa karavA arthe : pAtra che. "AtmatattvamAM pariNatirUpa zuddhopayoga dravyaliMga dhAraNa kare che tenI vAta karavI che. eka : bhUmikA'' A zabdathI paNa ToNa kaSAyanA siddhAMta khyAlamAM rAkhavo ke jyAre bhAvaliMga : abhAvapUrvakanI sthiratA ja kahevA mAge che. mAtra pragaTa thAya tyAre tyAM dravyaliMga hovuM anivArya che. cothA-pAMcamAM guNasthAnane yogya zuddhopayoganI mATe vyaliMga pahelA levAmAM Ave che ane A vAta nathI karavA mAgatA. kAraNake e zubhopayogI tyArabAda bhAvaliMga pragaTa thAya che. be vacce : zramaNa te bhUmikAmAM to che. vaLI ahIM"zuddhopayoga samayabheda che. keTalo samayabheda hoya tenuM cokkasa * bhUmikA' zabdathI mAtra nirvikalpa dazA ema na levuM. mArgadarzana nathI maLatuM. turata ja bhAvaliMga : kAraNake bhAvaliMgI saMtane savikalpa ane nirvikalpa pragaTe athavA thoDo samaya jAya A rIte je . banne dazAmAM traNa kaSAyanA abhAvapUrvakanI zuddhatA AtmajJAnI, sAmAnya rIte paMcamaguNasthAnavartI ' to hoya ja che. A rIte paMcama guNasthAnavartI jIva jIva, dravyaliMga, dhAraNa kare che tyArathI laIne tene : muni dIkSA laIne turata bhAvaliMga pragaTa na kare to bhAvaliMga pragaTa thAya te samayane te aMtarALane : te ThapakAne pAtra gaNyo che. zubhopayogI zramaNa kahevAmAM AvyA che. evA : ahIM ajJAnI jIva dravyaliMga dhAraNa kare che jIvone svAnubhavapUrvaka muniliMga dhAraNa karIne : te vAta nathI kAraNake A jIvane AcAryadeva paramAtmA thavAnI utkaMThA che ane te mATe munipaNuM : : "zuddhopayoga bhUmikAnA upakaMThe rahelA e grahaNa kare che. tyArabAda paNa te eTalo ugra : . rIte darzAve che. arthAt munidIkSA letA samaye puruSArtha upADI zakato nathI. tene sahajapaNe : je pratijJA lIdhI hatI. evA bhAvaliMganA pAdaramAM koIne koI prakAranA zubhabhAvonI adhikatA : dhakatA : te sthita che. teo bhAvaliMga pragaTa karavA mATe sahajapaNe rahyA kare che. je tene pratyAkhyAna kaSAyano : Atura manavALA che paraMtu kaSAye temanI zakti abhAva karavAmAM bAdhArUpa thAya che. arthAt : * harI lIdhI che. arthAt pote je prakAranA zubhabhAvo bhAvaliMganI pragaTatA thavA detA : : rAgamAM sthita che te rAganA kAraNe te ugra nathI. have TIkAmAM A vAta kaI rIte levAmAM : : puruSArtha upADI zakatA nathI. A dazAmAM rahelA AvI che te joIe. : jIvo muni che ke nahIM te vAta A gAthAmAM darzAvavA zubhopayogI zramaNanI vAta letA zarUAtamAM : - mAge che. ja tene upAlaMbha Ape che. teNe zramaNya pariNatinI . have AcAryadeva A ja zAstranI 11mI pratijJA karI che ane chatAM tenA ArohaNamAM : gAthAne yAda kare che. te gAthA che to bhAvaliMgI asamartha che. ahIM "zrAmaNya pariNati' zabdano : saMtanI. arthAt muni jo nirvikalpa dazAmAM lAMbo artha "bhAvaliMganI pragaTatA" e pramANe levo. : samaya sthita rahIne zreNI mAMDe to sIdho mokSa prApta kAraNake te zrAmaya arthAt dravyaliMga to dhAraNa kare. paraMtu jo teTalo puruSArtha na thAya ane AyuSa kare che. munidazA levAmAM nagnapaNuM ane dravyaliMganuM pUrNa thaI jAya to zubhopayoganA phaLarUpe teo 98 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ svargamAM jAya. devagatimAM lAMbo samaya cothA : jagANA - 246 guNasthAne rahe. e rIte munine paNa zubhopayoga : vadhu hoya to te svarga sahita mokSane pAme che. athAt : e hoya jo zramayamAM, to caraNa te zubhayukta che. 246. * vAtsalya pravacanarata viSe ne bhakti ahaMtAdike, zubhopayoganuM phaLa to saMsAra ja che. te gAthAmAM : garama ghIno dRSTAMta Apyo che. ghI svabhAve zItaLa : zramaNyamAM jo ahaMtAdika pratye bhakti tathA hovA chatAM garama ghIthI dAjhI javAya che. AtmAnI : pravacanarata jIvo pratye vatsalatA vartatI hoya zAMti dAjhe tyAre zubhAzubha bhAvo utpanna thAya che. : to te zubhayukta carcA (zubhopayogI cAritra) sAdhaka dazAmAM zuddhatA ane azuddhatAne sAthe : che. rahevAmAM koI virodha nathI. A vAta TIkAmAM A : zubhopayogI zramaNane kevA prakAranA pramANe lIdhI che. "zubhopayogane dharmanI sAthe : zubhabhAvo hoya che tenuM varNana karatAM A gAthAmAM ekArtha samavAya che' ahIM dharma zabdathI zuddha paryAya : "ahaMtAdika" kahetA paMca parameSTi pratye bhakti darzAve che. : lIdhI che. vaLI je zuddhatmAno upadeza ja Ape che mokSamArganI paryAya eka hovA chatAM ke tenA pratye vAtsalya che. paMca parameSTinA svarUpano jinAgamamAM tenuM nirUpaNa be prakAre karyuM che. jeTalI : to badhAne khyAla che. tethI "pravacanarata' zabdano zuddhatA che te nizcaya mokSamArga ane jeTalI azaddhatA : bhAva samajavAno prayatna karIe. upadeza ApanAramAM che te vyavahAra mokSamArga che. jeTalI zaddhatA che te : paMca parameSTi ja gaNavAmAM Ave che. temane nirAsava che ane jeTalo zubhabhAva che tenAthI karmane ja guru gaNavAmAM Ave che. upadeza denArA koNa AsavaNa thAya che. : che e nakkI karyA bAda te zeno upadeza Ape * che te vicArIe. saMto haMmezA zuddha svabhAvano ja 11mI gAthAmAM ane A gAthAmAM taphAvata : upadeza Ape che. arthAt upadezamAM zuddhAtmAnI e che ke te gAthAmAM bhAvaliMgI saMtanI vAta che ja mukhyatA hoya che. te svabhAvanI yogya prarUpaNA ane ahIM zubhopayogI zramaNanI vAta che. sAcA : ane sthApanA karyA bAda tenI sAthe avinAbhAva munine traNa kaSAyanA abhAvarUpanI zuddhatA che. ' rUpa eka sattArUpa rahelA guNa ane paryAyanuM svarUpa jyAre A zramaNane te zuddhatA pragaTa karavAnI ' samajAve che. A rIte pramANa jJAnanA viSayabhUta bAkI hovA chatAM be kaSAyanA abhAvapUrvakanI : jIva padArthanI sthApanA kare che. evA jIvane sthiratA to tene avazya che. zuddhatA zrAvaka jeTalI : mukhya rAkhIne cha dravyonuM svarUpa samajAve che. jethI ane vyavahAra muni jevo e zubhopayogI : jIvane paradravyo sAthe asti-nAstino khyAla zramaNa che. A rIte emane zramaNa kahyA che paraMtu Ave ane svathI ekatvarUpa evo jIva padArtha anya teo zuddhopayoganI (bhAvaliMgIdhArI muni) + dravyo sAthe kevA prakAranA nirdoSa saMbaMdhamAM rahelo sAthe samAna koTinA nathI. sAcA munine je ; che ane ajJAnI kaI rIte mAnI beTho che te apekSAe ahIM nirAsrava kahyA che. e apekSAe : samajAve che. te samajAvatA AcAryadeva zuddhAtmAne zubhopayogI zramaNane Asava sahita gaNavAmAM : mukhya rAkhIne nava tattvanuM svarUpa samajAve che. AvyA che. Ama hovAthI temane gauNapaNe muni . jethI tene bhAvakarma-dravyakarma-nokarmarUpa ajJAnamaya kahyA che. * saMbaMdhanA prakArano paNa khyAla Ave. ajJAna pravacanasAra - pIyUSa 99
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ choDIne jJAnI thavuM ane sAdhakadazAne oLaMgIne : tenI mukhyatA nathI. dRSTAMta muni tADapatra upara paramAtmA thavAno upadeza AcArya bhagavaMto Ape : zAstra lakhe che. teno lAbha zrAvako le che. paraMtu jo che. zuddhAtmAne AzrayabhUta tattvarUpe sthApIne ja munine evI adhikatA hoya ke anya jIvo, tenA paripUrNa pavitra dazA je pragaTa karavA mATe upAdeya : lAbha le to teo tADapatra upara lakhI ane tene che teno upadeza Ape che. : sAthe letA jAya athavA to pAtra jIvane Ape ane : teno abhyAsa karavAnI ane sAcavavAnI pravacana-upadezamAM guru-ziSya vacceno saMbaMdha : : javAbadArI soMpe paraMtu muni evuM kayAreya karatA rahelo che. pAtra jIva sAcuM svarUpa samajIne nija : * nathI. te tADapatra upara lakhI ane cAlatI pakaDe che. kalyANa kare evA AzayathI zrIguru tene zuddhAtmAno : upadeza Ape che. te zubhabhAva che. je mArge jatA ' mATe munirAjane anya jIvone samajAvavAnI mukhyatA nija kalyANa thayuM che te mArge badhA saMsArI jIvo : ke nathI e vAta lakSamAM Ave evI che. tethI e : apekSAe temane pravacanarata na kahI zakAya. paraMtu Ave ane AtmakalyANa karI atIndriya sukha meLave : evA bhAvane vItarAgI karuNA paNa kahevAmAM Ave : ': muni jyAre upadeza Ape che tyAre pheravI pheravIne che. jJAnIne savikalpa dazAmAM evA bhAvo Ave che. * zuddhAtmAnI ja vAta kare che. pote zuddhAtmAmAM lIna ane te bhAvo bhUmikAne yogya paNa che. ' che ane vikalpanI bhUmikAmAM paNa tene zuddhAtmAnuM * ja gholana che e rIte upadezamAM paNa zuddhAtmA ja ahIM"pravacanarata jIvo'' evo zabdaprayoga ' Ave. evI rIte "rata" zabdano bhAva khyAlamAM che. pravacana ApavuM e alaga vAta che ane ; levo joIe. pravacanamAM rata arthAt lAgyA rahevuM evo jo bhAva : levA jaIe to teno ahIM meLa besato nathI. huM upadezanI vAta ziSyanI mukhyatAthI vicArIe bIjAne samajAvI zakuM chuM. temane tattvamAM rasa letA : : tyAre tene evo ja bhAva che ke zrIgurue mArA upara karI zakuM chuM. temane mokSamArgamAM sthita karI zakuM chuM : * upakAra karIne mane zuddhAtmAnuM svarUpa samajAvyuM. athavA to viparIta upadeza ApIne temane saMsAramAM - Aca ' : AcAryoe paMcama kALanA jIvo mATe ja zAstronI rakhaDAvI zakuM chuM vagere mAnyatA to mithyAtva che. : racanA karI che vagere prakAranA bhAvanA kAraNe tene jJAnIne tevI mAnyatA nathI. : guru pratye bahumAna ane bhakti sahajapaNe Ave * che. A rIte ziSyanI dRSTimAM to guru upakArI ja anyane samajAvavAno bhAva Ave tene jJAnI : khyAlamAM Ave che paraMtu gurunI dRSTie paNa asthiratAno doSa samaje che. evA bhAvathI anyane ke vicAravAnI Teva pADavI jarUrI che. tene upadeza to lAbha thavo hoya to thAya paraMtu potAne to : ApavAno bhAva Ave ane upadeza Ape kharA paraMtu karmabaMdha avazya thAya che evI samajaNa jJAnIne che : tene tenI mukhyatA nathI. tethI anyane upadeza ApavAnI mukhyatA jJAnIne : na ja hoya. potAno ciMtavana saMbaMdhInA savikalpa : * TIkAmAM ahaMtAdi-paMcaparameSTi ane zuddha dazAno kALa che ane te manoyogane ana kaLa : svabhAvamAM huMpaNuM sthApIne teno ja Azraya karavA vacanayoga anusAra upadeza ApavAmAM Ave che. yogya che. e prakArano upadeza ApanArA pratye sahajarUpe e thAya te alaga vAta che. potAnA * bhakti ane vatsalatArUpa zubhabhAva AvA zramaNane ciMtavanano lAbha anyane maLe to maLo paraMtu jJAnIne ; hoya che. AvA munine A prakAranA zubhabhAva sAthe 100 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva ane zarI2 bhinna ja che ane samyagdaSTi ''zuddhAtma pariNati milita'' hoya che. arthAt munine zubhopayoga sAthe bhUmikAne (paMcamaguNasthAna)ne : jIve zarIrathI bhedajJAna karI lIdhuM che paraMtu jyAM yogya zuddhopayoga paNa hoya che. A prakArenA * sudhI zarIra saMyogarUpe che tyAM sudhI thoDI dehalakSI lakhANathI pharIne e vAta dRDha thAya che ke ajJAnI : kriyAo paNa cAle che. rogI-nirogI zarIrane jIva dravyaliMganuM pAlana kare topaNa tene zubhopayogI : AtmasAdhanA sAthe nimitta naimittika saMbaMdha paNa zramaNa kahevAmAM AvatA nathI. che. mATe anya muninA zramanuM nivAraNa tene lAbhanuM kAraNa jANIne zubhopayoga zramaNane vaiyAvRtanI bhAvanA rahe che. gAthA = 247 zramaNo prati vaMdana, namana, anugamana, abhyutthAna ne vaLI zramanivAraNa che na niMdita rAgayuta carcA viSe. 247. zramaNo pratye vaMdana namaskAra sahita abhyutthAna ane anugamanarUpa vinIta vartana karavuM tathA temano zrama dUra karavo te rAga carcAmAM niMdita nathI. gA - re upadeza darzanajJAnano, poSaNa-grahaNa ziSyo taNuM, upadeza jinapUjA taNo -vartana tuM jANa sarAganuM. 248. : darzanajJAnano (samyagdarzana ane samyajJAnano) upadeza, ziSyonuM grahaNa tathA temanuM poSaNa, ane jinendranI pUjAno upadeza kharekhara sarAgIonI carcA che. A gAthAmAM paNa zubhopayogI zramaNanA zubhabhAvanuM varNana che. anya pAtra jIvone lakSamAM rAkhIne tene tattvano ane jinendrapUjA karavAno : ... * A badhI gAthAomAM munidazAne yogya aneka prakA2nA zubhabhAvonuM varNana che. AvA bhAvo bhAvaliMgI saMtane paNa hoya che. ahIM evo bhAva levo che ke zubhopayogI zramaNane enI adhikatA: hoya che. e jANe che ke pote bhAvaliMga dhAraNa karyuM nathI. tethI anya zramaNo enA karatA guNe adhika che. Ama hovAthI tene anya munionuM bahumAna avazya hoya che. A pramANe hovAthI te anya zramaNone vaMdana-namaskAra kare che. teo Ave tyAre pote mAnArthe ubhA thaI jAya che. muni cAlatA hoya tyAre pote tenAthI thoDuM aMtara rAkhIne pAchaLa cAle che. AvI aneka prakAranI vinayamaya kriyA te kare che. anya muni thAkyA hoya to tenI sevA cAkarI : ka2e che. AvI vaiyAvRtane TIkAmAM '"zuddhAtma* pariNatinA rakSaNane nimittabhUta'' gaNavAmAM AvI che. arthAt e mAtra bAhya kriyA na rahI. teno hetu zarIrane sphUrtivaMta banAvavAnuM ja rahyuM paraMtu zarIra svastha thatAM te muni Atma sAdhanA sArI rIte karI zake e vAta mukhya banI gaI. pravacanasAra - pIyUSa upadeza ApavAno bhAva savizeSapaNe rahe che. : ziSyanuM grahaNa ane poSaNanI pravRti evo zabda prayoga karavAmAM Avyo che. paraMtu AvA muni potAnA ziSyo banAve evuM mAnavAnuM mana thatuM nathI. tethI tenA poSaNanI vAta paNa rahe nahIM. tethI judI rIte vicAravAnuM mana thAya che. ahIM muni tarIke ziSya na letA pAtra jIvo ema levuM. arthAt AvA muni je pAtra jIvonA paricayamAM Ave tene mULa mArgamAM rasa letA ka2vA ane temanI dharma : : : bhAvanA TakI rahe ane abhyAsamAM ane AcaraNamAM AgaLa vadhe e rIte temane protsAhana Ape tene ziSyanuM grahaNa ane poSaNa gaNavuM yogya che. tethI temAM darzanajJAnanA upadezanI ane jinendrapUjAnI vAta sheje AvI jAya che. ... 101
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ - gAthA - 249 : to eka ke to kaSAyano ja abhAva hoya che. tethI vaNe jIvakAyavirAdhanA upakAra je nitya kare * tenI sahaja pariNati to te guNasthAnane yogya ja cauvidha sAdhusaMghane, te zramaNa rAgapradhAna che. 249. ' , ' hoya paraMtu pote dravyaliMga dhAraNa kareluM che. tethI : tenI savikalpa dazA chaThThA guNasthAnavartI bhAvaliMgI je koI (zramaNa) sadA (cha) kAyanI virAdhanA : saMta jevI ja hovI jarUrI che. A prakAranI sAvadhAnI vinA cAra prakAranA zramaNasaMghane upakAra kare : rAkhe to bAhyamAM munipaNuM rahe anyathA te gRhastha che, te rAganI pradhAnatAvALo che. yogya AcaraNano kartA thaI jAya che. vaiyAvatanI vAta gA. 247mAM AvI gaI : zALA- pa1 che. ahIM tenI vizeSa spaSTatA che. vaiyAvRta karatA potAne hiMsA na thAya e jovuM jarUrI che. pote muni : : che alpa lepa chatAMya darzanajJAnapariNata jainane, che ane sarva sAvadyayogano temane tyAga che. tethI - : nirapekSatApUrvaka karo upakAra anukaMpA vaDe. 251. potAnuM koI AcaraNa kArya evuM na hovuM joIe alpa lepa thato hovA chatAM paNa sAkArake jyAM chakAyamAMthI koI jIvanI hiMsA thAya athavA : anAkAra carcAyukta jainone anukaMpAthI tevA jIvone duHkha pahoMce. samyagdaSTi jIvo munine : nirapekSapaNe (zubhopayogI) upakAra karo. upakAra kare temAM (arthAt AhArAdi ApavAmAM) : manine paNa jeTalo zubhAzubha bhAva potAnI thoDI jIva hiMsA anivArya bane che paraMtu evI koI adhikAra che koya che tenAthI tene alpa lepa paropakAra pravRti zubhopayogI ane sAcA zramaNane : (uM (baMdha) thAya che. tethI temane savikalpa dazA baMdhanuM hotI nathI. * kAraNa bane che. paraMtu evA bhAvo AvyA vinA 0 gAthA - 50 : rahetA nathI. vikalpa toDIne nirvikalpa thAya te to : IcchanIya che paraMtu AvA bhAvane baMdhanuM kAraNa vaiyAvRte udyata zramaNa SakAyane pIDA kare : jANIne choDI de to te azubha bhAvamAM jAya athavA tAromaDA nA 2S to zramaNa nahi, paNa che gRhI; te zrAvakono dharma che. 250. : - ; savAla 15. 25: : guNasthAnamAM nIce utarI jAya to tene ghaNo baMdha jo (zramaNa) vaiyAvRtya mATe udhamavaMta vartatA : (lepa) thAya. mATe munie Avo alpa lepa karavo chakAyane pIDA kare to te zramaNa nathI, gRhastha : na joIe paraMtu ugra puruSArtha vaDe nirvikalpa thaI che; (kAraNake) te (chakAyanI virAdhanA sahita : zakatA nathI mATe AvA bhAvo paNa ene mATe yogya vaiyAvRtya) zrAvakono dharma che. : che. teno niSedha karavA yogya nathI. gA. 249nA anusaMdhAnamAM vAta lIdhI che anukaMpApUrvaka anugraha karavAnA AvA ke jo zubhopayogI muni anyanI evA prakAre : bhAvanI sAthe be zarata joDavAmAM Ave che. te lakSamAM vaiyAvRtyAdi kare ke jemAM jIva hiMsA thAya to tenuM : levA jevI che. mULa gAthAmAM "nirapekSatApUrvaka munipaNuM na rahe. hiMsA sahitanI vaiyAvRjyAdi kriyA : evo zabda paDayo che. teno bhAva TIkAmAM A rIte gRhastha dazAne yogya che ane muni mATe te ayogya : lIdho che. astipaNe zuddhAtmAnI upalabdhinI che. mATe munie dhyAna rAkhavuM jarUrI che. atre e ' apekSAthI ane nAstipaNe e sivAya anya koI vAta khyAlamAM rahe ke zubhopayogI zramaNane kharekhara : apekSA vinA. Azaya e che ke jIva jevA zubhabhAvo 102 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ kare che tevuM phaLa tene maLe che. zubhabhAvane kAraNe : zubhabhAva che ane tenuM phaLa pote e pramANe IcchayuM baMdhAtI puNya prakRti aghAti karma che ane tenuM ke zAstranI TIkA karatA mane tattvanuM gholana vadhI phaLa saMyoga ane zarIramAM Ave che. have zubha * jAya ane tema karavAthI saMjvalana kaSAyano abhAva bhAvanA evA phaLanI AzAe tevA prakAranA : thaIne paramAtmadazAnI upalabdhi ja Icche che. zubhabhAva jo karavAmAM Ave to te anya prayojananI : apekSAvALA thaI jAya che. arthAt te karmodayathI : anukaMpApUrvaka paropakAranI bIjI zarata e jIvane zuddhAtmAnI prApti thatI nathI. ajJAnI zubha : * che te "zuddha jeno' pratye ja hovI jarUrI che. bhAvanuM AvuM phaLa Icche che ane ahIM teno niSedha : zuddha jena kone kahevA? AtmA jJAnadarzana svabhAvI : che. ajJAnIe potAnA AtmAne jANyo nathI. karavAmAM Avyo che. : AtmA jJAnadarzana svabhAvI che ane potAnA have e prazna thAya ke zubhabhAva ane puNya : jJAnamAM AvA AtmasvarUpane jANavuM joIe. prakRtinuM to A pramANe ja phaLa che. tamo phaLanI : potAnI jJAnadarzana pravRtino viSaya potAno apekSA na rAkho topaNa phaLa to avazya maLe ja che. * AtmA hovAnI vAta che. je jJAna anAdikALathI to zuM karavuM ? AcAryadeva zuM kahevA mAMge : paradravyanI prasiddhi karatuM hatuM te jJAna have potAnI che? puNya prakRtinuM phaLa zuM che te to ApaNe lakSamAM : prasiddhi kare che. ahIM darzana zabdathI zraddhAnI lIdhuM paraMtu te dravyakarmanI vAta na laIe ane tenuM : vAta nathI karavI paraMtu darzana sAmAnya arthAt bhaviSyamAM zuM phaLa Ave tenI paNa apekSA na laIe : dekhAvArUpanI kriyA je guNa vaDe thAya che tenI ane mAtra jIvanA ja pariNAma arthAt te samayanA - vAta levI che. dekhavo paNa potAnA AtmAne ane zubhabhAvanI ja vicAraNA karIe to zuM thAya? je : jANavo paNa tene. jenI jJAna darzana guNanI samaye je prakAranA bhAva kare che tenuM phaLa tene te ; paryAya hitabuddhipUrvaka potAnA ja AtmAne jANe samaye ja maLe che. ahIM zubhabhAvanuM te samaye maLatuM : dekhe che tene zuddha jaina kahevAmAM Ave che. te phaLa teno bIjI rIte vicAra karavo che. te jJAnI : che mATe nirvikalpa dazA choDIne savikalpa dazAmAM - zuddha jaina pote zuddhAtmAnI upalabdhi karI Ave che. savikalpa dazA samaye paNa jeTalA kaSAyano : : rahyA che. tenI Atma sAdhanAmAM khalela paDe e abhAva che eTalI zuddhatA to tene che ja. vaLI : prakArano roga athavA zrama thAya tyAre anya muni jinAgamamAM "dravya anusAra caraNa" kahevAmAM Ave : 1 te tenI vaiyAvRtya kare che. jethI teno zrama dUra thAya che. arthAt potAnI aMtaraMga zuddhatA anusAra : ane te zuddhAtma-upalabdhi sArI rIte karI zake. zubhabhAva hoya che. vaLI te zubha bhAvane choDIne : ho re : A prakAranI vaiyAvRtyanI mukhyatA zubhopayogI pharI nirvikalpa thAya che mATe be nirvikalpa dazA vacce : zrama : zramaNane hoya che. bhAvaliMgI saMtane e ja pariNAmo rahelI savikalpa dazA paNa e rIte nirvikalpatAnI : - gauNapaNe hoya che. ja sAdhaka thAya che. arthAt te zubhabhAva paNa ke tyArabAda je vAta lIdhI che te A pramANe che. zuddhatAno ja sAdhaka che. ahIM samayasArano trIjo ; zubhopayogI zramaNane AvI alpalepavALI kriyA kaLaza yAda karIe. amRtacaMdrAcArya devane : che te zuddha jainane choDIne anya jIvo pratye na hovI samayasAranI TIkA karavAno bhAva Avyo. te . joIe. A vAta ApaNe lakSamAM rAkhavI jarUrI che. pravacanasAra - pIyUSa 103
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukaMpA paNa anyamatI pratye na hovI joIe. ahIM : gAthA - 253 kAraNa e Ave che ke potAne ke parane koIne : : sevAnimitte rogI-bALaka-vRddha-guru zramaNo taNI, zuddhAtmAnI upalabdhi thatI nathI mATe teno niSedha - - lokika jano sahavAta zubha-upayogayuta niMdita nathI. 253. che. anyamatIne AtmAnI oLakhANa ja nathI tethI : tene munidazArUpa upalabdhi thavAnI koI zakyatA : vaLI rogI, guru (pUjya-vaDerA) bALa ane ja nathI. vaLI kudeva-kugurunuM lakSa potAne paNa : vRddha zramaNonI sevAnA (vaiyAvRtyanA) nimitte, kharekhara ahitanuM kAraNa thAya che. mATe anyamatI : zubhopayogavALI laukika jano sAthenI vAtacIta pratye AvA prakArano zubhabhAva paNa potAne ' niMdita nathI. nakazAnanuM kAraNa hovAthI teno niSedha karavAmAM : sarva saMga parityAga karIne muni dIkSA Ave che. aMgIkAra karanArane lokika janano saMga jarAya karavA - gAthA - 252 : yogya nathI. vamana kareluM pharI khAvAmAM na Ave tema : AtmakalyANane anurUpa bAhya nivRtti lenArane AkAMta dekhI zramaNane zrama, roga vA bhUkha, pyAsathI, : pharIne lokika saMga karavA yogya nathI. muni kharekhara sAdhu karo sevA svazakti pramANe e munirAjanI. 252. : laukika saMga karatA paNa nathI. rogathI, sudhAthI, tRSAthI athavA zramathI AkrAMta : munidazA kevI hoya enu jinAgamamAM varNana zramaNane dekhIne sAdhu potAnI zakti anusAra : * hoya tyAre muni zuM kare che ane zuM nathI karatA e vaiyAvRtyAdika karo. badhuM Ave. tema ahIM eka laukika saMgano apavAda anya zramaNanI vaiyAvRta kyAre karavI e vAta darzAvyo che. muni laukika janonA saMgamAM Ave ke lIdhI che. roga athavA thAkane kAraNe jyAre munine nahIM? sAmAnya apekSAe nA, paraMtu anya jIvone AtmasAdhanAmAM khalela pahoMce evuM hoya tyAre tattvano upadeza devo hoya tyAre paricayamAM Ave zubhopayogI munine temanI sevA karavAno bhAva paraMtu tyAM tattvanI ja vAta mukhya hoya che. anya Ave che. zubhopayogI muni paNa AtmajJAnI che. viSayo nahIM. paraMtu ahIM je apavAda darzAvyo che te teNe bhAvaliMga pragaTa karavA mATe munipaNuM lIdhuM A pramANe che. koI muninA roga athavA zramanA che. tethI teno puruSArtha to pratyAkhyAna kaSAyano nivAraNa aMge zubhopayogI munine laukika saMgano abhAva karavA taraphano ja che. e jIva e prakArano niSedha nathI. ahIM tattva sivAyanI anya vAtacItanI prayatna karI rahyo che paraMtu haju bhAvaliMga pragaTa paNa chUTa maLI che. paraMtu sAthosAtha e paNa thayuM nathI tethI bAhyamAM koI muninI sevA karavAnI kahe che ke anya koI nimitte koI anya prakAranI jarUra jaNAya to te zubhopayogI muni e kAryamAM vAtacItanI chUTa nathI. bhAvaliMga saMta to joDAya jAya che. A gAthAno bhAva e pramANe levo laukikajano sAthe anya koIpaNa prakArano saMbaMdha che ke zubhopayogI munie paNa potAno rAkhe ja nahIM tethI anya vAtacIta kare ja nahIM tene bhAvaliMganI pragaTatAno puruSArtha to mukhyapaNe evo rasa paNa nathI ane samaya paNa nathI. savikalpa karavAno che ja paraMtu eTalI sthiratA na hoya tethI dazAmAM tattvanuM ciMtavana cAlatuM hoya to tene paNa AvA prasaMge ja teNe vaiyAvRta karavI yogya che. toDIne nirvikalpa thAya che. to phAlatu vAta mATe to 104 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ : che. tene rasa kyAMthI hoya? paraMtu jyAre A zAstra : azubhabhAvanI mukhyatA che ane zubhabhAvanI racAyuM tyAre paMcama kALa zarU thaI gayelo AcAramAM ' gauNatA che. zithilatA AvavAnI zarUAta thaI gayelI. hajA - AryavRttivALA jIvo azubhabhAvane baMdhanuM paMcamakALa ghaNo lAMbo che. vaLI zAstro ghaNo kALa : : kAraNa jANIne choDe che ane zubhabhAvane mokSanuM TakavAnA che. tethI bhaviSyanA pAtra jIvone yogya : ; kAraNa jANIne tene grahaNa kare che tene mukhya kare mArgadarzana maLe e hetuthI paNa A gAthA levAmAM : AvI hoya ema vicAra Ave che. kuMdakuMdAcAryadeva : bhAvaliMgI saMtane anya lokikajano sAthe (tattva pAtra jIva jinAgamanA abhyAsa dvArA sivAya) anya vAtacItano atyaMta niSedha karI gayA * gurugame evo nirNaya kare che ke azubha ane zubha che. evuM ja vastu svarUpa che. tethI kALadoSa anusAra : banne bhAvo azuddha che ane banne saMsAranuM kAraNa koI muninuM AcaraNa anyathA pratipAdana kare to : hovAthI temanuM baMdhamArgamAM sthAna che. te mokSanI lAyaka jIva pote yogya nirNaya laI zake. : prApti arthe zubhAzubha bhAvane choDIne zuddha paryAyanI pragaTatA karavA mAge che. 0 gAthA - 254 samyagdaSTi jIvane zuddhopayoganI ja mukhyatA A zubha caryA zramaNane, vaLI mukhya hoya gRhasthane; ' che. paripUrNa vItarAgatA na thAya tyAM sudhI tene tenA vaDe ja gRhastha pAme mokSasukha utkRSTane. 254. zubhAzubha bhAvo bhUmikA anusAra AvyA vinA A prazastabhUta caryA zramaNone (gauNa) hoya : rahevAnA ja nathI tevo tene spaSTa khyAla che mATe te che ane gRhasthane to mukhya hoya che. ema : bhUmikAne yogya zubhAzubha bhAvone gauNapaNe mAnya (zAstromAM) kahyuM che, tenAthI ja (paraMparAe) * rAkhe che. jinAgamamAM zubha ane azubha vacce bheda gRhastha parama saukhyane pAme che. * na pADavo evuM je kathana che te to sAdhakadazA ane cAritra guNanI paryAya traNa prakAranI hoya : paramAtma dazAnI pragaTatAnA anusaMdhAnamAM che - kAraNake baMdha apekSAe banne samAna ja che. paraMtu che. zuddha (vItarAgI), zubha ane azubha temAM jIvone : jyAre savikalpa dazA anivArya che tyAre teTalo kevI rIte mukhya gauNa hoya che e vAta vicAravI : rahI. kharekhara to cAritranI paryAyanA zuddha ane . * samaya te zubhabhAvamAM rahevA mAge che. arthAt jJAnI azuddha be prakAra che. azuddha paryAyanA zubhAzubha : : azubhamAM to javA mAgato nathI tethI prayatnapUrvaka : zubhabhAvamAM rahe che. azubha bhAvathI potAnuM ghaNuM be bheda che. ajJAnIne zuddhaparyAya che ja nahIM tethI : : ahita thAya che tenI sarakhAmaNImAM zubhabhAvathI tene zubha azubha vacce ja pasaMdagI karavAnI che. : * paNa ahita to thAya ja che paraMtu azubha karatAM ochuM ajJAnIne azubha (bhogavavAno) bhAva game che : * ahita thAya che. paraMtu tenuM phaLa nathI gamatuM. tene vrata-niyama : (zubhabhAva) kaSTarUpa lAge che paraMtu tenuM phaLa game : samyagdaSTi jIvane zuddhopayoga mukhya che ane che. ajJAnI jIva mithyAtvamAM ja sthita che ane : zubhabhAva (azuddha upayoga) gauNa che. jJAnInI mithyAtva azubha bhAva che. vaLI tene bAhya : savikalpa dazAno ja vicAra karIe tyAre tene viSayone bhogavavAnI mukhyatA che tethI tene zubhabhAva mukhya che ane azubhabhAva gauNa che. A pravacanasAra - pIyUSa - 105
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ rIte jJAnIne zuddhatA ja mukhya che ane azubhabhAva : pratye tevA bhAva che te anusAra paDe che. arthAt atyaMta gauNa che. jyAM sudhI zubhabhAvane lAge vaLage . sAcA deva-zAstra-guru pratyeno zubhabhAva ane tyAM sudhI jJAnIne zuddhopayoganI apekSAe : kudeva-guru-zAstra pratyeno zubhabhAva te bannenA zubhabhAva gauNa ja che ane azubha bhAvanI apekSAe : phaLamAM taphAvata paDe che ane e vAta AcAryadeva mukhya che. samyagdaSTinuM svarUpa A rIte lakSamAM lIdhI : vistArathI samajAvavA mAge che. tene anurUpa A bAda munidazAthI vicAra karIe tyAre munirAja : badhI gAthAo che. te vistAramAM jatA pahelA arthAt AtmasAdhanAmAM ghaNA AgaLa vadhelA che tethI temane ' konA pratye zubhabhAva che ane tenuM phaLa zuM che te zuddhatA ja mukhya che. ane zubhabhAva gauNa ja che. * lakSamAM letA koNa zubhabhAva kare che tene mukhya samyagdaSTi jIva sAdhanAmAM AgaLa vadhe che tyAre rAkhIne vicAraNA karIe. tene nirvikalpa dazA saMkhyA apekSAe vadhatI jAya : che ane te evI dazAmAM prayatnapUrvaka lAMbu TakavAno : zubhabhAva azuddha paryAya che. cAritra guNanI paNa prayatna kare che. - azuddha paryAya che ane tenuM phaLa karmabaMdha che. karmabaMdhanuM : mukhya kAraNa mithyAtva che te lakSamAM rAkhIne gAlA - 255 : cAritramoha anusAra paNa karmabaMdha avazya thAya che. phaLa hoya che viparIta vastuvizeSathI zubha rAgane, : jJAnInA zubhabhAvane mokSanuM kAraNa kahevAmAM Ave niSpatti viparIta hoya bhUmivizeSathI jyama bIjane. 255. ; che. mokSamArganI paryAya eka ja che ane mokSamArganI jema A jagatamAM aneka prakAranI bhUmimAM paDelA : paryAyane mokSanuM kAraNa kahevAmAM Ave che. jinAgamanA AvA prakAranA kathanano Azaya na bIja dhAnyakALe viparItapaNe phaLe che, tema : samajanArA jIvo potAnI mAnyatAne kAraNe potAnuM prazastarAga vastu bhedathI (pAtranA bhedathI) : ahita na kare te mATe AcAryadeva mokSamArganI eka viparItapaNe phaLe che. * paryAyamAM zuddhatA ane azuddhatA evA be aMzone A gAthAthI AcAryadeva viSaya badalAve che. ; alaga karIne temanA alaga phaLa darzAve che. zubhopayoganuM phaLa zuM che. te samajAvavA mAge che. : svabhAvanA Azraye jeTalI zuddhatA pragaTa thaI che te temAM sau prathama koNa zubhabhAva kare che tenI mukhyatA : AgaLa vadhIne paripUrNa zuddha paryAyarUpa thaze. bhUmikA rAkhIne zubhabhAvanuM phaLa samajavAno prayatna karIe. ' anusAra je zubhabhAva sAdhakane hoya che te kharekhara tyArabAda konA pratye zubhabhAva che. tenI vicAraNA : azuddha paryAya hovAthI baMdhanuM ja kAraNa che ane karIzuM. ajJAnInA zubhabhAva ane jJAnInA : AcAryadeva A vAta cokhavaTathI karIne zubhabhAvane zubhabhAva vacce kevA prakArano taphAvata che arthAt : (sAdhakanA zubhabhAvane paNa) baMdhanA kAraNarUpe ja ajJAnIne zubhabhAvanuM phaLa zuM maLe che ane jJAnIne : sthApe che. jo sAdhakano zubhabhAva paNa baMdhanuM kAraNa tenuM zuM phaLa maLe che te vicArIe. zubhabhAvanuM phaLa * hoya to ajJAnIno zubhabhAva to avazya baMdhanuM karmabaMdha che e vAta spaSTa che. je bhAve karmabaMdha thAya ? kAraNa che. A rIte je ajJAnI zubhabhAvane bhalo e bhAva muktinuM kAraNa na thAya. chatAM jJAnInA ; jANe che tene tenA hitakhAtara samajAvavAmAM Ave zubhabhAvane vyavahAre mokSamArga kahevAmAM Ave che. : che. jene zarIramAM huMpaNuM che. tene zubhabhAvanI mIThAza ajJAnInA zubhabhAvanA be prakAra paDe che te konA avazya hoya che. zubhabhAvanA phaLamAM aneka prakAranI 106 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukULatAo maLe che ane paraMparAe te mokSanuM : te samaye anaMta guNothI thatAM samayavartI pariNAmo kAraNa thAya che ema ajJAnI mAne che. vaLI sAdhakane A badhuM AvI jAya che. tene pramANajJAnarUpe samuccayarUpa aNuvrata ane mahAvratanuM pAlana hoya che tethI tene ke na jotAM eka caritra guNanI paryAyano alagarUpathI lAbha thAya che evI mAnyatA che. zAstramAM Ave che : vicAra nayajJAna vaDe avazya thaI zake. paraMtu evuM ke tapathI nirjarA thAya che. ajJAnI zubhabhAva ane ; karIe tyAre paNa cAritraguNanI zubhabhAvarUpanI ene anurUpa bAhya AcaraNa tene tapa mAne che ane : paryAya e samayanA e jIvanA bhAvanI sAthe tenAthI karmano kSaya mAne che. tethI tevA jIvonI . tAdAbhyarUpa ja che. dravyanI paryAya ane anya anaMta khoTI mAnyatA dUra karavA mATe zubhabhAvanuM phaLa : guNanI paryAyo sAthe teno tanmayarUpano saMbaMdha tyAM karmabaMdha ja che ema samajAve che. : avazya che. A rIte vicAratA khyAlamAM Ave che ke jIva : cAritraguNanI paryAyane e rIte alaga jJAnI hoya ke ajJAnI paramArthe koI phera paDato nathI. : lakSagata karavAne badale jIvanI sattA pAse jaIne te jIvanA zubhabhAvanuM phaLa karmabaMdha ja che. A rIte : cAritraguNanI paryAyano vicAra karIe tyAre te vastubheda" arthAt zubhabhAva karanArA jJAnI che ke " cAritraguNanI paryAyamAM anya guNonI paryAyonI ajJAnI temAM koI taphAvata paDato nathI. to pachI ; asara paNa avazya jovA maLe che. prathama kyo jIva ahIM zubhabhAvanA phaLamAM bheda paDe che ema zA mATe ? zubhabhAva kare che te vicArIe. ajJAnI jIve lIdhuM che ane zuM phera paDe che te vicAravuM rahyuM. A ; zarIramAM huMpaNuM mAnyuM che. tethI zarUAta ja khoTI vicAraNA karatA samaye ApaNe jJAnI ane ajJAnI : che. mATe ajJAnInA badhA bhAvo ajJAnamaya ja hoya banne sAcA-deva-zAstra-guru pratye bhakti vagere " che. paramAgamomAM mithyAtvane ekane ja baMdhanuM kAraNa prakAranA zubha bhAva kare che ema levuM. tema karavAthI ; kahyuM che. mithyAtvanI sAthe anaMtAnubaMdhIno kaSAya zubhabhAvano prakAra paNa eka che ane jenA pratye : hovAthI ajJAnInA zubhabhAvathI paNa anaMta A bhAva che te paNa sAcA deva-zAstra-guru che. : saMsAranuM kAraNa thAya evo karma baMdha thAya che. tevA prakArano zubhabhAva karanAra koNa che tyAM ja : mithyAdRSTi zubha ke azubha game te pariNAma kare te jJAnI-ajJAnInA bheda paDe che. bannene zubhabhAvanuM ? anaMta saMsAranuM ja kAraNa thAya. ajJAnI dhyAna kare phaLa juduM maLe che. evo nirNaya ApaNe karavo che. ; athavA muni thAya ke aneka prakAranA bhoga bhogave zubhabhAvanA phaLamAM to puNya prakRtino baMdha thAya : ke hiMsA kare te badhA pariNAmonuM phaLa anaMta emAM koI phera na paDe. koI jIva kudeva-zAstra- . saMsAranA kAraNarUpa karmabaMdha che. guru pratye zubhabhAva kare to paNa tene puNya baMdha ja . jJAnIe jJAyaka svabhAvamAM huMpaNuM rAkhyuM che. thAya tethI phaLamAM phera kevI rIte paDe che te vicArIe. : ajJAna dazAmAM potAnA svabhAvathI vyuta thaIne ApaNe eka caritra guNanI paryAyano ja : vibhAvamAM Avelo ane zarIramAM huMpaNuM mAryuM hatuM. vicAra karI rahyA chIe ane enuM phaLa zuM hoya te : te bhUla sudhArIne potAnA svabhAvamAM huMpaNuM nakkI karavA mAgIe chIe. ApaNe na vibhAgathI : sthApIne potAnuM mULa sthAna rAjAnI gAdI teNe jIvanA pariNAmano vicAra karIe chIe. jIvanA ' saMbhALI lIdhI che. A rIte doSarahita thayo hovAthI pariNAmamAM to jIvanuM dravyarUpanuM pariNamana ane : jJAnInA badhA bhAvo jJAnamaya che. jJAnI have zuddha pravacanasAra - pIyUSa 107
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryAyano kartA thAya che. jJAnI laDAI karato hoya : koNa kare che? zubha bhAva konA pratye kare che? tyAre paNa te karmanI nirjarA kare che evuM kathana : ja e phaLa AgamamAM jovA maLe che. jJAnI svabhAvanA Azraye : jJAnI puNyabaMdha - sAcA deva-zAstra-guru zuddha paryAya pragaTa karIne zuddhatA vadhArato jAya che : ane te pramANe azuddhatAnA aMzo ghaTADato jAya : ajJAnI kudeva-kuzAstra-kuguru che. paryAyanI zuddhatA to kharekhara mokSanuM kAraNa che : ahIM zubhabhAvamAM bahumAna-pUjA-bhakti ane azuddhatA che te zubhabhAva baMdhanuM kAraNa che e : laIne vicArIe chIe. ahIM sAcA deva-zAstravAta to ApaNe lakSamAM lIdhI che. ATalI : guru ane khoTA deva zAstra-guru evo bheda laIne vAstavikatA mAhitI sAthe have ApaNe sAcA : vicAravAnuM che. sAcA deva vagere supAtra che ane arthamAM vicAraNA karIe. * anya kupAtra che. AcAryadeva evuM kahevA mAge che cAritranI paryAyamAM vItarAga paryAya zabda che ; ke jo bhaktino bhAva supAtre to te sAruM phaLa Ape ane rAga-dveSa athavA zubha azubha bhAva e azuddha : che ane kupAtre che to kharAba phaLa Ape che. ahIM paryAya che. tethI zuddha paryAya samyaka ane azuddha . eka vAta khyAlamAM rahe ke zubhabhAvanA phaLamAM puNya paryAya mithyA evI ApaNI samajaNa che. ajJAnInA : prakRti avazya baMdhAya che. paraMtu zubhabhAvanI jAtamAM zubhAzubha bhAvo e miththA cAritra che. have jJAnInI . paNa phera che e ApaNe khyAlamAM rAkhavuM joIe. cAritranI paryAyano vicAra karIe tyAre mAtra : ApaNe e vicAra karI gayA chIe ke ajJAnInA zuddhatA ja samyaka kahevAya che ema nathI. jJAnInI : badhA bhAvo ajJAnamaya che ane jJAnInA badhA bhAvo savikalpadazA paNa samyaka cAritra evuM nAma pAme : jJAnamaya che. ApaNe e paNa khyAla che ke jJAnI che. kharekhara to mithyAtva anasAra ajJAnInA badhA * hamezA sAcA deva-zAstra-gurunI ja pUjA bhakti pariNAma mithyA che ane samakita anusAra jJAnInA : * kare che. te kayAreya kuvAdine mAnatA nathI. paraMtu badhA pariNAma samyak che. anya dRSTAMta paNa laI : - ajJAnInA be prakAra che. ApaNI sAmAnya mAnyatA zakAya. kSAyika samyagdarzana e paripUrNa zuddha paryAya - evI che ke ajJAnI kudevane ja mAne che. paraMtu evo che tema chatAM anya guNonI zuddha paryAyane anulakSIne : ga : ekAMta nathI ajJAnI jaina kuLamAM janmyo hoya ane gADha ane avagADha samakita paNa kahevAya che. e : 5 : sAcA deva zAstra-gurune ja mAnatA hoya che. jaina rIte cAritranI paryAyanI sApekSatAthI sarAga ane : ' : darzana satya che evuM bahirlakSI jJAnamAM AvyuM hoya vItarAga samakita kahevAya che. * che paraMtu samyagdarzana na thayuM hoya evuM bane che. have je ajJAnI sAcA deva-zAstra-gurune mAne tene sAruM A pramANe vicAravAthI zubhabhAva eka ja ; phaLa ja maLe evo ekAMta na karI zakAya kAraNake che paraMtu jJAnI ajJAnIne alaga phaLa prApta thAya : ajJAnanuM, mithyAtvanuM phaLa ghaNuM viparIta che. je che. jJAnI zuddhatArUpe pariNamyo che mATe sAdhakano : ajJAnI kudevAdine mAne che anyamatI che. gRhita zubhabhAva je baMdhanuM kAraNa che te sAdhaka dazAnA : mithyASTi che. jo te sAcA devAdine mAne che to kAraNe vyavahAre mokSamArga nAma pAme che. have koNa me tene maMda pariNAma che. tene sAcA deva-zAstra-guruno zubhabhAva kare che tenA badale jIva konA lakSe : yoga prApta thayo e paNa eNo e prakAranA zubhabhAva kare che te apekSAe vicArIe. : zubhabhAvo AgalA bhavamAM karyA hoya tenuM phaLa che. 108 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ jo A bhavamAM te zrIguru pAsethI tattvano upadeza : je ajJAnI sAcA devAdinI bhakti kare che prApta kare ane AtmAnuM jJAna-zraddhAna-AcaraNa . tene gRhita mithyAtva nathI thato e eka lAbha che. kare to te bhavanA abhAvanuM kAma karI le. jo kadAca ' te vartamAnamAM saMyogarUpa prApta thayelA jJAnI guru eTaluM kArya na kare to paNa sAcA devAdinI bhaktinA 9 pAsethI tattva samajavAno prayatna kare che to te bhavanA phaLasvarUpe tene pharIne sAcA devAdino yoga prApta : abhAvanuM kAma karI zake tema che. jo eTalo puruSArtha thAya jethI pachInA bhAvamAM paNa tene AtmakalyANanI : na upaDe to paNa zubhabhAvanA phaLa svarUpe tene e taka maLe che. tene A bhavamAM gRhita mithyAtva nathI : bhavamAM bhaviSyamAM athavA to pachInA bhAvamAM pharIne ane navuM gRhita mithyAtva thavAnI zakyatA paNa . sAcA devAdino yoga prApta thAya che jenAthI enI nathI. vaLI jo bahirlakSI jJAnamAM paNa jo tene sAcuM AtmakalyANanI bhAvanA sAkAra thavAnI taka rahyA tattva ruce to tenuM agRhita mithyAtva paNa maMda thAya : kare che. che. gAthA- 256 A rIte zubha bhAvano vicAra karIe to ajJAnI jIva jyAre kudevAdinI bhakti kare che tyAre ' chadmastha-abhihita dhyAnadAne vrataniyamapaThanAdike tene gRhita mithyAtvanuM pApa to lAge ja che je ghaNuM : rata jIva mokSa lahe nahIM, basa bhAva zAtAtmaka lahe. 256. ahita kare che, zubhabhAvanA phaLamAM koI puNya prakRti : je jIva chabastha vihita vastuone viSe (chaprastha baMdhAya je aneka prakAranI bhoga sAmagrI saMyogarUpa ' ajJAnIe kahelA deva gurudharmAdine viSe) vrataApe je saMsAra vadhAravAnuM ja kAraNa thAya che. vaLI : niyama-adhyayana-dhyAna-dAnamAM rata hoya te jIva tene sAcA deva-zAstra-guruno yoga paNa durlabha : mokSane pomato nathI, zAtAtmaka bhAvane pAme thaI jAya che. * che. jJAnI sAcA deva zAstra-gurunI bhakti kare : A gAthAmAM kAraNa viparItatAnI spaSTatA che tene mithyAtva nathI tethI te apekSAe tene ' kare che kAraNa viparItatAnA kAraNe zubhabhAvanuM karmabaMdha nathI. jJAnI zubhabhAvane paNa baMdhanuM ; phaLa viparIta Ave che ema gA. 25pamAM kahyuM che. kAraNa jANe che paraMtu svarUpamAM TakavA mATe jarUrI : temAM kAraNa viparItatA kone kahevAya tenI puruSArtha upaDato nathI tethI vikalpamAM Ave che. : cokhavaTa A gAthAmAM kare che. chAstha vihita te azubhamAM to javA mAgato ja nathI tethI ' vastu arthAt kudeva-kuzAstra-kuguru e kAraNa prayatnapUrvaka zubhabhAvamAM rahe che. : viparItatA che. arthAt jo vrata-niyamasAdhakano zubha bhAva paryAyamAM zuddhatAnI sAthe . abhyAsa-dAna vagere kudevAdi pratye karavAmAM rahelo che ane mokSamArganI paryAyanI addhatA che Ave to zubha bhAvanA phaLamAM mAtra zAtAtmaka mokSanuM nizcaya kAraNa che tenI sAthe sahacara rU5 : bhAva prApta thAya. eTale ke evA zubhabhAvanA hovAthI e zubha bhAva vyavahAra paNa mokSanuM kAraNa : phaLamAM je puNya prakRti baMdhAya te mAtra manuSyakahevAya che. vaLI e zubhabhAvathI je puNya prakRti : devagatinuM kAraNa thAya ane puNya baMdhanA phaLarUpe baMdhAya che te paNa A jIvane Atma kalyANamAM ke tene aneka prakAranI bhoga sAmagrI bhogavavA maLe. sahAyaka thAya evA ja saMyogo Ape che. * e puNyane adhama puNya kahyuM che. pravacanasAra - pIyUSa 109
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ evA ja zubhabhAvo jo sAcA deva-zAstra- : asaMzarUpe trasa paryAyamAM hoya ke saMjJIpaMcendriya guru pratye karavAmAM Ave to tenA phaLamAM puNya ' hoya zubhabhAvanA phaLamAM puNya prakRti ja baMdhAya. saMcayapUrvaka mokSanI prApti thAya. ahIM eka vAta - zubhabhAvanA prakAra pharatA jAya tema puNya prakRtinA khAsa lakSamAM rAkhavI ke zubhabhAvanuM phaLa to puNya : prakAra paNa badalAtA jAya paraMtu e puNya prakRti saMcaya ja che. te jIva sAcA deva-guru pAsethI : aghAti karma che ane tenuM phaLa zarIra ane saMyogomAM zuddhAtmAno upadeza pAme ane zAstra svAdhyAya vagere : ja Ave che. ATalI tenI maryAdA che. sAcuM kAma to karIne tattvano nirNaya kare te nirNaya karIne bheda : jJAyakanA jJAna-zraddhAnapUrvaka temAM lInatA karavAthI jJAnano prayoga kare to tene samakitanI prApti thAya. ja thAya che. A rIte zubhabhAvanA phaLane ane eNe potAnA AtmAnuM sAcuM jJAna ane zraddhAna : tattvArtha-zraddhAnanA phaLane judA lakSamAM levAthI bhUla karyuM. evo sAdhaka have cAritranA pariNAmarUpe : thavAnI zakyatA rahetI nathI. svarUpalInatA vadhAre che. e zuddhopayogarUpa vItarAga : nirvikalpa dazA che. e prakAranA ugra puruSArtha vaDe : : 2 gAthA - 57. te AgaLa vadhIne paramAtma dazAnI pragaTatA karI le ' paramArthathI anabhinna, viSayakaSAyaadhikajano pare che. ahIM zubhabhAvanuM phaLa to sAcA deva-zAstra- - upakAra-sevA-dAna sarva kudevamanujapaNe phaLe. 257. guruno yoga ja che. puNyanA phaLamAM evo saMyoga : jemaNe paramArthane jAyo nathI ane jeo viSaya prApta karyA bAda paNa jo te temanI pAsethI tattvanA : kaSAye adhika che. evA puruSo pratyenI sevA, upadeza na meLave. svAdhyAya karIne vastunA yathArtha ' upakAra ke dAna kudevapaNe ane kumanuSyapaNe svarUpano nirNaya na kare to tene mokSanI prApti na . na : phaLe che. thAya. A rIte zubhabhAvanA phaLamAM jIvane mokSanI prApti kayAreya na thAya. parata mokSanI prApti thavAnI . A gAthAmAM kAraNa viparItatA zuM che te tene taka avazya maLe. sAcA devAdi pratye bhakti : vistArathI samajAve che. kudevAdine potAnA zuddhAtma kare to bhale A bhavamAM te bhavanA abhAvanuM kAma : svabhAvano khyAla nathI. tethI tene "paramArthanA na kare paraMtu e bhaktinA bhAvathI evuM puNya avazya : ajANa' kahyA che. zuddhAtmAnA jJAnapUrvaka potAnA baMdhAya jethI bIjA bhavamAM paNa ene sAcA devAdino - AtmAnuM jJAna, sva-paranuM jJAna, cha dravyonuM jJAna yoga prApta thAya. je kAma A bhavamAM karI levA : ane navatattvanuM jJAna. ATaluM to jarUrI che. svajevuM che te na karyuM paraMtu tene hajI eka bIjI taka : paranA vivekI jJAnane ja jJAna kahevAmAM Ave che. maLe che. pachInA bhavamAM e kAma bhale kare. tyAre : laukika anya dravyonA jANapaNAne jJAna kahyuM nathI. paNa jo tattvano nirNaya na kare to saMjJIpaNuM gumAve padArtho svabhAvathI atyaMta bhinna ja che. dravya ane ane pharI potAnA nitya sthAna nigoda tarapha jAya : guNo zAzvata che ane teo anya dravyanI sAthe che. nigodamAMthI bahAra AvavA mATe paNa zubhabhAva : saMbaMdhamAM AvatA ja nathI. koI padArtha potAnA kare che. trasa paryAyamAM paNa koI evA zubhabhAvanA : svabhAvane choDI zakatuM ja nathI. vaLI cetana ane phaLamAM te saMjJI thAya che. trasa jIvane paNa khyAla . jaDa evA virodhI dharmo che ke eka ja dravyamAM kayAreya nathI ke pote kevA prakArano zubhabhAva karIne ' sAthe rahI ja na zake paraMtu ajJAnIe potAnA dehamAM saMkSIpaNuM pAmyo che. jIva nigodamAM hoya, : huMpaNuM mAnyuM che. te potAnA dehane caitanyamaya mAne caraNAnuyogasUcaka cUlikA 110
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. jIvita zarIramAM huMpaNuM mAnyuM che. tene khyAla : paryAyo che. jeNe paramAM hitabuddhi mAnI che tene nathI ke zarIra e yugalanI racanA che. te kayAreya : rAga-dveSanA bhAvo avazya thAya che. vItarAgatA to potAnuM jaDapaNuM choDI zake tema nathI. te kyAreya ' svabhAvanA lakSe ja thAya che. ajJAnIne svabhAvanI cetanamaya thaI zake tema nathI. jIvanA saMgamAM je : oLakhANa ja nathI. tene svabhAvanuM jJAna nathI. teNe halanacalana-bolavuM-khAvuM vagere kArya thAya che. te : dehAdhyAsa choDIne jJAyakamAM huMpaNuM sthApyuM ja nathI. badhI padagalika kriyAo che. te eka paNa caitanyamaya : tethI tene svabhAvamAM hitabuddhipUrvaka TakavAno prazna kriyA nathI paraMtu ApaNe ene jIvaMta mAnIe chIe. . raheto ja nathI. je bAhyathI sukha mAne che tene sAcuM * sukha maLavuM azakya che. tethI tene pariNAmonI be padArthonI vartamAna paryAyo vacce nimitta : caMcaLatA rahyA ja kare che. naimittika saMbaMdha rUpanA meLavizeSo che. tyAM paNa be ; padArtho vacce tAdAbhyapaNuM to nathI ja. A rIte : vaLI ajJAnI jIva alpajJa che. eka samaye jIva badhAthI atyaMta bhinna ja sadAya rahelo che. mATe : ekane ja jANI zakavAnI tenI kSamatA che. potAnA potAnA AtmAne parathI bhinnarUpa anubhavavo jarUrI : sivAya vizvanA anaMta padArtho che. te anekamAMthI che. samayasAramAM kahyuM che ke je potAne nathI jANato : koI ekane jANavo hoya to mukhya-gauNa arthAt te parane paNa nathI jANato. tethI te koI padArthane : rAga dveSa karavA ja rahyA. tethI ajJAnI je viSayane tenA sAcA svarUpane jANato nathI. : jANe che te viSayanI pasaMdagI e potAnI ruci : anusAra kare che. ajJAnIne potAnA svabhAvano ja ajJAnI jIva potAnA svabhAvane jANato : * tiraskAra che. tethI te potAne to jANavAno prayatna nathI mATe anAdikALathI saMsAramAM rakhaDe che. have : * karato ja nathI. jJAnI gurune zodhavAnuM prayojana to tenI pAsethI AtmAnuM svarUpa samajavAnuM che. jeNe potAnA : ajJAnI jIvane bAhya viSayane jANavAnI paDI AtmAne paNa jANyo nathI e anya jIvone ... nathI. tene bAhya viSayomAMthI sukha meLavavuM che. te AtmasvarUpa kevI rIte samajAvI zake ? koI deva ke ; bhogavaTA pradhAnI che mATe tene viSaya kaSAyanI guru anyanuM kalyANa karI de evuM to vastunuM svarUpa : adhikatA avazya hoya che. AvA jIvomAM koI ja nathI. tethI devAdinuM bahumAna-vaMdana-pUjana e kyAreya AcAryavRttivALA paNa hoya che ane badhAno hetu to temanI pAsethI ja AtmAnA svarUpane * bhogavaTAne badale tyAga karavAmAM pravRta hoya che jANavAno ja che. tethI je paramArthanI ajANa che te paraMtu e AryavRti kayAre anAryarUpa thaze teno koI namaskArane yogya nathI. jenuM jJAna khoTuM che tenuM ; niyama nathI. zubha ane azubha bhAvo to palaTAyA zraddhAna paNa yathArtha na hoya tethI kudevAdine sAcA : ja kare evo teno svabhAva che. rAga-dveSa sAthe ja jJAna zraddhAnano abhAva che. * hoya che. anekamAMthI eka pratye rAga e anya aneka : pratye vyakta-avyakta dveSarUpa ja hoya che. evA jIvone viSayakaSAyanI adhikatA hoya : che. have cAritranI paryAyathI vAta karavAmAM Ave : vaLI ajJAnI jIvo badhA anAdikALathI A che. cAritranI zuddha paryAya e vItarAgatA che. rAga- . rIte rAga-dveSa ja karatA AvyA che. te rUpanuM dveSa ane zubhAzubha bhAvo e cAritranI azuddha : pariNamana sahaja thaI gayuM che. tethI koI pAsethI pravacanasAra - pIyUSa 111
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ navuM zIkhavAnuM nathI. mATe je AtmAne jANatA nathI : bhaktino bhAva zubhabhAva che. tenA phaLamAM jIvane ane je viSaya kaSAyamAM adhika che tevA jIvo kAraNa manuSya ane deva gatinI prApti thAya che evI vAta viparItatArUpa che. * lIdhI. puNyane kAraNe anukULa saMyogo maLe ema evA jIvo pratye sevA-upahAra-dAna vagere : paNa lIdhu have e ja zubhabhAva kharekhara azubhabhAva zubhabhAvanuM phaLa paNa viparIta ja Ave che. ene ' che evuM nyAya yuktithI siddha karavA mAge che. puNya baMdha thAya. cAra gatimAM tene manuSya deva gati : mULabhUta siddhAMta A pramANe che. ajJAnI jIva prApta thAya paraMtu kudevanuM sevana karavAthI tene gRhita : mithyAtvanA kAraNe anaMta saMsArarUpa paribhramaNa kare mithyAtva hoya che je jIvanuM atyaMta ahita karanAra che. bAhya viSayone huM bhogavI zakuM chuM ane tene che. kuvAdinI sevA karavAthI tene pharIne evA ja * bhogavatA mane sukha thAya che. evI enI mAnyatA saMyogo maLe je tene saMsAramAM paribhramaNamAM nimitta : che. badhA jIvo sukha Icche ane viSayone bhogavatA thAya. tene sAcuM samajavAno avakAza na rahe. : sukha thAya che evI jenI mAnyatA hoya te sukhI jJAnI to sAcA deva-zAstra-guru pratye ja : ja : thavA mATe ane sukhI rahevA mATe viSayone bhakti kare che. koI ajJAnI sAcA devane mAne ane : ga : bhogavavAnI IcchA kare ane te pramANe prayatna kare tenI bhakti kare to tene puNya baMdha to thAya. jJAnI : La te sahaja che. tethI ajJAnI jIvone bAhya viSayone guru pAsethI potAnA AtmasvarUpane jANI tenuM bhAgavAnA bhA sana : bhogavavAnA bhAvanI adhikatA hoya che. zraddhAna karIne tyAM ekAgra thAya to sAdhaka banI : ajJAnI jIvonI azuddha paryAyo ja hoya che alpa kALamAM paramAtmA thAya. kadAca eTaluM badhuM : tethI cAritranI paryAyamAM rAga-dveSa ane zubhAzubha kArya na thAya to paNa sudevanI bhaktithI tene evA : bhAvo thayA kare che. rAga ane dveSa eka ja sikkAnI puNya baMdhAya jethI tene pharIne bIjA bhavamAM paNa : be bAjuo che. anekamAMthI eka pratye rAga tyAM sAcA devAdino yoga thAya. jethI te potAnuM adhuruM ke anya aneka pratye vyakta-avyaktarUpa dveSa kArya avazya pUruM karI zake. tAtparya e che ke bahirlakSI : anivArya che. kayAreka rAga mukhya thAya kayAreka dveSa jJAnamAM paNa sAcA devano nirNaya thatAM tene agRhita : mukhya thAya. saMyogo badalAyA kare ane jIvanA mithyAtva ghaNuM maMda paDe che. : bhAvo paNa badalAyA kare che. ajJAnI jIvane - gANA - 250 * bhogavaTAnA bhAvarUpa azubha bhAva game che paraMtu : tenuM phaLa nathI gamatuM. vrata niyamarUpa zubhabhAvo viSayo kaSAyo pApa che? jo ema nirUpaNa zAstramAM, ; tene kaSTarUpa lAge che paraMtu tenuM phaLa tene to kema bhratibaddha puruSo hoya ke nisvArakA? 258. ; game che. A rIte jIva zubha ane azubha bhAvo jo "te viSayakaSAyo pApa che" ema zAstromAM : vArApharatI karyA kare che. anAryavRttivALA jIvone prarUpaNa karavAmAM AvyuM che, to temAM pratibaddha : to azubha bhAvanI ja mukhyatA hoya che te samajI (viSayakaSAyomAM lIna) te puruSo vistAraka : zakAya evuM che. AryavRttivALA jIvonI paNa kema hoI zake? : covIsa kalAkanI pravRttiono vicAra karo to A gAthAmAM AcAryadeva kadevAdi pratyenA . vepAra dhaMdho - ugha-khAvA pIvAno kALa vagere bhakti bhAvane eka jAdI apekSAe vicAre che. - azubha bhAvomAM teno ghaNo samaya jAya che. 112 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ AryavRttivALA jIvo paNa covIsa kalAkamAM : te tIrtha. paramAtmA pote bhavasAgarane pAra pahoMcyA che. pote je mArge nijakalyANa karI cUkyA che te mArge AvavA mATe anya pAtra jIvone nimaMtre che. : jene vItarAgatAnA ruce che evA pAtra jIvo te mArge javA mATe sAcA devAdinI sevA kare che. je : svayaM tarI gayA che ane tarI rahyA che evA paMcaparameSTio tIrthanA ka2nA2A arthAt anyane tA2nA2A che. je kudevAdi che te svayaM taratA nathI bhavasAgarane pA2 ka2vAmAM azaktimAna che. te mAMDa 4-5 kalAka zubhabhAva ane tene anurUpa pravRttimAM gALe che. tethI jo AryavRttivALA jIvomAM paNa vadhu samaya azubhabhAvamAM ja vyatIta thato hoya to pachI badhA ajJAnI jIvone azubha bhAvarUpa viSayakaSAyanI pravRti hoya che. e samajI zakAya evuM che. anyane tAranArA (nistAraka) banI zake nahIM. tethI nijakalyANa mATe prayatna karanArA paNa jo kudevAdinuM sevana kare che to avazya DUbe che. nijakalyANa karI to zakatA nathI paraMtu tene evA saMyogo prApta thAya che jenA kAraNe tene AtmAnuM akalyANa thAya che. tane bhavano abhAva ka2vAnuM paNa na thAya. te aneka prakAranI bhoga sAmagrImAM ja lAgI jAya evI enI : sthiti thaI jAya che. gA. 257mAM kAraNa viparItatAmAM '52mArthanA ajANa'' ane ''viSaya kaSAye adhika'' evA be bheda pADIne kudevAdinI vAta lIdhI hatI. temAMthI ahIM potAnA 'AtmasvabhAvane nahIM jANanA2'' e viSaya gauNa karIne vAta kare che. je pote ja nija AtmAnuM svarUpa jANatA nathI e anyane AtmAnuM svarUpa samajAvI na zake te sahaja che. have A gAthAmAM "viSaya kaSAye adhika''nI vAta kendramAM rAkhIne samajAve che. ApaNe e vAta yuktipUrvaka nakkI karI che ke A pravRti azubhabhAva che. azubha bhAva ane tenuM phaLa pApa prakRtino baMdha e banne samAna che mATe ahIM azubhabhAvane ''pApa'' kahyuM che. : azubhabhAva pApa che mATe azubhabhAva karanArA paNa pApa che, pApI che. A rIte AcAryadeve kudevane pApI TharAvyA. tyArabAda kahe che ke jene AvA kudevAdi pratye anurAga che te paNa pApI che. jene rAganI ruci che te ajJAnI che ane pAtra jIvane vItarAga bhAvanI ruci hovAthI tene sAcA devAdi pratye bhakti hoya che. kudevAdi pote viparIta mAnyatA ane ene anurUpa viSayabhoganI vAMchAvALA che. e svayaM saMsAramAM DUbelA che. paththaranI nAvamAM besanArA paNa te nAvanI sAthe pANImAM DUbe che tema kudevAdi pratye ruci ane bhaktivALA jIvo paNa saMsAramAM DUbe che. tIrthaMkaro tIrthanA karanArA che. jenAthI tarAya pravacanasAra - pIyUSa gA. 256mAM kA2Na viparItatA pratye bhaktinA phaLamAM sudeva manuSyapaNuM kahyuM hatuM. gA. 257 mAM tenuM phaLa kudeva-manuSyapaNuM kahyuM che. A gAthAnA bhAvane mukhya rAkhIne vicArIe to : azubhabhAvanA phaLamAM kumanuSyapaNuM maLe te svAbhAvika lAge che. A gAthAmAM kudevAdi pratyenA zubha bhAvane paNa azubha gaNAvyo che. zabdo ekanA eka che. kArya paNa enuM e ja che paraMtu tene saMdarbha badalAvIne joIe tyAre tenA bhAva ghaNA pharI jAya : che. kudevAdi pratyenA bhaktibhAvane azubha-pApa gaNavAmAM Ave che. tyAM te jIva ajJAnI mithyAdraSTi che mATe te pApI ja che e vAta sahajapaNe ApaNA khyAlamAM Ave che. kAraNake mithyAtva eja moTAmAM moTuM pApa che. vaLI ajJAnI jyAre kudevAdinI bhakti kare che tyAre tene e kudharma pratye rAga che. pariNAme 113
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ tene bhaktinA bhAvamAM paNa pharI kudevAdino ja saMga : zAstra-guru ja zuddhatAnA nimitto che. temanI thAya evuM phaLa maLe che. jethI tenI viparIta mAnyatAne pAsethI tattva samajIne pAtra jIva potAnI paryAyamAM zuddhatA pragaTa kare che. je svayaM zuddha che te zuddhatAmAM : nimitta thAya che. pAtra jIva jJAnI gurunI sevA kare che kAraNake tene vItarAgatA game che. e jIva sAdhaka : pharIne puSTa karI zake. ema hotA ene sAcI vAta lakSamAM na Ave ane AtmakalyANa na thAya. enAthI vizeSa vAta e che te bhale vartamAnamAM zubha bhAva kare che. paraMtu badhA ajJAnI jIvone zubha karatAM azubha bhAvanI mukhyatA hoya che. tene azubha pravRtti game che. temAM te Indriya sukhano anubhava kare che. tethI A prakAranI vRttivALA jIvo paNa azubhabhAva tarapha kheMcAtA rahe che. tethI A gAthAmAM e bhAvanuM phaLa pApa che ema kahIne pAtra jIvone cetavaNI ApI : : che. : thAya tyAre sudevAdi temAM nimitta che. koI jIva evI zuddha dazA pragaTa na karI zake to sAcA devAdi pratyenA valaNane kAraNe tene puNyabaMdha avazya thAya che. tethI sAcA deva e jIvane zubha bhAvamAM nimitta gaNAya che. jinAgama kahe che ke jo tuM vItarAgI : devane rAgamAM, zubhabhavAmAM nimitta banAvIza to vizvamAM zuddhatAnuM nimitta koNa thaze ? paramAtmA vItarAga che mATe tuM tene tArI vItarAgatAmAM ja nimitta banAva. tenA lakSe tuM zubhabhAva pragaTa karavAne : : badale zuddhatA pragaTa karI le. A rIte A gAthAmAM kudevAdinA lakSe koI jIva AtmakalyANa karI zake nahIM ema darzAvyuM. : have kahe che ke 'viSaya kaSAya puruSo'' arthAt kuguruo tenI sevA karanArA anya jIvone puNyamAM paNa nimitta thatA nathI. (pApamAM ja nimitta thAya che) tethI teo mokSanA nimitta to kyAMthI thAya ? khyAlamAM rahe ke nimitta thavAtuM nathI. paraMtu nimitta banAvAya che. arthAt upAdAna pramANe je kArya thAya tyAre temAM je anukULa hoya tene nimitta kahevAya che. pratikULa saMyogomAM eka jIva ArtadhyAna kare che to te karmodayane pApano udaya kahevAya. e ja saMyogomAM jo e jIva zAMti rAkhe to tene puchyodaya kahevAya che. A rIte mukhya vajana to upAdAnamAM zuM kArya thAya che tenA u52 che. gAthA = 259 te puruSa jANa sumArgazALI, pApa-uparama jehane, samabhAva jyAM sau dhArmike, guNasamUhasevana jehane. 259. : jene pApa virAma pAmyuM che, je sarva dhArmiko pratye samabhAvavALo che ane je guNa samudAyane sevanAro che te puruSa sumArgavaMta che. : eka jIva bhoganI IcchAthI bhagavAnanI bhakti kare che to te kudeva tene azubha bhAvamAM nimitta thAya che. A rIte vicAratA kudeva paNa azubhabhAvamAM nimitta che zubha bhAvamAM nahIM evuM kathana ahIM karyuM che. koIne azubhabhAvanI mukhyatA: na hoya to tevA jIvane kudeva zubhabhAvamAM paNa nimitta gaNAya che. A rIte kudevAdi anya jIvone zubha athavA azubhabhAvanA nimitta thAya che. zuddhatAnA nimitta to kayAreya thatA nathI. sAcA deva * 114 sAruM phaLa jenA nimitte prApta thAya che te 'aviparIta kAraNa'' kevuM che te A gAthAmAM kahe che. ahIM bhAvaliMgI saMtane, zramaNane aviparIta kAraNarUpe darzAvavA mAge che. teo pApathI arthAt zubhabhAvathI nivartyA che. teo pote sAmya bhAvarUpe pariNamyA che mATe temane badhA pratye samabhAva che. "sarva dharmo pratye samabhAva'' zabdano bhAva sAcA arthamAM samajavo jarUrI che. badhA dharmo samAna che evo bhAva koI temAMthI levA mAge to evo artha caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ to nathI. jaina darzana eka ja satya che ane anya : AvA prakAranA zubhabhAvamAM paNa te nimitta thAya che. A rIte ziSyanI upAdAnanI yogyatA anusAra te muni tene zuddhatA ane zubhabhAvamAM nimitta thAya sarva dharmo AtmakalyANa mATe bAdhaka che evo nirNaya to tene avazya hoya che. anya dharmanuM pAlana karanArA potAnuM to akalyANa karI ja rahyA che mATe duHkhI che. Ama hovAthI teo karuNAne yogya che. dareka jIva svataMtra che evuM jANatA hovAthI te badhA pratye samabhAva rAkhe che. badhA jIvo sAcuM samajIne sukhI thAya evI temane bhAvanA che. je sAce mArge AvyA che te badhA pratye tene vAtsalya che. sAdharmImAM nAnA moTA athavA guNa adhika ke hina evA bhedane te lakSamAM letA nathI e apekSAe badhA pratye samAna vAtsalya che. kuTumbijano karatA tene sAdharmI pratye vizeSa bhAva avazya che. A badhuM hovA chatAM eka sAmAnya kathana karI zakAya ke teo badhA pratye eka nispRha bhAvathI jue che. vaLI zramaNa mokSamArgamAM sArI rIte AgaLa vadhelA che. samyagdarzana-jJAna- : cAritranI ekatArUpano je sAdhakano paMtha che te mArge teo ghaNA AgaLa nikaLI gayA che. A rIte teo sumArgavaMta che. A rIte traNa vizeSaNa dvArA zramaNanuM sAcuM svarUpa samajAvyuM che. : * AvA zramaNa pote sAdhaka hovAthI tenI paryAyamAM madaha aMze zuddhatA ane alpa evI azuddhatA sahita che. temanI paryAyanI zuddhatA mokSanuM sAkSAt kAraNa che. tethI teo mokSanuM Ayatana arthAt sthAna che ane nija sAdhanA dvArA anya pAtra jIvone paNa mokSanuM nimitta kAraNa thAya che. potAne bhUmikAne yogya zubhabhAva paNa varte che. tethI teo vartamAnamAM evA asthiratAnA rAgarUpe paNa pravartI rahyA che. AvA zramaNa anya jIvone muktinuM ane zubhabhAvanuM paNa nimitta thAya che. ziSya (pAtra jIva) jo zuddhatA pragaTa kare che to temane sAkSAta mokSanuM kAraNa (nimitta) bane che. jo evo pAtra jIva kadAca vartamAnamAM bhavanA abhAvanuM kAma na karI zake paraMtu vItarAga mArganI AsthA rAkhe che to tevA jIvane pravacanasAra - pIyUSa = : : ... che. : : azubhopayogarahita zramaNo -zuddha vA zubhayukta je, te lokane tAre; ane tadbhakta pAme puNyane. 260. jeo azubhopayogarahita vartatA thakA zuddhopayukta athavA zubhopayukta hoya che, teo (te zramaNo) lokane tAre che (ane) temanA pratye bhaktivALo jIva prazastane (puNyane) pAme che. * gAthA = 260 S A gAthAmAM zramaNanI bhUmikA vizeSa vistArathI samajAve che. munine azubhabhAva nathI. (1)temaNe mithyAtvano nAza karyo che tethI moTAmAM moTI hiMsAno temane tyAga che. (2) temaNe dveSane choDayo che. tethI cAritra apekSAo azubhabhAva choDayo che. ahIM rAgane zubhanA arthamAM ane dveSane azubhanA arthamAM levAmAM Avyo che. (3) temaNe aprazasta rAgano tyAga karyo che. A zabdothI munie kudevAdi pratyenA rAgano choDayo che arthAt temane kudevAdinI bhakti vagere prakA2no zubhabhAva nathI ema kahevAmAM AvyuM che. A rIte moha-rAgadveSa rahitapaNuM darzAvyuM che. kudeva pratyenI bhakti paNa azubhabhAva che evuM kahevAno Azaya che. AvA muni jyAre zuddhopayogarUpa nirvikalpa dazArUpa pariName che tyAre tene buddhipUrvakanA eka paNa kaSAyo nathI. nimitta apekSAe teNe sakaLa karmaphaLano saMnyAsa-tyAga karyo che. jyAre te vizeSa guNavAnanA saMgamAM rahe che tyAre pote temanA pratye prazasta rAga paNa dharAve che. te samaye tathA prakAranA karmanA udayamAM joDAIne potAnI dazAmAM bhakti bhAva pragaTa kare che. 115
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvA zramaNa pote tare che ane lokane arthAt : A gAthAmAM eka vAta svIkArI lIdhI che ke pAtra jIvone tAre che eTale ke anya jIvonI : sAcuM dravyaliMga e bhAvaliMganuM sUcaka che. dravyaliMga muktimAM nimitta thAya che. AvA zramaNa pratye jeo ' hoya paraMtu te paNa sAcuM che ke khoTuM e paNa tapAsavuM prazasta rAga kare che te jIvo puNyazALI thAya che. : paDe. vaLI dravyaliMga hoya ane te jIva ajJAnI paNa arthAt jo anya pAtra jIva zuddhatA pragaTa karIne ; hoya zake. jJAnI ane bhAvaliMgI paNa hoya zake. bhavanA abhAvanuM kArya na kare ane mAtra zubhabhAvamAM : AvI aneka prakAranI zakyatAo rahelI che. paraMtu ja sthita rahe to A zramaNa tene tevA zubhabhAvanuM . evuM badhuM to paricayamAM AvyA bAda jaNAya. ahIM nimitta thAya che. A rIte sAcA zramaNa anya jIvone ! to bhAvaliMgIdhArI saMtane bAhyamAM dravyaliMga avazya zuddhatA ane zubhabhAvamAM nimitta thAya che ema ' hoya che. tethI dravyaliMga lakSamAM AvatA e darzAvyuM. pahelAnI gAthAomAM (257- 258) : bhAvaliMgI saMta che evuM mAnIne tenA pratye vinayanI kudevAdi anya jIvone zubha ane azubha bhAvamAM : vAta che. vaLI te potAnA karatAM vizeSa guNavAna nimitta thAya che ema jaNAvyuM hatuM. mAnIne uparokta vinayavaMta kriyA * zramaNa kare che. - gAthA - 21 prakRta vastu dekhI abhyatthAna Adi kriyA thakI eka zramaNano anya zramaNa pratye A prakArano vata zramaNa, pachI vartanIya guNAnusAra vizeSathI. ra61. : vyavahAra sahaja che. tema darzAvyA bAda A ja gAthAmAM kahe che ke tyArabAda guNa anusAra pravartana karo. e prakRta vastune dekhIne (prathama to) abhutthAna : zramaNanA vizeSa paricayamAM AvatA tenI aMtaraMga Adi kriyAo vaDe varto; pachI guNa pramANe. * dazA kevI che teno khyAla karIne pachI te pramANe bheda pADavo Ama upadeza che. tenI sAthe vartana karavuM. tenA vividha prakAra A eka zramaNane anya zramaNo pratyeno saMbaMdha : pramANe vicArI zakAya. jo dravyaliMga hoya paraMtu e kevo hoya e vAta AcAryadeva samajAvavA mAge : zramaNa ajJAnI hoya to teno paricaya karavA jevo che. "prakRta vastu'' zabda navo che. avikRta vastu : nathI. dravyaliMga hoya jJAnI paNa hoya paraMtu guNamAM aviparIta pAtra. e rIte ahIM zramaNanI vAta karavA : hina hoya to tenA pratye samabhAva rahe paraMtu vinaya mAge che. phUTanoTamAM teno vizeSa khulAso che. te na hoya. dravya ane bhAvaliMga banne hoya ane jo anusAra aMtaraMganA bhAvaliMgane anurUpa bAhyanA : gaNe adhika hoya te tenA pratye vinayanuM vartana cAlu dravyaliMgane prakata vastu gaNavA mAge che. eka zramaNa : rAkhI tenA samAgamamAM rahI je rIte potAnA jyAre anya zramaNane jAe tyAre te zuM kare te vAta : pariNAmonI ujjavaLatA vadhe evuM karavuM joIe. A gAthAmAM samajAve che. anya zramaNa jyAre dekhAya evaM A gAthAmAM AcAryadeva darzAvavA mAge che. tyAre sarva prathama to tenuM dravyaliga dekhAya che. jo dravyaliMga sAcuM hoya to tenA pratye vinayavaMta varte : TIkAkAra AcAryadeva kahe che ke anya zramaNane che. je zramaNa AvyA che te mArA karatAM guNamAM . dekhIne te mArAthI guNe adhika che evI mAnyatA adhika che evo bhAva aMtaraMgamAM lAvIne vinaya karavAmAM doSa nathI. arthAt potAne vizeSa kare che. eTale ke temane joIne mAnArthe UbhA thaIne : guNavAnano paricaya karavAno aMtaraMgano bhAva hoya sAmA jaIne namaskAra vagere kare che. : che mATe anya zramaNa e rIte guNo adhika che evuM 116 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. mAnavAmAM doSa nathI arthAt evo bhAva sahajapaNe : te zramaNa saMyama ane tapane dhAraNa kare che. A munine Ave che. . uparAMta tene AtmajJAna che eTale ke te munidazAmAM ghaNA AgaLa vadhelA che. tevA zramaNo pratye che gANA - 26 : abhyatthAna vagere vinaya kriyAo karavA yogya che. guNathI adhika zramaNo prati satkAra, abhyatyAna ne : TIkAkAra AcAryadeva sAthe nAstinI vAta kare che. aMjalikaraNa, poSaNa, grahaNa, sevana ahIM upadiSTa che. 262. : anya pratye evI kriyA karavA yogya nathI. arthAt gaNAdhika (gaNo adhika zramaNo) pratye ke jo te zramaNa vizeSa guNavAna na hoya to tenA abhyatthAna, grahaNa (AdarathI svIkAra), : pratye vinayAdi karavA yogya nathI ema samajAve che. upAsanA poSaNa (temanA azana, zayana vagerenI : thara - na hatI : kharekhara to temanA pratye vinayano niSedha pharamAve ciMtA) satkAra (guNa prazaMsA) aMjalikaraNa. (vinayathI hAtha joDavA) ane praNAma karavAnuM :gAA - 24 ahIM kahyuM che. : zAstra kahyuM -tapasUtrasaMyamayukta paNa sAdhu nahIM, A gAthAmAM vinayanA aneka prakAro : jina-ukta AtmapradhAna sarva padArtha jo zraddhe nahIM. 264. vistArathI varNavyA che. mAnArthe UbhA thavuM, sAme : cAlIne javuM. temano AdarapUrvaka satkAra karavo, - sUtra, saMyama ane tapathI saMyukta hovA chatAM vinayathI hAtha joDavA, temanA guNonI prazaMsA karavI ; ; paNa jo (te jIva) jinokta AtmapradhAna padArthone : zraddhato nathI to te zramaNa nathI ema (AgamamAM) vagere aneka prakAre vinaya karavAmAM Ave che. * kahyuM che. - gAthA - 263 AbhAdhAna sarva pArtho muni sUtra-artha pravINa saMyamajJAnatapasamUddhane zramaNa sUtra-saMyama-tapathI saMyukta hovA chatAM praNipAta, abhyasthAna, sevA sAdhue kartavya che. 263. * jo AtmapradhAna vizvane zraddhato nathI to te zramaNa zramaNoe sUtrArtha vizArada (sUtronA ane ' ja nathI evuM samajAvavA mAge che. jo te AtmAne sUtrakathita padArthonA jJAnamAM nipuNa) tathA : zraddhato nathI ema kahe to te vAtano sahajapaNe saMyamatapajJAnADhaya (saMyama, tapa ane AtmA * svIkAra thAya paraMtu te vizvane zraddhato nathI to zramaNa jJAnamAM samRddha) zramaNo pratye abhyatthAna, nathI evuM kahe tyAre AcAryadevanA bhAvanA Azayane upAsanA ane prANipAta karavA yogya che. : samajavo atyaMta jarUrI banI jAya che. cAlu vAtane AgaLa laMbAve che. zramaNane : zAyakanI mukhyatA. sUtranuM sAruM evuM jJAna hoya che. e zAstromAM je : jJAyakanI mukhyatA rAkhIne AtmAnuM svarUpa. padArthonuM varNana che tenuM paNa tene jJAna che. A rIte jJAyakanI mukhyatA rAkhIne cha dravyanuM svarUpa. zabda samaya ane artha samaya bannenuM munine jJAna : che. A rIte jJAna samaya, zabda samaya ane artha : zAyakanI mukhyatA rAkhIne navatattvanuM svarUpa. samayanuM saMkalana thayuM. A prakAranA jJAnane anurUpa : A prakAre abhyAsa karavo yogya che. pravacanasAra - pIyUSa 117
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravya baMdhAraNanA abhyAsamAM pahelA trikALa : sarva dizAomAM phelAyeluM amaryAda kSetra che jyAM svabhAvanI sthApanA. tenI dRDhatA karyA bAda kSaNika . mAtra AkAza dravya che. te aloka che. sanI sthApanA. nitya sat salAmata rAkhIne : A rIte cha dravya svarUpa vizvanuM jJAna jarUrI anitya satne samajavuM. nitya ane anitya be sat : ke che. mAtra potAnI ja sattA mAne eTaluM paryApta nathI. nathI paraMtu eka ja sane jovAnI be dRSTio che. : : cha dravyane te sAcA arthamAM mAnyA kayAre kahevAya ke e rIte je nitya che te ja anitya che evI pAkI : : jyAre dareka dravyane tenA asAdhAraNa lakSaNathI judA samajaNa che. nitya-anityanI jema eka-aneka paNa : lakSagata kare. e badhA padArtho atyaMta bhinna ja che che. anaMta guNAtmaka te dravya che. A rIte dravya * mATe eka jIva nAmano padArtha mAruM svataMtra ekatvarUpa che ane te anaMta guNarUpa che. dareka : * astitva laIne rahelo chuM ane mArA sivAya vizvanA padArthamAM potAnA anaMta paryAyone prApta karavAnuM : anaMta padArtho che te mArAthI atyaMta bhinnapaNe ja sAmarthya che. AvA dareka padArtho potAnuM svataMtra : ; sadAya rahelA che evo viveka jarUrI banI jAya che. astitva TakAvIne rahyA che. parathI atyaMta bhinna : mana : vizvanA badhA padArtho potAnA svabhAvane kAyama che. A rIte dareka padArtha svathI ekatvarUpa ane ' : TakAvIne rahyA che e rIte huM paNa mArA svabhAvane parathI vibhaktarUpa sadAya rahelA che. paradravyathI ; * TakAvIne rahyo chuM. cha dravyomAM jIvanI eka vizeSatA atyaMta bhinna rahIne paNa eka bIjA sAthe saMbaMdhamAM : che jenA kAraNe tenuM eka AgavuM mahatva che. pAMca avazya Ave che. paravya sAthenA saMbaMdha samaye : acetana padArtho potAnA svabhAvane saMbhALIne paNa potAnI dravyaparyAyarUpa sattAnuM svataMtrapaNuM : avazya rahyA che paraMtu temane potAnA ke paranA je lakSamAM lIdhuM che te to salAmata ja che. : svabhAvano khyAla nathI. tenI apekSAe jIvano jJAna * svabhAva che. sarvajJa svabhAvanA kAraNe jIva potAnA A rIte vizvamAM jema pote potAnuM eka . * ane paranA badhA svabhAvone temanA traNa kALanA svataMtra sthAna laI te rahelo che tema vizvamAM anya * pariNAmo sahita jANavAnuM sAmarthya dharAve che. tethI anaMta jIvo paNa che ane anya pAMca prakAranA cha dravyomAM jIvanuM viziSTa sthAna che. anya pAMca acetana padArtho paNa che. Indriya jJAnamAM mAtra rUpI : : dravyo acetana hovA chatAM potAnuM sthAna jALavI padArtho ja jaNAya che. tethI pugala mAtra duniyA : rAkhe che. anya padArthothI atyaMta bhinna rahe che. mAnavI yogya nathI. rUpI pugala sivAya jIva ane - paradravyo sAthe ekarUpa thatAM nathI. jIva jANanAra anya cAra arUpI dravyo paNa che. e pAMca arUpI : : che. jANanAra thaIne parathI judo rahIne parane jANe dravyo sanmaya che. tethI temane temanuM potAnuM A : vizvamAM sthAna paNa che. temane temanuM potAnuM svakSetra : paNa che. A rIte cha dravya svarUpa vizvanuM yathArtha jJAna : zaiva ane yathArtha jJAna : ye praviSTa na, aNa praviSTa na jANato jaga sarvane. jarUrI che. vizvanA amaryAda kSetramAM vyApIne rahelA : jIva svabhAva, pariNAma ane svakSetranuM bhinna AkAza dravyanuM eka akhaMDita amaryAda kSetra che. : svataMtra astitva TakAvIne parane jANe che. tyAre jANe vizvanA loka ane aloka evA be vibhAgo che. . ke joyo jJAnamAM AvI gayA evuM lAge che paraMtu vizvanA jeTalA bhAgamAM cha dravyo lakSagata thAya che . jIvanI jema paradravyo paNa potAnA svabhAvane, te loka che. te maryAdita kSetravALuM che. tenI bahAra : pariNAmane ane svakSetrane choDatA nathI. AvuM 118 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. vastusvarUpa hovA chatAM zeyono pratibhAsa jJAnamAM : A jIve anekavAra karyuM che vagere vAta thAya eTale dekhIne ajJAnI bhUla kare che, saMkara doSa kare che, enI koI upayogItA nathI evuM koIne lAge. tenI zarIramAM huMpaNuM mAne che, paradravyamAM mamatva kare che. * sAme ahIM "Atma pradhAna sarva padArtho" nuM zraddhAna pote eka arUpI jJAyaka tattva che te vAta bhUlI jAya : jene hoya te ja zramaNa hoya zake che ema kahyuM. vizvanA : samasta padArthonA zraddhAnane samakita kahyuM. sva-paranA pAtra jIva jJAnI gurunA yogamAM AvIne : A : zraddhAnane samyagdarzana kahyuM. svane mukhya rAkhIne paranuM sAcuM svarUpa samaje che ane potAnI bhUla sudhArI : che . paNa jema che tema zraddhAna jarUrI che. evo bhAva le che, paranA mamatva bhAvane ane kartA-bhoktA : : darzAvyo che. tyAM vyavahAra eTale jADo evo bhAva bhAvane choDe che. paradravyono udAsIna jJAtA rahe : 2. nathI. vizvamAM cha dravya, navatattva vagere badhuM jema che che. paramAtmAnA jJAnamAM AkhuM vizva jhaLake che. ' ; tema jANavuM ane zraddhAmAM levuM e prAthamika bhUmikA vizvanA samasta padArtho jIvathI atyaMta bhinna hovA * chatAM jJAnamAM jaNAya che. tethI vizvanA padArthone ; sva ane para, svabhAva ane paralakSI vibhAva, AtmapradhAna gaNavAmAM AvyA che. anya dravyonI : : moha ene jema che tema jANe to ja svanuM grahaNa ane pa2 (vibhAva) no tyAga e pramANe bhedajJAna sarakhAmaNImAM AtmA mahAna che ema nahIM. AtmA cha dravyone pI gayo che mATe AtmA mahAna che ema : : thAya. astipaNe svarUpamAM hitabuddhipUrvaka lInatAnI sAthe vairAgyapUrvaka parano tyAga. jJAna ane vairAgya nahIM, paraMtu * be sAdhakanI zakti che. have mAtra AtmAnuM ja zraddhAna jene AtmAnuM zraddhAna che, jene arthAt jeNe : kare ane paranI koI vAta jJAna-zraddhAnamAM hoya ja potAnA AtmAne mukhya rAkhIne cha dravyanuM zraddhAna ; nahIM to teno tyAgarUpa cAritranI paNa vAta na rahe. che te zramaNa che evuM darzAvavA mAge che. vedAMtane : tethI vastu svarUpano barobara khyAla rAkhIne mAnanArA huM vartamAnamAM paripUrNa chuM evI mAnyatA : AcAryadeve A gAthAmAM AtmapradhAna sarva padArthonA rAkhe che, paraMtu te potAnI paryAyane paNa mAnatI zraddhAnanI vAta lIdhI che. nathI. tethI tene vAstavika dravya baMdhAraNano paNa khyAla nathI. brahma satya jagata mithyA arthAta vizvanA :- gAthA - 265 anya padArthono paNa yogya svIkAra nathI karatA. : muni zAsane sthita dekhIne je dveSathI niMdA kare, tethI tene sva ke paranuM sAcuM zraddhAna ja nathI tethI te : anumata nahIM kiriyA viSe, te nAza caraNa taNo kare. 265. zramaNa na hoya zake. : jo zAsanastha (jinadevanA zAsanamAM rahelA) zAstramAM navatattvanuM zraddhAna, deva-zAstra- : zramaNane dekhIne dveSathI tenA apavAda bole che gurunuM zraddhAna, sva-paranuM zraddhAna ane Atma zraddhAna : ane (satkArSarAdi) kriyAo karavAmAM anumata evI vAta Ave che. tyAM svanuM zraddhAna te ja zraddhAna : (khuzI) nahIM, tenuM cAritra naSTa thAya che. che. te nizcaya zraddhAna che. te nizcaya samyagdarzana che. : A gAthAmAM pariNAmonI kevI vicitratA anya traNa zraddhAna to vyavahAra zraddhAna che. vyavahAra che ane te pratye kevI jAgRti rAkhavI joIe jethI eTale jUTho. navatattvanuM bhedarUpa zraddhAna jIvane ke ApaNA pariNAmomAM paNa evo doSa na Ave tevI lAbhanuM kAraNa nathI. cha dravya navatattvanuM zraddhAna to : takedArI rAkhavAnuM zIkhavA maLe che. je rAga choDIne pravacanasAra - pIyUSa 119
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ vItarAgatAnA mArge cAle che te dveSanA bhAva kare : jevuM che. ATha prakAranA madamAM jJAna ane tapano ane te paNa adhika guNavAna pratye tenuM Azcarya : mada ghaNo ja khataranAka che. tethI pAtra jIve barobara avazya thAya. paraMtu evI paNa zakyatA rahe che tethI : khyAla rAkhavA jevuM che. je vizeSa guNavAna pAsethI AcAryadeva sonuM tenA pratye dhyAna kheMcavA mAge mAnanI AzA rAkhe te mAtra cAritrathI bhraSTa thAya che. vizvamAM anaMta siddha bhagavaMto che je yogya : ema na letA te mithyASTi thAya che ema ahIM puruSArtha upADe te badhA muktine prApta thAya che. : samajAvavA mAge che. tethI IrSA adekhAya-dveSa vagerene vItarAga mArgamAM koI sthAna nathI. chatAM kyAre kevA ayogya - gANa - 7 pariNAmo paNa thaI jAya evI zakyatA rahe che tethI muni adhikaguNa hInaguNa prati varte yadi vinayAdimAM, sajAga rahevA jevuM che. jo evA viparIta dveSanA ' to bhraSTa thAya caritrathI upayukta mithA bhAvamAM. 267. bhAvo AvI jAya to te zramaNa cAritrathI bhraSTa : jeo zramayamAM adhika guNavALA hovA chatAM thAya che ema kahevA mAge che. hInaguNavALA pratye (vaMdanAdi) kriyAomAM varte - gAthA - 266 : che, teo mithyA upayukta thayA thakA cAritrathI je hanaguNa hovA chatAM huM paNa zramaNa chuM mada kare, : bhraSTa thAya che. Icche vinaya guNa-adhika pAsa, anaMtasaMsArI bane. 266. : AcAryadeva A badhI gAthAomAM ApaNane je zramaNo guNe hIna (halako) hovA chatAM huM : vismayajanaka AghAta lAge evI vAta eka pachI paNa zramaNa chuM' ema mAnIne arthAta garva karIne : a Aha se . eka rajU karatA jAya che. "vaMdutaguNa labdhaye' & 1 guNe adhika pAsethI (je potAnA karatAM adhika : alAinalamAM to di : arthAt vaMdana vagere karavA pAchaLano Azaya pote guNavALA hoya evA zramaNa pAsethI) vinaya. temanA jevA guNa pragaTa karavA mAge che e prakArano Icche che, te anaMta saMsArI thAya che. : che. ahIM hIna guNavALA pAsethI zuM meLavavuM che. te : to saMsAramAM vizeSa guMthAyelo che. teno saMsarga to gA. 265nA anusaMdhAnamAM A gAthAno : potAne paDavAmAM nimitta thAya tema che. mATe A vicAra karIe to khyAla Ave ke ahIM to vizeSa : prakAranA bhAva yogya nathI. laukika prayojananI koI utaratA bhAvo che. ApaNAmAM kahevata che ke adhuro : prakAre mukhyatA thAya to ja A prakAranA bhAvo ghaDo chalakAya. evI sthiti ahIM darzAvavAmAM AvI ' AvavAnI zakyatA hoya che. vaLI evuM koI laukika che. bAhyanuM dravyaliMga e munipaNuM nathI. paraMtu jene : prayojana muni mATe niMdanIya ja che tethI te bAhya kriyAno ja Agraha che ane aMtaraMga pariNatinuM : munipaNAthI bhraSTa thAya che evuM samajAvavA mAge lakSa nathI, teno mahimA nathI, enI A prakAranI : che. sthiti thAya e samajI zakAya evuM che. je jJAnI che, jene bhAvaliMganI pragaTatA thaI nathI paraMtu jeNe : gAthA - 28 munipaNuM lIdhuM che evA pAtra jIvane to potAnI : sutrArthapadanizcaya, kaSAyaprazAMti, tapa-adhikatva che, bhUmikAno barobara khyAla che. tene to A prakArano : te paNa asaMyata thAya, jo choDe na laukika-saMgane. 268. vikalpa paNa na Ave. cAra kaSAyamAM mAna kaSAya : jIvanuM keTaluM ahita kare che te sadAya lakSamAM rAkhavA sUtro ane arthonA padane (adhiSThAnane) jeNe 120 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ nizcita (nirNita) karela che, kaSAyone jeNe : darzAve che. padArtha tenA anaMta guNo, dareka guNanA zamAvyA che ane je adhika tapavALo che-evo : anaMta niraMza aMzo ane e badhAnA anAdithI jIva paNa jo laukika janonA saMsargane choDato : anaMtakALa sudhInA anaMta pariNAmo. AvuM saMpUrNa nathI. to te saMyata raheto nathI. (arthAta asaMyata : svarUpa ya che ane prameyatva guNa jJAnane arpaNa thaI jAya che) : kare che. jANanAruM jJAna potAnI zakti anusAra ene grahaNa kare che arthAt jANe che. sarvajJa zArthapada nizcaya : paramAtmAnI kevaLajJAnanI eka samayanI paryAya e munine sUtrArthapadanizcaya gaNavAmAM AvyA : saMpUrNa nirvighna khIlelI pragaTa paryAya che. temAM che. te zabdano bhAva TIkAkAra AcAryadeva A pramANe : jANavA lAyaka badhA zeyone ekI sAthe eka samayamAM khole che. sUtra eTale zAstra. temAM bhagavAnanI : jANI levAnI tAkAta che. A rIte vizvanA samasta divyadhvani bAra aMga ane AcAryo vaDe racAyelA : padArtho zeyatva laIne rahelA che. jIvamAM zeyatva ane badhA Agamo ane paramAgamono samAveza thAya : jJAnatva bane che. tethI jIva jANanAra thaIne sva ane che. tene ahIM zabda brahma kahe che. te zabdasamaya che. * para badhuM jANI zake che. "Akhoya" kahetA anaMtA tIrthakaronI divyadhvani. : A rIte vizvane paramAtmAnA jJAna sAthe sIdho bhaviSyamAM thanArAnI vAta paNa sAthe AvI jAya : : saMbaMdha che. vizva e arthasamaya che ane paramAtmAnuM che. tIrthakaronA aneka gaNadharo ane temanAthI : racAyelA badhA bAra aMgo. traNa kALanA AcArya * jJAna e jJAnasamaya che. have zabdasamayanuM sthAna kayAM upAdhyAya-sAdhu dvArA racita cAra anuyoganA : che? tenuM sthAna jJAnasamaya ane arthasamayanI vacce zAstro. A badhuM "AkhAya zabda brahmamAM samAya : : che. te A pramANeH- koI pAtra jIva AtmAnuM che te zabdabrahma samaya che" zUnya nathI ane vaLI : (potAnuM) svarUpa samajavA mAge che te jJAnI gurunA vastunA yathArtha svarUpane darzAvanAra hovAthI satyarUpa : yogamAM Ave che. jeNe AtmAne jANyo che. te paNa che. e zabdabrahma vAcaka thaIne vAcya evA : : AtmAnuM svarUpa jaNAvI zake. tethI te jJAnI guru vizvanuM pratipAdana karanAra che. : pAsethI samajavA mAge che. anyane samajAvavuM hoya : to tyAM zabdanuM mAdhyama vacce AvyA vinA rahetuM jinAgamamAM artha samaya- jJAnasamaya- . nathI. jJAnI pote AtmasAdhanA karI rahyA che ane zabdasamaya evA samayanA traNa prakAra darzAvavAmAM ... zabdo vaDe upadeza dvArA anyane samajAve che. zabdo Ave che. arthasamaya e vizvanA badhAya samaya : vAcaka thaIne vAcya evA zuddhAtmAnuM svarUpa samajAve padArthonA svarUpane dekhADe che. vizvanA samasta : che. ziSya zrIguruno upadeza meLave che ane vAcaka padArthone jANanAruM sarvajJanuM jJAna che. tene : evA zabdo dvArA vAcya evA potAnA svabhAvane jJAnasamaya kahe che. prameyatva eka sAmAnya guNa che - jANavAno prayatna kare che. pAtra jIva zrIgurunI je badhA dravyomAM jovA maLe che. vastuno prameyatva : arUpI sAdhanAne paNa lakSamAM laIne e rIte sIdhI guNa je darzAve tene grahaNa karanAra jJAna che. jJAna : sAdhanAnI rIta paNa zIkhI le che. zabdo dvArA jANavA mAge che ane jJeya jaNAvavA mAge che. : samajaNa e thIyarI che ane sAdhanAnI kriyA dvArA prameyatva guNa to vastunuM saMpUrNa svarUpa dareka samaye : samajaNa e prekaTIkala che. pAtra jIvane mATe jJAnInI pravacanasAra - pIyUSa ( 121
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhanA (aMtaraMga pariNati) e aMtaraMga sAdhana che : vizvanA samasta padArthonA yAkAro. e rIte sUtra ane zabdo e bahiraMga sAdhana (nimitta) che. A ane artha bannene potAnA joyAkAro che. rIte zrIguru zabdo dvArA samajAve che ane pAtra : tyArabAda TIkAmAM kahe che te bannenA joyAkAro jIva vAcaka evA zabdone jANIne vAcya evA : : potAnAmAM eTale ke potAnA AtmAmAM gUMthAya potAne ane cha dravya svarUpa vizvane jANI le che. : gayA che, pote jJAtRtattva che ane anya samasta A rIte jJAnasamaya ane arthasamaya vacce zabda padArtho zeyatattva che. samayasAra gA. 49mAM samayane sthAna maLe che. arthAt pAtra jIva zabdasamaya * avyaktanA pahelA bolamAM ema lIdhuM che ke pote dvArA artha samaya evA potAnA svabhAvane jANI le . * jJAtA che ane anya samasta padArtho joya che che. : ane vyakti che. pote tenAthI judo che mATe avyakta - arthAmaNa : che. kharekhara jIva paradravyothI bhinna rahIne ja parane * jANe che. dareka padArtha svathI ekatva ane parathI A zabdathI vizvanA samasta padArthonI vAta : * vibhaktarUpa che. be vacce astinAsti che. A rIte levAmAM Ave che. ahIM prayojanavaza AtmAnI : ' : atyaMta bhinnapaNe kAyama rAkhIne jIva potAnA sarvajJa mukhyatApUrvaka cha dravya svarUpa vizvanuM jANapaNuM evo : svabhAva anusAra vizvanA badhA padArthone jANe che. bhAva levo rahyo. A gALAmAM "zabdabrahmanuM vAcya : joya jJAyakasaMbaMdhanuM evuM svarUpa che ke bannenuM salakSaNavALuM evuM je AkhuMya vizva' kahyuM che. tyAM ': bhinnapaNuM rAkhIne joyo jANe ke jJAnamAM AvI gayA te potAnA AtmAne bAkAta rAkhIne vizvanA samasta * che enA jevuM kAma thaI jAya che. A rIte zeya jJAyaka padArtho levA. AkhA gAmathI rAmane judo pADavo - saMbaMdhathI joyo jJAnamAM sthAna pAme che. (kharekhara che. vizvanA samasta padArthone zeya kahevA che. pote : to joyo potAnA svakSetramAM ja rahe che AtmAnA jJAtRtattva che. pote paNa svalleya che paraMtu te vAta : svakSetramAM AvatA nathI.) ahIM levI nathI. vizva AkhuMya samaya che ane zeyarUpa che. zabdabrahma paNa samaya che ane zeyarUpa : AtmAnI jJAnanI paryAyamAM A rIte : joyAkArone sthAna maLe che. tene ahIM pada arthAt : adhiSThAna kahevAmAM Ave che. A rIte sUtrArthapada nizcaya zabdamAMthI : sUtra ane artha bannene zeyarUpa darzAvyA che. e ; munirAjane sUtrArthapadanizcaya kahyA che arthAt zeyone tenA AkAro che. ahIM sAkAra zabdathI : munirAjane svAnubhUti che. zramaNane potAnA trikALa svabhAva ane paryAya banne laI levA. : AtmAno anubhava varte che. anubhava karanAra pote mAtra vartamAna paryAya ja nahIM paraMtu traNa kALanI che ane potAno ja anubhava kare che. potAno AtmA paryAyo levI. e rIte vizvanA anya samasta ke tene kevo anubhavAya che e vAta ahIM e prakAre padravyo temanA svabhAvo ane temanI traNa kALanI : lIdhI che ke potAnI jJAnanI paryAyamAM sUtra ane paryAyo e badhuM zeyAkAra che. vizvamAM sUtro : vizvanA samasta padArthonA joyAkAro sthAna pAmyA AvI jAya che paraMtu ahIM teno alaga ullekha che evA AtmAne pote anubhave che. A eka karavAmAM Avyo che. tethI sUtronA joyAkAro ane viziSTatA che. ahIM AcAryadeva AtmAnA sarvajJa 122 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ svabhAvanuM sAmarthya batAvavA mAge che. kevaLajJAnanI : samasta padArthothI bhinna ja che ane zeyajJAyaka saMbaMdha paryAya pragaTa nathI thaI paraMtu te pragaTa hoya tyAre ' dvArA vizvanA samasta padArtho sAthe saMbaMdhamAM che. te kevI hoya tenuM eka tAdRzya citra khaDu karIne tenI : padArtho potAnA jJAnamAM sthAna pAme che. e rIte mAraphata AtmAnA sarvajJa svabhAvane yogya rIte sthApe : teNe potAnA AtmAno nizcaya karyo che. che. evA AtmAno zramaNane nizcaya hoya che evuM : sUtrArthapadanizcaya zabdane TIkAkAra AcAryadeva A samajAvavA mAge che. pote svabhAva apekSAe anya rIte vistArathI samajAve che. sUtra : Akhoya anaMta tIrthakara bhagavaMtonI divya dhvani. zabdabrahma anaMta gaNadharo dvArA bAra aMganI racanA. zabdasamaya zeyarUpa AcArya-upAdhyAya ane sAdhuo dvArA samaya racAyelA Agamo ane paramAgamo vAcaka artha :vizva ) utpAdavyayadhruva ) | vizvanA samasta padArtho AvI anaMta padArtho yukta samaya jAya che paraMtu ahIM potAnA IvA zeyarUpa dareka padArthanA anaMta guNo. 7 hovAthI te badhAnA , AtmAne jJAtRtajvarUpa jJAyaka dareka guNanA anaMta niraMza aMzo.) anAdithI anaMta jANanArarUpe anyathI jAdo kALasudhInI paryAyo rAkhavo che. zeyarUpe nathI levo. pada - vizvamAM sUtra ane artha badhuM AvI jAya : kaSAya prazAMti che paraMtu AcAryadeve temAM vAcaka ane vAcya : AtmasvabhAva zuddha che. tene niruparAga evA be bheda pADIne samajAvyuM che. sUtra ane : : upayoga paNa kahevAmAM Ave che. upayoga eTale artha bannene zeyarUpa lIdhA che. temanA trikALa : : jIvanA pariNAma. uparAga e malinatA che tethI svabhAvo ane badhI paryAyone zeya-zeyAkAra : niruparAgano artha zuddha thAya che. A rIte AtmAno zabda dvArA prathama jAdA rAkhIne pachI pote tene * svabhAva zuddha che. zuddha paryAyarUpe pariNamavAno teno jANe che tyAre te banne zeyAkAro potAnI jJAnanI * svabhAva che. te svabhAvamAM vibhAvano nAza karavAnuM paryAyamAM abhedapaNe potAnA AtmAmAM sthAna : sAmarthya che. tethI te svabhAvane kAraNe banAvIne pAme che. adhiSThAna pAme che. tene "pada' saMjJA : achata che , : arthAt e svabhAvano Azraya laIne jJAnI nirAsava dvArA oLakhAve che. : thAya che. kaSAya rahita thAya che. ahIM kaSAyanA nizcayaH- potAno AtmA paradravyathI atyaMta bhinna : hi : upazamanI vAta lIdhI che ane te yogya che. cAritranA rahIne joyajJAyaka saMbaMdha dvArA vizvanA samasta yone : doSanA cAra prakAra che. temAM traNa prakAranA kaSAyone potAnI jJAnanI paryAyamAM samAvI le che. AvA : munie choDayA che. e kaSAyomAM nimitta cAritra AtmAno nizcaya-nirNaya zramaNane hoya che evuM mAna : mohanIya karmo che. jJAnI jyAre kaSAyane choDe che AcAryadeva kahevA mAge che. : tyAre te prakAranA arthAt jIvanA vibhAvamAM nimitta pravacanasAra - pIyUSa 123
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ evA dravyakarmono upazama-kSayopazama thAya che. tethI : saMganI ruci" A be vacceno taphAvata ApaNA munie e kaSAyone zamAvyA che ema kahyuM che. muni : khyAlamAM rahevo joIe. A gAthAmAM laukika jyAre kSapaka zreNI mAMDe che tyAre ja karmono kSaya ' janonA saMganI vAta nathI karavI paraMtu evA saMganI thAya che. tyAra pahelA ApaNe karmo ane kaSAyono : rucinI vAta levI che te vAta ApaNA lakSamAM AvavI abhAva kare che evA zabdaprayoga karIe chIe paraMtu : jarUrI che. nija AtmakalyANa mATe adhika tyAM kharekhara dravyakarmono kSaya nathI hoto kAraNake : guNavAnanA saMgamAM rahevAno upadeza jinAgamamAM jo muni te bhavamAM mokSanI prApti na kare to pharIne : jovA maLe che. koI eka vyakti anya evA vizeSa cothuM guNasthAna AvI jAya che. A rIte : guNavAnanA paricayamAM rahevA jAya tyAre te anya kaSAyaprazAMti zabda dvArA munie kaSAyone choDayA : vyakti mATe to potAthI anya evA hIna che ane dravyakarmone zamAvyA che evo bhAva : guNavAnano ja saMga thayo. jJAnI guru pAtra jIvane samajAvavA mAge che. : upadeza Ape tene jo laukika saMga mAnIne te jJAnI : mATe patananuM kAraNa thAya to koI jIva anyane muni tapa kare che. potAno upayoga potAnA : : upadeza Ape ja nahIM. tethI ahIM teno niSedha nathI svabhAvamAM TakI rahe evo teno prayatna che. tethI : ema lakSamAM levuM rahyuM. jo laukika jananA saMgamAM ahIM "niSkrapa upayoga' zabdano prayoga karyo che. : rahevAnuM game to te jIvanuM avazya patana thAya evo evI svarUpa lInatAne vAraMvAra kare che. "bahuzaH" bhAva AcAryadeva darzAvavA mAge che. tethI e rIte zabdanA be artha thAya che. ghaNo ane vAraMvAra. ahIM ApaNI samajaNa karI levI yogya che. muni mATe e banne artha yogya che. muni vAraMvAra : savikalpa-nirvikalpa dazArUpe pariName che ane teno : TIkAkAra AcAryadeva pANI ane agnino prayatna lAMbo kALa nirvikalpa dazAmAM rahevA mATenA : dRSTAMta Ape che. pANI svabhAve zItaLa che mATe che. A rIte bhAvaliMgI saMtanA AvA traNa vizeSaNo : pANInI avasthA paNa zItaLa ja che. paraMtu jo te AcAryadeve vAparyA che. : pANIne agnino saMga thAya to te pANI avazya * uSNa thAya che. tema bhAvaliMgI saMta paNa jo laukika have kahe che ke AvI sthitie pahoMcelA muni : : janonA saMga kare to avazya asaMyata thAya che evuM alpakALamAM muktine prApta thAya e dhorImArga che. : siddhAMtarUpe AcAryadeva samajAvavA mAge che. ahIM paraMtu ATalI kakSAe pahoMcyA pachI paNa jo tene jIvanA vibhAvane anya sAthe kevA prakAranA nimitta laukika janonA saMgamAM rahevAnuM mana thAya to te naimittika saMbaMdho che te darzAvavAno Azaya che. ahIM avazya asaMyata thAya che. arthAt te munidazAthI * pANI avazya uSNa thAya ema muni avazya asaMyata zruta thAya che. pariNAmonI vicitratA kevI che teno thAya evuM samajAve che. tyAM niyamabhUta nimitta ApaNane khyAla Ave che. anAdinI ajJAna dazAnA : naimittika saMbaMdhano prakAra darzAvavA mAge che. paraMtu saMskAro kevA bhayAnaka che teno ApaNane khyAla : A lakhANathI AcAryadeva nimittAdhIna dRSTi Ave che. ugra puruSArthanI keTalI upayogitA che te karAvavA mAge che ema na levuM. siddhAMtamAM to ApaNane samajAve che. pramAdanI bhayAnakatAno paNa * nimittanuM jJAna karAvI te nimitta choDAvavAnI vAta ApaNane khyAla Ave che. ' che ema levuM. bhAvaliMgI saMtane salAha ApavAmAM laukika janono saMga" ane "laukika janonA : AvI che ke laukika janono saMga choDI tame ugra 124 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmasAdhanA karavA mATe munipaNuM lIdhuM che mATe : manuSya vyavahAra ja che teNe kayAreya zuddha caitanya have pharIne lokika janono saMga na karatA. evo : vyavahAra karyo ja nathI. saMga tamArI pariNatine nIce pADavAmAM nimitta thAya che. ochA guNavAnanA paricayamAM rahevAno bhAva : zarIranI makAna, kapaDA, AhAra-pANI vagere jIvane patananuM kAraNa che te tenuM azuddha upAdAna : aneka prakAranI mAgaNI hoya che. vaLI zarIranI che ane temAM laukika jana nimitta che. : ekarUpa sthiti rahetI nathI. tethI tenI mAgaNI paNa : badalAyA kare che. jema ke bhUkha lAgI hoya tyAre - gANA- 29 * khAvAnuM mAMge ane peTa bharAya eTale AhAranI nigraMtharUpa dIkSA vaDe saMyamatape saMyukta je, * nA pADe. vaLI eka Icchita viSayanI prApti thAya laukika kahyo tene ya, jo choDe na aihika karmane, 299 : tyAM bIjI aneka prakAranI IcchAo jIvane thayA : kare che. pariNAme te prApta Icchita viSayane je (jIva) nigraMthapaNe dikSIta hovAthI saMyama : paNa sArI rIte bhogavI zakato nathI. vaLI tapasaMyukta hoya tene paNa, jo te auhika kAryo : ': kayAreka te Icchita viSayane bhogavatA Indriya sahita vartato hoya to, "laukika'' kahyo che. che : sukhano anubhava kare che paraMtu te sAcu sukha na vepAra dhaMdhA ane saMsAramAM khUMcelA hoya te : hovAthI te viSayane choDIne anya viSayo tarapha lokika jana kahevAya evI vyApaka mAnyatA sAcI : bhame che. tethI ahIM ajJAnI jIvanI sthitinuM varNana che. je digambara sAdhu thAya che tene laukika jana na : karatAM te 'ghUmarI khAya che' ema kahyuM che. kahevAya e vAta paNa e rIte ja vyApaka che paraMtu : A rIte A gAthAmAM je ajJAnI jIva ahIM AcAryadeva je dravyaliMgI che paraMtu jene : : dravyaliMganuM barobara pAlana kare che tene paNa laukika AtmajJAna nathI te paNa laukika jana ja che evuM ' jana kahyo che. AvA lokika jano paNa anya jIvo ApaNane samajAvavA mAge che. : mATeya tenA ahitamAM nimitta thAya che. mATe temano zuddha caitanya vyavahAra - jJAnIne A . saMga choDavAno upadeza che. prakAranA pariNAmo hoya che. teNe potAnA : svabhAvamAM huMpaNuM sthApyuM che. potAno trikALa zuddha : gA - 270 svabhAva zuddha caitanyarUpa che te svabhAvamAM huMpaNuM : tethI zramaNane hoya jo dukhamukti kerI bhAvanA, sthApyuM che. dehAdhyAsa choDayo che mATe jIvane zenI : to nitya vasavuM samAna agaravizeSa guNInA saMgamAM. 270. jarUra che te vAta lakSamAM rAkhIne te jIvane ucita : (laukika jananA saMgathI saMyata paNa asaMyata evuM AcaraNa kare che. ajJAnIe sadAya zarIramAM : : thAya che, tethI jo zramaNa duHkhathI parimukta ja huMpaNuM mAnyuM che. tene jIvanI manuSya paryAyano : thavA Icchato hoya to te samAnaguNavALA paNa khyAla nathI. manuSyadehamAM rahevAnI jIvanI : : zramaNanA athavA adhika guNavALA zramaNanA paryAyarUpa yogyatA te jIvanI manuSya paryAya che. * * saMgamAM nitya vaso. paraMtu ajJAnI mATe to zarIra ja sarvasva che. te : zarIranI mAgaNIno ja vicAra karIne te pramANe pote : gAthA 268 nA anusaMdhAnamAM A gAthA aneka prakAranI IcchA AkAMkSAo kare che. tene : levAmAM AvI che. munine mokSanI bhAvanA avazya pravacanasAra - pIyUSa 125
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ hoya che ane eTalA mATe ja teNe munipaNuM lIdhuM : carcA paNa cAle. je viSayano svAdhyAya karavAmAM che. mokSa zabdano artha thAya che. "mUkAvuM" - arthAt Avyo hoya tenI ApasamAM carcA thatAM potAne je cAra gatinA paribhramaNanA duHkhamAMthI kAyama mATe ' rIte viSaya samajAyo hoya tenI spaSTatA thAya. anya chUTakAro meLavavo. A rIte mokSanuM nAstirUpa varNana : mumukSunI samajaNa vizeSa jovA maLatAM potAne paNa thayuM. astithI to potAnI paripUrNa zuddha paryAyanI : e rIte svAdhyAya karavAnuM mana thAya ane vizeSa pragaTatA e mokSa che. bhAvaliMgI saMtane mokSanI ja : abhyAsa kare. A rIte tattvanI samajaNa mATe bhAvanA hoya che. tene saMsAra laMbAvavAnI bhAvanA : ekabIjAnI harIphAI thAya e rIte badhAne lAbhanuM hotI ja nathI. paraMtu gA. 268mAM bhAvaliMgI saMta kAraNa thAya. evuM ja ahIM munio vacce samajavuM paNa kayAreka laukika jananA saMgamAM rahevAnI ruci- ke ahIM svarUpa lInatAnI harIphAI thAya che. bhAvanA karatAM hoya che tethI ahIM kahyuM ke jo zramaNane : : AtmA pariNAma sevAbhAvavALo che. mokSanI bhAvanA hoya to. TIkAmAM uparokta vAkyano prayoga karyo che. ane mokSanIbhAvanA hoya teNe zuM karavuM? : tyAM AtmA utpAda-vyaya-dhruvarUpa che eTaluM ja siddha potAnA svabhAvamAM ja TharI javAno ugra : nathI karavuM. paraMtu bAhya nimittane anurUpa potAnuM puruSArtha karavo. muninuM A eka mAtra kArya che. te : AcaraNa karI levuM evo AtmAno svabhAva darzAvavA kArya siddhi mATe to teNe munipaNuM lIdhuM che. teNe : mAge che. gA. 268nI jema ahIM paNa pANIno sarva saMga parityAga karyo che. laukika jano ane A dRSTAMta lIdho che. e gAthAmAM pANI zItaLa hovA lokika pravRttiothI AtmAnuM ahita ja thAya che ? chatAM agninA saMgamAM te uSNa thAya che ema lIdhuM evo tene spaSTa khyAla che. tethI samyagdarzananI ; hatuM. ahIM kahe che ke gharanA zItaLa khUNAmAM rAkheluM prApti thayA bAda te laukika pravRttio choDato jAya : pANI zItaLa rahe che. pANImAM barapha nAkhavAmAM che. tenAthI nivRtta thayo jAya che. evI pravRtti : Ave to te pANI vizeSa zItaLa thAya che. arthAt choDavAthI anya lokika janono saMga paNa chUTato : pANI svabhAve zItaLa che mATe tenI paryAya zItaLa jAya che. samyagdaSTi guNasthAnamAM AgaLa vadhatA ; hoya che. te uparAMta anya uSNa ke zItaLa padArthonA jyAre munipaNuM dhAraNa kare che tyAre tenI bAhya : saMgamAM Ave tyAre pANInI avasthA uSNa athavA sAMsArika pravRttio chUTI jAya che ane saMsArI : vadhu zItaLa thAya che. A rIte pANI tene prApta thatAM jIvono paricaya choDIne eka mAtra AtmakalyANanI ' nimitta anusAra pariName che. bhAvanA arthe jaMgalamAM cAlyA jAya che. siddhAMtamAM AtmAne paNa pariNamana svabhAva munio sAmAnya rIte ekalA rahetA nathI. ; vALo kahyo che arthAt e jIva jo potAthI ochA A rIte teo anya munionI sAthe rahe che. arthAt : guNavALA anya jIvonA saMgamAM Ave che to tenuM muniono saMga rahe che. pU.sadgarudevazrInA pratApe : potAnuM avazya patana thAya che. jo te adhika Aje gAmegAma svAdhyAya maMdiro banyA che. ' guNavALAnA saMgamAM rahe to potAnA guNanI vRddhi svAdhyAya dvArA Atma kalyANa karavA mAganArA pAtra ' kare che. jo samAna guNavALAnA saMgamAM rahe to jIvo tyAM maLIne samUha svAdhyAya kare che. enA : potAnA guNanI rakSA to avazya thAya ja che. A kAraNe badhAne umaMga rahe che. svAdhyAya sAthe samUha ; rIte siddhAMtamAM paNa jIva anya jIvanA nimitte 126 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ potAnAmAM guNanI adhikatA ke hInatA kare che ema : jovA maLe che. dRSTAMta koI bahena rAtrInA rasoI darzAvyuM che. : banAve che. tyAre agni to agnirUpa ja che paraMtu A prakAranA kathana sAMbhaLIne jene nimittAdhIna : 1 4 - tene dAhya sAthe dAhya dAhaka saMbaMdha che. cokhA sAthe dRSTi che te potAnI galata mAnyatAne puSTa kare che. ' pAcya pAcaka saMbaMdha che ane AjubAjunI vastuo pU. gurudevazrIno mumukSu samAja upara anaMta : sAthe prakAzya prakAzaka saMbaMdha che. upakAra che ke temanA upadezathI pAtra jIvone : A gAthAmAM AcAryadeva zramaNane adhika nimittAdhIna dRSTi rahI nathI. je kAMI kArya thAya : guNavALA zramaNanA saMgamAM rahevA mATe kahe che. che te potAnA upAdAna anusAra ja thAya che : tema karavAthI tenA guNanI vRddhi thAya che. jo kadAca evI tene daDhatA thaI che. have jyAre mULa - adhika guNavAna na maLe to samAna guNavALAno paramAgamomAM ane tenI TIkA karanAraka samartha : paricaya rAkhavAthI potAnI guNanI rakSA thaze arthAt AcAryadeva jyAre A prakAre nimitta naimittika : vRddhi na thAya topaNa jeTalI zuddhatA pragaTI che te saMbaMdha samajAve tyAre pAtra jIve AcAryadevanA : TakI raheze. A prakAre e zramaNane avazya lAbha Azayane samajavAno prayatna karavo jarUrI che. thaze evuM samajAvavA mAge che tethI AcAryadevano paramAgamomAM AcAryadeve upAdAnanI mukhyatA : bhAva ApaNe A prakAre levo rahyo. rAkhIne ja kathana karyA che. tenI sAtho sAtha : ), : 1) pote jJAyaka svabhAvamAM huM paNuM rAkhIne nimitta naimittika saMbaMdho paNa jema che tema svabhAvano Azraya kare to paryAyanI zuddhatA samajAvyA che. samayasAra zAstramAM jyAM zuddhAtmA pragaTa thAya. svarUpalInatA vadhAre te anusAra darzAvavAnI pratijJA karavAmAM AvI che tyAM paNa te sAdhaka dazAmAM AgaLa vadhe ane saMpUrNa navatattva dvArA zuddhAtmA darzAvavAmAM Avyo che. svarUpalInatA karatAM te paramAtmA thAya. A jIvanI paryAyamAMthI dravya sAmAnya svabhAva sudhI pramANe pAtra jIva potAnA upAdAna anusAra laI javAnI vidhi darzAvavAmAM AvI che tyAM paNa nijakalyANa kare che. A eka ja upAya che. A dareka adhikAramAM jIvanA pariNAmo ane teno mokSanuM nizcaya kAraNa che. sAdhakanI bhUmikAmAM dravyakarma sAtheno niyamabhUta nimitta naimittika : zuddhopayoga arthAt nirvikalpa dazAnI ja saMbaMdha spaSTapaNe dekhADyo che. vibhAvamAM dravyakarmanA : mukhyatA che tenAthI AtmakalyANa sadhAya che. udayanuM nimittapaNuM ane jIvanI zuddha paryAyamAM : te dazAmAM tene atIndriya AnaMda Ave che tethI karmonA upazama, kSayopazama ane kSayane barobara - potAno upayoga tyAM Takavo joIe jJapti samajAvyA che. jIvanI badhI paryAyo dravyakarmanI . parivartana na thavuM joIe paraMtu ema banatuM nathI. sApekSatAvALI che ema lakhANa karyuM che. eTale ke te nirvikalpa dazA toDIne pharIne vikalpamAM Ave AcAryadeve upAdAnanI vAta kAyama rAkhIne nimitta che. puruSArtha jeTalo baLavAna hovo joIe ane naimittika saMbaMdha paNa jaNAvyo che. dareka padArthane Takavo joIe teTaluM kAma thatuM nathI mATe vikalpa svataMtra rIte joIe tyAre tenuM pariNamana potAnA Ave che. savikalpa dazA tene duHkharUpe upAdAna anusAra ja thatuM lakSamAM Ave che. e ja anubhavAya che. tethI to pharIne nirvikalpa dazA pariNamanane jyAre anyanA saMgamAM jovAmAM Ave : mATenA prayatno kare che ane chevaTa paramAtmA tyAre tyAM aneka prakAranA nimitta naimittika saMbaMdho ; thAya che. pravacanasAra - pIyUSa 127
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ savikalpa dazA Ave tyAre te konA pratye : A rIte A gAthA nizcayapUrvakano vyavahAra vikalpa kare che ? ajJAna dazAmAM aneka prakAranAM munine kevA prakArano hoya te darzAve che. A gAthA bhoga bhogavyA hatA te paNa tene yAda Ave ane : zubhopayogI zramaNanA adhikA2mAM lIdhI che tethI tenuM ciMtavana thaI zake. pote nijakalyANa mATe tene A gAthA savizeSa lAgu paDe che. zubhopayogI sAcA deva-zAstra-gurunI bhakti-pUjA vagere : muni paMcama guNasthAnavartI che ane alpa kALamAM kareluM te paNa yAda Ave. pote kevI hoMzathI bhAvaliMga pragaTa ka2vAnA che. pote nirvikalpadazA zAstra svAdhyAya-ciMtavana-manana vagere karato dvArA trIjA kaSAyano abhAva kare che. te mATeno ane tenAthI tene kevo lAbha thayo tenI paNa yAda teno prayatna cAlu che. te savikalpa dazAmAM paNa Ave. A rIte vikalpamAM zubha ane azubha bhAvaliMgI saMtanA paricayamAM rahe che jethI potAnI evA bhedo ane temAM nimitta bAhya viSayo e badhuM pariNati jhaDapathI potAnA svabhAva tarapha jAya. AvI jAya che. : : have jJAnI savikalpa dazAmAM kevA prakAranA nimittanA saMgamAM upayogane lagAve che te vicArIe. te azubhabhAva to ka2vA mAgato ja nathI tethI tevA nimittone to choDe ja che. te zubhabhAvamAM prayatnapUrvaka rahe che. paraMtu tyAM nizALadharmazALA-hospiTala vagerenA sthAne sAcA deva zAstra-gurunA yogamAM jyAM adhyAtmanI mukhyatA : rahe tevA vikalpomAM rahevA mATe prayatnazIla thAya che. 128 : : 2) ahIM muninI vAta lIdhI che tethI tene kevA prakAranA vikalpa Ave teno vicAra karIe to te vizeSa guNavAnanA paricayamAM rahevA mAge athavA evo yoga prApta na thAya to samAna bhUmikAvALA muninA saMgamAM rahevA mAge che. tema ka2vAthI tenA guNanI vRddhi athavA rakSA thAya che. A rIte A nizcayapUrvakano vyavahA2 che je AcAryadeva samajAvavA mAge che. nizcaya kahetA upAdAnanI vAta mukhya rAkhIne savikalpa dazAnA kALamAM potAnI sAthe (saMghamAM) je aneka munio che temAMthI te vizeSa guNavAnanA saMgamAM rahIne e rIte potAnA pariNAmone AgaLa vadhAre che. za A pravacanasAra zAstra puru thavA AvyuM che. A chellI pAMca gAthAoche. tene TIkAkAra AcAryadeva ratna samAna gaNe che. A prakA2no zloka paNa teoe A pAMca gAthAnI mahattA samajAvavA mATe lakhyo che. A gAthAone zAstranA upasaMhArarUpe lakSamAM na lIdhI. paraMtu kalagInA alaMkArarUpe biradAvI che. jinAgama je koI vistAra ka2Ine samajAvavA mAge che. te badhuM ghaNA ja saMkSepamAM A pAMca gAthAmAM kahyuM cho. '"advaita bhagavAnanA samagra advitiya zAsanane sarvataHprakAze che'' sarvajJanA jJAnamAM AkhuM vizva jaNAya che. vizvanA samasta padArtho ekI sAthe eka samayamAM jaNAya che. paramAtmA jJAna apekSAe mukhya gauNa nathI karatAM. mukhya gauNa karavuM e kSayopazama jJAnanuM kArya che. e apekSAe mukhyagauNapaNuM paramAtmAne nathI. paramAtmAnA jJAnamAM sva-paranuM atyaMta judApaNuM spaSTa che. 52thI bhinna paDavAno je prayoga samakitanI pragaTatA dvArA karyo hato te bhedajJAnanI pUrNAhUti thaI tyAre to bA2muM guNasthAna kSINamoha dazA prApta thaI. cAritra pUrNa thayuM ane turata ja jJAna paNa kSAyika thAya che. kSINamohadazA thatAM upayoga sarvathA aMtarmukhAkA2 thaI gayo. potAnuM saMpUrNa hita caraNAnuyogasUcaka cUlikA : : : - 18
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ potAnAmAM ja che evA vizvAsapUrvaka saMpUrNa : ajJAnI jIva anAdikALathI saMsAramAM cAra svarUpalInatA kare che. bAhyanuM lakSa sarvathA chUTI gayuM gati paribhramaNa karIne duHkhI thAya che. tethI che tethI vikalpa mAtrano abhAva thayo che. A sAMsArika pravRtti tenA jIva sAthe jaDAyela che. jyAM prakAranI sthiti che tethI tyAM svanuM saMpUrNa grahaNa : je prakArano deha prApta thAya. tyAM te dehane anurUpa ane parano sarvathA tyAga tene varte che. A rIte ; jIvana zarU karI de che. zuM karavuM ane kevI rIte jIvana sva-paranuM atyaMta bhinnapaNe jyAre pragaTa thAya che : jIvavuM e tene zIkhavavuM paDatuM nathI. AhAra, bhaya, tyAre sarvajJa svabhAva sarvajJa dazArUpe pragaTa thAya che. parigraha ane maithuna evI cAra saMjJA laIne Ave ' che. saMsArInuM jJAna bhava AdhIna hoya che. bhava sarvajJanA jJAnane anusarIne je upadeza Ave * palaTatAM te jJAna sAmAnya rIte cAlyuM jAya che. (jAti che te vastunA anekAMta svarUpane darzAvanAra che. * smaraNa jJAna avadhi jJAnamAM te jaNAya kharUM paraMtu arthAt badhI vAta badhI apekSAe Ave che. tema : tenuM vedana-rAgI vagere na hoya) A rIte saMsArIka chatAM jJAyakanI mukhyatAthI AtmAnuM svarUpa ane e : : jIvana e badhAne zruta paricita-anubhUta-badhAmAMthI ja jJAyakanI mukhyatAthI cha dravya ane navatattvanuM : anaMtavAra pasAra thaI gayeluM che. Ama hovA chatAM - svarUpa samajAvavAmAM Ave che. jIvanI saMsAra ane mokSa evI be dazA ane enA kAraNarUpa parasamaya : ajJAnI jIvane saMsAranA asala svarUpano pravRtti ane svasamaya pravRtti e badhuM vistArathI : khyAla nathI tethI AcAryadeva A gAthAmAM saMsAra samajAvavAmAM Ave che. jethI vastu svarUpano jIvane : tattva darzAve che. ahIM prazna thAya ke saMsAra tattva khyAla Ave ane te sAce mArge Ave. ajJAnI jIva : darzAvanArI gAthAne "ratna' samAna kema gaNI? evo anAdikALathI parasamaya pravRtti karIne saMsAramAM : prazna sahajapaNe uThe paraMtu jo vicAra kare to tene paribhramaNa karatAM duHkhI thAya che. te jyAre potAnI : khyAla Ave ke e barobara che. navatattvanI vAta bhUla sudhArIne svasamaya pravRtti kare che tyAre te sakhI ; Ave tyAre saMvaranI vyAkhyAmAM Asavano nirodha te saMvara. ane baMdhano abhAva te mokSa ema Ave. thAya che, paramAtmA thAya che. : paramAtma dazA e paripUrNa zuddha dazA che paraMtu te 0 gAA - 71 : pavitra sahaja svAbhAvika paryAya paNa nirapekSa nathI. samayastha ho paNa sevI bhrama ayathA grahe je arthane, : jIvanI saMvara-nirjarA ane mokSa evI traNa zuddha atyaMtaphaLasamRddha bhAvI kALamAM jIva te bhame. ra71. : paryAyo paNa pUrve azuddhatA hatI ane have teno * abhAva karIne A pragaTa thaI che mATe te sApekSa che. jeo bhale teo samayamAM hoya to paNa (bhale : vaLI zuddha paryAyo paNa dravyakarmanA upazama-kSayopazama teo dravyaliMgapaNe jinamatamAM hoya to paNa) : ane kSayanI apekSA rAkhanAra che. jIvano trikALa "A tattva che (arthAta Ama ja vastu svarUpa : svabhAva nirapekSapaNe zuddha che. jevo zuddha svabhAva che)" ema nizcayavaMta vartatA thakA padArthone : che evI zuddha paryAya hovA chatAM svabhAva nirapekSapaNe ayathA tathapaNe grahe che. (jevA nathI tevA samaje : zuddha che ane A paryAyo sApekSapaNe zuddha che. mATe che), teo atyaMta phaLa samRddha (anaMta : jIvanI zuddha paryAyane samajavA mATe paNa teNe karmaphaLothI bharelA) evA have pachInA kALamAM : anAdithI cAlI AvatI azuddha paryAyanuM svarUpa paribhramaNa karaze. avazya jANavuM joIe. pravacanasAra - pIyUSa 129
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ ajJAnI jIva mohanI asa2 nIce anAdikALathI rAga-dveSa karato Avyo che. rAgadveSa thAya e alaga vAta che ane tene ka2vA jevA mAnIne kare e jAdI vAta che. moha-rAga-dveSa e jIvanI azuddha paryAya che. jIvanI bhUla che ane tenA phaLamAM te duHkhI che mATe te pariNAmo ka2vA jevA nathI paraMtu choDavA lAyaka che. basa A vAta ja AcAryadeva A gAthAmAM samajAvavA mAge che. tethI ja e vAta sAcI che ke ajJAnI jIva anAdithI saMsArI jIvana jIvato hovA chatAM tene saMsA2nA asala svarUpano khyAla nathI. : ... : jinAgamano abhyAsa ka2nA2ne artha samaya, zabda samaya ane jJAna samaya evA zabdonA bhAvano khyAla che. anyane mATe to AvA zabdo paNa taddana ajANyA che. paraMtu ahIM samayano je artha karyo che : te jainone paNa pracalita nathI. ahIM samayano artha dravyaliMga karavAmAM Avyo che. dravyaliMga zabdathI e jainanA sAdhu che e sahajapaNe samajI zakAya ema che. khyAlamAM rahe ke ahIM bhAvaliMganI vAta nathI karavA mAgatA. ahIM to ajJAnInI vAta levI che. kAraNake saMsAra tattva samajAvavuM che. dravyaliMga zabdathI sAmAnya rIte AcaraNano bhAva samajAya che. dravyaliMgamAM bAhya AcaraNanI mukhyatA che e vAta sAcI paraMtu jinAgamamAM jJAna zraddhAnanI mukhyatA che ane e jJAna zraddhAna anusAra AcaraNa che. dravyaliMgI muni mAtra bAhya AcaraNa kare che. tenuM jJAna zraddhAna khoTuM che. samajaNa khoTI hoya tyAM AcaraNa khoTuM ja hoya. tethI AcAryadeva tenuM jJAna saMsAra tattva samajAvatA AcAryadeva dRSTAMtarUpe dravyaliMgI muninI vAta kare che. ahIM prathama ja Azcarya thAya ke saMsArI jIvanA aneka prakAranA varNanano ApaNane khyAla che emAM kayAMya digambara sAdhunI vAta baMdha besatI nathI. A rIte ahIM mAtra Azcarya nahIM virodhAbhAsa paNa Ave che. paraMtu AcAryadeve mULagAthAmAM A vAta lIdhI che tethI : khoTuM che e vAtane ja mukhya karIne A gAthAmAM samajAve che. ajJAnIne vastu svarUpano sAco khyAla hoto nathI ema pharamAve che. ahIM pharIne prazna thAya che ke je anyamatiekAMtavAdI che. tene to tattvanA svarUpano khyAla na : : tenuM cokkasa prayojana hovuM joIe. e dizAmAM jyAre ApaNe vicAra karIe tyAre turata ja ApaNA mananuM samAdhAna thAya che. kAraNake ApaNI jema anya jIvo paNa munine saMsArI mAnavA taiyA2 nathI. vaLI ahIM to anyamatanA sAdhunI vAta nathI. ahIM to digambara muninI vAta che. mokSanI prApti mATe sarva saMga parityAga karI mAtra Atma sAdhanA karavA mATe ja munipaNuM laIne jaMgalamAM ekAMtamAM vasanArA evA jIvonI avazya mukti thAya evI vyApaka mAnyatA che. AtmajJAna zUnya munipaNuM e paNa saMsAra tattva che e vAta badhA samaje te jarUrI che mATe ahIM AcAryadeva aneka prakAranI bhoga sAmagrImAM racyA pacyA evA jIvanuM varNana na karatA dravyaliMgI muninuM dRSTAMta lIdhuM che. * hoya te samajI zakAya. paraMtu ahIM to jinamatane anusa2nA2 lIdhA che. tethI tenuM jJAna to yathArtha hoya tyAM ayathArthapaNe grahaNa kare che ema kaI rIte kahI zakAya ? tarka to vyAjabI che. jainadarzana vastunA svarUpane anekAMtarUpa darzAve che arthAt dravya baMdhAraNa jema che tema ja tenuM pratipAdana kare che. tethI jainone vastu svarUpa khoTuM samajANu che ema kaI rIte kahI zakAya ? : 130 have tenuM samAdhAna sarva prathama to jaina dharmanuM pAlana ane jaina darzana vacceno taphAvata ApaNA 'samaya' A zabdanA aneka artha thAya che. : khyAlamAM levo jarUrI che. moTA bhAganA jIvo dharmanuM caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAlana kare che. tattvano abhyAsa karanArA badhAM dharmomAM ochA hoya che. dharmanuM pAlana eTale bAhya AcaraNanI ja vAta hoya che. jIvanA zubhabhAvo anusAra bAhya AcaraNa hoya che. jainone ja, tattvanA abhyAsIne ja e khyAla Ave che ke zubhabhAva e paNa bAhya AcaraNa ja che. e jIvanA azuddha pariNAmo che. sAcuM AcaraNa to jJAnIne hoya che ane te vItarAgatA che, svarUpalInatA che. kare paraMtu evuM kAMI karavAmAM na Ave to pachI ane sAcI samajaNa kema kahevAya. pU. bahenazrInA eka patramAM Ave che ke jIva ane pudgala judA : : che evI samajaNa thayA pachI jaDamAM bhaLatA AtmA : saMkoca pAme to udAsIna thAya paraMtu AvuM kAMI kAMI thatuM na hoya to evI samajaNanI koI kiMmata rahetI nathI. tethI te jIvane bahirlakSI jJAnamAM vastu svarUpa yathArtharUpe samajAyuM hoya to paNa tene ajJAnI ja mAnavAmAM Ave che. zAstramAM jyAM dravyaliMgI muni dRSTAMtarUpe lIdhA che tyAM abhavya jIvathI vAta lIdhI che eTale ke e muni thAya ke agIyAra aMgano abhyAsI thAya tene mokSamArga ane mokSanI prApti thavAnI ja nathI. dharmano upadeza ApanArA paNa sAmAnya rIte zubhabhAva ane bAhya AcaraNanI ja vAta karatA hoya che. zuddhAtmA ane teno Azraya-phaLasvarUpe paryAyanI zuddhatA evo upadeza virala ja hoya che. upadeza denArA paNa jo tattvanA abhyAsI na hoya ane ene paNa jo bAhya AcaraNanI ja mukhyatA hoya to upadeza paNa e pramANe ja Ave. tethI zrotAne paNa jaina darzananuM hArda samajavAno avakAza na rahe. mATe jainanA sAdhu thayA tethI tenuM tattva cokakhuM hoya evuM mAnI na levAya. * A rIte je dravyaliMga dhA2Na ka2nA2 muni paNa vastu svarUpane yathArthapaNe jANato nathI te saMsAramAM anaMtakALa rahevAno che. zramaNa hovA chatAM have evA jIvano vicAra karIe je : : : dravyaliMganuM pAlana karIne navamI graMviyeka jAya che. AvA jIvone tattvanI mULabhUta vAtano to barobara khyAla hoya che. koI ajJAnI jIvane agIyAra aMganuM jJAna paNa hoya che. A rIte jene sat zAstrano abhyAsa hoya tenuM bahirlakSI jJAna sAcuM hoya che. tethI tene tattvanuM ayathArtha jJAna-zradvAna kaI rIte kahI zakAya? A praznanuM samAdhAna kharekhara muzkela che. paraMtu avazya thaI zake che. jene sAcuM jJAna hoya te sAco puruSArtha avazya kare. agnimAM hAtha nAkhavAthI dAjhI javAya evuM jene jJAna hoya te agnimAM hAtha nAkhavA mATe jAya nahIM. zarI2 te huM chuM e mAnyatA khoTI che evI sAcI samajaNa hoya te dehAdhyAsa choDe. kamase kama te choDavA mATeno prayatna to avazya saMsAramAM rakhaDavAno che. kevo che saMsAra? ''atyaMtaphaLa samRddha'' arthAt saMsArI jIva samaye samaye aneka prakAranA karmonA udayagata phaLane meLave che ane bhogave che. te kayAreya sukhI nathI. badhA karmo jIvane duHkharUpI phaLane ApanArA che. ghAtikarmano to svabhAva ja jIvanI zuddhatAne haNavAno che. arthAt te karmodaya jIvanA vibhAvamAM ja nimitta thAya che. ghAtikarmo badhA pApaprakRtirUpa ja che. te karmodayamAM je jIva joDAya che te potAnA vibhAva bhAvathI joDAya che. te vibhAvarUpa hovAthI jIvane duHkharUpI phaLa ja Ape che. jIva potAnA vibhAvabhAva vaDe saMyogomAM joDAya che. saMyogo e aghAti karmanuM phaLa che. aghAti karmomAM puNya ane pApa evA be bheda che kharA te anusAra saMyogomAM paNa anukULa ane pratikULa evA bheda paDe che paraMtu evA saMyogone jIva potAnA vibhAva bhAva vaDe bhogave che mATe e jIva potAnA : : * pravacanasAra - pIyUSa 131
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ vibhAvanA kAraNe ja duHkhI che. puNyanA phaLamAM gAthA- 27 anukULa saMyogo maLyA paraMtu mithyAtva che te moTuM : ayathAcaraNahIna, sUtra-arthasunizcayI upazAMta je, pApa hovAthI te jIva potAnA vibhAvanA kAraNe : te pUrNa sAdhu aphaLa A saMsAramAM cira nahi rahe. 272. 52mArthe du:khI ja che. A rIte ajJAnI dravyaliMgI muni thAya topaNa tenA saMsArano abhAva thAya evI koI prAthamika taiyArI paNa tene nathI. je jIva yathAtathapaNe padonA ane arthonA (padArthonA) nizcayavALo hovAthI prazAMtAtmA che ane ayathAcAra rahita che, te saMpUrNa zrAmaNyavALo jIva aphaLa (karmaphaLa rahita thayelA) evA A saMsAramAM cirakALa raheto nathI. (alpa kALamAM mukta thAya che) ajJAnI jIvone TIkAmAM "anavasthita vRttivALA'' kahyA che. an + avasthita arthAt : asthira pariNAmavALA kahyA che ane te yogya ja che. manane caMcaLa gaNavAmAM AvyuM che. kharekhara to ajJAnI jIvane potAnA pariNAmonI caMcaLatA hoya che. te sukha meLavavA mATe satata prayatnazIla che paraMtu tene sukhanA sAcA upAyano khyAla nathI. te bAhya viSayomAMthI sukha meLavavA mAge che. bAhya viSayo acetana hovAthI temAM sukha nAmano dharma ja nathI. tethI pAMca IndriyonA viSayomAMthI sukha kayAreya Ave ema ja nathI. Icchita viSayanI prApti thatAM saMsAra tattva darzAvyA bAda A gAthAmAM AcAryadeva mokSa tattva darzAve che. tethI pahelA to ApaNane thoDuM Azcarya thAya kAraNake saMsAra ane mokSanI vacce sAdhaka dazA che. paraMtu turata ja mananuM samAdhAna thAya. be cheDA darzAve che. eka saMpUrNa azuddha dazA che ane bIjI paripUrNa zuddha dazA che. je ajJAnI che te ja paramAtmA thAya che. ema nathI ke saMsArI sadAya saMsArI rahe che ane siddha sadAya siddha rahe : che. je anAdithI ajJAnI che te ja ekavA2 52mAtmA : : : kSaNika Indriya sukhano anubhava thAya kharo paraMtuM tyAM sAcuM sukha na hovAthI upayoga tyAMthI anya viSaya tarapha cAlyo jAya che. jyAM sukhano anubhava thAya che tyAM paNa kaMTALo Ave evo badhAne anubhava che tethI pariNAmo viSaya badalAvyA kare che. A tenI caMcaLatAnuM kAraNa che. mana to bAhya nimitta mAtra che. asaMjJI jIvonA pariNAmo paNa e rIte jJapti parivartana karatA ja rahe che. te jIva jyAre ajJAna dU2 ka2Ine jJAnI thAya tyAre nirvikalpa dazA atIndriya sukharUpe anubhavAya che. tethI jJAnIno upayoga potAnA svabhAvamAM sthira thAya che. ugra puruSArtha Take nahIM ane vikalpa uThe te duHkharUpe anubhavAya che mATe upayoga bAhyathI khasIne pharI svabhAvamAM javA puruSArtha vadhAre che. ahIM to ajJAnInI vAta lIdhI che. tethI tene asthira vRttivALA kahyA che. : : thAya che. jIvane be prakArano dazAno khyAla Avavo jarUrI che. saMsAranuM sAcuM svarUpa jema prathama darzAvyuM tema mokSanuM svarUpa paNa A gAthAmAM samajAve che. : jethI pAtra jIvane paramAtma dazAno sAco khyAla Ave. saMsAramAMthI chUTavA mAge tethI mokSanI vAta Ave eTale turata ja hA pADI de. mokSamAM ekaluM sukha ja che mATe tyAM javA taiyAra thAya paraMtu tene mokSanA svarUpano khyAla nathI ne hA pADe che. tene mokSanA sukhanI ane pote anubhavelA sukhanI jAta eka ja mAne che. tethI tene siddhadazAno sAco khyAla Avavo jarUrI che. siddha pa2mAtmAne deha ja nathI. mATe dehanI jarUrIyAta evA makAna-vastra-AhA2pANI-vAhana vagere kAMI tyAM nathI. caitanya goLo * ekalo asaMgapaNe lokAgre sthira rahe che ane anaMta avyAbAdha sukhane sAdi anaMtakALa sudhI bhogave caraNAnuyogasUcaka cUlikA ae : : 132 : :
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. siddhanuM AvuM svarUpa lakSamAM lIdhA bAda tene have : jAtyAMtarapaNuM che. saMvara e apUrNa zuddha paryAya che nakkI karavAnuM rahe che ke evI mokSadazA te prApta : ane mokSa e pUrNa zuddha paryAya che. tyAM bannenI eka karavA mAge che ke nahIM. * ja (zuddha) jAta che. tethI bhAvamokSa dazArUpe saMsAra ane siddha evI be avasthAo nakkI : : pariNamelA arihaMta paramAtmAne parama zramaNa paNa karyA bAda have je jIva anAdikALathI potAnI : T: kahevAmAM Ave che. dazAmAM jJAna ane rAga karato Avyo che. potAnA : A dazAnuM varNana TIkAkAra AcAryadeva A vibhAva anusAra navA karmo bAMdhato Avyo che ane A prakAre kare che. je jJAna ane zraddhAnanI vAta gA. te baMdhAyelA karmo udayamAM Ave tyAre pharIne vibhAva - 271mAM lIdhI hatI te vAtane pharIvAra doharAve kare che. A rIte anAdikALathI je vibhAva ; che. potAnA AtmAnuM yathArtha jJAna ane zraddhAna e dhArApravAharUpa thayA kare che te vibhAva aTakI zake : to mULabhUta vAta che. e to dharmanI zarUAta che. ane tenA sthAne je zuddha paryAyanI pragaTatA thAya te : bhedajJAnano prayoga karIne jJAyaka svabhAvamAM huMpaNuM che sAdi anaMtakALa sudhI ema ja raheze. eTale ke : sthApavuM e sAdhakadazAnuM prathama sopAna che. bAhya saMsAranA duHkhano AtyaMtika nAza ane avyAbAdha ' viSayomAMthI sukha kayAreya prApta na thAya evA saMpUrNa sukhanI zAzvata prApti A be vacce pasaMdagI jyAre ke vizvAsapUrvaka to dharmanI zarUAta thAya che. potAnA karavAmAM Ave tyAre jo mokSanI prAptinI bhAvanA svabhAvano Azraya karIne sAcuM atIndriya sukha jAge to tene mATe teno upAya sAdhakadazA : pragaTa thAya tyAre pote Atma kalyANanA sAcA mArge samajAvavAnI rahe. eka vastu khyAlamAM rahe ke A : che eno yathArtha nirNaya thAya che. vItarAgatAno mArga che. ajJAnI jIva anAdikALathI : prazAMtAtmA rAga karato Avyo che. emAM AnaMda mAnato Avyo : che. te rAgane saMpUrNapaNe ane kAyama mATe tilAjalI prazAMta arthAt upazAMta TharI gayelo AtmA. : jIva jyAre potAnA svabhAvamAM lIna thAya che tyAre ApavAnI tenI taiyArI hoya to ja A mArga : te prazAMtAtmA evuM nAma pAme che. sukha mArA AvavAnuM vicAravAnuM rahe che. kAraNake ekavAra : * svabhAvamAMthI ja Avaze. evo jene pAko bharoMso sAdhakadazA pragaTa thAya to alpa samayamAM mokSa : nizcita che. te pharIthI saMsAramAM rahevAnuM pasaMda kare che ane e rIte je potAnA svabhAvanA Azraye * : sukha meLave che te have nirvikalpa dazAmAM ja rahevA to zakya ja nathI. : mAge che. kAraNake te jyAre koIpaNa prakAranA A gAthAmAM je mokSa tattvanI vAta levAmAM : vikalpane kare che tyAre du:khano ja anubhava kare che. Ave che te arihaMtadazAnI vAta che. bhAvamokSadazAnI : sAmAnya rIte zAstramAM savikalpa dazAne pramata vAta che, siddha dazAnuM varNana nathI. arihaMtane parama : arthAt pramAdI dazA gaNe che ane sAtamA guNasthAna zramaNa paNa kahevAmAM Ave che. saMvara e zuddha : ane tenAthI uparanI bhUmikAne apramata dazA paryAyanI pragaTatA che. e apUrNa zuddha paryAya che. kahevAmAM Ave che. paraMtu zAstramAM kayAMka munine saMvara ane mokSanI eka ja jAta che. Asava ane . paNa pramAdI kahyA che. tyAM evo bhAva lakSamAM levo saMvara banne virodhAbhAsI paryAyo che. Asrava e ke te pote nirvikalpa dazAmAMthI bahAra AvavAnA azuddha paryAya che ane saMvara e zuddha paryAya che. tyAM : ALasu che. lakSamAM rahe ke A je svarUpalInatAnI pravacanasAra - pIyUSa 133
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAta che te cAritraguNanI paryAya che. vaLI : thavI anivArya che. rAgI jIva kayAreya sarvajJa na jJAnadarzanapUrvaka ja AcaraNa hoya tethI AcAryadeve : thaI zake e siddhAMta barobara khyAlamAM rahevo jarUrI padArthanA sAcA jJAna zraddhAnapUrvaka ja TharavAnI vAta - che. rAga ane kSayopajJAnanA meLavizeSanI vAta jo lIdhI che. : sAcA arthamAM samajAya jAya to rAgI jIva paramAtmA : na hoya zake arthAt anyamatamAM paNa potAnA devanI ayaNAcAra rahita : kalpanAo che ane te deva paNa sarvajJa che evuM mAne be nakArAtmaka zabdone sIdhA samajavAno : che paraMtu anyamatato rAganuM poSaNa karanArA che prayatna karIe to te jIva yogya AcaraNa arthAt ' tethI tenA manamAM koI sarvajJa hoya ja na zake evo samyakacAritra-vItarAga dazA pragaTa kare che. rAganI ' nirNaya to ApaNane hovo jarUrI che. A siddhAMtanI bhUmikAne choDIne ja vItarAga dazAnI pragaTatA thAya : vAta che. mAro dharma che mATe sAco ane sAro evI che. ahIM AcAryadeva rAgano sarvathA abhAva thatAM : vAta nathI. je bAramuM guNasthAna pragaTa thAya che evI kSINa : mohadazAnI vAta karavA mAge che. samyagdaSTi jIva : RGIR paNa aMze to vItarAgatA pragaTa kare che tethI to te : paramAtmadazA bhAvamokSadazAne saMsAradazA sAdhaka che. paraMtu ahIM bhAva mokSa dazAnuM parama ' kahevAmAM Ave che. jinAgamamAM saMsArI ane siddha zramaNanuM svarUpa darzAvavuM che tethI saMpUrNapaNe rAgano : evA be bheda darzAvavAmAM Ave che. tyAM je siddha abhAva karIne je vItarAgatA pragaTe che te levuM che. : nathI te badhA saMsArI kahevAya che. e rIte arihaMta : paramAtmA paNa saMsArI che. ApaNe saMsAra tattvanA ApaNane khyAla che ke rAgane ane kSayopazama : abhyAsamAM e vAta khyAlamAM lIdhI che ke te moha jJAnane meLavizeSa che. alpajJa dazAmAM eka samaye . * rAga-dveSa evA pariNAmane kAraNe cAra gati je eka viSaya jaNAya che tenI pasaMdagI rAga dvArA : paribhramaNa karIne duHkhI thAya che. vibhAva ane thAya che. aneka padArthamAMthI ekane lakSamAM levo hoya ? dravyakarmane sAmasAmA nimitta naimittika saMbaMdho che. to mukhya gauNa karavuM paDe ane te rAga-dveSanuM ja : A rIte jIva vyavahAranaye dravyakarmane bAMdhe che ane bIjA nAma che. kSINamohadazA samaye cAritraguNanI ' - tenA phaLane bhogave che. nizcaye to te potAnA paryAya sarvathA zuddha thaI gaI che. moha to pahelA dUra : ' : vibhAva bhAvanuM phaLa bhogave che. A rIte saMsArI thayo che ane have rAga-dveSano paNa abhAva thAya : jIvo bhAvakarma ane dravyakarma bannenA phaLane bhogave che. AvI vItarAga dazAnI jyAre prApti thAya che tyAre jJAna paNa paripUrNatAne pAme che arthAt tyAM : kSayopazama jJAnano abhAva thaIne kSAyika jJAna arihaMta paramAtmA saMsArI hovA chatAM te kevaLajJAnanI pragaTatA thAya che. alpajJatA gaI ane ; : vibhAvane karatAM nathI. vibhAvano AtyaMtika nAza rAga paNa gayo tethI bhAvamokSa dazAmAM paramAtmAne : hovAthI te bhAvakarmanuM phaLa bhogavatA nathI. teNe anaMta darzana, anaMta jJAna, anaMta vIrya ane anaMta : : : ghAtikarmono nAza karyo che. tethI tenA phaLane * bhogavavAno prazna nathI. aghAti karmodayanuM phaLa zarIra sukhanI pragaTatA thAya che. ane saMyogo che. tethI aghAtinuM sIdhuM koI phaLa sarvajJatA pragaTa thatAM pahelA vItarAgatA pragaTa : paramAtmAne bhogavavAnuM rahetuM nathI. chadmastha 134 caraNAnuyogasUcaka cUlikA che.
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ avasthAmAM potAnA vibhAva anusAra saMyogone : tethI A pramANe ja jANapaNuM thAya ema ApaNe bhogavatA hatA. te vibhAvarUpe rahyA nathI tethI : svIkArI laIe chIe. jJAnanI sAthe te viSayomAM paramAtmA bhAvakarma ke dravyakarma koInuM phaLa bhogavatAM te upayogI che ke nakAmAM evI vicAraNA karIne nathI. tethI te dazAne ''aphaLa saMsA2'' evuM nAma maLyuM che. paramAtmA AvI aphaLa dazAmAM paNa lAMbo : Indriyane sAdhana banAvIne ApaNe e rIte sukhasamaya rahevAnA nathI. alpakALamAM aza2I2I : duHkhano anubhava paNa karIe chIe. jJAnI gurunA paramAtmA siddha paramAtmA thavAnA che. yogamAM AvIe chIe tyAre rAga ka2vA jevo nathI tenA pratye rAga athavA dveSa karIe chIe. e ja : evuM jANIe chIe. jJAna kriyA svabhAvabhUta che : tethI teno niSedha nathI. jJAna baMdha ke mokSanuM kAraNa nathI evuM jANIne ApaNe jANavAnA kAryano : sahajarUpe svAbhAvika kriyArUpe svIkAra karI laIe chIe. kharekhara e svAbhAvika kriyA nathI. alpajJatA e uNapa che. e apekSAe to doSa che. jyAre sarvajJa dazA pragaTa thAya che tyAre te zobhanIya che. te dazA ane te dazA dhAraNa karanAra trilokanI kalagI samAna che evuM A gAthAmAM vistArathI samajAvavA mAge che. A gAthAnI TIkAmAM AcAryadeva sarvaprathama : kevaLajJAnano mahimA kare che. tene "trilokanI kalagI'' rUpe darzAve che. cha dravyomAM jIva potAnA jJAna svabhAva vaDe anya pAMca acetana dravyothI potAnuM asAdhAraNapaNuM-viziSTapaNuM laIne rahelo che. te A pramANe dareka padArtha potAnA svabhAvane dhA2Na ka2e che. e to badhA sAthe samAnapaNuM thayuM paraMtu anya padArtho potAne ke 52ne jANatA nathI. jyAre jJAna sva-52 badhAnA svabhAvone jANe che e tenI vizeSatA che. jIvanuM A rIte cha dravyomAM AgavuM sthAna che. huM evo eka viziSTa padArtha chuM. evuM lakSamAM letA sheje AnaMda thAya che. jJAna svabhAva - sarvajJa svabhAva hovA chatAM ApaNe anAdikALathI alpajJa chIe. e alpajJa dazAmAM N anaMtakALa gayo. sAmarthya ghaNuM hoya ane kAma ochuM thaI zake e AkuLatA ane duHkhanuM kAraNa bane che. A rIte saMsArI chadmastha jIvone alpajJa dazA e duHkharUpa che paraMtu evA prakAranuM du:kha ApaNane je prakAre bhAsavuM joIe e prakAre bhAsatu nathI. pariNAme ApaNane ene sahajapaNe mAnya karI laIe chIe ane tene choDavA mATe prayatna karatA nathI. 52mAtmAnuM jJAna nirmaLa jJAnaprakAzarUpa che. e jJAnamAM sva-52no yogya viveka che. sarvajJa svabhAvane sva-52 prakAzaka svabhAva paNa kahevAmAM Ave che. sva ane 52 vacce jAdApaNAno viveka anivArya hovAthI e prakAre bheda pADIne tenI spaSTatA ka2vAmAM Ave che. e prakAranuM vivekI jJAna to dharmanI zarUAtathI ja hoya che. paraMtu samyagdaSTine potAnA svabhAvanI mukhyatA che. svabhAvane choDIne anya je kAMI che te mAruM svarUpa nathI. ajJAna bhAve temAM huMpaNuM mAnyuM hatuM, te mArI bhUla hatI. tethI 52ne pararUpe lakSamAM le che ane tenA vistAramAM javA mAgato nathI. je dizAmAM javuM nathI tyAM mahenata zA mATe karavI ? vaLI te samasta padravyone jANato nathI. 52ne 52 jANIne tyAge che. abhiprAyamAM tyAga, cAritra apekSAe pa2ne bhogavavAnA bhAvano tyAga ane bAhya saMyogomAM paNa tyAga : je viSayane jANavo hoya tenuM lakSa karIe. zarIrane prApta pAMca IndriyomAMthI je yogya hoya e Indriyane sAdhana banAvIne te viSayane ApaNe jANIe chIe. ApaNe jenA paricayamAM chIe e badhA jIvo e ja prakAre jANavAnuM kArya kare che. pravacanasAra - pIyUSa : evuM badhuM sAdhaka dazAmAM jovA maLe che. astipaNe 135
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ potAnA svabhAvanuM grahaNa karIne tyAM huMpaNu : saMbaMdhenuM jJAna na hoya te audayika ajJAna che. eka sthApavuM ane eno Azraya karavo. e pramANenI : samaye eka padArtha jaNAya che. te samaye anya samasta prakriyA cAlu rAkhatA te paramAtma dazAne prApta thAya ' padArtho na jaNAya. te audayika ajJAna che. paramAtmA che tyAre svane saMpUrNapaNe grahaNa kare che ane : badhuM jANe che. ekI sAthe jANe che. dareka samaye bAhyathI saMpUrNapaNe chUTe che. sAdhaka dazAmAM A ; jANe che mATe tene koI viSaya na jaNAya evo che rIte svane mukhya ane parane gauNa, svabhAvanuM grahaNa : nahIM. Ama hovAthI tene viSayone jANavAnI ane parano tyAga evuM kArya karato jAya che. jyAre : utsukatA paNa nathI. ApaNe raste jatA hoIe ane paramAtmA thAya che tyAre have evuM kAMI karavAnuM . bAjAmAM mANaso ToLe vaLyA hoya to zuM che te rahetuM nathI. tethI jJAna apekSAe e badhuM, AkhuM - jANavAnuM mana thAya paraMtu paramAtmA mATe kAMI vizva jema che tema jANe che. jANapaNA apekSAe sva : ajANyuM nathI. A vAta bIjI rIte vicArIe. ane paramAM taphAvata pADato nathI. sarvajJanA jJAnamAM sva ane parano viveka avazya che paraMtu tyAM mukhya : ajJAnI jIva bAhya viSayane bhogavatA gauNapaNuM nathI. : potAne sukhI mAne che tethI teno upayoga e rIte * hitabuddhipUrvaka bahAra bhaTake che. tene svamAM kAMI thApita paudhanizcaya dekhAtuM nathI. te bAhya viSayone bhogavavA mATe kevaLajJAnanA svarUpane A zabdo dvArA : saMyogo pheravavA mAge che mATe tene paramAM kartutvabuddhi samajAvavAmAM AvyuM che. vizvanA badhA padArtho je : paNa joradAra hoya che. vyApya vyApaka ane kartA karma rIte che te rIte sarvajJanA jJAnamAM jaNAya che. badhA : eka ja dravyamAM hoya. be dravyo vacce kayAreya na hoya padArtho svathI ekatva ane parathI vibhaktarUpa rahelA ' te siddhAMta khyAlamAM AvatA te paranuM kartApaNuM na che. badhA padArtho A rIte asta-nAsti TakAvIne ke chUTake choDe che. paraMtu abhiprAya pharato nathI. tethI eka bIjA sAthe nimitta naimittika saMbaMdhamAM Ave : bAhya padArthonA pariNamanamAM pote nimitta che. ema che. AvI vizvanA padArthonI je nirdoSa racanA che, ; kahIne paNa kartApaNAnI mAnyatA cAlu rAkhe che. vyavasthA che, te paramAtmAnA jJAnamAM paNa e rIte : jema ke dRSTAMtarUpe kuMbhAra ghaDAmAM vyApe nahIM mATI ja jaNAya che. ajJAnI jIva svabhAvanA bheLaseLarUpa vyApe mATe mATI kartA ane ghaDo karma. te samaye kuMbhAra je aneka prakAranA saMkaradoSa kare che. e badhA doSanuM ; kartA nathI paraMtu nimitta che. A prakAre kuMbhArapotAne nirAkaraNa karIne paramAtma dazA pragaTa thaI che tethI ; ghaDo thavAmAM nimitta mAne kahe paraMtu abhiprAya to paramAtmAnuM jJAna eTale ke jJAna samaya ane vizvanA : ema ja che ke mATImAMthI zuM banAvavuM te pote nakkI padArthonI vyavasthA eTale ke artha samaya banne sarakhA : kare che. A rIte ADakatarI rIte pote ja kartA thAya che. tethI A apekSAe paramAtmAne padArthonuM che. samIcIna jJAna che. jene yathAsthita nizcaya kahevAmAM : : have AgaLa vicArIe to khyAla Ave ke je Ave che. : jIva ajJAnI che, rAgI che, bAhyanI kriyA karavA ullatAnanavAraNa ': mAge che te paradravyanA pariNAmamAM nimitta thAya alpajJa jIvone audayika ajJAna hoya che. ' che. je jIva jJAnI che, rAgane karato nathI, te nimitta dayika ajJAnanuM svarUpa evuM che ke je padArtho : nathI. A rIte pAradravyanuM kartApaNuM ane nimittapaNuM caraNAnuyogasUcaka cUlikA 136
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ bemAMthI kAMI jIvane na hoya evI vAta Ave tyAre : kriDA kare che, caryA kare che. bahirlakSI pariNAma rAgIjJAnanA sva para prakAzaka svabhAvane yAda karIne "huM : kevI che mATe ayogya che. jyAre svarUpalItAvALA jJAtA ane paradravya mArA jJAnanuM zeya" e vAta to . pariNAma yathAyogya che. paramAtmAne tevA zuddha sAcI che ne! A rIte jANavAnA bahAne paNa pariNAma hoya che tene "ayathAcAra rahita' upayoga bahAranuM rAkhavA mAge che tene AcAryadeva : pariNAma paNa kahevAmAM AvyA che. A rIte kahe che ke ema paNa nathI. jIva potAne na jANe ke paramAtmA rAga rahita thaIne mAtra jJAtA bhAve ane mAtra parane jANe evo jIvano svabhAva nathI. : pariName che. AvA parama zramayavALA munine jJAnI sva-para bannene jANe che. parane jANavA samaye : arthAt arihaMta paramAtmAne ahIM mokSatattva kahyuM paNa potA saMbaMdhI jJAna tyAM avazya che to tevuM che. bhAvamokSadazA e ja mokSatattva che. kSINa moha jJAna paNa jIvano svabhAva nathI. paramAtmAnuM jJAna - guNasthAna e mokSavat ja gaNI zakAya. kAraNake e ja sAcuM jJAna che. bAhyamAM upayoga mUkyA vinA : alpakALamAM samasta ghAtikarmono abhAva thaIne saMpUrNapaNe potAnA svabhAvamAM lIna thatAM je sarvajJa : paramAtmA dazA pragaTavAnI che. dazA pragaTa thAya che te jJAna sAcuM che. A rIte parano : : paramAtmAne vyakarma sAthe saMbaMdha bhogavaTo, paranuM kartApaNuM, paranA pariNAmamAM : " nimittapaNuM ane paramAM upayoga mUkIne jANavApaNuM bhAvamokSadazAne prApta arihaMta paramAtmA A badhAno jinAgamamAM niSedha che. A rIte ? : vItarAga hovAthI ekapaNa karmaphaLane bhogavatA nathI. : teNe ghAti karmono nAza karyo che tethI paramAtmAne paramAtmAne parasaMbaMdhI utsukatA nathI. pahelA para : vibhAva thavAmAM nimitta kAraNa evA ghAti taraphanuM lakSa hatuM ane have nathI te samajAvavA mATe : "utsukatA nivartAvIne'' evo zabda vAparyo che. : karmodayano abhAva che. pote zuddhatArUpe pariNamyA * hovAthI aghAti karmanA phaLane bhogavatA nathI. jyAM ravarama maMthara sudhI siddha dazAnI pragaTatA na thAya tyAM sudhI zarIra potAnA svabhAvamAM saMpUrNapaNe TharI javuM ane : ane saMyogo rahe che paraMtu te badhuM paramAtmA mATe svabhAvathI jarApaNa upayogane khesavavo nahIM tene : jJAnanuM ya thAya che. vibhAvano abhAva hovAthI svarUpamaMthara kahe che. paripUrNa svarUpalInatAnI vAta . paramAtmAne navA dravyakarmo baMdhAtA nathI. arihaMta ahIM levA mAge che. sAdhaka paNa potAnA svabhAvanA - paramAtmAne pUrvanA vibhAva anusAra je aghAtikarmo Azraye atIndriya AnaMdano AsvAda le che tene : baMdhAyelA tenA udayathI vartamAna zarIranI prApti choDavA mAgato nathI tethI vAraMvAra nirvikalpa dazA : thaI che je bhavaparyaMta raheze paraMtu paramAtmAne navo pragaTa karavA mAge che ane potAnI evI dazAmAM : AyuSyano baMdha paDato nathI tethI tene navo deha jeTalo samaya TakAya te pramANe TakavA mATe prayatna : : dhAraNa karavAnuM rahetuM nathI. tethI ahIM TIkAmAM kahe kare che. sAdhaka jo aMtamuhUrta potAnA svabhAvamAM * che ke te "prANadhAraNarUpa dInatA' ne pAmatA nathI. TakI jAya to paramAtma dazAnI pragaTatA thAya. AvA * pavitra evA AtmAne azucimaya evA dehane dhAraNa badhA vizeSaNo vaDe TIkAmAM prazAMtAtmAnI sthitinuM ' karavo e kalaMka che, e lAcArI che. paramAtmAne vistArathI varNana karavAmAM AvyuM che. : paMcamagati choDIne cAra gatimAM javAnuM rahetuM nathI. : tethI tene deha ane deharUpa dravya prANo navA dhAraNa te potAnA svabhAvamAM ja lIna rahIne tyAM : karavAnA rahetA nathI. pravacanasAra - pIyUSa 137
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ hinIya bhAvArUpa parAvartana : mokSanI prAptinI rIta samajAve che. mokSa zabda ane paramAtmAne paripUrNa zuddha paryAyanI pragaTatA ke tenI pAchaLanI kalpanA nahIM paraMtu mokSanuM yathArtha thaI che te have sAdi anaMtakALa e rUpe ja raheze. : svarUpa samajIne tene prApta karavAnI IcchA jarUrI zuddha paryAya palaTIne apUrNa zuddha paryAya ke azuddha : che. astipaNe saMpUrNa pavitra atyaMta nirapekSa dazAne paryAyanI pragaTatA kayAreya thaze nahIM tethI kahe che ke : prApta karavAnI prabaLa bhAvanA ane anAdithI zuddhabhAvathI jAdo bIjo dvitIya bhAva e prakAranA anubhavAyelI evI saMsAra dazAnA AtyaMtika nAza parAvartana eTale ke pheraphAra paramAtmAne thato nathI. * karavAnI daDhatA A betra hoya to ja mokSamArgamAM tethI e zuddhabhAvane dhruva ane acala bhAva paNa ; AvI zakAya che. kahevAmAM Ave che. A rIte A gAthAmAM arihaMta : evA mokSanI prApti je karavA mAge che te paramAtmAne ja mokSatattva kahI dIdhuM che. : zrIguru pAsethI sarvaprathama potAnA jJAyaka - gAthA - ra73. : svabhAvane jANe che, e jJAyakanI mukhyatA rAkhIne : AtmAnuM svarUpa ane potAnA AtmAne mukhya jANI yathArtha padArthane, tajI saMga aMtarbAne, * rAkhIne cha dravya nava tattvanuM svarUpa samajavuM Asakta nahi viSayo viSe je, "zuddha bhAkhyA temane. 273. : joIe evuM mArgadarzana ane zrIguru pAsethI samyaka (yathAtathapaNe) padArthone jANatA thakA : maLe che. anAdi kALathI jIve sukhI thavA mATe jeo bahiraMga tathA aMtaraMga parigrahane choDIne : anekavAra prayatno paNa karyA che. moTe bhAge viSayomAM Asakta nathI, temane "zuddha' kahevAmAM : kudevAdinA yogamAM AvIne viparIta prayatno paNa AvyA che. * karyA che. tethI zrIguru pAtra jIvane samajAve che A gAthAmAM mokSatattvanuM sAdhanatattva darzAvavAmAM : ke huM vastunA svarUpane tenA sAcA rUpe darzAvIza. AvyuM che. sarva prathama anAdithI anubhavAtI : muktino eka ja mArga che te paNa spaSTa samajAvIza. paraMtu sAcA arthamAM nahIM samajAyelI evI - A badhI prayojanabhUta vAta che tethI jyAM jarUra che saMsAradazAnuM varNana karyuM. tyArabAda paripUrNa pavitra : tyAM yogya nyAya-dRSTAMto ApIne samajAvIza. Ama evI jIvanI mokSadazA darzAvI. jIva be jAtanA : hovA chatAM tuM paNa tenI parIkSA karIne ja mAnya pariNAmo karI zake che ane be jAtanA phaLa meLavI : karaje. pahelA anumAna jJAna ane pachI anubhavathI zake che. anAdikALathI jIve potAne je deha : amArA kara netAne je Te.. : pramANa karajo. A rIte jJAnI guru yogya samajaNa saMyogarUpe prApta thAya temAM huMpaNuM mAnIne azuddha : 1 : upara bhAra mUke che. naya vibhAgathI aneka apekSAo evI parasamaya pravRtti karI che. jenA phaLamAM te ; laIne e rIte vistArathI samajatA jJAna nirNayAtmaka cAra gatimAM paribhramaNa karIne Indriya sukha-duHkha 1 : thAya che. evA anekAMta vastu svarUpane samajanArA bhogave che. Avo jIva kayAreka saMjJI paMcendriya nirNayAtmaka jJAna anusAra zraddhAnuM kAma kare che. manuSya paryAyamAM jJAnI gurunI yogamAM Ave che : evA jJAna zraddhAnanI vAta AgalI be ane tenI pAsethI cAra gatithI vilakSaNa evI : gAthAomAM paNa AvI gaI che. have cAritranI vAta paMcama gatinuM svarUpa jANe che. tene evI mokSa dazA ' laIe. potAnA jJAyaka svabhAvane eno je prakAre pragaTa karavAnI bhAvanA jAge che. tyAre zrIguru tene : mahimA che te prakAre teno mahimA lAvIne temAM huMpaNuM 138 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthApyuM ane jeno Azraya karavAthI avazya mokSanI : paisA Apone zAka levA javuM che' tyAM padArthanI prApti thaze evo nirNaya thayo evuM zraddhAna thayuM te . svataMtratA varALa banIne uDI jatI jovA maLe che, svabhAvano have Azraya ja karavAno rahe che. ke tethI A gAthAmAM cAritranI vAta karatAM AcAryadeva samayasAra gA.18 mAM paNa e bhAva lIdho che. tethI ; munidazAnuM varNana kare che. astipaNe to cAritra paryAyamAM svarUpa lInatAnI : vAta ja Ave che. sAdhaka dazA A prakAranI cAritranI : : bahiraMga ane aMtaraMga parigrahane choDIne paryAyanA AdhAre ja AgaLa vadhe che. jJAna zraddhAna : parigraha = pari = samasta prakAre grahaNa. to evAne evA ja rahe che. guNasthAnanI paripATi : te parigraha che. ajJAnI jIvane vizvanA samasta cAritranI paryAya pramANe ja hoya che. jJAna anusAra padArthomAM adhyavasAna ekatva buddhi che. tethI AkhuM arthAt vastu svarUpane astipaNe A prakAre anaMta - vizva e ajJAnIno parigraha che. AkhuM vizva e zaktirUpa lakSamAM laIne te svabhAvamAMthI ja sukhanI : ajJAnInA jJAnano viSaya thatuM nathI te alpajJa che. prApti mATe teno Azraya karavo e yogya ja che. : vaLI tene je zarIra prApta thAya che. te zarIramAM jeTalI paraMtu ekaluM jJAna paryApta nathI. jJAnanI sAthe : Indriyo che te mAraphata tene jeTaluM jJAna thAya che vairAgyanI paNa eTalI ja upayogitA che mATe : evaDI ja enI duniyA che. saMjJI prANI mananA saMge sAdhakadazAmAM jJAnane sthAne vairAgyano adhika : aneka prakAranI IcchAo kare che. je saMyogarUpe prApta mahimA karyo che. khyAlamAM rahe ke ajJAnI jIvanI : " jaLa : na hoya tenI paNa IcchA karato rahe che. tethI tenA korI pATI nathI teNe paradravyonA pAMca IndriyonA : parigrahano vyApa ghaNo moTo che. A rIte ajJAnIne viSayonA premamAM anaMtakALa gALyo che. e badhuM : * vizvanA samasta padArthone bhogavavAno bhAva varte bhUlavuM mAnIe eTaluM sugama nathI. jJAna zraddhAnamAM : che e siddhAMtarUpe kAyama rAkhIne AgaLa vicArIe. Ave ke mAre paradravya sAthe kAMI nisbata nathI eTalA : vAstavikatA e che ke darekane nAno moTo mAtrathI kAma saratuM nathI. sAdhaka dazAmAM vairAgyanI : parigraha hoya che. zarIra to che ja te uparAMta anya mukhyatA che. jenAthI pAchA pharavAnuM che e kArya : dravyono paNa parigraha jovA maLe che. eka vAta AsAna nathI. ahIM sAdhaka dazAnA pratikarUpe khyAlamAM rahe ke A badho parigraha te kharekhara to bhAvaliMganI vAta lIdhI che. munidazAnI vAta lIdhI : ajJAnInI mAnyatA ja che. anya padArtho saMyogarUpe che. samyagdaSTi jIvo to cAreya gatimAM jovA maLe : jovA maLe tene lokikamAM parigraha nAma maLe che. che paraMtu munidazA to mAtra manuSya bhavamAM ja hoya : makAna-kuTuMmba-kapaDA-dhana-dhAnya vagere parigraha che. koI bhAvaliMgI saMta A bhavamAM mokSanI prApti - gaNavAmAM Ave che. AmAM keTalIka vastunA pote na kare to te pachInA bhAvamAM svargamAM jAya che. jevI ke mAlika che evI paNa mAnyatA hoya che. bhogaane jeTalI ArAdhanA te munirUpe karato hato tevI : upabhoga ema badhuM bhogavavA mAge che. phera eTalo ArAdhanA te devanA bhavamAM nathI karI zakato. : che ke upabhoganI sAmagrI anya paNa bhogave emAM svargamAM vairAgyanA evA nimitto paNa maLatA nathI. : bahu vAMdho nathI leto. potAnI pAse na hoya evuM eka eka dravyanI svataMtratAnI joradAra vAta ane ' paNa meLavavA mATe IcchA ane prayatna jIva karato dalIlo eka kalAka sudhI mugdharUpe svAdhyAya maMdiramAM rahe che. ATalI bhUmikA khyAlamAM rAkhIne have jJAnI karyA bAda bahAra nikaLIne caMpala paheratA "thoDA : A badhAnI khatavaNI kaI rIte kare che te joIe. pravacanasAra - pIyUSa 139
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnIne badhA padArtho svathI ekatva ane parathI : hato. te yAda karIne potAnI mUrkhAI upara tene vibhaktarUpa che evuM yathArtha jJAna ane zraddhAna varte : potAne ja hasavuM Ave che. vaLI te vizvanI nirdoSa che, padArthanuM aMtaraMga baMdhAraNa atUTa che evo paNa vyavasthAne abhinaMde che. ajJAnI potAnA tene khyAla che. dareka padArthamAM dravya-guNa-paryAya : svabhAvano ajANa rahI, svabhAvanI upekSA karIne badhA tAdAmyarUpa rahelA che. dravyanI avAMtara ; samaye samaye bhAvamaraNa kare che. tene rUpI padArthono sattArUpe rahelA anaMta guNo, guNAMzo, niraMza aMzo : eTalo badho prema che ke e svabhAvano anAdara kare e badhA te dravyano parivAra che. e anaMtaguNo e ' che. te pote zarIrarUpa ja potAne mAnI le che. paraMtu sAcA arthamAM tenuM kuTumba che. te dravyanA parivAranA * tene bhAna nathI ke ema thavuM azakya che. pote cetana sabhyo kyAreya te dravyane choDIne jatA nathI. dravya- : svabhAvI che ane zarIra acetana jaDa che. cetana ane guNa badhuM avinAbhAva rUpe ekabIjA sAthe gUMthAyeluM : jaDa e be evA virodhI dharmo che ke eka padArthamAM che. te apekSAe dravya potAnA anaMta guNone grahyA : sAthe kayAreya rahI na zake. AtmAmAM ajaDatva che arthAt ene anaMta guNono sAcA ja arthamAM : nAmano eka nAsirUpa dharma che je cokiyAta rUpe parigraha che. ajJAnI jene parigraha kahe che te to . jaDapaNAne AtmAmAM pravezavA ja deto nathI. jaDa mAtra tenI mAnyatA ja che. anya paradravya parigraha : padArtha jo AtmAnA svabhAvamAM praveza pAme to kayAreya jIvanA svabhAvarUpa to thato ja nathI. zarIra ; AtmAno nAza thAya. paraMtu vizvanI evI nirdoSa te huM chuM ema ajJAnI mAne che, A mAruM zarIra che : vyavasthA che ke koI padArtha potAnA svabhAvane choDato ema paNa kayAreya kahe che, potAne zarIrano mAlika : nathI. anya dravyanA svabhAvarUpa thato nathI. potAnuM mAne che paraMtu e badho bhrama che. jJAnIe A bhramaNA : bhinna svataMtra astitva kAyama mATe TakAvI rAkhe che. choDI che. tethI zAstramAM kahyuM che ke, : jJAnIne A vizvanI nirdoSa vyavasthA samajAya che paradravya A muja dravya evuM koNa jJAnI kahe are! : tyAre tene khyAla Ave che te A nirdoSa vyavasthAne nija Atmane nijano parigraha jANato je nizcaye . kAraNe ja pote bacI gayo che. mAtra potAnI samayasAra gA.207 : ajJAnamaya IcchAo anusAra jo bAhyamAM kAMI jJAnIe nija ghara nihALyuM che tethI te : A : banyu hota to potAno kharekhara nAza thaI jate. potAnAmAM ja vasavA mAge che. pU.bahenazrInA : parigraha kadI mAro bane to huM ajIva banuM khare, vacanAmRtamAM Ave che te "amane ahIM goThatuM nathI, huM to khare jJAtA ja tethI nahi parigraha muja bane. ahIM amAruM kAMI nathI, jyAM jJAna zraddhA, cAritra, samayasAra gA.208 AnaMda, vIryAdi anaMtaguNarUpa amAro parivAra vase : ajJAnIe ajJAna bhAve ghaNo parigraha che te amAro deza che. ame have te svarUpadeza tarapha : vadhAryo hato. makAna-vastro vagere ajJAnInA jaI rahyA chIe." - parigraharUpe jovA maLe che. alabatta tene je kAMI A pramANe jJAnIne sva-parano viveka barobara : prApta thayuM hatuM te tenA pUrvabaddha puNya prakRtinA udaya varte che. jJAnIe dareka padArthanI bhinna svataMtratAne : anusAra ja hatuM. tene te jIvanI te samayanI IcchA svIkArI che, AvakArI che. pote ajJAna bhAve kevA ' ane prayatna sAthe saMbaMdha na hato. te jIva jyAre prakAranI mAnyatA ane te pramANe IcchAo karato : jJAnI thAya che tyAre teNe potAnA svabhAvane caraNAnuyogasUcaka cUlikA 140
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhedajJAna vaDe judo pADIne teno anubhava karyo che. te have vicAre che ke lAva-lAva karatAM ajJAna bhAve je kAMI ekaThuM karyuM hatuM tenuM have zuM karavuM ? teno have potAne kAMI khapa nathI tethI te A prakAre vicAre che. : sthAne - apohakapaNuM eTale ke tenA tyAgano bhAva tene Ave che. chedAva bhedAva, ko laI jAva naSTa bano bhale, vA anya ko rIta jAva, paNa parigraha nathI mAro khare : samayasAra gA.209 : : mithyAtvano tyAga thayA bAda bhogavaTAnA ane IcchAnA bhAvonA tyAga paNa thAya che. cAritranA A doSono tyAga e ja aMtaraMga tyAga che eja sAco tyAga che. evA pariNAmo thAya tyAre ane tyAra pachI bAhya tyAga paNa jovA maLe che. zAstramAM dhruSTAMta Ave che ke vRkSa u52 koI phaLa taiyAra thAya tyAre te phaLane poSaNa maLatuM hoya che. eka samaya evo Ave jyAre vizeSa poSaNanI jarUra na hoya tyAre te poSaNa pahoMcADatI nasa sUkAya jAya che. te samaye te phaLa vRkSa sAthe joDAyeluM ja che chatAM paramArthe chUTuM ja che. te phaLa thoDA divasomAM DITaDIethI chUTuM thaIne kharI paDe che. tyAre : chUTuM paDayuM ema bAhyathI dekhAya che. A rIte jJAnInA pariNAmanI bAhya viSayono bhogavavAnA bhAvamAM je lUkhAza Ave che te sAco tyAga che ane te anusA2 pachI bAhya bhAga paNa thAya che. jinAgamamAM aMtaraMganA tyAgane ja tyAga gaNyo che. jIve kharekhara to potAnA vibhAva bhAvathI ja jAdA paDavAnuM che. 52 padArtha to judA ja paDayA hatA, jene aMtaraMga tyAga hoya che tene bAhya tyAga paNa avazya thAya che. ''bAhya tyAga e tyAga nathI'' jJAnIne have ekapaNa paradravya parigraharUpe nathI khapatuM tethI te padravyo potAthI dUra thAya ema Icche che. je mAre nathI joItuM te anyane upayogI hoya to bhale laI jAya athavA e padArtha kayAMya enAM paribhramaNanA pravAhamAM cAlyA jAya paraMtu pote tenAthI vikhuto paDavA mAge che. jinAgamamAM padravya parigrahanA tyAganI rIta darzAvI che. temAM mULabhUta vAta e che ke te padravya che evuM jJAna ane zraddhAna jarUrI che. mAruM mAnIne tyAga nathI ka2vo paraMtu A mAruM che ja nahIM evuM jJAna sarva prathama hovuM joIe. jinAgama to A prakAranA jJAnIne ja tyAga kahe che. A pArakuM ema jANIne, 5dravyane ko nara tyaje, tyama pArakA sau jANIne, 52 bhAva jJAnI parityaje. samayasAra gA.31 : sau bhAvane 52 jANIne, pacakhANa bhAvonuM kare, tethI niyamathI jANavuM ke, jJAna pratyAkhyAna che. samayasAra gA.34 ... jJAnamAM ema Ave ke A para che tyAM ja tenA tyAganA bhAva sAthe AvI gayA che. mamatvano tyAga e ja sAco tyAga che. mAruM mAnyuM tyAM grahaNano bhAva che. mAruM nathI evuM jJAna thatAM mamatva chUTI jAya che. e tyAga ja che. mamatvano tyAga eTale mithyAtvano tyAga. parane huM bhogavI zakuM chuM ane bhogavatA mane sukha thAya che evI mAnyatA anusA2 e ajJAnI viSayone meLavavA : che. vartamAnamAM viSayane bhogave che, bhUtakALamAM ane bhogavavA mAge che. jyAre e viparIta mAnyatA : bhogavela bhogane yAda kare che ane bhaviSyamAM evuM mAnIne svacchaMdanuM sevana jJAnIne kayAreya hotuM nathI. tethI jJAnIne viSayonI Akita nathI. Asakita sahitano rAga vadhu paDatA rAgane mATe paNa vaparAya che paraMtu jinAgamamAM je mithyAtva sahitano rAga hoya te Akita gaNavAmAM Ave * chUTI gaI tyAre bAhya viSayonA grahaNanA bhAvanA: pharIpharIne bhogavavA maLe evo bhAva kare che te pravacanasAra - pIyUSa 141
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ anaMtAnubaMdhIno kaSAya che ane tene Asakita : hatI. jJAnI thatAM e viparIta mAnyatA chUTI gaI gaNavAmAM Ave che. jJAnIne 5dravyanA bhinnapaNAnI : che. tene bAhya viSayone bhogavavAnI nirarthakatA pratIti hovAthI tene 52mAM Asakitano abhAva che. A rIte ahIM rAganI tIvratA e arthamAM Asakita zabdano prayoga karyo nathI. bhAsI che. mAtra nirarthakatA nahIM paraMtu evI pravRti ekAMta duHkharUpe anubhavamAM AvI che. tethI evI pravRti upAdeyapaNAnA sthAne heyarUpa bhAsI che. gAthAmAM je ''zuddha'' zabda che te zuddhopayogI anAryavRttivALA jIvone hiMsAnI mukhyatA muninA arthamAM levAmAM Avyo che. arthAt je N che tene temAM AnaMda Ave che. bhogavaTA pradhAnI sAdhakanI A prakAranI bhUmikA che te bhAvaliMgI ... jIvone bhoga vilAsamAM AnaMda Ave che. saMta che. A gAthAmAM e rIte mokSatattvanA : AryavRttivALA jIvone hiMsA ane bhoga sAdhanatattvarUpe zuddhopayogI muninI vAta ja levAmAM AvI che. : upabhoganA sthAne ahiMsA-aparigraha vagere prakAranA bhAvo hoya che. A badhI ajJAnanI bhUmikA che. je pAtra jIva jJAnI gurunA yogamAM AvIne vastunA yathArtha svarUpane potAnA bahirlakSI jJAna zraddhAnamAM le che te jIva zubhAzubha bhAvone choDavA jevA mAne che. nija zuddhAtmAnI prApti mATe te paMcaparameSTinA darzana-pUjana tathA zAstra svAdhyAya-ciMtavana manana vagere pravRtti kare che. svAnubhUti pUrve pAtra jIve buddhipUrvaka A pramANe ja karavAnuM hoya che. buddhipUrvaka tattvanirNayamAM upayoga lagAvavAno upadeza jinAgamamAM jovA maLe che. mATe pAtra jIva e prakAre jIvana jIve che ane temAM tene saMtoSa che ane AnaMda Ave che. savikalpa dvArA nirvikalpa evo A mArga hovA chatAM paNa e vikalpo paNa choDavA lAyaka che evo spaSTa khyAla tene che. TIkAmAM sva-52nA yathArthajJAnamAM anekAMta svarUpane yAda karyuM che. Asti-nAsti anekAMta dvArA vizvanA badhA padArtho svathI ekatva ane 52thI vibhaktarUpa darzAvavAmAM Ave che. ahIM svamAM jJAtRttva ane 52mAM jJeyatattva lIdhA che. jIva jANanA2 che te parathI atyaMta jAdo rahIne 52ne jANe che. evuM ajJAnI sAdhaka ane paramAtmA badhAne lAgu paDe che. A rIte sva ane 52 kahetA badhA padArthonuM jJAna AvI gayuM. bannenA judApaNAnAM jJAnamAM temanuM samyajJAna AvI gayuM. jJAnI potAnA AtmAne 52thI jAdo jANe che mATe tenA jJAnamAM sva 52no viveka che mATe te jJAna samyaggAna che. muni A jJAnamAM nipuNa che. kAraNake teNe sva52ne mAtra jAdA jANyA che ema nathI teNe svane : parathI jAdo pADIne e rIte zuddhAtmAno anubhava : bAhya viSayonA bhogavaTAnI atyaMta karI lIdho che. mATe muninA samyajJAnane AcaraNano : nirarthakatAnuM tene jJAna zraddhAna che tethI tenA jo2mAM Teko paNa prApta thayo che. A rIte A jJAna atiDha thayeluM che. te svAnubhUti pragaTa kare che. svAnubhava pachInI savikalpadazA tene sAcA arthamAM duHkharUpa : anubhavAya che. bhogavaTAno bhAva to ThIka paraMtu zAstra svAdhyAya ane ciMtavana paNa tene duHkharUpe vedAya che. je bhAvo duHkharUpa ja che evuM jJAna hovA chatAM je pariNAmo (zAstra svAdhyAya-ciMtavana caraNAnuyogasUcaka cUlikA munie atyaMta vairAgyapUrNa dazA pragaTa karI che. ajJAnadazAmAM viSayone bhogavavAnI ghaNI Akita hatI kAraNake pAMca IndriyonA viSayone bhogavatA tene sukha thAya che evI mithyA mAnyatA 142
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ vagere) potAne saMtoSa ane sukhanuM kAraNa thatAM : jADI kAcalI che. tene toDIe tyAre aMdaramAM hatA, e rIte anubhavAtA hatA e have sAcA . nArIyela che paraMtu te lAlAza paDatA raMgano goLo arthamAM duHkharUpe anubhavAya che. AvI samyagdaSTinI ' che. kAcalI sAthenA saMganA kAraNe te lAlaza che. dazA che. A pramANe hovA chatAM bAhya viSayo taraphanuM ; tene paNa charIthI kADhI nAkhIe tyAre nArIyelano joDANa choDavAmAM tene anekagaNo puruSArtha karavo ; sapheda goLo jovA maLe che. siddhAMtamAM zarIra ane paDe che. : saMyogo rUpa no karma chAlA samAna che. dravyakarma ahIM vairAgyanI bhUmikA mukhya bhAga bhajave : * kAcalInA sthAne che ane bhAvakarma e kAcalI che. astipaNe vastu svarUpane sAcuM samajavAthI taraphanI rAtaDanA sthAne che. bhAvakarma, dravyakarma ane jJAna zaktinuM je kArya hatuM te eka apekSAe : : nokarma e traNeyathI rahita evo zuddha caitanyadhana : AtmAno asala trikALa svabhAva che. dRSTAMtamAM pUrNa thayuM arthAt dehAdhyAsa choDIne jJAyakamAM : : jema chAlA kAcalI ane rAtaDa dUra karIe pachI huMpaNuM sthApyuM. bhedajJAnanA prayoga vaDe potAnA : ja sapheda nArIyela lakSagata thAya che tema bhagavAna AtmAne vibhAvathI bhinna zuddharUpe anubhavamAM * AtmA karmarUpI kapATamAM rahelo che. bhAvakarmalIdho. have sAdhaka dazAmAM jene choDavAlAyaka mAnyA che tene choDavAnI vAta che. je viSaya sevanano : dravya karma ane nokarma rUpa karATane kholavAthI AnaMda anAdithI lIdho che. tenAthI atyaMta - : zuddhAtmAnA darzana thAya che. kharekhara to temano nAza virakta rahIne temano tyAga karavo che. e vairAgyanuM : * : karavAno che. kArya che. e kArya thatAM tene aMtaraMga ane bahiraMga svabhAva sanmukhanA puruSArtha vaDe jIva vibhAva parigrahano tyAga thAya che. munirAja sarva saMga : paryAyano nAza kare che. nimitta naimittika saMbaMdhathI parityAga karIne AtmakalyANa mATe jaMgalamAM : dravyakarmono nAza thAya che. vizvanA padArtho je cAlyA jAya che. : ajJAnI mATe nokarma hatA te have jJAnInA jJAnanA * zeya thAya che. traNa kaSAyano abhAva evA traNa kaSAyanA abhAvapUrvakanI svarUpa lInatAne ahIM "svarUpagupta ane suSupta samAna" . * bhAvakarmano abhAva thatAM tene anurUpa dravyakarmono : abhAva thAya che ane sarva saMga choDIne muni potAnA zabdothI darzAvavAmAM AvI che. evI dazA jeNe ' prApta karI che te zuddhopayogI muni che. tene ahIM : sa : zuddhAtmAne e rIte darzana kare che mATe zuddhopayogI "zuddha" zabda dvArA darzAvavAmAM Ave che. te munipaNuM : 3 : munine "zuddha' kahyA che. e mokSa tattvanuM sAdhanatattva che. : - gAthA - 74 baMdha rahelA vikaTa karmakapAkane kholavAno re! zuddhane zAmadhya bhAkhyuM, jJAna darzana zuddha, puruSArtha : che zuddhane nirvANa, zuddha ja siddha, praNamuM tehane. 274. baMdha kapATamAM rahelI vastu jaNAtI nathI. : zuddhane (zuddhopayogIne) zrAmaya kahyuM che, kapATa kholavAmAM Ave tyAre ja temAM zuM che te jANI zuddhane darzana ane jJAna karyuM che, zuddhane nirvANa zakAya. jinAgamamAM zrIphaLano dRSTAMta Ave che. * hoya che, te ja (zuddha ja) siddha hoya che, tene zrIphaLamAM uparanA bhAge chAlA che. te kADhIe eTale : namaskAra ho. pravacanasAra - pIyUSa 143
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarva manorathanuM sthAna vAta levI nathI. evA zramaNane zuddhopayoga hoya che athavA jene Avo zuddhopayoga hoya te zramaNa AcAryadeva A gAthAmAM zuddhopayogIno mahimA kare che. zuddhopayogIne zuM prApta nathI thatuM ? : che. je rIte samajavuM hoya ane arthaghaTana ka2vuM hoya te prakAre laI zakAya che kAraNake ahIM bhAvaliMgadhArI saMtanI pavitra paryAyane ja biradAvavI che. arthAt jema ciMtAmaNi ratna pAsethI Icchita viSayonI prApti thAya che. ema zuddhopayogInA badhA mano2tha pA2 pADe che. e vicAravuM che ke : zuddhopayogInA mano2tha kevA hoya che? tene saMsAranA bhoga bhogavavAnI bhAvanA che? tene svargalokanI prApti karavI che ke tene eka mAtra mokSanI ja abhilASa che? javAba e che ke pote zrAmaNyanuM yathA yogya pAlana karatAM hovA chatAM tene vartamAnamAM ja mukti thatI hoya to tene koI kAma bAkI rahetA nathI. munine nirvikalpadazA pragaTa kare tyAre mULaguNanA pAlananI vAta paNa yAda nathI AvatI. muni vikalpa mAtrane toDIne nirvikalpa rahevA mAge che ane bhaktapaNuM choDIne bhagavAna banavA mAge che. paramapadanI prApti te ja teno manoratha che. siddhAMta e che ke zuddhopayogIne tenAM ISTaphaLanI prApti avazya thAya che tethI zuddhopayogIne sarva manorathanA sthAnarUpa gaNavAmAM AvyA che. zuddhane darzana ane jJAna jANavA dekhavAnuM kArya to badhA kare che. ahIM e vAta nathI levI. pAtra jIva jJAnI guruno upadeza sAMbhaLe che. rAga ka2vo e jIvanuM yogya kArya nathI paraMtu jJAtA ddaSTA rahevuM e jIvanuM kArya che evuM e jIva potAnA (bahirlakSI) jJAnamAM le che ane teno svIkAra paNa kare che. ahIM evA pAtra jIvanI paNa vAta nathI levI. samyagdaSTi jIva sAcA arthamAM jJAtA dRSTA thAya che. bheda jJAnano prayoga karIne e jIve vibhAvane dUra karyo che ane anya padArthone bhoganI sAmagrIrUpe lakSamAM na letA te badhA mArA mATe 52jJeya che ema jANe che. tene prajJA arthAt vivekI jJAna varte che. te parane jANatA samaye paNa A jANanAra huM chuM ane je jaNAya che te paradravya mArAthI bhinna te che evo viveka tene jJapti kriyA samaye ja varte che ane jene 52rUpe jANe che tene tyAge che arthAt tenA jJAnamAM ja tyAgano bhAva hoya che. ahIM evA : samyagdaSTinA jJAnadarzananI paNa vAta nathI levI. 'zuddha' ne zrAmaNya hoya che. arthAt koI bAhyamAM dravyaliMga dekhIne tene muni mAnI le. kayAreka zubhopayogIne paNa muni kahevAmAM Ave che paraMtu bhAvaliMga e sAcuM munipaNuM che. te zuddhane ja hoya che. ahIM zuddhopayoga zabda dvArA traNa kaSAyanA jJAnInuM jJAna sAcuM hovA chatAM tene ahIM gauNa karavuM che. teno Azaya samajavo jarUrI che. : samyagdaSTinA jJAna ane zraddhAna sAcA che. abhAvapUrvakanI zuddhatA levI che. jJAna-darzana-cAritra * te parane parUpe jANe che ane tenA jJAna ane e traNanI zuddhatA ane ekAgratArUpa nirvikalpa dazA tene zuddhopayoga kahevo che. samyagdaSTi ane zrAvakane paNa zuddhopayoga nirvikalpa dazA AvI jAya che paraMtu e vAta nathI levI. 52mAtmAne sadAya zuddhopayoga ja che. e vAta paNa nathI levI. ahIM to zrAmaNya arthAt traNa kaSAyanA abhAvapUrvakanA bhAvaliMganI : abhiprAyamAM tenA tyAgano bhAva ja che. teNe 52ne ane vibhAvane choDavA jevA mAnyA paraMtu haju teno yogya ane purato amala nathI karyo. munie e pramANe jANIne teno amala paNa karyo che. aMtaraMgamAM traNa kaSAyano abhAva karyo che ane bAhyamAM sarva saMga parityAga karyo che. tethI munine ja sAcA arthamAM caraNAnuyogasUcaka cUlikA 144
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ darzanajJAna che evo bhAva AcAryadeva darzAvavA mAge : paryAyone vyatireka kahI che ane svabhAvane anvayarUpa che. tethI jinAgamamAM daMSaNa mULo dhammo ane cAritra - lIdhuM che. samasta paryAyonI vAta kare che. tethI A khalu dhammo ema kahevAmAM AvyuM che. jevuM potAnA ' rIte vicArI zakAya. jJAnamAM hoya e pramANe ja AcaraNa thAya tyAre vizva tenuM jJAna sAcuM che evuM kahevAno Azaya che. jJAna ane AcaraNa viruddha hoya evI vAta nathI levI. padArtha samyagdaSTine jevuM jJAna che e pramANe e AcaraNa paNa kare che paraMtu e joIe eTaluM AcaraNa nathI. alpa AcaraNano Aropa ApIne vicArIe to guNa. jevuM jJAna evuM ja AcaraNa hovuM joIe. evuM eTaluM : kArya na hovAthI tene jJAna nathI ema paNa kahI zakAya. : niraMza aMza khyAlamAM rahe ke samyagdaSTi jIvane mithyAjJAna che : A rIte vizvamAM jAti apekSAe cha ane evuM kahevAno Azaya nathI. A viSayane TIkAkAra : saMkhyA apekSAe anaMta padArtho che. e dareka padArtha AcAryadeve eka anokhI zailIthI varNavyo che. vAvyA che. svathI ekatva ane parathI vibhaktarUpa rahela che. A zuddhane ja paramAtmapadanI pragaTatA thAya che. A rIte dareka padArtho vacce astinAsti rahelI che. AvI AgamajJAna, tattvArtha zraddhAna saMyatattvanuM yugapadapaNuM : asti nAsti TakAvIne teo paryAya vaDe eka bIjA ane AtmajJAnanuM yugapadapaNuM e vAta pahelAnI : sAthe nimitta naimittika saMbaMdhomAM paNa Ave che ane gAthAomAM AvI gayelI che. evI munidazA e . e rIte teo vizvanA nATakanA sabhyo paNa che. kevaLajJAnanI taLeTI che. tethI zuddhane ja paramAtma : dareka padArthamAM anaMtaguNo che. te badhA dazA pragaTe che. nirvANa ane siddhapada e ekAthe che : nirguNa che arthAt dareka guNano svabhAva alaga che paraMtu bheda pADIne vicArIe to nirvANa zabdane ! eTale eka padArthamAM rahelA anaMtaguNo paNa arihaMtanA arthamAM laI zakIe. : svataMtrapaNe potAnuM kArya kare che. be guNo vaccenuM TIkAmAM AcAryadeva zuddhane darzana-jJAna hoya judApaNuM satya-asat ane tat -atat evA zabdo che enI spaSTatA suMdara rIte kare che. darzana ane : dvArA varNavavAmAM Ave che. jyAM atabhAva che tyAM jJAnanI vAta sAthe levI che tethI sAmAnya vizeSanI : tAdAbhyapaNuM paNa che. tethI dravyanI sattA pAse badhA vAta sAthe lIdhI che. sAmAnya-vizeSane anvaya ane : guNo ekatvarUpa rahelA che. padArthanI je rIte eka vyatirekarUpe pratipAdana kare che. trikALa svabhAva : sattA che evI vizvanI eka sattA nathI. vizvanuM vyApaka thaIne potAnI anAdithI anaMtakALa sudhI ekapaNuM nATakarUpa che. eka padArthamAM rahelA eka badhI paryAyonA vyApe che e rIte dareka sane : guNanA peTALamAM avAMtarasattArUpe anaMta niraMza utpAdavyaya dhRvarUpa sthApe che. padArthanuM AvuM anekAMta : aMzo rahelA che. niHaMza arthAt jeno pharIne svarUpa darzAvavAmAM Ave che. paraMtu ahIM eka : vibhAga na thAya evo aMza A rIte samaya ane vizeSatA che ke AcAryadeva vizvanA svarUpathI vAta ke pradezanI mAphaka svabhAvanA ekamarUpe niraMza aMza kare che. bhUta-vartamAna-bhAvI evI traNa kALanI : che. khyAlamAM rahe ke niraMza aMzane avibhAgI gaNyo pravacanasAra - pIyUSa 145
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ che paraMtu te paNa anekAMta svarUpa ja che kAraNake : jAya che. mana-vacana-kAyA sAthenA yogamAM paNa ekAMtika eka vizvano sabhya ja na hoya. . phera paDato jAya che ane choDato jAya che. A rIte - azuddha prakAranA vibhAvanA tyAga vaDe te zuddhAtmAne dravya-guNa-niraMza aMza e badhA eka bIjA grahaNa kare che. enA phaLamAM tene zuddha paryAyanI sAthe eka-aneka ekatva e prakAre mahAsattA ane : pragaTatA thAya che. avAMtara sattAo rUpe ekabIjA sAthe kAyamI :* saMbaMdhathI joDAyelA che. vaLI e darekane anAdithI : virvANanI prApti anaMtakALa sudhI paryAyo paNa che. A rIte eka- : AgaLa siddha dazAnI vAta kare che. tethI ahIM aneka tathA nitya-anitya evA paraspara virodhI : nirvANa zabdathI arihaMta dazA vicAravI rahI. dekhAtA dharmonA avirodha vaDe padArthanuM anekAMta : AcAryadeva jJAnanI sAthe AnaMdane joDe che. svarUpa jaNAvyuM. vaLI vizva ane padAthonI vAta : paramAtmAne anaMta darzana, anaMtajJAna, anaMtavIrya laIne, asti-nAsti anekAMta darzAvIne, vizvanA : ane anaMtasukhanI prApti thAya che. chabastha mahAsattArUpe paNa sthApanA karavAmAM AvI. * avasthAmAM paramAtmadazAnI prAptimAM avarodharUpaTIkAmAM samasta traNa kALanI paryAyone : nimittabhUta evA ghAti karmo vidyamAna hatA. te vyatirekarUpe darzAvI. anvayarUpa trikALa svabhAva che : cAra ghAti karmono abhAva karIne paramAtmadazA mATe niraMza aMzanI paryAyarUpa vyatirekamAM anvayarUpa : pragaTa thAya che. zuddhopayogI munimAM bhAva ghAti niraMza aMza che. guNanI paryAya mATe guNa ane dravyanI karmono tathA nimitta naimittika saMbaMdhathI dravya ghAti paryAyamAM dravya anvayarUpa che. niraMza aMzo ane ; karmono abhAva karavAnuM sAmarthya che. dravya ghAti guNone bhedarUpa lakSamAM laI emane badhAne dravyamAM : karmono abhAva thatAM jIvanuM zaktirUpa sAmarthya vaDe abheda sthApyA. badhA padArthonA anvayarUpa vizvanI : have tyAM anaMta catuSyanI pragaTatA thAya che. vAta karI. A prakAre vizvanA sAmAnya vizeSarUpa : temAMthI ahIM jJAna ane AnaMdanI mukhyatA laIne svarUpane jANanAra darzana-jJAna che. - nirvANanuM svarUpa darzAvavAmAM AvyuM che. "nirvighna : khIlelA' zabda dvArA dravyakarmanA abhAvathI A prakAranuM jJAna zuddhopayogI munine che. : * pragaTa thayela zuddha paryAyanI vAta karavAmAM AvI che. pote potAne svathI ekatvarUpa ane parathI : zo pI. ' : mokSanI prApti te kyA lakSaNathI oLakhI zakAya vibhaktarUpa anubhave che. ajJAnI paradravyo sAthe : : evA praznano javAba e che ke jene bhAva mokSa doSita evA nimitta naimittika saMbaMdhamAM rahelo : bathamA rahelA : dazAnI pragaTatA thaI che tene anaMta jJAna arthAt che. jJAnI thAya tyAre potAnuM asala sthAna : kevaLajJAna ane anaMta svAbhAvika sukha hoya che. saMbhALIne para sAthenA saMbaMdhone paNa pheravato jAya : . jAla : tene ahIM "mudrA' morachApa zabdathI darzAvavAmAM che. para sAthenA azuddha saMbaMdho che te choDato jAya : Avyo che. che. para sAthenA saMbaMdhonI kaSAya zakti ochI : thatI jAya che ane e rIte te jyAre munidazAe : siddhadazAnI prApti paNa zuddhopayogI munine pahoMce che tyAre sarva saMga parityAga kare che. tema ja hoya che. siddha paramAtmA kevA che? gaMbhIra che. karavAthI te saMbaMdhI vicAro vikalpone te choDe che. temane parama AnaMdanI prApti thaI che. jevo paripUrNa zarIra sAthenA saMbaMdhamAM paNa rAganI mAtrA ghaTatI : sukha svabhAva che evI paripUrNa sukharUpa dazA pragaTa caraNAnuyogasUcaka cUlikA 146
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ thaI che. evI dazA TaMkotkIrNa che. arthAt jema TAMkaNAthI kotarela murti sadAya evIne evI ja rahe che tema siddha bhagavaMtane prApta thayela pa2ma AhalAdarUpa dazA have sAdi anaMtakALa sudhI evIne evI ja raheze. samayasAramAM gAthA che-- : : nAza karyo che ane vItarAga dazA pragaTa karI che. tethI aghAtinA udaya anusAra saMyogarUpe prApta thayelI sAmagrImAM te joDAtA nathI tethI tene Indriya sukha ke duHkha bemAMthI ekapaNano anubhava nathI. aghAti karmodayanA phaLanI maryAdA mAtra saMyogo ApavA puratI ja che. Indriya sukha duHkha ApavAnI temAM zakti nathI. tethI arihaMta paramAtmAnA anaMta sahaja svAbhAvika atIndriya sukhane koI bAdhA AvatI nathI. paraMtu potAnA bhUtakALanI bhUla anusAra je aghAti karmo baMdhAyelA tenA phLane bAdhArUpa gaNe to siddha 52mAtmAne eTalI paNa apekSA (bAdhA) lAgu nathI paDatI mATe siddha bhagavaMtanA sukhane avyAbAdha kahe che. AmAM sadA prItivaMta bana, AmAM sadA saMtuSTa ne AnAthI bana tuM tRpta, tujane sukha aho uttama thaze ! samayasAra gA. 206 A upadeza anusAra munirAja jyAre potAnA svabhAvamAM ja potAnA upayogane dhArApravAharUpa aMtamuhUrta TakAvI rAkhe che tyAre te paramAtmA thAya che. tyAre je apUrva anaMta sukhanI prApti thAya che. temAMthI te dharAya jAya che. munidazAmAM te bhAvanA bhAvatA hatA ke A dhImI dhAre je amRta (sukha) prApta thAya che temAMthI amane saMtoSa nathI thato amAre to dareka samaye saMpUrNa AnaMda meLavavo che. e AnaMda tene ugra puruSArtha vaDe pragaTa thatAM te tRpta thAya che. : : kSINamoha dazAnI prApti thatAM ja samasta vikalpo nAza pAmyA hatA. teno nAza thatAM pariNAma ekadama zAMta thaI gayA hatA. 52mAtmadazAnI pragaTatA thatAM sahajaguNonI saMpUrNa paryAyo zuddha ane paripUrNa thatAM je nizcaLatA siddha dazAnA pragaTa thAya che tene 'gaMbhIra' zabda dvArA samajAvavAmAM Ave che. arihaMta paramAtmA ane siddha bhagavaMnanA sukhamAM 52mArce koI taphAvata nathI. tIrthaMka2 bhagavAnanA sukha mATe anaMta zabda vApare ane siddhanA sukha mATe avyAbAdha zabda vApare. arihaMta paramAtmAe (nimittarUpe) cAra ghAti karmono nAza karyo che. aghAti karmono nAza tenA svakALe thAya che. jIvanA svarUpa sanmukhanA puruSArthanI koI asa2 (nimittarUpe paNa) tenA u52 nathI. aghAti karmomAM puNya ane pApa evI be prakAranI pravRtio che. aghAti karmodaya anusA2 jIvane zarIra ane saMyogonI prApti thAya che. puNya prakRtinA phaLarUpe anukULa saMyogo ane pApa anusAra pratikULa saMyogo prApta thAya che. jIva jo ghAti karmanA udayamAM joDAyane vibhAva kare ane e vibhAva bhAva vaDe sarva manoratha sthAna bhUta : ajJAnIne samyagdarzananI prAptinI bhAvanA hoya che. jJAnI munidazAnI bhAvanA bhAve che. "kayAre thaIzuM bAhyAMtara nigraMtha jo''. munine paramAtma dazA pragaTa karavAnI utAvaLa hoya che. saMyogamAM joDAya to tene Indriya sukha-duHkhano : munine anya koI manoratha na hoya. munidazAmAM anubhava thAya. arihaMta paramAtmAe ghAti karmono : bhUmikAne yogya 28 mULaguNanuM pAlana barobara pravacanasAra - pIyUSa 147 : : zuddhopayoga e paramAtmadazAnuM praveza dvAra che. munipaNuM lIdhA vinA koI jIvanI mukti na thAya mATe kahyuM che ke nirvANa ane siddhadazA e 'zuddha' ne ja prApta thAya che. A rIte AcAryadeva munidazAne biradAvI che. te dazAne namaskAra kare che.
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ kare che paraMtu te aTakavAnuM sthAna nathI. te vikalpone : A zAstranI zarUAta karatA AcAryadeve : toDIne paNa nirvikalpa dazAmAM vArevAra jAya che. .... mAMgalikarUpe siddha bhagavAnane namaskAra karIne evI zuddhopayogarUpa dazAmAM aMtamuhUrta TakavA "namo'nekAntAya'' zabda dvArA vastunA anekAMta mATeno puruSArtha cAlu ja rAkhe che. evA munine svarUpane paNa namaskAra karyA hatA. vastunuM anekAMta AcAryadeva bhAva namaskAra kare che. svarUpa kevuM mahimAvaMta che teno zAstranI zarUAtamAM kadAca khyAla na Ave. paraMtu jyAre jJeyatattva prajJApana adhikA2 dhIrajathI ane saMpUrNa jijJAsA ane madhyasthatAthI abhyAsamAM laIe tyAre ApaNane paNa : bhAva namaskAranuM svarUpa evuM che ke tyAM dvaita nathI. dvaitathI vicAravuM hoya to A pramANe vicArI zakAya. dhyAtA puruSa potAnuM dhyAna ka2e che. zarUAtamAM vikalparUpe paraMtu Akhare nirvikalparUpe paryAya (dhyAnarUpa paryAya) potAnA svabhAvanuM dhyAna kare che ema paNa kahevAya che. jJAtA-jJAna ane kSeya dhyAtA-dhyAna ane dhyeya e badhuM jyAre abheda ekAkAra hoya che tene bhAva namaskAra kahevAmAM Ave che. tyAM dhyAtA puruSa kartA che. dhyAna e kriyA che ane dhyeya (svajJeya) e karma che. A rIte kartAkriyA-karma eka ja jIvamAM lIdhA bAda have bIjI : vastunA anekAMta svarUpanI kiMmata samajAya che. zAstranI pUrNAhuti karavAnA samaye AcAryadeva pharIne e anekAMta svarUpanI ApaNane yAda devaDAve che. caraNAnuyoga culikA adhikAramAM bhAvaliMganuM asala svarUpa lakSamAM Ave ane upayoga potAnA svabhAvamAM lIna kevI rIte thAya che. evI sAdhakadazAnI aMtima prakriyAthI ApaNe abhibhUta thaIe tyAre AcAryadeva pharIne ApaNane anekAMta rIte vicArIe. pAtra jIva (jJAnI) paMcaparameSTinuM dhyAna kare che tyAre pahelA bhedarUpa ane pachI abhedarUpa dhyAna hoya che. tyAM sva-52no bheda paNa cAlyo jAya che. potAnI jAtane paMcaparameSTi sAthe tadAkA2 anubhave che. parameSTine e rIte namaskAra ka2vA jatA e potAnA zuddhAtmAne namaskAra karI le che. A rIte zuddhopayogI muni pote paNa bhAva namaskAra kare che. ane ahIM AcAryadeva e rIte zuddhopayogI munine paNa bhAva namaskAra kare che. 'g2amo loe trikALavartI savya sAhuNam'' e pada, e dazA sadAya namaskArane yogya che. gA - 25 sAkAra aNu-AkAra carcAyukta A upadezane, je jANato, te alpa kALe sAra pravacanano lahe. 275. je sAkAra-anAkAra yukta vartato thako A upadezane jANe che, te alpakALe pravacananA sArane (bhagavAna AtmAne) pAme che. 148 : * vastu svarUpanI yAda devaDAve che. pAtra jIva jo AcAryadevanA mULa Azayane samajayo hoya to tenA hRdayamAM anekAMta svarUpa gUMthAI gayuM hoya. tene e khyAla AvI jAya ke zAstranI dareka gAthAmAM AcAryadeva baMdhAraNa ja rajU kare che. vastunA mULa baMdhAraNane vaphAdAra rahIne ja pratipAdana kare che. vizvamAM sattA (svarUpa astitvarUpa sattA) to pramANa jJAnanA viSayabhUta padArthane ja maLe che. temAM dravya, guNa, paryAya, utpAda, vyaya, dhruva evA atadbhAvarUpa bhedo (je nayajJAnanA viSayo thAya che te) badhA padArthonI sattA pAse ekarUpa-ekarasa thaIne jovA maLe che. anekAMta evA vastu svarUpane samajAvavA mATe syAdavAda zailI ja yogya che. je nayavibhAgathI vastu svarUpane samajAve che. sAmAnya vizeSa, anvaya, vyatIreka, nizcaya, vyavahA2, abheda-bheda, mahAsattA-avAMtarasattA, sat-asat, tat-atat jeTalA kAMI bheda vicAravAmAM Ave tevA caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhedane sthAna avazya che paraMtu emAM koI paNa bheda : atanA bola lIdhA. haju vizeSa uDANa lakSamAM padArthanA akhaMDapaNAne khaMDita nathI karI zakatA. ' Ave te mATe satya-asatumAM dravya-kSetra-kALa ane zeyatattva prajJApana adhikAramAM A badhuM vistArathI * bhAva utArIne teno vistAra paNa karyo. samajAvyuM che. jIva paNa eka padArthane ja che tethI huM : AvI coda prakAranI ekAMta mAnyatAvALA paNa anekAMta svarUpa ja chuM. e mAruM mULabhUta svarUpa : * : jIvo kyAM bhUla kare che ane tenuM pariNAma zuM Ave : che te darzAvyuM. AvA ajJAnI jIvane "pazu' kahyA, ajJAnI jIva koIne koI ekAMta mAnyatA che te nAza pAme che evuM kathana karyuM. arthAt ajJAnI laIne rahelo che. je gRhastha mithyAdRSTi jIvo che jIva samaye samaye potAnuM bhAvamaraNa karI rahyo che. tene UMdhI mAnyatAonI ekAMta pakaDa hoya che. te ; paraMtu jo te potAnI mAnyatArUpa durAgraha choDIne bIjI vAta sAMbhaLavA paNa taiyAra nathI tethI teno : madhyastha bhAva vaDe (kharekhara to garajA thaIne) vicAra ane nirNaya e badhuM enA mATe durlabha bane : jinAgamano abhyAsa kare to syAdavAda zailI vaDe che. jene gRhita mithyAtva nathI paraMtu je ajJAnI che : upalabdha vastunI nirdoSa vyavasthAne khyAlamAM laIne te koIne koI ekAMta mAnyatAmAM rahelo che. * potAnI ekAMta mAnyatAne choDe to te bacI jAya, alabatta e kayAreka vedAMtI banI jAya che ane ; jIvI jAya arthAt tenuM bhAvamaraNa aTakI jAya. kayAreka bauddha, paraMtu tene vastunA yathArtha svarUpano vastunA anekAMta svarupanuM sAcuM jJAna AvA pAtra khyAla nathI e vAta sAcI che. evA ajJAnI ekAMta : jIvone navuM jIvana Ape che. dRSTi jIvane mATe jinAgama lAbhanuM kAraNa bane che. : ApaNe paNa evI koIne koI mAnyatA jo te sAcuM samajavA mAgato hoya to potAnI ' * rAkhIe chIe. gRhita mithyAtva nathI paraMtu khoTI mAnyatAne thoDo samaya gauNa karIne jinendra bhagavaMto : : mAnyatAo badalatI rahe che mATe A badhA bolano vastu svarUpa ane sukhanI prAptino upAya kevI rIte : yogya abhyAsa karavAthI ApaNI je koI prakAranI samajAve che tyAM dhyAna Ape che. samayasAra pariziSTa : ekAMta mAnyatAo hoya tenA sthAne vastunuM sAcuM adhikAramAM AvA ajJAnIonA cauda prakAro laIne ' * svarUpa ApaNA khyAlamAM spaSTa jaNAya Ave. temane kevA prakAranI ekAMta mAnyatA hoya che ane ? : samayasAra zAstramAM zuddhAtmAne darzAvavAmAM Avyo te kevI rIte dUra thAya e mATe coda kaLazonI racanA che e apekSAe samayasAra dRSTipradhAna paramAgama karI che ane gadyamAM paNa e vAta vistArathI che tyAM paNa zAstronI TIkA pUrNa karatA samajAvI che. * amRtacaMdrAcAryadevane syAdvAda adhikAra lakhavAnuM vastunuM anekAMta svarUpa samajAvavA mATe dareka mana thayuM. AcAryanA jJAnamAM anekAMtano mahimA padArthamAM nitya-anitya ane eka-aneka evA : che mATe Avo bhAva Avyo. anekAMtanA jJAnapUrvaka virodhI dekhAtA paraMtu avirodharUpe rahIne vastunA : ja jIve samyak ekAMta evA potAnA trikALa zuddha aMtaraMga baMdhAraNanI racanAmAM kevI rIte lAgelA : svabhAva sudhI pahoMcavAnuM che. anya koI rIte A che te darzAvavAmAM AvyuM che. evA eka padArthanuM ' prakAranuM samyak ekAMta zakya nathI. eka vAta anya padArthothI atyaMta judApaNuM darzAvavA mATe : khyAlamAM rahe ke anekAMtane choDIne samyaka ekAMta (asti-nAsti anekAMtarUpe) sat-asat ane tat : nathI karavAnuM. anekAMtanuM jJAna rAkhIne prayojanavaza pravacanasAra - pIyUSa 149
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravya sAmAnyane mukhya karIne temAM huMpaNuM sthApavAnuM : rIte tene cha dravyomAM AtmAnI mukhyatA ane che dRSTi mAtra zuddhAtmAne ja svIkAre che paraMtu jJAna AtmAmAM zuddhAtmAnI mukhyatA che. A rIte te to anekAMtarUpe sva-para badhAne jema che tema jANe ke vastunA anekAMta svarUpane jANIne temAMthI samyaka che. ATalI bhUmikA khyAlamAM rAkhIne have TIkAkAra : ekAMta evA potAnA jJAyaka svabhAvane mukhya kare AcAryadeve A vAta kevI rIte samajAve che te : che ane sAtho sAtha anekAMtanI bhUmikA paNa sAcave joIe. : che. A rIte te sAkAra-anAkAra carcAthI mukta che. suvizuddha zAnadarzana mAtra savAre : samasta zAstranA arthonA vistAra saMkSepAtmaka arthasamaya ne jJAnasamaya ne zabdasamaya A zabdo dvArA AcAryadeva potAnA AtmAnI : vAta karavA mAge che. AtmA jJAnadarzana mAtra che. : sAmAnya sarvajJanuM jJAna paramAgamo evuM kahIne dravya ane guNo evuM anekAMta svarUpa : vizeSAtmaka padArtho darzAvyuM. gA. 274-75 A be gAthAomAM : samasta zAstro kahetA bAra aMga ane tenA AcAryadeva AtmAne jJAnadarzanarUpa zA mATe kahyo : : anusaMdhAnamAM samasta Agamo ane paramAgamonI te samajavAno prayatna ApaNe vistArathI 274 : * vAta AvI jAya che. A badhA zAstro vastunA gAthAmAM karyo che. tethI te vAta ahIM saMkSepamAM : * sAmAnya vizeSAtmaka anekAMta svarUpane darzAve che. laIe. vastu sAmAnya vizeSarUpa che ane eka - tethI ahIM ApaNe e rIte vicAravuM che ke vastunuM zailI evI che je darzanane sAmAnyanuM ane jJAnane : sAmAnya vizeSAtmaka anekAMta svarUpa sarva prathama vizeSanA grAhakarUpe varNave che. tethI sAmAnya : sarvajJanA jJAnamAM Ave che. vastunuM svarUpa artha samaya viSayarUpa anekAMta svarUpa darzAvavA mATe AtmAnA ' che. sarvajJanuM jJAna che te jJAnasamaya che. e jJAnane darzana ane jJAna guNane yAda karyA che. * anusarIne divyadhvani, bAra aMga ane zAstro e evA vapamAM avani pariNati : badhA zabda samaya che. e zabdo vAcaka thaIne vAcya je upayoga potAnA svabhAvamAM lAgelo che : : evI padArthanI vyavasthAne darzAvanArA che. arthAt te upayoganI vAta karavA mAge che. ahIM pariNati : zabdo padArthanuM vizeSarUpa svarUpane samajAve che. zabda dvArA potAnI paryAya svabhAvamAM ekAgra thAya : zAstronuM lakhANa kayAreka saMkSepamAM hoya che che ane tyArabAda jyAre bheda bhaMgathI jANe che tyAre ... ane kayAreya vistArarUpa hoya che. zAstronI zailI tene sAmAnya-vizeSAtmaka padArthano sAco nirNaya : mULabhUta siddhAMtone saMkSepamAM samajAvavA mAge thAya che ane e rIte samasta padArthone jovAnI : che. ApaNe kuMdakuMdAcAryadevanA pAMca paramAgamono ane jANavAnI tene sahaja Teva paDe che. te potAnA abhyAsa mukhyapaNe karIe chIe. A zAstronI AtmAne paNa e rIte sAmAnya (nirAkAra) ane ' mULagAthAo A rIte mULabhUta viSayane saMkSepamAM vizeSa (sAkAra) rUpe khyAlamAM le che. jJAnIne ; samajAvavA mAge che. samayasAramAM zuddhAtmAne potAnA dravya sAmAnya svabhAvanI ja mukhyatA che : darzAvavAnI pratijJA karIne te zuddhAtmA-guNa ane tethI te upayogAtmakapaNe parane jANe che tyAre paNa : paryAyarUpa bhedothI kathaMcit judo che ema saMkSepamAM te pariNatirUpe (labdharUpe) potAne jANe che. A darzAvyuM. tyArabAda paryAyabheda (navatattvo dvArA 150 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddhAtmA kevI rIte jANI zakAya e vAta vistAra : potAnA AtmAne A pramANe anekAMta svarUpa pUrvaka paNa samajAvI. tyAM vistRta varNana dvArA paNa lakSamAM le che te anekAMtapUrvaka samyak ekAMta avazya zuddhAtmA ja dekhADavA mAgatA hatA. jIvanI paryAya * karI le che. eTale ke te jIva potAnA zAyaka mAraphata svabhAva sudhI pahoMcADavAno bhAva hato. : svabhAvamAM huMpaNuM sthApe che. e ja bhagavAnanA tyAM jIva e sAmAnya che ane tenI sAta prakAranI : upadezanuM ane samasta zAstronuM prayojana che. je paryAyo e vizeSa che. A rIte navatattva mAraphata : vAcaka evA zAstro vaDe vAcya evA zuddhAtmA pAse sAmAnya vizeSarUpa jIvanuM anekAMta svarUpa darzAvIne pahoMcI tyAM huMpaNuM sthApe che. tene zAstrAbhyAsanuM temAMthI samyak ekAMta evA svabhAva sudhI laI jAya phaLa prApta thAya che. arthAt tevA jIvone, ziSyone che. kuMdakuMdAcAryadeve A rIte saMkSepathI ane thoDA svAnubhUti thAya che. anubhavamAM Ave che. e AtmA prayojanabhUta vistArathI samajAvavA mATe gAthAo lakhI. tyArabAda eTalAthI paNa na samajI zake evA jIvo paMcama kALamAM thaze tethI temanA hita mATe : : kevo che te have kahe che. bhUtArtha-svasaMvedha-divya jJAnAnaMda svabhAva. A zabdo dvArA AtmAnuM svarUpa darzAvyuM che. AtmAne teno eka dravyasvabhAva che. te dravya svabhAva lakSya che. jJAna ane AnaMda tenA lakSaNo che. jJAna ane sukha e be guNo che. guNane guNano svabhAva che. lakSaNa ane lakSyanI eka sattA che tethI jJAna ane AnaMdane jIvanA svabhAva paNa kahevAmAM Ave AgaLanA TebalamAM je zabda samayanI vAta : lIdhI hatI. tyAM have tenA anusaMdhAnamAM pharI jJAnasamaya levuM. arthAt te zAstrono abhyAsa karIne pAtra jIva tenuM jJAna. che. uparokta traNa vizeSaNo jIvane lAgu paDe che ane A guNone paNa lAgu paDe che. amRtacaMdrAcAryadeve mULa gAthAno paNa vistAra karIne samajAvyuM arthAt zAstranA zabdo vAcakarUpe vastusvarUpane darzAve che. zrutajJAnopayogapUrvaka prabhAva. zabdasamaya - jJAnasamaya paramAgamo bhUtArtha : ahIM bhUtano artha chato padArtha. vidyamAna thAya che. tene satyArtha paramArtha paNa kahevAmAM Ave che. sarva prathama to AtmA-bhUtArtha che arthAt AtmA potAnuM sat laIne rahelo che. e AtmA svathI ekatva evA anekAMta ane asti-nAsti evA anekAMta svarUpamaya che. vizvamAM rahelA cha dravyone jANIne emAMthI sArabhUta evA potAnA AtmAne bhedajJAnanA prayoga vaDe judo pADIne anubhavamAM levo jarUrI che. evuM kArya jJAnI kare che tyAre teNe bhUtArtha evA potAnA AtmAne jANyo ema kahevAya : che. pAtrajIva-jJAnInuM jJAna-bhAvazruta jJAna A jJAna potAnA AtmAno svAnubhava karI le che. tethI te jJAnane bhAvazrutajJAna paNa kahevAmAM Ave che. zAstro vAcakarUpa dravyazruta che ane tenA dvArA svAnubhava e bhAvazruta che. ahIM je zrutajJAna upayoga zabda vaparAyo che te bhAvazruta jJAna upayoganA arthamAM levo. kharekhara to zAstra dvArA je jJAna thAya che te jJAna vizvanA samasta padArtho anekAMta svarUpa arthAt sAmAnya vizeSarUpa che evI samajaNarUpa che. emAM potAno AtmA paNa sAmAnya vizeSarUpa anekAMtamaya che e vAta AvI jAya che. * dhruva evuM sat laIne rahelo che. tema lakSagata thatAM AvA zrutajJAnano eka evo ''prabhAva'' che ke jo : huM eka dravyaparyAya svarUpa vastu chuM ema khyAlamAM pravacanasAra - pIyUSa Avo sat svarUpa AtmA paNa utpAda-vyaya 151
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ave che. evo anekAMta svarUpa potAno AtmA : AtmAnuM jJAna sva ane parabadhuM jANe che ema vAta pramANa jJAna vaDe dravya paryAyarUpa jaNAya che. A lakSamAM Ave che. vyavahAranaya e ja AtmAne paryAyarUpe jANe che. * svasavedyamAM mAtra jANavAnI vAta nathI. tyAM dravyArthikanayathI jotA tyAM AtmAno trikALa zuddha : - sAthe sukhano anubhava paNa che. kharekhara to svabhAva lakSagata thAya che. AtmA te huM chuM ema : atIndriya AnaMdanA svAda dvArA ja svAnubhavano nakkI karyA bAda vyavahAranayathI paryAyarUpe-manuSya- : : nirNaya thAya che. A rIte jinAgamamAM jJAna ane devAdi paryAyarUpe potAne jANavo e aparamArtha che : sukha vacceno saMbaMdha darzAvavAmAM Avyo che. AtmA ane potAne eka jJAyaka bhAvarUpe lakSamAM levo e : : jema svasaMvedyamAna che ema jJAna ane sutha paNa paramArtha che. arthAtu na vibhAgathI AtmAne jonArA : * vedanabhUta guNo che. eTale ke jANavAnuM kArya thAya jyAre vyavahAranayane choDIne nizcayanayavaDe potAnA * che teno potAne ja khyAla Ave che. keTalI samajaNa AtmAne jANe che te nizcayanayanA viSayabhUta : thaI te anyane pUchavAnI jarUra nathI. e pramANe potAnA dravya sAmAnya svabhAvane jANe che ane temAM : Indriya sukha duHkhanuM vedana paNa jIvane hoya che. huMpaNuM sthApe che. A rIte anekAMtanA jJAnapUrvaka : : tethI jJAna ane sukha banne guNone svasaMvedya vizeSaNa e samyaka ekAMta kare che tyAre teNe paramArthe potAnA AtmAne jANyo arthAt potAnA AtmA bhUtArtharUpe : lAgu paDe che. khyAlamAM Avyo kahevAya che. jema AtmA bhUtArtha : divya - A zabda mahimAsucaka che. potAno AtmA arthAt vidyamAna che ema guNo - jJAna ane AnaMda : potAne mATe mahimAvaMta che. potAne mATe paNa bhUtArtha che. : AzrayabhUta che. cha dravyomAM AtmA sArabhUta che. : potAnA jJAnasvabhAva vaDe e anya dravyothI potAnuM svasaMvedya - sva pote. sam ne samyak prakAre. : vilakSaNapaNuM laIne rahela che. mArA Atma svabhAvanI vedya-anubhavamAM Ave evo potAno AtmA * apekSAe paMca parameSTi paNa para che. te Azraya ApI potAthI ja anubhavAya evo che. AvI anubhUti : te ja mokSamArganI zarUAta che. AtmAnA anaMta : * zake tema nathI. cAra gatinA duHkhathI chUTavA mATe * potAno jJAyaka svabhAva eka ja sthAtAnuM sthAna guNo hovA chatAM ahIM jJAna ane AnaMda e bene : : che. Azraya ApanAra che. ja yAda karyA che kAraNake enA dvArA ja svAnubhava : thAya che. jJAnanA sarvajJa svabhAvane na mAnanArA : Indriya jJAnane ja jJAna jANanArane jJAnanI AMkhanA dRSTAMte jJAnane ekAMta para prakAzaka mAne : divyatAno khyAla na Ave. je viSayane jANavo hoya che. kharekhara jJAnano svabhAva sva-para prakAzaka che. * emAM upayoga mUkIne IndriyonuM avalaMbana laIne prameyatva guNa sAmAnya guNa hovAthI AtmAmAM : jANavAnuM kArya thAya che tene jANavArUpa jJAnano paNa zeyatva raheluM che. paraMtu A jIvo evuM mAne : ughADa paNa jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazama anusAra che ke ApaNe anya jIvone jANI zakIe paraMtu : thAya che. vaLI te jJAnano viSaya Indriya grAhya skaMdho ApaNe potAne na jANI zakIe. AtmAmAM jJAnatva : ja thAya che. cha dravyomAMthI ekapaNa dravya Indriya ane zeyatva banne dharmo che. tethI pote potAne ane jJAnano viSaya nathI. paramANu je kharekhara pugala parane badhAne jANI zake che. AtmAmAM eka pariNamya : dravya che te Indriya jJAnano viSaya nathI. AvA jJAnano pariNAmatva zakti che enuM svarUpa lakSamAM letA : jene anubhava che ane AvA bahirlakSI jJAnane ja 152 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAna ja mAnIne teno jene mahimA che te kharekhara : sukhano anubhava karanArane ja sAcA arthamAM sukhanI jJAna nathI. je jJAnamAM sva-parano viveka nathI e : divyatAno khyAla Ave che. jJAna ja na kahevAya. A apekSAe jeNe bhedajJAna : bhUtArtha-svasaMvedya-divya jJAnAnaMda jeno karIne potAnA AtmAno anubhava karyo che tene : svabhAva che evA bhagavAna AtmAne te ziSya prApta jJAnI kahevAya che. evA AtmajJAnImAM pradhAna kahI : : kare che ke je ziSya zAstra dvArA anekAMta svarUpano zakAya evA gaNadharanuM jJAna paNa alpajJa ja che. : nirNaya kare che. bhagavAna AtmA traNe kALanA aMtamuhUrtamAM bAra aMganI racanAnA sAmarthyarUpa - niravadhi pravAhamAM TakanAra che. A zabdo dvArA paNa jJAnanA kSayopazama jJAnanI paNa kevaLajJAna pAse AtmA utpAda-vyaya-dhrovyAtmaka satmaya che. evuM koI kiMmata nathI. upayoga saMpUrNapaNe aMtarmukhAkAra * anekAMta darzAvyuM che. vartamAna paryAyanI pahelAnI rahIne vizvanA samasta padArthone tenA vidyamAna * ane pachInI eka paryAya ema traNa paryAyano sAthe (vartamAna) avidyamAna (bhUta ane bhaviSyanA) : : vicAra karIe to tene paNa traNa kALanI paryAya paryAyo sahita eka samayamAM yugapadu jANI le che. : ; kahevAya. paraMtu ema traNa kALa nathI levA. ahIM to e rIte jJAna svabhAvane divya kahyo che. bhaviSyanI : : "niravadhi" zabda dvArA vizvanA samasta padArtho paryAya jenuM kSaNika sat hajA thavAnuM bAkI che te : : anAdithI anaMtakALa sudhInA traNa kALanA badhI paryAyone kema jANe te vartamAnavat hoya ema : * : paryAyonI vAta kare che. AtmAno dravya sAmAnya jJAna jANI le che. A tenI divyatA che. * svabhAva anAdithI anaMtakALa sudhI ekarUpa rahenAro e pramANe Indriya sukha paNa parAdhIna che. ' che. svataHsiddha hovAthI zAzvata che. paryAya eka potAnI paryAyamAM thatAM vibhAva, rAga-dveSa anusAra : samayanI hovA chatAM jema nitya apariNAmI svabhAva tenI prApti che. ajJAnIne sahaja svAbhAvika sukhano : trikALavartI che. ema pariNAmapakSa paNa trikALa che anubhava nathI. pAMca IndriyonA viSayomAMthI sukha : kAraNake dravya paryAya vinAnuM kayAreya na hoya tethI Ave che evI mAnyatApUrvaka bAhya viSayone ' nitya svabhAvanI jema paryAyo paNa traNa kALane bhogavavAnI IcchA ane te anusAra viSayano ' pravAharUpe avalaMbe che. A vAkya dvArA trikALavartI bhogavaTo karatA jeNe sukha mAnyuM che, anubhavyuM : pariNAmo nAzavaMta che. paraMtu e dareka paryAyamAM che. tene jIva ekalo potAnI meLe ja sukhI thaI : anvayarUpa rahenAro padArtha nitya avasthita che. zake che. e vAta gaLe utare tema nathI. paraMtu te jyAre : potAno asala svabhAva e TakAvI rAkhe che. e bAhya viSayonI ruci choDIne potAne anubhave che . apekSAe svabhAva eno e che. tame game te paryAyamAM tyAre pUrve kayAreya na Avelo evo apUrva AnaMda * lakSa karo tyAM te paryAyamAM anvayarUpa dravya svabhAva Ave che ane tene e paNa khyAlamAM Ave che ke A ' no ekarUpa ja lakSagata thAya che. dravya sAmAnyanuM A AnaMdanI jAta ja judI che. tenI sAthe teno evo : zAzvata nityapaNuM che tene dhruva kahevAmAM Ave che. vizvAsa che ke A ja pramANe tene anaMta sukhanI prApti avazya thaze. thoDAka vibhAvano abhAva thatAM : nAthAdaPI ST * sAkaLa padArthonA mahAtmakapravacana ? paNa A prakAranuM AMzika yathArtha sukha pragaTa thAya : padArthono samUha te vizva che evI ApaNI che. tethI vibhAvano sarvathA abhAva thatAM saMpUrNa * samajaNa che. ahIM sakaLa padArthonA samUhAtmaka e sukhanI prApti avazya thAya che. evA atIndriya : pravacana che ema kahyuM che. kAraNake pravacanamAM vizvanA pravacanasAra - pIyUSa 153
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ samasta padArthonI vAta AvI jAya che. jevuM vizva che : astitva laIne rahelA hovAthI koI koIne ApI evuM jJAnamAM jaNAya che ane jevuM jJAnamAM jaNAya che zake nahIM tethI paramAtmA pAsethI paNa mane kAMI che evuM upadezamAM, zAstramAM Ave che. tethI vizva maLe tema nathI. tethI mArA mATe siddha paramAtmA paNa to samasta padArthonA samUha svarUpa che ja paNa e : sArabhUta nathI. mArA mATe mAro Atma svabhAva eka vizvane jANanAra jJAna ane e vizvanA svarUpanuM : ja sArabhUta che. pravacanamAM sArabhUta nijAtmA che kathana karanAra evA bolAyelA ane lakhAyelA : tenA kAraNarUpe phUTanoTamAM ema lakhyuM che ke mAro zabdone paNa sakaLa padArthonA samUhAtmaka kahevAmAM . AtmA ja dhruva che. jo ke sArabhUta ane dhruva zabdo Ave che. ekAryamAM paNa vAparI zakAya che. paraMtu ApaNe : alagarUpe paNa vicArIe. AtmAmAM dravya-guNa pavanamAM RIR ? BGI paryAya badhA ekabIjA sAthe tAdAbhyarUpa rahelA che. TIkAnI phUTanoTamAM AdaraNIya paM.zrI : eka samayanI paryAya kSaNika hovA chatAM tenuM dravya hiMmatabhAIe khulAso karyo che ke pravacana (zAstra) sAthe : sAthe tAdAbhyapaNuM ja che. jIvano jyAre paradravyo mAM je sarva padArtha samUhanuM pratipAdana karavAmAM Ave ; ; * sAtheno saMbaMdha vicArIe tyAre tene paradravya sAthe che temAM nijAtmA ja eka dhruva che. samayasAra : saMyoga siddha saMbaMdha ja che. tyAM tAdAbhyapaNuM nathI. zAstramAM te zabdano artha karavAmAM Avyo che. : saMyoga zabda ja sUcave che ke saMbaMdha thAya che ane samayano artha padArtha karIe to cha dravyomAM sArabhUta ; vaLI chaTI paNa jAya che. mATe saMyogasiddha saMbaMdho AtmA che. samayano artha jyAre AtmA karIe tyAre : kSaNika che. nitya nathI, mATe dhruva nathI. A rIte tyAM sArabhUta zuddhAtmA che. AtmA potAnA : saMbaMdhathI vicAra karIe jJAnasvabhAva vaDe cha dravyomAM viziSTa sthAna dharAve : tyAre potAnA mATe potAno AtmA ja kAyama che kAraNake potAnA svabhAvane dhArI rAkhavA uparAMta : ; TakanAra che, dhruva che, anya badhA adhruva che. saMyogo jJAna vaDe te potAnA ane paranA svabhAvane ane : badalAyA kare che. zarIra paNa badalAyA kare che. karmo pariNAmone jANe che. mArA mATe mAro AtmA ja : paNa badalAyA kare che. paNa potAno AtmA eno sArabhUta che kAraNake anya jIvo jevA ke siddha : e kAyama Take che. mATe mArA mATe mAro AtmA ja bhagavaMto paripUrNa-jJAna-sukha ane vIrya sahita : dha ke 1 : dhruva che. A rIte paradravyathI bhinna potAnA AtmAnI hovA chatAM mane kAMI lAbhanuM kAraNa thatA nathI. ; vAta lIdhA bAda have bIjI rIte vicArIe. siddha bhagavaMtone anaMtasukha che. temAMthI bIjAne ApI zake ke nahIM? potAne anaMta vIrya che to paryAya mAtra kSaNika che, nAzavaMta che. temAM eTaluM kArya karI zake ke nahIM? darIyAmAMthI be cAra : anvayarUpa rahela dravya sAmAnya svabhAva ja TakanAra Dola pANI laIe to darIyAnI anaMtatAne koI : che, dhruva che. mATe mArA AtmAmAM paNa AzrayabhUta bAdhA na Ave. tema paramAtmA potAnI anaMta : tattva to dhruva evo zuddha svabhAva ja che. mATe sukhanI paryAyamAMthI koIne thoDuM sukha Ape to tenA : jinAgamamAM ane jJAnIonA kathanamAM parama anaMta sukhamAM koI uNapa na jaNAya paraMtu dareka : pAriNAmika bhAvano ja mahimA karavAmAM Avyo padArtha potAnA dravyaguNaparyAyarUpa svarUpa astitva : che. kevaLajJAnanI paryAya paripUrNa ane zuddha hovA laIne rahelA che. badhA padArtho potAnA bhinna svarUpa : chatAM te sAkSepa che, adhruva che ane temAM saikAlika 154 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmarthya nathI. jyAre pAriNAmika bhAve rahelo : paraMtu maraNa thatAM jIva cAlyo jAya che evI sAdI svabhAva pote paripUrNa ane nirapekSapaNe zuddha che, A samajaNa to badhAne hoya che. Ama hovA chatAM dhruva che ane temAM traNa kALanI paryAyone pragaTa : zarIrathI bhinna koI jIvanuM svataMtra astitva hoya karavAnuM sAmarthya che. tethI kevaLajJAnanI paryAya : evI potAnA jJAnamAM spaSTatA na hoya. Aje AzrayabhUta nathI paraMtu potAno svabhAva ja : vijJAnIo tenI rIte zarIranuM svayaM saMcAlana kevI AzrayabhUta che. paryAyamAM zuddhatA pragaTa thAya ke jethI : rIte thAya che te samajavAno ane samajAvavAno tenA phaLarUpe atIndriya AnaMda Ave evuM jene : prayatna karI rahyA che. bhautika ane rasAyaNika pheraphAra prayojana che teNe potAnA trikALa svabhAvamAM huMpaNuM : anusAra zarIranI kriyAone khatave che, ane tema sthApavuM joIe. e svabhAvano Azraya karavo ; karavA jatA koI svataMtra jIva nAmanA padArthanI vAta joIe. ajJAnI jIve anAdikALathI vibhAva karyo ; ja teo uDAvavAno prayatna kare che. nAstikavAdi che ane tenA phaLa svarUpe Indriya sukhano anubhava : to AtmAne mAnatA ja nathI. SaTadarzana AtmAnI karyo che. have jyAM paripUrNa zuddha evI siddha paryAya : sattAno svIkAra kare che. paraMtu jaina darzana je rIte paNa AzrayabhUta nathI tyAM vibhAva paryAyano Azraya AtmAnA svarUpane darzAve che tyAM sudhI anya darzana levAnI vAta rahetI ja nathI. vaLI Indriya sukha e : pahoMcI zakayA nathI. sAcuM sukha nathI. dhruva evA potAnA jJAyaka : samayasAra gA. pAMcamAM AcAryadeve zuddhAtmAnA svabhAvano anAdara kare tene Indriya sukha-du:khanI : : svarUpane darzAvavAnI pratijJA karI tyAre pAtra jIvane prApti thAya che. je potAnA dhruva svabhAvano Azraya : heje prazna thAya ke A zuddhAtmA koNa che ke jenuM kare tene atIndriya AnaMdanI prApti thAya che. e * svarUpa jANavuM joIe? AtmA ane zuddhAtmA vacce rIte je pravacana arthAt zAstrano abhyAsa kare che. : koI taphAvata che ke te eka ja che? vaLI tenuM svarUpa ahIM A pravacanasAra zAstrano abhyAsa kare che zA mATe jANavuM joIe? jenuM astitva paNa tene zuddhAtmAnI prApti thAya che. A rIte zAstra : lakSagata thatuM nathI teno svabhAva jANavAnI zI svAdhyAya karanArane AvuM uttama phaLa prApta thAya che - jarUra? ahIM mAtra kutuhula karIne AtmAnA svarUpane ema darzAvavAmAM AvyuM che. : jANavAnI vAta nathI. pAtra jIvane evI garaja che nayanuM ravIpa : ke mAre AtmAnuM svarUpa jANavuM che. e jANyA sivAya TIkAkAra amRtacaMdrAcAryadeva ane kAMta - mane zAzvata sukhano mArga prApta thaze ja nahIM evI svarUpane vizeSa samajAvavA mAge che mATe zAstranI : samajaNapUrvaka te jJAnI guru pAse jaIne vinayapUrvaka muLa gAthAo paNa thaI gayA bAda paNa pariziSTarUpe : sAmatra 32 che. e viSayane spaSTa kare che. temAM sarva prathama eka prazna : Atmasiddhi zAstranA cha padamAM prathama pada rajU kare che. "A AtmA koNa che ane kaI rIte : "AtmA che" ema lIdhuM che ane pote AtmA hovA prApta karAya che?" dareka pAtra jIvane A prakArano : chatAM AtmA aMge zaMkA karanAra pratye Azcarya vyakta prazna uThe che. tethI A praznamAM koI navInatA na lAge. karyuM che. pote svayaM AtmA hovA chatAM tenuM svarUpa zarIramAM ja huMpaNuM rAkhanArane Atma viSe jANavAnI - jANato nathI ane tene prApta karavA mAge che enuM jarUra na lAge. Indriya jJAnamAM jIva jaNAto nathI. : acaraja jJAnIne thAya che. pravacanasAra - pIyUSa 155
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra gA. 18 pachInI TIkArUpe lakhyuM : anaMta dharmo ne jIvanA anaMta guNo che ke jo ke jJAnanuM AtmA sAthe tAdAbhyapaNuM hovA : A rIte jIvanuM svarUpa darzAvatA dravya-guNa chatAM ajJAnInuM jJAna potAne jANatuM nathI. e * bannenI vAta lIdhI. A zAstranI 93mI gAthA yAda zuddhAtmA koNa che evA prazna aMge A rIte ? : karIe to vistAra sAmAnya samudAyAtmaka te dravya bhUmikA ApaNA khyAlamAM levI. TIkAkAra : : che. tyAM dravya ane guNa vacce kevA prakArano saMbaMdha AcAryadeva AgaLa pharamAve che Ano javAba to : : che te vistArapUrvaka samajAvavAmAM AvyuM che. dravya A zAstramAM AvI gayo che. anya paramAgamomAM * che te mahAsattA che ane guNo te avAMtara sattA che. paNa e badhuM vistArathI kahevAya gayuM che. tyAM : - samudAyAtmaka zabda dvArA guNonA samUhanuM ekatva AcAryadeva evo bhAva vyakta karavA mAge che ke : : te dravya che evI spaSTatA tyAM karavAmAM AvI che. ziSya e badhuM vAMcIne teno abhyAsa ane jarUrI : : anaMta dharmonuM adhiSThAtA evuM dravya che. avAMtara ciMtavana avazya karyuM haze. have A praznano pote ; : sattA dvArA AcAryadeva anekAMta svarUpa ja samajAvI potAnI AgavI zailImAM javAba Ape che. A : AtmA koNa che? AtmA kharekhara caitanya * rahyA che. sAmAnya vaDe vyApta anaMta dharmonuM adhiSThAtA : ApaNuM jJAna guNabhedane jANI zake evI (svAmI) eka dravya che. : kSamatAvALuM che. saMjJI prANI guNabheda dvArA dravyano : nirNaya karI zake che. tethI je dravyane jANavA mAgato abhyAsI jIvane khyAla Avaze ke A praznano : hoya te tenA guNa mAraphata tene jANI zake che. ApaNe Avo uttara kyAMya sAMbhaLavA ke vAMcavA maLyo nathI. * tIkhAza mAraphata maracAno nirNaya karIe chIe. je AtmAnA upalakSaNathI badhA padArthonA) anekAMta * jANIe chIe tenI mAraphata je nathI jANatA tenuM svarUpane samajAvato A javAba che. AtmA caitanya jJAna thAya che. mATe guNamAMthI praveza laIne dravya svabhAvI che. temAM sparza vagere nathI mAre arUpI : sudhI pahoMcavuM evA prakArano upadeza hoya che. che, anirdiSTa saM sthAna che, avyakta che, : jinAgamamAM kayAreka evI vAta hoya che ke sarva aliMgagrahaNa che. e rIte astirUpe caitanyamaya ane * prathama abhedane jANavAthI ja bheda sArI rIte jANI anya nAstirUpa varNana evA prakAranI gAthA dareka : : zakAya che. A kathana thoDuM vicitra lAge. kAraNake zAstramAM che. tema ahIM paNa AtmAne caitanya : pahelA dravyane jANyA bAda ja guNa sArI rIte samajI svabhAva darzAvyo ema bhale lAge paraMtu vAkya : zakAya che evuM kahevA mAge che. vicAra karatA khyAla racanA ghaNuM vizeSa samajAvI jAya che. * Avaze ke e vAta sAcI che. guNa dvArA ApaNe caitanya sAmAnya - cetana guNanI mukhyatAne : dravyane jANI zakIe chIe kAraNake guNa e abheda kAraNe jIvane cetayitA kahevAmAM Ave che. tema ahIM : evA dravyano ja bheda che. jo dravya ane guNa vacce caitanya sAmAnya zabda e guNanI vAta nathI karatA : saMbaMdha na hoya to guNa dvArA dravya jANI zakAya paraMtu jIvanuM dravya tarIkenuM dravya sAmAnya svarUpa : nahIM. je saMyogI padArthono ApaNane paricaya che darzAvavA mAge che. eja dravya sAmAnya svarUpane ke teno vicAra karIe to ApaNane khyAla Ave ke jJAnanI mukhyatAthI jJAyaka ane darzananI mukhyatAthI ; moTaranA sperapArTasa banAvIne pachI temane joDIne darzaka kahevAmAM Ave che. : moTara taiyAra thAya che. 156 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ e vAta sAcI hovA chatAM moTarano koI : rUpI ja che. nATakamAM bhAga lenAra dareka kahe che ke meM khyAla ja na hoya ane mAtra sperapArTasa banAvIne : A nATaka karyuM. eka kuTumbanI muDI rU. eka karoDa temane pachI joDavAno-goThavavAno prayatna kare evI * hoya to kuTumbanA dareka sabhya potAne karoDapatI zakyatA ja nathI. sperapArTasa joDAyane chevaTa moTara : kahe che. vagere dRSTAMto khyAlamAM letA jene ApaNe kevI banaze teno saMpUrNa khyAla hoya pachI ja tenA : koI rIte dravyanA svabhAvarUpe lakSamAM laIe teno alaga pArTasa banAvavAmAM Ave. A rIte lakSamAM : dAvo tenA anaMtaguNo karI zake che. A vAta letA abhedano khyAla Ave tyAre ja bheda sArI : vistArathI A zAstranI gAthA 107 mAM rIte samajI zakAya e vAta sAcI lAge. ApaNane samajAvavAmAM AvI che. mATe ahIM lakhyuM che ke anaMta anekAMtano abhyAsa che tethI mahAsattA ane - dharmo dravya vaDe vyApta che. avAMtara sattAonI cokhavaTa avazya che. have Akho javAba saMdhirUpe vicArIe tyAre mahAsattAno svabhAva eTale avAMtara sattAo ane ; : AtmAne caitanya svabhAvI dravya kahyuM. te dravya potAnA temanI vaccenA saMbaMdho, ahIM mahAsattA e dravya che : : anaMta dharmomAM vyApeluM batAvyuM. tyArabAda e ja ane anaMtadharmo ekabIjA sAthe tAdAbhya saMbaMdhamAM : : dravyane pharIne anaMta dharmonA adhiSThAtArUpe darzAvyuM. che tethI anaMta dharmo e avAMtara sattAo che ane : * A rIte eka vAkyanA javAbamAM AtmA caitanya tAdAbhyapaNuM e temanI vaccenA saMbaMdho che. vaLI ' : svabhAvI che eTaluM ja kahevuM che paraMtu e dravya mahAsattA ane avAMtara sattA banne sapratipakSa che : sAmAnyano tenA anaMtadharmo sAtheno saMbaMdha paNa arthAt banne ekabIjAnI sApekSatAthI ja sAbita : sAthe darzAvyo. arthAt anekAMta vastu svarUpane A thAya che. javAbamAM vaNI levAmAM AvyuM che. alabatta ahIM anaMta dharmAtmaka dravya che mATe dravyamAM anaMta : mAtra dravya ane guNanI ja vAta lIdhI che. paripUrNa guNo vyApelA jovA maLe che. e rIte AtmAmAM anekAMta svarUpa nathI darzAvyuM. eka apekSAe e jJAna-darzana vagere che e khyAlamAM Ave che. paraMtu : javAba dvArA AcAryadeve padArthanuM arthasamaya rUpanuM dravya dareka guNamAM vyApeluM che. evuM kathana jarA navIna : baMdhAraNa rajA karyuM evA svabhAvanI prApti kevI rIte lAge, TIkAmAM lakhyuM che "caitanya svabhAva vaDe vyApta : thAya tyAM jJAnasamayanuM svarUpa darzAve che. anaMta dharmo" jeNe padArthanuM akhaMDa svarUpa astitva : sAcA arthamAM jANyuM che tene koI navInatA nahIM : AtmA kevo che? caitanyasAmAnyarUpa che. lAge. ApaNane khyAla che ke pudgala dravyarUpI nathI caitanya sAmAnya - vyApaka - abheda adhiSThAtA paraMtu pudgalanA asAdhAraNarUpI guNonA kAraNe pudgala dravyane rUpI kahevAmAM Ave che. pudgala : anaMta dharmo vyApya bheda bhedo dravyanuM rUpIpaNuM A rIte siddha karyA bAda ja ApaNe ; ahIM caitanya sAmAnya kahetA - caitanya kahI zakyuM ke pugala dravyarUpI che mATe pudgala - lakSaNathI lakSita Akho AtmA. dravyanA badhA guNo rUpI che. jo pudgala dravya svabhAvathI ja rUpI hoya ane tema hotA tenA badhA ' te potAnA anaMta dharmomAM vyApe che. te anaMta guNo rUpI hoya to sparza vagere asAdhAraNa dharma dharmono adhiSThAtA AtmA che. e rIte prathama evuM nAma ja na pAme kAraNake pugalanA anaMtaguNo : abhedamAMthI bhedamAM AvIne pharI pAchuM abheda svarUpa pravacanasAra - pIyUSa 157
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ darzAvyuM. A pramANe Akho AtmA bhedAbheda : anaMta dharmo che mATe tene viSaya ka2nA2 anaMta nayo abhedarUpa che evuM anekAMta svarUpa samajAvyuM. AtmAnI prApti kaI rIte thAya ? - jJAna vaDe thAya. che. : e jJAna kaI rIte kArya kare che. te samajatA pahelA thoDI bhUmikA samajI laIe. jJAnanI : paryAyanA mati Adi pAMca bhedo che. temAM je ajJAnI jIva AtmAne prApta karavA mAge che te zrutajJAna vaDe ja AtmAne jANI zake che. matijJAnapUrvaka zrutajJAna hoya che. zrutajJAnanA be prakAra che. pramANa ane naya. avadhijJAna ane mana:paryaya jJAnano viSaya rUpI padArtho che tethI te AtmAnI oLakhANa mATe nakAmA che. kevaLajJAna vidyamAna ja nathI. tethI AtmAnI oLakhANa mATe eka zrutajJAna ja upayogI che. Akho padArtha pramANa jJAnano viSaya AtmAno eka bheda-aMza - nayajJAnano viSaya - guruno upadeza ane zAstro - ziSya e upadezane grahaNa kare -> vAcaka evA zabdo vaDe - nayajJAna - svAnubhava -> je AtmAnu svarUpa samajavA mAge che te jeNe AtmAne jANyo che tenI pAsethI AtmAnuM svarUpa samajavA jAya che. zrIguru tene AtmAnuM svarUpa samajAve che. te A pramANe jJAnI gurunuM - pramANa jJAna jJAna pramANa jJAna vaDe ja svAnubhUti thAya che. : naya jJAnanI vyAkhyA :- vastunA vidhipUrvakanA bhedane viSaya ka2nA2A zrutajJAnanA aMzane naya jJAna kahevAmAM Ave che. A rIte AtmAnA eka eka ajJAnI jIvane bhAvazruta pramANa jJAna nathI. te prathama nayajJAna vaDe ja AtmAnuM svarUpa samajI zake tema che. tethI jJAnI guru nirvikalpa dazAmAMthI bahAra AvI. savikalpa dazA vaDe, nayajJAna vaje upadeza Ape che, samajAve che. ziSya nayajJAna vaDe samaje che. tyArabAda nayAtikrAMta thaIne bhAvazruta : dharmane viSaya ka2nA2A alaga naya che. AtmAnAM pramANajJAna vaDe svAnubhUti pragaTa kare che. pramANarUpa zrutajJAna pragaTa thavAmAM dravyazrutanuM nimitta che. dravyazruta e zabda samaya che ane bhAvazruta e jJAnasamaya che. svAnubhava - pramANa - naya jJAna jJAna dravyamruta - dravyazruta jJAna - dezanA labdhi AtmAnA koI dharmanuM jJAna bhAvazruta pramANajJAna } naya jJAna vaDe ziSyane samajAve che. zabda samaya ziSya naya jJAna vaDe samaje che. jJAna samaya : svarUpanuM) varNana karavuM hoya to syAdvAda zailIthI ja thAya arthAt pramANa jJAna vaDe je jANyuM hoya tenuM bhedapUrvaka vistArathI varNana nayajJAna vaDe ja thAya. anAdinA ajJAnI jIvane AtmajJAnanI prApti A prakAre ja thAya che. anekAMta vastu svarUpa pramANajJAna be prakAranuM che. kevaLajJAna pramANa jJAna (pramANajJAna) thAya paraMtu tenuM (anekAMta : ane bhAvazrutapramANa. anya cAra jJAnanA badhA 158 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayo kevaLajJAnamAM AvI jAya che paraMtu kevaLajJAna : jANI zake che tethI naya jJAna vaDe tyAMthI praveza samaye anya cAra jJAno nathI. kevaLajJAnano viSaya levAmAM Ave che. mATe anaMta nayonI vAta lIdhI. anya cAra jJAnanA viSaya karatAM ghaNo moTo che. * zrI guru vaDe samajAvavAmAM Ave che. tethI tyAM ahIM kevaLajJAnanI vAta nathI paraMtu pramANa jJAnanuM : vacanagocara dharmonI vAta AvI mATe te maryAdita svarUpa samajavA mATe A samajavuM jarUrI che mATe : nayo thayA vaLI je AtmAnuM svarUpa samajavA mAge teno ahIM vicAra karyo che. : che tene padArthonA mULabhUta baMdhAraNano to khyAla * hovo jarUrI che. A rIte jene padArthanA svarUpano bhAvazruta pramANajJAnano viSaya Akho * khyAla che tene mATe to jIvanA asAdhAraNa dharmo AtmA che. naya jJAna vaDe jeTaluM jaNAya che. e badhA : jANavAthI ja prayojana sarI jAya che. jJAna-darzanaviSayo bhAvazruta jJAnamAM avazya jaNAya che. paraMtu : cAritra-sukha vagere dharmone jANe to te potAnA bhAvazruta pramANa jJAna samaye eka paNa naya nathI. : AtmAne anya dravyathI jAdo pADIne lakSagata karI bhAvazruta pramANa jJAnano viSaya. anaMta nayonA viSayo karatAM ghaNo moTo che. anaMta nayo - : : zake che. pachI to tene nayAtikrAMta thaIne svAnubhava AtmAnA anaMta dharmone alaga alaga viSaya kare : karavAnuM ja rahe. nayamAMthI pramANa jJAnanI vAta ahIM che. te anaMta dharmo dravyanI sattA pAse ekabIjA : - A prakAre lIdhI che. "anaMta nayomAM vyApanAruM je sAthe tAdAbhya saMbaMdhamAM rahelA che. nayajJAna dharmanA : : eka zrutajJAna svarUpa pramANa" svarUpane jANI zake paraMtu dharmo vaccenA saMbaMdhone : caitanya sAmAnya - bhAvazruta pramANa jJAna - vyApaka jANavAnuM kAma nayajJAna vaDe na thAya. tethI padArthane : 2 jANavo hoya to nAtikrAMta thavuM anivArya che. . anata dhamAM nayajJAna vyApya pramANa jJAnane nayAtikrAMta jJAna paNa kahevAya che. jema anaMta dharmo e padArthanuM vyApya che. tema AtmAnuM svarUpa samajavA mAgato hoya tene : anaMta nayo e zrutajJAna pramANanuM vyApya che. arthAt nayajJAnamAMthI ja praveza maLe che. mATe anubhUti : pramANa jJAnamAM je jaNAya che teno vistAra ja karavA mAganArane nayajJAna vaDe samajavuM paDe che ane : nayajJAna che. A rIte naya jJAna ane pramANajJAna pachI nayane atikrAMta thavAno upadeza ApavAmAM vaccenA saMbaMdhane darzAvavAmAM Avyo che. pAtra jIva Ave che. svAnubhavano A ja krama che mATe jema ke nayajJAna vaDe AtmAnA prayojanabhUta dharmone pagathiyA upara paga mUkavo paDe ane pAcho upADavo : (asAdhAraNa dharmone) jANIne nayajJAnane oLaMgIne paDe tema nayamAM praveza karIne pAchuM nayajJAna choDavuM : bhAvazruta pramANa jJAna pragaTa kare che ane tenA vaDe paNa paDe. : svAnubhava kare che. ATalI bhUmikA lakSamAM lIdhA bAda have : have AcAryadeva vastunA anekAMta svarUpane AcAryadeva e vAta kaI rIte samajAve che te joIe. ; vistArathI samajAvavA mATe nayanuM svarUpa 47 nayo sarva prathama kahe che ke "anaMta dharmomAM vyApanArA je : dvArA samajAve che. e nayanuM svarUpa je rIte samajAve anaMtanayo" A rIte AtmAnI oLakhANa tenA : che. teno spaSTa khyAla Ave mATe ApaNe prathama pragaTa dharmo mAraphata karAve che. ApaNane khyAla che : nayanuM svarUpa zuM che te vicArIe. ApaNe joI gayA ke ApaNuM jJAna guNabheda ane tenI paryAyane ja : chIe kepravacanasAra - pIyUSa 1pa9
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ vastunA anaMta dharmone darzAvanArA anaMta nAyo che. paraMtu te jJAna karavAno hetu prayojana to AtmAnA vastunA vacanagocara dharmone darzAvanArA saMkhyA nayo che. svarUpane samajI nija kalyANa che. mATe e prayojanane * lakSamAM rAkhIne kyo viSaya mukhya karavo ane kyo A rIte vicAratA dareka dharmane aMzane viSaya : : viSaya gauNa karavo eno nirNaya paNa pAtra jIve karanArA alaga nayo che jene ekabIjA sAthe koI : : karavo jarUrI che. A rIte nayajJAna mAtra jANapaNA saMbaMdha nathI. : puratu maryAdita nathI paraMtu tenI sAthe prayojana paNa pravacanasAra zAstramAM nayanuM svarUpa : saMkaLAyeluM che. pAtra jIvane mArgadarzana maLe te mATe AcAryadeva vistArathI samajAvavA mAge che. A zAstranA lakhANamAM e prayojanane vaNI laIne je zAstranA racayitA mULamAM kuMdakuMdacAryadeva che. pU. : mukhya che tene nizcayanaya kahyo che ane je jANIne sadgurudevazrInA pratApe ApaNe e AcAryadevanA : gauNa karavA jevuM che tene vyavahAranaya kahyo che. pAMca paramAgamono mukhyapaNe abhyAsa karIe chIe. : nizcaya ane vyavahAra nayane A rIte jyAre tethI te AcAryadeva naya vibhAgathI kevI rIte ? : samajIe tyAre e vAta spaSTa thAya che ke jo ApaNe zAstranI racanA kare che te zailI jANavI ApaNA * - mukhya-gauNano paNa sAthe vicAra karavAno hoya to mATe jarUrI bane che. AcAryadeva nizcaya ane vyavahAra : * mAtra eka kathana na cAle. be kathana avazya hovA naya. e pramANe be nayathI vastu svarUpa samajAve che * joIe to ja ApaNe tene nizcaya ke vyavahAranayanA tethI e be nayo kaI rIte sthApe che te ApaNA mATe kathana kahI zakIe. enA samarthanamAM baMdhAraNanI jANavuM jarUrI banI jAya che. : e vAstavikatA paNa ApaNe yAda karavI rahI. dravyArthika ane paryAyArthika naya e be nAmo : padArthamAM rahelA anaMta dharmo eka bIjA sAthe paNa pracalita che dravya-artha-Ika eTale ke dravya ke tAdAbhya saMbaMdhamAM AvIne rahelA che. vistAra sAmAnya ja jANavAnuM jenuM prayojana che te : sAmAnya samudAyAtmaka te dravya che. padArthanuM A dravyArthika naya che. e rIte paryAya zabdano artha bheda : aMtaraMga baMdhAraNa ApaNane ema sUcave che ke jo levAmAM Ave che tethI guNabheda ane paryAyabhedae : padArthanA anaMta dharmo ekabIjA sAthe saMbaMdhamAM che paryAyarthika nayanA viSayo che. A banne nayonA . to te dharmone viSaya karanArA nayo paNa sApekSa hovA nizcita viSayo che. dravyArthikanaya ane nizcayanaya - joIe. nirapekSa na hoya zake. AnA anusaMdhAnamAM tathA paryAyArthikanaya ane vyavahAra naya ghaNI vAta * ApaNe samyanaya ane mithyAnaya evA be zabdonA ekArtharUpe levAmAM Ave che paraMtu kharekhara ema nathI. : bhAvane paNa samajI laIe. pramANajJAna pUrvakanA : namo samyak ane enAthI rahita evA nayo mithyA nizcaya ane vyavahAra nayanA koI nizcita : che. bhAvazruta pramANajJAna samyagdaSTi jIvane hoya viSayo nathI. AcAryadeva mukhya te nizcaya ane gauNa : che. te nAtikrAMta dazAno ApaNe abhyAsa karI te vyavahAra e rIte banne nayonuM svarUpa samajAve . gayA chIe. jJAnI jyAre upadeza Ape che tyAre te che. A kathanathI khyAlamAM Avaze ke pAtra jIva jyAre ' samyakunaya vaDe samajAve che. (ajJAnI) pAtra jIva vastu svarUpane naya dvArA samajavA mAge che tyAre : upadeza grahaNa kare che tyAre tene pramANa jJAna to jeTalA nayo teTalA bhedo e badhA jANavAnA viSayo : pragaTa thayuM nathI tethI te jyAre navibhAgathI avazya che. mAtra jANIne saMtoSa pAmavAno nathI. : samajavAno prayatna kare che tyAre tenA viSayo alaga 160 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ alaga khyAlamAM Ave che. tethI te kharekhara mithyAnaya vaDe abhyAsa kare che. tene AkhA padArthano aNasA2 * Atmadravya dravyanaye cinmAtra che. paryAya naye darzana jJAna cAritrAdi mAtra che. amRtacaMdrAcAryadeve pote A nayanA viSayo pote kaI rIte zuM levA mAge che te vAta saMkSepamAM lIdhI che ane te mATe yogya dRSTAMto paNa ApyA che mATe nayanuM svarUpa : samajavuM sugama paDe che. ahIM AcAryadeva paryAya dvArA guNa bhedanI vAta karavA mAge che. (anya koI nahIM) tethI A be nayanA svarUpane lakSamAM levAthI ApaNe samajI zakIe chIe ke AcAryadeva padArthamAM dravya ane guNa benI alaga vAta karIne temanI vacceno saMbaMdha darzAvavA mAge che. dRSTAMtamAM vastra : ... zrIgurue prathamathI ApI dIdho che. tethI te anumAna jJAnamAM je nayajJAna prApta thAya che te viSayo ekabIjA sAthe kevI rIte saMkaLAyelA che. teno paNa nirNaya karato jAya che. te jyAre svAnubhava kare che tyAre kharekhara nayono (nayonA viSayono) avirodha tene khyAlamAM Ave che tethI tyAre ja sAcA arthamAM te nayo samyak thAya che. mananA saMge thayelA jJAnane paNa anumAna pramANa kahevAmAM Ave che. tethI te jJAnamAM paNa nayone te avirodhapaNe ekabIjA sAthe saMbaMdhamAM joDIne samaje che paraMtu tene badhA paDakhAno khyAla na hovAthI te nayo kharekhara samyak nathI. upadeza kathanamAM eka samaye eka vAta Ave. tene mukhya rAkhIne bIjA sAthenA saMbaMdhonI vAta paNa eka pachI eka ja thAya mATe tyAM maryAditapaNuM avazya rahe che. dRSTAMta agnine baLavA lAyaka padArtho, taiyA2 thatI rasoI ane Aju bAjAnA padArtho te badhA sAthe ekI sAthe ja saMbaMdho che paraMtu kathanamAM to dAhya dAhaka ane pAcya-pAcakanI vAta vArA pharatI ja karavAmAM Ave. : : ae * dorAnuM ja baneluM che. vastramAM dorA sivAya anya kAMI nathI. paraMtu koI dRSTimAM vastra ane do2Ano : bheda paNa che. ApaNe ekatvanuM svarUpa samajavA mATe rU-doro ane vastra e traNanI vAta laIe chIe. rUnA tAMtaNA ekabIjA sAthe gUMthAyane doro banAve che ane tANAvANA vaNI levAthI dorAmAMthI vastra bane che. e rIte anaMta guNonuM ekatva te dravya che. dravyAzritA nirguNA guNA guNo dravyanA Azraye ja jovA maLe che. tema dravya paNa guNa sahita ja jovA maLe che. kharekhara dravya ane guNanI eka sattA che ane atabhAvathI temanuM judApaNuM paNa che. : A rIte jinAgamamAM je naya dvArA samajAvavAmAM Ave che te badhA sApekSa nayo ja che. samyak nayo ja che. nirapekSa nayathI vAta thatI nathI. vastrano dAkhalo dravya-guNa-paryAya svarUpa enA u52thI e vAta paNa siddha thAya che ke jeTalA : padArthane darzAvavA mATe paNa ApavAmAM Ave che. koI nayanA kathano Ave che tyAre tyAM samayabheda * tyAre vaNaka2 vastrane dhaNe che. e rIte rajUAta laI zakAya nahIM. A rIte ahIM jyAre 47 nayo : ka2vAmAM Ave che. vastra e dravya che. teno pano te dvArA AtmAnuM svarUpa samajAvavAmAM Ave che tyAre : guNo che. vastrane varNa tyAre teno pano nizcita ApaNe paNa be nayanI vAta sAthe rAkhIne ja samajavI : hoya che. temAM pheraphAra nathI thatAM. e rIte anaMta joIe. dareka nayane alaga samajAvyA che paraMtuM guNo dravyanA pUrA kSetramAM kAyama rahe che. temAM pheraphAra ApaNe tene sAcA arthamAM samajavA mATe joDakArUpe nathI thato. vastra vaNAtu jAya te mujaba tenI ja khyAlamAM levAnA rahe che. laMbAIne paryAyanA sthAne gaNe che. padArthamAM paryAya anAdithI anaMtakALa sudhInI che. tema vastra paNa jarUra mujaba lAMbu vaNavAmAM Ave che. e rIte tyAM 161 dravya naya -- pravacanasAra - pIyUSa paryAyanaya
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptabhaMgI guNone pahoLAInA arthamAM ane paryAyane vastranI : je guNonA nAma ApaNA khyAlamAM che tenuM laMbAIrUpe paNa samajAvavAmAM Ave che. * paNa kArya ApaNe na jANatA hoya evuM bane che. * A rIte eka padArthane anekarUpe aneka prakAranA * kArya karato lakSamAM levAthI ApaNane teno mahimA 3 thI 9 nayamAM "saptabhaMgI" levAmAM AvI : ' : Ave. jyAM sudhI jIvano mahimA na Ave tyAM sudhI che. saptabhaMgInI vicAra ghaNI apekSAe karI zakAya ke upayoga tyAM lAgato nathI. pugalanA moTA skaMdho che. prathama to dravyanA anaMtaguNone lakSamAM rAkhIne : ApaNA jJAnamAM jaNAya che paraMtu eka paramANu teno vicAra karI zakAya. * ApaNA Indriya jJAnano viSaya thato nathI. eka anaMta guNo : pradezI paramANumAM paNa anaMta guNo che ane e * badhA kAryarata che. te paramANumAM kevA prakAranA kAma vacanagocara vacana agocara (avaktavya) : thatA haze e vicAravuM rahyuM. jinAgama keTalI : sUkSmatAthI vastu svarUpanuM sthApana kare che te jyAre astirUpa nAstirUpa (asAdhAraNa dharmonA pratipakSI) : khyAlamAM Ave tyAre jJAnano aparaMpAra mahimA : AvyA vinA na rahe. dareka padArthamAM anaMta guNo che. te anaMta : guNo kevaLajJAnamAM jANI zakAya che. tyAM badhA ekI - vacanagocara dharmomAM atirUpa dharmo ghaNA che sAthe jJAnano viSaya thAya che. paraMtu jeTalA guNo ke tenA pramANamAM nAstirUpa dharmo ghaNA ochA che jJAnamAM jaNAya che. eTalA kahI zakAtA nathI kAraNake : kAraNake te dharmo asAdhAraNa dharmonA pratipakSarUpa zabdo maryAdita che. mATe vacana gocara (vacana dvArA : che. jo asAdhAraNa dharmo maryAdita ja che to nAstirUpa kahI zakAya evA) guNo saMkhyAta che ane kayAreya : dharmo paNa maryAdita ja hoya che. ApaNane dharma, koI paNa rIte na kahI zakAya evA bAkInA guNo : adharma, AkAza ane kALa e cAradravyonA darekanA anaMta che. zrIguru pAsethI AtmAnuM svarUpa jANavuM eka ja asAdhAraNa dharmano khyAla che. jIva hoya tyAre vacana gocara dharmo ja upayogI thAya che. : pudgalamAM ekathI vizeSa asAdhAraNa dharmo che paraMtu khyAlamAM rahe ke jema AMgaLI vaDe cAMda darzAvI zakAya : e badhuM maryAdita ja che. che tema A vacana gocara dharmo vastunA anya anaMta : dareka padArthamAM sAmAnya - vizeSa ane dharmo pratye ApaNuM lakSa dore che. ApaNuM jJAna : asAdhAraNa ema traNa prakAranA guNo hoya che. temAM maryAdita jovA jANavAne TevAyeluM che. tethI tene : ti na : vizeSa ane asAdhAraNa guNonA saMkhyA alpa hoya anaMtano sAco khyAla Avato nathI. khyAla na ; to rAjA 1 : to moTAbhAganA guNo sAmAnya ja hovA joIe. AvavAne kAraNe teno mahimA paNa Avato nathI. ' e sAmAnya guNomAM paNa thoDA ja vacanagoca2che. jyAre ApaNe vicAra karIe ke padArthamAM rahelA * bAkI moTA bhAganA to vacana agocara ja hovA dareka gaNane teno eka svataMtra svabhAva che ane te ; joIe. avyakta evA guNo je mAtra jJAna gocara svabhAvane anurUpa enuM kArya che. tyAre ane ; ja che te badhA sAmAnya guNo ja haze ke temAM paNa svabhAvo ane te darekanuM te padArthamAM kAryarUpe : vidhavidhatA haze evA prazna jarUra thAya. yogadAna raheluM che. e badhA kAma kevA haze enI : ApaNane kalpanA paNa AvI zakatI nathI. zakatI nathI : ? vacanagocara dharmonA asti ane nAsti evA 162 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ be bhedo ane vacana agocara evA trIjo bheda : paryAyano vicAra karyA bAda have bAkI zuM rahyuM. ema sarva prathama traNa prakAranA dharmone boba2 lakSamAM laIne tyA2 bAda babbenA joDakA vicAravAthI anya traNa bheda thAya arthAt kula cha bheda thAya. tyArabAda asti-nAsti-avyakta ema traNeyane sAthe vicArIe tyAre te sAtamo bheda thAya che. ema jyAre mULamAM traNa bheda hoya to temAMthI saptabhaMgI banI zake che. traNathI ochA mULa sabhyo hoya to saptabhaMgI zakya nathI. A sAta nayomAM dravya-kSetra-kALa-bhAva evA cAra bhedathI eka padArthanuM varNana karavAmAM AvyuM che. ApaNe sAmAnya rIte dravya-guNa-paryAya e prakAranA bhedathI samajavAne TevAyelA chIe tethI : dravya kSetra-kALa bhAva evA cAra bheda kaI rIte levAmAM Ave che teno spaSTa khyAla karavo joIe. bannemAM dravya zabda to dravya sAmAnya svabhAvane darzAvavA mATe vAparavAmAM Ave che teTalI samAnatA bannemAM : che. kALa ane bhAva zabdo paryAyavAcaka che. arthAt : e be zabdothI paryAyanA svarUpano khyAla Ave che. : samayanI mukhyatAthI kALa ane tenA svarUpanI : mukhyatAthI bhAva oLakhAya che. arthAt je samaye pariNAma thAya te kALa che jema ke 1-2-3-4 ema cAra alaga eka pachI eka samayano vicAra karIe ane te samayomAM anukrame krodha-mAna-kAyA ane lobha thAya che. tyAM krodha vagere pariNAmo 'bhAva'' kahevAya che ane te je samaye thayA te 'kALa'' kahevAya che. kALa zabdanA sthAne kALalabdhi paNa vaparAya che ane bhAva mATe bhavitavyatA paNa kahevAya che. A rIte kALa ane bhAva zabdothI anAdithI anaMtakALa sudhI eka pachI eka thatA pariNAmo, badalatA bhAvo e badhuM A prakAre samajI zakAya che. padArthamAM svabhAvanA ekarUpapaNAne TakAvIne anAdithI anaMtakALa sudhI niraMtara badalatA svarUpane pahoMcI vaLavAnuM sAmarthya raheluM che. A rIte dravya ane pravacanasAra - pIyUSa : : ahIM anaMta guNonI vAta na karatAM mAtra kSetranI vAta lIdhI che. tethI evo khyAla Ave che ke jyAre be padArthonA judApaNAnI vAta levI hoya tyAre tyAM padArthamAM rahelA anaMta guNone yAda ka2vAnI jarUra nathI. pRthakatva bhinna pradezatA arthAt jyAM judA kSetranI vAta Ave tyAM te be padArtho jAdA che e vAta lakSagata thAya che. A rIte kSetrano upayoga be padArthanA bhinnapaNAne darzAvavA mATe karavAmAM Ave che. A rIte vicAratA jyAre eka padArthanuM svarUpa darzAvyuM hoya tyAre padArthane dravya-guNa paryAyarUpe lakSamAM levAya ane jyAre be padArthonI alagatAnI vAta karavI hoya tyAre tene dravya-kSetra-kALa-bhAvathI oLakhavavAmAM Ave. A vAtane samarthana paNa maLe che. A sAta nayomAM astitvanaya vaDe huM mArApaNe chuM ane nAstinayamAM 525Ne nathI ema levAmAM AvyuM che arthAt asti-nAsti anekAMta darzAvavAmAM AvyuM che. samayasAra syAdvAda adhikAramAM paNa amRtacaMdrAcAryadeve sat-asattA cAra bola lIdhA che. temAM paNa dravya-kSetra-kALabhAva evA cA2 bheda che. tyAM sat-asat ane tat atat enA dasa bola be padArthanA bhinnapaNAne darzAvavA mATe che. sat-asat e astitvanI vAta : che ane tat-atat e svabhAvanI vAta che. tyAM be padArthanA astitva jAdA che. be padArthonA kSetra bhinna che. be dravyonA svakALa bhinna che ane temanA samayavartI pariNAmo paNa bhinna che. A rIte astitvanA judApaNAmAM svabhAvanA ane pariNAmanA (bhAva) bhinnapaNAnI vAta paNa AvI jAya che. ApaNe be padArtho jAdA che ema lakSamAM laIe tyAre ApaNane benA svabhAva judA che eTaluM ja khyAlamAM Ave che. tyAM benA astitva paNa jAdA : 163
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ che ane bannenA kSetra paNa bhinna che e vAstavikatA : tIranuM prayojana lakSyane viMdhavAnuM che te tarapha ApaNuM dhyAna kheMcAtu nathI. tethI te rIte : khyAlamAM rAkhIne vicArIe. tIranuM dravya lohamaya samajavAno thoDo prayAsa karIe. ane sIdhuM che. kAmaThuM loha ane dorImaya che. lohanI eka dravyanA astitvathI bIjA dravyanuM astitva bhinna che. * che kamAna che ane dorI sIdhI che. kAmaThuM ane dora banne : sAthe che. kAmaThuM ane tenI dorInA aMtarALamAM tIra eka dravyanA kSetranA astitvathI bIjA dravyanA kSetranuM : 3 : che. te kSetrane darzAve che. lakSyane vIMdhavAnuM prayojana astitva bhinna che. : che mATe tIra kheMcAyelI sthitimAM ane lakSyanI eka dravyanI eka samayanI paryAyanA astitvathI bIjA - sanmukha che ema levAmAM AvyuM che. tIranI te dravyanI te samayanI paryAyanuM astitva bhinna che. kheMcAyelI sthitine bhAvarUpe lakSamAM levAnuM che ane eka dravya eka samayamAM je pariNAmarUpe ' te prakAranI sthiti te teno svakALa che. dRSTAMtamAM potAnuM astitva laIne rahela che te anya dravya te : lakSyane vIMdhavAnuM kArya bIjA samaye thaze ane tyAre samaye je rUpa laIne rahela che te rUpanA astitvathI : tIrano kAmaThA sAthe koI saMbaMdha nahIM hoya. A bhinna che. khyAlamAM rahe ke astitva ane svabhAva : rIte dRSTAMta sarva prakAre lAgu na paDe te khyAlamAM be avinAbhAvapaNe sAthe ja che. ': Ave che. eka paramANu eka samayamAM cauda rAjA : loka jAya che e dRSTAMta badhI rIte yogya hovA astitvanaya samajAvavA mATe AcAryadeva : * chatAM te Indriya grAhya na hovAthI ApavAmAM na Ave. tIrano dRSTAMta Ape che. tIranuM kArya lakSyane vIMdhavAnuM : che. tIra ekaluM e kAma karI zake tema nathI tethI : siddhAMta cha dravyone lAgu paDe che ane badhAmAM ApaNe tIra-kAmaThuM evA zabdaprayoga karIe chIe. : te sArI rIte samajI zakAya tema che. sonAmAM aneka e joDakuM vicArIe tyAre paNa tIra ane kAmaThuM be : ghATane prApta thavAnI yogyatA che. tyAM sonu e dravya padArtha pote kartA thaIne pariNAmane kare che. evI : che. tenI lagaDI teno jaththo e kSetra che. vartamAnamAM kriyAne bhedathI samajavI hoya tyAre tene cha kArakanA ' temAMthI hAra banyo te bhAva che ane vartamAna samaya bheda vaDe samajavAmAM samajAvavAmAM Ave che. kharekhara ke te teno svakALa che. che kArakanuM svarUpa samajAvavAmAM Ave che. ajJAnI : AtmA pote dravya che. asaMkhya pradezo te tenuM e rIte ja samajI zake che. ekavAra bhinnakArako : : svakSetra che. svAnubhava tenuM prayojana che. te ja samaye dvArA saMpradAna, apAdAna vagere zabdono bhAva sArI : : svAnubhava kare te teno svakALa che ane svAnubhUti rIte samajAya jAya tyArabAda e SaTakArako kharekhara * teno bhAva che. ahIM astitva naya dvArA padArthanuM eka ja padArthamAM lAgu paDe che evo khyAla ApavAmAM - svarUpa astitva samajAvavuM che. padArthanuM akhaMDa eka Ave che. kuMbhAra ghaDAne kare che mATe kuMbhAra kartA : sat che tenI vAta karavI che. e rIte vizvanA samasta ane ghaDo karma e vAta khyAlamAM Ave che. pachI ; : padArtho potAnA svataMtra svarUpa astitva vaDe kharekhara to mATI ja ghaDArUpe thAya che mATe mATI : : zobhAyamAna che. dareka padArtha-svarUpa astitvarUpe kartA che ane ghaDo karma che evI samajaNa ApavAmAM : - ekabIjAthI atyaMta bhinna rahelA che. Ave che. e rIte ahIM tIranA ja dravya-kSetra-kALa- : bhAva darzAvavA che paraMtu te samajAvavA mATe kAmaThAnI : A naya dvArA vizva AkhuM samaya sAbita vAta sAthe laIne samajAvavAmAM AvyuM che. : thAya che. vizvamAM zUnyane kayAMya sthAna nathI. vizvanA 164 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ samasta padArtho samaya lakSamAM lIdhA bAda e dareka : jaDa bhAve jaDa pariName, cetana cetana bhAva, padArthanuM je eka svataMtra sat che. te padArthanA badhA : koI koI palaTe nahi choDI Apa svabhAva. bhedomAM vyApeluM che arthAt AtmAnuM sat AtmAnA : parigraha kadi mAro bane, to huM ajIva banuM khare, dravyane, AtmAnA anaMta guNone ane AtmAnI : huM to khare jJAtA ja tethI nahi parigraha muja bane. badhI paryAyone lAgu paDe che. dravya-kSetra-kALa-bhAva : samayasAra gA. 208 badhAne e ja sat lAgu paDe che. padArthamAM jeTalA : - jinAgama A pramANe be padArthonA atyaMta koI atadabhAvarUpa bhedo che. temAMthI koIne judu : bhinnapaNAne to darzAve ja che paraMtu te uparAMta te be sat maLatuM nathI. jAdu sat na hovAthI temane judA : * padArtho kayAreya eka na thAya evuM paNa darzAve che. kSetro paNa hotA nathI. : ekanA astitvano bIjAnA astitvamAM abhAva nAnitatvanaya. : che. nAstitvanaya A svarUpa samajAve che. astitvanA : pratipakSamAM zUnya ane nAstitva evA be zabdo ApaNe vacanagocara bhedomAM astirUpa dharmo : : vicAravAmAM Ave che. tyAM zUnya to mAtra dalIlamAM ane nAstirUpa dharmonuM svarUpa samajayA. tyAM je : ' . ja lAgu paDe che. vizvamAM zUnyane kayAMya sthAna nathI. nAstirUpa dharmonI vAta lIdhI hatI te badhA anya : zUnyanI dalIla mAtra satnI majabUti mATe ja che. dravyonA asAdhAraNa dharmonA pratipakSI dharmo hatA. : tA. : zUnya abhAvarUpa rahIne vizvane samaya sthApe che. jema ke jIvamAM arasa-agaMdha-arUpI evA nAstirUpa : evuM nAstitvanuM nathI. jIvamAM pudgalanuM nAstipaNuM dharmonuM svarUpa rasa-gaMdha-rUpa vagere je pudgalanA : che paraMtu pudagala potArUpe vizvamAM avazya sthAna asAdhAraNa guNo che tenA pratipakSI che. tyAM temanuM : pAme che. jIvanA astitvamAM pudgalanA astitvano pratipakSapaNuM maryAdita che. arthAt teo mAtra : abhAva ane pugalanA astitvamAM jIvanA asAdhAraNa dharmonA ja pratipakSarUpe che. nAstitvanaya : astitvano abhAva che evuM nAstitvanayanuM svarUpa mAtra evA vacanagocara nAstirUpa, dharmone ja darzAve : che. che ema nathI. be padArthone bhinna darzAvavA hoya tyAre svane padArthamAM anaMta guNo che. padArthanA varNanamAM ' sata kahIe ane parane asat kahIe. A rIte anaMtanA badhAnA nAma laIne kathana na Ave tethI sata vizeSaNa eka padArthane lAgu pADIe chIe koIne ema thAya ke AtmAmAM jJAna, darzana vagere ; ane asatu vizeSaNa anya padArtha mATe vAparIe guNo che tema temAM sparza, rasa vagere paNa haze tema : chIe. kAraNake eka padArthanA satno bIjAmAM to nathI. anekAMta vastu svarUpa che. tenAM nitya- : abhAva che. A rIte ekavAra lakSamAM laIne pachI anitya evA paraspara virodhI dekhAtA dharmo * bIjA dravyane sarUpe jyAre lakSamAM laIe tyAre te avirodhapaNe rahe che ane vastune nipajAve che e : padArthanA astitvano mArA astitvamAM abhAva che vAta sAcI che. paraMtu cetana-jaDa evA virodhI dharmo : mATe have asat lakSaNa mane paNa lAgu paDaze. che ke je eka padArthamAM kayAreya sAthe rahI na zake. A rIte vicAratA dareka padArthamAM satya-asat evA cetana svabhAvI AtmAmAM jo jaDa svabhAvano praveza * banne lakSaNo lAgu paDaze. dareka padArtha potAnA thAya to cetana svabhAvI AtmAno nAza thAya. : astitvathI samaya che ane paranA astitvathI pravacanasAra - pIyUSa 165
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ asamaya che. A asabhayapaNAne janAstitvanaya : vicAravAmAM Ave che tenuM varNana zAstramAM jovA viSaya kare che. : maLe che. A rIte huM eka jIva nAmano padArtha mArA badhA tIra lohamaya ja hoya che. paraMtu astitvane laIne rahelo chuM ane mArAthI bhinna evA : lakSyonmukha tIrane lohamaya kahIe tyAre anya tIrane anaMta paradravyonI mArAmAM nAsti che. A rIte huM : alohamaya kahe che arthAt te (bhAthAmAM raheluM) tIra. anaMta paradravyonA anaMta nAstimayapaNArUpa chuM. A : lakSyonukha tIrathI judu che mATe tene alohamaya rIte mAtra anya dravyano asAdhAraNa dharma ja nahIM : kahyuM che. mArA AtmAnI apekSAe anya acetana paraMtu e paradravya ane evA anaMta paradravyo badhAnA ' padArtho to acetana svarUpa che ja paraMtu mArA abhAvarUpa mArI sattA che. nAstitvanayanuM svarUpa * AtmAnI apekSAe anya jIvone paNa acetana A prakAre lakSamAM levAthI para sAthe ekatvabuddhi, ' kahevAmAM Ave che. kAraNake te anya jIvono caitanya kartutvabuddhi ane bhokartutvabhAvarUpa je mithyAtva teno : svabhAva mArA caitanya svabhAvathI bhinna che mATe tene nAza avazya thAya. paradravyone meLavavA ane ; acetana kahyA che. siddha bhagavAna caitanya svarUpa ja bhogavavAnA bhAvamAM oTa Ave. mAruM je kAMI che : che. paryAye paNa saMpUrNa caitanyamaya banI gayA che te mArAmAM ja che ane tyAMthI ja mane prApta thAya . paraMtu mArA AtmAnI apekSAe siddha paramAtmA paNa ema che evo nizcaya thatAM potAnA ajJAnamaya : acetana kahevAmAM Ave che. pariNAmo avazya zithila thaIne nAza pAme. A : lakSyonmukha tIra kAmaThA ane dorInA kSetranI banne nayanuM svarUpa samajavAnuM A phaLa che. : vacce che paraMtu anya tIra bhAthAmAM ja che te kAmaThAnA svadravya padravya : kSetramAM nathI mATe tene kSetra apekSAe nAstirUpa sanmaya > asarUpa : gaNavAmAM Ave che. asat - sat paheluM tIra dorI vaDe kheMcAyeluM ane lakSya mArA astitvano paramAM abhAva che ane sanmukha che. jyAre anya tIra bhAthAmAM paDayuM che paradravyanA astitvano mArAmAM abhAva che. ahIM : mATe tene kALa ane bhAvanuM nAstipaNuM che. A sat zabdathI mAtra astitva guNanI vAta nathI paraMtu : rIte e lakSyAnukha ane anya bhAthAmAM rahela tIra AkhuM svarUpa astitva samajavAnuM che. e rIte : vacce asti-nAsti A prakAre dravya-kSetra-kALa nAstitvanaya vaDe paNa paradravyanA svarUpa astitvano ane bhAvanA bhedathI samajAvavAmAM AvI che. mArAmAM abhAva che ema samajavAnuM che. siddhAMta : A rIte sahelAIthI samajAya jAya che paraMtu tIrano : -IItavANa dRSTAMta samajavAmAM thoDI muzkelI paDe che. tethI e : astitva ane nAstitva be virodhAbhAsI dRSTAMta kaI rIte che te joIe. koI sainika laDAI : dharmo che. paraMtu beno alagarUpe vicAra karatA ApaNe kare che. tenA bhAthAmAM ghaNA tIra paDayA che temAMthI : joyu ke e be dharmo eka padArthamAM ekI sAthe avazya te eka tIra laIne lakSane vIMdhavAnI taiyArI kare che . rahe che. dareka padArtha svathI atirUpa ane parathI te samaye te tIrane kendramAM rAkhIne anya tIra je nAstirUpa che tethI koI virodha Avato nathI. A bhAthAmAM paDayuM che tene kaI rIte nAstitvanaye : rIte svathI astipaNuM ane parathI nAstipaNuM 166 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ padArthamAM ekI sAthe rahelA che. pramANajJAna paNa : vastu padravyathI bhinna che. A bannene sArI rIte ane vastune e pramANe jANI le che. : : : sAcA arthamAM samajIe tyAre vastunuM anekAMta svarUpa samajI zakAya ema che. ApaNe vastunA anaMta dharmomAM astirUpa ane nAstirUpa evI be prakAranA vacana goca2 dharmo ane tenA sivAyanA anaMta vacana agoca2 dharmo eno khyAla karyo che ane evA dharmo vastumAM avazya hoya che. eTalA ja mAtrano vicAra karIe to te mAtra eka ja padArthamAM hoya che. tyAM anya padArthanI koI vAta ja nathI. paraMtu e dharmomAM nAstirUpa dharmono abhyAsa karatAM ApaNane khyAla Ave che ke vastumAM AvA nAstirUpa dharmonuM prayojana to e che ke vizvamAM bhinna bhinna sattAe rahelA anaMta padArtho kayAreya maLIne ekarUpa thatA nathI. be padArtha maLIne eka thAya to padArthonI saMkhyA svathI astitva ane parathI nAstitva evA : ghaTatI jAya. vaLI be maLIne eka thAya e padArtha be dharmo kramathI kahI zakAya che. pahelA nAno hato ane pachI moTo thayo vagere aneka prakAranA doSa Ave. padArtho potAnA asala svabhAvane kayAreya choDatA nathI. potAnA svabhAvamAMthI kAMI ochuM na thAya ane kAMI vadhe nahIM tethI vastunuM aMtaraMga baMdhAraNa ja be padArthonA kAyamI judApaNAne darzAve che mATe abhyAsamAM e vAta paNa levI anivArya che. mATe to anekAMtamAM asti-nAsti anekAMta paNa sAthe levAmAM Ave che. vastumAM svathI astipaNuM ane parathI nAstipaNuM yugapada che. pramANajJAnamAM svathI astipaNuM ane 52thI nAstipaNuM jaNAya che. paraMtu e svarUpa anyane samajAvavuM hoya to banne dharmonA kathana eka pachI eka ka2vA paDe. banne dharmo ekI sAthe karI na zakAya mATe kramapUrvaka kahevA paDe. anekAMta vastu svarUpa che. syAdvAda e vastunA anekAMta svarUpane darzAvanArI kathana zailI che. A rIte pahelA svathI asti ane kramazaH parathI nAsti e pramANe kathana ka2vAthI astitva-nAstitvanaya thAya che. svathI astitva ane 52thI nAstitva evA be dharmo nayajJAna vaDe kramathI jANI zakAya che. A rIte vastumAM ane pramANa jJAnamAM banne sAthe che paraMtu temanuM kathana karavuM hoya to krama dAkhala thAya che ane evuM ja naya jJAnanuM che arthAt nayajJAna paNa kramapUrvaka thAya che. prazna : astitva-nAstitva naya kahevAmAM Avyo che to e nayanA viSayarUpa vastumAM kyo dharma che ? uttara : vastumAM evo koI eka dharma nathI. ApaNe prathamathI ja e vAta lakSamAM lIdhI che ke : : vastunA anekAMta svarUpano vicAra karIe tyAre (1) vastu anaMta dharmAtmaka che ane (2) evI pravacanasAra - pIyUSa : A sAta nayo sAthe levAnA che. tema karavAthI ja saMpUrNa citra ApaNA khyAlamAM AvI zake tema che. : have jyAre be padArtho vaccenA saMbaMdhanI vAta Ave che tyAre tenI prarUpaNA paNa e rIte thavI jarUrI che. astitva naya mAtra vastunA vacanagocara astirUpa dharmo ja nathI darzAvatA. vacana agocara dharmo ane nAstirUpa dharmo paNa astirUpa ja che. arthAt astitvanaya have AkhA padArthane astitvarUpe lakSamAM le che. ApaNane khyAla che ke sat ane tat evA be zabdono prayoga thAya che. tyAM sat hayAtI darzAve che ane tat teno svabhAva darzAve che. samayasAra pariziSTa adhikAramAM paNa * : 167
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ sat asat ane tat-atanA bola e pramANe ja : lakSamAM rAkhIne judI rIte vicArIe. svarUpa lIdhA che. te pramANe ahIM paNa samajavuM rahyuM. ' astitva e padArthanI akhaMDa sattA che. temAM dravyaastitvanaya AkhA padArthanA astitvane ja viSaya - guNa-paryAya tathA utpAda-vyaya-dhruva evA ja viSayo kare che ema lIdhA bAda te padArthanA dravya-kSetra-kALa- : Ave che evuM ApaNe joyatattva prajJApana adhikAramAM bhAva evA bheda vicArIne tenA paNa astitvano : lakSamAM lIdhuM. zarUAtanI gAthAmAM A bhUmikA bhedarUpa vicAra karavAmAM Ave che. lakSamAM rahe ke : rAkhIne pachInI gAthAomAM temanI vaccenA padArthamAM anaMta guNo che temAM eka astitva guNa : saMbaMdhonI vAta paNa lIdhI. tyAM mAtra cha ne alaga che. tene viSaya karanAra jJAnane ahIM astitvanaya : lakSamAM levA ane bIje cheDe svarUpa astitva levuM nAma nathI ApyuM. ahIM to AkhA padArthanA : ema nathI. tyAM dravya ane guNa vaccenA saMbaMdho, astitvanI vAta levAmAM AvI che. jJAna evo bheda : dravya-paryAya, guNa-paryAya, utpAda-vyaya, utpAdapADe che paraMtu Ane astitvanayano viSaya kahevAya : dhruva, utpAda-vyaya-dhruva vagere aneka prakAranA evo koI aMza vastumAM nathI. : saMbaMdhonI vAta paNa lIdhI che. bhale te badhA vaccenA * saMbaMdhane ApaNe tAdAtma saMbaMdha zabda dvArA kahIe e ja prakAre jene ApaNe nAstikarUpa dharmo : paraMtu tyAM keTalA badhA prakAranA nAnA moTA saMbaMdho kahyA e to anya dravyanA asAdhAraNa dharmonA : pratipakSI dharmo che ane te nAstirUpa dharmanuM maryAdita : : che e badhuM paNa ApaNe khyAlamAM levuM jarUrI che. : tethI to saptabhaMgImAM traNane alaga, be vaccenA prayojana che. jemake AtmAmAM arasa nAmano : saMbaMdho ane traNenI sAthe vAta ema badhuM levAmAM nAstirUpa dharma che tenuM prayojana e che ke rasa, je : * Ave che. pugalano asAdhAraNa guNa che teno jIvamAM praveza na thavA de. kAraNake jo te jIvamAM praveza karI zake ; avanavyanAya to jIvanA nAzano prasaMga Ave. paraMtu nAstitvanaya : AcAryadeve pahelA astitva nAstitva naya to paradravyanA astitvano svamAM abhAva darzAve che. : : ane pachI avaktavyananuM svarUpa darzAve che. tyAM mAtra asAdhAraNa dharmanA niSedhanI vAta nathI. ' * : astitva ane nAstitva banne nayo, banne apekSAo, A rIte vicAratA mAtra nAstitvarUpa dharmo ja . nAstitvarUpa dhamo ja : padArthamAM sAthe ja rahelI che. temanuM varNana kramathI nAstitvanaya dvArA nathI samajAvavA. tethI kayAre eka : jANI zakAya ane kahI zakAya e vAta astitva dravyanI vAta che ane kyAre be padArtha vaccenA : : nAstitvanayamAM levAmAM AvI che. ahIM kahe che ke saMbaMdhanI vAta che eno khyAla zrotAne rahevo jarUrI : e banne apekSAo sAthe kahI na zakAya mATe tene che. vaLI te be vacce kaI rIte saMbaMdha samajAvavA bA : avaktavya kahyuM che. A rIte avaktavyano cotho mAge che te paNa jANavuM jarUrI thaI jAya che. A : * bheda samajAvyo che. A rIte vicAratA asti ane rIte vicAratA vastumAM nAstinayanA viSayarUpa paNa : nAsti be ja apekSAo AvI. tenA sAta bheda na koI aMza nathI. jo AvuM ja vastunuM svarUpa che to : thaI zake. bane kathana kramapUrvaka karI zakAya. ane pachI astitva nAstitva nayano viSaya vastumAM kayA : ekI sAthe na kahI zakAya ema karIne cAra bheda khatavavo? * lIdhA paraMtu pachInA traNa bhedane A rIte samajAvI have A ja praznano javAba eka padArthane ja : nazakAya. tethI avaktavyamAM sarvathA vacana agocara 168 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ * Ave che. dharmo levAthI ja saptabhaMgI sArI rIte samajI zakAya. : samajAvavAmAM AvyuM che. dravya sAmAnyamAM traNa A dharmo vidyamAna hovA chatAM koI apekSAe * kALanI paryAyone pragaTa karavAnuM sAmarthya levAmAM arthAt kramapUrvaka paNa tenuM varNana na thaI zake e vAta lakSamAM rAkhIne bAkInA traNa nayo samajavA joIe. A rIte ApaNe A viSayano zarUAtamAM abhyAsa karI lIdho che tethI asti avaktavya - nAsti avaktavya ane astinAsti avaktavyanA bolano vistAra ahIM nathI letA. nAma natha AtmA arUpI jJAyaka dravya che. ene oLakhAvavA mATe pudgalanuM, zabdanuM, avalaMbana levAmAM Ave che. 'AtmA' athavA 'jIva' e zabdo che. te vAcakarUpe vAcyane darzAve che. AtmAnA anaMtaguNo paNa arUpI che. te badhAne zabdo dvArA samajAvavAmAM Ave che. zabdanA mAdhyama vinA vikalpanaya zabda dvArA bheda ane avikalpanaya zabda dvArA abhedane samajAvavA mAge che. padArthanA : samajAvavuM ane samajavuM zakya nathI tethI zabdanI anivAryatA che. tIrthaMka2 pa2mAtmAnI koI vAta vikalpanaya - avikalpanaya aMtaraMga baMdhAraNamAM dravya sAmAnyane abheda gaNavAmAM Ave che. temAM guNa bheda ane paryAya bheda ema be prakAranA bheda levAmAM Ave che. astikAyarUpa padArthomAM kSetra apekSAe paNa bhedanI vAta levAmAM Ave che. tyAM kSetranuM akhaMDapaNuM kAyama rAkhIne azaMkalpanAne paNa sthAna che. jo astikAyamAM bhedakalpanA na levAmAM Ave to padArthanA nAnA moTAno khyAla na Ave. jinAgama eka pradeza akhaMDa dravya ane aneka deza akhaMDa padArthane mAnya kare che paraMtu khaMDa khaMDa aneka deza vastune mAnya nathI karatuM. jinAgamamAM pradezamAM azaMkalpanAnI vAta vizeSarUpe levAmAM AvatI nathI. guNa bheda ane paryAya bheda ja mukhya che. : rUpI ane arUpInI jAta taddana bhinna ja che. kharekhara AtmA rUpI nathI paraMtu tenA dvArA oLakhAvavAmAM Ave che. jo zabdano prayoga na ja karavAmAM Ave to arUpI padArthono khyAla ApI na zakAya. jJAnanI prAptinA upAyomAM naya, nikSepa ane pramANa traNanI vAta Ave che. naya e zrutajJAna pramANano aMza che. jyAre nikSepane zeyanA bheda gaNavAmAM Ave che. te nikSepanA nAmasthApanA vagere cAra bheda levAmAM Ave che. tyAM koInuM nAma 'mahAvIra' rAkhavAmAM Ave tyAre te nAma mAtra mahAvIra che. te sAco mahAvIra nathI. evI apekSA levAmAM Ave che. arthAt mahAvIra nAma ApavAthI tenAmAM mahAvIranA guNo AvI jatAM nathI. ahIM to arUpI AtmAne pudgala sAthe A prakAre saMbaMdha che eTaluM darzAvavuM che. : : gA. 93mAM vistAra sAmAnya samudAyAtmaka ane Ayata sAmAnya samudAyAtmaka e dravya che. enI spaSTatA karavAmAM AvI che. tethI A be naya dvA2A vastunuM e svarUpa darzAvavAmAM AvyuM che. zarUAtanI be nayo dravya naya ane paryAyanayamAM dravya ane guNanA bhedanI vAta lIdhI che. ahIM dRSTAMtamAM eka puruSane bALaka-yuvAna ane vRddharUpe joI zakAya che ema lIdhuM che. tyAM kramapUrvaka thatI paryAyonA bheda dvArA pravacanasAra - pIyUSa : * 169 karavA mAge tyAre kyA tIrthaMkaranI vAta che e prazna : sTeje thAya ane tyAre tenA nAmano nirdeza karavo anivArya che. arihaMta pada zuM che te paNa zabdo dvA2A ane koI tIrthaMka2 vizeSanI vAta paNa zabdo dvArA kahI zakAya che mATe AtmA zabda brahmane sparzanAro che ema A nayamAM kahyuM che.
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthApanA naya pUrNa thayA bAda e sthApananAnuM visarjana paNa avazya ahIM mAtra nAma ApavuM ja paryApta nathI paraMtu : Sta karavuM joIe. jyAre sthApanA karIe chIe tyAre te pramANenI sthApanA karavAnI vAta che. AtmA : temAM pUjanIyapaNuM paNa sAthe sthApIe chIe tethI arUpI hovA chatAM tenI pudgalamAM A AtmA che. tenuM visarjana paNa avazya karavuM jarUrI che. e prakAranI sthApanA karavAnI vAta che. sthApanAnI : A prakAre Atma dravya pugalamAM sthApI sAthe pUjyapaNAnI vAta sAMkaLI levAmAM Ave che. : zakAya che. nAma nayamAM pUjanIyapaNAno bhAva nathI jyAre sAkSAt tIrthaMkara paramAtmA vidyamAna na hoya : jyAre sthApanAmAM che. A be nayo vaDe AtmAno tyAre Arasa-paththara ke anya dhAtuonI puruSAkAra : pugala dravya sAtheno saMbaMdha darzAvavAmAM Avyo pratimA banAvavAmAM Ave che ane tenI tIrthakararUpe ' che. khyAlamAM rahe ke jIvane dravyakarma-zarIra-saMyogo sthApanA karavAmAM Ave che. e prakAre sthApanA : vagere aneka pudagala dravyo sAthe saMbaMdho che te vAta karavAthI tenA vaMdana-pUjana bhakti vagere karavAmAM : ahIM nathI lIdhI. Ave che. vartamAnamAM bharata kSetromAM tIrthakara : paramAtmAno viraha che mATe arihaMta bhakti karavA tIrthaMkara pAsethI ApaNane tattva samajavA maLe mATe gAmamAM maMdira banAvIne tyAM tIrthakara : A che tenI mukhyatA che. maMdiramAM tIrthakaranI pratimA paramAtmAnI sthApanA karavAmAM Ave che. te pratiSThA : : sthApavAno uddeza mAtra darzana-pUjana ane bhakti mahotsava daramyAna dareka pratimA upara aMkanyAsa : purato maryAdita nathI. temanI pAsethI upadeza paNa vidhi karavAmAM Ave che. te vidhi sAcA arthamAM : mA ja : prApta karavAno che. kharekhara to tattva upadezanI pratiSThA che. mAtRkA maMtra dvArA pratimA upara : mukhyatA che tethI maMdiramAM zAstra svAdhyAya avazya bArAkhaDI-kakko vagere akSaro lakhavAmAM Ave che. ' * thavo joIe. tatkALa bodhaka vANI prApta na thAya A vidhi thayA bAda te ArasanI pratimA na rahetA : : tyAM nityabodhaka zAstro tenI garaja sAre che. "jina te tIrthakaranI pratimA banI jAya che. te pUjanIya : che : pratimA jina sArakhI'' paramAtmA pote vItarAga banI jAya che ane hararoja tenI pUjA karavI : 0 . che mATe tenI pratimA paNa vItarAga bhAva bharelI Avazyaka banI jAya che. A prakAranI pratimAne : 5 ' hovI Avazyaka che. ItihAsamAM ekalavyanI kathA tadAkAra sthApanA kahevAmAM Ave che. : pracalita che. droNAcArye jyAre tene dhanuSya vidyA : zIkhavavAno InkAra karyo tyAre teNe jaMgalamAM e uparAMta paramAtmAnI adAkAra sthApanA : droNAcAryanuM mATInuM putaLu banAvIne tenI sAme paNa karavAmAM Ave che. jina maMdiramAM AdinAtha : rahIne te dhanuSya vidyA zIkhyo hato. tema ApaNe bhagavAnanI pratimA hoya ane ApaNe mahAvIra : bhagavAnanI pratimA sAme rahIne temanA upadezane bhagavAnanI pUjA karavI hoya to pUjA zarU karIe : grahaNa karavo joIe. tyAre bhagavAna mahAvIranI lavIMga-puSpa vagere rUpe sthApanA karIe chIe. AzvAnana, sthApana vagere : dANa-bhASaNa zabdoccAra dvArA e sthApanA karIne pUjA zarU karIe : jinAgama sayukta samasta padArthone utpAdachIe. khyAlamAM rahe che tyAre te lavIMga vageremAM - vyaya-dhruvarUpa lakSamAM le che. TakIne badalavuM evuM ja ApaNe mahAvIra bhagavAnanI sthApanA karI che. pUjA ke vastunuM svarUpa che. padArtha svayaM potAnA mULa caraNAnuyogasUcaka cUlikA 170
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ svabhAvane TakAvIne anAdithI anaMtakALa sudhInI ... chIe. te dRSTimAM to te apariNAmI ja che te dRSTimAM anaMta paryAyone prApta thAya che. potAnA mULabhUta * pariNAma jovA jaIe to vyabhicAra dAkhala thAya. traikAlika sAmarthya ane paryAyane sarvathA alaga mAnIe to vastu ghaMTInA be paDa jevI banI jAya te to zakya ja nathI. svabhAvathI ja te aneka prakAranI racanAo karI zake che. potAnI te dareka paryAyamAM pote ja aMtardhyApaka : che. dareka paryAyamAM Adi-madhya-aMtamAM svabhAva ja vyApelo che. arthAt paryAyanA svarUpano vicAra karIe tyAre te paryAya saMpUrNapaNe potAnA svabhAvathI ja racAyelI che. paryAyamAM potAnA svabhAva sivAya anya koI nathI. tethI to dravya paryAyanI eka sattA mAnya rAkhI che. A prakAranuM vyApya-vyApakapaNuM be dravyo vacce kayAreya saMbhavI zakatuM nathI. arthAt eka dravyanI paryAyamAM anya dravyanA svabhAvanuM kAMI ja hoya zake nahIM. dravya | vyApaka - bhUtakALanI paryAya - vartamAnanI paryAya bhaviSyanI paryAya vyApya samayasAra zAstramAM jyAM zaktinuM varNana karyuM che tyAM bhAva zakti ane kriyA zakti sAthe lIdhA che. dravya svabhAvane A be apekSAe darzAvavAmAM Avyo che. kA2ko anusAra je kriyA tenAthI rahita bhAvamAtramayI (hovA mAtramayI) bhAva zakti kAko anusAra thavApaNArUpa je bhAva te-mayI kriyA zakti. dravya sAmAnya svabhAva anvaya vyatireka A rIte jene ApaNe dravya sAmAnya svabhAva kahIe chIe, jene ApaNe trikAlika sAmarthya dharanArUpe lakSamAM laIe chIe, te pote ja pariNAma apekSAe vyApaka thaIne dareka paryAyamAM vyApe che. dravyasAmAnya svabhAvane apariNAmI dRSTithI joIe tyAre te dRSTimAM te apariNAmI ja che. e ja dravya sAmAnyane pariNamatA dravyarUpe jotA e ja vyApaka thaIne paryAyarUpe thatuM jovAmAM Ave che. sAmarthya kAyama sAmarthyarUpe ja rahe tenI vyakti kayAreya thAya ja nahIM to te sAmarthyanI koI kiMmata ja na rahe. vaLI jenAmAM sAmarthya hoya ja nahIM temAMthI paryAyanI racanA zakya ja nathI. eka vAta sAcI ke je dRSTimAM ApaNe svabhAvane apariNAmIrUpa lakSamAM laIe pravacanasAra - pIyUSa : : apariNAmI dRSTi pariNAmI dRSTi (ane pariNAma) kriyA zakti bhAva zakti : SakAraka anusA2 thatI kriyAno vicAra karIe tyAre dravya paryAyarUpa vastu ja lakSamAM levAnI rahe che. dravyakartA kA2ka che ane paryAya karmakAraka che. A rIte pariNamatA dravyane ane paryAyane sAthe levAthI kriyA zaktino khyAla Ave che. ahIM A be nayanuM svarUpa jyAM levAmAM AvyuM tyAM evA pariNamatA dravyanI vAta kare che. te dravya bhUta vartamAna ane bhaviSyanI paryAyarUpe thAya che ema traNa prakA2 : na letA mAtra be apekSA laIne ahIM naya vibhAga darzAvavAmAM Avyo che. jIva vartamAnamAM vyApaka thaIne vartamAna paryAyarUpe thAya che tene ahIM bhAvanaya zabdathI oLakhAvavAmAM Ave che. ahIM vartamAna paryAyanI vAta nathI karavI paraMtu Atmadravya vartamAna paryAyarUpe thAya che te Atmadravyane te vartamAna 171
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNa dravya paryAyarUpe lakSamAM levAthI e paryAya mAraphata : paryAyarUpe lakSagata kare che. khyAlamAM rahe ke bhAvanaya Atmadravya lakSagata karIne bhAvanayanuM svarUpa che ane dravyanaya banne vartamAnamAM ja lAgu pADavAmAM samajAvyuM che. * Ave to ja anekAMta svarUpa sAbita thAya. bhAvanaya : vartamAnamAM ja lAgu paDe ane dravyanaya bhUta-bhAvimAM samayasAramAM bhAvazakti ane abhAvazakti : e rIte be zaktio lIdhI che. tyAM paryAyanI vAta : * : lAgu paDe ema na levAya. karavI che. padArtha dareka samaye koI eka paryAyarUpe : sAmAnyanaya ane vizeSaNa avazya vidyamAna hoya che te bhAva zaktinuM kArya : A banne zabdo paricita che eTale eno artha che. te samaye bhUta ane bhAvinI samasta paryAyo : ' : karavo sugama paDe abhAvarUpa - avidyamAna hoya che e abhAva zakti : sAmAnya vizeSa dvArA darzAve che. A rIte dareka padArthamAM eka samaye eka ja paryAya bhAvarUpa hoya che ane anya anaMta dravya paryAyo abhAvarUpa che ema lIdhuM che. paryAya abheda bheda ahIM dravyanayamAM paNa bhUta ane bhaviSyanI paryAyanI vAta Ave che paraMtu ahIM apekSA alaga ; paraMtu A viSayamAM evI utAvaLa karavA jevI che. ahIM paryAyanI vAta che paraMtu jovuM che dravyane. : nathI kAraNake pote kaI rIte A nayano viSaya lIdho vaLI abhAva zaktimAM bhUta bhAvinI paryAyano : che tenI cokhavaTa AcAryadeva pote ja kare che ane niSedha hato ahIM ema nathI. ahIM to je dravya . vaLI te mATe dRSTAMta paNa Ape che tethI tene lakSamAM vartamAna paryAyarUpe jovA maLe che tene bhAvanaya kahe : rAkhIne ApaNe vicAraNA karavI jarUrI che. che ane te ja Atmadravya te ja samaye bhUta ane : AcAryadeva jhUlatA hArano dRSTAMta Ape che bhaviSyanI paryAyarUpe vartamAnamAM ja lakSagata thAya : : tethI prathama te dRSTAMta samajIe. khIlI upara laTakato che tema dravyanaya darzAve che. khyAlamAM rahe ke bhUta ke : bhAvinI paryAyo vartamAnamAM vidyamAna na ja hoya . - motIno hAra. paraMtu ahIM to dravyanuM sAmarthya darzAvavuM che. dravyamAM ' 7 - doro - badhA motImAM vyApe che. vyApaka thaIne vartamAna paryAyamAM vyApavAnuM kArya : # # #- motI - AkhI mALAmAM vyApatuM nathI. thAya che evuM ja vyApakarUpanuM sAmarthya (vartamAnamAM) : 2 bhUta ane bhAvinI paryAya mATe paNa dravyamAM avazya ' ahIM hAra che te pramANa jJAnano viSaya che. che ema dravyanaya darzAve che. dRSTAMtarUpe je bhagavAna : dorA vaDe badhA motIo parovavAmAM AvyA che. mahAvIranA jIvane vartamAnamAM tIrthakararUpe lakSamAM ; tethI doro badhA motIomAM ane hAramAM badhe levAmAM Ave che te bhAvanaya che ane te ja jIva : vidyamAna che mATe tene sarva vyApaka gaNavAmAM Ave bhUtakALamAM marIci tathA siMhanA pariNAmarUpe ane ' che. ahIM motIne guNa bhedanA sthAne nathI lIdhA bhaviSyamAM siddhadazArUpe thaze ema dravyanaya sucave . paraMtu paryAya bhedanA sthAne lIdhA che. koI mALA che. arthAt bhAvanaya jIvane vartamAna paryAyanI ; pheravatA hoya che tyAre eka pachI eka motIne gaNatA yogyatArUpe ane dravyanaya bhUta ane bhaviSyanI : jAya che ane arihaMta bhagavAna vagere jenI mALA 172 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ pheravatA hoya tenA nAma eka pachI eka letA jAya che ane baMdhanuM svalakSaNa rAga che te jIvanI sarva che ane eka-eka motInI upara AMgaLI pharatI : avasthAmAM vyApatuM nathI e prakAre tyAM lakSaNa bheda jAya che. mALAmAM jeTalA motI hoya eTalA nAma darzAvavAmAM Avyo che. tyAM to azuddha paryAya jIvathI letA jAya che. A rIte dRSTAMtamAM motInI vAta : kAyama mATe judI paDI jAya che mATe mAruM svarUpa paryAyarUpe lIdhI che. paryAya eka pachI eka thAya che. ; nathI ema samajAvavAno Azaya che. ApaNe siddhAMta paryAya kSaNika che. dorAne sarva vyApaka gaNavAmAM : to e rIte samajavo che ke dravya svabhAva potAnI Ave che te kALa apekSAe che. paryAya sthAniya che : badhI paryAyamAM vyApe che e apekSAe ene sarva motI che te e apekSAe arthAt kALa apekSAe : vyApaka gaNyo che. tenI apekSAe paryAyano kALa sarva vyApaka nathI mATe tene avyApaka gaNavAmAM ... eka samayano ja hovAthI tene avyApaka arthAt Ave che. eka samaya pUratuM ja vyApakapaNuM levAmAM AvyuM che. : ahIM "a" dvArA eka alpa gaNavAmAM Ave che. siddhAMtamAM padArthanuM akhaMDapaNuM levAmAM AvyuM : mAsa : vyApakapaNuM che ja nahIM e saMdarbhamAM "a" no prayoga che. e akhaMDapaNuM pramANa jJAnano viSaya thAya che. : nathI karavAmAM Avyo. ahIM vizeSa nayamAM guNa e padArthane naya vibhAgathI joIe tyAre sAmAnya : bheda nathI levA kAraNake guNo kSetra ane kALa banne nayano viSaya dravya sAmAnya tattva che. te dravya sAmAnya * apekSAe dravyanI jema sarva vyApaka ja che arthAt svabhAva anAdithI anaMtakALa sudhInI anaMta : dravya ane guNanuM kSetra samAna che. jIvanA asaMkhya paryAyamAM vyApe che. dravyanaya ane bhAva nayamAM e : pradezomAM jIva dravya ane tenA guNo rahelA che. dravya vAta ApaNe lakSamAM lIdhI che. tyAM dravya sAmAnya : jema potAnI paryAyomAM vyApIne anAdithI svabhAva dareka paryAyamAM vyApe che eTaluM ja levA : anaMtakALa rahe che tema guNo paNa e ja rIte potAnI mAgatA hatA ane e vartamAna paryAyamAM vyApe eTaluM : badhI paryAyomAM vyApe che. tethI kALa apekSAe paNa lakSamAM letA jyAre paryAyanA vyatirekapaNAne gauNa : zAzvata che. karIne dravya sAmAnyane mukhya karIne jovA jaIe : tyAre e dravya svabhAvamAM bhUta ane bhaviSyanI : daSTAMta ane siddhAMta badhI rIte lAgu na paDe paryAyarUpe pariNamavAnI yogyatA khyAlamAM AvatA e vAta A prakAranA dRSTAMtamAM samajI zakAya che. te svabhAva evI paryAyarUpe lakSagata thAya che ema ke dRSTAMtamAM dorA ane motI be alaga padArtho ja che lIdhuM hatuM. A nayano ahIM vicAra karatA samaye : paraMtu siddhAMtamAM e na banI zake. dravya ane paryAyanI paryAyanI vizeSatAne khyAlamAM nathI levI. ahIM mAtra : eka ja jAta ane eka ja sattA jarUrI che. tethI kALa apekSAe vyApakapaNAnI vAta levI che. dravya : motInA hAranA sthAne sonAno ceIna athavA sAmAnya svabhAva pariNamatA dravyarUpe potAnI anaMta : loDhAnI sAMkaLano dRSTAMta e rIte yogya lAge. e paryAyomAM vyApe che evuM sarva vyApakapaNe darzAvavuM . daSTAMtamAM paryAyone ekabIjA sAthe joDavA mATe * anya avalaMbananI jarUra nathI kAraNake loDhAnI kaDI ' ja ekabIjA sAthe guMthAyelI che ane kaDI tathA trikALa svabhAva ane baMdha paryAya vacce bheda : loDhAnI eka ja jAta che. siddhAMtamAM paryAyanA jJAnano prayoga jyAre karavAmAM Ave che tyAre jIvanuM : pravAhane sUkSmarUpe lakSamAM letA tyAM dareka dravya svalakSaNa caitanya che te jIvanI sarva avasthAmAM vyApe : potAnA svabhAvathI thatI navI navI racanA samaye pravacanasAra - pIyUSa 173
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyayapUrvaka utpAdane prApta thAya che. svabhAvano eka : joI zakAya che. eka dRSTimAM te apariNAmI lakSamAM aMza eka racanAmAMthI chUTo paDe che te ja samaye te : Ave che. jyAre anya dRSTithI e ja pariNamatA anya racanAmAM lAgI jAya che. * dravyarUpe paNa lakSagata thAya che. jyAre ApaNe ahIM dravya sarva vyApaka che ane paryAya : : svabhAvane pariNamatA dravyarUpe lakSamAM laIe chIe : tyAre te svabhAva anvayarUpe vyApaka thaIne dareka avyApaka che ema na letAM padArtha anvayarUpa dravya : : vyatirekarUpa paryAyamAM vyApato khyAlamAM Ave che. apekSAe sarva vyApaka che ane e ja padArtha potAnI : : te paryAyamAM paNa potAno mULabhUta svabhAva to vartamAna paryAyarUpe kSaNika hovAthI kALa apekSAe : : "evo ne evo" rahe che. Ama hovAthI jyAre avyApaka che ema lakSamAM levAthI padArthanuM anekAMta - . ApaNe nATaka-sInemAM ke TIvInI sIrIyalo joIe svarUpa lakSagata thAya che. sAmAnya naya ane vizeSa : * chIe tyAre alaga svAMga dhAraNa karelA hovA chatAM nayane alagarUpe lakSamAM levA jaIe to vastunA : - te koNa naTa che teno khyAla karI zakIe chIe. tene anekAMta svarUpano khyAla na Ave. : naTarUpe oLakhI zakIe chIe. badalatA svAMga chatAM nityanAtha-abhinaya : jo ekarUpa naTane oLakhI zakAya che to badalatA samayasAra zAstranI racanA nATakarUpe thayelI : thaLa : pariNAmamAM paNa potAnA svabhAvanI ekarUpatA che. tyAM jema eka ja naTa bhinna bhinna nATakamAM bhAga * lakSamAM laI zakAya che. A rIte je svabhAva lakSagata le che ane tyAM dareka nATakamAM potAno alaga svAMga : * thAya che te pariNamatA dravyarUpe lakSagata thAya che. * ahIM te svAMgane anitya ane te svabhAvane nitya dhAraNa kare che. arthAt te kayAreka rAjArUpe ke zeTharUpe ke bhikhArIrUpe nATakamAM bhAga bhajave che. ema jIva : kahevo che. svabhAva anitya paryAyamAM pasAra thaIne : nitya rahe che, ekarUpa rahe che. dravya puNya-pApa, A srava, saMvara, ni mokSa evA sAta prakAranA svAMgane dhAraNa kare che. samayasAra zAstra kaLaza 7 mAM Ave che ke svAMga badalatA rahe che e apekSAe to anitya : navatattvarUpe thayo hovA chatAM je ekarUpa svabhAvane che. paraMtu svAMgano dharanAra to e ja che tethI svAMgane ' choDato nathI. samayasAra zAstranuM prayojana paNa e dharanAra naTane nitya gaNavAmAM Ave che. ke che ke jIvanA badalatA pariNAmomAMthI tenA ekarUpa : svabhAvane oLakhI levo. svAMgane gauNa karIne paryAyanuM-svAMganuM kSaNikapaNuM anityapaNuM to : : svabhAvano khyAla karI levo. nava tattvamAM jIva ane sahelAIthI samajI zakAya ema che paraMtu naTanuM : ajIva e dravyarUpa che ane e bannenA sAta prakAranA nityapaNuM kaI rIte darzAvavAmAM Ave che te thoDo * pariNAmo che. tethI jIvanI paryAyane gauNa karIne vicAra mAge che. nitya zabdanI sAthe padArthanuM : "jIva' sudhI pahoMcI zakAya che. e jIva" pariNamato TakavApaNuM lakSagata thAya che eTale heje padArthano : jIva che. ene "evo ne evo" svabhAva TakI rahe apariNAmI svabhAva lakSamAM Ave. te svabhAvane : che ema paNa lakSamAM laI zakAya che. navatattvamAM TaMkAtki paNa kahevAmAM Ave che. : chUpAyelI Atmajyoti te apariNAmI svabhAva che. apariNAmI svabhAvane samajAvavA mATe je apariNAmI dRSTi che temAM svabhAva "eno e'' svabhAva "eno e" che ema kahevAmAM Ave. dravya : lakSagata thAya che. A rIte ahIM nityanaya dvArA sAmAnya svabhAva ekarUpa hovA chatAM tene be dRSTithI : AtmAno apariNAmI svabhAva nathI levo paraMtu 174 caraNAnuyogasUcaka cUlikA baMdha ane
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariNamatA dravya tarIke tene nitya darzAvavo che. arthAt dravyaparyAyarUpa je pramANanuM dravya che temAM dravyanuM nityapaNuM ane paryAyanuM anityapaNuM lakSamAM levuM che. akhaMDa padArthane nitya ane anitya evI be apekSAothI be nayothI lakSamAM levAnI vAta : che. sarvagatanaya-asarvagatanaya jJAnanI paryAyanA kSetranA anusaMdhAnamAM A nayanuM svarUpa levAmAM AvyuM che. AtmA potAnA asaMkhya pradezI svakSetramAM rahelo che. jJAna guNa ane jJAnanI paryAyanuM paNa e ja kSetra che. A rIte jIva potAnA asaMkhya pradezamAM rahIne jANavAnuM kAma kare che. have jJAnanI paryAyano viSaya zuM che ? sarvajJa AkhA vizvane jANe che mATe jJAnanI paryAyano viSaya AkhuM vizva che. ahIM kSetra apekSAe vicAra karIe to vizvanuM kSetra amaryAda che. jJAna kaI rIte kArya kare che tenI spaSTatA karavAmAM Ave tyAre "jJeye praviSTa na aNupraviSTa na - jANato jaga sarvane'' ema kahevAmAM Ave che. eno bhAva evo che ke jJAna jJeyathI bhinna rahIne 52jJeyane jANe che eTale ke jJAna 52jJeyamAM pravezatuM nathI. jJeya jJAyaka saMbaMdha ta2phathI joIe tyAre jANe ke jJAna zeyamAM AvI gayuM hoya, zeyanA kSetramAM pahoMcIne zeyane jANatuM hoya evuM kArya thAya che. kharekhara jJAna jJeyamAM jatuM nathI paraMtu jANe ke jJAna zeyanA AMgaNAmAM pesI gayuM hoya evuM lAge che. laukikamAM ApaNe kahIe chIe ke mArI najara badhe pharI vaLe che. : Ave che. A vAta gA.23 ane 26mAM vistArathI AvI gaI che. jJAnanuM potAnuM asaMkhya pradezI svakSetra che te tenuM nizcaya kSetra che. enI mukhyatAthI jJAnanI paryAyano vicAra karIe tyAre tyAM asarvagatanaya lAgu paDe che. jJAnanI paryAyane sarvagatarUpa lakSamAM laIe tyAre tyAM sarvagatanaya lAgu paDe che. A rIte eka ja jJAnanI paryAya kevaLajJAnanI paryAyane sarvagata ane asarvagata ema be nayo vaDe jANI zakAya che. AcAryadeve A mATe khullI rAkhelI AMkha dvArA sarvagatanaya ane mIMcelI AMkhamAM asarvagata naya samajavAno prayatna karyo che. khullI rAkhelI AMkha badhuM joI zake che. AMkha badhe pharI vaLe che jyAre mIMcelI AMkha sAme jotA tyAM mAtra AMkha ja jaNAya che. A rIte samajavuM saheluM paDe che, paraMtu tyAM siddhAMta sAcA arthamAM na samajAya. mATe te prayatna ApaNane ka2vAno rahe. kharekhara to khullI rAkhelI AMkhamAM ja sarvagata ane asarvagata banne apekSAe samajavAno prayatna karavo joIe. TAMcaNIne jotA samaye AMkha nAnI thatI nathI ane dariyAne jotA samaye AMkha moTI thatI nathI. AMkha to evaDI ja rahe che. A rIte jJAnanuM asaMkhya pradezI svakSetra ekarUpa ja rahe che. tenuM vyavahArakSetra nAnuM moTuM thAya che. : : : paramAtmAnA jJAnano viSaya AkhuM vizva che eTale 52mAtmAnA jJAnane sarvagata kahevAmAM Ave che. paramAtmAnuM jJAna vizvavyApI kSetramAM vyApI gayuM che ema mAnIne 52mAtmAne paNa sarvagata kahevAmAM : pravacanasAra - pIyUSa : ahIM samuddAta samaye jIvanA pradezo loka vyApI thAya che ene sarvagata kahevuM nathI kAraNake e avasthA lAMbo samaya TakatI nathI ane te samaye asarvagatanaya lAgu pADI zakAtI nathI. vaLI kevaLa samuddAta samaye AtmAnA pradezo loka vyApI thAya che. te alokamAM jatA nathI kAraNake jIva lokanuM dravya hovAthI tenuM sthAna lokamAM ja rahe che. jyAre jJAnanuM sarvagatapaNuM vizvavyApI che. arthAt tyAM loka ane aloka badhuM AvI jAya che. A rIte kevaLa 175
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. jJAnanI paryAyamAM A banne nayo lAgu pADavA. : jevuM gurunuM jJAna che evuM ja jJAna pote potAnAmAM tyArabAda alpajJa dazAmAM paNa je para zeyane jJAna : pragaTa kare che tyAre gurue jJAna ApyuM ane ziSya jANe che tyAre te jJAnanI paryAya te parazeyanA kSetra * jJAna grahaNa karyuM ema kahevAya che paraMtu tyAM paNa vyApI gaNavAmAM Ave che. letI detI nathI. zavyAya-ziSyanaNa A vAta ahIM zUnya ane azUnyanayamAM lIdhI dareka padArtha potAnA svabhAvane sAcavIne : 05 : che. AtmAmAM paradravyonA svabhAvano abhAva che te rahela che. padArthamAM dravya-guNa-paryAya badhuM AvI : : zUnyanaya dvArA samajAvavAmAM Ave che. AtmA jAya che. eka padArthanuM A aMtaraMga baMdhAraNa - potAnA svabhAvane dhAraNa karIne rahela che te silabaddha che. arthAt e padArthanuM je kAMI sarvasva che * azUnyanaya dvArA samajAvavAmAM AvyuM che. A rIte te ema ja rahe che. temAM kAMI vadhatuM nathI ane temAMthI * banne nayo eka ja AtmapadArthamAM lAgu pADavAmAM kAMI ochuM thatuM nathI. eka padArthanI jema anya ' : Ave che. svabhAva mATe "tat' zabdano prayoga padArtho paNa potAnuM sarvasva sAMcavIne ja rahelA : [; karIe tyAre tat-atar banne lakSaNa ekamAM ja lAgu : paDe che. pote potAnA svabhAvathI tat svarUpa che ane paradravyanA svabhAvathI pote atarUpa rahela svathI ekatva ane parathI vibhakta evI ja ' che. A pramANe asti-nAsti ane tat-atat e padArthonI vyavasthA jinAgama samajAvavA mAge che. * prakAre zabda prayoga dvArA zUnyanaya ane azUnyanaya tene jaina darzananI asti-nAsti paNa kahevAmAM Ave ke sArI rIte samajI zakAya che. samayasAra gA.3mAM che. dareka dravyamAM agurulaghutva evo sAmAnya guNa : e ja vAta lIdhI che ke vizvanA samasta padArtho A rahelo che. aguru kahetA vastumAM kAMI vadhatuM nathI : rIte ekatva nizcayane prApta hovAthI ja vizvanI suMdara ane alaghu kahetA temAMthI kAMI ghaTavAnuM nathI. vaLI : vyavasthA TakI rahI che. jo padArtho potAnA svabhAva 47 zaktimAM tyAga upAdAna zUnyatva zakti paNa badalAvI nAkhe athavA be padArthonA svabhAva levAmAM Ave che tyAM potAnuM kAMI che teno tyAga * bheLaseLa thaI jAya to vizvanI koI vyavasthA ja na thaI zakato nathI. vaLI anyanuM je kAMI che te ' rahe. (upAdAna) meLavI zakAtuM nathI. tyAM paNa A bhAva : ja samajAvavAmAM Ave che. vaLI aliMga grahaNanA ratha yAtaNa-kAnoya vinaya 8 mAM bolamAM lIdhuM che ke upayogane bahArathI lAvI : sarvagata ane asarvagata nayanA svarUpano zakAto nathI. 9 mAM bolamAM lIdhuM che ke upayoganuM . abhyAsa karyo tyAre joya jJAyaka saMbaMdha kaI rIte koI haraNa karI zakatuM nathI. A rIte jJAna bahArathI thAya che te vAta vicArI lIdhI che. je rIte jJAnane AvatuM nathI ane potAnA jJAnano nAza thaI zakato : sarvagata mAnavAmAM Ave che e ja rIte joyo jJAnamAM nathI. anya tene laI jaI zakatuM nathI. zrIguru jyAre ke AvI gayA evuM paNa mAnya karavAmAM Ave che. vidyArthIone samajAve tyAre gurunuM jJAna ziSyamAM : arthAt kharekhara to paradravyo potAnA bhinna svakSetramAM jAya ema banatuM nathI. zrIgurunuM jJAna guru pAse . ja rahe che paraMtu te padArtho potAnA svabhAvathI jevuM ja rahe che. anyane jJAna dAna ApavAthI jJAna ghaTatuM ke rUpa dhAraNa kare che evuM ja rUpa, Abehuba evuM ja nathI. vaLI ziSya potAnuM jJAna pote pragaTa kare che. : rUpa, jJAnanI paryAyamAM jovA maLe che. biMba ane caraNAnuyogasUcaka cUlikA 176
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratibiMba zabdo ane tenA bhAvathI ApaNe paricita : karI zake che paraMtu joyanuM rUpa dhAraNa karavAnI tenAmAM chIe. bannenuM varNana ekasarakhuM ja che. arIsAmAM : koI zakti nathI. vizvanA padArtho potAnA jovA maLatA pratibiMbanI mAphaka jJAnanI paryAya paNa * svabhAvathI je kArya potAnAmAM karI zake evuM koI zeyAkArarUpe lakSagata thAya che. e joyAkAra jJAnanI kArya jJAna potAnAmAM karI na zake. paryAyane lakSamAM rAkhIne ahIM be nayonuM svarUpa ahIM : samajAvavA mAge che. advaitanaya dvArA vaitano abhAva arthAt tyAM bepaNuM nathI paraMtu ekapaNuM ja che ema darzAvavA arIsAmAM je pratibiMba jovA maLe che tene te mAge che ane daitanaya vaDe AtmA ane zeyAkAra e samaye arIsAmAMthI bhinna karI zakAtuM nathI. ; bannenuM judApaNuM bepaNuM darzAvavAmAM Ave che. arIsAne ghasIne sApha karavAthI tenA uparanI dhULa : jJAnano viSaya eka padArtha paNa hoya zake ane jJAna sApha thAya paraMtu pratibiMba tyAMthI dUra na thAya. A : eka samaye aneka padArthone paNa jANI zake che. paraMtu rIte arIso ane tenA jaNAtuM pratibiMba be judA : tyAM vaitamAM to sva ane para evA vaitanI ja vAta paDe zake tema nathI e rIte jJAnanI paryAyamAMthI levI ane tyAra bAda aneka joyone jJAna jANe che joyAkArane dUra karI zakAtA nathI. tene ahIM jJAna , mATe tenuM anekapaNuM paNa che ema vicAravuM. zeya advaitanaya dvArA samajAvavAmAM Ave che. arthAt : jJAna ane zeyAkAra vacce daita arthAt bhinnapaNuM zakya : ajJAnI jIva paNa parathI bhinna rahIne ja parane : jANe che tyAre paNa te parathI potAnuM judApaNuM nathI. * na mAnatA para sAthe potAnuM ekAkArapaNuM mAnIne Ama hovA chatAM paNa jema arIsAne jonArA : zeya jJAyaka saMkara doSa kare che tene ahIM jJAna arIsAnI svacchatA ane temAM je pratibiMba paDe che : zeya advaitanaya nathI kahevuM kAraNake ajJAnI je te bannene potAnA jJAnamAM jAdA lakSagata karI zake : saMkaradoSa kare che te to tenI bhUla che je kharekhara che. te rIte pote jyAre joyAkAra jJAnane lakSamAM le * dUra karavA jevI che. jyAre ahIM je jJAna tyAre mAruM to jJAnatva ja che ane anya je kAMI ! zeya advaitanaya levAmAM Ave che te to vastunI zeyanuM varNana mArAmAM jovA maLe che te kharekhara mAruM : vAstavikatA vyavasthA che. paradravya sAthe asti kArya nathI. e rIte vivekI jJAna che te potAnI : nAstine salAmata rAkhIne jJAna paradravyone kevI jJAnanI paryAyane joyAkArathI bhinna lakSamAM laI zake : rIte jANe che e darzAvavuM che. zeyo jJAnamAM AvI che. tene jJAna ya Dhetanaya vaDe samajAvavA mAge che. . gayA, daTAya gayA, khoDAya gayA, citrAya gayA * vagere aneka zabda prayogo gA.200mAM karavAmAM A rIte zeyAkAra jJAnanI paryAyane lakSamAM AvyA che. parazeyo to bhinna kSetre ja rahe che. letA tyAM jJAnanI paryAya ane joyAkArarUpanuM varNana ; paraMtu joyAkArapaNuM je jJAnanI paryAyamAM jovA jAdA nathI paDI zakatA e paNa khyAlamAM Ave che : maLe che te pratibiMbanA sthAnarUpa che ane tenuM ane sAthosAtha bannenA bhinnapaNAno svIkAra : sthAna to jJAnanI paryAyamAM e rIte che ke jyAMthI jJAnamAM AvI paNa zake che. ema be apekSAe . tene bene judA pADI ja na zakAya e advaitapaNuM che. ApaNe zeyAkAra jJAnane samajI zakIe chIe. te ja samaye vivekI jJAna, sva ane zeyAkAranuM lakSamAM rahe ke jIva potAnI arUpI jJAnanI paryAyane : bhinnapaNuM lakSamAM laI zake che. pravacanasAra - pIyUSA 177
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ : darzAve che. AcAryadeve Idhana samUhane bALanAra : viruddha pariNAmarUpe pariNamavAnI jIvanI yogyatA agnino dRSTAMta advaitanaya samajAvavA mATe lIdho che. gA.48mAM paNa e vAta lIdhI che tyAM je sarvane jANe che te ekane jANe che e vAta siddha ka2vI che. kevaLajJAnanI paryAyanuM sAmarthya darzAvavA e daSTAMta lIdho che. samasta baLavA lAyaka padArthone ekI sAthe bALI nAkhe evaDI eka agninI paryAya darzAvI che. te vAta ahIM levAmAM AvI che. agnine haMmezA baLavA lAyaka padArthanA saMgamAM ja joI zakAya che. te agni je padArthane bALe che tenA AkAre te agninI paryAya thAya che. aneka padArthone bALatA te agni anekAkArarUpa thAya che. te agninI paryAya ekarUpa paNa kahevAya che ane anekarUpa paNa kahevAya che. te rIte ahIM siddhAMtamAM samasta jJeyone jANanArI eka kevaLajJAnanI paryAya eka che. te ja paryAya aneka zeyone ekI sAthe jANatA aneka zeyAkArarUpa paNa kahevAmAM Ave che. A rIte eka ja jJeyAkA2 jJAnane ekarUpa advaitarUpa lakSamAM laI zakAya che. tene ja jJAna ane jJeya evA be bhAvarUpe joI zakAya che. zeyo aneka hoya to sva ane 52 evA anekarUpe paNa joI zakAya che. A rIte jJeyAkAra jJAnamAM dvaita ane adbhuta banne lAgu paDe che. AcAryadeve dvaitanayamAM : : jIvanI azuddhatAne samajavA mATe SaTadarzane prayatno karyA che. mAtra jinAgama ja teno buddhigamya ane nyAyayukta khulAso karI zake che. jIvamAM eka vaibhAvika zakti che arthAt azuddhatArUpe : arIsAmAM aneka padArtho pratibiMbita thAya che e dRSTAMta lIdho che. agni ane IdhanasamUhanI jema arIsAnA dRSTAMtamAM paNa dvaita ane adbhuta banne lAgu paDe che. pariNamavAnI eka kSaNika yogyatA che. azuddhatArUpanuM pariNamana e jIvanuM naimittika pariNamana che. temAM dravyakarmanA udayarUpa azuddha paryAyanuM nimittapaNuM niyamarUpa hoya che. jIva svabhAve zuddha che tethI zuddha paryAyanI pragaTatA sahajapaNe thAya evI jIvanI aMtaraMga vyavasthA che. jIvamAM eka evI svataMtratA che ke te zuddhatArUpe pariNamavuM ke anAdithI cAlatI azuddha paryAyarUpe pariNamana cAlu rAkhavuM te pote nakkI karI zake che. eka vAta spaSTa che ke jo te azuddha pariNamana choDIne zuddha paryAyarUpe, svabhAvarUpe pariNamavAnuM nakkI kare to pachI alpa kALamAM azuddha pariNamanane sarvathA : caraNAnuyogasUcaka cUlikA niyatinaya - aniyatinaya B : ahIM AcAryadeva jIvanA svAbhAvika pariNAma ane naimittika pariNAmane kendramAM rAkhIne evA pariNAmarUpe pariNamavAnI jIvamAM yogyatAo che ema darzAvavA mAge che. niyatinaya svabhAva ane svAbhAvika pariNAma darzAve che. jyAre aniyatinaya vaDe jIvanI svabhAvathI bhinna paramArthe 178 jIvanA be prakAranA pariNAmonI vAta zAstromAM Ave che. samayasAra bIjI gAthAmAM svasamaya ane parasamaya pravRtti darzAve che. e ja vAta pravacanasAra zAstramAM gA.94mAM lIdhI che. jIva svabhAve zuddha hovA chatAM te zuddha ane azuddha evA be prakAranA pariNAmone karI zake che. dharmAdi cA2 arUpI dravyomAM dravya ane guNo zuddha che ane paryAyo paNa zuddha ja hoya che. jIvanI paryAyamAM anAdi kALathI dhArApravAharUpa azuddha pariNAmo thAya che. svabhAva zuddha hovA chatAM paryAya azuddha zA mATe thAya e eka prazna evo che ke jeno kAMI javAba maLe tema nathI. badhA jIvo anAdi kALathI azuddhatArUpe pariNamI rahyA che evI eka aNNakRta vyavasthA che jenA kA2Ne jIvamAM saMsAra ane siddha, baMdha ane mokSa evI vyavasthA jovA maLe che.
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ choDIne paripUrNa zuddha paryAyarUpe pariNamaze ane : paryAyamAM thavA yogya hoya te ja thaze evo bhAva evI zuddha paryAyanI pragaTatA pachI sAdi anaMtakALa : niyati zabdamAMthI levAno nathI. sudhI cAlu raheze. jIvamAM vibhAva anAdikALathI thato hovA chatAM evA vibhAvarUpe pariNamana kare : bhANa-vabhAvanaya evo koI trikALa svabhAva nathI. jo vibhAvane kare : ahIM AcAryadeva upAdAna ane nimittanI evo jIvano trikALa svabhAva hoya to teno kayAreya : vAta karavA mAge che. siddhAMta ema che ke dareka kAyama mATe abhAva na thaI zake. : padArthamAM je kAMI kArya thAya che te potAnA upAdAna ATalI bhUmikA lakSamAM rAkhIne have A be : : anusAra ja thAya che. dareka padArtha svathI ekatva ane : parathI vibhakta e rIte asti-nAsti TakAvIne ja naya dvArA AcAryadeva zuM samajAvavA mAge che teno : rahela che. dareka padArtha potAthI paripUrNa ja che. abhyAsa karIe. dareka padArthane teno nizcita svabhAva : hoya che ane tene anurUpa tenI svAbhAvika kriyA : * potAnA svabhAvane kAyama TakAvIne svabhAva aMtargata hoya che. ahIM dRSTAMtarUpe agnino uSNa svabhAva : jeTalI potAnI khubIo che, tene anaMta paryAyone lIdho che. tethI agninI paryAya uSNa ja jovA maLe : : eka pachI eka pragaTa kare che. trANa kALanA che. e rIte jIvano trikALa svabhAva cetana che je : sa : pariNAmone pahoMcI vaLavAnuM sAmarthya, saikAlika cetanamaya pariNAma jIvanI sarva paryAyomAM jovA : : sAmarthya svabhAvamAM raheluM che. dravya sAmAnya svabhAva maLe che. ahIM jIvanA svabhAvane zuddharUpe darzAvavA : : vyApaka thaIne potAnI dareka samayanI paryAyamAM vyApe mAge che ane zuddha paryAyanI pragaTatAne jIvanI : : * che. tethI dravya kartA che ane paryAya karma che. AvI svAbhAvika kriyA kahe che. aniyatinaya dvArA ' * vyavasthA eka ja padArthamAM saMbhave che. be padArtha vacce svAbhAvika pariNamananA sthAne tenAthI viruddha evI : katakarmapaNuM banI zakatuM nathI. dravyane upAdAna kAraNa azuddha paryAyarUpe, naimittika pariNAmarUpe . kahevAmAM Ave che ane pragaTa paryAyane upAdeya pariNamavAnI jIvanI yogyatA darzAvavA mAge che. ' kahevAmAM Ave che. eka upAdAnane traNa apekSAthI tyAM pANIno dRSTAMta Apyo che. teno svabhAva zItaLa oLakhAvI zakAya che. trikALa upAdAna, kSaNika hovA chatAM temAM uSNatArUpe pariNamavAnI yogyatA : upAdAna ane anaMtara pUrvekSaNa paryAya pariNata dravya. levAmAM AvI che. e yogyatA evA prakAranI che ke : vizvanA samasta padArtho e rIte samaye samaye jethI. jevA nimitta maLe te pramANe pariNAma thAya. : svataMtrarUpe pariNamI rahyA che. vizvanuM pariNamana pANI agninA saMge uSNa thAya paraMtu kAdavanA saMge : eka nATakarUpe che ane vizvanA samasta padAtho e malina thAya. * nATakamAM bhAga lenArA naTa che. nATakamAM bhAga A rIte jIva pote svAbhAvika ane naimittika : lenArA badhA eka bIjA sAthe koIne koI prakAranA banne prakAranA pariNAmane prApta karavA mATe sakSama : saMbaMdhathI joDAyelA avazya hoya che. tethI eka che. anAdinI azuddhatA choDIne zuddhatA pragaTa karavA : padArthanuM svataMtra pariNamana lakSamAM lIdhA bAda te mAge to avazya karI zake. teNe svabhAva sanmukhano : padArthane vizvanA sabhyarUpe joIe to te vizvanA puruSArtha karavo rahyo. ahIM niyati zabdathI je ke anya samasta padArtho sAthe saMbaMdhamAM avazya hoya pariNAma thavAnA haze te ja thaze ema na levuM. : che. A rIte dareka padArthane vizvavyApI saMbaMdho sarvajJanA jJAnamAM je prakAre pariNAma tenI kramabaddha : hoya che. pravacanasAra - pIyUSa 179
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ padArthanI svataMtratA ane asti-nAsti : paryAyarUpe svataMtrapaNe pariName che ane te anusAra anya dravyo sAthenA saMbaMdhano prakAra paNa alaga prakArano lakSagata thAya che. TakAvIne padArtho vacce je vizvavyApI saMbaMdho jovA maLe che tene nimitta naimittika saMbaMdha kahevAmAM Ave che. eka padArthanuM je eka akhaMDa sat che temAM dravyaguNa-paryAya badhuM tAdAtmyasiddha saMbaMdharUpa che. eka padArtha aMtargata je tAdAtmya che evuM tAdAtmya arthAt evA saMbaMdho anya padArtha sAthe nathI hotA. be padArtho vaccenA saMbaMdho tAdAtmyarUpa nathI paraMtu nimitta naimittikarUpa che. nitya evA dravya sAmAnya svabhAvo ane guNo parapadArthanA dravya ke guNa sAthe saMbaMdhamAM nathI AvatA. nimitta naimittika saMbaMdha mAtra be padArthonI samayavartI paryAyo vacce ja hoya che. AvI vizvanI nirdoSa vyavasthA che. tethI nimitta naimittika saMbaMdha paNa nirdoSa che paNa eka viziSTatA che. jIvano jyAre vicAra karIe tyAre arthAt je be padArtho vaccenA saMbaMdhano vicAra karIe chIe : tyAre jo jIva eka sabhya hoya to jIvane paradravya sAthenA saMbaMdhanA be prakA2 jovA maLe che. jIva azuddha ane zuddha evI be prakAranI paryAyarUpe pariName che mATe 52 sAthenA saMbaMdhanA paNa be prakAra lIdhA che. jIva vibhAvarUpe pariName che tyAre tyAM bhAvakarma, svabhAvanaya ane asvabhAvanaya bannemAM puruSArthanI ja vAta karavI che te mukhya che. asvabhAvanayamAM puruSArthane anurUpa nimitta kevA prakAranuM hoya che tenuM jJAna karAvavuM che. jIva svabhAva sanmukhanA puruSArtha dvArA samyagdarzana, munidA ane paramAtmapadanI prApti svayaM kare che. 16mI gAthAmAM sarvajJa pa2mAtmAne A apekSAe ja ''svayaMbhU'' kahyA che. A svabhAvanayanI vAta che. have jIva jyAre A prakAre zuddhatA pragaTa karavAno dravyakarma ane nokarma e prakAranA nimitta naimittika : puruSArtha kare che tyAre tene sAcA deva zAstra guruno saMbaMdho hoya che ane te doSita che. mATe ajJAnI jIvane padravya sAthe je saMbaMdho che tene nimitta naimittika saMbaMdha kahevAmAM Ave che ane te doSita che. yoga prApta thAya che. evA yogya nimitto ene maLI rahe che te asvabhAvanaya che. jinAgamamAM svayaMbuddhatva ane bodhita buddhatva ema be prakAre samyagdarzananI prApti darzAvavAmAM Ave che. jIva potAnA upAdAna anusAra puruSArtha pramANe ja samyagdarzana prApta kare che paraMtu tyAM dezanAlabdhino niyama paNa che. arthAt anAdi mithyAdRSTi jIva jJAnI gurunA pratyakSa samAgamamAM AvIne tenI : pAsethI zuddhatmA ane tenI prAptinA upAyano che ane tene jJeya jJAyaka saMbaMdha kahevAmAM Ave che. * upadeza meLave che. jJAnIno upadeza e dezanA che A rIte vicAratA jIva potAnI be prakA2nI : ane ziSya e upadezane grahaNa karIne potAnuM azuddharUpanA pariNamane karoti kriyA kahevAmAM Ave che. te jIva jyAre jJAnI thAya che tyAre karoti kriyAnA sthAne te jJapti kriyA kare che. te zuddha paryAya che. jJAnIne paradravya sAthenA je saMbaMdho che te zuddha 180 caraNAnuyogasUcaka cUlikA : aniyatinayanuM svarUpa lakSamAM lIdhuM tyAre jIva e vAta khyAlamAM lIdhI che. have ahIM jIvanI zuddha azuddha paryAyarUpe pariNamavAnI yogyatA dharAve che paryAyanI pragaTatAnI vAta karavI che. niyatinayamAM jIvanA zuddha svabhAva ane zuddha pariNAmanI vAta hatI paraMtu tyAM be nayanuM svarUpa sAthe vicAratA jIvamAM zuddha ane azuddha banne prakAranA pariNAmone karavAnI yogyatAnI vAta hatI. ahIM upAdAna ane nimitta e prakAre vAta levI che. :
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ upAdAna jAgRta kare tyAre tene dezanAlabdhi kahe : ane yathArtha puruSArtha karavAnI preraNA kare che. ema che. ahIM dezanAlabdhino niyama jIvanI parAdhInatA : thavAthI pAtra jIvamAM te prakAranA saMskAra paDe che darzAvavA mATe nathI paraMtu vastunI evI ja sahaja . ane dRDha thAya che. te anusAra te jIva puruSArtha vyavasthA che. jIva potAnA puruSArtha anusAra zuddha : upADIne nija kalyANa karI zake che. paryAya pragaTa karavA taiyAra thAya tyAre zuddhAtmAnuM : A bhavamAM bhavanA abhAvanuM kArya na thayuM svarUpa ane tenI prAptino upAya darzAvanArano yoga : : to saMskAra to laIne jaje evI vAta paNa sahajapaNe prApta thAya che. tIrthaMkaranuM dravya jyAre : * jinAgamamAM Ave che. te pAtra jIva nAsI pAsa na munidazA aMgIkAra karavA taiyAra thAya tyAre tenA * thAya ane Atma kalyANa mATenA prayatno cAlu rAkhe vairAgyanI anumodanA ApavA mATe lokAMtika devo ; ke te mATe kahevAmAM Ave che. tapelA mATInA ghaDA avazya AvI jAya che. upAdAna ane nimittano : : upara be cAra pANInA TIpA nAkhavAthI ghaDo bhIno evo ja sumeLa hoya che ane e vAstavikatA A : : na dekhAya paraMtu te TIpAe kArya jarUrI karyuM che ema be nayo dvArA AcAryadeva samajAvavA mAge che. - pAtra jIvane Atma kalyANanI je bhAvanA jAgI che jIva samyagdarzana prApta karavA mAge tyAre ... ane te anusAra te kArya kare che tenA phaLa svarUpe jJAnI guruno pratyakSa yoga hoya ane tenA upadeza : anya bhavamAM paNa tene pharIvAra sAcA deva-zAstraanusAra jIva puruSArtha upADIne samakita grahaNa : guruno yoga prApta thAya ke jethI te pUrva bhavanuM kare tene bodhita buddhatva kahevAya che. jo te vakhate : anusaMdhAna laIne, saMskArane tAjA karIne potAno pratyakSa jJAnIno yoga na hoya to te jIva pUrve jJAnI : puruSArtha AgaLa vadhArI zake. paraMtu A saMskAranI guru pAsethI meLavela dezanAne yAda karIne samyakatva * mukhyatA karavA jAya to pramAda thaI jAya je jIvanuM prApta kare che to tevA jIvone svayaM buddhatva kahevAya : ahita karanAra che te vidyArthIne 75 TakA mArka laIne che. lakSamAM rahe ke bannemAM dezanAlabdhino niyama : pAsa thavAnI taiyArI karavAnuM ja kahevAya. tene 33 jaLavAya che. eka vAta e paNa khyAlamAM rahe ke : TakAnuM lakSyAMka na apAya. pU.bahenazrI dRSTAMta upadeza eTale mAtra zabdonuM grahaNa nathI. upadezanA : ApatA ke mAkhaNa banAvatA samaye mAkhaNa chUTuM zabdo vAcaka thaIne arUpI vAcyane darzAve che e : paDe tyAM sudhI ekadhAruM valoNuM pheravavuM paDe, vacce bahiraMga nimitta che. jJAnInI je svarUpa sAdhanA : choDI de to mAkhaNa relAya jAya, chUTu na paDe ane aMdaramAM cAle che te pAtra jIva mATe aMtaraMga nimitta : navesarathI mahenata karavI paDe. ApaNuM jJAna bhava thAya che mATe mAtra upadeza nahIM paraMtu pratyakSa jJAnInA : AdhIna che tethI jo A bhavamAM kArya na karyuM to yoganI vAta nimittarUpe levAmAM Ave che. - mahenata nakAmI jAya tethI pramAda kartavya nathI, ugra A banne nayomAM "saMskAra' zabdano prayoga : : puruSArtha karavA yogya che. Ave che. siddhAMtamAM vicAra karIe tyAre pAtra jIvane : jIvanI pAtratA kevI hoya che tenI vAta paNa jJAnI guruno upadeza prApta thAya che. zrIguru : zAstramAM Ave che. hajA to upadezanI zAhI sukANI zuddhAtmAnuM svarUpa ane tenI prAptino upAya darzAve ke nathI eTalI vAramAM to e jIve samyagdarzana pragaTa che. tenI upayogitA ane anivAryatA samajAve : karI lIdhuM. samosaraNamAM munio bhagavAnanI vANI che ane pAtra jIvane enI prApti mATeno yogya : sAMbhaLatA hoya ane koI muni e samaye ugra pravacanasAra - pIyUSa 181
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ asvabhAvanaya dvArA samajAvavAmAM Ave che. puruSArtha upADIne kevaLajJAna paNa pragaTa karI le. ... TakA anusAra kArya thAya che tyAre nimittanA paNa deha jamInathI adbhu2 thaI jAya. cothA kALamAM AvuM : nimitta apekSAe so TakA tyAM avazya che e ghaNuM jovA maLe. A rIte kaTho2 parizramano koI vikalpa ja nathI. jJAnIne puruSArthanI ja mukhyatA che. A mukhya rAkhIne ApaNe saMskAranI vAta paNa jema che tema mAnya rAkhavAnI che. dezanAlabdhinI agatyatA to ApaNe vicArI ja che. guru-ziSya vaccenA saMbaMdho anAdikALathI cAlyA Ave che. pote je mArge AvIne sukhI thayA che e mokSamArgamAM badhA jIvo Ave evI vItarAgI karuNA jJAnIone hoya che. paryAyanI zuddhatAnI sAthe A prakAranA zubhabhAvo paNa savikalpa dazAmAM jovA maLe che ane e anusAra upadeza, zAstranI racanA, sAdharmI sAthe tattvacarcA vagere sahajapaNe hoya che. A prakArano upAdAna ane nimittano sumeLa A be naya dvArA AcAryadeva ApaNane samajAvavA mAge che. niyatinaya ane svabhAvanaya bannenA bhAva sApekSatAthI vicArIe tyAre banne vacceno taphAvata eka sarakhA che evuM mAge paraMtu anya nayanI : jIva pote svabhAva sanmukhano puruSArtha karIne samakita, munipaNuM ke siddhadazA pragaTa kare che tyAre te potAnA upAdAna anusAra kArya kare che. te potAnuM svataMtra nirapekSa kArya che ane te svabhAvanaya che. te samaye kUdarata tene anukULa che. arthAt tene 52 sApekSatAthI vicArIe tyAre sAcA deva-zAstra-guru vagereno yoga A zuddha paryAyanI pragaTatAne anurUpa evA nimitto paNa tyAM hoya che. upAdAnanA so 182 khyAlamAM Ave. niyatinaya ane aniyatinayamAM jIvamAM zuddha ane azuddha ema be prakA2nA pariNAmone pragaTa karavAnuM sAmarthya che ema darzAvavuM che. jyAre svabhAva ane asvabhAvanayamAM jIva potAnA puruSArtha anusAra upAdAnarUpe zuddha paryAyanI pragaTatA kare che tyAre tyAM svabhAvanaya lAgu paDe che. te ja samaye 52nI sApekSatA levAmAM Ave tyAre nimittarUpe saMskAra paNa tyAM lAgu paDe che. kALanaca ane akALanaya dRSTAMtamAM luhAra lokhaMDanA saLIyAmAMthI tIra banAve che tene saMskAra kahyA che. te kharekhara to koIpaNa kArya thAya tyAre tyAM pAMca samavAya avazya hoya che. svabhAva, puruSArtha, karmano saLIyA uparanI vidhi che. siddhAMtamAM evI koI : kSopazama, kALalabdhi, ane bhavitavyatA. ahIM jarUriyAta nathI. dRSTAMtamAM bAvaLanI zULa ane tIranI vAta lIdhI che te taddana bhinna prakAranA dRSTAMto che. bAvaLanI zULa sahajarUpe ja tIkSNa hoya che. jyAre tIra to avazya banAvavuM paDe che. paraMtu siddhAMtamAM banne nayo sAthe ja lAgu pADavAthI anekAMta sArI rIte samajI zakAya che. svabhAva zabdathI AtmAno trikALa svabhAva lakSamAM Ave che. paryAyanI vAta karIe tyAre tyAM kALalabdhi ane bhavitavyatA levAmAM Ave che. ApaNe padArthane dravya-kSetra-kALa ane bhAva ema cAra apekSAe joIe tyAre kALa ane bhAva zabdano je bhAva che te ja kALalabdhi ane bhavitavyatAne lAgu paDe che. je samaye pariNAma thayA te kALa labdhi ane je bhAva pragaTa thayo te bhavitavyatA. ahIM jIva cA2 samayamAM krodha-mAna-mAyA ane lobhanA bhAvo kare che tyAre tyAM 1-2-3-4 evA samayonI vAta kALamAM levAmAM Ave ane krodhAdine bhAvamAM levAmAM Ave che. trikALa svabhAva to sadA ekarUpa che. tenuM hovuM anivArya che e sat to sahajarUpe khyAlamAM Ave che. have jyAM nayavibhAganI athaDAmaNonI zakyatA caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ * che teno vicAra karIe tenA karatA tame koI ekanI : karyuM. A rIte A cA2 nayo vaDe trikALa svabhAvano mukhyatAthI vicAro tyAre te anusA2 ja badhuM mahimA karyo. te svabhAva nirapekSapaNe zuddha che ane thatuM dekhAya che evuM lAge che tenA kA2Ne ja traikAlika sAmarthyane laIne rahelo che tethI tenI ApaNe jJAnamAM athaDAmaNa karIe chIe ane paryAyamAM te rUpe pragaTapaNuM jovA maLe che. vAstavikatAno spaSTa khyAla nathI karI zakatA evuM samajI zakAya tema che. ekavA2 pAMca samavAya sAthe ja hoya che e rIte lakSa karIe to pachI samajavuM sugama thAya che. A badhA samavAya agatyanA eTalA mATe che ke koI ekAMta dRSTi ka2nA2ne vastu svarUpa ema ja che evuM lAgyA vinA rahe nahIM. tene anyano niSedha ja jJAnamAM Ave eTale sudhI e vAstavika lAge. bhUla thavAnuM kAraNa e che ke te je dRSTine mukhya kare che te paNa satyano aMza che eTale tene teno Agraha chUTato nathI. have AcAryadeva kALalabdhine mukhya karIne rajUAta kare che. lakSamAM rahe ke ApaNe kALalabdhi ane bhavitavyatAne alaga pADIne vicAra nathI karatA. sat haMmezA utpAda-vyaya-dhruva svarUpa ja che. dravya ane tenI paryAya avinAbhAvarUpe gUMthAyelA che. dravya svabhAva trikALa anAdi an utpanna avinAzI che. te pramANe paryAyano pravAha paNa atUTakarUpe anAdithI anaMtakALa sudhI Take che. alabatta paryAyano kALa eka samayano che tethI utpAda-vyayarUpe thaIne anAdithI anaMtakALa pariName che. paryAyanI pragaTatAno vicAra karIe tyAre SaTakArako yAda Ave tyAMkartA aMza ane karma aMza banne hoya che. ahIM je paryAya pragaTa thAya che tene mukhya ka2Ine vAta karIe chIe tethI karmaaMzanI vAta lIdhI. have te kartA aMza vinA hoya ja nahIM tethI kALanayanI sAthe puruSArtha vagere cAra : samavAyonI vAta avazya Ave che tene akALanaya lAgu pADavAno rahe che. : kALalabdhi ane bhavitavyatAne sAthe ekarUpa laIe to ApaNI pAse vicA2 ka2vA mATe cA2 rahe che. trikALa svabhAva, kALalabdhi, puruSArtha ane karmano kSayopazama. have ApaNe eka pachI eka badhAno vicAra karIe. ApaNe trikALa svabhAvano vicAra karI lIdho che. niyatinaya ane svabhAvanaya bannemAM ApaNe svabhAvane mukhya rAkhIne pariNAmano paNa vicAra karyo che. svabhAva zuddha hovAthI zuddha paryAyanI pragaTatA thAya e ApaNe niyatinaya vaDe nakkI karyuM ane jo vaibhAvika zaktine anusare, svabhAvane na anusare, to vibhAva paryAyanI pragaTatA thAya. e vibhAva paryAya azuddha che ane kayAreka ja thAya che mATe tene aniyatinaya lAgu pADavAmAM AvI. * dareka padArtha svataMtrapaNe pariName che tethI pariNAma mATe anya dravyanI apekSA levAmAM AvatI nathI. e apekSAe paryAya 52 nirapekSa che mATe vyavasthita che. te nimittanI apekSA rAkhatI nathI. anAdithI anaMtakALa sudhInA badhA pariNAmo dhA2A pravAharUpe vyavasthita rIte thatAM jovA maLe che. kartA : ane karmano vicAra karIe tyAre khyAla Ave ke kartA aMza anusAra kArya thAya che. je pariNAma thAya che temAM paranI apekSA thatI nathI paraMtu potAnA kartA aMzanI sApekSatA avazya hoya che. A rIte pariNAmane anurUpa nimitta kevA hoya che tenuM jJAna : kALanaya ane akALanaya bannenI vAta sAthe ja levI pravacanasAra - pIyUSa 183 e rIte svabhAvanayamAM jIva potAnA puruSArtha guNane tenA zaktirUpa sAmarthyane mukhya karIne ugra puruSArtha upADe che ane te anusA2 Atmahita karI le che e vAta lIdhI. jyAre asvabhAvanaya vaDe te
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ jarUrI che. AcAryadeve unALAmAM svayaM pakva thatI kerInuM dRSTAMta lIdhuM che. garamInI RtunA kAraNe kerI pAke che. akALanayamAM kRtrima garamIthI ke2Ine vahelI pakavavAmAM Ave che tema lIdhuM che. have vicAro ke zuM kharekhara kerI moDI pAkavAnI hatI ane vahelI pAkI che ke te kerI e rIte vahelI ja pAkavAnI hatI? akasmAta maraNane ApaNe akALe mRtyu kahIe chIe tyAM zuM kharekhara lAMbu AyuSya hatuM ane akasmAtanA kAraNe vaheluM mRtyu thayuM che ? AvA aneka dRSTAMto ApaNe laI zakIe. tyAM sAco javAba e che ke vizvamAM koI akasmAta che ja nahIM je thavAnuM hoya te avazya thAya ja che ane je nathI thavAnuM e kayAreya koI prakAre banatuM ja nathI. eTale akALanaya zabdathI ema na mAnavuM ke na thavAnuM thAya che. athavA pariNAma vahelA moDA thaI zake che ema nathI. : sarvajJanA jJAnamAM dareka padArtha tenA traNa kALanA saLaMga ItihAsarUpe jaNAya che. je jIvane saMsAranI ruci che te AtmakalyANanI vAto kadAca kare to paNa te mATe yogya puruSArtha karato nathI. svAzrayano mArga ajANyo che. kharekhara to ajJAnI jIva pote potAne jarUrI puruSArtha karato nathI ane 'sarvajJanA jJAnamAM jaNAyuM haze te pramANe thaze'' vagere prakAranA kathana karIne pramAda seve che. tethI vAstavikatA zuM che te samajavuM atyaMta jarUrI che. puruSakAranaya ane devanatha : ApaNA pariNAmo pheravI zakIe chIe ema mAnIe chIe paraMtu pariNAmane phe2vavA evuM puruSArtha koI kArya ja nathI. dareka padArtha traNa kALanA pariNAmane pahoMcI vaLavAnuM sAmarthya rAkhe che ane te pramANe te kartA thaIne samaya samayanI paryAyone kare che. A kartA aMza ja puruSArtha che. A siddhAMta badhA dravyone lAgu paDe che. paraMtu ahIM ApaNe jIvanA puruSArthanI vAta karIe chIe. jIvanI badhI paryAyo e rIte ja thAya che paraMtu ApaNe ahIM jIvanI zuddha paryAyanI pragaTatA tene ja puruSArtha zabdathI oLakhazuM. laukikamAM je puruSArtha ka2vAnI vAta che te dharma, artha ane kAma mATeno che jyAre ahIM to mokSanI prApti mATeno puruSArthanI vAta che. ahIMAcAryadeva puruSArthanI mukhyatA rAkhIne kathana kare che. puruSArtha guNanI vyAkhyA A pramANe che '"svarUpanI racanAnA sAmarthya svarUpa vIrya zakti'' eTale ke potAnA trikALa svabhAvathI samaye samaye navI 2canA ka2vAmAM Ave che. puruSArthathI ApaNe 184 : dareka padArtha potAnA SaTakAraka anusAra pariName che. te vAta ApaNe kALanayanA abhyAsa samaye lakSamAM lIdhI che. tethI paryAyano kartA aMza arthAt dravya pote kartA thaIne je kare te anusAra je thAya che te karma aMza che. have SaTakArakamAM kartAapAdAna-karma ane saMpradAna evA cAra kArakonI vAta Ave che. temanuM svarUpa ane te vaccenA saMbaMdho badhuM zAMtithI samajavuM jarUrI che. dareka padArtha potAnA sAmarthyane TakAvIne dareka samaye navI paryAyane kare che. te paryAyanI racanA potAnA mATe ja che anya mATe nahIM. arthAt jIva dareka samaye potAnA pariNAmone kare che ane tene bhogave che. anya padArtho sAthenA saMbaMdha mAraphata je bhinna kArako lIdhA che te to samajAvavA mATe che. A bhUmikA lakSamAM rAkhIne ApaNe A cAra kArakone vigatavA2 samajIe. : dhruva apAdAna - e trikALa svabhAva che, trikALa upAdAna che. kartA kAraka - e kSaNika upAdAna che tene caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ kartA aMza kahevAmAM Ave che. ane te potAnA : ubhayabaMdhane prApta thAya che. sthitibaMdha anusAra puruSArtha anusA2 thAya che. ajJAna dazAmAM e UMdho puruSArtha gaNAya che. eTalI muddata puratuM e karma jIvanI sAthe baMdhAyeluM rahe che. teTalA samayamAM e karmanA aneka pheraphAro paNa thAya che je kharekhara to te jIvanA tyAra pachInA pariNAmane anusare che. tenI sthiti purI thAya che tyAre te dravyakarma jIvathI jAdu paDe che tene karmano udaya kahevAya che ane te samaye te karma potAnuM phaLa Ape che. karmakAraka - je paryAya pragaTa thAya che te karma aMza che. dhyeyalakSI kriyA anusAra je kriyAnuM ISTa che te karma che. te pariNAma je samaye pragaTayA e kALalabdhi che ane tenuM je rUpa che jene ahIM karmakArakarUpe lakSamAM laIe chIe te bhavitavyatA che. A rIte vartamAnamAM jIva je prakAranA zubhAzubha bhAvo kare che te pramANe dravyakarma baMdhAya che. abAdhAkALa daramyAna temAM utkarSaNa vagere phe2phA2 thAya che ane muddata purI thaye te jIvane phaLa Ape che. puNya ane pApa prakRti anusAra jIvane anukULa ke pratikULa saMyogo prApta thAya che. jene jIva bhogave che. je ghAti karma baMdhAyuM che te anusA2 jIva vibhAva karIne te vibhAva paryAya dvArA te kALanayanI vicAraNA samaye ApaNe puruSArthane yAda karyo hato tema ahIM puruSArthanI vAta karIe tyAre te anusAra je pariNAma thAya tene yAda karIe. arthAt puruSakAranaya jyAre puruSArthanI mukhyatA kare che tyAre devanaya anya cA2 ... saMyogone bhogave che. A pramANe jIvane je saMyogo tenA bhogavavA mATe Ave che te daivanaya anusAra che. te samaye jIvano potAno je puruSArtha che tenI koI asara A daivanaya anusAra thatAM phaLa u52 : : samavAyano tenI sAtheno meLa darzAve che. nathI. saMpradAna kAraka - je paryAya pragaTa thaI che te potAnA mATe ja che. dRSTAMtaHekalI rahetI bahena pote rasoI banAvIne jamI le che tema A rIte saMpradAna dvArA je paryAya pote pragaTa karI che tene pote ja bhogave che. daivanaya puruSArtha sivAyanA anya samavAyanI vAta kare che tema lIdhA bAda hajI tene bIjI rIte vicArI zakAya che. kartApaNuM ane bhoktApaNuM eka ja samayamAM hoya che. tethI jIva potAnA je pariNAmone kare che tene te samaye ja bhogave che e siddhAMta che. paraMtu saMsArI jIvamAM eTaluM paryApta nathI. saMsAra avasthAmAM jIva moha-rAga-dveSa evA vibhAva pariNAmane kare che ane tenA phaLa svarUpe AkuLatAne bhogave che. te uparAMta jIvanA vibhAvane anusaranAru eka karmataMtra paNa che. jIva je samaye vibhAva kare che te samaye te AkAzanA kSetre rahelI kAryaNavargaNA dravyakarmarUpe pariNamIne jIvanI sAthe pravacanasAra - pIyUSa puruSakA2naya ane daivanayano banneno A rIte * sAthe vicAra karIe tyAre jIva potAnA svabhAva sanmukhanA puruSArtha anusA2 potAnI paryAyamAM zuddhatA pragaTa karato jAya che te samaye te jIve pUrve karelA potAnA vibhAva anusAra je kAMI karmo baMdhANA che te udayamAM AvIne devanaya. anusAra tene saMyogo paNa Ape che. je jIva svabhAva : sanmukhano puruSArtha karato hoya tene sAmAnya rIte aneka prakA2nA zubhabhAvo paNa thatAM hoya che tethI tene daivanaya anusAra aneka prakAranI saMyogarUpa sAmagrI prApta thAya che. jJAnIne kayAreka azubhabhAvo paNa thAya che ane te anusA2 pApa prakRtinA phaLarUpe : : 185 : :
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratikULa saMyogo paNa tene devanaye bhogavavAnA : trikALa svabhAva paNa sarvajJarUpa che. vaLI meM mAruM Ave che. : sAmarthya gumAvyuM nathI evo khyAla AvatA huM paNa - jo puruSArtha karuM to huM paNa avazya paramAtmA thAuM je vAta jJAnI mATe karI che te ajJAnIne paNa ; ; evo tene aMtaraMgamAMthI vizvAsa Ave ane e lAgu paDe che. ajJAnIne paryAyanI zuddhatA nathI. te : vizvAsanA joramAM te ugra puruSArtha kare che. pote kadAca vartamAnamAM Indriya sukha meLavavA mATe prayatna : vartamAnamAM jANavAnuM kArya karI rahyA che mATe kare to paNa jo tene pApano udaya hoya to koI ' : potAno jJAna svabhAva che. e paripUrNa zaktirUpa prApta na thAya ema paNa bane. arthAt tenA vartamAna : sAmarthya laIne rahela che tethI huM avazya sarvajJa thaIza prayatna anusAra tene saMyogo maLatA nathI. tyAM : . . . nathI. lA : evuM ene nakkI thAya che. A rIte pote jJAna niyama Takato nathI paraMtu potAnA prArabdha anusAra ... svabhAvI che tyAMthI zarUAta karIne sarvajJadeva kevI saMyogo prApta thAya che tyAM niyama Take che. ; rIte paramAtmA thayA tyAM upayoga lagAve to potAne A rIte jIvane potAnA vartamAna puruSArtha : muktino mArga maLe. anusAra prApta thatuM phaLa ane pUrvanA baMdhAyelA karmo : sarvajJa paramAtmA potAnI vartamAna eka anusAra prApta thatuM phaLa ema banne eka ja samaye ' samayanI paryAyamAM vizvanA te samasta padArtho tenA hoya che. te rIte puruSAkAra naya ane devanaya vacce ke traNa kALanA pariNAmonA saLaMga ItihAsa sahita virodhAbhAsa nathI banne sAthe ja che. : yugapada jANe che. tethI ApaNane khyAla Ave che ke : badhA padArtho svataMtrapaNe kartA thaIne (puruSArthapUrvaka) AgaLanI nayono abhyAsa karatA pahelA, . - potAnI paryAyone vyavasthitarUpe kare che. svabhAva chellI cAra nayomAM kALalabdhi ane puruSArthanI che : vAta levAmAM AvI che tenI vizeSa spaSTatA jarUrI : : ane puruSArthane mukhya karavAthI ApaNane muktino che. jeNe yogya cokhavaTapUrvaka abhyAsa nathI karyo : mArga maLe che. paraMtu jo kramabaddha paryAyane mukhya karIe tene A be vacce athaDAmaNa lAge che. pramAdI jIvo to ApaNe zuM karavuM tenuM koI mArgadarzana ja na kramabaddhaparyAyane mahatva ApIne puruSArthane (gauNa : maLe. sarvajJanA jJAnamAM haze tema thaze evuM ekAMta karIne) uDADe che. puruSArthane ja mukhya mAnanAra : : mAnavAthI jIvane kAMI karavApaNuM na rahe. puruSArtha kramabaddhaparyAyane mAnavA taiyAra thatAM nathI "sarva . paNa thavAno haze tyAre thaze vagere prakAre mAnIne te : jIva pramAda seve che. jethI kharekhara tenuM ahita ja dIThuM haze tema thaze" evuM kahenArAne pU.gurudeva : gulAmamArgI kahetA hatA. A jIve paramAtmAnA : * thAya che. jJAnano svIkAra nathI karyo. te jJAnamAM vizva tenA ' vizvanA samasta padArtho svataMtrapaNe pariName traNa kALanA pariNAma sahita jaNAya che tenI : che. te pariNamanamAM anya dravyanI koI sahAyatA mukhyatA kare che. jo tene sarvajJa dazAno mahimA Ave : nathI. tethI potAnA badhA pariNamananI javAbadArI to tene sarvajJa svabhAvano mahimA Ave. paramAtmA : mAtra potAnI ja che. acetana padArtho paNa e rIte svabhAva sanmukhano puruSArtha karIne sarvajJa thayA che svataMtrarUpe ja pariName che. evuM lakSamAM laIne pAtra jIva pote paNa puruSArtha : karavA taiyAra thAya che ane te sAcI rIta che. potAno : 1) vizvanA padArthonuM pariNamana vyavasthita che ke 186 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ : avyavasthita ? te pariNamana vyavasthita che. sarvajJanA jJAnamAM A badhuM jaNAya che mATe pariNamana vyavasthita hovAno to sabaLa purAvo che. vaLI alpajJanA jJAnamAM paNa pAMca varSa bAda kyAre sUrya grahaNa zarU thaze ane puruM thaze te jANI zakAya che evo paNa purAvo vidyamAna che. sarvajJanuM jJAna svataMtrapaNe che ane anya padArthonuM pariNamana paNa svataMtra che. padArtho pariName che mATe jJAna che ema nathI ane sarvajJanA jJAnamAM je prakAre jaNAyuM che e prakAre ja pariNamavuM paDe evI parAdhInatA anya dravyomAM nathI. banne vacce mAtra nimitta naimittika saMbaMdha ja che. 2) padArtha svataMtrapaNe pariName che te vAta siddhAMtarUpe mAnya karIe chIe. arthAt kyA samaye kevA pariNAma karavA emAM te padArtha svataMtra che ke nahIM? sarvajJanA jJAnano AdhAra laIe to samayavartI pariNAmanI svataMtratA rahetI nathI eno khulAso zuM hoya zake ? tenA samAdhAnamAM sarva prathama to e mAnya rAkho ke padArthanuM pariNamana jema anya nimittanI apekSA nathI rAkhatuM tema tyAM sarvajJanA jJAnanI paNa apekSA levAnI nathI. svataMtra pariNamana mAnya rAkhIne ja anya dravyonA pariNamana sAthe nimitta naimittika saMbaMdha ane sarvajJanA jJAna sAthenA meLavizeSano vicA2 ka2vAno rahe. : nathI karatuM. anAdithI anaMtakALanA badhA pariNAmo vyavasthita thAya evuM Ayojana kare che. e prakAranuM padArthanuM Ayojana che ane te sarvajJa jANe che. vaLI bhaviSyamAM kevA pariNAma thAya teno nirNaya : bhaviSyamAM thAya evI vicAraNAmAM paNa vyakta ke : avyaktapaNe nimittAdhIna dRSTi che. jo potAnuM pariNamana kharekhara svataMtra che e vAta mAnya thAya to nimittano prazna ja na rahe ane tema thatAM bhaviSyamAM kevA pariNAma karavA tenI AgotarI vyavasthA avazya thaI zake. : padArtha potAnA badhA pariNAmarUpe pariNamavAmAM svataMtra che ema nakkI karIe temAM eka samayanA pariNAmanI vAta avazya AvI jAya che. paraMtu tamArA prazna pAchaLanuM prayojana e che ke bhaviSyamAM kevA pariNAma thAya e jo pahelethI ja nakkI hoya to tyAM svataMtratA na rahI. paraMtu tamArI gaNatarI khoTI che. padArtha mAtra eka ja paryAyanI gaNatarI pravacanasAra - pIyUSa 3) acetana padArtho te rIte pariNamana karI rahyA che ane tyAM traNa kALanI paryAyo vyavasthita hoya te paNa mAnya karavA mATe je yukti ApI ane sarvajJanA jJAnano AdhAra ane ApaNA anubhavano paNa tyAM Teko maLe che tethI hA pADavAnuM mana to thAya che paraMtu eTalI joradAra hA kema nahIM AvatI hoya? tenuM samAdhAna saheluM che. tame zodhavAno prayatna karazo to avazya tamane khyAla AvI jaze tethI AgaLa vAMcatA pahelA teno vicAra karI lo. sAco javAba e che ke ApaNe anAdikALathI acetana padArthanI svataMtra pariNamana zakti svIkArI ja nathI. kuMbhAra je ghaDAno ja kartA che e ja ghUMTayuM che. mATI aMtardhyApaka thaIne ghaDArUpe pariName che. tevo siddhAMta khyAlamAM AvatA ghaDAno kartA mATI che paraMtu kuMbhAra temAM nimitta che e vAta svIkArIe tyAre paNa kuMbhAra potAnI IcchA mujaba mATIne ghATa Ape che tethI kuMbhAra nimitta che e vAta svIkAryA bAda paNa kartRtvabuddhinuM jo2 evuMne evuM rahe che. tethI tamo kartRtvabuddhinA jo2nA kA2Ne ja A vAstavikatAne sahajapaNe svIkArI nathI zakatA. e kartRtvabuddhinA jo2nA kA2Ne ja ApaNo 187
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ upayoga mAtra bAhya viSayomAM ja lAgyo rahe : gharamAM haDakAyuM kUtaru Ave to lAkaDI mArIne kADhavuM che. Ama hovAthI potA mATe je kArya karavAnuM . joIe. evuM mAnIne te pramANe kare che. vAstavikatA che teno avakAza tene raheto nathI. e che ke saMyogo to paradravya che. te jIvane hitanuM ke 4) acetana padArtho svataMtrapaNe pariName che ane ; : ahitanuM kAraNa che ja nahIM. ajJAnI jIva potAnA tenA badhA pariNAmo vyavasthita rIte : : mithyAtvanA kAraNe A pramANe varte che. dhArApravAharUpa cAle che te vAta mAnya rAkhIe : moha-rAga-dveSanA pariNAma jIvamAM kAyama chIe ane tyAM pariNAmanI svataMtratA ane kyA * rahetA nathI kAraNake te jIvano svabhAva nathI. samaye kevA pariNAma thaze te vacce koI * vibhAvane kare evo koI trikALa svabhAva nathI tenA virodhAbhAsa have raheto nathI. A vAta yogya : joramAM te vibhAvano abhAva karIne paramAtmA thAya vicAraNA, yukti ane svAnubhava anusAra paNa ; che. jJAna jIvano svabhAva che. sarvajJapaNuM e jIvano mAnya karIe to kartutvabuddhinuM jora avazya tUTI : svabhAva che. vartamAnamAM ajJAna dazAmAM paNa jIva jAya. ekavAra e jora na rahe to bhale thoDo : paradravyathI bhinna rahIne ja parane jANe che. jo paramArthe samaya bAhya pravRtio cAlu rahe topaNa chevaTa : jIvane paradravya sAthe zeya jJAyaka saMbaMdha sivAya anya teno abhAva thaIne jIva sAkSAt akartA thaI ke koI saMbaMdha nathI to pachI saMyogane anurUpa potAnA jAya. samyagdarzananI zarUAtathI AkhI sAdhaka : bhAva pariNAma karavAno prazna ja raheto nathI. dazAmAM jIva A pramANe karato Ave che ane : bIjI vAta e paNa khyAlamAM rAkhavI ke kramaza: bAhya padArthonA pariNamanamAM sAkSIbhAva : : saMyoganA lakSe ApaNe saMyogI bhAva karIe chIe pragaTa karato jAya che evI sAdhakadazAnuM svarUpa : * evI ApaNI mAnyatA che paraMtu te khoTI che. jIva paNa sArI rIte samajI zakAya che. have eka bIjo : : mohanIya karmanA udayamAM joDAyane rAga dveSa kare che prazna karuM chuM. te jIvanA pariNAma vize che. : ane te bhAva anusAra te saMyogomAM joDAya che. lajjAmaNi choDane aDavAthI tenA pAMdaDA : saMyogAdhIna dRSTinA kAraNe ajJAnI saMyogone saMkocAya jAya che e ghaTanAne lakSamAM laIne ' pheravavA ane goThavavAnI mahenata kare che. pAtra jIva vaijJAnikoe vRkSamAM paNa jIva che ema jAhera kareluM. ' jANe che ke mithyAtvano abhAva thAya pachI ja rAga tyAM lAgaNIno avirbhAva e jIvanuM lakSaNa che. vaLI : Sa chUTe che. lAgaNI saMyogonA lakSe che. tethI jIva traNa kALanuM : : 5) lAgaNI e jIvanuM lakSaNa nathI tethI jIvanA Ayojana agAuthI kevI rIte zake? bhAI lAgaNI pariNAmo paNa vyavasthita hovA joIe. A e jIvanuM lakSaNa nathI paraMtu lakSaNAbhAsa che. lAgaNI rIte jJAnInA pariNAmo vyavasthita hoya paraMtu eTale rAga ane dveSa. e to ajJAnI jIvanA lakSaNa ajJAnInA pariNAmo to saMyogane anusarIne che. saMyogone jIva jANe che tyAre te mAtra jANe che avyavasthita hoya che ne! ema nathI paraMtu temAM A anukULa ane A pratikULa evA be bheda pADe che. je anukULa lAge tyAM rAga " nA bhAI ajJAnI ke jJAnI badhAnA pariNAmo kare che je pratikULa lAge che tyAM dveSa kare che. banne ke vyavasthita che. para sAthenA saMbaMdhamAM evA jAtanA pariNAmone te karavA jevA mAnIne kare che. : AzcaryakArI meLavizeSa hoya che ke jIvane e prakAre 188 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhramaNA thAya che. vaLI jIvanA vibhAvane ane : to upadezane zuM sthAna che? sAro prazna karyo. dravyakarmane niyamabhUta nimitta naimittika saMbaMdho che : ruci anuyAyI vIrya. dareka jIva potAnI ruci ane dravyakarmane saMyogo sAthe paNa e prakAre nimitta : pramANe ja potAnA pariNAmane kare che. jJAnIo naimittika meLavizeSo che tethI jIvano vibhAva : pAtra jIvane svabhAva sanmukhano puruSArtha saMyogo ane karmane AdhIna thAya che evuM lAgyA karavAno upadeza Ape che. pote je prakArano vinA raheluM nathI. jIvanuM azuddhatArUpanuM pariNamana : puruSArtha karIne bhavanA abhAvanuM kAma karI paNa jIva svataMtrapaNe ja kare che. tene vibhAva karavo : gayA. e rIte badhA jIvo potAnuM ajJAna dUra che mATe kare che tyAre bAhyanA meLavizeSa paNa e : karIne jJAnI thAya evI bhAvanApUrvaka upadeza pramANe ja hoya che. Ape che. upadeza sAMbhaLIne anya pAtra jIvane 6) jIvanA paNa badhA pariNAmone vyavasthita : nija kalyANanI ruci jAge to te AtmakalyANa karI le. mAnIe to puruSArthanuM zuM sthAna che? : puruSArthano artha pariNAmamAM pheraphAra karavo : jJAnInA upadezamAM kharekhara zuM hoya che. ajJAnI evuM ApaNe mAnIe chIe. tema karavAthI je : jIve anAdikALathI parasamaya pravRti karI che ane pariNAma thavAnA hatA tenA sthAne potAnI . tenuM phaLa bhogavyuM che teNe svasamaya pravRti karI nathI IcchA mujaba ane puruSArthapUrvaka tadana jAdA ane tenuM phaLa teNe cAkhyuM nathI. tethI jJAnIo tene pariNAmane karavA evo ApaNo khyAla che. ; sAdhaka dazAnuM varNana kare che jethI te pasaMdagI karI vAstavikatA jAdI che. puruSArtha eTale : zake. jo te pAtra jIvane saMsAranA paribhramaNano potAnA trikALa svabhAvamAMthI samaye samaye : kharekhara thAka lAgyo haze to te jJAnano upadeza navA pariNAmane karavA eTalo ja teno bhAva . grahaNa karIne svasamaya pravRti tarapha vaLaze. A rIte che. A rIte jIva potAnA trikALa svabhAvathI * jJAnano upadeza nimitta mAtra ja che. ruci to pAtra potAnA puruSArtha anusAra anAdithI : jIve pote ja karavAnI che. jJAnIne je karuNAno anaMtakALa sudhInA pariNAmane kare che. ahIM : bhAva Avyo che te tenI bhUmikAne yogya che ane badhA pariNAmanI vAta karavI che tethI tyAM : tenuM phaLa te bhogave che. zuddha ane azuddha banne pariNAmo potAnI ' 8) mArA praznanuM to tame samAdhAna karyuM paraMtu prazna vIrya zakti anusAra thAya che ema levuM che. : pUchavAmAM mArI bhUla hatI mAre to kharekhara e zuddha paryAyanI pragaTatA mATe ApaNe puruSArtha : jANavuM che ke je paryAya thavA yogya hoya te ja zabdano prayoga karIe chIe e apekSAe UMdhA puruSArtha anusAra azuddha paryAya pragaTa : thAya che to tyAM puruSArthanuM zuM kAma che? thAya ema levuM rahyuM. je paryAya thavA yogya kahI che te karma aMza che A rIte puruSArtha e kartA aMza che ane paryAyanI : ane puruSArtha e kartA aMza che. dravya paryAyarUpa je : kriyA che tenA ja A be bhinnakArako che. banne pragaTatA e karma aMza che. tethI puruSArtha ane avinAbhAvarUpa sAthe ja che paraMtu siddhAMta ema che kALalabdhine athaDAmaNa nathI. - ke tame karo te pramANe thAya che. mATe kartA aMza mukhya 7) jo badhA pariNAmo kramaniyamitarUpe ja thAya che : gaNavo joIe ane karmaaMzane gauNa karavo joIe. pravacanasAra - pIyUSa 189
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ koI sarvajJanA jJAnanuM oThuM ApIne ema dalIla : ghAta che. to tenI vAtane sAcI mAnIne te maravA kare ke jema sarvajJanA jJAnamAM A samaye A pariNAma : taiyAra thaI jAya ke pachI pANInI najIka paNa na thaze evI noMdha che tethI te pramANe jIva kare che. * javA mATenA prayatno kare che? jIvane mokSanI prApti paraMtu tevI dalIla karanAro bhUlI jAya che ke sarvajJanA : mATe munidazA anivArya che. paMcamakALamAM jIvane jJAnamAM ema che ke jIva A prakArano puruSArtha karIne : mokSanI prApti thatI nathI tevuM jAhera che. tema hovAthI jJAnI thaze, paramAtmA thaze. mATe sarvajJanA jJAnamAM : paMcama kALamAM koI munipaNuM zA mATe le? AvA puruSArthane paNa yogya sthAna avazya che. vaLI te . badhA dRSTAMtono vicAra karIe tyAre chevaTe e ja puruSArtha anusAra A pramANe kArya thaze enuM paNa ' siddhAMta khyAlamAM Ave che ke jIva potAnI ruci sarvajJane jJAna che. : pramANe kArya kare che tenA phaLanI tene paDI nathI. 9) je pariNAma thavAnA hoya te pramANe jIva : : mokSa nathI thavAno mATe munipaNuM na levuM? potAne : AtmasAdhanA karavI game che mATe kare che. vartamAnamAM puruSArtha kare che ema huM kahuM chuM tyAre mane : : ugra ArAdhanA anusAra je ane jeTaluM sukha maLe kramabaddha pariNAma (ja sarvajJanA jJAnamAM che) tenI : * te laI le che pachI pharI cothuM guNasthAna AvavAnuM mukhyatA che jyAre tamo vAraMvAra puruSArthane ja * ja che mATe vacce zA mATe vananA kaSTa veThavA evo AgaLa karI che, tethI mArI dvidhAno aMta nathI : Avato. je pariNAma thavAnA hoya arthAt je : 1 : koI vicAra bhAvaliMgadhArI saMta nathI karatA. phaLa AvavAnuM hoya te pramANe ja jIva kare che ke potAnA pariNAmanuM zuM phaLa Avaze teno e mArI vAta to sAcI che ne! : khyAla hoya ke na hoya paraMtu jIva potAnI ruci : anusAra vartamAnamAM puruSArtha kare ja che mATe nA bhAI nA. jIva potAnI ruci pramANe ja ! - kramabaddhaparyAyanuM oThuM laIne pramAda jarA paNa karavA kArya kare che. tene phaLanI paDI paNa nathI. te phaLane jevo nathI. Icche bhale paraMtu tene tenI vizeSatA nathI. A vAta zAMtithI vicArazo tyAre tamArA khyAlamAM Avaze. : 10) pAMca samavAya sAthe ja hoya che te siddhAMtarUpe nokarI karavI ke svataMtra dhaMdho karavo eno nirNaya mAnya rAkhIne jinAgamamAM puruSArthanI ja karavAnuM ApaNA jIvanamAM bane che tyAre jozI pAse * mukhyatA zA mATe karavAmAM Ave che tenuM citra joSa jovaDAvIne teno nirNaya laIe chIe? savAre : spaSTa thayuM paraMtu eka chello prazna karI lauM. dukAna kholatA pahelA jozI pAse jaIne pUche che : zAstramAM kayAMka kramabaddha paryAyanI mukhyatAthI ke Aje dharAka AvavAnA hoya to dukAna kholu na : paNa kathana jovA maLe che te kaI rIte haze? AvavAnA hoya to ghera ArAma karuM? javAba nAmAM : mULabhUta siddhAMtane bAdhA na Ave e rIte Avaze. rajAnA divase jyAre badhI bajAro baMdha : prayojanavaza mukhya gauNa kevI rIte ane zA mATe hoya tyAre koI potAnI dukAna khole che. ghare besavA : karavAmAM Ave che te tamo sArI rIte samajI gayA karatAM dukAne besavuM sAruM evA bhAvamAM zenI : cho te AnaMdanI vAta che. trikALa svabhAva kAyama mukhyatA che? dharAka Ave ke na Ave potAne paisA : che mATe tyAM kAMI karavAnuM rahetuM nathI tethI puruSArtha kamAvAnI ruci che mATe dukAna kholIne bese che. ' ane kALalabdhino vicAra karIe tyAre Atmahita koIne jozI kahe che A mahinAmAM tamone pANInI ; mATe puruSArtha karavo te ja ApaNA hAthanI vAta 190 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ rahe che. zuM pariNAma Avaze ane kyAre Avaze : rAha jue che. tema khoTI utAvaLa karanArane teno ApaNane khyAla nathI tethI tenI ciMtA choDIne kALalabdhinI vAta karavI joIe. tAre to puruSArtha ApaNA mATe to puruSArtha eka ja rahe che. karavAno che. tane tArI kALalabdhi anusAra phaLa ta thaze. have tamArA praznano javAba. zAstramAM siddhAMta :* bodha uparAMta anya prakAre upadeza bodha paNa hoya : pramAdI jIvane sarpa ane noLIyAnI laDAIno che. dRSTAMtarUpe jevo roga tevI davA. koIne ThaMDI : dRSTAMta ApavAno rahe che. noravelanI bAjumAM ja caDI gaI hoya to garama upacAra ane garamI lAgI noLIyo sarpa sAme laDaze te ghAyala thAya tyAre gaI hoya to ThaMDA upacAra karavAmAM Ave che. tema ' noravela sUMghIne pAcho sarpa sAthe laDavA mATe AvI sAmAnya rIte jIvo pramAdI hoya che. tethI temanA ; jAya che. mATe pramAdI jIvone puruSArthanI ja vAta mATe to puruSArtha no ja upadeza yogya che. koI : karAya tene kramabaddhaparyAya che ja nahIM evuM paNa kahI evA utAvaLIyA jIvo hoya che ke evA jIvo mATe : devAya. A rIte A banne prakAranA kathano e upadeza dhIraja dharavAno upadeza paNa Apavo jarUrI thAya : bodharUpa che tene siddhAMta bodha na samajI levAya. IzvaranA ane abhinaya badhA jIvo mokSa prApta karI zake evI yogyatA : pAMca samavAyamAM have dravyakarmathI vAta levAmAM laIne rahelA che to asaMjJI jIvano mokSa kema na : 2 kama na : Ave che. ApaNane khyAla che ke jIvamAM azuddha ane thAya? tene samajAvavuM paDe ke potAnA svabhAvano : : zuddha ema be jAtanA pariNAmo thAya che. svabhAva anAdara karIne te e sthitimAM AvI gayA che jyAM : : zuddha che mATe zuddha paryAya e svAbhAvika paryAya che. tenuM jJAna hitAhatano viveka karI zake tema nathI. : - : azuddha paryAya naimittika paryAya che ane temAM nimitta ApaNe A kSetre A bhavamAM mokSa kema prApta na ; * dravyakarmano udaya che. A rIte jIvanI azuddha paryAya karI zakIe? mAre A bhavamAM ja mokSa meLavavo : karmasApekSa che e ApaNe jANIe chIe. che. tene samajAvavuM paDe ke ahIM evA ja jIvo janma : vAstavikatA e che ke jIvanA badhA pariNAma che je A bhavamAM mokSanI prApti na karI zake. ApaNe : karmasApekSa che. e apekSAe jIvanI zuddha paryAyamAM mokSa mATeno prayatna avazya karavo joIe paraMtu : paNa dravyakarmanuM nimittapaNuM avazya che. azuddha tenuM phaLa ApaNe IcchIe evuM kadAca na bane to : : paryAyamAM dravyakarmanA udayanuM nimittapaNuM che ane dhIraja rAkhIne puruSArtha cAlu rAkhavo joIe. : : tenI zuddha paryAyamAM karmanA upazama kSayopazama ane ApaNe kerI pakavavA mUkIe pachI vAraMvAra peTI : : kSayanuM nimittapaNuM che. kholIne jotA nathI. kheDUta bI vAve eTale ugavAnuM : che paraMtu vAvyA pachI pAchuM khetara kheDIne bIne ; jIva vibhAva kare tyAre tyAM ghAtakarmano udaya jovAnI jarUra nahIM. kerI enA samaye pAkaze ane : avazya hoya che. e jIva jyAre zuddhatA pragaTa kare bI paNa evI rIte ugIne bahAra Avaze. ApaNe : tyAre karmano udaya hoto nathI. ahIM AgaLa vicAra jarUra che dhIraja rAkhavAnI. AvA jIvo mATe dRSTAMta ' karatA pahelAM vizvamAM dravyakarmanuM zuM sthAna che teno che ne maraghI mAtra IMDAnuM sevana karyA kare che ane ... abhyAsa karI levo jarUrI che. dravyakarma e ajJAnI IMDAmAMthI banyuM teyAra thaIne bahAra Ave tenI : jIve potAno saMsAra cAlu rAkhavA mATe karelI eka pravacanasAra - pIyUSa 191
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyavasthAno ja bhAga che. ghAtikarma e puddagala dravyanI : paryAyane paNa aupamika kSAyopazamika ane kSAyikabhAva evA nAma ApavAmAM AvyA che. Ama hovAthI jIvanI badhI paryAyone karma sApekSatArUpanI parAdhInatA darzAvavAmAM AvI che. azuddha paryAya che. tenuM nimitta hoya to ja jIva vibhAva karI zake che. karmodayanA abhAvamAM jIva vibhAvarUpe pariNamI zakato nathI. have je karma udayamAM AvyuM te to jIvathI jAduM paDI jAya che. dravyakarmo anAdikALathI jIva sAthe baMdhAyelo ja che paraMtu te eka pachI eka jIvathI judA paDatA jAya to kayAreka evo samaya Ave ke jyAre koI karmo jIva sAthe baMdhAyelA na hoya. jo evo prasaMga Ave to jIvamAM vibhAva thato baMdha thaI jAya tethI jIvanA vibhAva sAthe nimitta naimittika rUpe te sthAnamAM rahelI kAryaNavargaNA dravyakarmarUpe udayamAM AvIne kharI jAya tyAre tenA sthAne navuM karma baMdhAya jAya che. tethI karma udayamAM na Ave evo prazna bane ja nahIM. A rIte anAdikALathI jIva saMsAramAM paribhramaNa kare che. kaThapUtaLInA khelamAM jema khela ka2nA2o nacAve e pramANe kaThapUtaLI nAce che tema dravyakarmo jIvane nacAve che evuM paNa jovA maLe che. A rIte jIvanA azuddha ane zuddha banne jAtanA pariNAmomAM dravyakarmanI sApekSatA hovAthI jIvanA badhA pariNAmomAM Izvaranaya lAgu pADIne badhA pariNAma parAdhIna che ema lakSagata karI zakAya che. Izvaranaya dvArA jIvanA pariNamanI sApekSatAnA kAraNe parAdhInatA ane dravyakarmanI mahAnatA, IzvaratA darzAvavAmAM Ave che. ekavA2 e rIte vicAryA bAda jyAre anizvara naye vicArIe tyAre jIva vibhAva pariNAmamAM paNa svataMtra che ane zuddha paryAyanIpragaTatAmAM paNa svataMtra che ema lakSamAM Ave che. jIvane vibhAva cAlu rAkhavo hoya to sAkSAt vItarAga paramAtmAnI divya dhvani sAMbhaLIne paNa te vibhAva cAlu rAkhaze. maricIno dRSTAMta samajAvavAmAM Ave che. ahIM Izva25NuM dravyakarmamAM : laIe to pote RSabhadeva jevA ja tIrthaMkara thavAnA levAmAM AvyuM che. siddhAMta ema kahevA mAge che ke jIvane vibhAvarUpe pariNamavuM hoya to dravyakarmano udaya avazya hovo joIe. A rIte jIva vibhAva karavA mATe parAdhIna che. jIva svataMtrapaNe 52 nirapekSapaNe vibhAva na karI zake ema Izvavaranaya dvArA che. e vAta sAMbhaLyA bAda paNa tene pramoda to na Apyo paraMtu eNe anyamatanI sthApanA karI. ajJAnI jIvane eTalA ja mATe vibhAvezvara kahyo che. have jIvanI zuddha paryAya je saMva2, nirjarA ane mokSarUpa che teno vicAra karIe. jIvano svabhAva zuddha che ane paryAya paNa zuddha thAya te svAbhAvika paryAya che. tethI jIva zuddhatArUpe to sahajapaNe pariNamI zake ema ApaNane khyAla Ave tethI te pariNAma jIva svataMtrapaNe kartA thaIne kare che e vAta siddhAMtarUpe sAcI che. A prakAre hovA chatAM paNa jIvanI zuddha paryAya paNa karma sApekSa ja che. arthAt tyAM karmanA upazama, kSayopazama ane kSayanI apekSA avazya che. kharekhara to jIvanI zuddha Ama hovA chatAM ajJAnI jIva je vibhAva kare che te amaryAda nathI. vaLI tenuM phaLa paNa sukhathI viparIta evuM duHkha che mATe vahelA ke moDA bhavya jIvo vibhAvano abhAva karIne muktine avazya prApta thAya che. jIva jema vibhAva ka2vAmAM svataMtra che. tema vibhAvane dU2 ka2vAmAM paNa svataMtra che. jIvamAM vibhAvarUpe pariNamavAnI eka yogyatA che caraNAnuyogasUcaka cUlikA : 192
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ : te vaibhAvika zakti che. tenI sAme vibhAvane na kare evo trikALa svabhAva che. vibhAva ka2vAnI kSaNika yogyatAnI sAme te vibhAvano nAza ka2vAno eka trikALa svabhAva che. jIva vibhAva pariNAma : svataMtrapaNe kare che tyAre kudaratamAM tene anukULa dravyakarma vagere racanA thAya che. e jIva jyAre zuddhatA pragaTa kare che tyAre te karmataMtra vikharAya jAya che. A rIte vicAratA jIva badhI paryAyo pote svataMtrapaNe kare che e vAstavika siddhAMta mAnya rahe che. jyAM karmanI parAdhInatA lAge che tyAM te parAdhInatA nathI paraMtu mAtra meLavizeSa che. karma udayamAM Ave to ja vibhAva thAya evuM kahenAre vicAravuM joIe ke dravyakarmanI racanA paNa jIvanA vibhAvane kAraNe ja che. karma mAraga Ape tyAre jIva mukta thAya evuM kahenArA bhUlI jAya che ke jIva zuddhatA pragaTa kare eTale karyataMtra khaLabhaLI jAya che ane vicAravA lAge che are ! samyagdarzanarUpa zuddha paryAyanI prathama pragaTatA pahelA paNa karaNa labdhinA pariNAma samaye darzana mohanIya karmanI sthiti ane anubhAgamAM ghaTADo thavA lAge che. je samaye jIva potAnuM anAdithI cAlyuM AvatuM ajJAna dU2 ka2Ine jJAnI thAya che tyAre darzana mohanIya karma AghuMpAchuM thaI jAya che. bhale Asava yoddho anAdithI ajeya rahyo hoya paraMtu saMvara jAge tyAre Asavano abhAva avazya thAya che. A rIte anizvavaranaye vicAratA jIvanA badhA pariNAma svataMtra che ema nakkI thAya che. : sukhI thAya che. bAhya saMyogo karmo vagere to sheje nimitta naimittika saMbaMdharUpe lakSagata thAya che. sukhaduHkha mATe jIva pote ja saMpUrNarIte javAbadAra hovA chatAM potAne 52 dvArA ja sukha du:kha maLe che evuM mAne che te moTuM Azcarya che. mATe Izvaranaya mAtra jANavAnA viSayarUpe lakSamAM laIne huM anizvaranaye * svAdhIna chuM enI mukhyatA karIne tenA jo2mAM vibhAvano nAza karavo joIe. samavAyanI vAta ahIM purI thAya che. guNInaya - aguNInaya : anya jIvonI apekSA laIne vicAravAmAM Ave che. anya jIvonA guNone lakSamAM laIne potAnAmAM evo guNa pragaTe evI bhAvanA ane prayatna e guNI naya che. ahIM adhyAtmamAM to zuddha paryAyanI pragaTatA ene ja guNa gaNavAmAM Ave che ane azuddhatA cAlu rAkhavI e ja avaguNa che. laukikamAM AryavRtti ane sajjanatA e guNa che ane anAryavRtti e avaguNa che. kharAba ane khoTuM vahelA zIkhI levAya che ane sAruM eTaluM jaladI grahaNa thatuM nathI A vAstavikatAno ApaNe svIkAra : karavo rahyo. jainadarzana sivAya anya dharmomAM paNa karmanI vAta to koIne koI prakAre Ave che paraMtu je spaSTatA jaina darzana kare che tevI kyAMya nathI. mATe vaibhAvika zakti kArya kaI rIte kare che te badhAe sArI rIte samajI levuM jarUrI che. jIva pote pa2samaya pravRti ka2Ine duHkhI thAya che ane svasamaya pravRti karIne ja pravacanasAra - pIyUSa paMcaparameSTino yoga prApta thavo e prArabdha AdhIna che. paraMtu tevo yoga prApta thayA bAda tattvano abhyAsa, tenI ruci e to te samayano navo prayatna che. abhyAsa karyA bAda samakitanI prAptino puruSArtha kare tyAre te sAcA arthamAM guNagrAhI kahI zakAya. pote zuddhatA mATe jarUrI puruSArtha na kare ane mAre paramAtmA thavuM che evI bhAvanA ja rAkhe tene sAcA arthamAM guNagrAhI na kahI zakAya. jJAnIno upadeza prApta thAya e dezanA che paraMtu pote tene grahaNa karIne te pramANe potAnuM pariNamana : ... karI le tyAre te sAcA arthamAM dezanAlabdhi che. 193
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ labdino artha prApti. A rIte vicAravo jarUrI che. : bhAva na Ave evI bhAvanA ane takedArI rAkhIe. anAdithI Aja paryata anekavAra evo dharmopadeza . ahIM e vAta khyAlamAM rAkhavI ke jJAnIne potAnI A jIvane prApta thayo haze paraMtu jo svAnubhava : bhUmikA pramANe zubhabhAvo hoya che. jene "dravya pragaTa na karyo to te badhuM nakAmuM che. jJAnIno yoga : anusAra caraNa" kahe che. jJAnIne te bhAvo heya kayAreka ja maLe che. sarvajJa paramAtmAnA darzana paNa ; buddhie Ave che ane baMdhanuM kAraNa thAya che. te durlabha che. paraMtu e eka aNamola taka che teno : bhUmikAne yogya hovAthI jJAnIne mATe te vyavahAre upayoga karatA AvaDavuM joIe. anaMta kALamAM A ' mokSanuM kAraNa paNa gaNavAmAM Ave che. jJAnInI prakAranA durlabha yogo paNa jIvane anekavAra prApta : bhUmikAnA AvA 28 mULaguNanA pAlanano bhAva thayA che paraMtu ApaNe je prakAre teno sadupayoga : karavA jevA che evI ajJAnInI mAnyatA che. te karavo joIe te pramANe karyo nathI. : zubhabhAvane mokSanuM sIdhuM athavA paraMparA mokSanuM aguNInaya kharekhara sAkSIpaNuM darzAve che ke : : kAraNa mAne che. je jIva samakita prApta karavA mAge A pramANe. ApaNe koI jJAnInA paricayamAM : : che teNe to zubha ane azubha banne pariNAma choDavA * jevA ja che ema potAnA jJAnane vyavasthita karavuM AvIe ane tenI koI kSati koI doSa ApaNA * joIe. tethI jJAnInI badhI vikalpAtmaka dazA pratye khyAlamAM Ave to ApaNe tene gauNa karI nAkhavo : joIe. pAtra jIvanuM e lakSaNa che ke anyanA : : madhyastha rahIne potAnAmAM evA koI jAtanA doSa guNone moTA karI lakSamAM le ane doSane gauNa : : na Ave evI jAgRti rAkhavI jarUrI che. A karI nAkhe. te pramANe potAnA guNane nAnA karIne : : aguNInayanuM prayojana che. lakSamAM le ane nAnAmAM nAnA doSanuM prAyazcita : kartavaNa- avaya le. anyanA doSane lakSamAM laIne tenI vAta : karavAthI koI lAbha nathI hA evA doSa pote na : badhA jIvo anAdikALathI moha-rAgakare evI sAvacetI rAkhavI sArI che. A rIte : 1 ane . A rIte ' dvaSa evA vibhAva pariNAmarUpe dhArA pravAharUpe anyanA doSamAMthI paNa ApaNane zIkhavAnuM : pAramAriyA che rIvAra : pariNamI rahyA che. Ama hovA chatAM te vibhAvane avazya maLe che. jJAnInA doSane jAheramAM chatAM : kare evo koI trikALa svabhAva jIvamAM nathI. karavA e to koI rIte yogya nathI. jo zAnIno : jIvamAM bhAvika zakti che tene anusarIne jIva niSTha paricaya hoya to sArI avasara joIne tene " vibhAva kare che. ahIM kartunayano viSaya vaibhAvika dhyAna avazya kheMcI zakAya ke A prakAranI pravRti : zakti ane te anusAra thatuM jIvanuM vibhAva samAjamAM niMdAne pAtra thAya ane savizeSapaNe to : pariNamana che. samayasAra zAstramAM 47 zaktimAM evA AcaraNathI dharmanI niMdA thAya mATe te aMge : chelle cha kArakanuM svarUpa lIdhuM che. temAM karnazakti badhAe sajAga rahevuM yogya che. : lIdhI che te kartA kArakanA saMdarbhano che. ahIM e * vAta nathI. ahIM to azuddha pariNamananA jJAnI mATe nirvikalpa anubhUtimAMthI bahAra ' karavApaNAnI ja vAta che. AvavuM paNa duHkharUpa che. pachI te zubha vikalpa ho : ke azubha ApaNe doSano vicAra karIe tyAre ' vaibhAvika zakti e guNa nathI. vibhAvarUpe azubha pravRtine yAda karIe ane ApaNane evA : pariNamavAnI yogyatA che. te anusAra jIvamAM 194 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ azuddharUpanuM naimittika pariNamana thAya che. te : akartA svabhAva paNa kahI zakAya. jIvamAM vibhAva pariNamanamAM niyamarUpa nimitta dravyakarmano udaya : pariNAma anAdithI thAya che paraMtu te vibhAvane kare ja che. karmodayamAM joDAyane jIva moha-rAga-dveSa kare ' evo AtmAno koI svabhAva nathI. svabhAvamAM na che ane evI vibhAva paryAya dvArA e saMyogomAM : hoya evuM kArya kayAreya thAya nahIM. tethI jIvamAM joDAya che. jIvanA vibhAvane nimitta banAvIne : vibhAva na ja thavo joIe. paraMtu ApaNe kanayamAM kArmaNavargaNA karmarUpe pariName che ane jIvanI sAthe : vaibhAvika zakti ane te anusAra thatuM kArya eno baMdhAya che. te bhaviSyamAM udayamAM AvIne jIvane . abhyAsa karyo che. have vaibhAvika zakti pramANe to vibhAvamAM nimitta thAya che. A rIte jAnA * jIva anAdi kALathI dhArApravAharUpa vibhAva karato dravyakarmano udaya, jIvano vibhAvabhAva ane navA ; Avyo che. vibhAvanA phaLamAM te cAra gatimAM dravyakarmano baMdha evuM dhArA pravAharUpe cAle che. : paribhramaNa karIne duHkhI thAya che. te duHkhamAMthI : chUTIne tene sAcA sahaja svabhAvika sukhanI prApti kartAkarma pravRtti : thAya te mATe jIva prayatna kare che. te jIva kevI rIte vaibhAvika zakti anusAra je jIva pariName ' sukhI thAya te mArga jJAnIo darzAve che. che te ajJAnI jIva che. te ajJAnI jIvane kartA : ajJAnI saMyogone pheravIne sukhI thavA mATe kahevAmAM Ave che. huM paranA kArya karUM chuM evI tenI * mahenata kare che paraMtu te prayatna nakAmA che. jIvanI mAnyatA che paraMtu paradravya bhinna hovAthI paranuM kArya : IcchA mujaba saMyogo goThavAtA nathI. tenI IcchA to jIva karI zakato nathI paraMtu te ajJAnI jIva : : mujaba anukULa saMyogo Ave to paNa te badhA potAnI vibhAva paryAyano kartA thAya che. muddatabaMdhI che mATe te TakavAnA nathI. vaLI Indriya kartA karma : sukha e sAcuM sukha nathI. jIva potAnA moha rAga : dveSa evA ajJAnamaya bhAvone kAraNe ja duHkhI che. ajJAnI jIva mAnyatAmAM vAstavikapaNe : te vibhAva bhAvano abhAva thAya to ja jIva sukhI - moha-rAga-dveSa ; thaI zake mATe teno upAya jJAnIo darzAve che. dravyakarma evA ajJAnamaya : namaya : AtmAmAM rahelI akartRtva zaktimAM vibhAvano nAza zarIra vibhAvabhAvo : karavAnI tAkAta che mATe AcAryadeva akartutva naya saMyogo : vaDe AtmAnA akartRtva zaktinuM lakSa karAve che. te : zaktine sAcA arthamAM samajI tene sAdhana ajJAnI jIva kartA ane vibhAva pariNAma ' banAvavAmAM Ave to tenA joramAM jIva vibhAvano tenuM karma evI ajJAnI jIvanI kartAkarma pravRti che. : abhAva karI zake che. Ane viSaya karanAra jJAnanI paryAyane kartunaya : AtmAmAM akartRtva zakti che ane vaibhAvika kahevAmAM Ave che. : zakti paNa che. jIva anAdithI vaibhAvika zakti samayasAramAM 47 zaktinA varNanamAM eka : anusAra vibhAva karavAne TevAya gayo che. te akartutva zakti che. e zaktinuM kArya che samasta : anAdinA saMskArano nAza karIne jIvane akartA vibhAva pariNAmono nAza karavo. ene jIvano : banAvavAno che. A bhagIratha kArya che. Indriya pravacanasAra - pIyUSa 195
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukhanI madhalALa chUTatI nathI. vaLI atIndriya : kare evo svabhAva darzAvavo che. AcAryadeve AnaMdanA sempalano anubhava paNa zakya nathI. tethI A akartanayane sAkSIrUpe varNavI che. tethI teno bhAva Indriya sukhane kAyama mATe choDavAnI taiyArI hoya ke samajavAno prayatna karIe. to ja kAmanuM. bAhya viSayomAMthI sukha maLe che evA : bhAvapUrvaka tenI cetana jAgRti karmaphaLacetanArUpa che : ajJAnInI kartA karma pravRtine pharIthI yAda tenA sthAne jyAre AtmAnI ruci jAge tyAre ja : 1 - ra ' karIe to tenI mAnyatA evI che ke te paradravyanA kArya kare che paraMtu paradravyanA kArya to thaI zake ja upayoga bAhyathI pAcho vaLIne svabhAvamAM Ave. ' sI ke nahIM. ajJAnI kartA thaIne potAnA vibhAva evuM thAya tyAre ja atIndriya AnaMda Ave. jene ' Avo AnaMda Ave e pachI svabhAvano Azraya : 1 karI : pariNAmane kare che. te paranA kArya te samaye paNa [; nathI karato e apekSAe te paranA kAryano sAkSI vadhArIne paramAtma dazA avazya pragaTa kare. ' che ema gaNI zakAya. sAcu sAkSIpaNuM to jJAnIne samayasAramAM akartutva zaktinuM varNana : ja hoya che ajJAnIne nahIM paraMtu ajJAnIne karvanaya AcAryadeve A prakAre karyuM che. potAnA jJAna + ane jJAnIne akartanaya lAgu paDe ema na levAya. svabhAvathI arthAt zuddha svabhAvathI pratipakSa ane ; tethI bhale ajJAnInI mAnyatA hoya ke te paranA dravyakarmanA udayane anusarIne thayelA jeTalA vibhAva : kArya kare che. to paNa te kharekhara to paradravyanA thatA pariNAmo che te badhAno uparama karavAnI A : kAryano jJAtA ja che. dRSTAMtaH- koIne hAtha UMco zaktimAM tAkAta che. uparama zabdathI vibhAvane : karavAnI IcchA thaI ane hAtha UMco karyo tyAre te aTakAvavA, teno aMta lAvavo teno vinAza karavo * ajJAnI mAne che ke meM hAtha UMco karyo paraMtu teNe evo bhAva lIdho che. ahIM Azaya e che ke akartutva : to mAtra IcchA ja karI che. hAtha UMco thavAnuM kArya zaktinI evI tAkAta che ke vibhAvano nAza thAya : to zarIre ja karyuM che. hAtha UMco thayo evuM potAnA to pachI evI rIte nAza thAya che ke pharIne vibhAva : jJAnamAM AvyuM tethI teNe jANavAnuM kArya ane utpanna ja na thAya. A kArya A pramANe che. vibhAva : IcchAnuM kArya avazya karyuM che paraMtu hAtha UMco thavAnI pariNAmanuM phaLa AkuLatA ane duHkha che te du:kha : kriyAno to mAtra jJAtA ja che kartA nathI e apekSAe jIvane gamatuM nathI. atIndriya AnaMdano anubhava tene sAkSI kahevAmAM Ave che. khyAlamAM rahe ke te thAya tyAre je pahelA Indriya sukharUpe anubhava thato : sAcA arthamAM udAsIna jJAtA nathI. jJAnI ja sAcA hato te paNa have duHkharUpe ja anubhavAya che. jJAnIne : arthamAM sAkSI che. savikalpa dazA du:kharUpe ja vedAya che. tethI paramAtmA pharIne vibhAvane kare nahIM. vaLI teNe svabhAvanA bhokatunAtha - AbhokatunAtha Azraye ghAti karmono nAza karyo che. tethI vibhAvamAM : kartanaya ane akartanaya barobara khyAlamAM nimitta thAya evA karmodayo paNa nathI tethI have : Ave eTale A be nayo paNa sArI rIte samajAya paramAtmAne pharIne vibhAva thavAno nathI. : jAya. khyAlamAM rahe ke jIva sukhane Icche che ane AtmAno akartA svabhAva che ema kahevAmAM . bhogavavAnA bhAva anusAra sukha maLe che tethI kartA Ave tyAre ahIM apariNAmI svabhAvanI vAta nathI * bhAvanI sarakhAmaNImAM bhoktAbhAva haMmezA mukhya karavI e khyAlamAM rahe. ahIM to vibhAvano nAza : rahe che. ajJAnI jIva mAtra vibhAva kare che eTaluM ja 196 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI. te pariNAmane karmataMtra sAthe niyamabhUta nimitta : AvI jAya che paraMtu bhogarUpa sAmagrI to bhogavAya naimittika saMbaMdho che. uparAMta zarIra ane saMyogo gaI che evuM mAnI levAmAM Ave che. A mAnyatA sAthe paNa ghaniSTha saMbaMdho che. saMyogo tenA mATe sAcI che ke khoTI tenI khAtrI karavI jarUrI che ane bhoga-upabhoganA sAdhano thAya che. tene bhogavatA : te nirNaya muzkela paNa nathI. arIsA sAme UbhA potAne sukha duHkha thAya che evo tene anubhava che. rahIe tyAre ApaNuM pratibiMba arIsAmAM paDe che A rIte tene bhogavavAnA bhAvanI mukhyatA che. : chatAM ApaNuM vajana jarA paNa ochuM thatuM nathI saMyogomAM koI mane atyAre anukULa che ane koI kAraNake ApaNA zarIramAMthI kAMI arIsAmAM jatuM pratikULa che vagere prakAre kalpanA karIne anukULa * nathI. e ja rIte mIThAInuM gaLapaNa jIbhamAM Avatu saMyogone meLavavA ane TakAvavA mATe mahenata kare : nathI ane jIvane to kAMI maLatuM ja nathI. je khorAka che. e ja rIte pratikULa saMyogo na Ave ane AvyA : peTamAM jAya che te khorAkano svAda te khorAkamAM ja hoya to turata dUra thaI jAya evA prayatno kare che. : che. khAdhA bAda ulaTI thAya to tyAre khAdheluM nIkaLe AvA prayatno te kartabhAvane anusarIne kare che. - che teno svAda khATo che. kAraNake je khorAka hato tevA pariNAmo kare che te samaye paNa tene ' teno svAda jIbhamAM cAlyo gayo na hato. khorAkanA bhogavavAnI ja mukhyatA che mATe te prakAranI mahenata : paramANuo jhADA-pezAbarUpe nIkaLI jAya che. thoDo kare che. : bhAga thoDA samaya mATe mAMsa-hADakArUpe zarIramAM : rahIne pachI bahAra nIkaLI jAya che. A rIte AzAnAjIva zuM bhogave che? : khorAkanA paramANuo tenA pravAha kramamAM tenI mAnyatA che ke te bAhya saMyogone bhogave : zarIramAMthI pasAra thAya che eTaluM ja. zarIrane paNa che. te viSayone bhoga upabhoganA sAdhano mAne ! koI maLatuM nathI eTale jIvane maLavAno to prazna ja che. je eka ja vAra bhogavAya te bhoga che jemake : nathI. A vAstavikatAnI khAtrI sahelAIthI thaI khAvA-pIvAnI vastuo. je vAraMvAra bhogavAya ane : zake che. mATe je bAhya viSayone jIva bhogavI zake je pote ane para badhA bhogave tene upabhoganI : che ane bhogavatA tene sukha duHkha thAya che evI ja sAmagrI kahevAya che. jemake paMkhAnI havA. ahIM : ajJAnInI mAnyatA che te saMpUrNapaNe khoTI che. tethI ApaNe bhoga sAmagrInI mukhyatAthI vicAra karIzuM. * jIva bAhya viSayone nathI bhogavato e vAta ajJAnI mAne che ke meM eka vastune bhogavI. te meM : siddhAMtarUpe sAcI che. jIva potAnA pariNAmane ekalA e ja bhogavI ane mane tenAthI AnaMda : bhogave che. potAnA kyA pariNAmane bhogave che? thayo. paraMtu jema paradravyanA pariNAmo sAthe jIvane : jIva potAnA ajJAnamaya moha-rAga-dveSanA kartA karma saMbaMdha nathI tema bhoktA bhogya saMbaMdha : pariNAmane kare che tethI tene bhogave che. A vAta paNa nathI. pote potAnA pariNAmane kare ane tene : taddana sAcI che. paraMtu eka vizeSa e rAganI sAthe ja bhogave e siddhAMta che. tethI ajJAnInI mAnyatA : potAnI joyAkAra jJAnanI paryAyane paNa bhogave game tevI hoya to paNa te paradravyane to bhogavI : che. rAga dveSanA bhAvo paralakSe thAya che te vAta sAcI zakato ja nathI. A siddhAMta ApaNe nyAya yuktithI che. rAganI vAta Ave eTale saMyoganI sApekSatA siddha karIne tenI daDhatA karavAnI jarUra che. hoya che. paraMtu e paradravyane jANanAra to jJAna che. upabhoganI sAmagrI to bhinna ja rahe che te lakSamAM : jIva jJAna mAraphata ja paradravyo sAthe saMbaMdhamAM AvI pravacanasAra - pIyUSa 197
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ zake che. parane jANyA bAda ja temAM ekatva ane : thayuM che tethI te potAnA mithyAtvane ja dRDha kare che. rAgano prazna udbhave che. lADavA khAvAthI sukha thAya . A rIte teno anaMta saMsAra cAlu rahe che. evuM kayAre kahI zakAya ke jyAre te lADavAne jANe ke che tyAre. ema hovAthI ajJAnI zuM bhogave che teno have abhokanayano vicAra karIe. jo jIva potAnA akartA svabhAvane lakSamAM laIne vibhAvane sAco javAba e che ke te rAga mizrita joyAkAra : : na kare to tene vibhAvane bhogavavAno prazna ja na jJAnane bhogave che. : rahe. vaLI jIva jyAre khAtrI kare ke paradravya bhogavI A rIte ajJAnI jIva potAnI mAnyatAmAM : zakAto ja nathI tyAre tene pAradravyane bhogavavAno pAMca IndriyonA bAhya viSayone bhogave che paraMtu * bhAva Avato nathI. ApaNe jinAgama pramANe te samaye paNa kharekhara potAnA rAga sahitanA jJAnane : paradravyanuM atyaMta bhinnapaNuM mAnya karIe chIe paraMtu ja bhogave che. ajJAnI potAnI azaddha paryAyane : te siddhAMtanI khAtrI karIne tenI makkamatA je rIte kare che ane tene bhogave che tethI tene da:khano ja karavI joIe evo prayatna karatA nathI tethI akartA anubhava thavo joIe. vaLI bAhya acetana viSayomAM : ane abhoktA bhAva anusAra kArya karatA nathI. sukha nAmano dharma ja nathI tethI tyAMthI sakha Ave ja : vaLI je Indriya sukha A jIve anAdi kALathI nahIM to pachI ajJAnI jIvane sakha zA kAraNe thAya : anekavAra bhogavyuM che tenI madhalALamAMthI chUTavuM che? prazna yogya ja che. ajJAnI jIvane ekAMte duHkha * sala vane eka kha : saheluM nathI. ApaNane Indriya sukha ane duHkha e ja thavuM joIe ane jo ema ja hota to tenuM ajJAna : beno ja paricaya che, anubhava che. tethI te benI lAMbu na cAlata. paraMtu je upayoga hitabuddhipUrvaka : 26 : sarakhAmaNImAM ApaNe Indriya sukhane pasaMda karIe bAhyamAM jAya che. te zubhAzubha ane rAga dveSa evA : chAa. jA atAndriya AnaMda thoDo paNa anubhavavA vaitarUpe thAya che. jenA pariNAme zubhabhAva-pagya : maLe to tenI ane Indriya sukhanI sarakhAmaNI thaI prakRti anukuLa saMyogo ane Indriya sakha. temaja : zake paraMtu te AsvAda to maLato nathI. saMsArathI azubhabhAva pApa prakRtinuM pratikULa saMyogo ane je taddana virakta thavAnI taiyArI pUrvaka jo jIva svabhAva Indriya duHkha evI be nimitta naimittika hAramALA : sanmukhano puruSArtha kare to ja ane tyAre ja tene jovA maLe che. bAhya viSayone huM bhogavI zake che : atIndriya AnaMda Ave che. ekavAra je A rIte avI mAnyatAne mithyAtva ane te anusAra bAhya : svAnubhUti kare che tene paramAtmadazA avazya prApta viSayane meLavavAnI IcchAno bhAva te cAritranA thAya che. te have saMsAramAM rahI na zake, mATe Indriya doSa che. tenA phaLamAM jIvane AkuLatA arthAta da:kha : sukhano moha sarvathA choDavAnI taiyArI hoya to ja thAya che. paraMtu je samaye tene bAhya Icchita sAmagrI : A mArge AvavA maLe che. prApta thAya che te saMbaMdhI IcchA aTakI jAya che tene ke Indriya sukha paNa kharekhara duHkharUpa ja che evo sukhanuM kAraNa che. te samaye tyAre te Icchita viSayane ; nirNaya tene karavo jarUrI che. saMsAramAM to rahI zakAya bhogave che kharo paraMtu tene je sukha maLe che te : tema ja nathI ema tenAthI bhAgavAnI jenI taiyArI viSayanA bhogavaTAnA kAraNe nathI paraMtu IcchA hoya to ja A kArya thaI zake che. dRSTAMta : pote je aTake che tenA kAraNe che. ajJAnIne tenuM bhAna nathI. * makAnamAM rahetAM hoya te cAre bAjAthI saLage to te to mAnI bese che ke viSayane bhogavatA sukha : "A makAna choDIne kyAM jaze?" teo vicAra 198 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa karyA vinA ekavAra to baLatA makAnamAMthI : vaLI rAga dveSanA pariNAma paNa thAya che. tethI rAgabahAra nikaLe che ema jene saMsAranA paribhramaNano TheSane kare te jIva. ItyAdi prakAre tene jIvanI sAco thAka lAgyo hoya e ja marajIvA rUpe bahAra * oLakhANa che. vAstavikatAno vicAra karIe tyAre AvIne potAnA svabhAvamAM DubakI mAravA taiyAra : bhale jJAna ane sukha be jIvanA vedanabhUta lakSaNo thAya che. ekavAra sAkSAt akartA thAya che te : che paraMtu rAgane kare evo to jIvamAM kAMI trikALa sahajapaNe abhoktA avazya thAya che. : svabhAva ja nathI. jIva ekalo svayaM jJAnarUpe pariName * zuddha paryAyanA phaLamAM atIndriya AnaMdane anubhave rajakaNa ke riddhi vaimAnika devanI, sarve : - evo teno svabhAva avazya che. paraMtu Indriya manane mAnyA pudgala eka svabhAva jo''munidazAmAM evo : ; sAdhana banAvIne jANe evo to jIvano svabhAva sAmyabhAva AvI gayo che. bAhya viSayo bhogavAtA : : nathI. Indriya sukha-duHkhane bhogave evo paNa jIvano ja nathI evo anubhavapUrvakano nirNaya temane varte : : svabhAva nathI. che. tethI jJAnI to bAhya viSayono udAsIna jJAtA che ja paraMtu vAstavikatAno vicAra karIe tyAre ? A rIte jIvanI paryAyamAM anAdikALathI je ajJAnI paNa bAhya viSayone bhogavI zakato nathI : prakAre azuddha paryAyo dhArApravAharUpe jovA maLe che tethI te paNa sAkSI ja che. e rIte abhokartanaya : tenA uparathI vibhAvane kare evo ja AtmAno ApaNane sAkSIbhAva samajAve che. : svabhAva che evuM mAnavAnI bhUla thAya che. je jIvanA svabhAvane ja azuddha mAne tenI paryAyamAM azuddhatA hiNAya- kAnayo ja pragaTa thAya mATe AcAryadeva jIvanA sAcA jJAnanaya ane kriyAnaya e benI maitrInI vAta : svarUpane jANavAnI vAta pahelA kare che. teNe potAnA paNa jinAgamamAM Ave che. banne nayonI sApekSatA : AtmAne jANyo nathI mATe ja te anaMta saMsArarUpa kaho ke maitrI kaho te badhI vAta eka ja che. ahIM ' cAra gatimAM paribhramaNa karIne duHkhI thaI rahyo che. ApaNe sarva prathama kriyAnamAM cAritra AcaraNanI : nAstika mata sivAya anya darzano AtmAne cetana vAta prathama vicArIe. jJAna-darzana ane cAritra e : svabhAvI jANe che paraMtu eTalA mAtrathI jIvanuM sAcuM traNa guNa kaI rIte kArya kare che te prathama joIe. svarUpa khyAlamAM na Ave ane eTalAthI muktinuM samayasAra zAstra gA. 18mAM A vAta spaSTa che. * prayojana siddha na thAya. AtmAnuM sAcuM svarUpa sarvajJa koI paNa vastuno upayoga karavo hoya to tene paramAtmAnA jJAnamAM AvyuM che. vaLI je jJAnamAM kharekhara jANavI joIe. vastunA svabhAvane jo ; AvyuM te pramANe divya dhvani vaDe upadeza ApavAmAM lakSamAM na laIe to ApaNe teno yogya upayoga : Avyo che. tenI paraMparAmAM jinAgamamAM paNa enI na karI zakIe. dRSTAMta : rephrIjareTarano sAco khyAla e ja mukhyatAthI cha dravya - nava tattvanuM svarUpa na hoya te teno upayoga kabATa tarIke ja kare. * samajAvavAmAM Ave che. tethI tyAM je prakAre badhI ajJAnI jIve zarIramAM huMpaNuM mAnyuM che te apekSAe : apekSAo sahita arthAt syAvAda zailIthI e jIvanI sattA paNa mAnato nathI. zarIrathI bhinna : AtmAnuM varNana karavAmAM AvyuM che te prakAre teNe jIva che evI hA Ave tyAre paNa je Indriya jJAna - jANavuM joIe mATe samayasAra gA.18mAM A vAta vaDe jANe ane sukha duHkhano anubhava kare te jIva. : lIdhI che. pravacanasAra - pIyUSa 199
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ "samyagdarzana, samyajJAna, samyak cAritrANi, : lakSamAM le te jJAna prayojanavAna che. je jJAna potAnA : mokSamArgaH'' je mokSamArga che te jIvanI sAdhaka dazA che. tenuM bhedathI varNana karavuM hoya to jJAna, darzana ane cAritra e traNa guNone mukhya karIne kathana Ave. guNa bheda pAsenuM kArya pAtra jIva samajI zake che tethI tene e prakAre mokSamArganuM svarUpa : samajAvavAmAM Ave che. badhA guNo ekI sAthe ja pariName che. pariNAma na hoya evuM kayAreya bane nahIM. tethI mokSamArganI paryAya samaye paNa jJAnadarzana ane cAritra guNanI paryAyo ekI sAthe ja AtmAne anekAMtapUrvaka samyak ekAMtarUpe lakSamAM laIne te jJAyaka svabhAvane AzrayabhUta tattvarUpe darzAve te jJAna samyajJAna che. potAne aneka : apekSAe lakSamAM laIne je jJAna nirNayAtmaka hoya te jJAna sAcuM che. samyarUpa hoya che. Ama hovA chatAM AcAryadeva A guNanI paryAyano eka krama ApaNane samajAve che. te A pramANe che. sarva prathama jJAna, jJAnapUrvaka zraddhAna, jJAnazraddhAnapUrvaka cAritra. have A krama sarva prathama yathArtharUpe ApaNA lakSamAM laIe. : jJAnapUrvaka zraddhAna hoya che. jJAna bhale nirNayAtmaka hoya. e nirNaya bhale tadna sAco hoya to paNa jyAM sudhI tenI khAtrI, kasoTI na karavAmAM pratIti karavI e darzana guNanuM kArya che. jJAnanI Ave tyAM sudhI nakAmuM che. kharAI ka2vI ane te bhUmikA upara ja zraddhA potAnuM kArya karI zake che. jJAna vinAnA zraddhAnanI koI kiMmata nathI. jene rUpe pUrva nirNayAtmaka jJAnano Teko che te sAcI zraddhA che. jJAna anAdikALathI anyathA prakAre ja vastu svarUpa : darzAvatuM hatuM. te jJAnanI kasoTI karyA vinA zraddhA ane AcaraNa paNa anyathArUpe viparItarUpe ja anAdithI pariNamyA hatA. tethI have jyAre nijakalyANanI bhAvanA che tyAre kasoTI karyA bAda ja zraddhA potAno nirNaya phe2ve che. zarIramAMthI huMpaNuM choDIne jJAyaka svabhAvamAM huMpaNuM sthApe che. : jinAgamanA abhyAsa vaDe je jJAna thAya che te zAstrajJAna che. tyAM zabdonuM jJAna che. zabdo vAcakarUpe arUpI AtmA ane tenA guNa paryAyone vAcyarUpe darzAve che. paraMtu ApaNe e vAcya sudhI pahoMcavuM jarUrI che. jo vAcya sudhI pahoMcIe to je zAstra jJAna hatuM te jarUrI hatu ane yogya hatuM paraMtu mAtra zAbdika jJAna ja rahe ane bhAva zrutajJAna pragaTa na thAya to tenI koI kiMmata nathI. abhavya jIvone paNa 11 aMganuM jJAna saMbhave che. : prayoga pUrvaka svabhAvanuM grahaNa ane vibhAvano tyAga hoya te samyajJAna che. ahIM evA jJAnane jJAna kahyuM che. potAnA AtmAne tenA traikAlika sAmarthyarUpe lakSamAM levo te samyajJAna che. je jJAnamAM potAne potAnA svabhAvano mahimA Ave e jJAna sAcuM. je jJAna potAnA AtmAne anekAMta svarUpa 200 : darzana guNanA bhAge eka anya kArya paNa che jene cAritra sAthe saMbaMdha che. 18mI gAthAmAM enI spaSTatA karI che. jJAyakano Azraya karavAthI avazya karmathI chUTAze evo nirNaya paNa zraddhAe levAno je jJAnamAM sva-paranA judApaNAno viveka hoya te samyagnAna che. je jJAna samyagdarzana sahita hoya te samyajJAna che. je jJAnamAM bhedajJAnanA * hoya to tenI sevA karavI nakAmI. ajJAnI jIva : che. dRSTAMtamAM rAjA pAse paiso che paraMtu te kaMsa bAhyamAMthI sukha zodhe che te mATe prayatna kare che. acetana viSayomAM sukha nathI tethI tenI mahenata nakAmI jAya che. AtmA pote sukha svabhAvI avazya che. paraMtu te trikALa svabhAva paNa jo sukha na ApavAno hoya to tenuM avalaMbana levAno prazna raheto nathI. parAzraye du:kha ane svAzraye avazya caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukhanI prApti thaze evo jyAM sudhI vizvAsa na Ave : jIva pote arUpI che tethI tenI badhI paryAyo tyAM sudhI AcaraNa na thAya. tethI darzana guNa e ' arUpI che. te Indriya jJAnano viSaya thAya nahIM. nirNaya kare che ke svabhAvano Azraya levAthI avazya tethI arUpIne jANavAnuM ane arUpI kArya karavAnuM karmathI chUTAze. : muzkela banI jAya che. jJAnIo je mArgadarzana Ape jJAna zraddhAnanA pIThabaLa anusAra ja AcaraNa : : tenI maryAdA che. te mArgadarzana zabdarUpa che. kharekhara thAya che. eka apekSAe sAdhaka dazAnI zarUAta : : je kArya thAya che te arUpI ja che tethI tene lakSamAM thAya tyAre jJAna ane darzane potAnuM kAma karI lIdhuM ' * levAmAM takalIpha paDe che. dRSTAMtaHmAtA rasoI karatI che. je karavA jevuM che te nakkI thAya eTale teno : jAya ane dIkarIne samajAvatI jAya tyAM rasoInI amala karavAno rahe. te kArya cAritranuM che. tethI to : kriyA ane zabdo banne rUpI che. tethI dikarI te bannene samyagdarzanane dharmanI zarUAta kahI che ane cAritra : khyAlamAM laIne banneno samanvaya karI le che. jJAnI arthAtu munidazA e kharekhara dharma che ema kahevAmAM : pote sAdhanA karI rahyA che ane upadeza paNa Ape AvyuM che. zuM karavA jevuM che ane zuM choDavA lAyaka : che. upadeza samajAya paraMtu sAdhanAnI vidhi khyAlamAM che teno nirNaya paNa anaMta puruSArtha mAgI le che. na Ave eTale mUMjhavaNa rahyA kare. buddhipUrvaka zuM paraMtu e nirNaya karyA bAda teno amala karavo e karavuM tenuM mArgadarzana maLe paraMtu abuddhipUrvakanuM kAma uttarottara aneka gaNo puruSArtha mAge che. jIvane mukhya che te na samajAya. vacanAmRtamAM Ave ke vAhana aTakAvavAnA kAraNo vacanAmRtamAM lIdhA che. jIve : guphAnA dvAra sudhI Ave paraMtu guphAmAM uDe ekalA puruSArtha na karyo mATe aTakayo ane kayAreka joIe : ja javAnuM che. A rIte cAritra vibhAgamAM amala teTalA pramANamAM puruSArtha na karavAne kAraNe : karavAmAM kevI muzkelI naDe che te khyAlamAM laIne aTakayo. yogya mAtrAmAM puruSArtha karavAnuM jora pote ja mUMjhavaNamAMthI mArga kADhavAno rahe che. tene jJAna zraddhAnamAMthI maLe che. : anAdinA ajANyA mArge pote ja ekalA cAlavAnuM jinAgamamAM samyagdarzanathI laIne : paramAtmadazA sudhInI bhUmikA meLavavA mATenA : jIve anAdikALathI moha-rAga-dveSa evA puruSArthanI vAta vistArathI lIdhI che. dareka : ajJAnamaya bhAvo ja karyA che. teNe sarva prathama guNasthAnanuM yogya varNana paNa karyuM che. jethI : mithyAtvano abhAva karIne samakita pragaTa karavAnuM sAdhanAmAM AgaLa vadhatA pahelA ja potAne barobara : che te kArya che. zraddhA guNanuM paNa che te kArya. te ghaNo khyAla AvI jAya che. dRSTAMtarUpe jo koI vyakti : puruSArtha mAgI le che. mokSamArganI pragaTatA thayA potAnA gAmathI kAzmIranA pravAse moTara raste javA . bAda teNe munidazAno puruSArtha karavAno che. te mAge to te "roDamepa magAvI le che. temAM potAne - anekagaNo puruSArtha mAgI le che. paraMtu tene mArganI rastAmAM kyA gAma Avaze kyo rasto levo ane ; vidhi khyAlamAM AvI gaI hovAthI mUMjhavaNa nathI. kaye raste na javuM te badhI mAhitI pahelIthI ja maLI : svabhAvamAM huMpaNuM ane svabhAvano Azraya A eka jAya che tethI jyAre te musApharI cAlu kare tyAre ja kArya jIve karavAnuM che tema karavAthI samyagdarzanathI pote sAce mArge AgaLa vadhI rahyo che tenI tene laIne paramAtmadazAnI pragaTatA badhuM thAya che. teNe khAtrI thatI jAya che. * judA judA prakArano puruSArtha karavAno raheto nathI. pravacanasAra - pIyUSa 201 che.
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ ajJAnI jIva so TakA azuddhatAmAM sthita che : ane sAdhakadazA ekArtha nathI. saMvaramAM mAtra zuddhatA ane paramAtmA paripUrNarUpe zuddha che. sAdhaka dazAmAM ja che mATe tyAM Asavano nirodha ja che. paraMtu azuddhatAnA aMzo ghaTatA jAya che ane zuddhatAnA - sAdhaka dazAmAM jeTalI zuddhatA pragaTI eTalI aMzo vadhatA jAya che. Asavano nirodha te saMvara : vItarAgatA che. saMvara-nirjarA tattva che ane jeTalo che. arthAt paryAyanI azuddhatAne dUra karIne ja zuddhatA : kaSAya bAkI che te anusAra Asava baMdha paNa che. pragaTa thAya che. malIna vastramAMthI jeTalo mela nIkaLe A rIte sAdhaka dazAmAM aMze zuddhaparyAya teTalI svacchatA pragaTa thAya che. Asava e azuddha : * * bhUmikA anusAra zubhabhAva ane tene anurUpa bAhya paryAya che, aMdhakArarUpa che. saMvara e zuddha paryAya : AcaraNa A badhuM jovA maLe che. paryAyanI zuddhatA che, prakAzarUpa che. jema aMdhakAra ane prakAza sAthe : : ane jeno abhAva karavAno bAkI che evA na rahI zake tema Asava ane saMvara sAthe na rahI ke kaSAyo e vacce je meLavizeSa che tene paNa jJAna zake. te vibhAvano abhAva karIne ja zuddhatA pragaTa : ane kriyAnI maitrIrUpe darzAvavAmAM Ave che. thAya che. : ApaNe sarva prathama cAritramAM zuddhatAnI pragaTatAnI zraddhA guNanI paryAya AgalA samaye : vAta karI ane tene kriyAnayano viSaya kahyo. mithyAtvarUpa hoya ane bIjA samaye samyakatvarUpa : have apekSA pheravIne vicArIe tyAre jeTalI hoya paraMtu cAritranI zuddhatA krame pragaTa thatI : paryAyanI zuddhatA pragaTa thaI te jJAnapUrvakanA jAya che. cAritranA cAra prakAranA doSa che. : AcaraNarUpa gaNIne tene jJAnanayanA viSayarUpa anaMtAnubaMdhI, apratyAkhyAna, pratyAkhyAna ane te darzAvIe tyAre jeTalA zubhabhAvo bhUmikAne saMjavalana. e cAra doSa kramapUrvaka nAza pAme che. : yogya che te badhA kriyAnayanA viSayarUpe levAmAM eka kaSAyano abhAva thatA anya kaSAyomAM paNa : Ave che. jinAgamamAM 4-5-6 guNasthAnanuM pheraphAra thAya che. teno nAza to tenA svakALe thAya : vistRta varNana Ave che jethI eka che ane traNa che paraMtu tenI phaLa devAnI zakti ghaTatI jAya che. * kaSAyanA abhAvapUrvakanI zuddhatA hoya tyAre tene A rIte samakitathI laIne vItarAgatAnI prApti : anurUpa bAhya AcaraNa ane zubhabhAvo kevA thAya tyAM sudhImAM jeTalA kaSAyano abhAva thAya : hoya teno spaSTa khyAla pahelethI AvI jAya. eTalI to zuddhatA pragaTa thAya che paraMtu jeTalA : ekalI zuddhatA ke ekalA zubhabhAvo evI kaSAya vidyamAna che te anusAra sAdhakanI paryAyamAM : koI sAdhaka dazA ja nathI. tethI anAdikALathI je paNa azuddhatA jovA maLe che. dRSTAMtamAM sAbunA : pramANe thatuM AvyuM che ane anaMtakALa sudhI je thavAnuM pramANamAM jeTalo mela kapAyo eTalI svacchatA : che te cokakhuM citra ApaNA jJAnamAM Ave te jarUrI pragaTa thaI paraMtu jeTalI mAtrAmAM sAbu ocho ? che jethI karIne koI prakAranI dvidhA na thAya, vaLI paDyo eTalI malInatA jovA maLe che. tema sAdhaka : potAnI rIte vicAra karIne AvyavasthAmAM pheraphAra dazAmAM jeTalA kaSAyano abhAva thAya che teTalI : karavAno bhAva na Ave. vItarAgatAno mULamArga paryAyanI zuddhatA jovA maLe che paraMtu jeTalo : choDIne anya jainamatomAM paNa zubhabhAvo ane bAhya kaSAya bAkI rahyo teTalA pramANamAM zubhAzubha " AcaraNamAM aneka prakAranA pheraphAro darzAvavAmAM bhAvo paNa sAdhakanI dazAmAM jovA maLe che. saMvara : Ave che tenAthI bacavuM jarUrI che. A ja zAstramAM caraNAnuyogasUcaka cUlikA 202
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12mAM zloka dvArA dravya anusAra caraNa kevI rIte : temAM dravyakarmanA udayarUpa azuddha paryAyanuM nimitta hoya che tenI samajaNa ApaNe karI lIdhI che. - avazya hoya che. moha-rAga-dveSa e jIvanA - svAbhAvika pariNAma nathI. jyAre saMvara-nirjarA vyavahAranaya - vinaya : ane mokSa e jIvanI svAbhAvika paryAyo che. kuMdakuMdAcAryadevanI zailImAM nizcaya ane . badhA pariNAmomAM upAdAna kAraNa ane vyavahAranaya ghaNI rIte levAmAM Ave che. mukhya te : nimitta kAraNa lAgu paDe che. jyAre dravyaparyAyarUpa nizcaya ane gauNa te vyavahAra e AcAryadevano : * vastu svarUpano vicAra karIe chIe tyAre badhuM kArya pradyAna sUra che. paraMtu ahIM te vAta lIdhI nathI. : * nirapekSapaNe thAya che arthAt potAnA upAdAna parAzrita e vyavahAra ane svAzrita te nizcaya e : : anusAra ja thAya che. e ja pariNAmane jyAre paNa eka prakAra che. paraMtu temAM thoDo pheraphAra karIne : : vizvanA nATakanA bhAgarUpe lakSamAM levAmAM Ave ahIM amRtacaMdrAcAryadeva parasApekSa te vyavahAra ane ? tyAre tene vizvavyApI saMbaMdho hoya che. tyAM jyAM paranirapekSa te nizcaya evuM samajAvavA mAge che. ke je - je padArthanI paryAya sAthe jevA prakArano meLavizeSa A prakAranA vyavahAranI vAta ApaNe kevaLajJAnanI : hoya e prakAre nimitta naimittika saMbaMdha kahevAmAM paryAyane samajAvavA mATe karIe chIe. paramAtmA : Ave che. paraMtu sAmAnya rIte paryAyanA vizvavyApI lokAlokane jANe che tyAM parAzraya nathI paraMtu ' saMbaMdhanI vAta jinAgamamA levAmAM AvatI nathI. parasApekSa vyavahAra che. paramAM tanmaya thayA vinA ; tethI jyAre svAbhAvika pariNAmanI vAta hoya paramAtmA badhuM jANe che paraMtu ahIM to bIjI vAta : tyAre nimittarUpe kALadravyanI paryAyanuM ja varNana levI che. * karavAmAM Ave che. jIvanA badhA pariNAmone pa2 sApekSa : dareka padArthanA pariNamananI svataMtratAnI vAta gaNavAmAM AvyA che. zuddha ane azuddha banne jAtanA : mukhya rAkhIne tene anya sAthenA saMbaMdhano vicAra pariNAmone karavA mATe jIva svataMtra che. paraMtu : karIe tyAre tyAM nimitta naimittika saMbaMdha jovA jinAgamamAM navatattvanuM svarUpa levAmAM Ave che ane ' maLe che. eka padArthanuM svataMtra pariNamana jovuM e tenI mukhyatA-agatyatA paNa samajAvavAmAM Ave : nizcayanayano viSaya che. e ja pariNAmane anya che. ApaNe atyAre navatattvanI agatyatAno vicAra : dravyanI sApekSatAthI jotA tyAM vyavahAranaya lAgu nathI karatA. pU.gurudeva ane bahenazrInA : paDe che. mATe ahIM jIvanA potAnA pariNAmone vacanAmRtamAM (A bannemAM) jIve keTaluM avazya : jIva kare che. jIva azuddha ane zuddha banne prakAranA jANavuM joIe temAM navatattvanI vAta lIdhI che. A pariNAmo karI zake che. banne prakAranA pariNAma navatattvamAM jIva ane ajIva be dravyarUpa che. bannenI ; karavAmAM te svataMtra che. jIva potAnI zuddha paryAyane puNyathI laIne mokSa sudhInI sAta paryAyo che. jIvanI : to svataMtrapaNe kare e vAta saheje samajI zakAya badhI paryAyomAM dravyakarmanI sAthenA niyamabhUta : evI che. paraMtu jIvanA vibhAva bhAva to naimittika nimitta naimittika saMbaMdho jovA maLe che. jIva : pariNAma che tyAM karmodayanI sApekSatA anivArya vibhAvarUpe pariName che te to naimittika pariNAmo " che mATe te pariNAmane paNa jIva svataMtrapaNe kare e che. svabhAvika zaktine anusarIne thAya che. tethI : vAta jarA samajavI ane svIkAravI muzkela thAya evuM pravacanasAra - pIyUSa 203
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. karaNAnuyogano vizeSa abhyAsa jeNe karyo : madada kare vagere mAnyatA evI ghara karI gaI hoya hoya tene aneka prazno upasthita thAya. paraMtu dareka e che ke jIva pote potAnA koI pariNAmane svataMtrapaNe pariNAmane dravya svataMtrapaNe ja kare che e mULa ' kare evuM spaSTa citra tenI pAse nathI. ahIM siddhAMta jo majabUta hoya to tenI hA avazya Ave. : AcAryadeva sarva prathama e siddha karavA mAge che ke ajJAnI pote ajJAnamaya bhAvo karavA mAge che ; azuddha ane zuddha banne prakAranI paryAyone jIva mATe kare che. sarvajJa paramAtmAnI vANI sAMbhaLIne : svataMtrapaNe kare che. evI samajaNa, evuM jJAna ene paNa ajJAnI potAnA bhAvone badalAvato nathI. . AcAryadeva nizcayanaya kahevA mAge che. dRSTAMtarUpe pote tIrthakara thavAnA che evuM bhagavAnanI jIvanI svataMtratAnI vAta A pramANe mukhya vANImAM sAMbhaLyA pachI paNa maricIe potAnI : ke rAkhIne have vyavahAranaya vaDe te jIvanA pariNAmane viparIta mAnyatA na choDI. vaLI vibhAva pariNAmane : : jenI sAthe niyamarUpa nimitta naimittika saMbaMdha che. jIva svataMtrapaNe kare che eTaluM ja nahIM paraMtu : : evA karyataMtranI vAta karIne tene vyavahAranayanA tenuM phaLa paNa jIva ekalo ja bhogave che. mATe : viSayarUpe darzAve che. eka vAta ApaNI samajaNa ajJAnamaya bhAvono kartA paNa jIva ekalo che ane . * mATe spaSTa rAkhavI ke jIvane paradravya sAthe jeTalA te pariNAmane te karavA jevA mAnIne svataMtrapaNe : prakAranA saMbaMdho che te badhA vyavahAranayamAM jAya. kare che. : jIvane AkhA vizva sAthe saMbaMdho che. paraMtu ahIM zuddhaparyAya jIvanA zuddha svabhAvane anurUpa : enI vAta nathI levI. ahIM mAtra karyataMtranI ja vAta che mATe jIva sahajapaNe tene svataMtrapaNe, ' levI che. paranirapekSapaNe kare ema khyAlamAM Ave che paraMtu jIvanI paryAyone puNya, pApathI laIne mokSa. te vAta paNa ApaNe sahajapaNe svIkArI zakatA : : e rIte sAta prakAre varNavavAmAM Ave che. nathI. karmonA udayamAM jIva joDAya jAya che. evuM : jIvanA A badhA pariNAmomAM dravyakarmanI anAdikALathI thAya che. zarIranA nAnA moTA : sApekSatA avazya lAgu paDe che. te A pramANe che. pheraphAra thatAM dhyAna tyAM ja lAgyuM rahe che. Avo sarva prathama jIvanA pariNAmane mukhya rAkhIne badhAne anubhava che tethI parAzrita vikalpane kema : vicAraNA karIe. e rIte ja vicAraNA karavI choDI zakAya evo prazna avazya udbhave. vaLI : joIe. AcAryadeve vyavahAranayanuM kathana vistArathI pAtra jIva svAnubhUti mATenA prayogo karato hoya : karyuM che tyAM ema lIdhuM che ke te dvatane anusaranAruM tyAre tene khyAlamAM Ave che ke zuddhAtmAnuM che. arthAt jIva pote badhA pariNAmone ciMtavana paNa ekadhAruM thatuM nathI. bAhya vikalpo svataMtrapaNe kare che e vAta lakSamAM levAthI tyAM AvyA ja kare che. tethI nirvikalpa dazAnI pragaTatA : advaita che. arthAt ekalA jIvanI ja vAta karIe sulabha nathI. pAMca paMdara varSanuM vyasana paNa choDavuM : chIe. e ja pariNAmo niyamarUpe karyataMtranI sahela nathI jyAre Ato anAdinI bhUla che. : sApekSatA vALA che. mATe jIvanA pariNAma uparAMta ' mithyAtvanI bhUmikA eka paNa dravyanI karmata nI vAta lIdhI mATe vaitanI vAta svataMtratAno svIkAra karatI nathI. be padArtha ekarUpa : vyavahAranayamAM lIdhI che. e vaita kyA prakAre che te thaI jAya, ekabIjAnA kArya kare, ekabIjAne : have vistArathI samajIe. 204 caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnA dravyakarmanA pariNAma karanAra nimitta dravyakarmano udaya baMdhaka dravyakarmano upazama ane kSayopazama dravyakarmano kSaya mocaka mukta karanAra jIvanA pariNAma thanAra naimittika ajJAnI jIva karmanA udayamAM joDAyane vibhAva kare che. te dravyakarma to te samaye jIvathI pravacanasAra - pIyUSa puNya, pApa, AsravabaMdha baMdhAvA yogya azuddha pariNAma saMva2 ane nirjarA apUrNa zuddha paryAya mokSa-saMpUrNa zuddhaparyAya } mukta : : ahIM ka2nA2 ane thanAra zabdo jarA vicitra : jAdu paDI jAya che. pote dareka samaye vibhAva lAge paraMtu ahIM parAdhInatAno dhvani na levo. ka2vA mAge che mATe te navA dravyakarmone bAMdhato jIva pote svataMtrapaNe je pariNAmane kare te jAya che ke jethI pharIne karmodayano pravAha cAlu pariNAmane anukULa bAhyamAM zuM che te rIte rahI zake. e jIva jyAre jJAnI thAya che tyAre te nimittano vicAra karIne jAnA dravyakarma sAthenA Asavano nirodha karIne saMva2 pragaTa kare che. tene saMbaMdhano vicAra karyo che. ajJAnI jIva pote : azuddha paryAya nathI karavI paraMtu tenA sthAne zuddha potAno saMsAra cAlu rAkhavA mAge che. mATe tyAM : paryAya karavI che. azuddha paryAya nathI karavI mATe nimitta naimittika saMbaMdha anusAra karmataMtra che. * tyAM karmodayanuM nimittapaNuM na hoya. Ama hovAthI ghAti karmonA udaya vinA jIvamAM vibhAva na thAya. jIva jyAre zuddha paryAyanI pragaTatA kare che tyAre e vAstavikatAne jIvanI parAdhInatArUpa na letA jAnA dravyakarmanA udayanA sthAne te karmano upazama, ema vicAravAthI jIvano akartA svabhAva lakSagata : kSayopazama ke kSaya hoya che. te uparAMta jIvanI thAya che ema levuM. jJAnI asthiratAnA rAganuM : zuddha paryAyanA kA2Ne sattAmAM paDelA karmonI paNa svAmitva nathI svIkArato. te kahe che ke huM svataMtrapaNe kartA thaIne mArI zuddha paryAyane ja karuM che. jeTalI mAtrAmAM puruSArtha ocho paDe che te anusAra je A asthiratAno rAga thAya che te karmanI baLajorIthI thayela che. arthAt anAdinA saMskArane kA2Ne karmodayane anusarIne te thAya che paraMtu mAro svabhAva che to vibhAva mATe akartA ja che. pAtra jIva paNa potAnA akartA svabhAvane mukhya karIne zuddha paryAyanI pragaTatA kare che. : guNazreNI nirjarA vigere thAya che. jIvanA pariNAma azuddha paryAya zuddha paryAya thanAra A rIte jIvanA badhA pariNAmomAM junA dravyakarma sAthenA nimitta naimittika meLavizeSanI vicAraNA karI. have jIvanA badhA pariNAmono navA dravyakarma sAtheno saMbaMdha kevo che te joIe. navA dravyakarmo baMdhAya che. baMdhAtA nathI. jIvanA pariNAmano navA dravyakarma sAtheno saMbaMdha samajavo sahelo che. tyAM udaya-upazamanI 205
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAta nathI. jIva azuddhatArUpe pariName tyAre navA karmo baMdhAya ane jo jIva zuddhatArUpe pariName to navA karmano baMdha na thAya. A rIte vicAratA jIvanA pariNAma nimitta thAya che ane navA karmono baMdha naimittika thAya che. tethI ahIM jIvanA pariNAmane ka2nA2 (baMdhaka) ane navA karmane thanA2 rUpe lakSamAM levAnA rahyA. jIvanA anya dravyo sAthenA saMbaMdhanI vAta vyavahAranayamAM na lIdhI. mAtra dravyakarmanI ja vAta lIdhI. tethI tenI viziSTatA zuM che te vicAravuM jarUrI che. : naimittika saMbaMdha AyuSya karma ane vedanIya karma sAthe che. je koI sthiti jIvanI thAya che te A anusAra ja thAya che. laukikamAM anya aneka prakAranA nimitto mAnavAmAM AvyA che paraMtu tenI : kAMI kiMmata nathI. te anusAra thatuM dekhAya che paraMtu kharekhara tema nathI. A vAta lakSamAM levAthI 52nI kartRtva buddhi chUTI jAya che. huM bIjAne mArI ke jIvADI zakuM chuM athavA sukhI du:khI karI zakuM chuM e mAnyatA tadna jAThI che. : padArtha dravya-paryAyarUpa che. svabhAva ekarUpa jIva be prakAre padravyo sAthe saMbaMdhamAM AvI : che, anvayarUpa che, paryAya anekarUpa che, vyatirekarUpa zake che. jIva azuddhatArUpe pariName to (jIva- : bhAvakarma) dravyakarma (zarIra-saMyogo) nokarma. arthAt jIva jyAre bhAvakarmarUpe pariName che tyAre tene paradravya sAthe doSita saMbaMdha che ane te padravyo tenA mATe nokarma che. jIva vibhAvarUpe pariName che tyAre dravyakarma baMdhAya che. te dravyakarmane jIva ane saMyogo banne sAthe saMbaMdha che. che. padArthanuM A nirdoSa baMdhAraNa che. tethI te zuddha ja che. paraMtu ahIM svabhAvane zuddha ane paryAyane azudghanaya lAgu pADayA che. padArthane dravyasvarUpe lakSamAM le te zudghanaya ane padArthane paryAyarUpe jANe te azudghanaya evuM kahevA mAge che. tethI tyAM e prakAre kahevA pAchaLano Azaya ApaNe lakSamAM levo rahyo. : : anAdi saMsArano vicAra karIe tyAre karmataMtranI anivAryatA che. mATe tyAM dravya ane bhAva evuM dvaita avazya hoya che. dravyakarma mATe dravya ane jIvanA pariNAma mATe bhAva zabda vA52vAmAM Ave che. bhAva Asava ane dravya Asrava temaja bhAva pratikramaNa ane dravyapratikramaNa Avo niyama zarIra ane saMyogo sAthenA saMbaMdhamAM nathI. : azudghanaya - zuddhanaya jIva jyAre zuddhatArUpe pariNAme che tyAre tene paradravya sAthe nirdoSa jJeya jJAyaka saMbaMdha che. tyAM have karmataMtra rahetuM nathI. * jIvanA jIvana-maraNa tathA Indriya sukhaduHkhano vicAra karIe tyAre te thAya che. potAnA upAdAna anusA2, vaLI tene niyamarUpa nimitta 206 svabhAvane abheda ane guNa tathA paryAyone bhedarUpa kahevAmAM Ave che. Akho jIva padArtha te huM chuM ema lIdhA bAda dravya sAmAnya tattvane, te guNa ane paryAyanA bhedarahita che e rIte, atabhAvarUpe jAdu pADIne temAM huMpaNuM sthApavAmAM Ave che. tene AzrayabhUta tattvarUpe darzAvavAmAM Ave che. e svabhAvanA Azrayane zudghanaya kahevAmAM Ave che. guNa ane paryAyathI bhedajJAna ka2vAnuM nathI. te bhedo kyAMya cAlyA jatA nathI tethI to temane gauNa karIne abhAvarUpa kahevAmAM Ave che. guNa ane paryAya mAtrane lakSamAM letA paNa anubhava thato nathI. arthAt guNa ke paryAya to AzrayabhUta tattvo nathI. paryAyamAMthI : navI paryAya na Ave. te pramANe dravyaparyAyarUpa caraNAnuyogasUcaka cUlikA :
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ Akho padArtha paNa AzrayabhUta nathI. guNo : sApekSa naya samyak che ane jo nayone trikALa zuddha pAriNAmika bhAve hovA chatAM te . mAtra nirapekSarUpe ja jovAmAM Ave to te jIvanA aMzarUpe che tethI te paNa AzrayarUpa nathI. ' mithyAnayo che. jenA darzana vastunA anekAMta mAtra dravya sAmAnya ekane ja AzrayabhUta gaNIne : svarUpane mAnya rAkhe che mATe te nayone sApekSarUpe tene zuddhanayano viSaya kahyo che ane ahIM paryAyane ; lakSamAM laI zake che. vastunA dharmo vastumAM azuddhanayamAM lIdhI che. : avirodhapaNe rahelA che. virodhI dekhAtA dharmo svabhAvane nirupAdhika gayo che. ane paNa kharekhara virodhI nathI. te badhA dharmo paNa padArthanI vyavasthAnA eka bhAgarUpa ja che. paryAyane sa-upAdhika kahI che. ApaNA khyAlamAM : che ke jIvanI badhI paryAyo karmasApekSa gaNavAmAM : anyamata anuyAyI vastune ekAMtarUpe ja AvI che. jIva bhAvakarmarUpe pariNamIne vizvanA : lakSamAM le che. je nitya che te anitya hoya ja badhA padArtho sAthe bhUla bharelA eTale ke paranI : nahIM evI temanI dRDha mAnyatA che. paraMtu te mAnyatA nimbatavALA saMbaMdhamAM Ave che. jIva jyAre zuddha : khoTI che. dareka padArtha nitya ane anitya evA paryAyarUpe pariNAme che tyAre te badhA sAthe : be virodhI dekhAtA dharmone dhAraNa karIne rahela zeyajJAyaka saMbaMdhamAM Ave che. A rIte jIvane ; che. jo vastu avirodhapaNe rahelI che to pachI paryAyAthikanayathI jotA paradravyo sAtheno saMbaMdha : tene jANanAra jJAnamAM paNa virodha na hovo (sopAdhikatA) lakSagata thAya che. jIvane zuddhanayathI : joIe. vastune sarvAga jANanAra jJAna pramANarUpa jotA tyAM paryAya paNa lakSagata thatI nathI. tethI : che te sAcuM che. vastune nayajJAna vaDe paNa jANI paradravya sAthenA vadhArAnA saMbaMdhanI vAta ja rahetI : zakAya che. jJAnanuM rUpa sAmarthya evuM maryAdita nathI. A rIte zuddha ane azuddhanayamAM AcAryadeve : hoya ke Akho padArtha sIdho jJAnamAM na AvI upAdhine mukhya rAkhIne teno bheda darzAvyo che. * zake to vastunA dharmone eka pachI eka jANI zake : evA nayajJAna vaDe vastune jANavI rahI. nayamAM A rIte 47 niyonA bheda vaDe AcAryadeve : "nI' dhAtu che teno artha e che ke te jJAna tamane jIvanA anekAMta svarUpane darzAvyuM che. : vastunA sAcA svarUpa tarapha dorI jAya che. tethI : te upayogI che. pramANajJAna na thAya tyAM sudhI AcAryadeva haju anekAMtane vizeSa spaSTa kare : : nayajJAna kAryakArI che paraMtu alaga dharmone e che. sarva prathama eka zlokano AdhAra Ape che. : rIte lakSamAM lIdhA bAda te badhA dharmo padArthanI padArtha anekAMta svarUpa che tethI temAM anaMta : sattA pAse ekarasa, ekarUpa thaIne kaI rIte dharmo rahelA che. te darekane viSaya karanAra nayarUpa : rahelA che te paNa jANavuM jarUrI che. zrutajJAna che. vastumAM vacanagocara dharmo maryAdita : nayajJAna vaDe vastunA prayojanabhUta dharmone hovA chatAM aneka che. te dareka dharmane viSaya karanAra : jANIne pachI mananA saMge anumAna jJAnamAM alaga naya che. ATalI vAta lIdhA pachI kahe : temano avirodha kaI rIte che te nakkI karavuM jarUrI che ke A aneka nayonA be prakAra che. samyaka ane " che. padArtha nitya anitya ubhayAtmaka che evuM mithyA. : anumAna jJAnamAM nakkI thAya te anumAna pramANa pravacanasAra - pIyUSa 207
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ * darzAve che. jJAna che ema thayA bAda je svAnubhUti che te anubhava : vastu svarUpa nathI paraMtu jinAgamamAM kahyuM che. evuM pramANa che. evA bhAvazruta pramANa jJAna vaDe : "kathaMcit nitya" vastu svarUpa che. A vAta AtmAnuM sarvAge jJAna jene thAya tene nayonI : yogya rIte samajaNamAM lIdhA bAda have pharIne athaDAmaNa na rahe paraMtu jo vastunA dharmo paraspara : vicArIe. jinAgamamAM vastu kathaMcit nitya che maitrI bhAve rahelA che to nayonI paNa maitrI thAya : ane kathaMcit anitya che. ema lakhANa Ave tyAre che. AvA sApekSa nayo te samyaka che ane jo e : e pramANe samajavuM ke je apekSAe vastu nitya ja nayane ekAMtarUpa ja lakSamAM laIe to te che te apekSAe te so TakA arthAt "sarvathA" mithyAnaya che. ahIM mithyAnayane parasamaya kahyA ke nitya che paraMtu eTaluM ja nathI. te vastu so TakA che. A rIte vicArIe tyAre anyamatanA ATalA : anitya paNa che. nitya ane anitya banne dharmonA badhA prakAra zA mATe thAya che teno khyAla AvI ; so TakA che. A rIte vicAratA jainadarzana e jAya che. : kudaDIvAda nathI paraMtu vastunA svarUpane spaSTarUpe e ja vAta tyAra pachInA peregrAphamAM lIdhI che. anyamatInuM kathana e rIte ekAMta mAnyatArUpa : have AcAryadeva eka aneka ane ekatva evA hovAthI tyAM sarvathA lAgu paDe che. jyAre e ja vAta : zabdo dvArA potAno bhAva vyakta karatA thakA jinAgamamAM "kathaMcit' zabdathI kahevAmAM Ave : dravya ane guNo vaccenA saMbaMdhane darzAve che. tyAre che. anekAMta e vastu svarUpa che syAdvAda e : sarva prathama ApaNe ene kaI rIte samajIe tenI kathana zailI che. anaMta dharmo ekI sAthe na * chIe tenI spaSTatA karI laIe. eka zabda dvArA kahI zakAya tethI eka pachI kahevAmAM Ave che. tethI : sarva prathama eka svabhAva lakSamAM levo joIe. sthAt zabda vaparAya che. te A pramANe-- : ahIM jyAre svabhAvanI vAta karIe chIe tyAre * trikALa svabhAva levo che. paryAya svabhAva paNa vedAMta vastune sarvathA nitya mAne che. jyAre jinAgama vastune kathaMcita nitya mAne che. : che paraMtu ahIM tenI vAta karavI nathI. trikALa R : svabhAvamAM ApaNe padArthanA dravya sAmAnya tyAM jinAgama ema samajAvavA mAge che ke je : A : svarUpane mukhyapaNe khyAlamAM laIe chIe. padArtha apekSAe vastune nitya jovAmAM Ave che te : " : akhaMDa hovA chatAM padArthanI eka ja svarUpa apekSAe to te nitya che ja. paraMtu te uparAMta : * astitva sattA hovA chatAM jyAre baMdhAraNathI temAM bIjA dharmo paNa rahelA che. A rIte ? : vicAra karIe tyAre dravya, guNa, guNAMza, niraMza jinAgamanA badhA kathano "cAt' svarUpa ja che. : aMza e badhAne trikALa sat maLe che. jeTalI ekavAra A vAta lakSamAM AvI jAya to pachI : dareka kathanane e rIte ja samajavAnI Teva paDe. : trikALa sattAo che tenA lakSaNa A pramANe che. te sat anAdi-anutpanna, avinAzI che. te anyamatInuM kathana sarvathArUpa che ane ! nirapekSa hovAthI svata:siddha che eTale ke parataH jaina darzananA kathana sAt zailIrUpa che. anyamatanuM : siddha nathI. tethI tene sat ahetuka paNa kahevAmAM e kathana jUThuM che ane jinAgamanuM kathana ja : Ave che. Avo svabhAva nirapekSapaNe zuddha che. satya che. anyamanI mAne che evuM "sarvathA nitya' : sat haMmezA utpAda-vyaya-dhruva rUpa hovAthI jeTalI caraNAnuyogasUcaka cUlikA 208
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ trikALa sattA levAmAM Ave che te badhAne tenA pariNAmo avazya hoya che. A rIte dravyane tenI paryAya ane guNone guNonI paryAya hoya che. e rIte niraMza aMzane tenI anAdithI anaMtakALa sudhInI paryAyo hoya che. A rIte nitya svabhAvanI sthApanA karavAthI dravya sAmAnya eka svabhAva che. tema anaMta guNo paNa potAnA eka eka svabhAvane laIne rahelA che. Ama hovAthI padArthanuM akhaMDapaNuM kAyama rAkhIne dravya ane guNane alaga sat ApavuM joIe. tethI guNanA svabhAvane 'eka' kahevAya te rIte dravyanA svabhAvane paNa 'eka' kahevAmAM Ave che. prazna: padArthanuM akhaMDapaNuM to pachI dravya ane guNone A rIte svataMtra trikALa satpe zA mATe lakSamAM levA joIe ? uttaraH padArtha aMtargata dravya ane guNo potAnA kahevAya evA svabhAvane laIne rahelA che ane te svabhAvane anurUpa kArya te avazya kare che. A spaSTa citra jJAnamAM Ave mATe dravya ane guNanI A rIte svataMtra sthApanA jarUrI che. dravya ane guNanI A rIte sthApanA karyA bAda have te banne vaccenA saMbaMdhano vicAra karIe. dravya-guNaguNAMzo ane niraMza aMzo e badhA nitya che mATe te badhA vacce je saMbaMdho che te nitya ane tAdAtmyarUpa che. gA.93mAM vistAra sAmAnya samudAyAtmaka te dravya che ema lIdhuM che arthAt anaMta guNonuM ekatva te dravya che. guNono samUha te dravya che ema na letA dravyanI sattA pAse e anaMtaguNo eka2sarUpa jovA maLe che. dravyanI sattA pAse jotA koI guNo jAdA lakSamAM AvatA nathI. A rIte dravya sAmAnya svabhAva ApaNane ae * : : pravacanasAra - pIyUSa have anaMta guNonA ekatvarUpa jovA maLe che. tethI tyAM mahAsattA ane avAMtara sattAmAM zuM kahevA mAge che teno khyAla karIe. je ekatvarUpa sattA che te mahAsattA che te jenuM ekatva che tene avAMtara sattAo kahevAmAM Ave che. tethI dravya mahAsattA che tyAre guNo avAMtara sattA che. te guNane mahAsattArUpe lakSamAM laIe tyAre guNAMzo tenI avAMtara sattArUpa che. A rIte vicAratA koI eka mahAsattA ja hoya ke avAMtara sattA ja hoya ema nathI. mahAsattA ke avAMtarasattA e to svabhAvane jovAnI eka dRSTi che. ekatvarUpe jyAre vicAra karIe tyAre guNanA svabhAvane eka svabhAvI kahIe to tenI apekSAe dravyane bahusvabhAvI gaNavuM joIe. A pramANe vicAravAthI guNa eka svabhAvI eka che to dravya bahusvabhAvI eka che. dravyanA AvA svabhAvane paNa berUpe lakSamAM laI zakAya. teno bahusvabhAvI eka kahyA bAda tene : eka svabhAvI eka paNa kahevAya. e samajavA mATe eka dRSTAMtaH- koIne ghe2 ApaNane dUdhIyuM pIvA maLyuM. teno svAda majhAno lAgyo pachI pUchayuM ke A kevI rIte banAvyuM? temAM keTalI cIjo che ? tyAre tenA javAbamAM kahe ke tame svAda mANyo ja che to tame ja kaho temAM zuM zuM hatuM? jyAre eNe dUdhIyAno svAda mANyo hato tyAre to tene ekarUpa svAdarUpe ja cAkhyo hato. have jyAre temAM keTalI vastu hatI teno nirNaya ka2vAno che tyAre te potAne AvelA svAdanuM vizleSaNa karIne gotavA lAgaze. have e svAda 'bahu svabhAvI' svAdarUpe lakSamAM lIIne tenuM pRthakka2Na ka2ze. : : 209
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApaNe sarva prathama dravyanI sattA guNathI nirapekSa lIdhI ane tene eka svabhAvarUpa gaNIne tenuM svataMtra kArya joyuM. tyArabAda te dravyane anaMta anya dRSTAMtamAM baheno roja rasoI karatI : guNonA ekatvarUpa lakSamAM lIdhuM tethI tyAM vakhate dALa cAkhe che tyAre teno svAda barobara che ke nahIM te nakkI kare che tenI sAthosAtha temAM gaLAza, khaTAza, tIkhAza,khArAzano paNa tene barobara khyAla che. te nakkI karavA mATe tene vadhArAnI alaga camacI dALa cAkhavI paDatI nathI. A siddhAMta ApaNe A rIte lakSamAM laI zakIe chIe. anaMta guNonA ekatvarUpa kArya paNa jovA avazya maLe che. tethI to dravyanuM kArya zuM ? mokSamArga kone kahevAya? tyAre samyagdarzana-samyajJAnasamyakacAritrANi mokSamArga ema kahIe chIe. paraMtu A rIte ja ApaNane vicAravAnI Teva paDI che. anaMta guNonuM ekarUpa kArya te dravyanuM kArya paraMtu tethI alaga evuM dravyanuM potAnuM svataMtra kArya che eno ApaNe vicAra karI zakatA nathI. ApaNe kharekhara dUdhIyAno ekarUpa svAda paNa lIdho : hato ane bahurUpa svAda paNa lIdho hato. tethI ja A rIte vicArI zakAya che. ekatva -- eka aneka ahIM je aneka avAMtara sattArUpa che tene eka svabhAva kahIe to je ekatva che te bahusvabhAvI eka che. pachI te ekatvane ekarUpe lakSamAM laIe tyAre te ekarUpa eka ja khyAlamAM Ave che. ahIM bIjo dRSTAMta : eka kilomITaramAM 1000 mITara hoya che. tethI kilomITa2 ekatvanA sthAne : bahusvabhAvI ekarUpa che ane mITara eka svabhAvI : sattA sthApI bannenA svataMtra kAryo lakSamAM levA eka che. bIjI rIte vicArIe to kApaDanI laMbAI : ane pachI upara ane nIcenA saMbaMdhothI thatA mApavA mATe mITa2 ekama che ane be gAma vaccenuM kAryo lakSamAM levA arthAt ekatvarUpa kAryone bIjI rIte vicAratA je dravyane ja sattA Ape che ane guNone to tenA bhedarUpa varNana (vizeSaNa) rUpa ja mAne che tene dravyanuM kArya ja dekhAya che. te guNanA svataMtra kAryano svIkAra karI zakato nathI. tenI mAnyatAmAM jIva ja jANavAnuM kAma kare che. jJAna sAdhana mAtra che paraMtu jANavAnuM kAma jJAna nathI karatuM evI tenI mAnyatA che. tethI A prakAranI ekAMta mAnyatAothI bacavA mATe sarva prathama dravya ane guNa bannenI svataMtra pachIthI lakSamAM levA. aMta2 kilomITa2nA ekama vaDe mApavAmAM Ave che. tyAM kilomITaranA hajA2 mITara thAya evI dRSTine sthAna ja nathI. zAstramAM AcAryadeve aneka nadIonA pANI ane samudrano dRSTAMta lIdho che. te dRSTAMta eka deza lAgu paDe che kAraNake nadI ane samudranA kSetra alaga che. samudra aneka nadIonA pANIno banelo che paraMtu tyAM nadInA pANIne alaga pADI zakAtuM nathI. badhA pANI ekarUpa thaI gayA che. 210 zloka - 19 uparokta siddhAMtane lakSamAM rAkhIne A zloka kahevAmAM Avyo che. Atma dravya zuddha caitanya mAtra lakSamAM levAnI vAta ka2vAmAM AvI che. Atma dravya sAmAnya tattva e anaMta guNAtmaka che. e sAmAnya svabhAvane pramANa jJAna vaDe paNa joI zakAya che ane samyaka nayo vaDe paNa joI zakAya che. lakSamAM rahe ke ahIM ajJAnInA ekAMta nayanI vAta nathI caraNAnuyogasUcaka cUlikA
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ levI. "cAtkAra zrInA vasavATane vaza" e : sAdhakane mokSanI prAptimAM savikalpa dazA bAdhakarUpa zabdo sUcave che ke anekAMta vastu svarUpa svAvAda hoya che. te jyAre aMtamuhUta svabhAvamAM TakI zailIthI ja samajI zakAya che. bhAvazruta pramANa : jAya tyAre paramAtmadazA pragaTe che. nayavaDe ane jJAna vastunA paripUrNa svarUpane yugapad jANI : pramANajJAna vaDe potAnA AtmAne jANI zakAya che le che jyAre samyakUno vastunA te svarUpane mukhya ; ema kahyA bAda have te AtmAnI prApti kevI rIte gauNa zailImAM jANI le che. tethI ahIM kahe che ke ; thAya che te kahe che. tamo pramANa jJAna vaDe ke samyakunayo vaDe koI : paNa prakAre tamArA zuddhAtmAne jANo. vAstavikatA : | sarva prathama ajJAnanI bhUmikA darzAve che. jovA jaIe to pramANajJAna arthAt anekAMtapUrvaka dravyakarmo - jIvano vibhAvabhAva - saMyogo samyaka ekAMta karavAnuM hoya che. dravya guNa ane jJapti kriyA paryAyarUpa vastu svarUpane jANI laIne pachI temAM : AzrayabhUta tattvarUpe dravya sAmAnya te huM chuM ema : jIvanA vibhAvamAM dravyakarmodaya nimittarUpa che. lakSamAM levAnuM che. A rIte pramANa jJAnapUrvaka : mithyAtvanA kAraNe jIvane paradravya sAthe ekatvabuddhi samyakanaya karavAmAM Ave che. ahIM AcAryadeva : ane hitabuddhi pravarte che. tene paradravya kyAreka ISTa potAnA zuddhAtma tattvane jANavAnI vAta kare che. ane kayAreka aniSTa bhAse che. te sukha meLavavA zuddhanaya vaDe zuddhAtmA jANI zakAya che. azuddhanayano : mATe bAhya viSayone grahaNa karavA jAya che. kayAreka viSaya guNa ane paryAyanA bhedo che. te bhedone : kSaNika sukha maLyuM evuM lAge che. paraMtu te sukhAbhAsa jANIne gauNa karavAnA che ane zuddhanaya vaDe : hatuM, sAcuM sukha na hatuM tethI vartamAna viSayane zuddhAtmAne mukhya karIne tene jANavAnI vAta che. : choDIne anya viSayane grahavA jAya che. jene jJapti : parivartana kahe che. pote A rIte viSayAMtara zA mATe nayavibhAgathI sarva prathama vastu svarUpane : : kare che tenuM ajJAnIne bhAna nathI. te to mAne che ke jANIne pachI jIva nayAtikrAMta thAya che tyAre ? - pote aneka bAhya viSayone bhogavIne sukhI thAya svAnubhava thAya che. te bhAvazruta pramANajJAna che. te : ' che. dRSTAMta - aneka ramakaDA vacce rahelo bALaka eka jJAnane paNa zuddhanaya kahe che. tyAM kharekhara nayajJAna : - pachI eka ramakaDAne leto jAya che. pUruM ramI lIdhA nathI paraMtu zuddhanayano viSaya je zuddhAtmA tenA : : vinA tene choDIne anya ramakaDAne grahaNa kare che. upara jJAnIne jora hoya che tethI nayAtikrAMta ' bhAtikAta : ajJAnI jIva jhaDapathI A rIte viSayAMtara kare che jJAnane paNa zuddhanaya evuM nAma ApavAmAM Ave ' . tene mATe AcAryadeva yogya zabda prayoga kare che te che. sAdhakane niraMtara arthAt savikalpa ane Atma pariNati sadAya ghUmarI khAya che' nirvikalpa banne dazAmAM svabhAva uparanuM jora cAlu : ja rahe che. jJAyakane avalaMbanArI jJAtRtvadhArA : khyAlamAM rahe ke ahIM AcAryadeva jJAnanI cAlu ja rahe che ane tenA kAraNe te chevaTa paramAtmA : mukhyatAthI vAta nathI karatA paraMtu viSayane thAya che. * bhogavavAnI mukhyatAthI vAta kare che. ajJAnInI : mAnyatA che ke tene bAhya viSayone bhogavatA sukhalakSamAM rahe ke savikalpa dazA e nayarUpa che : : duHkha thAya che. ajJAnI jIva potAnI zeyAkAra jyAre nirvikalpa dazAmAM pramANa jJAna hoya che. : hAla cha. : jJAnanI paryAyane bhogave che. parazeyane jANatA pravacanasAra - pIyUSa 211
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ potAnI jJAnanI paryAya zeyAkAra thAya che tethI te : che paraMtu jJAnIne mukhyatA to potAnA svabhAvanI jJAnanI paryAyamAM padravya to nimitta mAtra che. ... che ane svabhAvanA Azraye thatI zuddha paryAyanI che. padravya bhogavI zakAtA ja nathI. paraMtu potAnA : sAdhakane bhUmikAne yogya evA zubhabhAvanI paNa rAga bhAva vaDe padravyane jANatA padravya bhogavAyA : adhikatA nathI tethI te bhAva anusAra thatI hoya evuM ene lAge che tethI te ajJAnIne padravya : zarIrAdinI bAhya kriyAno naMbara to lAge ja nahIM. pratye maitrI pravarte che. paradravya pratye Avo maitrIbhAva : vAstavikatA e che ke bAhya kriyAnuM koI phaLa jIvane te rAga che ane te moha-rAga-dveSarUpa jIvanA prApta thatuM nathI. jJAnIne sAdhaka dazAmAM bAhya vibhAvabhAvo te jIvane navA dravyakarmanA baMdhanamAM kriyAo hoya che. paraMtu tenI tene mukhyatA nathI. nimittarUpa che arthAt ajJAnI jIva potAnA : ajJAnIne A vAtano khyAla nathI tethI tene tenI vibhAvabhAva anusAra navA karmone bAMdhe che. ja mukhyatA lAge che. mATe jJAnIoe kriyAkADIne ''kriyAjaDa'' kahyA che ane temAMthI choDAvavA mAge che. zuSkajJAna ane kriyAjaDa banne ekAMta aMtima cheDAnI vAta che. jinAgamamAM AvI ekAMta mAnyatAno niSedha ka2vAmAM Avyo che. tethI karmakAMDano e apekSAe niSedha che. lakSamAM rahe ke sAdhakanI dazA to yogya ja che teno niSedha nathI. A rIte jAnA karmo udayamAM Ave, jIva vibhAva karIne pharI navA karmo bAMdhe che. bAhya viSayo ISTa aniSTa bhAsatA jIva mAtra rAga-dveSa kare che eTaluM ja nahIM paraMtu te saMyogone meLavavA, rAkhavA athavA dU2 ka2vAnA prayatnamAM lAgI jAya che. je saMyogo duHkharUpa lAge tenAthI dUra thaIne ISTaka2 viSayomAM joDAya che. A rIte ajJAnIno upayoga aneka paradravyomAM ghUmarI thAya che. tene mithyAtvanuM evuM jora che ke te upayogane bAhya viSayomAM ja ghUmAve che. upayogane aMdaramAM sva tarapha vALato nathI. potAnuM ajJAna choDIne sAdhaka dazA kevI rIte Ave te have samajAve che. : jinAgamamAM jJAnanI pradhAnatA che. vastunA yathArtha svarUpane jANavAnI ghaNI ja jarUra che. tethI to samayasAra gA.18mAM kahyuM ke mokSArthI pUruSe sarva prathama to potAnA AtmAne jANavo. zuddhAtmAnuM svarUpa jANIne tenI mukhyatAthI AtmAnuM svarUpa jANavuM. e ja zuddhAtmAne mukhya rAkhIne cha dravya, pracaMDa karmakAMDa vaDe akhaMDa jJAnakAMDane pracaMDa : ahIM akhaMDa jJAnakAMDane pracaMDa karavAnI vAta lIdhI nava tattvone jANavAnuM jinAgamamAM kathana che. tethI karavuM. : che. sva ane 52 badhAnA nija lakSaNone jema che A vAkya racanA jarA vicitra lAge ane tema jANavA joIe, e ja pramANe jIvane paradravyo samajavAmAM paNa muzkelI paDe evI che. tethI dhIrajathI sAthe nirdoSa saMbaMdha kevA hovA joIe. te paNa AcAryadevanA bhAvane samajavAno prayatna karIe. . jANavuM Avazyaka che. ajJAna bhAve jIva kevI rIte karmakAMDa zabda sAMbhaLIne ApaNane bAhya kriyAkAMDanA * padravyo sAthe saMbaMdhamAM Ave che te vistArathI AgrahI jIvo ja lakSamAM Ave. bAhya kriyAne dharma mAnI lenArA ghaNA che. sAdhakane paryAyanI zuddhatA sAthe bhUmikAne yogya zubhabhAvo hoya che. te zubhabhAva anusA2 bAhya kriyAo paNa avazya hoya * levo jarUrI che. e pramANe karatAM mArA AtmAmAM 212 caraNAnuyogasUcaka cUlikA : samajIne temAMthI pAchA pharavAnI vAta che. tethI cha dravyone jANIne temAM sArabhUta mAro AtmA che evuM lakSa karIne potAnA AtmAne badhA prakAre lakSamAM
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa sArabhUta mAro zuddhAtmA ja che ema tenI mukhyatA : nirNaya na kare to zuM thAya? saMjJIpaMcendriyapaNuM, rahyA kahe che. navatattvanA abhyAsa dvArA dravyakarmo ' manuSyabhava ane jJAnIno yoga e badhuM puNya sAthenA niyamabhUta nimitta naimittika saMbaMdhane gauNa 5 anusAra maLe paraMtu rucipUrvakano abhyAsa e karIne potAnA pariNAmanI maryAdAmAM Ave. : jIvano te samayano svataMtra puruSArtha che. samajavA tyArabAda paryAya mAtrane gauNa karIne potAnA mATe paNa puruSArtha joIe. upalaka zravaNa ane trikALa svabhAvane mukhya kare. athavA vibhAva : abhyAsa lAbhanuM kAraNa na thAya. sUkSma tattvanI paryAyathI bhedajJAna karI potAnA zuddhAtma svabhAvane : samajaNa, ruci ane te anusAra puruSArtha mAgI le grahaNa kare. A rIte pAtra jIva vastu svarUpane ' che. samyagdarzana mATe anaMta puruSArtha jarUrI che ane potAnA zuddhAtma svabhAvanI mukhyatA pUrvaka jANe. * tyArabAda guNasthAna anusAra AgaLa vadhavA mATe anekAMtanA jJAnapUrvaka samyaka ekAMta kare tene akhaMDa : anaMtagaNo puruSArtha jarUrI che. samyagdarzananI prApti jJAnakAMDa pracaMDa karyo ema kahevAmAM Ave che. ; mATeno puruSArtha ane tyArabAda munidazA pragaTa ; karavA mATeno puruSArtha. pahelA bahirlakSI jJAna, jJAyakanI A prakAre mukhyatAmAM svabhAvano : mananA saMge aneka paDakhethI nirNaya thAya te mATe Azraya ane te AzrayathI thatI paryAyanI zuddhatA : anumAna jJAna ane chelle anubhava jJAna jarUrI che. paNa gauNa che. jJAnIne zubhabhAvano paNa : te jJAnanI sAthe zraddhAnuM kAma ane pachI saMyamanI abhiprAyamAM niSedha che. tethI jJAnIne bAhya kriyA- : prApti. ekavAra yathArtha jJAna thAya, svAnubhava thAya anuSThAna vagere (potAnI bhUmikA pramANe te hoya ke pachI to te jJAna jIvane mArgadarzana ApatuM rahe che. che to paNa) atyaMta gauNa che. jJAna ane zraddhAnanI ; tethI ugra puruSArtha vaDe akhaMDa jJAnakAMDane pracaMDa majabUtI upara AcaraNano AdhAra che. tethI ahI : karavAnI vAta karI che. tyArapachI zuM karavuM te have akhaMDa jJAnane pracaMDa karavAnI mukhyatA sarva prathama : kahe che. karAve che. have AcAryadeva vamaLano dRSTAMta ApIne te A rIte karmakAMDe ane jJAnakAMDane alagarUpe ' dvArA siddhAMta sArI rIte samajAvavA mAge che. vicArI lIdhA bAda te banneno saMbaMdha kevo che te sarva prathama dRSTAMta samajIe. vamaLa thAya tyAre zAMta vicArIe. tyAM e vAta spaSTa che ke jJAna ane ; pANI ghUmarIe caDe che. vamaLanI vacce je kAMI zraddhAnane anusarIne AcaraNa che. tethI karmakAMDa vaDe : hoya te tyAMthI khasI zake nahIM. jyAre vamaLa jJAnakAMDa evo je zabda prayoga che teno bhAva zAMta thAya tyAre ja te vastu tyAMthI khasI zake che. samajavo rahyo. ahIM karmakAMDano artha prabaLa : pANInA sthAne jIva che. vamaLanA sthAne jIvanA puruSArtha levAthI badhuM sarasa rIte samajI zakAya ke mithyAtvarUpa bhAva Asavo che. vamaLamAM phasAyelI tema che. vastunA svarUpane yathArthapaNe lakSamAM levuM : vastu, vahANa vagerenA sthAne saMyogo (ane dravya e paNa ghaNo puruSArtha mAgI le che. sAcA deva- : Asavo) che. ajJAnI pote azuddhatArUpe pariName zAstra-guruno yoga thavo e puNyanuM phaLa che. paraMtu : che. te vamaLamAM bAhya viSayonuM grahaNa thAya che. evA tattvanI ruci TakavI jarUrI che. jJAnIno yoga : te bAhya viSayone hitabuddhipUrvaka bhogavavAnA thAya tyAre sAMbhaLavA javAnuM paNa mana na thAya to : bhAvanI mukhyatAthI grahaNa karI rAkhe che. ahIM zuM lAbha? mAtra sAMbhaLe paraMtu vicArIne teno : saMyogo jJAnamAM jaNAya che eTaluM mAtra nathI levuM. pravacanasAra - pIyUSa 213
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJaptivyaktinI vAtathI koIne ema lAge ke : vaLI anya dravyonA saikAlika sAmarthya karatA paradravyanA jANapaNAnI ja vAta karavA mAge che . jIvanI saikAlika zaktinI vAta judI che. anya to tema nathI. ajJAnanI bhUmikA samajAvatA tyAM " dravyomAM eka nyAyathI badhI paryAyo paripUrNa ane lIdhuM hatuM ke ajJAnIne zeyanI maitrI arthAt rAga : zuddha ja che. e ja vAta bIjI rIte laIe tyAre koI thAya che. tethI ahIM paNa e bhAva lakSamAM : eka paryAya paripUrNa che ane zuddha che ema kahI na levo. vamaLa zAMta thatAM pANI sthira thAya eTale : zakAya. dRSTAMta vicArIe. koI vastu AchA lIlA phasAyelI vastu chUTI thAya che tema jJAnIne : raMganI hoya to paNa te paripUrNa paryAya che tyAM have paradravyanI maitrI rahetI nathI. dravya Asravo * uNapa nathI. tenA pratipakSamAM badhA raMgamAM lIlo arthAt dravyakarmo nAza pAme che. bAhya viSayo have : raMga sAro ane ghero lIlo raMga ja paripUrNa che ema nokarma na rahetA jJAnanA kSeya thAya che. paramAM : nathI. badhA pariNAmo badalatA ja rahe che. hitabuddhi chUTatA have te jIva pote potAnA : pariNAmone svabhAva sanmukha sthira rAkhI zake jIvanA sAmarthya mATe alaga dRSTAMto levA che. tyAM lInatA thatAM ane vadhatA te chevaTe paramAtma : paDe. keTalA horsapAvaranI moTara che? A vAhana dazAne prApta thAya che. jagatanA pAtra jIvo A : vadhumAM vadhu keTalI jhaDapa pakaDI zake? tema jIvanA pramANe sAdhanA karIne paramAtmA thAya evI - jJAna guNanuM sAmarthya keTaluM? vizvanA badhA bhAvanA vyakta karavAmAM AvI che. * jaNAvAlAyaka padArtho eka samayamAM ekI sAthe : jANI le te jJAnanuM sAmarthya che. e amaryAda sAmarthya zloka - 20 che. paraMtu have enAthI vizeSa to kAMI nathI. vaLI A zlokamAM AcAryadeva zuddhAtmAno mahimA : moTara jhaDapathI calAvI pachI dhImI karIne taddana baMdha kare che. sarvajJa svabhAvI AtmA sarvajJa dazA : paNa karI zakAya. jyAre jIvamAM je sarvajJa dazA pragaTa pragaTa kare te tenI zobhA che. jevuM zaktirUpa ' thaI che te have sAdi anaMtakALa sudhI evIne evI sAmarthya che evI dazA pragaTa thAya e enI paritRpti : raheze. tethI jIvane evI pragaTa paryAyarUpe jotA che. jyAM sudhI adhUrI dazA rahe che tyAM sudhI : jIvanA zaktirUpa sAmarthyano sAco khyAla AvI aMtaraMgamAM tANa rahe che. AtmAne sAcA arthamAM : zake che. tethI ahIM jIvanA svabhAvane kevI rIte jANyo kyAre kahevAya? jyAre tene saMpUrNa zuddha darzAve che te joIe. jIvane potAnI siddha paryAyamAM paryAyarUpe ApaNe lakSamAM laIe tyAre AtmAne : DUbelA arthAt evI paryAyarUpe pariNAmelA rUpe jANyo kahevAya. pravacanasAramAM kahyuM che ke ; lakSamAM le che. pachI jJAnanI mukhyatA karIne AtmAne kevaLajJAnamAM ja potAno AtmA jaNAya che. je : mahAjJAnarUpa lakSmIrUpe darzAve che. ahIM evI sarva ne jANe te ekane jANe evo siddhAMta darzAvyo - paryAyarUpe jovAnI vAta nathI. paraMtu jyAre pragaTa che. yugapa jJAna sivAya eka padArtha paNa yogya : paryAyamAM je kArya thatuM lakSamAM Ave che tenA uparathI rIte jaNAto nathI kAraNake vastu anekAMta svarUpa : tenA sAmarthyano sAco svIkAra Ave che. ApaNe che. naya vibhAgathI vastunA dharmone eka pachI eka : vartamAnamAM huM sarvajJa svabhAvI chuM ema bhale kahIe jANatA anaMta dharmAtmaka vastu kayAreya jANI na . paraMtu svAnubhUti dvArA potAnA AtmAne paNa jeNe zakAya e vAta lakSamAM rAkhavA jevI che. potAnA jJAnamAM yugapa lakSamAM lIdho nathI tene caraNAnuyogasUcaka cUlikA 214
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ kevaLajJAna svabhAvano mahimA sAcA arthamAM na : temane mokSamArgamAM sthiti karAvI zakuM evI koI Ave. ajJAnInI sarakhAmaNImAM jJAnIe potAnA * bhAvanA temane nathI. potAnI sAdhanAnA kALamAM zuddhAtmAne vedanapUrvaka lakSamAM lIdho che paraMtu potAne savikalpa dazAmAM je tattvanuM ciMtavana cAle AtmAnI sAcI oLakhANa to jyAre paramAtma dazA : che teno lAbha heje anya jIvone maLato hoya pragaTe tyAre ja kahevAya. : to te ISTa ja che. bhagavAna AtmA pote ratnanA kiraNanI jema . tethI ahIM prathama kahe che ke kharekhara pugalo spaSTa ane prakAzamAna che. ahIM rUpI svacchatA ane ' ja svayaM zabdarUpe pariNAme che. vizvanA padArtho zeya prakAza to mAtra sarakhAmaNI rUpe ja lakSamAM levA. : jJAyaka saMbaMdhathI joya evuM nAma pAme che ane zabda AvA svatattvane badhA pAtra jIvo prApta karo evI : sAthenA vAcaka vAcya saMbaMdhane kAraNe vAcya evuM maMgaLa bhAvanA vyakta karavAmAM Ave che. evA : nAma pAme che. paraMtu kharekhara to te vizvanA svataMtra zuddhAtmAnI anubhUti mAtra jinAgamonA yAt ' padArtho ja che. e apekSAe e zeya paNa nathI ane cinDathI lakSita evA upadeza vaDe ja zakya che. anya * vAcya paNa nathI. jyAre saMbaMdhane mukhya rAkhIne temane ekAMta mAnyatAvALA jIvonA upadezathI AtmAnI zeyarUpe ke vArUpe lakSamAM laIe chIe tyAre sarva upalabdhi zakya nathI. : prathama to tenuM svataMtra pariNamana tenA potAnA : upAdAna anusAra ja che. evuM ApaNA jJAnamAM bloka- 21 sthApavuM jarUrI che. tevI paryAyanI para nirapekSa pravacanasA2 zAstranI TIkA ka2nA2 : sthApanA karyA bAda ja saMbaMdhano vicAra karIne te AcAryadeva have A zloka dvArA A TIkAnuM katRtva ; pramANe tene zeya athavA vAcya evuM nAma ApI choDe che. potAne zAstranI TIkA karavAno bhAva : zakAya che. Avyo hato. e bhAva kharekhara zubhabhAva che : paraMtu te prakArano bhAva potAne zA kAraNe Avelo : tyArabAda arthAt A prakAre nimitta tenI spaSTatA AcAryadeve samayasAranA trIjA : naimittika saMbaMdhanI vAta dareka dravyanI paryAyanI kaLaza karI che. TIkA karatA mane aMtaraMgamAM tattvanuM svataMtratA sthApIne ja karavI yogya che ema siddhAMta gholana vadhI jAya ane tenA phaLa svarUpe je : rajU karIne pachI potAnA anusaMdhAnamAM e vAta saMjvalana kaSAya mArI dazAmAM che teno abhAva : kare che. thaIne mane paramAtmapadanI prApti thAya evI : amRtacaMdrAcAryadeva vyAkhyAtA, zabdarUpa bhAvanA bhAvI hatI. - zAstra e vyAkhyA ane potAnA AtmA sahita potAnA bhAvane ane bAhyamAM zAstranI : vizvanA samasta padArtho vyApeya ema tame na racanAne nimitta naimittika meLa che. potAnA tattva : mAno. arthAt jyAM eka dravyapaNuM che tyAM ja ciMtavanano lAbha anya pAtra jIvone maLe ane : arthAt pugalamAM ja kartApaNuM ane zAstranI e jIvo paNa potAnA upAdAnane jAgRta karIne : racanA te tenuM karma ema rajUAta karI. pote nija kalyANa karI le evI bhAvanApUrvaka zAstranI ' nimittarUpe paNa temAM rahevA mAgatA nathI. ane e racanA thAya che. huM bIjAne samajAvI zakuM ane ' ja yogya che. kharekhara to paradravyanA kAryamAM pravacanasAra - pIyUSa 215
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ nimittapaNuM ajJAnIne ja lAgu paDe che. jJAnIne to : che te badhAne vyavahAranayanA viSayamAM lIdhA che. vizvanA samasta padArtho sAthe nirdoSa jJeya jJAyaka tyAM lakhe che ke vyavahAranaya vaDe jeTaluM kahevuM saMbaMdha ja che. * hoya eTaluM kahI levA do. jeTalo saMtoSa levo : hoya eTalo levA che. pachI nizcayanaya dAkhala thAya anya pAtra jIvo paNa uparokta vAta : : che te zuM kare che? "na Iti etAvat mAtra" arthAt arthAt AcAryadeva zAstranI TIkAnA racayitA che : vastu evaDI ja nathI. vacana dvArA kahI zakAya tenA ema na mAno. paraMtu paranuM lakSa choDIne nija : - karatA aneka gaNA dharmo evA che je koI prakAre zuddhAtmAne prApta karo. potAno AtmA anekAMta * zabdomAM AvI zake tema nathI. ema kahIne tyAM svarUpa che tethI syAdvAda zailIthI jinAgamamAM : : guNa bheda uparathI dRSTi choDAvIne dravya svabhAva je rIte zuddhAtmAnuM svarUpa darzAvavAmAM AvyuM : : tarapha laI javuM che. che te rIte tene jANIne svAnubhava karo evI : bhAvanA saha AcAryadeva Azirvacana kahe che. : darIyAmAMthI 10-15 Dola pANI kADhI : lo ke umero tyAM kAMI phera paDato nathI. tema voDa- 22 - vastunA anaMta dharmo che temAMthI thoDAnuM varNana AtmA anaMta dharmAtmaka che. tenA moTA : karavAthI kAMI prayojana siddha na thAya evuM kahevA bhAganA dharmo vacana agocara che. zabdo maryAdita : mAge che mATe dRSTAMta Ape che ke agnimAM game hovAthI te AtmAnA thoDA vacana gocara dharmonuM ja : teTaluM ghI nAkho te badhuM svAhA thaI javAnuM che. varNana karI zake che. e vacana gocara dharmomAMthI paNa hadavALA vacano dvArA be hada vastu svarUpa prayojanabhUta thoDA dharmonI ane temanI vaccenA : samajI zakAya tema ja nathI. vastunA vacanagocara saMbaMdhonI vAta A zAstramAM karI che. : dharmo dvArA potAnA AtmAnI prAthamika mAhitI ; maLe paraMtu e rasto choDIne vastune jema che tema samayasAra zAstramAM sAtamI gAthAmAM : anubhavamAM levI yogya che. AcAryadeva pharamAve che ke anaMta dharmone dharanArA : dharmImAM je niSNAMta nathI paraMtu je tenA svarUpane : jJAtA-jJAna ane zeya tathA dhyAtA-dhyAna jANavAno Icchuka che tevA nikaTavartI ziSyajanane : ane dhyeya enuM abhinnapaNuM e rIte potAnA te dharmAnuM svarUpa samajAvavAmAM Ave che. : SaTakArakathI pote ja potAne abhedabhAve prayojanabhUta thoDA dharmo dvArA, kharekhara to AtmAnA anubhavamAM laI lo. A sivAya anya kAMI karavA asAdhAraNa dharmo vaDe tene AtmAnuM svarUpa - jevuM nathI. AcAryadevane anya jIvone vastu samajAvavAmAM Ave che ane e rIte pAtra jIva : svarUpa samajAvavAno je bhAva Avyo hato te potAnA svarUpane jANI le che. samajAvavAnI ane : vikalpa toDIne pote paNa nirvikalpa dazAmAM ja samajavAnI e eka ja rIta che. : javA mAge che ane anya pAtra jIvo paNa je * kAMI upadezarUpa sAmagrI tene prApta thaI che tenuM ahIM A vAta judI rIte rajU kare che. . lakSa choDIne pote paNa svayaM svarUpa gupta thAya paMcAdhyAyI zAstramAM vyavahAra ane nizcayanayanuM ' evA Azirvacana Ape che. svarUpa darzAvyuM che. tyAM jeTalA vacanagocara dharmo : 216 caraNAnuyogasUcaka cUlikA