Book Title: Mulshuddhiprakarana
Author(s): Pradyumnasuri
Publisher: Prakrit Text Society Ahmedabad
Catalog link: https://jainqq.org/explore/001387/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PRAKRIT TEXT SERIES Vol. XV ACARYA PRADYUMNASURI'S MOLASUDDHIPRAKARANA [Also Called Sthanaken!) Wilh AC. DEVACANDRASURI'S COMMENTARY Edited by Pandit AMRITLAL MOHANLAL BHOJAK PRAKRIT TEXT SOCIETY AHMEDABAD-1 1974 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akrit Text Society Series No. 15 GENERAL EDITORS Dr. P. L. VAIDYA Dr. H, C. BHAYANI ACARYA PRADYUMNASURI'S MULASUDDHIPRAKARANA [Also called Sthanakani] With AC. DEVACANDRASURI'S COMMENTARY VOL. I Edited by Pandit AMRITLAL MOHANLAL BHOJAK PRAKRIT TEXT SOCIETY AHMEDABAD-9 1971 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Published by DAL SUKH MALVANIA Secretary, PRAKRIT TEXT SOCIETY L. D. Institute of Indology AHMEDABAD-9 Price 2012 Available from: 1. MOTILAL BANARSIDAS, VARANASI 2. MUNSHIRAM MANOHARLAL, DELHI 3. SARASWATI PUSTAK BHANDAR, Ratanpole, AHMEDABAD 4. ORIENTAL BOOK CENTRE, Manekchowk, AHMEDABAD Printed by : 1 to 23 forms naysagar Press, BOMBAY The rest by ree Ramanand Printing Press nkaria Road, AHMEDABAD-22 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRta grantha pariSad granthAGka 15 zrImaddevacandramarisanhabdhavRttisahitaM AcAryazrImatpradyumnasariviracitaM 'sthAnakAni' ityaparanAmakaM mUlazuddhiprakaraNam [prathamo bhAgaH] sampAdaka: paM. amRtalAla mohanalAla bhojaka prAkRta grantha pariSad bIrasaMvat 2497 ahamadAbAda 9 vikramasaMvat 2027 IsvIsana 1971 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka dalasukha mAlavaNiyA maMtrI, prAkRta TeksTa sosAyaTI ahamadAbAda. 9 mUlya 20 rupaye mudraka 1 se 23 phaoNrma nirNayasAgarapresa baMbaI 21 se 18 bharne tathA mukhapRSThAdi, zrIrAmAnanda prinTireca mahamadAbAda-22 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidvadvarya muni zrI puNyavijayajI (AgamaprabhAkarajI) Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaMthasamappaNaM puNNA jogA maNa-vayaNa-kAiyA jANa saMtayaM seyA / aNavarayasatyasaMsohaNe rayA je ya apamattA // 1 // saMsohaNa-saMpAyaNavisae jA mama gaI havai kiNcii| sA jappasAyalesappabhAvao ceva saMpattA // 2 // puNNapahINaM paNNANapavittANaM ca pujjapAyANaM / AgamapahAyarANaM tANaM siripuNNavijayANaM // 3 // niggaMthANaM karakamalakosamajjhammi esa gaMthavaro / appijjai amaeNaM sIseNaM bAlaeNaM ca // 4 // Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthasamarpaNa jinake mana-vacana-kAyake pavitra vyApAra satata zreyaskara haiM, jo apramatta hokara sadaiva zAstrasaMzodhanameM rata haiM, jinake prasAdAMzake prabhAva se meremeM saMzodhanasaMpAdanakI gati hai, aise puNyamArgake pathika, prajJAnase pavitra, pUjyapAda AgamaprabhAkara zrI puNyavijayajI nirgranthake karakamalameM yaha granthavara unake ziSya bAlaka amRtake dvArA samarpita hai / Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ General Editor's Preface The Mulasuddhi, also called Sthanaka, that is being published here for the first time is a Jain religious text in Prakrit, written in the eleventh century by Pradyumna Suri of the Purnatalla Gaccha. A Sanskrit commentary on this work with illustrative stories in Prakrit (except one which is in Apabbramsa) was written in 1089-1090 A. D. by Devacandra Suti. He was a disciple of Gunasena Suri, who himself was a disciple of Pradyumna Suri, This Devacandra Suri is the same as the Guru of the famous polymath Hemacandracarya, The present volume contains the first part of the text of the Mulasuddhi (based on six manuscripts) and the commentary (based on five Mss.). The rest of the original and the commentary will form the secoud.volume. The Mulasuddhi itself is in the long tradition of Jain religious and didactic tracts. It prescribes the duties of a Jain believer with regard to sacred images, temples and texts and to the fourfold Samgha. As such it has little claim to a wider interest or importance. But it is quite differnt with Devacandra Suri's commentary (henceforth referred to as MC.). It contains numerous religious tales and narratives (Akhyanakas, Kathanakas and Udaharanas) and in this respect it is in no way different from a Katbakosa type of talecollection. Further it forms a link in the long series of similar commentaries or religiousdidactic works that contain sizeable collections of illustrative stories. The portion of the commentary covered by the present volume contains thirtyfour (or if we count the two subtales, thirtysix) tales. Apart from their general relevance for the study of tale-motifs and tale-types, Indian and non-Indian, they are quite valuable for investigating the sources and parallels for several widely current and interesting Jain narratives. Here we find. for example, the stories of Muladeva, King Samprati (along with that of Candragupta and Canakya), Kalakacarya, Khaputacarya, Candana, Ardrakumara, Raubineya, Kitapunya and Aramasobha among others. There are numerous earlier and later recasts, parallels, versions and adaptations of many of these stories in Jain works written in Sanskrit, Prakrit, Old Gujarati and other old languages. All these require to be studied comparatively so that we can trace their evolution in correlation to changing cultural conditions prevalent at different periods. We have already some noteworthy efforts of varying scope in this direction, e. g.. the studies pertaining to the stories of Agadadattai (L. Alsdorf), Manipatia (R. Williams), Jambusyamin 3-4 (A. Shah, V.P. Jain), Samba-Pradyumnas (M. Shah), Candana-Malayagiris (R. Jani), Sadayavatsa-Savalimga? (A. Nahta,, M. Majmudar), Kasthasresthin (H. Bhayani) etc. These studies have different orientations, some concentrating on the literary-historical aspect and others on the folk-tale aspect. O. the stories mentioned above those o. Muladeva, Kalaka and Arama sobha have been so far fortunate in receiving scholarly attention. Bloomfield's pioneering effort to study the Muladeva cycle now requires to be supplemented by a comparative historical treatment of all the available materials, Brown's study of the Kalaka 1. A New Version of the Agadadatta story, New Indian Antiquary, Vol. 1, p. 281-299. 2. R. Williams, Two Prakrit Versions of the Manipaticarita, 1959. 3. R. C. Shah, Yosovijayji krut Jambusvami-Ras, 1961, 4. V. P. Jain, Vir-kavi-viracit Jambusamicariu, 1968. 5 M. B. Shah, The Pradyumna Tale in Medieval Gujarati Literature (Unpublished doctoral dissertation, Univer sity of Bombay, 1967). 6. RN. Tani. "The Jaina and Non-Jaina Versions of the Popular Tale of Candana-Malayagiri from Prakrit and other Early Literary Sources', Mahavir Jaina Vidyalaya Golden Jubilee Vol. part I, 1968, p. 225-232. A Nahta. Sadayavatsa Savalimga Ki Prem-katha', Rajasthan-Bharati, Vol. 3, 1, p. 49 f; M.Majmudar. Sadayavatsa Vira Prabandha, 1961, & HC Bhayani, The Magic Bird-Heart', Bharatiya Vidya, 23. 1-4, 1963, 99-114; Sodh ane Svadhyay. 1965. D. 43-74; Katha-seth-ni Damtakatha' Lokagurjari, 5, 1968, 1-2. The Character and Adventures of Maladeva'. Proceedings of the American Philosophical Society, 52,616-650. See also Bloomfield's Foreword to Tawney-Penzer. The Ocea nof Story, Vol. 7, p. XII; A. N. Upadhye, Th Dhurtakhyana, a Critical Study' in Haribhadra's Dhurtakhyana, ed. by Jinavijaya Muni, 1944, 23. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ legend 10 stands in need of some revision in the light of additional materials11. made available by A. Shah. It should be noted in passing that among the thirtysix different texts collected by Shah there also figures the Kalaka story from Devacandra's Mulasudhi commentary. Of course Shah edited it19 independently of the present endeavour. As to the story of Aramasobha, now that we know it from the MC., H. Jain's view 13 on the influence of the Sugandhadasami story on it is to be revised. The MC. version of the Aramasobha 18 prior to the earliest known version of the Sugandhadasami. One further consequence of this is that the question of the immediate Indian original of the Cinderella too shall have to be reconsidered. Another aspect of the importance of the MC. is brought out by the fact that several Jain authors have drawn upon or borrowed liberally from its stories. We shall casually mention here only two such instances. In his commentary on Haribhadra's Samyaktvasaptatii Samghatilaka Suri has reproduced almost verbatim the Kalaka story from the MC. The slight changes he has made here and their mostly consist of substituting synonyms and changing constructions. Similarly on the strength of significant verbal resemblances it seems probable that the Mula deva story in MC. served as a source for the version found in the Kumara pala pratibodha. In this connection, we should also mention a few stories of this collection that clearly orve the stamp of a folk-tale. The side story about the origin of Gajagrapada, the name of a mountain, occurring in the Arya-Mahagiri story belongs to the cycle of the stories of cuckoldry such as we find in popular collections like the Sukasa ptati. The story of Bhima and Mahabhima presents a version of a widely current tale illustrating the principle "You reap what you sow.' The story of Dhanya occurring also in the Kumarapala. bratibodha, has the same motif as a Gujarati folk tale, ghanka ane ghanki ni varta The tale of the male and female wood-worm'. A third version of the same motif is found in the story of the monkey couple transformed into human beings that we come acrorss in some of the tale-groups connected with the life-story of Jambusvamin (see, e.g., pp. 99-100 in Gunapala's Jambucariya. It also occurs in Jambu's biography given in Hemacandra's Sthaviravali). Linguistically too the MC. has its several points of interest. Firstly it has one whole story viz.. Sulasakkhanu, in Apabhramsa. It is called Akhyana as well as Sandhi, and its structure conforms with that of other known poems of the Sandhi-type in Late Apabbramsa As has been stated by the editor (p. 43, footnote), this Sulasasandhi is found also as a self-contained work preserved separately from the MC. Besides this, MC. has numeron short passages in Apabhramsa. Their value as specimens of the Apabhramsa of Hemacandrats times is quite obvious. Secondly, the Prakrit of the MC. has numerous words, constructions and idioms which nificant for the study of Apabhramsa and Early Gujarati. The following few words and forms, picked up in a casual reading of the first thirtyfive pages only. would be to illustrate the point (Abbreviations: DN.=Desinamamala of Hemacandra. SH.Siddabeme of Hemacandra). fagyi (3. 56) gerast (cf. DN. 3, 36; SH. 8, 2, 174; PC, 5, 13, 9 etc.) fifay (3. 65) "a wayward rascal' (cf. the Dimdins of Lata described in the Padaindia Bhana.) iMdoyaga (20,3) indragopaka (cf. iMdoja at Samdesarasaka, 143). 10. N. Brown, The Story of Kalaka, 1933. 11. A. P. Shah, Sri-Kalakacarya-Katha-Sangrah, 1949. 12. See pp. 6-22 of the work. 19. H. Jain, Sugandhadasami Katha, 1966, Introduction, pp. 16-18. 14. Samyaktvasaptati. with Sanghatilaka's Commentary, ed., by Lalitvijay Muni, 1916, Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5, 11, 6, 7.) 'tree'. (cf. or T 'thicket' DN. 3, 57; Guj. 'tree'.) (fem.) (5, 15; 17) front portion of the upper garment covering the lap'. (cf. (masc.) ibid'. DN. 2, 80; Guj ibid', lap'.) a (5. 7) act of sweeping'. (cf. 'sweeper', 363, 1016; baDahArI, bohArI 'broom' DN 6, 97; Hindi buhAranA, buhArI) (5, 11, 5, 6, 25) some sweetmeat etc. sent as present to one's kin living afar', (from Pk. bhatta, Sk. bhakta and the diminutive suffix-) cf. Guj. bhAtala 'home-made lunch taken outside'. (?) (5, 19). The verse line in which this word occurs is as follows: bajjhati taruvaresuM caMcalaturayANa varavalacchIo / The corresponding passage in the Arama sobha in the Samyaktvasaptati commentary of Samghatilaka, written in 1365 A. D., reads taralataraMgavalacchA vajyaMti samaMtabha tarumUle / (Here is an obvious mistake for g). The word is the same as calattha (v.1. ) which occurs at Samdesarasaka, 169 (in the compound form geffe), and which the Sanskrit commentary renders as turaGgamazAlA. The word also occurs in the form of (compounded as ) in the Jain Sanskrit of Purnabhadra's Pancakhyanaka (composed in 1199). See the glossary in the Harvard Oriental Series edition (No. 11). For the present, the period of currency of the word can be fixed as from 11th to 14th century. We may also note here a few interesting forms and constructions from the MC. (Mulasuddhi, Gatha 26) The possessive suffix-16 is found in the form 'broom', Abhidhanacintamani, and tubhacca ehi (3, 41 ) . fafe farfer (3, 120) deriving from fanfa fanfe, and meaning fa fa occurs several times in Haribhadra's Apabhramsa epic Neminahacariya composed in 1160 A, D, It occurs in other Prakrit works also composed in or about the twelfth century. The possessive suffix -- (SH. 8, 2, 159; Pischel's Comparative Grammar of Prakrit Languages, SS 600) is found in a (v. 1. egen) (20, 18) 'those having wine' and (20, 19) those having meat'. Its connotation here is nearer to Hindi 'vala,' Gujarati 'vala.' garet atafa (6, 13) 'the hot summer gusts blow.' cf. Guj.in the same sense. These instances can be easily multiplied. The index of select words proposed to be given at the end of the second volume will seek to cover data of special lexical importance. These few remarks may suffice to point out the value of MC. Such a precious work of Prakrit narrative literature cannot but attract the attention of a connoisseur like Muni Jinavijayaji. Shri A. M. Bhojak, who has scholarly editions of several important Prakrit works to his credit, is to be congratulated for preparing the present critical edition of 15. This has been already noted by me on p. 104 of my introduction to the Sandesarasaka. 16. See H. C. Bhayani, Three Old Marathi Suffixes', Vidya, 12, 2, 1969, 4-10. To the forms possessive collected there from Early Prakrit literature, qafe occuring in the Nisitha Curni of Jinadasa is to be added. with the belonging to the hostile forces' Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 the text at Muniji's instance.11 But as pointed out by Shri Bhojak in his editorial foreword, though the work was ready for the press several years back various circumstances delayed its completion and publication all these years. Now the Prakrit Text Society is glad to publish it. The Society also hopes to bring out the remaining portion of the text at an early date. March 1, 1971 H. C. Bhayani Ahmedabad 17. Here it may be pointed out that in the introduction to Silanka's Cau pannamahapurisacariya (P. 47) Shri Bhoiak has drawn our attention to Devacandra Suri's indebtedness to Sianka regarding the story of Candana and Brahrnadatta. It is to be hoped that he will also dal with this aspect of the subject in his introduction to the second volume of the Mulasuddhi. www.janelibrary.org Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sampAdakIya prastuta grantha ke sampAdana-saMzodhana meM TIkA kI cAra pratiyoM kA sampUrNa upayoga kiyA gayA hai| ina cAra pratiyoM kI saMjJA A. B. C. aura D. dI gaI hai / isake atirikta eka TIkA kI prati kA bhI upayoga kahIM kahIM kiyA gayA hai / TIkA kI isa pAMcavIM prati kI saMjJA E dI gaI hai| TIkA kI ina pAMca pratiyoM ke sivAya 'mUlazuddhiprakaraNa' mUla kI eka prati kA bhI yahA~ sampUrNa upayoga kiyA gayA hai| yaha prati pATaNa ke bhaNDAra kI prakIrNaka saMgraha kI tADapatrIya prati hai| usameM aneka prakaraNoM ke sAtha mUlazuddhiprakaraNa bhI diyA gayA hai| mUla kI isa prati kI saMjJA bhI E hI dI gaI hai / ataH jahA~ mUla gAthA ke pAThabheda meM E saMjJA ho vahA~ usa pAThabheda ko mUla kI tADapatrIya prati kA samajhanA cAhie / tathA TIkA ke pAThabheda meM jahA~ E saMjJA ho vahA~ usa pAThabheda ko TIkA kI E prati kA pAThabheda samajhA jAya / ukta pratiyoM kA paricaya isaprakAra haiA saMjJaka prati yaha prati zrI hemacandrAcArya jaina jJAnamandira (pATaNa) meM sthita zrI saMgha jaina jJAnabhaNDAra kI hai aura yaha kAgada para likhI huI hai| sUcI meM isakA kramAGka 1415 hai / 264 patrAtmaka isa prati kI lambAI caur3AI 10x4 // iMca pramANa hai| prathama patra kI pahalI aura antima patrakI dUsarI pRSThi korI hai| pratyeka patrakI pratyeka pRSThi meM 15 paMktiyA~ haiM / aura pratyeka paMkti meM 60 akSara haiM pratyeka pRSThi ke madhya meM korA bhAga rakhakara zobhana banAyA gayA hai| isakI sthiti madhyama aura lipi sundara hai| isa prati ke anta meM lekhaka kI prazasti-puSpikA nahIM hai / anumAnataH isa prati kA lekhanasamaya vikramIya 17 vIM sado kA honA caahie| B saMjJaka prati - yaha prati bhI uparyukta jJAnamandira meM sthita zrI vADIpArzvanAtha jaina jJAnabhaNDAra kI hai aura yaha kAgada para likhI huI hai / sUci meM isakA kramAMka 7073 hai / 275 patrAtmaka isa prati kI lambAI caur3AI 10 // 44 // iMca hai / pratyeka patra kI pratyeka pRSThi meM 15 paMktiyA~ haiM / aura pratyeka paMkti meM 56 akSara haiN| pratyeka patra kI pratyeka pRSThi ke madhya meM korA bhAga rakhakara usake madhya meM lAlaraMga kA golAkAra zobhana banAyA hai / usI taraha patra kI dUsarI pRSThi ke donoM tarapha mArjina ke madhyabhAga meM lAlaraMga kA golAkAra zobhana kiyA huA hai| isakI lipi sundara aura sthiti madhyama hai / anta meM lekhaka kI prazastipuSpikA nahIM hai| anumAnataH isakA lekhanasamaya vikrama kA 15vA~ zataka honA caahie| C saMjJaka prati ___ yaha prati zrI kacchI dazA osavAla jaina mahAjana hastaka ke anantanAthajI mahArAja ke mandira (muMbaI) meM rahe hue jJAna bhaNDAra kI hai| bhaNDAra kI sUci meM isakA nambara 1428 hai| purAtattvAcArya manijI zrI jinavijayajI ne vi. saM. 2001 kI sAla meM yaha prati upayoga karane ke lie mujhe dI thii| isake kula patra 384 haiN| 383 3 patra kI dUsarI pRSThi kI pAMcavIM paMkti meM mUlazuddhiprakaraNaTIkA kI Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samApti ke bAda samasta granthagata kathAoM kI sUci dI hai| vaha 384 3 patra kI dUsarI pRSThi meM pUrNa hotI hai| pratyeka patra kI pratyeka pRSThi meM 13 paMktiyAM haiN| pratyeka paMkti meM kama se kama 38 aura adhika se adhika 48 akSara haiN| sthiti acchI hai aura lipi suvAcya hai / isakI lambAI caur3AI 10.145 iMca pramANa hai| anta meM lekhaka ne mAtra lekhanasthala aura lekhanasamaya hI diyA hai| vaha isa prakAra hai"ahammadAvAdanagare saM. 1948 bhAdaravA zudi 11 // " / D saMjJaka pati seTha zrI DosAbhAI abhecanda jainasaMgha (bhAvanagara) ke bhaNDAra kI yaha prati bhI purAtattvAcArya muni zrI jinavijayajI ne mujhe 'C' saMjJaka prati ke hI sAtha upayoga karane ke lie dI hai / isake patra 259 hai| 258 veM patra meM mUlazuddhiprakaraNaTIkA pUrNa hotI hai / 259veM patra meM samagragranthagata kathAoM kI sUcI dI hai| pratyeka patra kI pratyeka pRSThi meM 15 paMktiyA~ haiN| kama se kama 40 aura adhika se adhika 70 akSaroM vAlI eka paMkti hai / sthiti acchi aura lipi suvAcya hai| isakI lambAI caur3AI 10.4 // iMca hai| anta meM lekhaka kI puSpikA Adi kucha bhI nahIM hai / anumAnataH isakA lekhanasamaya vi0 20 vA~ zataka kahA jA sakatA hai| E saMjJaka prati (mUlazuddhiTIkA) ___ zrI lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya saMskRti vidyAmandira (ahamadAbAda) meM sthita aneka hastalikhita granthasaMgrahoM meM se pUjyapAda AgamaprabhAkarajI munivarya zrI puNyavijayajI mahArAja ke vizAla granthasaMgraha kI yaha prati hai| aura yaha kAgaja para likhI huI hai| yaha prati Aja se20 varSa pahale pU0 pA. mu. zrI puNyavijayajI mahArAjako milI thii| usa samaya prastuta grantha kA saMzodhana kArya pUrA ho gayA thA phira bhI usI samaya hI isa prati ko unake pAsa se lekara pAThabhedAdi ke aneka sthAnoM ko milAte samaya nizci kiyA ki yaha prati to azuddha hai hI phira bhI yaha 'C' aura 'D' saMjJaka prati ke prAcIna kula kI hai| isI vajaha se isa pratikA sampUrNa upayoga nahIM kiyA / mUlazuddhiyIkAkAra A0 zrI devacandrasUrijI kI prazasti meM kisI kisI sthAna para 'C' aura 'D' saMjJaka prati meM akSaroM ke sthAna khAlI rakhe hue haiM, ve' saba sthAna isa prati meM sampUrNa haiN| isa dRSTi se yaha prati upayogI ho gaI hai| A aura B saMjJaka prati. meM to prazasti apUrNa hI milatI hai / isa prati meM TIkAkAra kI prazasti ko kisI vidvAna ne saMzodhita kI hai| yahA~ prazasti ke sAtaveM padya meM [C aura D prati meM] katipaya khAlI rakhe hue akSaroM ke sthAna meM "guNasemasUriH' likhA huA thA / usako sudhArakara kisI ne 'guNasomasUriH' kiyA hai| jabaki vastutaH vahA~ 'guNasenasUriH' honA cAhie, kAraNa ki A0 zrI devacandrasUriracita prAkRtabhASAnibaddha 'saMtinAhacariyaM' zAntinAthacaritam (aprakAzita) kI granthakArakRta prazasti meM 'guNaseNasUri'nAma milatA hai| isase spaSTa mAlUma hotA hai ki isa prazasti ke saMzodhaka ne gaharI cikitsA nahIM kI hai, aisA kaha sakate haiM / prastuta prazasti ke pATha ke atirikta samagra grantha meM kisI ne kucha bhI saMzodhana nahIM kiyA hai| isa prati ke lekhaka ne jisa prati para se nakala kI hai usa prati meM, isa prati ke bAraha patra jitane pAThavAle patroM ke badale A0 zrI zIlAMkasUriracita AcArAMgasUtraTIkA kI prati ke patroM ne sthAna pA liyA hogA, isase isa prati ke 46 veM patra kI dUsarI pRSThi kI 11 vIM Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Sha paMkti ke antima do akSaroM se 58 veM patra kI dUsarI pRSThi kI AThavIM paMkti (aMtya pAMca akSara ke atirikta) taka kA granthasaMdarbha AcArAMgasUtra ke dUsare adhyayana ke prathama uddeza kI TIkA kA .. hai| arthAt prastuta, mudrita grantha ke 73 veM pRSTha kI 16 vIM paMkti meM Aye hue 'chalio' zabda ke 'cha' ke bAda se 96 veM pRSTha kI 16 vIM paMkti meM Aye hue 'paDilAhiyA' zabda meM Aye hue 'lA' taka kA mUlazuddhiIkA kA granthasaMdarbha prastuta 'E' prati meM nahIM hai kintu usake badale AcArAMgasUtraTIkA kA sUcita pATha hai| isa prati kI patrasaMkhyA 252 hai| prathama patra kI prathama aura antima patra kI dUsarI pRSThi kArI hai / 252 veM patra ko prathama pRSThi kI cauthI paMkti meM samagra grantha pUrNa hotA hai| pratyeka patra kI pratIka pRSThi meM 15 paMktiyA~ haiM / pratyeka paMkti meM kama se kama 52 aura adhika se adhika 58 akSara haiN| kisI kisI meM 49 akSara bhI milate haiN| pratyeka pRSThi ke madhya meM alikhita korA bhAga rakhakara sundara zobhana banAyA huA hai| isakI lipi sundaratama hai aura sthiti bhI acchI hai| isakI lambAI cauDAI 10 // .244 / iMca pramANa hai / prati ke lekhaka kI puSpikA nahIM hai / anumAnataH isakA lekhanasamaya vikrama kI 17 vIM sadI kA pUrvArddha honA cAhie / isa prati ko likhAne ke kitaneka samaya ke bAda lAlazAhI se likhI huI eka choTI sI puSpikA bhI isameM hai aura vaha isa prakAra hai-"sAha zrI vacchAsuta sAha sahasrakiraNena pustakamidaM gRhItaM sutavarddhamAna[-]zAMtidAsaparipAlanArtha" / isa puSpikA para se yaha mAlUma hotA hai ki sahasrakiraNa nAmake zreSThI ne apane granthabhaNDAra ke lie yaha prati (?)mUlya se kharidI hogii| isa zreSThI ne svayaM grantha likhAkara aura dUsarI jagaha se grantha prApta kara eka granthasaMgraha kiyA hogA kyoMki isa zreSThI dvArA likhAI huI aura prApta ki huI pratiyoM ke anta meM likhAI huI aisI choTI2 puSpikA vAlI aneka pothiyAM mere dekhane meM AI haiN| isa zreSThI dvArA likhAye hue nandIsUtra kA to hamane upayoga bhI kiyA hai, dekhiye zrI mahAvIra jaina vidyAlaya saMcAlita Agama prakAzana vibhAga dvArA prakAzita "naMdisuttaM aNuogaddArAiM ca' grantha kA sampAdakIya kA pR0 2 / 'E' saMjJaka prati (mUlazuddhiprakaraNa-mUla) - jaisA ki prAraMbha meM batAyA hai, yaha choTI choTI racanA ke saMgraha vAlI tADapatrIya prati pATana ke kisa jJAnabhaNDAra kI thI yaha aba mere smaraNa meM nahIM hai| isa pratikA upayoga Aja se 24 varSa pUrva kiyA thaa| 'uparokta pratiyoM meM se c aura D saMjJaka prati ati azuddha hai| phira bhI sampAdana kArya meM jina jina sthAnoM meM A aura B saMjJaka pratioM ke pATha zaMkita the vahA~ ina do pratiyoM kA upayoga huA hai| aura jahA~ jahA~ A. B saMjJaka pratiyoM ke pATha naSTa ho gaye haiM vahA~ vahA~ ina do pratiyoM ne use pUrA karane meM sahayoga diyA hai, (dekho caturtha pRSTha kI 11 vIM aura 32 veM pRSTha kI AThavIM ttippnii)| yadyapi ye do pratiyA~ (c.D) arvAcIna aura azuddhattara hai phira bhI sampAdanakArya meM mahattva kI siddha huI hai| ye do pratiyAM (c.D) vikrama kI 20 vIM sadI meM likhAI huI hone para bhI isameM katipaya sthAnoM meM 'thathathatha' aura 'chachachacha' jaise arthazUnya akSaroM kA niSkAraNa lekhana huA hai / isase yaha nizcita .kahA jA sakatA hai ki yaha prati tADapatrIya paramparA kI hai / tADapatrIya pratiyoM ke patra meM jahA~ jahA~ darAre par3I ho, athavA likhate samaya akSaroM ke bigar3ane kI Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jahA~ 2 saMbhAvanA ho vahA~ mukhyataH pratilipikAra ko pAThapatana kA bhrama na ho usake lie utane sthAna ko rikta na rakhakara 'thathathathatha' athavA 'chachachachacha' aise phalgu akSaroM se bhara diyA jAtA thA / prastuta grantha ke meTara kA saMzodhana hone ke bAda hI mUlazuddhiprakaraNaTIkA kI jo 'E' saMjJaka prati milI hai yaha c aura D prati ke kula kI prAcIna prati hai / 77 veM pRSTha meM AI huI mUla kI 19 vI gAthA ke anta meM AyA huA 'varAo' zabda ke sthAna meM TIkA meM 'parAo' zabda pratIka ke rUpa meM diyA hai| usase upayukta pratiyoM meM TIkAkArasammata mUlapATha kacit nahIM bhI milA aisA kaha sakate haiM / TIkAkAra ne mUlakI sampUrNa gAthAoM ko uddhRtakara ke TIkA kI racanA kI hai| ataH TIkA kI pratiyoM meM mUlapATha sampUrNa hai aisA samajhanA caahie| saMzodhana... yahA~ upara batAI gaI pratiyoM meM se jisa prati kA pATha susaMgata lagA hai usa ko mUla meM svIkRta karake zeSa pratiyoM ke pATha TippaNa meM diye gaye haiN| jahA~ mUlagAthA ke zabda ko TIkA meM pratIka rUpa se lekara usakA saMskRta meM artha kiyA gayA hai vahA~ mUlagAthA ke una zabdoM ko "" aise avataraNa cihna ke madhya meM rakha diye haiN| jahA~ mUlagAthA ke vibhaktyanta prAkRta zabda ke saMskRta paryAya likhakara una saMskRta paryAyoM kA arthAntara TIkA meM batAyA gayA hai vahA~ mUla ke usa prAkRta zabda ke saMskRta paryAya ko ' ' aise avataraNa cihna ke madhya meM rakha die haiN| jahA~ mUla ke sAmAsika vAkya meM Ae hue prAkRta zabda ke saMskRta paryAya likhakara usakA arthAntara TIkA meM batAyA hai vahA~ mUla ke samAsagata una prAkRta zabda ke saMskRta paryAya aura unake arthAntara ke vIca meM =aisA cihna diyA gayA hai / vAcakoM kI anukUlatA ke lie granthagata kathAoM meM una kathAoM ke pAtroM ke vaktavya ko ' ' aise aura Avazyaka ho vahA~ " " aise avataraNa cihnoM ke madhyameM rakha diye haiN| zeSa cihnoM ke sambandha meM prAkRtagrantha pariSad ke tIsare granthAGka rUpa se prasiddha "cauppannamahApurisacariyaM" grantha kI prastAvanA kA pR. 37 ko dekhane kA sUcana karatA huuN| upara batAye gaye cihnoM kI evaM pratiyoM kI saMjJA tathA granthAntara ke pATha kI gAthAoM ke alaga TAipa rakhane Adi kI pasandagI Aja se 25 varSa pahale bhAratIya vidyAbhavana muMbaI ke sammAnya niyAmaka evaM zrI siMghI jaina granthamAlA ke pradhAna sampAdaka aura saMcAlaka purAtattvAcArya munijI zrI jinavijayajI ne nirNIta kara dI thI / prastuta vizAla grantha meM Aye hue granthAntara ke avataraNoM kA sampUrNa pRthakkaraNa karanA mere liye muzkila thA phira bhI Aja se 25 varSa pUrva ke mere tathAprakAra ke atisvalpa abhyAsa ke anusAra una avataraNoM ko alaga TAIpa meM dene kA prayatna kiyA hai jo aparyApta hai / yahAM granthAntara kI aneka subhASita gAthAoM kA to pRthakkaraNa karanA azakya hI hai| grantha aura granthakAra Adi ke viSaya meM vizeSa jAnakArI dUsare bhAga kI prastAvanA meM denA maine ucita mAnA hai| Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRtti, vyAkhyA Adi zabdoM ko una una granthoM kI TIkA ke rUpa meM pahacAnanA yaha eka pravAha hai / isame varSoM pahale ke mere isa prakAra ke pravAha ke saMskAra se prastuta grantha kA nAma 'mUlazuddhiprakaraNaTIkA' diyA hai / kintu granthakAra ne prastuta TIkA ko vyAkhyA (pR0 1 paM0 8), vivaraNa (pratyeka sthAnaka ke anta kI puSpikAmeM) aura vRtti ( TIkAkAra kI prazasti kA 10vA~ aura 15 vA~ padya) ke nAma se kahA hai| prastuta prathama bhAga meM rahI huI azuddhiyoM kA zuddhipatraka diyA gayA hai| usake anusAra sudhArakara par3hane kA merA sUcana hai / - pUjyapAda purAtattvAcArya muni zrI jinavijayajI (munijI) ne 25 varSa pahale merI yogyatA kA vicAra karake zrI siMghI jainagranthamAlA meM yaha grantha prakAzita karane ke lie mujhe sampAdana ke lie diyA thA isake liye maiM unakA, aneka upakAroM ke smaraNa pUrvaka vinIta bhAva se AbhAra vyakta karatA huuN| presa Adi kI avyavasthA aura pUjya munijI rAjasthAna sarakAra dvArA prasthApita rAjasthAna prAcyavidyApratiSThAna ke sammAnya niyAmaka ke sthAnapara hone ke kArana prastuta grantha ke mudraNa meM sudIrgha samaya bIta gayA, maiM bhI pUjyapAda AgamaprabhAkarajI vidvadvarya muni zrI puNyavijayajI mahArAja ke Adeza se prAkRta grantha pariSad [PRAKRTATEXT SociETy] meM aura usake bAda zrImahAvIra jaina vidyAlaya saMcAlita 'Agama prakAzana vibhAga' meM niyukta huA / aise samaya prAkRta grantha pariSad ke sammAnya maMtrI evaM zrI lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya saMskRti vidyAmaMdira ke mukhya niyAmaka, bhAratIya darzanoM ke gambhIra abhyAsI zrI dalasukhabhAI mAlavaNiyAjI ne pUjya munijI se parAmarza karake isa ruke hue prakAzana kI upayogitA jAnakara ise prAkRta grantha pariSad se prakAzita karane kA nirNaya lekara mere kArya meM jo protsAhana diyA usake lie maiM zrI mAlavaNiyAjI ke prati RNibhAva vyakta karatA huuN| maiM jo kucha bhI yat kiMcit saMzodhanakArya karatA hU~ usa meM jahA~ kahIM bhI zaMkita sthAna Ate haiM unakA samAdhAna prApta karane ke lie pUjyapAda AgamaprabhAkarajI munivarya zrI puNyavijayajI mahArAja kA amUlya samaya 35 varSa se letA A rahA haiN| ina upakArI puruSa kI RNavRddhi bhI mujhe savizeSa dhanyatA kA anubhava karA rahI hai| __ isa grantha kA saMskRta meM likhA huA viSayAnukrama dekhakara yogya sUcana karane ke lie paM. zrI harizaMkarabhAI aMbArAma paMDyA kA maiM AbhArI huuN| 24 se 28 phArma aura sampAdakIya Adi ke mudraNa meM zrIrAmAnanda prinTiMga presa ke mukhya saMcAlaka svAmI zrItribhuvanadAsajI zAstrIjI ne jo sahakAra diyA hai usake lie unake prati kRtajJabhAva prakaTa karatA huuN| zrI mahAvIra jaina vidyAlaya saMcAlita Agama prakAzana vibhAga laNasAvADA-moTI poLa jaina upAzraya vidvajjanavinaya ahamadAbAda-1 amRtalAla mohanalAla bhojaka Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSThAGkaH paMkiH azuddham 2 4 "" 33 9 33 11 dw ,, am w form " 13 16 20 21 22 23 22 "" 25 "3 28 29 * 31 34 35 37 38 42 48 56 57 59 61 64 68 71 81 83 84 87 95 101 103 23 mm 2deg 14 33 10 31 10 19 1 5 14 28 20 11 25 3 17 6 8 30 3 8 24 18 2 15 & 20 14 10 23 12 7 15 7x & N v w x y 18 4 1 28 29 32 6 35 18 kam siddhiM yAti jiNasAsaNe tatthevA thevavelaMga kI karanti samAgaya jinazAsane cD jinazAsane AB jiNasAsaNe Nottara - pa turiya-tu "vatteNaM" pavA 'jahA bha vinaya - vai maccava utta uSphula 'jaNayANa vasaI daTThaNa ghettaNa nayara ahama daTThaNa 'uttANi ega khajjata tU gAmiNa jeThA pADi daTTaNa tamAkA tAhi vikitsA I maha pa daTTaNa virUpA de * tyapi za vardhana akkhatha 10 'taNayas zodhanIyam kAm 'siddhi' yAti zuddhipatrakam 'tasthevA' thevavelaM ga kIe ya karati samAgayA gotra-pa turiya 'vatteNaM' pajjuvA jahA bha vinaya - a maccuva uphula 'jaNayANaM' 'vasaI' dahUNa "nayaraM ahama dadraThUNa 'uttANiega khajjatat gAmiNa je paDi 1 dadaThUNa gataM kA tAhi vicikitsA maha dahUNa virUpade' "tyapiza vardhanaM akkha 10cD 'taNayassa * pRSThAGkaH paMktiH azuddham vayasa apari 103 120 123 " 135 143 144 145 148 150 w " 157 175 177 178 "" " 179 "" 186 187 189 191 192 wr "" 193 194 " 195 "" 197 " 205 207 208 215 216 219 224 33 * * * 18 2 21 33 33 32 14 16 zIrSake 6 33 23 25 13 30 6 14 34 6 33 31 2 23 9 28 ~ ~ ~ ~ 22 * + *** 33 1 2 23 24 24 27 21 10 28 6 33 9 11 32 8 30 ABvayaM 14CA 8c0 paNAmanam nispRhaM tRtIya tU vimhayakhe isa iyo paDi taloka' daTThaNa talokka' 98 ThAviyo 9 7e taMgadhAra [] (cchA) ci saMbAyai savvaM jammaMtara ABsaMvaya vIsariyaM !' *mmI, 'ajje kahiye sAkhyAnakaM jaNaeva a4 SiyaM basaMta etiya kulaghara 2 G u motA saMpayasaMtI vijiyAbu zodhanIyam vayaNe apari vayaM cDtayaM 'puccha' 14A 8 c D * praNAmanam niHspRhaM caturtha ghettaNa 6 vimyakkhi isa ' io 'paDi teloka daTThUNa teloka 9 ThAvio 9cD 7c 'tigaMdhAra' []ca (r) "fa saMvayai savvaM, jaM [ ? visaMvayai taM] jammaMtare 21CD saMvAyai vIsariyaM, ! 'mmI' "ajje kahiye " sakathAnakaM 'jaNavae piyaM vasaMta kulagharaM ettiyaM 2 c motuM tA saMpaya saMtI vijiyA bu 52 saMpuccha Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukramaH viSayaH maGgalam . 1-3 samyagdarzanaprAptyupAyAH, samyaktvapratipattikramaH, pratipannasamyaktvasyAkalpyAcAranirUpaNaM ca 3-5 samyaktvasya bhUSaNa-dUSaNa-liGga-zraddhAna-cchiNDikA-sthAnakAkhyaM dvAraSaTkam samyaktvasya prathamaM bhUSaNadvAram jinazAsananipuNatA-prabhAvanA-tIrthasevA-bhakti-sthiratvAkhyAni paJca samyaktvabhUSaNAni jinazAsananipuNatAkhye prathame samyaktvabhUSaNe ArdrakumArakathAnakam prabhAvanAkhye dvitIye samyaktvabhUSaNe AryakhapuTAcAryakathAnakam / 13-14 tIrthasevAkhye tRtIye samyaktvabhUSaNe dravyatIrthasevAviSayakaM antargata elakAkSakathAnaka-gajAgrapadaparvatanAmotpattikathA'sametaM AryamahAgirikathAnakam 15-19 tIrthasevAkhye tRtIye samyaktvabhUSaNe bhAvatIrthasevAviSayakaM bhIma-mahAbhImakathAnakam 20-22 bhaktyAkhye caturthe samyaktvabhUSaNe jinabhaktiviSayakaM ArAmazobhAkathAnakam 22-34 bhaktyAkhye caturthe samyaktvabhUSaNe sAdhubhaktiviSayakaM zikharasenakathAnakam 34-43 sthiratvAkhye paJcame samyaktvabhUSaNe'pabhraMzabhASAnibaddhaM sulasAkhyAnakam 43-56 samyaktvasya dvitIyaM dUSaNadvAram / 56-66 zaGkA-kAGkSA-vicikitsA-kutIrthikaprazaMsA-kutIrthikAbhIkSNasaMstavanAkhyAni paJca samyaktvadUSaNAni zaGkAkhye prathame samyaktvadUSaNe zrIdharakathAnakam 56-57 kAGkSAkhye dvitIye samyaktvadUSaNe indradattakathAnakam 58-59 vicikitsAkhye tRtIye samyaktvadUSaNe pRthvIsAra-kIrtidevakathAnakam 59-64 kutIrthikaprazaMsAkhyaM caturthe samyaktvadUSaNam kutIrthikAbhIkSNasaMstavanAkhye paJcame samyaktvadUSaNe jinadAsakathAnakam samyaktvasya tRtIyaM liGgadvAram 66-67 kSAnti-saMvega-nirveda-anukampA-astitvabhAvAkhyAni paJca samyaktvaliGgAni samyaktvasya caturtha zraddhAnadvAram 67-68 jIvAdivastuparamArthasaMstava-sudRSTabhAvayatisevanA-vyApannadRSTivarjana-kudRSTivarjanAkhyAni catvAri samyaktvasya zraddhAnAni .67-68 samyaktvasya paJcamaM chiNDikAdvAram 68-73 rAjAbhiyoga-gaNAbhiyoga-balAbhiyoga-surAbhiyoga-kAntAvRtti-gurunigrahAkhyAH samyaktvasya SaT chiNDikAH prathamAyAM rAjAbhigrahacchiNDikAyAM kArtikazreSThikathAnakam 69-70 68 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayaH dvitIyAyAM gaNAbhiyogacchiNDikAyAM raGgAyaNamallakathAnakam tRtIyAyAM balAbhiyogacchiNDikAyAM jinadevakathAnakam caturthyAM surAbhiyogacchiNDikAyAM kulaputrakathAnakam paJcamyAM kAntAravRtticchiNDikAyAM surASTrAzrAvakakathAnakanirdezaH SaSThayAM gurunigrahacchiNDikAyAM devAnandakathAnakam samyaktvasya SaSThaM sthAnakadvAram jIvAstitva- jIvanityatva- jIvakartRtva- jIvavedakatva-nirvANAstitva-nirvANopAyAkhyAni SaT samyaktvasthAnAni samyaktvamAhAtmyam avAptasamyaktvavidheyasya vaktavye saptasthAnakapravRttinirUpaNam jinabimba-jinabhavana-jinAgama-sAdhukRtya - sAdhvIkRtya - zrAvaka kRtya-zrAvikAkRtyAkhya saptasthAnakanAmanirUpaNam jinabimbAkhyaM prathamaM sthAnakam jinapratimAnirmApaNa-tadaSTaprakAra pUjopadezaH aSTaprakArapUjAprarUpaNam puSpa - gandhapUjA svarUpanirUpaNam puSpapUjAyAM dhanyAkathAnakam dhUpa-dIpa-akSata-phala-ghRta-jalapUjAsvarUpanirUpaNam jinapUjAyAH sarvaduHkha vimocakatvam jinapUjAyA viziSTasukhadAyakatvam prathamasthAnakopasaMhAraH [jinapratimA nirmApaNa tatpUjA - yAtrAdyupadezaH ( pR0 85-86 ), nUtana - jinabimbakaraNAt sIdatparakRta jinabimbapUjanasya bahuguNatvam (pR0 87), jinabimba-caityadravyayoH rakSaNa-varddhanaviSayakaH kartavyopadezazca ( pR0 87-88) ] jinabhavanAkhyaM dvitIyaM sthAnakam jinamandiranirmANopadezaH [jinamandiravarNanam, 'kAni jinAyatanAni nidarzanIkRtya keSu sthAneSu jinamandirANi vidhApayet ?' etannirUpaNaM ca ] janmAntaropAttapuNyasamprAptasampadA zubhAzayena paramAdareNa ca jinamandira nirmANopadezaH caityadravyarakSAviSaye saMkAsazrAvakajIvakathAnakam jinabhavananirmANaviSaye sampratinRpakathAnakam dvitIyasthAnakopasaMhAraH [jinamandirArthaM dravya-bhUmi- gokuladAnopadezaH, jIrNazIrNajinAlayoddhAropadezazca ] pRSThAGkaH 70-71 71 71-72 72 72-73 73-74 73-74 74-75 75-76 76 77-88 77-78 78-83 78 78-82 82-83 83-84 85 85-88 89-111 89-92 93 93-95 95 - 110 110-111 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121 140-142 viSayaH jinAgamAkhyaM tRtIya sthAnakam 112-142 jinavacana(jinAgama)mAhAtmyam 112-115 laukikadharmaviSaye prAmadharmanirUpakaM nAgadattakauTumbikakathAnakam 113-114 nAtha-bandhu-cakSuH-jananI-janaka-sArthavAha-hastAlambakapuruSa-bhANDAgAra-cintAmaNyupamAbhirjinAgamasvarUpaprarUpaNam 116-118 jinAgamAdara-bahumAnamAhAtmyaM jinAgamaprAmANyaprarUpaNaM ca 118-119 jinAgamazravaNAnAdare mandapuNyatAyAH kathanam , etadviSaye vasudattakathAnakaM ca 119-121 jinAgamApamAna-jinAjJAvyatikramadoSanirUpaNam jinAgamamAhAtmyaprarUpaNam 121-122 trANa-mahAnAyaka-svajana-jananI-janaka-mitra-sugati-mati-dvIpatvena jinAgamasya nirdezaH 122 jinAgamasya khaNDitatve kAladoSaprabhAvakathanam , etadviSaye kAlakAcAryakathAnakaM ca 123-134 vidyamAnajinAgamamahimA, etadviSaye rauhiNeyakathAnakaM ca 134-139 jinAgamapaThanAnuSThAnaprarUpaNam 139 gurUNAM pustakAnAM ca jinAgamasAdhanarUpatvena nirUpaNam 139-140 jinAgamalekhana-pUjA-dAna-zravaNa-vAcana-svAdhyAyAdhupadezaH, tRtIyasthAnakopasaMhArazca sAdhukRtyAkhyaM caturtha sthAnakam 143-224 sAdhuparyupAstinirUpaNam , sAdhumAhAtmyaM ca 143-144 sAdhuSu kAya-vAG-manovinayakartavyasya nirUpaNam 144-146 sAdhuvarNavAdaprarUpaNam sAdhubhyo'zanAdi-pITha-phalakAdi-dharmopakaraNAnAM dAnasyopadezaH 146-148 sAdhubhyo'zanAdInAM dAnasya mAhAtmyakathane dRSTAntAH 148 azanAdidAnaviSaye ihalokaphalasaMsUcakaM mUladevakathAnakam 149-159 azanAdidAnaviSaye ihalokaphalasaMsUcakaM devadharakathAnakam 160-169 azanAdidAnaviSaye ihalokaphalasaMsUcakaM devadinnakathAnakam azanAdidAnaviSaye ihalokaphalasaMsUcakaM abhinavazreSThikathAnakam 179-180 azanAdidAnaviSaye paralokaphalasaMsUcakaM dhanasArthavAhakathAnakam 180-182 azanAdidAnaviSaye paralokaphalasaMsUcakaM grAmacintakodAharaNam 182-185 azanAdidAnaviSaye paralokaphalasaMsUcakaM zreyAMsakathAnakam 185-197 azanAdidAnaviSaye paralokaphalasaMsUcakaM candanAryAkathAnakam 197-203 azanAdidAnaviSaye paralokaphalasaMsUcakaM droNakAkhyAnakam 203-209 azanAdidAnaviSaye paralokaphalasaMsUcakaM saGgamakAkhyAnakam 209-215 azanAdidAnaviSaye paralokaphalasaMsUcakaM kRtapuNyakAkhyAnakam 215-221 sAdhuzayyAdAnopadezaH, sAdhumAhAtmyam , zayyAdAnamAhAtmyam , sAdhupratipatyupadezaH, caturthasthAnakopasaMhArazca 221-224 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImaddevacandrasUrisandRbdhaTIkopetaM pradyumnasUriviracitaM 'sthAnakAni'ityaparanAmakaM mUlazuddhiprakaraNam / ___OM namaH srvjnyaay| bAlatve zailarAjaM caladakhiladharAmaNDalaM kampayitvA, zuddhaM samyaktvaratnaM suravisarapatermAnase yazcakAra / taM natvA varddhamAnaM caramajinapatiM mUlazuddheH khazaktyA, spaSTAM vyAkhyAM vidhAsye nijagurucaraNadvandvasadbhaktiyogAt // tatra sugRhItanAmadheyo bhagavAn zrImatpradyumnasUriH zramaNopAsakapratimAsaGkSiptasvarUpAvabodhabuddhiH (ddhi). zrAvakaprArthanAtaH saGkepata eva tatsvarUpamabhidhAtukAmo mithyAtvAndhakArabahalapaTalAntaritadarzanAn bhUribhavyajIvAnapi bhagavatsarvavediprabhupraNItapravarapravacanapratipAditaprakAreNopalabhya tadavabodhakaM dinakara iva bhAkharakaranikaramAdita eva darzanapratimAyAH kiJcidvizeSakhabhAvAvirbhAvakaM mUlazuddhyabhidhAnaM sthAnakAnItyaparanAmakaM prakaraNamArabdhavAn / asya ca samyaktvazuddhayAdipratipAdanataH khargApavargasaMsargahetubhUtatvena zreyobhUtatvAd vighnAH sambhavanti / yata uktam - zreyAMsi bahuvinAni bhavanti mahatAmapi / azreyasi pravRttAnAM kvApi yAnti vinAyakAH // 1 ityato vighnavinAyakopazAntaye / tathA prayojanAdirahite'pi zAstre dhIdhanA na pravartante; uktaM ca sarvasyaiva hi zAstrasya karmaNo vA'pi kasyacit / yAvat prayojanaM noktaM tAvat tat kena gRhyatAm 1 // 2 siddhArtha siddhasambandhaM zrotuM zrotA pravartate / zAstrAdau tena vaktavyaH sambandhaH saprayojanaH // 3 ataH prayojanAdipratipAdanArtham / anyacca ziSTAH kacidiSTe vastuni pravartamAnAH santo'bhISTadevatAnamaskRtikaraNapUrvakameva pravartante, ataH ziSTasamayAnupAlanamapi nyAyopapannam / yata ucyate ziSTasamayAnupAlanavikalaM sacchAstrakaraNamapi naiva / vidvajanaprazasyaM bhavati yato'sau smnupaalyH|| iti / 4 tatpratipAlanAya cA''dAveva namaskAramAha - vaMdAmi savannujiNiMdavANI pasannagaMbhIrapasatthasatthA / juttIjuyA jaM abhinaMdayaMtA naMdati sattA taha taM kuNaMtA // 1 // 1A B degashuddhi| 2 0 D degbahula / 3A B deglmbht| 4 A B degmaayaaN| 5A B jnyaayop| 60D mvnnnnujinnidvaanniiN| Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIka mUlazuddhiprakaraNam vyAkhyA-sA ca saMhitAdikrameNa bhavati / yata uktam - samuditapadAmAdau vidvAn padeSviha saMhitAM, tadanu ca padaM tasyaivArtha vadedatha vigraham / nipuNabhaNitaM tasyA''kSepa tathA'sya ca nirNaya, budhajanamatA sUtravyAkhyA bhavediti SaDvidhA // 5 tatrA'skhalitapadoccAraNameva saMhitA / vande sarvajJa jina indra vANImityAdIni tu padAni / padArthaH punaH 'vande' stuve / kam ? 'sarvajJajinedravANI' sarva samastaM kha-paraparyAyabhedabhinnaM padArthasArthaM jAnAti budhyata iti sarvajJaH= nikhilavedI, rAgAdizatrujetRtvAd jinAH sAmAnyakevalinaH, teSAm indanAd aSTamahAprAtihAryAdyaizvaryayuktatvAd indraH nAyako jinendraH tIrthakRt , sarvajJazcA'sau jinendrazca sarvajJajinendraH, tasya vANI-vAk, aGgA-'naGgAdibhedabhinnA, tAm / kathambhUtAm ? 'prasannagambhIraprazastazAstrAM' prasannAni pratyAyakAni sukhAvabodhAnItyarthaH, gambhIrANi dRSTajIvA'jIvAdigambhIrapadArthatvAt parairalabdhamadhyAni, prazastAni-maGgalyAni hiMsAdinivArakatvAt, zAstrANi granthA yasyAH sA tathA tAm / yadvA prasannaH jitakrodhAditvenottamopazamaraisavAn , gambhIraH zrutakevalitvAt parairalabdhamadhyaH, prazastaH=niHzeSamaGgalAlayatvAt ; zAstA prarUpakaH sUtrarUpatayA gaNadharo yasyAH sA prasannagambhIraprazastazAstRkA, tAm / punarapi kathambhUtAm ? 'yuktiyutAM' yuktyA-upapattyA yutA-sametA yuktiyutA, na tu purANAdivadAjJAsiddhaiva / uktaM ca tadvedibhiH purANaM mAnavo dharmaH sAGgo vedazcikitsitam / AjJAsiddhAni catvAri na hantavyAni yuktibhiH // 6 etacca pratipAdayadbhistaisteSAM yuktiparIkSaNAkSamatvamAveditaM bhavati / uktaM ca asti vaktavyatA kAcita tenedaM na vicAryate / nirdoSaM kAJcanaM cet syAt parIkSAyA bibheti kim // 7 atastAm / 'nIyA lovamabhUyA ya ANiye'tyAdiprAkRtalakSaNAdiha pUrvatra cAnuvAralopo draSTavyaH / tathA 'yAmabhinandayantaH' stuvantaH / tathA tathAzabdasya samuccayArthatvAt , tAM kurvantazca / taduktAnuSThAnakaraNAt kim ? nandanti narAmarApavargasukhasamRddhiprAptyA samRddhA bhavanti / 'sattvAH' prANina iti / uktaH pdaarthH| padavigraho'pi padArthenaiva sahokta iti na pRthagucyate / adhunA cAlanA-pratyavasthAne samamevocyate / nanu kimarthaM sarvajJajinendra iti padatrayopAdAnam ? sarvajJa ityukte jina iti labhyata eva / sarvajJasya hi niHzeSAntarazatruvijayenaiva sarvajJatvopapatteH / naivam , hari-hara-hiraNyagarbhAdInAmapi paraiH sarvajJatvenAbhyupagatatvAd mA bhUt tadvANyAmapi sampratyaya iti tanniSedhArtha jinapadagrahaNam / tarhi sarvajJajina ityetadastu, indra ityetadatiricyate, sarvajJajinAnAM zeSadevApekSayendratvAt / satyam , sAmAnyakevalinAmapi sarvajJajinatvenAvyabhicArAditi tIrthakarapratipatyarthamindrapadopAdAnam / yadyevaM sarvajJendra ityetadastu, jinetyetannirarthakam , sarvajJendrasyAntararipuvijayena jinatvAd / astyevam , kintu ziva-kezava-surajyeSThAnAmapi tatpAkSikairevamaGgIkRtatvAt tanniSedhArthaM jinapadakaraNam / evaM tarhi sarvajJa iti padamapArthakaM jinendrasya 1A B degNItyAdi tu pdaa| 2A B maGgalAni / 3A B ysyaaN| 4 A B prsnnaa| 5A B degrasA vAga, gmbhii| 6 prAcInagranthebviyaM gAthedRzyupalabhyate-'nIyA lovamabhUyA, ya ANiyA dIha-biMdu-dubbhAvA / atthaM gameMti taM ciya, jo tesiM pubvamevA''sI // ' / 7 CD degsthAne ucyte| 8 A B degmapi srvjnytve| 9 A astyeva / Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurupadezavarNanam 3 sarvajJatvenAvyatirekAt / satyam, kintu zruta - sAmAnyAvadhi RjumatimanaH paryAyajJAnijinApekSayA paramAvadhivipulamatimanaHpairyAyajJAnijinAnAmindratvAd mA bhUt teSvapi sampratyaya iti sarvajJapadopAdAnamiti sthitam / evamanyatrApi cAlanA pratyavasthAne abhyU / atra ca vandAmItyAdinamaskArakaraNasya pApapaGkaprakSAlakatvena maGgalatvAd, maGgalasya ca vighnavinAzakatvAd vighnApohamAha / prayojanaM caihikamAmuSmikaM ca / tadapi zrotuH kartuzca / tatraihikaM zrotuH zAstrAvagamaH, 1 kartuzca sattvAnugrahaH, pAratrikamubhayorapi svargApavargaprAptiH, tadatra nandantItyanena pratipAditaM draSTavyam / abhidheyaM punarasya prakaraNasya samyaktvazuddhyAdi, taccAbhinandayanta iti, anenA''gamasya ca vighnavinAyakatvAd vighnAzraddhAnaviSayatAm, kurvantazcAnena taduktAnuSThAnakaraNaM ca darzayatoktaM bhavati / sambandhazcAsya zAstrasya vacanarUpApannasyopAyatvAd darzanazuddhyAdezcopeyatvAdityupAyopeyalakSaNaH, sAmarthyAdevokto dRzya iti prathamavRttArthaH // 1 // yAmabhinandayanta ityanena samyaktvazuddhayAdi bhaNiSyAmIti sUcitam, tacca samyaktvaM nisargAdadhigamAcca bhavati / tatra nisargalAbho bahalamidhyAtvamalapaTalAntaritatvAd duHSamAlokAnAM durlabhaH, gurUpadezAcca sAmprataM prAya upalabhyata iti gurUpadezameva tAvadAdAvevA''ha jiNANa dhammaM maNasA muNettA, so ceva vAyAeN pabhAsiyavvo / kAraNa so ceva ya phAsiyavvo, esovaeso payaDo gurUNaM // 2 // jinAH=rAgAdyarAtijayavantaH, teSAM sambandhinaM 'dharmaM ' zruta- cAritrAkhyam / tatra durgatiprapatadaGgigaNadharaNAt sugatau ca dhAraNAd dharmaH / uktaM ca durgatiprasRtAn jantUn yasmAddhArayate tataH / dhatte caitAn zubhe sthAne tasmAddharma iti smRtaH 8 atastaM 'manasA' antaHkaraNena 'matvA' jJAtvA sa caiva 'vAcA' vacanena 'prabhASitavyaH' atyartha bhaNanIyo'nyeSAM purata iti zeSaH / tacchandaH pUrvaprakrAntadharmavAcI / evazabdo'vadhAraNe, sa caivamavadhArayati - jinadharma eva bhaNanIyaH, na zAkyAdisambandhI / yata uktaM paramagurubhiH zrAvakavarNake esa NaM devANupiyA ! niggaMthe pAvayaNe aTThe, ayaM paramaTThe, sese aNaTTe / iti / anena ca zrutadharmamAha, tasya vAggocaratvAt / 'kAraNa' zarIreNa se caiva ca ' sparzanIyaH' anucaraNIyaH / atrApi tacchabdaH pUrvavat / 'caH' samuccaye, sa ca bhinnakrame spaSTavyazcetyatra draSTavyaH / 'eva' avadhAraNe, anena tu cAritradharmamAha, tasya hi kriyArUpatvAt / dvitIyazcakArazcAnuktasamuccaye / sa cet samuccinoti--- AdAvAgamazravaNam, zravaNAnantaraM ca mananam, tadanantaraM ca zeSANIti / 'eSaH' anantaroktaH 'upadeza:' anuzAsanaM 'prakaTa : ' prasiddho 'gurUNAM ' yathAvasthitazAstrArthaprarUpakANAM sambandhIti vRttArthaH // 2 // AdAvAgamazravaNaM vidheyamityuktaM tasya ca mahAkalyANakArakatvamAha siddhaMtasArAi~ nisAmayaMtA, sammaM saMgAse muNipuMgavANaM / pAveMti kallANaparaMparAo, guNaMdharA huMti vayaMti siddhiM // 3 // 1 B 'jJAna' / 2 A B paryAya / 3AB degsya zraddhAnaviSadeg / 6 A B sa ev| 7 A B draSTavyazce / 80 caivaM samudeg | 9 CD sayAse / 4 CD dAdAvAha / 50D kAyena / Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIka mUlazuddhiprakaraNam siddhAntaH sarvavidvacanam , tasya sArAn sUkSmapadArtharUpAn 'nizamayantaH zRNvantaH 'samyag' avaiparItyena vinayAdikramarUpeNa / yato vinayavata eva yathAvasthitArthazrutalAbho bhavati, na durvinItasya / uktaM ca viNayaNNiyassa muNiNo diti suyaM sUriNo kimaccharaM ? / ko vA Na dei bhikkhaM ahavA sovaNNie thAle ? // 9 sehammi dugviNIe viNayavihANaM Na kiMci Aikkhe / na vi dijai AbharaNaM paMliyattiyakaNNa-hatthassa // 10 'sakAze' pArzva / 'munipuGgavAnAM' pravacanaidharasUrINAm , 'prApnuvanti' labhante, kalyANaM zubhaM tasya paramparAH uttarottarazubhasantatirUpAH / uktaM ca mohaM dhiyo harati kApathamucchinatti, saMvegamunnamayati prazamaM tanoti / sUte'nurAgamatulaM mudamAdadhAti, jainaM vacaH zravaNataH kimu yanna datte // 11 tatazca guNAn jJAnAdikAn kSAntyAdikAMzca dhArayanti=bibhrati guNadharA bhavanti-jAyante / anusvAraH pUrvavat / guNadharAzca bhUtvA 'vajanti' gacchanti siddhiM muktimiti vRttArthaH // 3 // samyagdarzanalAbhasyopAyamabhidhAyAdhunA tatpratipattikramaM zlokenA''hasamaNovAsago tattha, micchattAo paDikkame / davvao bhAvao puTvi, sammattaM paDivajjai // 4 // zrAmyantIti zramaNAH sAdhavasteSAmupAsakaH-sevakaH shrmnnopaaskH| tathA ca bhattibharanibbharaMgo suyadhammatthI tikAlamaNudiyahaM / jo pajuvAsai jaI taM samaNovAsagaM veti // 12 tatrazabda utkSepArthaH / mithyAtvam adevAdiSu devatvAdipratipattirUpam / tathA ca adevAsAdhvatattveSu yaddevatvAdirocanam / viparItamatitvena tanmithyAtvaM nigadyate // 13 _ 'pratikrAmati' pratIpaM gacchati / 'dravyataH' bAhyavRttyA tatkRtyaparityAgena / 'bhAvataH' antaHkaraNavRttyA tatpratipattiparihAreNa / 'pUrva' prathamaM samyaktvA-t, tatazca samyaktvaM mithyAtvaviparItaM 'pratipadyate' aGgIkaroti / yadvA kAkAkSigolakanyAyena dravyato bhAvataH / pUrvamityubhayatra sambadhyate / tena dravyatazcaityavandanA" -dikRtyakaraNataH, bhAvato'nanyacetovRttyA pUrvamaNuvratapratipatteH samyaktvaM pratipadyata iti zlokArthaH // 4 // pratipannasamyaktvasya ca yad yad na kalpate tat tad vRttadvayenA''ha na kappae se paratitthiyANaM, taheva tesiM ciya devayANaM / pariggahe tANa ya ceiyANaM, pabhAvaNA-vaMdaNa-pUryaNAiM // 5 // - 1 A B degrthasvarUpalAbho / 2 A B degynnnnuyss| 3 parikartitakarNahastasya / 4 A B degnvrsuu| 5 A B dhatte / 6nIyA lovA ityAdinA prathamagAthATIkAyAM nidarzitena pramANena 'guNaMdharA' ityetat siddhaM jJeyam / 7 0D degvaaso| 8 F puvvaM / 9 A B degyAti / 10 A B ttprvRttiprihaa| 11-11-etacihnAntarvartI pAThaH C D pratyoreveti vijJeyam / 12 C D degnnaaii| Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyaktvazuddhivarNanam logANa titthesaM siNANa dANaM, piMDappayANaM huNaNaM tavaM ca / saMkaMti-somaggahaNAiesuM, pabhUyalogANa pavAhakiccaM // 6 // paratIthikAnAM vandanAdi na kalpata iti smbndhH| 'na kalpate' na yujyate, 'se' tasya pratipannadarzanasya, pare AtmavyatiriktAstIrthikAH darzaninaH, pare ca te tIthikAzca paratIthikAsteSAm / tathaiva' tenaiva prakAreNa, teSAM paratIthikAnAm , 'ciya'tti avadhAraNArthastena teSAmeva paratIthikAnAM yA devatAH zAstRrUpAtA(stA)sAM 'parigrahe' khIkAre / 'teSAM ca teSAmeva caityAnAM jinabimbAnAM tatparigRhItajinAyatanAnAmityarthaH / prabhAvanA-prazaMsAdibhiH, vandanaM praNAmAdibhiH, pUjanaM puSpAdibhiH, AdizabdAd vinaya-vaiyAvRttya-snAtrayAtrAdikamapi gRhyate / uktaM ca no se kappai ajappabhiI annautthie vA, annatitthiyadevayANi vA, annautthiyapariggahiyANi ceiyANi vA, vaMdittae vA namasettae vA, pulviM aNAlattaeNaM Alavittae vA saMlavittae vA, tesiM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA dAuM vA aNuppayAuM vA, tesiM gaMdhamallAiM pesiDaM vA / iti (AvazyakasUtrasthapratyAkhyAnAdhyane, patra 811 tamam ) // 5 // ___tathaitadapi na kalpata iti yogaH / 'lokAnAM' mithyAdRSTijanAnAM 'tIrtheSu vArANasI-gayAprabhRtiSu gatveti zeSaH / 'snAnam' aGgaprakSAlanam, 'dAnaM' vitaraNam , 'piNDapradAnaM' pitRnimittakalpitaudanapiNDasya nIrAdiprakSepaNam , 'havanam' agnAvAhutikSeparUpam , 'tapaH' tIrthopavAsAdikam , 'caH' samuccaye / snAnAdIni tu DamarukamadhyagranthinyAyAd ubhayatra sambadhyante / ataH saGkrAnti-somagrahaNAdiSvapyAyojyante / sakrAntau rave rAzyantarasaGkramaNe, somagrahaNe candravimAnasya rAhuvimAnAntaraNe, AdizabdAt sUryagrahaNAmAvAsyA-vyatIpAtAdayo'vaboddhavyAH / kimityado na kalpate ? yataH 'prabhUtalokAnAM' bahujanAnAM pravAhakRtyaM gaDDarikApravAhavadU ajJAnavijRmbhitametaditi shessH| ___ jahA koi baMbhaNo pokkharaM go| so ya tipukkhare nhANatthaM oyariukAmo hatthahiyataMbabhAyaNaM egattha ThavittA sAhiNNANanimittaM uvari vAlugAe ukuruDaM kAuM pukkhare paiTTho / io ya jattAgayANegalorohiM ciMtiya 'jahesa laMbacoDabaMbhaNo viuso veyavI bahujANago evaM karei tahA najjai evaM kajamANa mahAphaile hoi|' tao sayalalogo vAlyAe ukkuruDaM kAuM nhANatthaM oyarai / so ya baMbhaNo nhAuttiNNo jAva taM taMbabhAyaNokuruDaM paloei tAva kayANi kajjamANANi ya aNegANi ukkuruDANi picchai / tao taM niu~kuruDamajANamANo vimaNadummaNo jAo / tAhe mitteNa bhaNio 'mitta! tumaM gihAo dhammatthI Agao iha titthe nhAuttiNNo sahasA kiM saMpai dummaNo jAo? / ' tao teNa bhaNiyaM gatAnugatiko loko na lokaH paarmaarthikH| pazya lokasya mUrkhatvaM hAritaM tAmrabhAjanam // 14 IdRzo lokasya pravAha iti vRttadvayArthaH // 5-6 // sAmprataM samyagdarzanasyaiva bhUSaNAdInyabhidhAtukAma utkSepaM vRttenoktavAnpaMceva sammattavibhUsaNAI, havaMti paMceva ya duusnnaaii| liMgAi~ paMca ca(ca)u saddahANa, chacchiDiyA chacca havaMti ThANA // 7 // 10 D loyaann| 26 degsu ya NhANa daannN| 30D degkaadiinaaN| 4 A B degnAdi klpt| 5A B devtaa| 6AB bimbA ttp| 70 D annautthiya devayANi vA annatithiyapariggahiyANi vA arihaMtaceiyANi, vNdi| 8 A B caandr| 9 0 D pokkaraM / 10 C D degphala bhavai / 11 A B degNi aNegANi ya ukku / 12 C D nijukkr| 130D lokapravAha / 14 0 D bhvNti| Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIkaM mUlazuddhiprakaraNam 'paJca' iti saGkhyA, 'aiva' avadhAraNe, samyaktvasya samyagdarzanasya, vibhUSaNAni AbharaNakalpAni samyaktvavibhUSaNAni, 'bhavanti' jAyante / tathA 'paJcaiva' paJcasaGkhyAnyeva, 'caH' samuccaye, 'dUSaNAni' vikRtijanakAni, samyaktvasyaiva iti sarvatra yojanIyam / 'liGgAni' cihnAni / 'paJca' iti tathaiva / 'cau'tti catvAri 'zraddhAnAni' yairvidyamAnaM samyaktvaM zraddhIyate / prAkRtatvAd ekavacananirdezaH / 'SaD' iti saMkhyA, 'caH' samuccaye, 'chiNDikAH' apavAdAH / SaT ca bhavanti 'sthAnakAni' samyaktvAvasthAnAni / puMlliGganirdezaH prAkRtatvAdeva / dvitIyakriyopAdAnaM tvAdyantagrahaNe madhyagrahaNamiti nyAyapradarzanArthamiti vRttArthaH // 7 // sAmprataM yathoddezaM tathA nirdeza iti nyAyamAzritya bhUSaNAni vRttenA''hakosallayA mo jiNasAsaNammi, pabhAvaNA titthanisevaNA ya / bhattI thirattaM ca guNA pasatthA, sammattamee hu vibhUsayaMti // 8 // 'kosallayA' kuzalatA-nipuNatvam / [mo iti pAdapUraNe / ] 'jiMNasAsaNe' arhaddarzane, yA sA prathama samyaktvabhUSaNamiti / iyaM ca kuzalatA yathA'bhayakumAreNA''kakumArapratibodhanaM prati kRtA tathA vidheyA [satI] samyaktvabhUSaNAya bhavati / kathAnakaM ca sUtrAnupAttamapi mugdhajanopakArArtha kathyate [1. ArdrakakumArakathAnakam / ] atthi iha jaMbudIve bhArahakhettassa majjhakhaMDammi / accherayasayakalio pamuiyajaNasaMkulo rammo // 1 duddharadhammadhuraMdharajiNa-gaNaharacaraNapharisaNapavitto / dhaNiyaM dhaNa-dhannasamiddhibaMdhuro jaNavao magahA // 2 nagaraguNANa nivAsaM dharaNIvilayAe~ tilayasaMkAsaM / dasasu disAsu pagAsaM nagaraM tattharitha rAyagihaM / / 3 jaM ca naMdaNavaNaM va mahAsAlAlaMkiyaM, vijayadAraM va phailihANugayaM, merusarIraM va kallANaTThANaM, kelAsasiharaM va IsaranivAsaM, surAlayabhUyalaM va devakulAlaMkiyaM, gaMgaNaM va cittovasohiyaM, mahAkulaM va bahusayaNasamaNiyaM / kiM bahuNA ? vararAyamagga-caccara-'saMghADaya-tiya-caukkasuvibhattaM / haTTa-pavA-saha-uvavaNa-sara-vAvI-kUvaramaNijjaM // 4 taM amarAurisarisaM varanagaraM dariyarAyakarisIho / uvasaMtaDiMbaDamaraM parivAlai seNio rAyA // 5 jo ya mahAvidehaM va varavijayakalio, mANasaM va sayA rAyahaMsasaMsevio, viNDa ba sudarisaNadharo, udayamitto vva aNurattamaMDalo, payAvai vya kamalAlao, caMdo vva sayalalogaloyaNANaMdaNo tti / tassa duve bhajjAo piyaMvayAo suruuvkliyaao| viNNANa-viNaya-sammatta-satta-cArittajuttAo // 6 sohaggagaThivarIo paMcANuvvaya-guNavvayadharIo / NAmeNa sugaMdA-cellaNAo rAyassa itttthaao|| 7 tattha sunaMdAe niyabuddhimAhappaparituliyabahassaI paMcasayamaMtippahANo sayalamahArajjabharovvahaNadhavalo abhayakumAro NAma utto| tANaM ca paMcappayAramaNiMdiyavisayasuhamaNuhavaMtANaM dhammatthovajjaNaM kuNaMtANaM sirisamaNasaMghapyAparAyaNANaM sirivIrajiNamArAhayaMtANaM vaccae kaalo| io ya jalahimaJjhaTTio atthi addayadeso nAma deso| tattha addayauraM nAma mahAnagaraM / tahiM ca paNamaMtamahaMtANeyasAmaMtamaulimauDamaNimasiNiyakamavIDho addayarAo nAma raayaa| tassa ya rUvAiguNagaNohA 10 D evaH / 2 C D jinazAsane / 3 A B degsaM viulAvilayAya tildeg| 4 A B plihaa| 50 D bhUtalaM / 60 D gynnN| 70 D siNghaadd| 80 D degkuuy| 900 putto| 100D praannN| 110 D addayapuraM / - For Private &Personal use only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArdrakakumArakathAnakam miyatiyasasuMdarI addayA NAma devI / 'tIse ya pahANahAro vya guNagaNAvAso jaMtusaMtAvaNAso satthayANivAso sucittaAsao bahunaraNArIhiyayasamAsAsao aisuddhattaNAo avijamANadosao addayakumAro NAma putto| so ya jammaMtarovajjiyavisiTThavisayasuhamaNuhavaMto ciTThai / io ya seNiyarAya-addayarAINaM puvvapurisaparaMparAgayapIIparipAlaNatthaM paidiNaM paropparapahANakosalliyapesaNeNa kAlo parigalai / annayA ya samAgao seNiyarAyapesio mahaMtao / so ya paDihAreNa pavesiUNa niveio 'deva ! seNiyamahaMtao duvAre ciTThai / ' tao siNeharasanibbharasamubbhijjamANaromaMcakaMcugeNa bhaNio rAiNA 'lahuM paveseha' tti bayaNANaMtarameva pvittttho| paNAmaM kAUNa niviTTho dinnAsaNe / sammANio ya jhociytNbolaaipddivttiie| bhaNiyaM ca 'ai ! kusalaM sapariyaNassa mahArAyaseNiyassa? / ' teNa bhaNiyaM 'deva ! kusalaM' ti| tao samappiyANi mahaMtaeNa varavattha-kaMbala-niMbapatta-sovaMcalAiyANi kosalliyANi / tANi ya daTTaNa bhaNiyaM rAiNA 'seNiyarAyaM mottaNa ko amhANaM aNNo paramabaMdhavo ?' tti / tao niyapiuNo accaMtasiNehasaMbhamasArAI vayaNAI soUNa bhaNiyamaddayakumAreNa 'tAya! ko esa seNiyamahArAyarAo? / ' tao rannA jaMpiyaM 'putta ! magahAjaNavaryaMbaI mahAsAsaNo naravaI / teNa ya samANaM amha kulakkamAgayA garuyapII / tassaMtio ya samAgao esa uvAyaNANi gaheUNa mahaMtao' / tao mahaMtayaM uddisiya pucchiyamaddayakumAreNa 'bho kimatthi koi tumha sAmiNo joggautto?' eyamAyanniUNa saharisaM jaMpiyaM mahaMtaeNa'uppattiyAicauvihabuddhijuo maMtipaMcasayasAmI / sUro saralo suhago piyaMvao paDhamaAbhAsI // 8 dakkho kayaNNuo NeyasatyapAraMgao kalAkusalo / vinnaann-vinny-ljjaa-daann-dyaa-siilpriklio|| 9 daDhasohio surUvo payANusArI salakkhaNo dhIro / avicalasammattadharo sAvagadhammammi ujjutto // 10 sirivIrajiNesaracaraNakamalabhasalo susAhujaNabhatto / uciyakaraNojjayamaI sAhammiya-payai-paNaINaM // 11 kiM bahuNA tiyasehi vi mANijjai jo guNi tti kaliUNa / seNiyarAyaMgaruho so abhao nAma vrkumaaro|| 12 muMjai sayayamaciMto jassa paMbhAveNa seNio bhoe| telokpAyaDajaso so kumara ! tae kaha na nAo?' // 13 imaM ca soUNa harisabharanivbharaMgeNaM jaMpiyaM kumAreNa 'tAya! jahA tumhANaM pII tahA amhe vi kAuM icchAmo / ' rAiNA bhaNiyaM 'putta ! juttameyaM jaM kulakamAgayA pII pAlijjai / bhaNiyaM ca uTThai saNiyaM saNiyaM vaMse saMcarai gaaddhmnnulggo| thero bva suyaNaNeho na vi thakkai biuNao hoi // 15 te dhannA sappurisA jANa siNeho abhinnamuharAgo / aNudiyahavaDhamANo riNaM va puttesu saMkamai // 16 tao kumAreNa bhaNio mahaMtao 'jayA tAo visajjei tayA tuma mama "milejAsu / ' teNa bhaNiyamevaM ti / tao rAyapurisadaMsie pAsAe samAvAsio / rAiNA vi pauNIkayANi rayaNa-muttAhala-vihumAiyANi pahANakosalliyANi / tao annammi diNe vatthA-''bharaNAiehiM sammANeUNa uvAyaNasameyaniyapahANapurisasahAyajutto visajio samANo gao kumArasamIvaM / kahio visjnnvuttNto| kumAreNa vi aithUlamuttAhala-suteyamahArayaNAiyANi avvaMgANi samappiUNa jaMpiyaM jahA 'maha vayaNeNa "bhaNijjAsu abhayakumAraM jahA-tae saha 1A B tIse pahA / 2A B degyA smaa| 3 A B degNaM prm| 4 CD senniyraao| 5 C D degyasAmI / 6A B teNa smaa| 7A B degyA piiii| 80 D joggputto| 9A pyiinnN| 10 A B psaaenn| 110 D milejasu / 12 C D kumareNa / 13 A B degNi savvaMgANi sama / 14 0 D bhaNijasu / Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIka mUlazuddhiprakaraNam addayakumAro pIiM kAuM icchai' tti bhaNeUNa visjio| aNavarayasuhapayANehi ya patto rAyagiha / paDihAraniveio ya paviTTho, paNAmapuvvayaM ca uvaviThTho / samappiyANi ya addayarAyapahANapurisehiM uvAyaNANi, abhayassa vi samappiyANi kumArapesiyANi avvaMgANi / picchiUNa ya tANi 'aho suMdarANi' tti bhaNaMtA paraM vimhayaM uvagayA seNiyAdao / kahio addayakumArasaMdesago / jiNavayaNakosallayA'vadAyabuddhiNA ya ciMtiyamabhaeNa-'nUNaM esa ko vi IsivirAhiyasAmaNNo aNAriyadese samuppanno, kiMtu paccAsannasiddhigAmI tao mae saha pIiM kAuM icchai / na ya abhavya-dUrabhavya-gurukammANaM mae saha mettImaNoraho vi saMbhavai / jao bhaNiyaM pAeNa hoi pII jIvANaM tullapuNNa-pAvANaM / egasahAvattaNao taheva phalaheuo ceva // 17 tA keNai uvAeNa jiNadhamme paDibohiUNa paramabaMdhuttaNaM pagAsemi / jao bhavagihamajjhammi pamAyajalaNajaliyammi mohanidAe / uTThavai jo suyaMtaM so tassa jaNo paramabaMdhU // 18 tA kayAi jiNapaDimAdasaNeNa jAIsaraNaM uppajjai, tA pesemi uvAyaNacchaleNa bhagavao biMba' ti ciMtiUNa pauNIkayA savvarayaNamaI pasaMtakaMtarUvA bhagavao jugAidevassa paDimA, saMgoviyA ya maMjUsAmajjhammi samuggae, tappurao ya dhUyakaDacchuyaghaMTiyAipUovagaraNANi, puNo ya tAlayANi dAUNa niyayamuddAe mudiyA / jayA ya seNieNa AbharaNAi bahudavvaM kosalliyANi ya dAUNa visajjiyA addayarAyapurisA tayA samappiyA tANa maMjUsA / bhaNiyA ya te 'maha vayaNeNa bhaNejaha addayakumAraM jahemaM mamovAyaNaM egAgiNA egaMte sayameva ummudiUNogghADettA nirUviyavvaM, na ya annassa kassai daMsaNIyaM' / 'evaM hou'tti bhaNiUNa niggayA purisaa| aNavarayapayANehi ya pattA niyanagaraM / puvvakkameNa sav jahociyaM kAUNa gayA kumArabhavaNaM / sAhiyaM savvaM pi jahA sNdittuN| tAhe paviThTho kumAro koTThayabhaMtare, ugghADiyA ya maMjUsA jAva niyapahAjAleNa ujjoyayaMtI dasa vi disAo diTThA paDimA-'aho acchariyaM ! kiM pi amhehiM adiTThapuvvaM eyaM / to kiM sIse kanne kaMThe ahavA vi bAhujugalammi / parihemi hattha pAe "kiMci sarUvaM Na yoNemi // 14 kiMca eyaM kiMpi kahiMci diTThapuvvamiva paDihAsai, tA kahiM dinuputvaM ?' ii ciMtayaMto "IhApohamaggaNagavesaNaM "kuNamANo mucchAe nivaDio dharaNivaDhe / sayameva "samAsasiUNoTThio kumAro / khaNaMtareNaM samuppannajAIsaraNo ya ciMtiumADhatto jahA 'ahaM Io taiyajamme magahAjaNavae "vasaMtapure gAme sAmAio nAma kuDuMbI ahesi / baMdhumaI me bhaariyaa| annayA suDiyAyariyasamIve dhammaM soUNa saMsArabhaubviggo sabhArio pvvio| gahiyaduvihasikkho ya saMviggasAhiM samaM viharato samAgao ega nagaraM / sA vi sAhuNIhiM "samaM viharamANA samAgayA tammi ceva nagare / daTThaNa puvvarayasaraNAo taM pai jAo me rAgANubaMdho / sAhio" ya biiyasAhussa / teNa vi niveio pavattiNIe / tIe vi baMdhumaIe / tao bhaNiyaM baMdhumaIe 'aho "vicittA kammapariNaI, jao esa gIyatyo vi evamajhavasai / to bhagavai ! na mama annattha "gadAe vi aNubaMdhaM muyahI, tA saMpayaM aNasaNaM ceva juttaM / yataH-- 1A Bdegsuppyaa| 2A BdegNa taanni| 3A BdegmI me| 4 A B sama(ma) 5A B degheugo| 60D jaaissrnnmupp| 70 D niamuddaae| 8A B jayA i| 9A B jaheyaM / 10 0 D na ann| 110 D aho maJcambhuyaM aho accambhuyaM kiM pi eyaM adiTrapubvamamhehiM, tA kiM sii| 120 D kiNpi| 13 C D jANAmi / 14 C D iihaanuu(buu)hm| 15 C D kremaanno| 16 A B smaasaasi| 17 CD degUNa uddhio| khnnNtdeg| 18 A B imo ya t| 19 A B vsNtpure| 20 A B sumvyaayri| 21 C D gahiyasikkho / 22-23 CD sh| 24 A B dego bii| 25 C D aaciNtaa| 26 C D gayAe cittaNubaMdhaM muhhii| Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArdrakakumArakathAnakam varaM praveSTuM jvalitaM hutAzanaM na cA'pi bhanaM cirasaJcitaM vratam / varaM hi mRtyuH suvizuddhakarmaNo na cApi zIlaskhalitasya jIvitam / / ' 19 'iya sAmatthiya, bhattaM paJcakkhiya ubbaMdhiUNa mayA / taM ca savvaM soUNa paramasaMvegAvantreNa mae ciMtiyaM jahA - ' tIe mahANubhAvAe vayabhaMgabhayAo evamaNuTTiyaM, mama uNa vayaM bhaggameva, tA ahaM pi bhattaM paccakkhAmi' tti ciMtiUNa gurUNaM ca aNAcakkhiya bhattaM paJcakkhAyaM / mariUNa gao devalogaM / tao caiUNa ihaM samuppanno / tA sugurusAmagiMga savvavirahaM ca laGgUNa kahaM mANasiyarAgANubaMdhakaraNAo aNArio jAo mhi ? aNArittaNe va jeNAhaM paDibohio so ceva * majjha savvagorakhaTThANesu vai / tahA ya 1 so cciya abhayakumAro majjha gurU baMdhavo suhI jaNao / jeNa paDato narage uddhario niyayabuddhI // 15 ja te samaM mettI mahANubhAveNa majjha na hu huMtA / tA dhammakalAviyalo bhamaDaMto nUNa saMsAre // 16 1 tA kiM iyANi bahuNA saMtapieNa ? / tatthevA''riyadese gaMtUNa savvadukkhavimokkhaNakkhamaM pavajjAmi pavvajjaM' ti ciMtiUNa uTThio / maggiyA ya purisA puraphAi 'pUovayAraM / pUiUNa ya paDimaM gao rAyasamItraM / bhaNio ya rAyA 'tAya! saMjAyA tAva maha abhayakumAreNa saha pII / tA jai tAyarasa 'paDihAi to gaMtUNa tattha paropparadaMsaNeNa paramapIiM kAUNA''gacchAmi / ' rannA bhaNiyaM 'putta ! evaM ceva amhANa pII / 'tA savvahA na gaMtavvaM tumae / ' tao avisajaNAo jahociyamuvabhogAiyamakuNataM daTThUNa 'avassamakahiUNa gamissara' tti kaliUNa diNNANi paMcasayANi sAmaMtANamaMga rakkhagANi rAiNA / bhaNiyA ya te egaMte 'jai kumAro gacchai tA tumhovaraM / ' 'Adesa' tti bhaNiUNa laggA kumArapuTThIe / kumAreNa' vi ' vaMcittA ee gacchAmi' tti citiUNa egammidivase bhaNiyA jahA 'bho AsavAhaNiyAra gacchAmo / ' tehiM vi 'jaM kumAro Aisai' tti bhahiM kaDDiyA jaccaturaMgamA vaMdurAo / gayA vAhiyAliM / vAhiyA turaMgamA / gao kumAro thevaM bhUmibhAgaM / evaM diNe diNe ahiyAhiyaM " gacchaMto jAi jAva adaMsaNaM, tao "thevavelaMgameUNa niyattai / evaM jAva majjhaNhe Agacchai / chAyAe ThiyA " nirikrkhetA acchaMti / evaM vIsAsittA samuddatIre paccaiyapurisehiM pahANajANavattaM rayaNANaM bharAveUNa, paDimaM saMkAmiUNa ya, tatthA''ruhiUNa samAgao AriyadesaM / paDimamabhayassa pesiUNa, jiNAyayaNe mahimaM " karAviya, paJcaiyapurisa - dINANAhAINaM rayaNANi dAUNa, paDiggahAiyaM "gaheUNa, loyaM kAUNa jAva savtraviraisAmAiyaM uccArei tAva jaMpiyaM AgAsaTThiyadevayAe 'bho " mahAsattaya ! mA savvavirahaM paDivajjasu / ajja vi tuha'tthi bhogahaliyaM kammaM / taM bhuMjiUNa pavvayasu / ' tao vIrarasa pahANayAe 'kiM majjha kammaM kAhii ?' tti "gahiUNa savvavirahaM vihariumADhatto / kameNa patto vasaMtauraM nAma nagaraM / tattha bAhiradevale Thio kAussaggeNa / io ya" sA puvvabhavabhAriyA baMdhumaI devalogAo caUNa tattheva nagare ibbhakule pahANaseTThissa devadattassa dhaNavaIe bhAriyAe sirimaI nAma dArigA jAyA / sA ya nayarabAliyAhiM saha tarhi ceva devaule "pairAva (?) varaNeNa ramai / bhaNiyaM ca tAhiM 'halA ! vare vareha / ' tao annAhiM anne kumArayA variyA / sirimaIe bhaNiyaM 'e esa bhaTTArago vario / ' tavtrayaNAnaMtaraM ca devayAe 'aho suvariyaM" aho suvariyaM imAe 22 6 C D 1CD ii | 2CD samatthiya / 3D eyamaNuTThiyaM mama puNa / 4 CD me | 5 CD pUyovadeg / pasihAsa | 7 0 D to / 8 C D deg rakkhANi / 9 CD deg reNAvi | 10 A B gacchaMte / 11 C D thovavelaM / 12 C D nirikkhatA / 13 A B kArAviyA / 14 CD deg dINAINa ya rayadeg | 15 CD givhiUNa / 16 C D mahAsatta ! | 17 A B suti, ajja / 180 D givhiUNa / 19 D degtapuraM / 20 C D deg devale | 21 CDTI 22 C D pairAmaNe / 23 AB degyaM imAe / mu0 zu0 2 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 saTIka mUlazuddhiprakaraNam 'bAliyAe' tti bhaNaMtIe gajjiyaraveNaM rayaNavuTThI mukkA / tao sA gajiyaravottatthA tassa pAesu vilggaa| tao 'aNukUlobasaggo' ti kaliUNa gao turiya-turiyaM sAhU annattha / rayaNavuTTi nivaDiyaM soUNa samAgao sapauro rAyA / tao rAyA taM rayaNavuddhiM geNhiumADhatto / devayAe phuraMtaphaDADoyabhIsaNasappAiuTThANeNa vaario| bhaNiyaM ca 'mae eyAe dAriyAe "varaNae eyaM dattaM / ' tao saMgoviyaM tIe jaNaeNa' / paviTThA ya nayaraM / samAgacchaMti ya tIse varayA / bhaNiyaM ca tIe 'tAya ! kimee samAgacchaMti ? / ' seTThiNA bhaNiyaM 'putti! tujjha varayA / ' tIe samullaviyaM 'tIya ! nIisatthe vi viruddhaM kanagANaM biiyaM dANaM / yataH sakRjalpanti rAjAnaH sakRjalpanti sAdhavaH / sakRt kanyAH pradIyante trINyetAni sakRt sakRt // 20 dinnA ya ahaM tubbhehiM jassa saMtiyaM dhaNaM paDicchiyaM / kiM ca devayAe vi aNumanniyaM / tA kahamannaM varemi ?, so cetra me paI / ' seTThiNA bhaNiyaM 'putti ! so kahaM NajjihI ? / ' tIe bhaNiyaM 'tayA mae gajiyaravottaTThAe pAesu vilAgAe tassa dAhiNapAe eyArisaM laMchaNaM diTThamAsi; teNa NajjihI / ' tao seTThiNA samANattA 'jai evaM tA putti ! savvabhikkhayarANaM tumaM bhikkhaM dehi, mA kayAi so samAgacchai ! / ' io ya bhaviyavvayAniogeNa mUDhadisAbhAgo' so samAgao bArasame saMvacchare / paJcabhinnAo ya tiie| bhaNiuM cADhattA / avi yahA nAha! hA guNAyara ! maha hiyayANaMda ! ittiyaM kAlaM / kattha Thio maM dINaM duhiyamaNAhaM pamuttaNaM? // 17 jappabhiI sAmi ! tumaM tajhyA vario mae saicchAe / tappabhiI maha hiyae annassa ya natthi avagAso // 18 saMpai maha puNNAI baliyAI jamiha Agao taM si / tA kuNabhu dayaM piyayama! pANiggahaNeNa maha iNhi // 19 imaM ca soUNa samAgao seTThI / hakkArio rAyA / tehiM vi bhaNio 'mahAbhAga! bhaNiyA "vi aNegaso na esA tumaM vajjiya annaM maNeNAvi vaMchai / bhaNai ya so vA mahANubhAvo maha dehaM chivai komalakarahiM / ahavA jalaMtajAlo jalaNo eyaM vayaM majjha // 20 ___tA paDivajjasu eyAe pANiggahaNaM' ti / tao avassaveiyavyakammodayAo, devayAvayaNasumaraNAo, tesiM ca nibaMdhAo, pariNIyA / bhoge ya bhuMjaMtassa samuppanno putto / jAva so kiMci vatto jAo tAva mokkalAviyA jahA 'pavvayAmi, saMpayaM esa te duio' ti| tao sA puttavuppAyaNANimittaM pUNiyaM cattaM ca gahAya kttiumaaddhttaa| tao sueNa bhaNiyA 'kimaMba! iyarajaNapAuggaM kammaM kAumAdattA' / tIe bhaNiyaM 'paIrahiyANa nArINaM evaM ceva vibhUsaNaM / teNa saMlattaM 'hA "kimaMba! tAyammi vijamANe evaM vAharasi?' tIe bhaNiyaM 'gaMtukAmo dIsae te jaNago / teNa vi 'kahiM gacchai ?, baMdhittA dharemi' tti mammaNullAvireNa tIe hatthAo cattaM gahAya pAesu suttataMtUhi veDhittA bhaNiyaM 'ammo! vIsatthA ciTThAhi, esa tAo mae baddho na kahiMci gamissai / ' tao teNa ciMtiyaM 'aho! bAlayassa mamovari siNehAsaMghao; tA jattiyA NeNa veDhayA dinnA "tattiyavarisANi ciTThissAmi tti, jAva gaNei tAva duvAlasa / "Thio duvAlasa vAsANi / tadaMte ya rayaNIe caramajAmammi paDibuddho sumariUNa puvvavuttaMtaM vilaviumADhatto / tahA ya dhI dhI ahaM aNajjo ghettuM jo savvaviraisAmaiyaM / evaM pamAyavasago visayAmisakaddame khutto // 21 vAritIe vi ya devayAi caDiuM painnagirisihare / hA hA kaha lhasiUNaM paDio saMsArakUvammi // 22 10 D baalaae| 20 D degTiM ca niv| 3 C D dege ya phur| 4 C D vrnne| 5A B degNa ya / paviTThA nyrN| 6A B yaM tiie| 7 C D taai!| 8 C D jassaMtiyaM / 90 Ddeggo samAgao so baa| 10 C D degssa na asthi / 11 A B su syN| 12 C D vi ya nnegso| 13 C D maaddhtN| 140D pivirhi| 15 CD kimmbe!| 160 D gcchd| 170 D tattiyANi vri| 180 D mi, jaav| 19CD Thio ydu| Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArdrakakumArakathAnakam puvvabhave maNasA vi ya bhaggammi vae aNArio jaao| ahaha na jANe saMpai kIeya gaIi gaMtavvaM ? // 23 dhisi dhisi 'alajireNaM jANaMteNAvi jaM mae eyaM / vavahariyaM taM manne bhamiyavvaM nUNa saMsAre // 24 jao bhaNiyaM socA te jiyaloe jiNavayaNaM je narA na yANaMti / socANa vi te soccA je NAUNaM na vi karanti // 21 ahavA kimiNA saMtappieNa bahueNa'Iyavisayammi? / iNhi pi bhAvasAraM karemi tavasaMjamojoyaM // 25 bhaNiyaM ca pacchA vi te payAyA khippaM gacchaMti amarabhuvaNAI / jesi pio tavo saMjamo ya khaMtI ya baMbhaceraM ca // 22 tao pabhAe saMbhAsittA piyayamaM, paDivajiUNa samaNaliMgaM, sIho vva girikaMdarAo niggao gehAo, calio ya rAyagihaM pai / tadaMtarAle ya jANi tassa rakkhaNatthaM paMcasayANi sAmaMtANa jaNageNa NirUviyANi tANi ya aMtarAle aDavIe coriyAe vittiM kappemANANi diTTANi, paJcabhinnAyANi ya / tANi vi taM olakkhiUNa nivaDiyANi tassa caraNesu / pucchiyANi ya sAhuNA 'bho kimesA niMdaNijajIviyA tubbhehiM samADhattA ? tehiM bhaNiyaM 'sAmi ! jayA tumhe vaMciUNa palAyA tayA amhe tumha gavasaNaM kuMNamANA samAgaya ittiyaM bhUmibhAgaM / na ya kattha vi tumha pauttI vi uvaladdhA / tao kahamakayakajjA rAyassa muhaM daMsessAmo? tti lajjAe bhaeNa ya Na gayA rAyasamIvaM / anivvahaMtA ya eyAe jIviyAe jIvAmo / ' tao bhagavayA bhaNiyaM 'bho 'bhadrAH! dharma eva yatno vidheyaH / yataH samprApya mAnuSatvaM saMsArAmbhodhimadhyamagnena / sakalasamIhitakaraNe dharmavidhau bhavati yatitavyam // 23 na ca pramAdaparairbhAvyam / uktaM ca yat sampatyA na yuktA jagati tanubhRto yacca nApadvimuktA, yanA''dhi-vyAdhihInAH sakalaguNagaNAlaGkRtAGgAzca yanno / yanna svarga labhante gatanikhilabhayaM yacca no mokSasaukhyaM, duSTaH kalyANamAlAdalanapaTurayaM tatra hetuH pramAdaH // 24 tasmAdenaM parityajya dharmodyamaM kuruta / ' tao tehiM baddhakarayalaMjalIhiM vinnattaM 'bhagavaM! jai joggA tA dehi amha pavvajaM / ' sAhuNA ya vuttaM 'pavvayaha / te vi 'taha' tti bhaNeUNa payA teNa saha / bhagavaM pi addayarisI jAva rAyagihassA''saNNIhUo tAva gosAlago addayarisiM patteyabuddha bhagavato vaMdaNatthamAgacchaMtaM soUNa vAeNuvaDhio / so ya addageNottara-paDuttarehiM praajio| tavvAyavaMtavayA ya sUyagaDaMgAo viNNeyA / iha uNa gaMthavittharabhayAo no" lihiyaa| tao jAva aggao gacchai tao rAyagihassa "paJcAsaNNatare hatthitAvasANamAsamapayaM / te ya ega mahappamANaM hatthiM mArettA teNA''hAreNa" bahUNi divasANi garmati / bhaNaMti ya 'kimeehiM bahuehiM bIyAijIvehiM viNAsiehiM ?, varaM ego ceva hatyI maario|' tattha niyayAsame tehiM vaNaMtAo 1A B degjiennN| 2A Bnniiivi| 30D calaNesu / 4 C D tubbhe| 50 D kremaannaa| 60 D ettiyaM bhuubhaage| 7A B bhvvaa| 80 D bhayavao daMsaNathamA / 900 punn| 10 C D n| 11 A B pnycaaspnnNtre| 120 DdegNa pbhuuydiv| Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 saTIka mUlazuddhiprakaraNam go mahAgayava baMdhattA ANio / so' ya daDhabhArasaM kalAnibaddho mahaMtalohaggalAhi ya aggalio ciTThai / jAva ya tattha TTANe "maharisI samAgao 'tAva so hatthI samuppannavisiTTaviveyattaNao bhagavaMtaM paMcasayarAyauttaparivAriyaM bahujaNa dijjamANaM daDUNa 'ahaM pi vaMdAmi'tti jAva maNe saMpahArei tAva bhagavao pahAveNa tassa hasthissa saMkalaggalAo sayakhaMDIbhUyAo / niraggala ya payaTTo bhagavao vaMdaNatthaM / tao logo 'hA hao esa mahArisI eeNaM' ti bhaNamANo paNaTTo / so vi karI atraNAmiyakuMbhatthalapharisiyasAhu payapaMkao sAhumaNimisAe diTTIe pehamANo vaNaM paviTTho / te ya tAvasA taM sAhussAisayamasahamANA amarisavaseNa vippaDivattIe uvaTTiyA / te vi bhayavayA "siyavAyAvadAyabuddhiNA NiruttarA kayA, dhammadesaNIe paDibohiyA, pesiyA ya bhagavao titthayarassa samosaraNe / te vi tattha gaMtUNa pavvaiyA / 1 | io ya seNio rAyA loga paraMparAo hatthimoyaNAi accherayabhUyaM sAhuppabhAvaM soUNaM vibhyauSphulaloyaNo abhayakumArAipariyaNasameo turiyaM tatthA''gao / diTTho ya sAhU / bhattibharanivbharaMgeNa ya tipayAhiNAyari vaMdio / tathA hi paricattagihAvAsaya ! AvAsaya ! sayalasaMjamaguNANaM / guNagavviyaparatitthiyaga iMdavaNasiMha ! tujjha namo // 26 dino sAhuNA dhammalAbho, tathA hi kallANapaddhaikaro duriyaharo pAvapaMkasaliloho / tuha hou dhammalAbho nariMda ! siksokkhasaMjaNago // 27 pucchittA ya aNAvAhaM nisanno suddhabhUmIe / bhaNiyaM ca rAiNA 'bhagavaM ! mahacchariyameyaM jaM niyayappahAveNa dabaMdha hiMto moio hatthI / ' tao bhaNiyaM bhagavayA na dukkaraM baMdhaNapAsamoyaNaM gayassa mattassa vaNammi rAya ! | jahA u cattAvalieNa taMtuNA sudukkaraM me paDihAi moyaNaM // 28 rAiNA vinnattaM 'bhagavaM ! kahameyaM ! / ' tao sAhiyaM 'puvvavRttaM niyacariyaM / 'tA bho mahArAya ! je te maha bAlageNa cattAvaliyataMtubaMdhA diNNA te siNehatatavo mae vi dukkheNa toDiya tti kAU gayabaMdhaNamAo dummoyA "paDihAsaMti / ao mae evaM paDhiyaM / ' "eyaM ca NisAmiUNa paDibuddhA bahave pAMNiNo / seNiya- abhayakumArAvi paraM pariosamAgayA vaMditI ya gayA saTTANesu / maharisI vi bhagavaMtaM mahAvIraM vaMdittA uggavihAreNaM viharittA kevalavaraNANaM uppADettA patto paramasokkhaM mokkhaM ti / I gatamArdrakakathAnakam [1] * 1 atra cAbhrayakumAreNA''rdrakapratibodhanaM prati yA kuzalatA kRtA tayA prayojanamityeva / 'kosallyA mo jiNa sAsaNammi' ityanena prathamaM samyaktvabhUSaNamabhihitam / dvitIyamAha 'prabhAvaNa' tti prabhAvanA= tIrthasyonnatikaraNam / sA cASTabhiH prakArairbhavati / yata uktam pAvaNI dhammakahI vAI nemittio tavvassI ya / visiddhaya kaI aTTheva pabhAvagA bhaNiyA / / 25 1 CD so daDha | 2 A B mahesI / 3 C D tAva ya so / 4 ABdeglo payaTTo / 5 syAdvAdAvadAtabuddhinA ityarthaH / 6 A BdegNApaDa | 7 AB puvvavuttani / 80D dukkha to / 9A B moyaNao | 10 A B paDihAyaMti / 11 AB evaM ca / 12AB degtA gayA / Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AryakhapuTAcAryakathAnakam tatrollekhamAtradarzanArthaM zeSanidarzanAnyanAdRtya vidyAsiddhA''ryakhepuTAcAryakathAnakamAkhyAyate [2. AryakhapuTAcAryakathAnakam / ] asthi iheba jaMbuddIve dIve bhArahe vAse nammayAe mahANaIe tIraTThiyaM bharuyacchaM nAma mahANagaraM / tattha ya viharaMtA samAgayA ajjavaDA NAmAyariyA / te ya bahusissaparivArA siddhANegavijjA vijAcakkavaTTiNo / tANa ya ego cellao bhAiNejjo AyariyANaM vNdnn-nnmNsnn-sustuuNsnnaapraaynno| teNA''yariyANaM guNatANaM vijAo knnnnaahaaddiyaao| vijAsiddhassa ya NamokAreNAvi vijAo sijhaMti tti kAuM siddhaao| io ya guDasatthAo nagarAo samAgao ego sAhusaMghADago / Ayarie vaMdittA vinnavei 'bhagavaM tattha nagare ego parivvAyago akiriyAvAI Agao ahesi / so ya natthittha koi devo na ya dhammo neya puna-pAvAiM / na ya paralogAIyA na ya attA bhUyavairitto // 1 emAi bahupagAraM palavaMto AgamovavattIhiM / sAhUhiM jio saMto avamANeNaM gao nihaNaM // 2 nAmeNa vaDakarao tattheva purammi vaMtaro jaao| kUro aippayaMDo jANittA puvvavuttaMtaM // 3 vigarAlarUvaMdhArI AgAsattho tao imaM bhaNai / 're re pAvA ! pAsaMDiyAhamA ! lajjaparihINA ! // 4 taiyA vAyammi mamaM jiNamANA No viyANahA tunbhe / mAremi AraDate saMpai vivihAhiM pIDAhiM // 5 jai pavisaha pAyAle AgAse vA vi jAha jai kaha vi| to vi na chuTTaha tubbhe DhukkayakammehiM niyaehi // 6 iya japato to so vivihuvasaggehi~ samaNasaMghAyaM / uvasaggiuM pavatto iNhiM tubbhe pamANaM ti // 7 tavyayaNasavaNANaMtarameva sUriNo sabAlavuDva gacchaM taM ca bhAiNejjaM tattheva mottUNa vijjAbaleNaM jhaDa tti guDasatthe gyaa| tassa vaMtarassa kannesu uvAhaNAo vilIittA pAvaraNeNa'ppANaM pAvarittA tappurao ceva suttA / devakulio ya khaNaMtareNA''gao / so ya paDimAkaNNesu uvAhaNAo vilaiyAo, bhagavaMtaM ca suhapasuttaM pAsettA Asurutto 'aho! ko esa aNajjo ? jo devassevaM karei ! tA niveemi evaM sapaurassa rAiNo jeNa sa eva niggahaM karei'tti ciMtiUNa niveiyaM sapaurassa rAiNo / samAgao ye turiya-turiyaM sapauro rAyA / bhaNiyaM ca teNa re" uhaveha tAva eyaM / ' so ya saddehiM mahaMtehiM vi na uThei / ugghADio ya ego paeso jAva ahobhAgaM pecchaMti / evaM jattha jattha ugghADaMti tattha tattha'hobhAgameva pecchaMti / tao rAiNA jaMpiyaM 'are! bibhIsiyApAyaM kiMpi eyaM ti, tA AhaNaha kasa-lauDa-pattharappahArehiM / ' tao jAvA''haNaMti", tAva te savve "pahArA rAule aMteuriyANaM saMkAmei / tAo ya pIDejaMtIo virasamArasaMti / vinnattaM ca AgaMtUNa mahallageNa 'deva ! kIya vi kasappahAro uvalapahAro puNo ya annAe / kIya vi lauDapahAro laggai addiTTao ceva // 8 sA kA vi Natthi devI jIse aMgammi laggai na ghAo / acchaMti raDaMtIo saMpai devo pamANaM ti // 9 rainA vi 'vijjAsiddho ko vesa mahappA jo" evamaMteure" paure ghAe "saMkAmei / tA jAva savve vi khayaM na nei tAva pasAemo' [ ? tti ciMtiUNa tappasAyaNatthamANattA savve jaNA rAyasahiyA ] khAmeti ya jahA'khamasu mahAyasa! iNhi jaM avaraddhaM ayANamANehiM / paNivaiyavacchala cciya bhavaMti tumhArisA jeNa // ' 10 imaM ca "soUNoTThio bhagavaM / laggo ya piTThao vaDDakarao, paTThiyANi ya tappiTThao annANi vi upphiDatANi devarUvANi / tassa ya devaulassa duvAre aNegaNarasahassasaMcAlaNejjAo mahaimahAliyAo donni pahANa 1A B khpttaa| 20D khuddaa| 30 Ddegsussuusaapraa| 4 0D degruuydhaarii| 50 D dukkikdeg| 60D vilyittaa| 7 C D so cev| 8A B ya turiyaM sp| 90 D are| 10A B deghiM na u| 11 A B degti tao taav| 120 D phaare| 1300 lulp| 14 A B rannA vijaa| 15A B jo rAule aNteure| 16 CD re ghaae| 17A B saMkameha / 18 CD suNiUNa uttri| 190 DdeggpurissysNcaalnnijjaao| 20 A B mhymhaa| Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 saTIka mUlazuddhiprakaraNam doNIo ciTThati / tAo vi hakkAriyAo caliyAo tppittttho| tANi ya devaruvANi tAo khaDahaDAveMti jAva samAgao NagaramajjhabhAge / tao logeNa pAesu paDiUNa viNNatto 'bhagavaM! muMca devarUvANi / ' tAhe mukkANi / tAo vi doNIo tattheva dhariyAo 'jo mae samANo so ThANe parANeu' tti |anj vi taheba ciTThati / vaDDakarao vi uvasaMto pavayaNassa mahAmahimaM karei / loo vi pabhUo paDibuddho pasaMsei 'aho! jiNasAsaNassa mAhappaM jattherisA aisayA dIsaMti / savvahA jayai jiNasAsaNaM' ti / io ya bharuyacche so bhAiNejacellao AhArageddhIe bhikkhaDo jAo / tassa vijApabhAveNa pattANi AgAseNaM uvAsagANaM gharesu jaMti, bhariyANi AgacchaMti / tamaisayaM daTTe pabhUyalogo tammuho jaao| bhaNai ya 'buddhasAsaNaM mottuM kattha annattha eriso aisao?' tti / ohAmijjai saMgho / tao saMgheNa sUrINa jANAviyaM jahA 'ittha erisA ohAvaNA havai / ' tao samAgayA sUriNo / kahio savvo vi vuttNto| tesiM ca pattayANaM purao seyavatthapaJcutthao paDiggahago vaccai gacchai ya / ToppariyA savvapavare AsaNe kayA ceTTai / annattha kayA ei| tANi ya pattANi uvAsagehiM pUriUNa bhariyANi jAvA''gAseNoppayaMti tAva sUrIhiM aMtarAle silA viuvviyaa| tattha ya paDittA savvANi bhaggANi / cellao vi eyamAyanniUNa 'nUNaM mama gurU samAgao' tti bhayeNa nnttttho| siriajakhauDasUriNo vi gayA buddhavihAre / tao bhaNiyA bhikkhUhi 'eMha, vaMdaha / ' Ayariehi' bhaNiyaM 'ehi putta! buddhA! suddhoyaNasuyA! mamaM vaMdAhi / ' tao niggayA buddhapaDimA nivaDiyA sUrINa paaypNke| tassa ya vihArassa duvAre thUbho ciTThai, so vi bhaNio 'tuma pi mamaM vaMdAhi / ' so vi taheva pAesu nivddio| puNo vi bhaNio 'addhoNao ciTThAhi / ' taheva Thio niyaMThoNAmiyaNAmo tti pasiddhiM go| logo ya vimhayaupphullaloyaNo jiNasAsaNANuratto jaMpiumADhatto 'picchaha bho acchariyaM aisayarUvaM jiNiMdadhammassa / jaM sUrINaM pAe vaMdati ajaMgamA devA // 11 so jayau jiNo sirivaddhamANasAmI u sAsaNaM jassa / vaMdijai tiyasehi~ vi bhattibharoNamiyasIsehiM // 12 kiM bahuNA bhaNieNaM? jai icchaha sayalasokkhasaMpattiM / to jiNavariMdabhaNie kuNaha sayA AyaraM dhamme // 13 [AryakhapuTAcAryakathAnakaM samAptam / 2.] tA evaM sAsaNaM jo pabhAvei tassa sammattaM bhUsijjai / evamanye'pi dRSTAntA abhyUhyA iti / dvitIyaM bhUSaNamabhihitam / samprati tRtIyamabhidhIyate / 'titthanisevaNA ya' tti / taranti saMsArasAgaramanena prANina iti tIrtham , dravya-bhAvabhedAd dvidhA / tatra dravyAt sakAzAt saMsAranIrAkarastIryata iti kRtvA dravyatIrthaM tIrthakRtAM janmabhUmyAdilakSaNam / tanniSevA samyaktvabhUSaNam , yatastayA samyaktvaM zudhyati / uktaM ca jammaM NANaM dikkhA titthayarANaM mahANubhAvANaM / jattha ya kira nivvANaM AgADhaM daMsaNaM hoi|| 26 janmabhUmyAdiSu gatAnAM darzanamAgADhaM zuddhaM bhavati / tathA bhAvanAmAzrityA''cArAGganiryuktAvapyuktam jammAbhiseya-nikkhamaNa-cavaNa-NANuppayA ya NivvANe / diyalogabhavaNa-maMdara-naMdIsara-bhomanagaresu // 27 aTThAvaya ujite gayaggapayae ya dhammacakke ya / pAsa rahAvattanagaM camaroppAyaM ca vaMdAmi // 28 (gA. 334-335) 10 D tullo| 2 0 bhikkhaaddo| 3A B bhaNai bu| 4 C D vtttti| 5A B savvo vu| 60 D eyabuddhaM vNdh| 70D deghiM vi jNpiyN-ehi| 80p degcaraNa / Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AryamahAgirikathAnakam anayorvyAkhyA taduktaiva likhyate tIrthakRtAM janmabhUmiSu, tathA niSkramaNe-cyavana-jJAnotpattibhUmiSu, tathA nirvANabhUmiSu, tathA devalokabhavaneSu, mandareSu, tathA nandIzvaradvIpAdau, bhaumyeSu ca-pAtAla bhuvaneSu ca yAni zAzvatacaityAni tAni, vande'ham' iti dvitIyagAthAnte kriyeti / evamaSTApade, tathA zrImadujayantagirI,gajAgrapade dazArNakUTavartini, takSazilAyAM dharmacakram (cake), tathA'hicchatrAyAM pArzvanAthasya dharaNendramahimAsthAne, evaM rathAvarte parvate vairasvAminA yatra pAdapopagamanaM kRtam , yatra zrIvardhamAnamAzritya camarendreNotpatanaM kRtam, eteSu ca sthAneSu yathAsambhavamabhigamana-vandana-pUjanokIrtana-niSevaNAdikAH kriyAH kurvato darzanazuddhirbhavatIti // " ( patra 385-386) ___bhAvatIrthaM tu jJAnAdiguNayuktAH sAdhavaH, tatparyupAsanA'pi samyaktvaM bhUSayati, tadupadezazravaNAdinA / bhaNyate ca nANAiguNasamagge jo NicaM pajuvAsae sAhU / sammattabhUsaNAI tassa guNA hoti NegavihA // 29 tathA''cAraniyuktAvapyuktam titthayarANa bhagavao pavayaNa-pAvayaNi-aisaiDDINaM / abhigamaNa NamaNa daMsaNa kittaNa saMpUryaNaM thuNaNA // 30 ( gA0 333) asyA api tadakSarAkhyA tIrthakRtAM bhagavatAm , pravacanasya dvAdazAGgasya gaNipiTakasya, tathA prAvacaMnikAnAm AcAryAdInAM yugapradhAnAnAm , tathA'tizayinAmRddhimatAM kevali-manaHparyAyAvadhimaccaturdazapUrvavidAm , tathA AmauSadhyAdiprAptInAm , yadabhigamanam , yacca namanam , gatvA ca darzanam , tathA guNotkIrtanam , sampUjanaM gandhAdinA, stotraiH stavanam , tadapi samyagbhAvanAheturiti / ( patra 385 tame ) atra ca dravyatIrthaniSevAyAmAryamahAgiraya udAharaNam / tathA ca [3. AryamahAgirikathAnakam / ] sirithalabhaddasAmissa doNi sIsA mahAyasA jaayaa| dasapuvvadharA dhIrA guNagaNakaliyA jugapahANA // 1 paDhamo ajamahAgirisUrI sammatta-NANa-caraNaDDo / bIo ajasuhatthI tattullaguNo tadaNusevI // 2 vocchinne jiNakappe paDikamma tassa mahagirI kuNai / ajjasuhatthissa gaNaM dAUNaM gacchapaDibaddho // 3 aha annayA kayAI ajjasuhatthI gao viharamANo / pADaliuttammi pure Thio ya pavarammi ujjANe // 4 vasubhUiseTThipamuho viNiggao tassa vaMdaNaNimittaM / puralogo vaMdittA uvaviThTho suddhabhUmIe // 5 tIse parisAe~ tao pAraddhA sayaladukkhaniddalaNI / saddhammakahA saMvegaraMgasaMsaggasaMjaNaNI // 6 "bho bho bhavvA ! saMpAviUNa aidullahaM maNuyajammaM / sirisabannupaNIe kuNaha sayA AyaraM dhamme // 7 paDivajaha aTThArasadosehi~ vivajjiyaM jiNaM devaM / varasAhuNo ya guruNo, jIvAipayatthasaddahaNaM // 8 1CD degnn-crnnjnyaa| 2 CD zAzvatAni cai / 30Ddegcakram , ahichtraa| 40 Ddegshriimdvrdh| 50 Ddegvaasii| 6A Bnnaai| 70 DdegNa darisaNa | 8A B degynnaa| 90 D raiva vyaakhyaa| 100D caninAm / 11 A BNattho / 12 0D degliputtammi / Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIka mUlazuddhiprakaraNam pariharaha mohajAlaM, rAga-dosAriNo NisuMbheha / cayaha kasAe, iMdiyaturaMgame damaha duIte // 9 caiUNa gharAvAsaM asesagurudukkhasaMtainivAsaM / paMcamahavvayajuttaM vivajjiyaM rAibhatteNa // 10 tihi~ guttIhi~ suguttaM paMcahi~ samiIhi~ saMvuDamuyAraM / khaMtAidasapagAraM paDivajaha 'sAhuvaradhammaM // 11 jai Navi sakkaha evaM kAuM to paMca'NuvvayasameyaM / tiguNavvaya-causikkhAkaliyaM pAleha gihidhammaM // 12 riddhIoM jovvaNaM jIviyaM ca khaNabhaMgurANi NAUNa / jeNojjhiya saMsAra saMsAraM jAha siddhiuraM // " 13 iya soUNaM savvA parisA saMvegamAgayA dhaNiyaM / to vasubhUI jaMpai paNamittA sUripayakamalaM // 14 'bhagavaM! jaM tubbhehiM AiTuM tattha natthi saMdeho / kiMtu jaINaM dhammaM Na samattho dukkaraM kAuM // 15 tA pasiUNaM dejau gihatthadhammo imo mahaM nAha ! / ' 'evaM' ti hou guruNA bhaNie, ghettUNa gihidhammaM // 16 niyagehe gaMtUNaM taM dhamma kahai sayaNavaggassa / so jAva Na paDivajai tA gaMtuM gurusamIvammi // 17 pabhaNai kayaMjaliuDo 'jiNadhammo esa me smkkhaao| sayaNANa kiMtu tesiM mama vayaNeNaM Na pariNamai // 18 tA teNuvaroheNaM gaMtUNaM tattha pahu ! samuddharaha / bhavajalahimmi paDate niyadesaNajANavattaNaM" // 19 ajasuhatthI vi tao paDivajjiya taggihammi gaMtUNa / akkhiviya desaNAe jA dei aNuvvae tAva // 20 ajjamahAgiri bhagavaM jiNakappavihANao vihrmaanno| saMpatto daTuM tA sahasA abbhuTTio sUrI // 21 taM daTTaNaM seTThI pabhaNai 'tumbhaM pi kiM gurU anno ? / ' sUrI vi Aha 'AmaM, eso bhagavaM gurU amha // 22 dukkarakiriyAnirao karei aidukkaraM tavaccaraNaM / peyavaNAisu paDimaM ThAi sarIrammi niravekkho // 23 bahuvihauvasaggasaho bAvIsaparIsahe parAjiNai / dasapuvvamahAsuryanIranAhapAraM paraM patto // 24 unjhiyahammaM geNhai bhattaM pANaM ca jaM na kAyAI / vaMchaMti dUradesaTThiyA vidhIsaMjuo dhIro // 25 evaM tagguNanigaraM vaNNettA'NuvvayAi~ tesiM ca / dAUNa gao sUrI, seTThI vi ya bhaNai niyavaggaM // 26 'jaiyA eso bhagavaM bhikkhaTThA ei taiya bhttaaii| chaDDejaha "jai kaha vi hu lei tao hoi bahu puNNaM // ' 27 tatto ya bIyadivase tamauvvaM pecchiUNa bhagavaM pi / uvaogapuvvayaM jANiUNa tatto cciya Niyatto // 28 AvassayAvasANe jAva suhatthI vi vaMdae gurunno|taa bhaNio 'kiM ajjo ! aNesaNA anja maha vihiyA ? // 29 so Aha 'kahaM ?' bhagavaM pi bhaNai 'abbhuTThio jao kallaM / ' NAUNa imaM tatto khAmai parameNa viNaeNaM // 30 tatto NiggaMtUNaM ujeNi puravariM gayA tattha / jIvaMtasAmipaDimaM bhattibbharaNibharA NamiuM // 31 tatto gayaggapayanagavarassa nmnntthmeleNgcchmmi| saMpattA, taM ca puraM kaha jAyaM elagacchaM? ti // 32 [4. elakAkSakathAnakam / ] taM Asi dasaNNapuraM tatthA''sI sAvigA guNasamiddhA / dhaNasatthavAhadhUyA rUvavaI dhaNasirI NAma // 33 uttamasammattadharI aNuvayasikkhAvarahi~ prikliyaa| micchAdiTThigihammI pariNIyA devvajoeNa // 34 ciyavaMdaNaM viheuM viyAlavelAeN paidiNaM sA u / geNhai paccakkhANaM hasai tao tIe bhattAro // 35 'paccakkhAmi ahaM pi ya' annammi diNammi teNa sA bhnniyaa| 'bhaMjihisi tuma' tIe bhaNio paDibhaNai so evaM // 36 1A B sAha jiNadhamma / 2 A B kAuM pNcvddnnuvv| 3 zobhanaH sAraH yasmin tat saMsAraM siddhipuram / 4 A B desiN| 5A Bnnvi| 60 D degtto tA dttuN| 7 A Bdegyhrnaa| 80 DdhiisNjuo| 90D degniyaraM / 10A B jh| 110D u| 12 A B gapaoge jA / 13 C D vNdii| 14 A B deglamacchimmi / 15 A B dittriigehe| Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ elakAMkSakathAnaka na hu koi vi rayaNIe udvittA muMjaI ao dehi / paccakkhANaM majhaM, dinnaM tIe tao pacchA // 37 etto ya tIeN guNagaNaAvajiyadevayA viciMtei / 'kaha velavei saDDi mUDho ? tA ajja sAsemi' // 38 geNhittu varapaheNagachaleNa bhojaM samAgayA sA u / tappuravatthavvAe bhagiNIe tassa rUveNa // 39 pabhaNai ya 'uTTa bhAuya! tujjha kae bhoyaNaM mae sursN| ANIyaM uvabhuMjasu' so vi ya taM bhottumaaddhtto|| 40 bhaNio ya sAviyAe 'paJcakkhiya bhuMjase kimeyaM ?' ti / 'tubbhaccaehi amhaM kimAlavAlehi' so bhaNai // 41 'devI vi tao rusiuM talappahAreNa do vi acchINi / bhUmIe pADettA, khisiya niyayaM gayA ThANaM // 42 saDDI vi 'majjha ayaso eso' tti maNammi devayaM kAuM / kAussaggammi ThiyA, samAgayA devayA puNa vi|| 43 jaMpai ya 'jeNa kajeNa sumariyA sAvige! tayaM bhaNasu / ' sA bhaNai 'appavihiyaM ayasaM avaNehi maha eyaM // 44 tatto ya nippaesANi tANi nAUNa tassa acchiinni| keNa vi takkhaNamAriyaelayasapaesaacchINi // 45 ANeUNaM devI saMjoittA gayA niyaM ThANaM / iyaro vi ya paJcase pucchijjai nagaralogehiM // 46 'kiM tujjha elagassa va acchIo bhada ! aja dIsaMti ? / teNa vi tesiM savvaM kahiyaM rayaNIeN jaM vittaM / / 47 so vi ya tappabhiIe jAo sussAvago guNasamiddho / eso vi ya vuttaMto payaDo savvattha sNjaao|| 48 koUhaleNa ya jaNA annatto iMti picchagA tassa / 'kattha gamissaha ?' puTThA, vayaMti te elagacchauraM // 49 esA NAmoppattI viyAhiyA elagacchaNagarassa / tattha ya gayaggapayago atthi nago jiNagharAinno // 50 [gajAgrapadaparvatanAmotpattikathA] puci dasannakUDo NAmaM tassA''si saMpayaM eyaM / jaha saMjAyaM NAmaM taha bhaNNaMtaM nisAmeha // 51 tatyA''si pure rAyA sUro 'vIro piyaMvao saralo / nIsesakalAkusalo sAvagadhammammi ujjutto / / 52 paNamaMtabhUrisAmaMtamaulimaNimasiNiUrupayavIDho / niddaliyadariyasattU NAmeNa dasaNNabhado tti // 53 uvasaMtaDiMbaDamaraM so pAlai kulakamAgayaM rajjaM / uvvahai ya accataM gavvaM NiyariddhivitthAre // 54 itto ya bharahavAse varADavisayammi dhnn-jnnsmiddho| NAmeNa dhaNNapUrayagAmo guNasaMjuo atthi // 55 tattha ya mayaharautto nivasai ego samujjayasahAvo / tanbhajjA chichaiyA DiMDiyasaiveNa saha vasai // 56 aha annayA ya jAyaM rammaM NaDapekkhaNaM tahiM gAme / diTTho ya chichaIe kayavalaNayaparihaNo NaTTo / / 57 taM 'purisaM' ti muNeuM saMjAo tII tammi annuraao| to bhaNio aNuNaTTo 'jai esa mae samaM ramai // 58 eeNaM ciya veseNa demi dammaTThasayamaNUNaM te / so vi tayaM paDivajjiya bhaNai 'tuhaM piTThao ceva // 59 Agacchai esa, paraM sAhasu amhANa appaNo gehaM' / sA vi saciMdhaM kahiuM gaMtuM gehammi raMdhei // 60 jogaM imassa khIriM, patto gaTTo vi, calaNasoyammi / vihiyammi ya uvaviTTho, pariviTThA tIeN to khIrI // 61 ghayagulapuNNaM thAlaM dinnaM jA neya bhuMjae tAva / saMpatto so saivo, vutto NaTTo tao tIe // 62 'ettha "tiloyaragammI pavisasu jA paTThavemi eyaM' ti| tattha paviTTho NaTTo, iyaro vi ya bhaNai 'kimiyaM ?' ti // 63 sA jaMpai 'bhuMjAAmeM' paDibhaNiyaM teNa 'ciTTha tAva tumaM / muMjAmi ahaM' 'accaMtabhukkhiyA haM' imA bhaNai // 64 uvaviTTho so vi balA, jAva'ja vi geya bhuMjae tAva / saMpatto se bhattA, tIeN tao jaMpio saivo // 65 pavisasu itthovarae gaMtavyaM Neya dUrabhUmIe / jamhA sappo ciThThai parao aikasiNataNudhArI // 66 so vi paviTTho tatto, paiNA vi hu pucchiyA imA 'kimiyaM / tIe vi ya saMlattaM 'jememi chuhAiyA NAha ! // 67 LA B devIe to| 2 C D ssi| 30D dhiiro| 4 CD tu, dasaNNabhaddo tti nAmeNa // 50D cirADavisayammi jnn-dhnns| 60D tIeN tammi mhilaaso| 70D bhe| 8A B khiirN| 900 u / 10 C D tilovara / Jain Education intemU zu. 3 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIka mUlazuddhiprakaraNam so bhaNai 'ciTThasu tumaM tAva ahaM ceva kiMci muNjaami'| sA vi tao paDijaMpai 'kaha anhAo pa jihisi ? // 68 jamhA u aTThamidiNaM aja tao hAiUNa bhuMjAhi' / so bhaNai 'ahaM bhuMjAmi tAva NhAejasu tuma' ti // 69 iya jaMpiUNa bhutto, etto ya NaDeNa teNa chuhieNaM / ghettUNa phUmiya tilA, taM soUNaM tao saivo // 70 'sappaM ti maNNamANo palAi tatto duyaM viNiggaMtuM / naTTo vi tayaNumaggeNa niggao avasaraM muNiuM // 71 mayaharautto u~ tao taM daTuM pucchae tayaM mahilA(laM ?) / 'kimiyaM piye ! pasAhasu' savisAyA sA vi jaMpei // 72 'hA'Naja ! tumaM puvvaM pi vArio na ya karesi maha vayaNaM / eyaM umA-mahesarajugalaM tuha geha~gabbhatthaM // 73 nivasaMtaM [taM] ajaTThamIeN jaM khaMDio tae dhammo / teNa vi NiggaMtUNaM na najae kattha vi palANaM // 74 taM soUNaM vimaNo mahilaM paDibhaNai 'ko puNa uvAo? / jeNA''gaccheja puNo eyaM mahagehamajjhammi' / / 75 sA jaMpai 'bahudavvaM viDhavettA tANa kuNasu mahapUyaM / jeNa puNo tuha uvariM parituTuM hoiuM eI' // 76 taM soUNaM eso calio davvassa viDhavaNanimittaM / 'kira eyANaM pUyaM kAhAmi' maNe vicitaMto // 77 niggaMtuM gehAo patto annattha dUradesammi / kAUNa tattha kammaM suvaNNayaM viDhavae eso // 78 dasagadiyANagA U mANeNaM thovayaM ti na hu tuTTho / taha vi hu niyagharahuttaM saMcalio jAi maggammi // 79 egattha tarutalammi ya uvaviTTho jAva ciTThae tAva / rAyA dasaNNabhado samAgao turyavhrio|| 80 thakko tattha tarutale turaMgamo jAva maggaparisaMto / tAvuttinno rAyA, daMsai eso vi se nIraM // 81 turayAo pallANaM avaNiya vissAmae tao rAyaM / puTTho ya naravareNaM niyavuttaMtaM kahai savvaM / / 82 ciMtai tao nariMdo "muddho eso pavaMcio tiie| kiMtucchAho garuo 'avijamANaM pi viTavettA // 83 kira pUrva kAhAmi, tA kiM eyassa kammapurisassa / ahiyaM karemi, ahavA nemi imaM tattha niyanayare // 84 jeNuvagArI eso' iya jA ciMtei tA'NumaggeNa / pattaM Nivassa seNNaM, teNa samaM jAi taM ghettuM // 85 niyanayarammi nariMdo atthANatyo ya bhaNai taM 'bhadda! / bhaNa kiM dijjau tujhaM?' so vihu paDibhaNai 'maha deva // 86 dijau pUyAheDaM kiMci vi' paMDivajjiyaM tayaM rAyA / koUhaleNa ciTThai vivihAlAvehi teNa samaM // 87 itto ya devamahio telokkadivAyaro jiNo vIro / viharaMto saMpatto viyAlavelAe~ tammi pure // 88 devehi~ samosaraNe raiyammi, tao niuttapurisehiM / gaMtUNaM vinato dasannabhaddo mahArAyA ! // 89 'vaddhAvijjasi naravai ! nariMda-deviMdavaMdapariyario / samaNagaNasaMparivuDo aisayacautIsasaMjutto // 90 uppannadivvanANo aTThamahApADiherapariyario / iha ceva samosario dasaNNakUDe jiNo vIro' // 91 taM soUNaM sahasA rAyA romaMcapulaiyasarIro / abbhuTThiUNa turiyaM tattha Thio vaMdaI sirasA // 92 vaddhAvayapurisANaM dAUNaM ruppamaiyadammANaM / addhatterasalakkhA aMgavilaggaM ca AbharaNaM // 93 ciMtai ya tahA 'kallaM vaMdAmi jiNaM jahA Na keNAvi / vaMdiyapubbo bhayavaM savvAe niyasamiddhIe' // 94 evaM ca ciMtiUNaM taM rayaNi harisanibbharo gamai / titthayara-cakki-bala-kesi-sAhu-sappurisacariehiM // 95 dei tao AesaM pAyasamayammi maMtivaggassa / jaha-savvA sAmaggI kareha pauNA viseseNaM // 96 jAmi jiNavaMdaNatthaM jeNAhaM taha ya paDahayaraveNa / ghosAvijau nayare jaha 'rAyA savvavibhaveNaM // 97 jAi jiNavaMdaNatthaM tamhA savve vi savvariddhIe / AgacchaMtu sayAsaM akAlahINaM nariMdassa' // 98 tavvayaNaM ANAe savvaM saMpADiyaM amaccehiM / savviDDIe logaM AgacchaMtaM nivo dahra // 99 hAo kayabalikammo savvAlaMkArabhUsiyasarIro / seyadugullo kayasiyavilevaNo seyakusumadharo // 100 1A B vabhuMji / 2 0 D vi| 3 C D gehmjjhtthN| 4 0 0 degNo eso p| 50 D deglAmma, uv| 6 prtipdy| 70 D degpnnivio| Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gajAgrapada parvatanAmotpattikathA 1 1 seyagaiMdArUDho siyachatto seyacAmarukkhevo / savvorohasamaggo lIlAe~ gao samosaraNe // 101 uttariya gayavarAo, kAUNa payAhiNaM ca tikkhutto / abhivaMdiUNa ya jiNaM, uvaviTTo niyayaThANammi // 102 tAva ya bhagavaM dhammaM joyaNanIhAriNIeN vANIe / niyaniyabhAsApariNAmiNIe~ kahiuM samADhatto // 103 itthaMtarammi sakko 'dhIvI kaha aliyagavvamuvvahai / esa niriMdo evaM ?, tA saMbohemi' ciMteuM // 104 uttuMgadhavaladehaM maNikaMcaNarayaNabhUsiyasarIraM / erAvaNaM vilaggo, vihei tassaTTa u muhAI // 105 ekkamivaNe aTTa karei daMtamusalAI / ekkkkayammi daMte aTTaTTa Thavei vAvIo // 106 vAvIe vAvIe viuccae aTTa aTTha paramAI / ikkekayammi paume aTTaTThadale pakappe // 107 ikkyammi ya dale battIsaipattavihiyanaTTAI / aTThaTTha surammAI viuvvae nADayavarAI // 108 sAmANiya-doguMduga-pAritaya-sunaddhaaMgarakkhehiM / loyappAlA - 'NIyAhivehi sattahi ya aNirahiM // 109 nIsesapeinnaya-Abhioga-kibbisiya accharagaNehiM / parivArio samaMtA suriMdariddhIi dipto // 110 evaM AgaMtUNaM payAhiNaM tavvilaggao ceva / dAUNaM avaNAmai aggapae tassa hathissa // 111 tANi yasilAyalammI sakkapabhAveNa tattha khuttANi / ajja vi dIsaMti, ao gayaggapayago girI jAo // 112 bhattibharanibbharaMgo sakko namiuM jiNassa payakamalaM / sambhUyaguNanibaddhaM eyaM thuimaMgalaM paDhai // 113 bhavanIyara nivaData jaMtusaMtANatAraNataraMDa ! / tiyasiMdavaMda - asuriMdavaMda parivaMdiya ! muNiMda ! // 114 jiyadujjayamayaraddhayasuhaDa ! mahAmoha malla balaharaNa ! / karakaliyavimalamuttAhalaM va parikaliyatelokka ! // 115 duTThaTThakammatarukaDhiNagaMThiniTTatraNaniDurakuThAra ! / tithailoyatilaya ! namimo jiNiMda ! payapaMkathaM tumha // 116 mANasa-sArIriyaduhasaha ssasaMpIDiyANa sayakAlaM / kuNasu pasAyaM sAmiya ! sivasuhasaMpAyaNeNa'mha // 117 evaM thoUNa jiNaM, bhattibharanivbharo tao sakko / niyaThANe uvaviTTho, dhammaM souM samAdatto // 118 taM pecchiUNa rAyA ciMtai saMvegamAgao dhaNiyaM / 'suTTu aNeNaM dhammo kao jao erisa vibhUI // 119 dhisi ghisi alajireNaM aliyaM gavvaM samubvahaMteNa / tiNa- tulasayAsAoM vi dhaNiyaM lahuIkao appA // 120 eyarasa ya riddhIe mahariddhIe ya aMtaraM garuyaM / tA kaha ayANueNaM ahiyaM AyAsio appA ? // 121 evaMvihANi atramANaNANi dIsaMti jattha saMsAre / tA pajjattaM teNaM, karemi tavasaMjamojoyaM' // 122 eyaM vicitiUNaM, vaMdittA jiNavarassa payakamalaM / pabhaNai 'jai haM joggo tA dejjau majjha muNidikkhA' // 123 saMvegaraMgamaulaM jANittA tassa takkhaNaM cetra / bhagavaM pi dei dikkhaM muNigaNasaMseviyamuyAraM // 124 daTThUNa gahiyadikkhaM iMdo bhattIi vaMdiuM bhaNai / 'natthi maha esa sattI, vijio haM saMpayaM tuma ' // 125 pannAsarahasahassA satta ya pamayAsayAi~ caiUNa / kAUNa tavaM ghoraM dasaNNabhaddo gao mukkhaM // 126 so vi hu meharaputto dahuM naranAhasaMtiyaM cariyaM / saMvegabhAviyappA pavvaio jiNasagAsami // 127 1 1 tattha ya gayaggapayana siriajamahAgirIhi sUrIhiM / tithe paramapavitte NisaggasubhabhAvaMsajaNaNe // 128 vaMdettu ceiyAI vitthannasilAyale suramaNIe / uttamasattA''iNNaM pAyavagamaNaM kathaM tehiM // 129 pattAya devalogaM, evaM kila davvatitthasaMsevA / daMsaNasuddhinimittaM sUrIhi mahAgirIhi~ kayA // 130 [ AryamahAgirikathAnakaM samAptam / 3. ] bhAvaniSevAya bhIma - mahAbhImAvudAharaNam / taMtra ca sampradAyaH 1 AB payanna | 20 D biMdu' | 3D laddala ! | * saMjaNage / 7OD 'yAM tu bhI / 8 C D tatra sampradeg / 4 CD tailodeg / 5 C D evaM 1 6OD Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIka mUlazuddhiprakaraNam [4. bhIma-mahAbhImayoH kathAnakam / ] asthi gayaNatalavilaggaduggasiharasayasaMkulo nANAdumasaMDamaMDiyaniyaMbuddeso saMcaraMtabhIsaNasAvayakulamehalAtaDavibhAgo bahuguhAnivasaMtasabarasaMghAo pariperaMtabhamaMtavaNahatthijUho mahAnainammayApavAhuppattibhUmI nijharaNajharaMtajhaMkArabahiriyadisAvalayo vannarabukkArapauro sihigaNakekkArava-koilAkulakolAhalamuhalo vijjho nAma pvo| tassa ya visamAhobhAganiviTThA atthi vaMsakalaMkI nAma corapallI / tIe ya samatthacorAhivA bhIma-mahAbhImAhihANA duve bhAyaro parivasaMti / te ya sammadiTThiNo vi avirayA pANivahAipasattA pAyaM coriyAe ceva vittiM kappemANA viharati / annayA ya sattheNaM saha aNiyayavihAreNaM viharamANo caMdo vva somayAe, sUro vva tavateyadittIe, dharaNItalaM va khaMtIe, jalahi vva gaMbhIrayAe, suraselo vva thirayAe, gayaNatalaM va nirAlaMbayAe, meho vva duhasaMtAvataviyabhaJvasattasaMtAvAvahArayAe, suraguru va buddhIe takkAlavaTTamANasuyasAgarapAragAmI parojagArakaraNekkatallicchacitto, kiM bahuNA ? jiNadhammo vva muttimaMto susAhujaNaparivuDo samAgao taM pallippaesaM dhammaghoso nAma sUrI / etthaMtarasmi ya AvariyaM gayaNayalaM tamAladalasAmalehiM jalaehiM / aigajiyasadeNaM phuTTai va nahaMgaNaM sahasA // 1 vijU ya camakaMtI, pIvaradhArAhi nivaDae salilaM / pUrAgayA naIo, cikkhallaciliccilA maggA // 2 jalapunnA saMgAhA, bhamaMti iMdoyagAibahujIvA / kiM bahuNA ? saMjAyA ubbhinnanavaMkurA dharaNI // 3 taM ca tArisaM pAusasirimavaloiUNa bhaNiyA guruNA sAhuNo jahA 'saMpayaM gacchaMtANamasaMjamo, tA gavesaha ittheva pallIe pAusakaraNanimittaM vasahi' / tao 'icchaMti bhaNiUNa paviTThA tattha pallIe / pucchio majjhatthavao koi jahA 'asthi ittha koi jo amhANaM ubassayaM dei ?' teNa bhaNiyaM 'baccaha ittha gehe pallIvaINa samIvaM, te tumha bhattA' / tao paviTThA tattha gehe saahunno| diTThA ya tehiM / tao 'aho! asaMkappio gehaMgaNe kappahumuggamo, aciMtio ciMtAmaNisaMgamo, akAbhiyaM kAmaveNusamAgamaNaM, appatthiyA kAmaghaDasaMpatti' tti ciMteMtA harisupphullaloyaNA paDiyA pAesu / bhaNiyaM ca 'Aisaha jamamhehiM kAyavvaM ?' / sAhUhiM bhaNiyaM jahA 'pesiyA amhe guruNA cAummAsikaraNajogovassayagavesaNanimittaM, tA kimatthi koi uvsso?'| tao 'aNuggahotti bhaNamANehiM daMsio jaijaNassa pAuggo uvassao / samAgayA ya sUriNo / saMbhAsiUNa sejAyare ThiA tattha niyadhammajogaparAyaNA / "te ya pallinAhA tabbhattisaMjuttA garmiti kAlaM / avi ya kaiyA vi hu sajjhAyaM muNivaravayaNAoM niggayaM mahuraM / saMvegabhAviyamaNA suNaMti amayaM va ghoTTintA // 4 kajhyA vi dhammajhANaM jhiyAyamANe muNIsare muiyA / tammuhanihittanayaNA khaNamekaM pa vAsenti // 5 kaiyA vi hu paDilehaNa-pamajjaNAIsu ujjae sAhU / avaloiUNa harisaM vaccaMti guNANurAgeNa // 6 kaiyA vi hu vakkhANaM sugaMti gurumuhaviNiggayaM tuTThA / duttarabhavanIrAyaratAraNavarajANavattaM va // 7 evaM ca bhattibharaNibbharANa jaipajjuvAsaNaparANaM / saMvegabhAviyANaM volINo pAuso tANaM // 8 aha annayA kayAI paDhaMti guruNo muMNI samuddisiuM / eyaM gAhAjuyalaM tANa suNatANa doNhaM pi // 9 u~cchU boliMti vaI tuMbIo jAyaputtabhaMDAo / vasahA jAyatthAmA gAmA pavvAyacikkhallA // 31 10 D degrjhrN| 20 D paannv| 3A Bdegvddhmaa| 4 C D u| 50 D dego ya madeg160 DdegNamuva / 7 bhaktau upaaskaavityrthH| 8 A B degppiyge| 9 C D degmmaask| 100 D degnnpaaoggo| 11 A B te palli / 12 munIn / 13 ime 31-32 aGkayukte dve gAthe oghaniryukteH 170-171aGkatame staH, bRhatkalpabhASye 1539-40 makavatyau ca dvitIyagAthAcaturthacaraNapAThAntarasamete labhyete, tadyathA-viharaNakAlo suvihiyANaM / 14 prmlaankrdmaaH| Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhIma-mahAbhImakathAnakam appodagA ya maggA vasuhA vi ya pakkamaTTiyA jAyA / annokaMtA paMthA sAhaNaM vihariyaM kAlo // 32 tao imaM vihArakkamasUyagaM suNiUNa uvvAhulayabharabharejjamANamANasehiM vaMdiUNa bhaNiyaM tehiM 'jahA bhayavaM ! mahAraMbhAipasattANa tumha pAyasussUsaNApayapavAhapakkhAlejjamANapAvapaMkANaM amhANaM aNuggahaTTAe kiM Na ittha ceva ciTTessaha, jeNa evaM bhaNaha ?' / gurUhiM bhaNiyaM 'sAvayA ! na esa kappo sAhUNaM / jao bhaNiyamAgame saMmaNANaM sauNANaM bhamarakulANaM ca goulANaM ca / aNiyAo vasahIo sAraiyANaM ca mehANaM // 33 tA mahANubhAvA ! na ittha'tthe Agaho kAyayo, vaTTamANajogeNa ya cAummAsasamattIe vihrissaamo'| annammi ya diNe saMvahaMtesu sAhUsu AmaMtiUNa te bhANayaM(?yA) gurUhiM jahA 'pabhAe amhANaM aNukUlaM patthANadiNaM tA bho bhaddA ! paribhAviUNa saMsArAsArattaNaM, cavalattaNamiMdiyANaM, khaNaramaNIyattaNaM visayANaM, niccaparisaDaNasIlattaNamAuyadalANaM, duggainagaragamaNapaguNamaggattaNaM ca pAvAyaraNANaM, geNhaha savvaviraipamuhaM kiMci viraiTThANaM' / tao 'kahiM marutthalIe kappapAyavo?, kahiM mAyaMgagehe erAvaNo hatthI ?, kahiM dAliddiyagehe rayaNabuTThI, kahiM amhArisA pANiNo?, kahiM evaMvihA sAmaggi?' tti saMpahAriUNa bhaNiyaM tehiM 'bhayavaM ! jamamhANamuciyaM taM sayameva saMpahAriUNa uvaisaha / tao gurUhiM 'eyasseva uciyaMti ciMtiUNa dinnaM tANa rAyaMbhoyaNavayaM / kahiyA ya taddosA jahA mAliMti mahiyalaM jAmiNIsu rayaNIyarA samaMteNaM / te viTTAliMti phuDaM rayaNIe bhuMjamANA u // 10 mehaM pipIliyAo haNaMti, vamaNaM ca macchiyA kuNai / jUyA jaloyarattaM, koliyaoM' kuTTharogaM ca // 11 vAlo sarassa bhaMgaM, kaMTo laggai galammi dAruM ca / tAlummi viMdhai alI vaMjaNamajjhammi bhuMjato // 12 jIvANa kuMthumAINa ghAiNaM bhANadhoyaNAIsu / emAi rayaNibhoyaNadose ko sAhiuM tarai ? // 13 tathA nizIthabhASye'pyuktam jai vi hu phAsuyadavvaM kuMthU-paNagAi taha vi duppassA / paccakSaNANiNo vi hu rAIbhattaM pariharaMti // 34 jai vi hu pivIligAI dIsaMti paIvamAiujjoe / taha vi khalu aNAinnaM mUlavayavirAhaNA jeNaM // 35 / (nizIthabhASyagA0 3399-3400) evaM ca dAUNa tesimaNusaDhi rAIbhoyaNavayaM ca pabhAyasamaye paTThiyA sUriNo / te ya do vi karakaliyakarAlakaravAlA pahiyA gurUNa purao, jAva pattA guruNo sImaMtaM / tao niyattiukAmehiM vaMdiyA tehiM guruNo / bhaNiyaM ca gurUhiM jahA'yabhaMge gurudoso thevassa vi pAlaNA guNakarI u / ' tamhA daDhavvaehiM hoyavvaM ettha vatthummi // 14 evaM(va) bhaNiUNa guruNo annaM desaMtaraM gayA, te vi / 'icchaMti bhANiUNaM saMpattA niyayagehammi // 15 aha annayA kayAI corasameehi~ aNNavisayammi / gaMtuM aippabhUyaM ANIyaM gohaNaM tehiM // 16 _1 vihartum / 2 gAthemA oghaniryuktau 172tamI smuplbhyte| 3 A B degNe susNv| 4 A B degNasamagga / 500 degva pribhaaviuunn| 60 D rAIbho / 7 0 0 dego koDharogaM / 8CD rAIbho / 7 0 dego koDharogaM / 8 CD ghAyaNaM bhaanndhoinnaa| 9 ekaadshmoddeshke| 10 paJcAzake paJcamapaJcAzakasya dvAdazamIgAthAyAH pUrvArdhamidam / Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 saTIka mUlazuddhiprakaraNam taM hi pattA paccAsannamma niyayapallIe / gAmammi, tassa bahiyA corA mahisaM viNAsaMti // 17 taM addhayA payaMtI, majjaTTA addhayA gayA gAye / mantaMti majjayattA gohaNalobheNa caliyamaNA // 18 ghAma maMsaitte jeNasmhANaM imaM havai savvaM / iya maMtiUNa khettaM addhayamaMje visaM tehiM // 19 iyarehi~ vi tagghAyaNavisayaM ciMtittu addhae maMse / jAva visaM pakkhettaM tAtra ya atthaM gao sUro // 20 'rayaNI jAya' tti daDhavvaehi~ seNA hivehi no bhuttaM / aNNoNNadiNNavisabhoyaNeNa iyare mayA savve // 21 datRRNa vaisasaM taM dhaNiyaM saMvegamAgayA do vi / te bhIma - mahAbhImA jaMpaMti paropparaM evaM // 22 aha! kaha aviraIe dAruNayA jaM ime mayA savve / amhaM puNa egassa vi vayassa eyaM phalaM jAyaM // 23 jaM na mayA taha riddhI iha loe cetra erisA pattA / paraloe puNa mokkho hohI kamaso na saMdeho // 24 evaM ca jaMpiUNaM taM savvaM gohaNaM gaiMhiUNa gayA niyagehaM / kAUNa ya corapariyaNassa jahociyaM kAyantraM, saMjAyapaccaehiM ya jahAsattIe gahiyAo annAo vi nivittIo / evaM ca visuddhasammattasaMjuyANaM paDivaNNaNivittiparivAlaNujjayANa susAhujaNapajjuvAsaNAguNANuraMjiyamANasANaM dINA-'NAhAidANaparAyaNANaM pasatthabhAvaNAbhAviyANaM jiNiMdavaMdaNa - pUyaNAipasattANaM niyaduccariyaniMdaNaM kuNaMtANaM samAgao ahAuyakAlo | tao paMcanamokkAraparA mariUNaM uppannA devaloge devattAe / tao cuyA sumANusatta-sudevattAikameNa siddhati / [ bhIma- mahAbhImayoH kathAnakaM samAptam / 4. ] evaM bhAva tIrthasevA samyaktvaM bhUSayatIti / vyAkhyAtaM tRtIyabhUSaNam / samprati caturtham / tatra 'bhatti'ti sUtrAvayavaH, 'bhaktiH' vinayavaiyAvRttyarUpA bAhyA pratipattiH sA ca samyaktvaM bhUSayati, uktaM ca titthayarANaM varamuNigaNANa saMghassa pavarabhattIe / sammattaM bhUsiJjai aNavarayavihijja mANIe // 36 tamhA aNavara ciya bhattI eesa hoi kAyavvA / sammattabhUsaNatthaM bhavabhayabhIehiM bhavvehiM // 37 tatra tAvat tIrthakara bhaktAvudAharaNaM pratipAdyate [5. ArAmazobhAkathAnakam / ] iha ceva jaMbudIve dIve dIvoyahINa majjhatthe / bharahaM ti nAmakhettaM chakkhaMDaM atthi supasiddhaM // 1 tattha ya majjhimakhaMDe gomahisasamAulo mahArammo / desANa guNanihANaM asthi kuMsaTTa tti varadeo // 2 tattha ya parissamakilaMtanara-nArIhiyayaM va bahusAsaM, mahAmuNi vtra susaMvaraM, kAmiNIyaNasIsaM va sasImaMtayaM for thalAsayaM nAma mahAgAmaM / pamuiyajaNasayarammaM avigammaM duTTa-rAya-corANaM / dANa- dayA- damanilayaM taM gAmaM sayalaguNakaliyaM // 3 ca gAmaM sarUveNeva jjhADavajjiyaM, avi ya cAuddisi pi gAmassa tassa mottuM tiNANi No annaM / uTTe kiM pijhADaM joyaNamittAeN bhUmIe // 4 1CD majjatA / 2 A B deg majjhe | 3 CD givhiUNa / 4 AB tAe kadeg / 50 D kumalla tti / Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArAmazobhAkathAnakam io ya asthi tattha gAme riuveyAipADhago aggisammo nAma 'bbhnno| tassa jalaNasihA nAma baMbhaNI / tANaM ca visayasuhamaNuhavaMtANaM jAyA egA dAriyA / kayaM ca se nAma vijuppaha tti / sA ya aIvarUvAiguNagaNoveyA, avi yarUvohAmiya jIeN suraMgaNa, gai-vayaNehi ya vrhNsggnn| caMdaleha somattaNi najai, gori nAi sohariMga chajjai // 5 dakkha viNIya gurUyaNabhattI, itthipstyklaagmjuttii| saccasoyasIlehi~ alaMkiya, saralasahAva kayA vi avaMkiya // tIse ya jAva aiktANi aTTha varisANi tAva ya roga-jarAkilesadADhAkarAlaM paviTThA maccavayaNaM se jaNaNI / tao sA ceva savvaM gihavAvAraM kAumADhattA, avi ya-- udvitta pabhAyammi karei godohaNaM tao pacchA / chANuvalevaNa-bohAraNAi savvaM viheUNa // 7 jAi gorakkhaNatthaM, puNo vi majjhaNhakAlasamayammi / ANeuM gAvIo karei godohaNaM puNa vi // 8 jaNayassa bhoyaNavihiM kAUNa sayaM pi bhuMjiuM bAlA / gAvINa rakkhagatthaM jAi puNo ei sAyammi // 9 savvaM paosakiccaM kAUNaM nidamokkhaNaM kuNai / evaM gharakammeNaM NiccaM ubbhajjae bAlA // 10 tao annammi diyahe accaMtaparAbhaggAe lajjaM mottaNa bhaNio jaNao 'tAya ! tahA karesu jahA maha mAyA bhavai, jao haM gihakammaM karatI parAbhaggAmi' / tao jaNaeNa 'sohaNaM bhaNaitti maNNamANeNa saMgahiyA kA vi / sA vi tIse ceva bhAraM nikkhiviUNa NhANa-vilevaNa-vibhUsAivAvaDA ceTThai / tao vijuppabhAe ciMtiyaM jahA 'suhanimittaM mae eyaM kAriyaM jAva duguNayaro maha saMtAvo jAo' / tao jA pabhAe niggacchai sA aikkate bhoyaNasamaye samAgacchai, tattha ya jaM kiMci uvvariyagAi bhottUNa jA jAi sA puNo rayaNIe samAgacchaG / evaM ca mahayA kileseNaM aikkaMtANi duvAlasavarisANi / annadiyahammi ya gAvIsu caraMtIsu ceva chAyAabhAvAo pasuttA sA khaDamaJjhe / itthaMtarammi ya samAgao tamuddesaM ego visaharo, avi ya aikasiNamahAkAo rattaccho cavalajamalajIhAlo / vihiyaphaDo turiyagaI bhayabhIo tIeN pAsammi // 11 so nAgakumArasurAhiTThiyadehattaNeNa jaMpei / mANusabhAsAeN tao komalavayaNehi~ uTThavai // 12 to uTThiyaM tayaM jANiUNa aha bhaNai visaharo evaM / 'vacche ! bhayabhIo haM samAgao tujha paasmmi||13 ee maha puTThIe jamhA dhAvaMti duTThagAruDiyA / mA eyANa karaMDayapiMDiyadeho duhI 'hovaM // 14 tA bAle ! niyakholAi DhakkiDaM uvarimeNa vattheNa / rakkhehi mamaM bhIyaM mA putti ! bahuM vimAlehi // 15 ahayaM nAgakumArAhiTThiyadeho na ceva eesiM / maMtassa devayAe sakkemiha laMghiuM ANaM / / 16 tA mA bIhehi tumaM maha vayaNaM kuNasu nidhiyappeNaM' / iya bhaNiyAe tIe chUDho kolAe~ so nAgo // 17 itthaMtarammi ya osahivalayagahiyakarayalA samAgayA te gaaruddiyaa| pucchiyA ya tehiM sA 'kiM vacche ! diTTho ko vi tae eeNa maggeNa vaccaMto mahAnAgo ?' / tIe bhaNiyaM 'ahamuvarillachaiyavayaNA iha suttA ThiyA, tA kiM mamaM pucchaha ?' / tao tehiM bhaNiyaM 'are bAlA khu esA, mahAnAgaM daTTaNa kUvaMtI paNaTThA hu~tA, jai eIe diTTho DhuMto, tA nicchayaM na eyAe diTTho aggao paloeha' / te vi aggao piTThao ya paloiUNa kattha vi tamapicchetA 'aho kahaM pecchaMtANaM ceva paNaTTho so ?' vimhauSphullaloyaNA jahAgayaM paDigayA te gAruDiyA / 10 D vippo / caMDaruddA nAma se bhAriyA / taannN| 2 A B deggunnoveyaa| 3 C D kuNaMtA bhajAmi / 40D / tmo| 5A B degmmi gaavii| 6A B tao uddi| 70 D hoii| 8 C D niykolaaeN| 900 maha bhnniyN| 10A BdegyA gaaru| Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIka mUlazuddhiprakaraNam tao bhaNio tIe so sappo jahA 'niggacchAhi saMpayaM jao gayA te nariMdA' / nIsario ya eso / tao teNa taya'hiTThAyaganAgakumAradeveNa paJcakkhIhoUNa AvariUNa ya taM nAgarUvaM payaDiUNa surarUvaM bhaNiyA esA 'vacche ? tuTTho haM tujha eeNaM aNaNNasariseNaM parovayArakaraNarasieNaM dhIrattaNaceTThieNaM, tA varehi varaM jeNa taM payacchAmi' / tao calamANakuMDalAharaNaM tiyasamavaloiUNa bhaNiyameIe 'tAya! jai evaM tA karehi mahacchAyaM jeNa suheNa ceva gAvIo cAremi, annahA bADhaM ghammeNa bAhejAmi' / deveNa ciMtiyaM 'aho? muddhA varAiNI jA maha 'tose vi evaM pabhaNai, tA karemi ahaM pi eIe uvayAraM'ti ciMtiUNa kao tIe uvari mahArAmo / avi ya nANAjAipahANarukkhanilao sabboudinnapphalo, nicaM phullaparAgavAsiyadiso mttaalisdaaulo| savvatto ravipAyaruddhapasaro cittANukUlo daDhaM, ArAmo varavaNNa-gaMdhakalio deveNa se nimmio // 18 bhaNiyA ya 'vacche ! mahappabhAveNa eso jattha jattha tumaM vaccihisi tattha tattha tujjhovariM TThio gacchissai, gehAi gayAe tuha icchAe sammAiUNa taduvariM ciTThissai, AvaikAle paoyaNe ya maM sumarijasutti bhaNiUNa gao ya suro / sA vi amayaphalAsAyaNavigayataNhA-chuhA tattheva ThiyA jAva saMjAyA rayaNI / tao gAvIo ghettUNa gayA gehaM / ArAmo vi Thio gharovAraM / 'bhuMjasu'tti jaNaNIe bhaNiyAe 'nasthi chuha'tti uttaraM dAUNa ThiyA / rayaNIpacchimajAme' ya gAvIo ghettaNa gayA araNaM / evaM diNe diNe kuNaMtIe gayANi kayavi vAsarANi / annayA ya aDaviTThiyAe ArAmatalasuhapasuttAe samAgao teNaMteNaM vijayajattApaDiniyatto pADaliputtapurAhivo jiyasattU NAma raayaa| diTTho ya teNa so ArAmo / bhaNio ya maMtI 'desu ettheva rammArAme aavaasN'| tao maMtiNA vi 'Aeso'tti bhaNiya pahANasahayArapAyavatale dinnaM rAiNo sIhAsaNaM / niviTTho tattha rAyA / tao yabajhaMti taruvaresuM caMcalaturayANa varavalacchIo / pallANa-kaviyamAINi olaijjati sAhAsu // 19 mahakhaMdhadumesu tahA gADhaM bajhaMti mattakarinAhA / karabhAivAhaNANi ya jahAruhaM saMThavijjati // 20 Io ya khaMdhAvAraravAyaNNaNeNa uThThiyA sA bAlA / diTThAo ya tIe kriv|ibhutttttthaao dUraM gayAo gAvIo / tao pecchaMtasseva maMtiNo pahAiyA sA tANa vAlaNatthaM / tao gao savvo vi ArAmo turaMgamAIe ghettUNa tIe samaM / 'kiM kimeyaM ?' ti saMbhamubhaMtaloyaNo uDhio naranAhAiloo / tao ''kimeyamidayAlaM piva dIsai ?' tti pucchio maMtI rAiNA / maMtiNI bhaNiyaM 'deva ! ahamevaM viyakkemi jahA--imAo paesAo nidAkhayavibuddhA uTThiUNa niyakarayalehiM camaTatI do vi acchINi uttaTThaloyaNA pahAiyA esA bAliyA, eIe samaM eso vi payaTTo ArAmo, tA eIe pabhAvo ko vi lakkhijjai, na ya esA devayA acchicamaDhaNAo saMbhAvijjai, tA saccavemi eyaM ti bhaNamANeNa pahAviUNa ko tIe saho / 'kiM bhaNaha? tti bhaNamANI ThiyA sA tatya sahArAmeNa / 'io ehitti sadiyA NeNa / tIe bhaNiyaM 'mama gAvIo dUraM pttttti|' maMtiNA vi 'amhe ANemo'tti bhaNiUNa pesiyA AsavArA / ANiyAo gAvIo / sA vi samAgayA rAyasamIvaM / Tio taha cciya ArAmo / tao raNNA tIe tamaisayaM dadNa paloiyA savvaMgaM, lakkhiUNa ya kumAriM saMjAyANurAeNa paloiyaM maMtivayaNaM / maMtiNA vi lakkhiUNa rAiNo bhAvaM bhaNiyA vijuppahA, avi ya ____1A B toseNa evN| 2 C D degmi evaM pi, Bdegmi eiie| 3 tsyaaH| 4 C D gao asuro| 50 D nniibhnnideg| 6A BchuhA' utt| 7A B'me gaavii| 8 0 Dkivyvaas| 9 C D to| 10 C D turagAIe 11 A B kimevaami| 12 A B degNA u bhnni| 130D tattheba s| 14 C D vccNti| 15A BNa kumaa| ran Itep turagAIpa Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArAmazobhAkathAnakam sayalapuhaIi nAhaM pabhUyasAmaMtapaNayepayakamalaM / bhadde ! nariMdanAhaM paDivajasu pavarabhattAra / / 21 tao tIe bhaNiyaM 'nAhaM appavasA' / maMtiNA bhaNiyaM 'kassa puNa tumaM vasA ? / tIe bhaNiyaM 'jaNaNijaNayANaM / maMtiNA bhaNiyaM ko tujjha jaNao? kattha vA vasai ? kiM vA se nAma ?' / tIe jaMpiyaM 'ittheva gAme aggisammo nAma mAhaNo parivasai / tao rAiNA bhaNio mahaMtao jahA 'gaccha tumaM tattha evaM variUNa Agaccha' / tao gao maMtI gAmaM / paviTTho ya tassa maMdire / diTTho ya teNa samAgacchaMto maMtI / abbhuTThiUNa ya dinnamAsaNaM, bhaNiyaM ca 'Aisaha jaM mae karaNeja' / teNa bhaNiyaM 'bhadda ! kimatthaM tujjha kA vi duhiyA ? / teNa bhaNiyamAmaM / maMtiNA bhaNiyaM 'jai evaM to dijau sA devss| teNa bhaNiyaM dinnA ceva, jao amha pANA vi devasaMtiyA kiM puNa kanna ?' tti / maMtiNA bhaNiyaM 'to Agaccha devassa samIvaM' / tao gao rAyasamIvaM aggismmo| AsIvAyapurassaraM nisanno rAyasamIve / kahio ya vuttaMto maMtiNA / tao rannA kAlavilaMbabhayeNa gaMdhavvavivAheNaM pariNIyA sA / puvvanAmaM parAvattiUNa kayaM annanAma, avi yajamhA imIeN uvariM rehai bahutaruvarehi~ ramaNijjo / ArAmo teNa imA nAmeNA''rAmasoha ti // 22 tao rAyA 'saMpayaM esa me sasurao bhaNiUNa najihi tti lajjamANo dAUNa duvAlasa varagAmANi payaTTho aggaohuttaM / nivesiyA karivarassuvariM ArAmasohA / Thio ya taduvariM ceva samAiUNa ArAmo / evaM ca parihiTThatuTTho vaccae rAyA / avi ya tIe laMbheNa Nivo sakayatthaM jIviyaM ti mannei / ahavA ko vararayaNaM laTuM na ya tosamuvvahai ? // 23 tIeN vayaNAvaloyaNavAvaDacitto pahammi so jAI / ahavA suMdaragammI khuppai diTThI kimaccheraM ? // 24 ikkaM rUvAijuyA, bIyaM puNa devayApariggahiyA / mohei jaM nariMdaM kimittha accherayaM bhaNaha ? // 25 ___ tao jAvaM pattANi kameNa pADaliputtaM tAva samAilaiM rAiNA, avi yakAreha haTTasoha, ucchallaha guDDiyAu savvattha / maMcAimaMcakaliyaM savvaM vi ya puravaraM kuNaha // 26 kiM bahuNA ? savisesaM ajaM savvaM pi kuNaha sAmaggi / jeNa pavisAmi nayare devIeN samaM vibhUIe // 27 saMpADiyammi savvammi sAsaNe rAiNo purajaNeNa / pavisai ThANe ThANe kayakouyamaMgalo rAyA // 28 pavisaMtammi nariMde koUhalapUrio jaNo savvo / ei niva-devidaMsaNasamUsuo niyagihehito // 29 purisA vaNNaMti nivaM, deviM puNa vaNNayaMti itthIo / tattha bhaNai koi juvA 'kayapuNNo esa naranAho // 30 jeNeyaM thIrayaNaM nijjiyatiyaloyajuvailAiNNaM / pattaM mahappahAvaM khANI saMsArasukkhANaM' // 31 vuDDo ko vi payaMpai 'puvajjiyadhammapariNaI esA / tA taM ceva karemo jeNa'nnabhavammi iya homo' // 32 . bAlo vi jaMpai imaM daTTaNa phalAi~ karivarassuvari / 'ahaha aho vivihaphalA amhe kaha pAvimo ee? // 33 jaMpai kA vi hu nArI 'halA ! halA! peccha aisaoIe' / bIyAe sA bhaNiyA 'devapabhAvo imo savyo' // 34 aNNAe~ puNo bhaNiyaM 'pecchasu eyAe~ rUvasaMpattI' / bIyAe~ samullaviyaM 'vatthA bharaNehi~ naNu rUvaM' // 35 aNNAi puNo bhaNiyaM 'esa ciya jayau jIvalogammi / jA naravaiNA saddhiM ekkAsaNasaMThiyA jAi' // 36 iyarIeN samullaviyaM 'kaha evaM vaNNase tumaM suynnu!| jA loyANa samakkhaM nivasahiA lajjae neya ? // 37 annA kA vi payaMpai 'peccha hale! kouyaM aimahaMtaM / jaM karivarassa uvariM ArAmo suTTa ramaNijjo' // 38 bIyA payaMpai tao 'na eyamamhANa kougaM kiM pi / jaM devayANubhAveNa hoi eyArisa savvaM // 39 / / iya vivihajaMpirassa u jaNassa majheNa so nivo ptto| niyaMbhuvaNammi visAle uttarai gayAoM tIi samaM // 40 10 D atthev| 20 D degsthi kA vi tujjh| 3A B dego tdu| 4 0 0 degva kameNa pattANi paadd| 50D deglAvaNaM / 60D krinaahssuvri| 7 C D degyabhavaNa / Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 saTIka mUlazuddhiprakaraNam abhiraM paviTThANa tANa so maMdirassa uvarimmi / ArAmo ThAi lahuM divvo devANubhAveNaM // 41 iya evaM tIi samaM bhuMjaMto visayasokkhamaNavarayaM / doguMdugu vva devo gayaM pi kAlaM na yANe // 42 1 o tI savakkiNIe samuppannA dhUyA / jAyA ya jovvaNatthA / tao citiyaM tIe 'jai karhici sA ArAmasobhA na bhavai tao tIe guNAratto mama dhUyaM pi pariNei rAyA, tA keNai paogeNa tahA karemi jahA sA na bhavai' / evaM ciMtiUNa bhaNio tIe bhaTTo jahA 'kiM na ArAmasobhAe jogaM kiMpi bhattu lagAIyaM pesesi ? / teNa bhaNiyaM 'pie ! kimamha bhattullageNa ? tIse kiM pi UNaM ?' / tIe bhaNiyaM 'saccaM na kiMci UNaM paraM amhANa cittanivvuI na bhavai' / tao tIse AgahaM nAUNa bhaNiyA 'jai evaM tA karehi kiM pi' / tIe vi harisupphullaloyaNAe kayA sIhakesarayA moyagA, saMjoiyA pabhUyasaMbhAraNadavvehiM, bhAviyA mahurageNaM / pakkhittA avyaMgakuDage bhaNio ya tIe bhattA jahA 'nehi saMyaM ceva ee moyage, mA avaMtarAle aNNo ko vi paccavAo bhavissai' / tao so mAhaNo saralasahAvo tIe duTTabhAvamalakkhaMto sayaM cetra egAgI laMchiyaM muddiyaM kAUNa taM ghaDayaM sire samAroviUNa jAva payaTTo tAva bhaNio tIe jahA eyaM mama bhattullagaM ArAmasohAe caiva samappiyavvaM bhaNiyavvA ya vacchA jahA - eyaM tara sayaM caiva bhuttavyaM, na annassa kassai dAivvaM, mA haM eyassa virUvattaNeNa 1 1 1 kule hasaNijjA bhavissAmi' | 'evaM hou' tti bhaNiUNa payaTTo eso / tisaMjJaM ca paDiyaggamANo, mudaM ca saMtrAto, suyaNakAle ya ussIsagamUle ThavayaMto, kameNa patto pADaliurttassa nayarassa bAhiM / tattha ya uvvAu tti patto egassa vaDarukkhassa mahayamahAlayassa heTTao / kammadhammasaMjogeNa ya tattha vaDarukkhakayakIlAnivAseNa ciMtiyaM teNa tIe pariciyanAgakumAradeveNa 'haMta ! ko esa pahio dIhara'ddhANalaMghaNa parissamanissahaMgo suvai tA ko puNa eso ?' tti ciMtaMteNa pasAriyaM nANaM, teNa ya jANio jahA - eso so ArAmasohAjaNao tti / tI puNa kiM kAraNaM eso ittha paTTaNe pavisiukAmo ?, kiM vA eyassa saMbale ciTThai ? evaM ca jAtra Niruvai tAva pecchai te vismoyge| daTThUNa ya ciMtiyamaNeNa jahA 'aho se jaNaNIe duTTayA !, tA kiM mae vijjamA micevA vivajjisai ?' tti paribhAviMteNa avahaDA te visamoyagA, pakkhittA anne tattha amayamoyagA / khaNaMtareNa ya vibujjhiUNa so paviTTho nayaramajjhe / patto rAyabhavaNaduvAraM / tao paDihAramuddisiUNa bhaNiyamaNeNa 'bhada ! nivehi rAiNo jahA - ArAmasohAjaNao duvAradese devadaMsaNamaNukakhai' / paDihAreNa vi niveiyaM raNNo / rAiNA bhaNiyaM 'laDhuM pavisehi' / tavtrayaNANaMtaraM ca pavesio paDihAreNa / teNa vi uvasappiUNa 'ta~ bhUrbhuvaH svasti svAhA vaSaD indrAya' ityAdimantrapaThanapUrvakaM samappiyamuvAyaNaM naravaipaccAsannovaviTThAe ArAmasohAe / bhaNiyaM ca jahA 'deva ! vinnattaM vacchAjaNaNIe jahA evaM bhattullagaM mae jaM vA taM vA mAyAhiyaeNa pesiyaM, ao vacchAe cetra samappaNIyaM, kiM bahuNA ? jahA haM rAyakule hasaNejA Na bhavAmi tahA kAyavvaM ' / tao rAiNA nirUviyaM vayaNaM devIra, tIe vi niyadAsaceDIe hatthe dAUNa nIyaM sagehe / AbharaNa-vatthA - 'laMkArAdANa kao uvayAro mAhaNassa / devI vi sagihaM gayA / uTThie ya atthANe gao rAyA devimaMdiraM / suhAsoviya viNNatto tIe, avi ya 'deva ! maha kuNa pasAyaM, niyadiTThi deha, jeNa so kuDao / ugdhADijjai saMpai' iya souM jaMpara rAyA // 43 'devi ! kuNa mA viyappaM, imaM pi" aNNaM pi jaM tae vihiyaM / taM amhANa pamANaM, ugghADahi to tayaM jhatti' // 44 to esA taM kuDayaM ugghADai jAva tAva sahasa tti / nidvAi tao gaMdho jo dulho maccalomi // 45 1 CD se | 2 A B saMpayaM / 3AB re kAUNa jAva / 4 A B degyaM bhattudeg / 5 A B rAyassa kule / 60 D tanayarassa / 7 CD mahaImadeg / 8CD tA kiM puNa kAradeg / 9CD 'hAraM samuddideg / niyadeg / 11 OD 'DIharathe / 12 AB pi eva (vaM ) pijaM / 10AB Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArAmazobhAkathAnakam gaMdheNa teNa rAyA akvitto jAva tA palorai / amayapphalasAricche supamANe moyage divve // 46 aikougeNa rAyA daMseUNaM caorajIvassa / bhuMjei moyage jA aJcatthaM vimhio tAhe // 47 1 1 tao bhaNiyaM rAiNA jahA 'devi ! apuvvarasatti kAUNa pesehi egegaM moyagaM niyabhagiNINaM' / tIe vi taha caitra kayaM / tao ucchalio sAhuvAo jaNaNIe jahA 'na aNNassa evaMvihaM viSNANaM'ti / tatto ya I visajjAviyA aggisammeNa jahA 'deva ! visajjeha kaM pi kAlaM vacchaM, puNo vi Ajaha' / raNNA bhaNiyaM 'bhaTTa ! asUryampazyA rAjadArA:' / tao nicchayaM nAUNa gao bhaTTo niyadvANaM / kahio savvo vi vRttaMto tIe / tao citiyamaNAe 'haMta ! kihameyaM niSphalaM jAyaM ?, nUNaM suMdaraM bhavissai mahurayaM tA annaM suMdarataraM bIvArAe karissAmi taheva / kehiMci diNehiM 'viyakkatehiM phINiyAkaraMDayaM ghettUNa pesio bhaTTo / teNeva kameNa patto taM vaDapAyavaM / diTTho deveNa / agrahariyaM visaM / taheva jAyA salAhA / puNo taiyavArA AvanasattaM soUNa suparikkhiyatAlapuDasaMjoiyamaMDiyA karaMDayaM samappiUNa bhaNio 'ihi tahA kAyacaM jahA itthAgaMtUNa vacchA pasavai, jai kahaMci rAyA na paDivajjai to baMbhaNasarUvaM daMsaNIyaM' / ' evaM 'ti paDivajjiUNa gao eso / tava vaDarukkhaM pattassa avahariyaM garalaM deveNa / teNetra kamavibhAgeNa viNNatto rAyA jahA 'deva ! iha visajjeha eyaM, jeNa tattha gaMtUNa pasavai' / rAiNA bhaNiyaM 'Na eyaM kayAi saMbhavai' / tao bhaTTeNa nivesiUNa uyare churiyaM bhaNiyaM 'jai na visajjeha tao ahaM tumhANamuvari baMbhaNo' homi' / tao se nicchayaM nAUNa maMtiNA saha sAmatthiUNa visajiyA mahAsAmaggIe / tao tamAgacchaMtaM nAUNa khaNAvio niyagehapi - TTao mahaMto se mAyA kutro / ThAviyA ya pacchannA bhUmidharayammi niyadhUyA / pattA ya tattha mahAbhaDacaDagareNaM ArAmasohA / kayaM savvaM pi karaNijaM / patte ya pasUisamaye pasUyA devakumAra sarisaM dArayaM / tao annayA kayAi dUratthANaM aMgapaDiyAriyANaM divvajoeNa AsannAe mAyAe uTThiyA esA sarIraciMtAe nIyA pacchimaduvAreNaM / daTTUNa ya kUtrayaM bhaNiyamimIe 'ammo ! kayA esa kUvao nippanno ?' / tIe bhaNiyaM putta ! tujhAgAvisasaMcaraNAibhaeNa gihe ceva esa mae khaNAvio' / tao sA jAva kougeNa kuvatalaM nirUvai tAva niddayaM nolliyA jaNaNIe nivaDiyA ahomuhA / nivaDaMtIe ya sumariUNa surasaMkeyaM bhaNiyamaNAe 'tAya ! saMpayaM tuha pAyA saraNaM' ti| tao itti teNa nAgakumAradeveNa paDicchiyA karayalasaMpuDeNa, kUvayaMtarAle ya kAUNa pAyAlabhatraNaM ThaviyA sA tattha ciTThai suheNa / ArAmo vi paviTTho kUvayammi / tiyaso vi kuvio tajjaNaNIe / 'jaNaNi'tti kAUNa uvasAmio aNAe / tIe viNivesiyA kayasUiyAvesA tattha palleke niyadhUyA / khaNaMtareNa ya samAgayAo paricAriyAo / diTThA ya sA tAhiM, avi ya 1 IsIsiphaladiTTI thovayalAvaNNarUtrataNuteyA / kiMci saricchAvayavA diTThA sA tAhi~ sayaNagayA // 48 bhaNiyA 'sAmiNi ! kiM te dehaM aNNArisaM paloemo ?' / sA bhaNai 'na jANAmiM, kiMtu na sacchaM maha sarIraM' // 49 to tAhiM bhIyAhiM puTThA jaNaNI 'kimerisaM eyaM ?' / sA vi tao mAillA tADaMtI hiyatra (ya) yaM bhaNai // 50 'hA ! hA ! hayA hayAsA vacche ! haM maMdabhAiNI nUNaM / jeNa tuha rUtrasohA anna ciya dIsa dehe // 51 kiM dujja diTThidoso ? kiM vA vAyassa vilasiyaM eyaM / kiM vA pasUirogo saMjAo tujjha dehammi ?' // 52 iya vilatI to sA bhaNiyA paDicAriyAhiM 'mA ruyasu / jaM itthaM karaNejaM kiM pi tayaM kuNasu sigghayaraM ' // 53 iya bhaNiyAe tIe nANAviha kougAi~ vihiyAI / taha vi na koi viseso saMjAo tIeN dehammi || 54 1 CDdegNaM na suMdadeg / pacchatA / 6 AB 1 3 AB va vaNe kame / 4CD No / tao / 5 AB yA 8 A B mopaviTTho / 2 C D viikkaMdeg / 7 C D jhar3a tti / Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIka mUlazuddhiprakaraNam tao rAyabhaeNaM visannAo paDicAriyAo / ityaMtarammi ya samAgao rAyapesiyamahaMtao / bhaNiyaM ca teNa 'devo ANavei devi kumAraM ca ghettUNa sigghamAgacchaha' / tao kayA sevvasAmaggI / patthANasamae ya bhaNiyA devI pariyaNeNaM 'kattha ArAmo ? kiM vA anja vi na payaTTai ?' / tIe bhaNiyaM 'gharakUve jalapANatthaM mukko pacchA Agamissai payaTTaha tubbhe' / payaTTo sabbo vi privaaro| kameNa ya pattAI pATaliputtaM / vaddhAvio naravaI / tao harisabharaninbhareNaM kArAviyA haTTasohA / Ai8 vaddhAvaNayaM / payaTTo sayaM ammogaiyAe jAva diTThA devI kumAro ya / tao devirUvaM nieUNa pucchiyaM rAiNA jahA 'devi ! kimannArisaM tuha sarIraM pecchAmo ?' / tao paDicAriyAhiM bhaNiyaM 'deva ! pasUyAe eyAe diTThidoseNa vA vAtadoseNa vA pasUirogeNa vA kahi(haM )ci evaMvihaM sarIraM jAyaM, na sammaM viyANAmo' / tao naravaiNA puttajammabbhudayaharisieNAvi aMdhAriyaM vayaNaM devivaDayarasavaNAo, tahA vi dhIrayaM kAUNa paviTTho nayaraM / bhaNiyA ya sA 'kimArAmo na dIsei ?' / tIe bhaNiyaM 'piTThao mukko pANiyaM piyaMto ciTThai, sumariyamitto samAgamissai' / tao rAyA jayA jayA tIe sarIraM savvaMgaM pecchai tayA tayA saMdehAvanno bhavai, 'kimesA sA annA va 'tti / annayA ya bhaNiyA rAiNA jahA 'ANehi ArAmaM' / 'patyAveNaM ANessAmi'tti bhaNaMtIe sunnayaM uTTappADaM daTThaNa jAyA mahallayarI AsaMkA 'manne na ceva esA sA, aNNA kAi'tti viyato acchai / ___ io ya tIe ArAmasohAe bhaNio so devo jahA 'kumAraviraho maiha accaMtaM bAhai, tA tahA karehi jahA kumAraM pecchAmi' / tao bhaNiyaM nAgakumAradeveNa 'vacche ! jai evaM gaccha mama sattIe, paraM dadrUNa niyasuyaM sigghamevA''gaMtavvaM' / tIe bhaNiyaM "evaM hou' / deveNa bhaNiyaM 'jAI ! tuma tattheva sUroggamaM jAba cihihisi, tao paraM natthi mae saha tuha daMsaNaM, paccao ya jayA haM puNo' nA''gamissAmi taiyA haM mayaganAgarUvaM tuhakesapAsAo nivaDataM daMsissAmi' / tIe bhaNiyaM 'evaM hou, tahA vi pecchAmi niyataNayaM' / tao visajjiyA tiyaseNa / tappahAveNa ya khaNamitteNa ceva pattA pADaliputtaM / vihADeUNa ya vAsabhavaNaM paviTThA abhaMtare / jaM ca kerisaM !, avi ya pajjaliyarayaNadIvaM maNimottiyarayaNajaNiyaoUlaM / puSphovayArakaliyaM, maghamahiyasudhUvavallillaM // 55 varakakolaya-elA-lavaMga-kappUrakaliyapaDalammi / ThaviyavaranAgavallIdalabIDaya-pUgasaMghAyaM // 56 bahukhaja-pejakaliyaM saMjoiyajaMtasauNaAiNNaM / pAsuttarAya-niyamagiNijuttapallaMkaparikaliyaM // 57 taM ca daTTaNa kiMci puvvarayasumaraNuppannamayaNavasasaMjAyasiMgArarasanibbharaM, kiMci niyadaiyAliMgaNapasuttabhagiNIdasaNavasuppannaIsArasaM, kiMci jaNaNIkUvayapakkhevasumaraNubbhavakovarasapasaraM, kiMci suyasumaraNuppaNNasiNeharasagabbhiNaM, kiMci samattaniryayapariyaNAvaloyaNasaMjAyaharisapagarisanivaDaMtaANaMdabiMdusaMdohaM, khaNamekkamacchiUNa gayA jammi paese paccAsannapasuttadhAimAipariyaNo rayaNajaDiyakaiNayamayapAlaNayArUDho kumAro "ciTThai / tao taM kumAraM ghettUNa komalakarahiM ramAviUNa khaNaMtaraM, pakkhiviUNa cAudisi kumArassa niyayArAmaphalaphullaniyaraM gayA saTThANamesA / tao pabhAe vinnatto NaraNAho kumAradhAvIe jahA 'deva ! aja savisesaM keNAvi kayaphala-phullaccaNo kumAro dIsai' / taM ca soUNa gao rAyA tammi ThANe / diTTho ya so phlphullniyro| taM ca daTTaNa pucchiyA sA jahA 'kimeyaM ?' ti / tIe bhaNiyaM 'eyANi ArAmAo aja mae sumariUNa ANiyANi' / rAiNA bhaNiyaM 'saMpayaM kiM na ANesi / tIe bhaNiyaM 'na divasao ANiuM tIrati' / taM ca tIe 10 DdegsavvA saam| 20 D paattliputtN| 30D dego airhsbhr| 4 C D meN| 50 DdegyaM susigdha 6A B jyaa(jaay!)| 70D puNo vi naa| 80p tayA myg| 900 nivddtyN| 10A B degbIDaM puug| 1100 degnnsmuppnn| 120D niypri| 130 Dyphrisnivdd| 14 A Bdegkddy| 15 B vahaha / Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArAmazobhAkathAnakam 29 1 sunnayaM uTTuppADaM viddANavayaNakramalaM ca daNaM ciMtiyaM rAiNA 'nUNaM baisasaM kiM pi saMbhAvijjai' / tao bIyadiNe vi taha caiva daddUNa, taiyarayaNIe tIe pasutAe rAyA gAhiyakerAla karavAlo Thio saMkoiyaMgo dIvayacchAyAheTTao | khaNaMtareNa ya AgayA ArAmasohA / taM ca daTThUNaM naravaiNA ciMtiyaM 'esA sA maha ppiyapaNaiNI, imA kA vi aNNA, tA na yANAmi kimettha paramatthaM' ti citayaMtassa savvaM pugvavihiyavirhi kAUNa gayA esA / rAyA va aNegaviyappAulamANaso patto / pabhAe a bhaNiyA sA jahA 'ajja tae niccharaNa ArAmo ANiyavvo' tti / taM ca soUNa accataM viddANA esA / cauttharAIe~ vi jAva savvaM kAUNa niyattai tAva gahiyA karayale naranAheNesA, bhaNiyA ya 'A piye ! kimevaM sambhAvasiNehara sanibbharaM maM vippayAresi' / tIe bhaNiyaM 'nAha ! na vippayAremi kiMtu kiMci kAraNamatthi' / rAiNA bhaNiyaM 'kiM kAraNaM taM ?' / tIe jaMpiyaM 'kallaM kahehAmi, saMpayaM puNa visajjehi' / rAIMNA bhaNiyaM 'kiM ko vi bAlo vi amayaM hatthagayaM vimuMcai ?' / tIe bhaNiyaM 'nAha ! evaM kajjamANe tumavi mahaMto pacchAyAvo bhavissai' / raNNA laiviyaM 'jai evaM tA kahehi tAva kAraNaM' / sA vi jAva mUlAo Arambha jaNaNIduvvilasiyaM kahe, tAva saMjAo aruNuggamo / etthaMtarammiya jAva lhasiyakesakalAvabaMdhaNatthaM samArei tAva taData nivaDio kersaMkalAvAo mayagavisaharo / taM ca daTTUNa 'hA tAya'tti sakhkheyaM bhaNamANI mucchAe nivaDiyA dharabiTTe / tao raNNA vAudA NAiNA samAsAsiUNa bhaNiyA esA 'pie! kiM kAraNaM evamaJcatamappANayaM kheyasi ?' / tIe bhaNiyaM "nAha ! jo so nAgakumAro devo maha sannijjhaM kuNaMto teNAhamevaM bhaNiyA Asi 'me jai aNaNuNNAyA aruNuggamaM jAtra annattha ciTTihisi tao mae saha ettiyaM ceva te daMsaNaM, mayaganiyarUvadaMsaNaM ca ettha pacao' 'me tumehiM avisajjiyAe saMjAyaM" ti / tao ThiA tattheva sA / pabhAe ya raNNA kovamutragaNa baMdhAviyA IyarI, kasaM ca ghettaNa jAva tADei tAva calaNesu nivaDiUNa viSNavio ArAmasohAe, avi ya deva ! jai majjha uvariM sapasAo tA muyAhi me bhaginiM / puvvaM va pecchasu tahA maha uvariM kariya kAruNNaM // 58 bhai nivo 'devi ! imaM na hu juttaM erisaM kuNaMtIe / eyAe pAvAe, taha vi na laMghemi tuha vayaNaM' // 59 "choDettu sA vi dhariyA niyapAse ceva bhaginibuddhIe / aha suyaNa- dujjaNANaM visesamiva daMsayaMtIe // 60 tao saddAviUNa niyapurisA AiTThA rAiNA 'are pheDettA dubAlasa vi gAmANi lahuM kareha taM baMbhaNaM nivvisayaM, taM pi se bhAriyaM luyakanoTTanAsiyaM kAUNa nIsAreha mama desAo' / eyaM ca samAyaNNiUNa calaNesu nivaDaUNa puNo viviNNatto rAyA, avi ya jai khAi kahavi suNaho tA kiM so ceva khajjai puNo vi / iya nAUNaM ee deva ! visajjeha mama jaNae // 61 jeNa karaNaM mahaI pIDA cittassa deva ! amhANa / hevi tayaM pairivajjaha jaNayANaM daMDakaraNaM ti // 62 evaM bhaNio rAyA bhAi 'pie ! jeNa tujjha maNapIDA / hoi tayaM garuyaM pitu kajjaM amhehiM paricattaM // 63 evaM ca tANa paMcappayAramaNidiyavisayasuhamaNuhavaMtANaM vaccae kAlo / annayA ya rAya-devINaM eMgaovaviTThANaM kiMci dhammaviyAraM kuNamANANaM jAo saMlAvo, avi ya `jaMpai devI evaM 'AIe nAha! dukkhiyA ahathaM / hoUNaM puNa pacchA samatthasuhabhAyaNaM jAyA // 64 1 A B deg karayalakaravAlo / 2CD aJcatthaM / 3. C D degya jaav| 5 CD jaMpiyaM / 6 CD tujjha vi majjha vi mahaMto / 7 CD bhaNiyaM / 8 C 10 D Asi 'jai mae aNadeg / 11 CD to| 120D tamevaM tumhehiM viSNattamArAma, B viSNavio (ya) mArAmadeg | 15 C D chaDe (DDe ) tu / 16 C D hoi / 19 CD gANo / / 4 CD raNNA jaMpiyaM 'kiM koi bAlo / D kesapAsAo / 9A B taM daTThUNa | 13 C D aya ( va ) rA / 14 0 D 17 A B paDivadeg / 18 C D tu / Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 . saTIka mUlazuddhiprakaraNam tA keNaM kammeNaM eyaM? pucchAmi ei jai ko vi / ihaI divyannANI amhANaM puNNajoeNaM' // 65 bhaNai nivo 'jai evaM samatthaujjANapAlae devi ! / 'najemi ahaM jeNaM kahaMti maha AgayaM nANiM' // 66 iya jA niva-devINaM khaNamettaM vaTTae samullAvo / ujjANapAlao tA papphullamuho samAyAo // 67 bhUlluliyasIsakamalo paNamittA viNNavei 'deva ! jh)| caMdaNavaNaujjANe samosaDho divyanANadharo // 68 karakaliyavimalamuttAhalaM va jo muNai sayalatelokaM / tIA-'NAgaya-parivaTTamANabhAvehi aNavarayaM // 69 nAmeNa vIracaMdo sAhUNa saehi~ paMcahi~ samaggo / nara-vijAhara-surapahuvaMdiyacalaNo varamuNiMdo' // 70 taM soUNaM rAyA bhattivasollasiyabahalaromaMco / bhaNi 'pie! saMpaNNA ajeva maNorahA tujjha // 71 to uddhehi lahu~ ciya pieN ! paguNA hosu jeNa vaccAgo / sUrissa vaMdaNatyaM, pucchAmo saMsayaM taha ya' // 72 , iya bhaNiyA sA devI saMvUDhA jhatti, to nivo tIe / samayaM ciya saMpatto ujjANaM takkhaNeNeva // 73 diTTho ya tattha sUrI bahuvihaparisAe~ majhayArammi / desaMto jiNadhamma samatthajIvANa suhajaNayaM // 74 to sUripAyapaMkayapaNAmapuvaM samammi bhUmitale / uvaviThThAI doNi vi na'ccAsannammi sUrissa // 75 bhayavaM pi viseseNaM patthAvai dhammadesaNaM ttto| jaha -itthaM saMsAre aNorapArammi bhamamANA // 76 kaha kahavi mANusattaM jIvA pAvaMti kammavivareNa / nattha vi vivihaM sokkhaM jAyai sukaraNa dhammeNa // 77 * jAI kulamArogaM riddhI sohaggamottamA bhogaa| rUvaM balaM jaso vi ya bhavaMti sukaraNa dhammeNa // 78 iTTajaNasaMpaogo ANAkArI ya pariyaNo savyo / annaM pi suhaM savvaM jAyai sukaeNa dhammeNa // 79 saggaMgaNAsaNAho pahANabhogovasAhaNe(go) smgo| nIsesakesamukko mokkho vi ya hoi dhammeNaM // 80 etyaMtarammi ya bhAlavaTThamilaMtakarakamalamaulayAe viNNattamArAmasohAe 'bhayavaM ! jai sadhyameyaM dhammaphalaM tA kiM puNa mae puvvajamme kayaM jasseriso vivAgo ?' ti / tao sajalanavajalaharorAlagaMbhIradhIrasAreNaM sareNaM bhayavaM kahiumADhatto, avi yaiha ceva jaMbudIve bharahe vAsammi caMpanayarIe / asthi pasattho seTThI kulaMdharo dhaNayasamavihavo // 81 tassa'tthi kulANaMdA bhajA nAmeNa rUvaguNakaliyA / tIse ya bhogalacchi teNa samaM bhuMjamANIe // 82 * jAyAo dhUyAo rUyAiguNehi~ saMpauttAo / satta aNannasamAo, tANaM tu imAi~ nAmAI // 83 kamalasirI kamalavaI, kamalA lacchI siriijsoevii| piyakAriNI u, tAo savvAoM vi uttamakulesu / / pariNIyAo vihiNA, bhuMjaMti aNovame visayasokkhe / aha kamaso annA vi ya saMjAyA aTTamA kaNNA // 85 tIe~ jammammi jaNao jaNaNI vi ya dukkhiyAi~ jAyAI / nivvennayAi~ nAma pi neya kuvvaMti se kahavi // 86 to sA aNAyareNaM vaDatI taha vi jovaNaM pattA / piya-mAidukkhajaNaNI visiTTharUyAyijuttA vi // 87 nibbhaggiya tti nAmeNa savvaloeNa sA ya kuNctii| jaNaNi-jaNayANa dukkhaM dIsaMtI dei aNavarayaM // 88 annadiyahammi seTThI bhaNio loehiM 'kiM na niyakannaM / pariNAvasi ? jeNa imaM vaTTai tuha jaMpaNaM garuyaM' // 89 evaM jaNeNa vutto seTThI cittammi sudR nimvinno / aNabhippeattaNao acchai ciMtAvaro dhaNiyaM // 90 aha annammi diNammI ciMtAvaNNassa tassa seTThissa / vIhIeN niviTThassa u eko pahio samAyAo / / 91 malamailaceladeho dIharapahalaMghaNAoM parisaMto / vIsamaNatthaM eso uvaviTTho seTThihaTTammi / / 92 pucchai seTThI vi tayaM 'bhadda ! tumaM Agao kuo itthaM ?' / bhaNai imo 'nIrAyarapArAo coddvisyaao||93 , 'ko si tumaM? kA jAI ? kiM nAmo ? kiM ca AgaoihaI ?' / so bhaNai 'kosalAe vatthavvaganaMdaibbhassa // 94 1A B to| 2 jnyaapyaami| 3A B 'suravahu / 4 0 D taM khaNeNeva / 5 ita bhArabhya gAthAtrikaM C-Dprtyornoplbhyte| 60D degyaaijuttaa| 70 D loeNa / Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 ArAmazobhAkathAnakam somAi bhAriyAe putto haM nadaNo tti nAmeNaM / khINe vihavammi gao atthatthI coDavisayammi // 95 tattha vi dAriddahao abhimANeNaM gao na niynyr| paravuttayakaraNeNaM vasAmi tattheva kayavittI // 96 etto gaeNa vaNiNA vasaMtadeveNa kiMci niyakajaM / Asajja pesio haM lehaM dAUNa ihaI tu // 97 siridattaseTThipAse tA dAvaha taggihaM, aMhaM jeNa / gacchAmi tassa pAsa eyaM lehaM samappemi' // 98 ciMtai kulaMdharo tA 'maha dhUyAe imo varo pavaro / jeNaM sAmannasuo atthavihUNo videsatyo // 99 ghettUNa imaM eso vaccehI tattha, na ya puNo ehI / atyAbhAvAoM gihaM mANadhaNo dIsae jeNa' // 100 iya ciMtiUNa jaMpai 'putta ! tumaM ehi majjha gehammi / tujjha piyA jeNa mahaM Asi aNannassamo mitto' // 101 so bhaNai 'jeNa kajeNa Agao taM niveiuM pcchaa| AgacchissAmi tao tuha pAse tAya! avigappaM // 102 pesei niyaM purisaM seTThI sikkhAviuM jahA 'bhadda ! / lehammi appiyammI ghettUNeyaM iha eja' // 103 taM ghettaM so puriso vaccai siridattasevigehammi / lehammi appiyammI kahiyAi samatthavattAe // 104 to puNa vi NaMdaNeNaM siridatto jaMpio imaM vakSNaM / jaha 'mai piuNo mittaM kulaMdharo ittha jo setttthii|| maM daTuM paTTavio AhavaNatthaM imo nio puriso| tA vaccAmi tahiM tA, puNo vi iha AgamissAmi' // 106 to so seTThigihammi samaM gao teNa ceva puriseNaM / seTThI vi pahAviUNaM NiyaMsae vatthajugalaM se // 107 bhuMjAviUNa tatto pabhaNai 'pariNehi maha suyaM vaccha ! / so bhaNai 'mae ajja vi gaMtavvaM coddvisymmi|| jaMpai kulaMdharo vi hu 'ghettUNa imaM pi tattha vaccAhi / pesessAmi tahiM ciya tuha jogaM NIvigAIyaM // 109 paDivannammi imeNaM, pariNAvai kannayaM tao setttthii| vatte vIvAhadiNe, siridatto gaMdaNaM bhaNai // 110 'jai tumamittheva thiro to annaM paTThavemi tatthAhaM / jeNa mahaMtaM kajaM amhANaM vaTTae tattha' // 111 jaMpei gaMdaNo to 'avassa gaMtavvayaM mae tattha / mAyAvittA seTiM tuha vattamahaM kahissAmi' // 112 aNNammi diNe seTThI viNNatto teNa 'tAya ! gacchAmi / jeNa'tthi tatya kajaM maha garuyaM cauDavisayammi' / seTThI vi ciMtiyatthassa sAhagaM teNa maMtiyaM souM / bhaNai 'jai Nicchao te to putta! kareha evaM ti // 114 kiMtu imaM Niyabhaja ghettUNaM jAha~ coDavisayammi / jeNa tahiM cevAhaM tuha bhaMDaM paTThavessAmi' // 115 kahiyA ya teNa vattA siridattassa u jahA 'ahaM puunno| gamaNatthaM tubbhe vi ya jaM bhaNiyavvaM tayaM bhaNaha' // 116 teNa vi samappio se Niyaleho akkhiyA ya saMdesaH / evaM paMguNammi kara calio ghettUNa taM bhaje // 117 egAgI ceveso saMbalamettaM paMgeNhiDaM kiMci / aNvarayapayANehiM patto ujjeNiNayarIe // 118. to ciMtiyaM ca NeNaM 'lahuppayANehi~ ittha visayammi / khINaM bahu saMbalaya, paMthAo taha ya bhaggo haM // 119 to pAsuttaM eyaM mottuM gacchAmi icchiyaM desaM' / iya ciMtiUNa vuttA 'pie~ ! tuTuM saMbalaM pAyaM // 120 to kiM karemi saMpai ? hohI bhamiyavyayA jao bhikkhA / tA bhamihisi kiM bhikkhaM ?' sA jaMpai 'NAha! NisuNehi // tuha piTThivilaggAe bhikkhA vi hu NAha ! majjha rmnniiyaa'| evaM jaMpeUNaM rayaNIe do vi suttAI // 122 NagarIeN bAhirammi egAe~ aNAhapahiyasAlAe / yaNIeN uTThio so ghettuM saMbalayapoTTaliyaM // 123 saNiya saNiyaM osakkiUNa anneNa ceva maggeNaM / bhikkhAe lajaMto taM mottuM jhatti volINo // 124 aha uggayammi sUre uTThai esA apecchiuM kaMtaM / jANai mukkA ahayaM saMbalayamapecchamANIe // 125 ciMtai hiyaeNa tao 'Na suTTha maha sAmieNa parivihiyaM / egAgiNI jametthaM mukkA gehAoM NINeuM // 126 hA! hA! alaja! Nikkiva! evaM NavajovvaNammi vati / maM mottuM NiyavayaNaM aNajja! bhaNa kassa dAvihisi // 1 C D niyagehaM / 2 C D mhN| 3 C D degvihINo / 4 A B degmi tuha ciy| 5 C D coddvi| 60D jaahi| 7A B paguNaM pik| 80p ceva imo, sN| 9C D pi gihiuN| 10CD teNaM / 110 DtA bi(kiM) karesu(mu) sNpi| Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 saTIka mUlazuddhiprakaraNam navajuvvaNammi vAlaya ! jai haM anneNa kahavi ghippAmi / tA tujjha kule niddaya ! hohI vaiiNijjayaM evaM // 128 ahavA kimiNA paritappieNa? rakkhemi tAva niyasIlaM / kiMci samAsaiUNaM vANiyagaM jaNayasAmaNNaM // 129 piugehe vi gayAe majjha aunnAi Ayaro Natthi / tA ittheva ThiyA haM kammAIyaM karessAmi' // 130 iya ciMtiUNa to sA hiyae dhIrattaNaM viheUNaM / pavisai NagarImajhe AloyaMtI dasa disAo // 131 to egattha gihammi bhaddAgAraM 'niyei sA purisaM / pAesu nivaDiUNaM viNNavai maNoharasareNaM // 132 'tAya! maha hohi saraNaM ettha aNAhAi dINavimaNAe / jeNamaNAhA NArI pAvai vaiNejayaM NiyamA // 133 [granthAgram 1000 / ] caMpApurIeN ahayaM dhUyA u kulaMdharassa seTThissa / satthAo paribhaTThA vaccaMtI coDavisaesu // 134 saha bhattuNA NieNaM ettiyabhUmiM kameNa saMpattA / ihi tu tuma jaNago hohi mahaM dukkhataviyAe' // 135 to tIeN vayaNaviNayAieMNa pariraMjio ImaM bhaNai / so mANibhaddaseTThI 'vacche ! taM majjha dhUya tti // 136 acchasu jaha niyapiuNo gehe taha ittha majjha gehammi / satthagavesaNamAI savvaM pi ahaM karessAmi' // 137 iya bhaNiya niyayapurisA paTTaviyA teNa mANibhaddeNa / na ya uvaladdhA kattha vi imehi~ satthassa vattA vi // 138 tehi~ kahiyammi, seTThI ciMtai hiyaeNa suTTha saMsaio / 'kiM eyAe vayaNaM saccamasaccaM ? parikkhemi' // 139 iya - ciMtiUNa teNaM caMpAe puravarIeN Niyapuriso / seTTikulaMdharapAse paTTavio jANaNAheuM // 140 / teNa vi gaMtUNa tahiM puTTho so 'atthi tujjha kai dhUyA / pariNAviyA u kattha va? kahasu jao mANibhaddeNa // 141 paTThavio haM tumae saha saMbaMdha viheukAmeNa' / so bhaNai 'majjha dhUyAoM aTTha, iha ceva NagarIe // 142 pariNIyAo satta u, pariNIyA saMpayaM puNo bhadda ! / ahamiyA sA vi gayA paiNA saha cauDavisayammi // 143 annA u natthi kannA, kaha saMbaMdha vihemi saha teNa ? / iya savvaM gaMtUNaM kaihiyavvaM mANibhaddassa' // 144 teNa vi AgaMtUNaM savvaM seTThissa akkhiyaM so vi / jANittA paramatthaM vihei ahigoravaM tIe // 145 sA tassa gihe bAlA acchai dhUya vva suTTha parituTThA / viNayAIhi~ ya tIya vi taM gehaM raMjiyaM savvaM // 146 aha so vi mANibhaddo pAlai jiNadesiyaM varaM dhammaM / kArAviyaM ca teNaM uttuMgaM jiNavarAyayaNaM // 147 to tammi jiNaharammi uvalevaNa-maMDaNAivAvAraM / sA kuNai bhattijuttA paidiyahaM dhammasaddhAe // 148 sauhaNa sAhuNINa ya saMsaggIe ya sAviyA jAyA / sulasa vva aNaNNasamA, kiM bahuNA ittha bhaNieNaM? // jaM jaM viyarai seTThI davvaM bhattallagAikajjeNa / taM taM rakkhevi imA kuNai jiNiMdAlae racchaM // 150 seTThI vi duguNa-tiguNaM jA niccaM tIeN raMjio dei / tA chattattayarayaNaM kAraviyaM tIi airammaM // 151 avi yakaNagaviNimmiyamAlovamAliyaM viviharayaNaciMcaiyaM / varamuttAhalajhulaMtavivihapAlaMbakayasohaM // 152 bhuyaiMdamukkanimmoyasarisapaTUMsugehi~ utthaiyaM / vivihamaNirayaNacittiyacAmIyaraghaDiyavaradaMDaM // 153 evaMvihaM viheuM vivihavibhUIe~ jiNahare dei / annaM pi kuNai savvaM tava-dANAI jahAjogaM // 154 pUei sAhu-sAhuNi-sAhammiyavaggameva aNavarayaM / sajjhAya-'jjhayaNAisu ahiMgaM abbhujamaM kuNai // 155 aha annayA kayAI ciMtAbharasAgarammi nibbuhUM / pecchittu tayaM seTiM pucchai parameNa viNaeNaM // 156 _ 'kiM tAya! aja dIsaha ahiyaM ciMtApisAyaparihatthA ? / so bhaNai 'putti ! NisuNasu ciMtAe kAraNaM majjha / 10 D vynni| 20 D avloyNtii| 3 C D nievi| 4 C D degsymmi| 5 C D ehiM pari / 6A B imo| 70D bhaNiuM niypudeg| 8 1 etacihvAntarvartI pATha: A-B pratyo sti| 90D aTTamiyA sN| 100D pariNIyA sA vi gayA saha paiNA coddvi| 110 D kahehi taM maa| 12 A B aha go| 13 CD yaaiehitii| 14 A B sAhU-sAhaNINa y| 15A B vi| 16 A B ratthaM / 17 0D righatthA / Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 ArAmazobhAkathAnakam jiNamaMdiraArAmo phala-phullasamAulo paramarammo / aNimitteNaM sukko, Na ya hoi puNaNNavo kahavi // 158 eeNa kAraNeNaM ahiMgaM ciMtAuro ahaM jAo' / 'mA kuNasu tAya ! kheyaM etthatthe' jaMpae bAlA // 159 'jai Na puNaNNavameyaM karemi NiyasIlasAhasabaseNa / to Na vi pAremi ahaM AhAraM caupayAraM pi' // 160 iya nicchayaM viheuM vAritassAvi tassa seTThissa / uvaviThThA jiNa vaNe sAsaNadeviM maNe kAuM // 161 to taiyammi diNammI rayaNIe jhatti hoi paccakkhA / sAsaNadevI tIe, jaMpai 'mA kuNasu taM kheyaM // 162 ajaM pabhAyakAle puNaNNavo hohiI imo malao / paDaNIyavaMtarovaddavAu tuha sattio mukko // 163 iya bhaNiUNaM devI saTThANaM jhatti uvagayA jAva / tAva vihAyA rayaNI, timirariU uggao sahasA // 164 kahiyA I rayaNivattA savvA seTTissa tAva eso vi / harisupphulliyaNayaNo gao tayaM jiNaharArAmaM // 165 appuvvapatta-phala-phullarehiraM sajalamehasamavaNNaM / taM daNaM turiyaM samAgao tIeN pAsammi // 166 pabhaNai ya 'putti! punnA maNorahA majjha tuha pabhAveNaM / tA uTTa vacca gehaM pAraNayaM kuNa guNavisAle ! // 167 iya bhaNiUNaM seTThI samatthasirisamaNasaMghasaMjutto / tUraNiNAeNa tayaM Nei gihaM logapaJcakkhaM // 168 jaMpai ya tao logo 'pecchaha eyAe~ sIlamAhappaM / taha sukko vi khaNeNaM ArAmo kaha puNaNNavio ! // 169 tA esA kayaunnA dhannA sahalaM ca jIviyamimIe / sannijjhaM tiyasA vi hu jIe evaM pakuvvaMti // 170 ahavA imo vi dhaNNo seTThI NAmeNa mANibhado tti / ciMtAmaNi vva esA jassa ghare Nivasae sayayaM' // 171 evaM sayalajaNeNaM vaNNijaMtI gihammi saMpattA / paDilAhiuM caubdhihasaMgha to kuNai pAraNayaM // 172 aha annayA kayAI rayaNIe pacchimammi jAmammi / suttaviuddhA ciMtai sariUNaM pucavuttaMtaM // 173 te dhannA ittha jae je savvaM payahiUNa visayasuhaM / pavaiuM nissaMgA kareMti tavasaMjamojoyaM // 174 'ahayaM tu puNa adhannA luddhA jA ittha visysokkhmmi| na ya pAvAe~ tayaM pi hu patthatIe vi saMpar3ai // 175 ittiyamitteNa puNo dhannA jaM pAviyaM jiNiMdANaM / dhamma aNaNNasarisaM bhavannavuttAraNataraMDaM // 176 tA evaM laNaM juttaM maha savvaviraisAmaNNaM / ghettuM je, kiMtu ahaM asamatthA tavihANammi // 177 tA uggaM tavacaraNaM karemi niyaMgehasaMThiyA ahayaM' / iya ciMtiuM pahAe ADhavai tameva kAuM je" // 178 jAva tavasusiyadehA jAyA tA kuNai aNasaNaM vihiNA / kAlaM kAUNa tao sohamme suravaro jIyA // 179 caiUNa tao esA baMbhaNaduhiyA tumaM samuppannA / vijuppaha tti NAmaM jAyA duhabhAyaNaM kiMci // 180 seTTI vi mANibhaddo devo houM tao cuo paDhamaM / puNaravi maNuo houM NAgakumAro imo jaao||181 micchattamohiyAe piugehaThiyAe~ kiMci jaM vihiyaM / pAvaM tassa vivAgo jAo duhakAraNaM paDhamaM // 182 jaM mANibhaddagehaTThiyAe~ vihiyaM tae sukayakammaM / tassa pabhAveNema aNaNNasarisaM suhaM pattaM // 183 jaM taiyA jiNamaMdiramalao tumae puNaNNavo vihio / taM esa devadiNNo tae samaM bhamai ArAmo // 184 jaM taiyA jiNabhattI tumae vihiyA aNaNNasAricchA / taM pattaM rajjamiNaM samatthasaMsArasuhajaNagaM // 185 jaM chattattayamaulaM diNNaM tumae jiNiMdanAhassa / taM chattacchAyAe bhadde ! paribhamasi niccaM pi // 186 jaM taiyA racchAI pUyaMgAI bahuppagArAI / dinnAiM taM tujhaM jAyA~I bhogaaMgAI // 187 iya jiNabhattIeN phalaM jAyaM, devattaNammi varasokkhaM / ihayaM tu rajasokkhaM, kamaso siddhiM pi pAvihasi // 188 1 GD jNpii| 2 0 Ddegsblenn| 3 C D degbhvnne| 4 0degrivuu| 5 CD y| 6 CD daTUNa turiyaturiyaM / 700 putt| 8-11, 'je' paadpuurnne| 9 C D na samatthA / 10 C D gihidhmmsNtthiyaa| 12 A B jaao| 13 0 0 degveNa im| 14 A B bhmisi| 15A B degI aNgbhogaaii| 160D ihii| mU0 zu0 5 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 saTIka mUlazuddhiprakaraNam iya suNiuM sA sahasA mucchAva saNaTTagaruyaceyaNNA / paDiyA dhasa tti dharaNIyalammi savvANa paJcakkhaM // 189 pavaNAIdANaM khaNa AsAsiyA pariyaNeNaM / paNamettu sUricalaNe vinnavai pareNa viNaNaM // 190 'jaM eyaM tubhehiM kahiyaM NAUNa divvaNANeNa / taM saMpai paccakkhaM saMjAyaM jAisaraNAo || 191 taM tumhANaM vayaNaM souM huM ca NiyayacariyaM ca / iNhiM bhavavAsAo sAmi ! virattaM mahaM cettaM // 192 tA jAva muyAvemiM NaraNAhaM tAva tumha payamUle / bhavasayaduhaniddalaiNaM pavvajjamahaM gahissAmi // 193 tya vayaNaM devIe soUNaM bhaNai NaravariMdo vi / evaMvihaM pi gAuM bhagavaM ! ko ramai saMsAre ? // 194 jA ahisiMcAmi' ahaM devisuyaM malayasuMdaraM rajje / tA tumhANa samIve ahaM pi ghecchAmi pavvajaM' // 195 bhagavaM pi bhai 'bho ! bho ! mA paDibaMdhaM karessaha khaNaM pi / dabbhaggalaggajalabiMducaMcale jIvaleogammi' // 196 evaM ti bhANiUNaM rAyA devI I do vi gaMtUNaM / niyayagihe rajjammI ahisiMcaMtI tayaM kumaraM // 197 ahisiMciUNa kumaraM rajje, tatto mahAvibhUIe / dohi vi gahiyA dikkhA bahuparivArehi gurumUle // 198 givhittu duvihasekkhaM gIyatthAI kameNa jAyAI / niyapayapavattiNitte ThaviyAI do vi te guruNA // 199 saMbohiUNa bhavie, pajjaMte aNasaNaM viheUNa / do vi gayAI saggaM tatto vi kameNa caviUNa // 200 maNuyatta-surattAiM kameNa sivasaMpayaM lahissaMti / eyaM jiNabhattIe aNaNNasarisaM phalaM hoI // / 201 ArAmasohAkahANai sammattaM / [ 5. ] sAhU vibhattI kallANaparaMparaM lahai jIvo | taha samma suddhaM jAya Natthittha saMdeho || 38 tatrA'pyAkhyAnakamAkhyAyate-- [ 6. zikhara senakathAnakam ] asthi iheva girivaro jaMbUdIvammi bhArahe vAse / viMjho tti siharasaMcayapajjaliyama hosa hisaNAho // 1 dariyagaya daliya pariNaya haricaMdaNa surahipasariyAmoo / phalaphullataruvaraTTiyavihaMgagaNagaruyasaddAlo // 2 nijjharajharaMtajhaMkAra saddapaDiunnada sadisivibhAgo / NANAvihasAvayasayabhamaMtatalamehalAbhogo // 3 tattha'tthi sabaraNAho vikkhAo siharaseNanAmo tti / bahusattahaNaNanirao dhaNiyaM visasu Asatto // 4 devI vi tassa sirimaiNAmA NavajovaNuddhurA asthi / vakkaladugullavasaNA guMjAhalamA AharaNA // 5 tI samaM visayasuhaM so bhuMjai giriniuMjadesesu / vicchoara bahugAIM sAraMgAINa jugalAI || 6 sirimaidevI vi tao daThThe vicchoiyAi~ jugalAI / harisabharanivbharaMgI kaMpaMtapaoharA hasai // 7 aha annA kayAI saMtAviyadharaNimaMDalo gimho / kunariMdo itra patto pIDaMto sayalasattohaM // 8 jayakoTTayamajjhattho ayagolaya iva payaMDapavaNeNa / jantha dhamijjai sUro nIsesajaNANa dahikaro // 9 parisaDai pattaniyaro kalikAlammi va jayammi rukkhANaM / uttaNayaitthiyA iva viyasai ahamalliyA navaraM // 10 daraAyaMbirasumaNasabhiuDiyaNayaNAoM pADalAo vi / jAyAo roseNa va nievi jayatAvaNaM gimhaM // 11 1 CD kkhaM jAyaM maha jAisa | 2 C D dahUNa niyayadeg / 3 CD laNiM / 5 C D degmi lahuM dedeg | 6 C D ya / 7 A B dei / 8 C D bhArAmazobhAkathAnakaM samAptam / / 12 C D deg vihAo / 13 CD 10 D rayaM / 11 C D phalapupphata ru govarA | 150 D dAhayaro 40D iya devIe vayaNaM / 9 C D taha suddhaM sammattaM / ghAyaNarao / 14 A B jobba Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zikharasenakathAnakam kusumasamiddhivihINe daTThaNa va bahutarU sirIsA vi / niyayapasUNasirIe hirIe~ suyaNo vva sAmaliyA // 12 jayasaMtAvakarIo luyAoM vAyaMti aggijAla vva / dajjhai NIsesajaNo kharatararavikiraNaNiyareNa // 13 daTuM jayasaMtAvaM khalu vva toseNa vaDDiyA divasA / jhijaMti jAmiNIo suyaNa vya parAvayaM daDheM // 14 pijjati pANiyAiM puNo puNo susiyakaMThauThehiM / seyajalAvilagattA khejati NiraMtaraM sattA // 15 pAUNa pavAsu payaM ghammattA jattha pahiyasaMghAyA / chAyAsu vIsamaMtA hA hA hA ha ! tti jaMpaMti // 16 hariNaka-hAra-hammayala-viyaNa-kisalaya-jaladdajalanilayA / caMdaNavilevaNAINi jattha jAyaMti amayaM va // 17 evaMvihe NidAhe sirimaidevIeN saMjuo raayaa| nijjharaNa-vaNaguhAsuM viyarai sacchaMdalIlAe // 18 etyaMtarammi ego gaccho sAhUNa pahaparibhaTTho / parikhINo hiMDato samAgao tattha desammi // 19 daTTaNa tayaM rAyA aNukaMpAe maNammi ciMtei / 'hA ! kiM bhamaMti ee aivisame vijjhakaMtAre? // 20 gaMtUNa tao puTThA raNNA 'kiM bhamaha ittha rannammi ?' / sAhUhi~ tao bhaNiyaM 'sAvaga! paMthAoM pabbhaTThA // 21 to bhaNai siharaseNo devi ! kahaM peccha guNaNihI ee / devvavaseNaM pattA aivisamadasaMtaraM aja' // 22 pabhaNai ya tao devI taM 'sAmi ! mahAtavassiNo ee| uttArehi saunne bhImAo viNjhrnnnnaao|| 23 pINehi ya phala-mUlAiehi~ aivisamatavaparikkhINe / nUNaM NihANalaMbho esa tuha paNAmio vihiNA' // 24 iya bhaNieNa sasaMbhamaharisavasapayaTTapayaDapulageNa / uvaNIyA saviNayaM pesalaphala-mUla-kaMdAiM // 25 sAhUhi~ tao bhaNiyaM 'sAvaga ! NeyANi kappaNijjANi / amhANa jiNavarehiM jamhA samae nisiddhAI' // 26 bhaNai tao sabaravaI 'taha vi hu amhANa'NuggaraM kuNaha / annahakaeNa gADhaM uvvego hoi amhANaM' // 27 NAUNa paramasaddhAluyattaNaM bahuguNANa saMjaNayaM / tersi aNuggahatthaM guNaMtaraM ThoviyaM hiyae / 28 sAhUhi~ tao bhaNiyaM 'jai evaM vigayavaNNa-gaMdhAI / dijaMtu amha NavaraM phalAi~ cirakAlagahiyAI' // 29 iya bhaNieNaM teNaM sigghaM girikaMdarAoM ghettUNaM / paDilAhiyA tavassI pariNayaphala-mUla-kaMdehiM // 30 oyAriyA ya magge jAyAsahieNa suddhabhAveNa / mannateNa kayatthaM appANaM jIvalogammi // 31 tehiM ca tANa dhammo kahio jiNadesio susAhUhi~ / paDivanno ya saharisaM kammovasameNa so sammaM // 32 dinno ya NamokAro sAsayasivasokkhakAraNabbhUo / bahumANabhattibharanibbharehi~ gahio ya so tehiM // 33 nAUNa taha ya tesiM jammaM kammANubhAvacariyaM ca / sAhUhi~ samAiTeM 'kAyavvamiNaM tu tubbhehiM // 34 pakkhassegadiNammI AraMbhaM vajjiUNa sAvajaM / egaMtasaMThiehiM aNusariyavvo NamokAro // 35 tammi ya diNammi tubhaM jai vi sarIrassa ghAyaNaM ko vi| ciMteja karejA vA tahA vi tubbhehi~ khamiyavvaM // 36 evaM sevaMtANaM tumbhaM jiNabhAsiyaM imaM dhammaM / hohI acireNa dhuvaM maNaharasurasokkhasaMpattI' // 37 harisApUriyahiyaehi~ tehi~ soUNa taM muNIvayaNaM / 'evaM' ti abbhuvagayaM, gaehi~ sAhUhi~ cinnaM ca // 38 taha ceva kaMcikAlaM aIvaparivaDDamANabhAvehiM / aha anayA ya tANaM posahapaDimaM pavannANaM // 39 tuMgammi vijhasihare karikuMbhatthalaviyAraNekkaraso / dhuyapiMgakesarasaDho dariyamayaMdo samallINo // 40 tassa bhayabhIyahiyayaM daiyaM dadruNa siharaseNeNa / vAmakaragoyaratthaM gahiyaM kodaMDamuddAmaM // 41 bhaNiyaM ca 'bhIru ! mA bhAyasu tti eyassa maM smlliinnaa| eso rya pasavarAyA mamegasaraghAyasajho' tti // 42 to sirimaIeN bhaNiyaM 'evamiNaM natthi itya saMdeho / kiMtu sugurUNa vayaNaM evakae hoi pammukkaM // 43 jamhA guruAeso sarIraviNivAyaNaM 'pi jai koi / tumhANa tammi divase kareja to tassa khamiyavvaM // 44 1CD suyaNa dhv| 2A B lUyA vaayNti| 30D jlN| 4 CD tthaaviddN| 50D ti| 60 hai| 70 D pi tumhANaM / jaha koi tammi / Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIka mUlazuddhiprakaraNam tA kaha gurUNa vayaNaM piyayama ! guNabhUsiyaM saraMtehiM / paralogabaMdhubhUyaM kIrai vivarIyamamhehiM ! // 45 aha mottUNa dhaNuvaraM teNa tao sirimaI imaM bhaNiyA / 'saccaM, guruAeso kaha kIrai annahA suyaNu! // 46 kiMtu tuhamohamohiyahiyaeNa mae imaM kayaM Asi / tA alameeNa pie ! guruvayaNe AyaraM kuNasu' // 47 itthaMtarammi ruMjiyasadeNa NahaMgaNaM bharaMto so / mahidinnatalapahAraM uvaTThio kesarI tANaM // 48 pariciMtiyaM ca tehiM 'guruuvespripaalnnaannihso| uvayAri cciya eso amhANaM pasavagaNarAyA' // 49 iya citatANi tao Naharehi~ viyAriyANi tikhehiM / kuvieNa akuviyAI suhabhAvAiM maiMdeNa // 50 ahiyAsio ya tehiM dohi~ vi aidAruNoM hu uvsggo| jo ciMtio vi jaNayai ukkaM kAyaranarANaM // 51 caiUNa tao dehaM visuddhacittAi~ do vi samakAle / sohamme uvavannAi~ iDDimaMtAi~ sayarAhaM // 52 paliovamAuyAI, tattha ya bhoge jahicchie bhottuM / AukkhaeNa tatto caiUNa iheba dIvammi // 53 avaravidehe khette cakauraM nAma puravaraM Asi / uttuMgasAla-dhavalaharasohiyaM tiyasaNagaraM va // 54 taM paripAlai rAyA hari vva varapurisaloyaNasahasso / saivaDDiyavisayasuho NAmeNaM kurumayaMko tti // 55 tassa'tthi aggamahisI devI NAmeNa bAlacaMda tti / tIeM uyare caviuM uppanno siharaseNo so // 56 caiUNa sirimaI vi ya raNNo sAlayasubhUsaNaNivassa / devIeN kuruvaIe uvavannA kucchimajjhammi // 57 tANa bahuehi~ doNha vi maNorahasaehiM suppasatthadiNe / jAyAi~ tayA tAI rUvAiguNehi~ kaliyAI // 58 samaramiyaMko NAmaM raNNo vihiyaM gurUhi samayammi / devIe vi ya NAmaM asogadevi tti saMgIyaM // 59 kAleNa tao doNNi vi sayalakalAgahaNadubviyaDDhAiM / kusumAuhavarabhavaNaM jovvaNamaha tattha pattAI // 60 dinnA subhUsaNeNaM samaramiyaMkassa sA tao kannA / NAmeNa'sogadevI pariNIyA suhamuhutteNa // 61 bhujaMtANa jahecchaM visayasuhaM tANa vaccae kAlo / harisabharanibbharANaM aNNoNNaM baddharAgANaM // 62 aha annayA NariMdo vAyAyaNasaMThio kurumayaMko / ciTThai devIya samaM vivihavilAsehiM vilasaMto // 63 cihure samArayaMtI rayaNIyarakarasaricchayaM ruiraM / daTUNa sire paliyaM pabhaNai 'suNa deva ! vinnattiM // 64 / / paliyacchaleNa dUo kaNNAsaNNammi saMThio bhaNai / Agacchai esa jarA jaM kAyavvaM tayaM kuNaha' // 65 taM soUNaM rAyA samaramiyaMkassa rajanikkhevaM / kAUNaM pavvaio devIeN samaM gurusamIve // 66 samaramiyaMko vi tao rAyA jAo viNiggayapayAvo / ciTThai devIeN samaM bhuMjato maNahare bhoge // 67 itthaMtarammi taM NiravarAhabahujIvaghAyaNanibaddhaM / kammaM puvvabhavagayaM uiyaM aivirasapariNAmaM // 68 atthi tahiM ciya visae baMbhANagarammi siribalo raayaa| teNa saha tassa jAo aNimitto viggaho kahavi // 69 je je pahANajohA te savve siribalaM samallINA / abbhuvagao tahA vi hu samaramiyaMkeNa saMgAmo // 70 saMjAe saMgAme mahAvimadeNa sirivaleNa tao / nihao samaramiyaMko viNihayaniyaseNNaseseNa / / 71 ruddajjhANeNa tao mariUNaM bhIsaNammi naragammi / sattarasasAgarAU ubavaNNo NAragatteNa // 72 soUNa kaMtamaraNaM asogadevI vi virahasogattA / mucchAvaseNa dhaNiyaM dhasa tti dharaNIyale paDiyA // 73 AsAsiyA samANI ruddajjhANeNa ghorapAvakaraM / mahamohamohiyamaNA NiyANamevaMvihaM kuNai // 74 'rAyA samaramiyaMko uppanno Navara jattha ThANammi / tattheva maMdabhaggA ahaM pi jAijja niyameNa' // 75 10DdegNaM sumaraMtehi guNabhUsiyaM naah!|pr| 2A B gujiy| 30D degNo uvssggo| 4 00deg kaalN| 50 bhtthi| 60D tIai gambhammi cviddN| 70D siriyaM / 80 DdegsabhIvaM / Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zikharasenakathAnakam 27 to jalaNe NidehaM kiliTThacittA dahevi mariUNa / jattheva Nivo Narage imA vi tattheva uvavaNNA // 76 sattarasasAgarAiM niccuvviggehi paramaduhiehiM / kAruNNajaMpirehiM bhIehiM kahava gamiyAI // 77 uvvaTTeUNa Nivo NaragAo pukkharaddhabharahammi / jAo gahavaiputto veNNAeN dariddagehammi // 78 aha sA vi tarasa jAyA tattheva ya bhArahammi vAsammi / jAyA dariddadhUyA tasseva samANajAIe // 79 kAle tao donniva uddAmaM jonvaNaM uvagayAI / jAo a tANa tattha vi vIvAho vihiNiogeNa // 80 puvvabhavanbhAseNaM dhaNiyaM aNNoSNabaddharAgAI | dAriddadukkhavimuhAi~ tAi~ ciTTheti sukkheNaM // 81 aha annayA kayAI tANaM gehaMgaNammi pattAo / samaNIoM guNajuyAo bhikkhaTTA hiMDamANIo // 82 daTThU o tehiM phAya-esaNiyabhatta-pANehiM / paDilAhiyAo vihiNA harisavasubhinnapula ehiM // 83 'katthaTThiyAoM tubbhe ?" evaM puTThAhi tAhiM paDibhaNiyaM / vasusiTThigharasamIve uvassae tassa paDibaddhe // 84 to he tAiM gayAiM parivaDDhamANasaddhAI / diTThA ya tattha gaNiNI supasannA suvvayA NAma / / 85 purao saMThiyapotthayaniviTThadiTThI NamaMtataNuNAlA / loryeNa bhamara bharoNayasuvayaNakamalA kamaliNi vva // 86 vitthiNNamahatthAiM ThiyAi~ egArasaM pi aMgAI / kamaladalakomalammi vi jIse jIhAi aggammi || 87 sA vaMdiyA ya tehiM vimhayaupphullaloyaNajugehiM / bhattibharaNimbharehiM romaMcuccaiyagattehiM // 88 tIi vi dhavalapaDaMtaraviNiggauttANi egakarakamalaM / aNNAmiyavayaNAeN bhANiyaM dhammalAhoti // 89 vadettu sesiyAovi sAhuNIo puNo vi gaNiNIe | vaMdettu pAyakamalaM naccAsaNe NiviTThAI // 90 gaNiNIeN tao bhaNiyaM nimmalapariNitadasaNa kiraNAe / 'parivasaha kattha tubbhe ?' iheva aha jaMpiyaM tehiM // 91 goyaragayAi jIe diTThAI sAhuNIeN to tAe / bhaNiyaM 'ajjeva mhe vasahiM puTThAoM eehiM // 92 goyaragayAoM dhaNiyaM saddhAvaMtAI taha ya eyAI / tumhANa vaMdaNatthaM bhattIeN ihAssgyAI' ti // 93 gaNiNa tao bhaNiyaM 'sAhu kathaM dhammanihiyacittAI / jaM ittha AgayAI kizcamiNaM bhavtrapANINaM // 94 jamhA jayammi saraNaM dhammaM mottUNa Nanthi jIvANaM / sArIra - mANasehi ya dukkhehi abhidduyANa phuDaM // 95 fya so tIrai kAuM jahaTThio vajjiUNa maNuyattaM / taM puNa calaM asAraM sumiNaya-mAyaMdajAlasamaM // 96 maNuyattaM laGgUNa vidhammaM na karaMti je visayaluddhA / dahiUNa caMdaNaM te kareMti iMgAlavANijjaM // 97 dhammeNa savvabhAvA suhAvahA huMti jIvalogammi / dhammeNa sAsayasuhaM labbhai acireNa siddhipayaM' // 98 iya soUNaM tehiM paDivanno suddhabhAvajuttehiM / dhammo jiNapannatto kayA IM jahasattio viraI // 99 gamiUNa kaMci velaM gaNiNi taha sAhuNIoM NamiUNa / gehammi patthiyAI, NavaraM gaNiNIeN bhaNiyAI // 100 'ejjaha iha paIMdivasa, evaM ciya taha suNijjaha ya dhammaM / dukkhavireyaNabhUyaM pannattaM vIyarAgehiM // 101 paDivajjiUNa ya tao gaNiNIvayaNaM gayANi NiyagehaM / hiTThahiyayaNi dhaNiyaM dhammammi kayANurAgAI // 102 keyavayadivasesu tahA jAyAI tivvabhattijuttAiM / ukkiTThasAvagAI visayasuhaNiyattacittAnaM // 103 aNupAliUNa pavaraM sAvagadhammaM ahA''uyaM jAva / mariUNa baMbhaloge duNNi vi jAyAi~ varadevA // 104 bhottUNa tattha sokkhaM pavaraM sattAhiyAi~ ayarAI / tatto ya sabarajIvo caiuM iha jaMbudIvammi // 105 bharahammi samuppanno mihilANagarIeN kittivammassa / ranno sirikaMtAe devIe kucchimajjhami // 106 1CD uvvaTTiUNa ya nivo / 20D supatA / 3 AB loyaNakamalabharodeg / 4 AB romaMcacca / 5 CD mANasehiM du / 6 CD na imo tIdeg / 7 CD degmAiMdadeg / 8CDya / 9 CD diyahaM / 10OD yAhU~ / 11 C D kavayadiNesu tAiM jAyA / 12 C D varatiyasA / Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIkaM mUlazuddhiprakaraNam diTTho ya tIeN sumiNe sIhakisoro muheNa uyarammi / pavisaMto lIlAe sasajjhasA u~TThiyA tatto // 107 gaMtUNa NivasamIve kayaMjalI sAhae tayaM sumiNaM / soUNa tayaM rAyA kayaMbakusumaM va kaMTaio // 108 paribhAviyasumiNatyo pabhaNai aha naravaro taiM deviM / harisakhaliyakkharAe koIlaaikomalagirAe // 109 'devi ! tuha dariyanaravarakarikaraDaviyAraNegakharaNaharo / puhavIeN egavIro hohI NarakesarI putto' // 110 taM NaravaiNo vayaNaM taheva bahumanniUNa sA devI / parivahai tayaM gabbhaM pUriyasupasatthaDohalayA // 111 aha annayA kayAI kameNa patte pasUisamayammi / devakumArasaricchaM pasavai varadAragaM devI // 112 vaddhAvio ya rAyA piyaMgulaiyAi dAsaceDIe / tIe ya pIidANaM dAu nivo dhovae sIsaM // 113 tayaNaMtaraM ca raNNo AeseNaM samattharajjammi / jAyaM vaddhAvaNayaM ubbhiyajuya-musala-dhaya-cakaM // 114 avi yamuccaMtasavvabaMdarya, vajaMta tUraruMdayaM / NaccaMtaNArisatthayaM, hIraMtasIsavatthayaM // 115 gijaMtamaMgalohayaM, kijjaMtahaTTasohayaM / gholaMtakaMcuIyaNaM, loiMtakhujavAmaNaM // 116 vaNetabhaTTa-baMdiNaM, dijjaMtahatthisaMdaNaM / tuTuMtatArahArayaM sAmaMtatosakArayaM // 117 dijaMtabhUridANayaM, pijaMtacArupANayaM / bhujaMtacittabhojjayaM, dIsaMtaNegacojjayaM // 118 AvetaakkhavattayaM, pUejamANapattayaM / unbhejamANachattayaM, mANejjamANakhattiyaM / / 119 khippaMtasIsaakkhayaM, kIraMtabAlarakkhayaM / uppannasattudukkhayaM saMjAyamittasokkhayaM // 120 vaddhAvaNagamahUsavamaNuhavamANassa rAiNo evaM / saMpunno aha mAso kamaso ya maNorahasaehiM // 121 kAUNaM uvayAraM raNNA suhi-sayaNa-baMdhuvaggassa / sohaNadiNammi NAmaM tassa kayaM vijayavammo tti||122 paMcahi~ dhAvIhi~ tao lAlijato kameNa sNjaao| kiMcUNaaTThavariso, kalAo aha gAhio tatto // 123 savakalA~saMpaNNaM mayaraddhayarAyarAyabhavaNammi / vasa'taM ahiNavajovvaNammi NAUNa rAeNaM // 124 uttamakulubbhavANaM ubbhaDalAvaNNavaNNajuttANaM / NavajovvaNoddharANaM rairasajalabhariyasarasINaM // 125 savvakalAkusalANaM siMgArAgAra-cAravesANaM / battIsaNhaM varakannagANa giNhAvio pANiM // 126 etto ya ettha bharahe dharaNIvilayAe~ tilayasaMkAsaM / atthi puraM supayAsaM suhavAsaM NAma bahusAsaM // 127 tastha niyAripakkho aNahakkho bahujaNANa kyrkkho| savvakalAgamadakkho asthi Nivo NAma vimlkkho| tassa guNANaM NilayA vilayAlIlAe~ tuliyatelukA / kamaladaladIhaNayaNA devI kamalAvaI NAma // 129 tIse ganbhammi tao devo caiUNa bNbhlogaao| so sirimaIe jIvo dhUyattAe samuppanno // 130 pecchai ya caMdalehaM devI NiyaaMkasaMThiyaM suviNe / sAhai paissa, teNa vi dhUyAjammo samAiTTho // 131 saMpUri/dohalayA kamaso patte pasUisamayammi / sohaNadiNammi devI pasavai varabAliyaM hiTThA // 132 vatte bArasamadiNe sammANettA Niyallae NAmaM / sumiNANusArau cciya kuNai Nivo caMdavamma tti // 133 paMcahi~ dhAvIhi~ tao lAlejaMtI kameNa saMjAyA / kiMcUNaaTThavarisA, kalAoM gihAviyA tatto // 134 aha annayA kayAI savvAlaMkArabhUsiyA bAlA / piuNo ucchaMgagayA ciTThai NANAviNoehiM // 135 nivvaNNiUNa tIe rUvaM rAyA visajjiuM kannaM / ciMtAuro payaMpai maisAgaramaMtimuddisiuM // 136 1C D diTTo tIe su0| 2 CD uTriDaM ttto| 3 C D layaM / 4 C D klkoilkomlgiraae| 50 D tappijamA / 6CD khattayaM / 70 DdegyarAyasokkhayaM // ti| 80D deglApattaTuM, my| 9 C D eNapuNNANaM / 10A B degyraasiinn| 11 A B degsaannN| 12 C D suminne| 13 A B dhuuyaaeso| 14 A B degbdehlyaa| Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zikharasenakathAnakam 39 'ko vaNiuM samatyo ? maMti ! imaM kannagaM jao esA / viMjhADai vva sugayA, baMbhaNajIha vva satthirayA // 137 deas vva sucaraNA, viNayasujAyA ya garuDamutti vya / haribuMdi vva sasaccA, sanANayA TaMkasAla vva // 138 girirAi vva susaralA, jiNidavANi vva komalAlAvA / vAsariu vva samehA, akalaMkA caMdaleha vva // 139 manne jiyAoM sohagga-rUpa- lAvaNNa-kaMti- dittIhiM / hara mAra - viNDu -sasi trAsavANa ghariNIoM eyAe / 140 uttuMgapINathaNavaTThalaTTayA piTuniyaMbabiyaDA / sayalavilAsaNihANA vaTTara varajonvaNe esA // 141 tA ko imae~ bhattA aNurUvo hujja ittha bharvaNammi ? / eeNa kAraNeNaM dhaNiyaM ciMtAuro ahayaM // 142 soUNa vayaNameyaM, jaMpai maisAgaro tao maMtI / 'mA deva ! kuNasu ciMtaM, ittha vihI avahio ce ' // 143 itthaMtarammi sahasA saMjAo kalayalo aimahaMto / nagarassegadisAe 'haNa haNa' saMsadagaddabho // 144 aMdhAriyaM ca tatto tamAladalasAmalaM disAvalayaM / caMcalaturagakhurakkhayadhUlInivaheNa baleNa // 145 'kiM eyaM ?' saviyakko rAyA jAvANavei paDihAraM / tajjANaNANimittaM tAva talAro tarhi patto // 146 sannaddhabaddhakavao daDhavirio NAma turiyapayakhevo / dhUlirayadhUsaraMgo sirammi Abaddhakarakamalo // 147 "vijayau devo' evaM rbhaMNamANo viNNavei "deva ! jahA / maNapavaNavegaturagArUDho ahayaM saparivAro // 148 nagarassa dAhiNadisAsaMThiyaraNNammi duTThapurisANa / ajja gavesaNa heuM jAva gao tAva NisuNemi // 149 atumulaM sammadaM, gao ya vegeNa tattha picchAmi / erAvaNe va dhavale caudasaNe mattakairiNA // 150 ArUDhaM varakumaraM cauddisiM veDhiyaM bahubhaDehiM / dhaNiyaM paharaMtehiM iMdaM piva asuraNi // 151 tAba bahupaharapahao so ruTTho gayavaro gulugulaMto / cunnei taM bhaDohaM kumareNa'pphAlio saMto // 152 tassa bharaNaM savve osariyA jAtra dUradUreNa / tA so " vihaNiya suhaDe hatthI vi ihAgao deva ! // 153 paharakarAli deho sAyara AvattaNAmayasarammi / pavisara jalapANatthaM kumaro vi ya kuNai jalakIDaM 154 amhe vimaggeNa AgayA jAva taM paloemo / tAvuttariDaM kumaro vIsamai tarussa chAyA // 155 itthaMtammi patto bahutUraNiNAya bhariyaNahavivaro / cauraMgabalasameo sUraraho NAma NaraNAho // 156 paNa 're re pAviTTa ! duTTha ! nillaja ! ajja vi iheva / haNiUNaM maha suhaDe vIsatyo ciTThasi taheva // 157 ajja vi puvvillaM ciya vIsaraha Na majjha tujjha piiveraM / saMpai puNaNNavamiNaM pAva ! tae ajja parivihiyaM // 158 tAhi savato, saraNaM vA visasu kassaI dhiTTa ! | jai pavisasi pAyAlaM taha vi ya na hu chuTTaise aja' // 159 taM soUNaM kumaro vIrarasonbhijjamANapulaoho / bhaNai 'kimuttamapurisA appapasaMsaM nitra ! kuNaMti ? // 160 puvvapurisajjiyajaso ajja tae NAsio naravariMda ! / jaM purisayariviyalaM vihalaM ciya jaMpa se evaM ' // 161 to 'sio sUraraho apphAlai jAva pavaragaMDIvaM / tAva kumAro turiyaM Aruhai tameva gayaNAhaM // 162 coijjato va karINa muyai jA sIyalaM jalaM kahavi / macchuvvattaM karaNaM dAUNaM jAi annagayaM // 163 haNiuM tassArohaM, sajjIvaM kuNai so vi varacAvaM / tA ahayaM saMjAo talavagge tassa kumarassa // 164 talavaggaThiyaM nAuM maM dUyaM paTTavei sUraraho / 'mA maha vairiyakajje jamagehaM vacca' so" bhai // 165 ' mA nAsasu pahupIiM, Na caiva saraNAgao imo tumheM' / taM souM, payarakkhaM NiyaparivAraM tahiM kAuM // 166 itthAgao turaMto niveyaNatthaM tu devapAyANaM / egAgI cevAhaM, saMpai devo pamANaM" ti // 167 uDibhAsuravayaNo to jaMpae NaravariMdo / 'de deha samarabheriM sannajjhaha turiyaturiyataraM // 168 I 10 DdegrAyavva / 2 C D bhuvaNammi | 3 CD deg vayaNaM / 4 A B deg dupavaro / 5 CD vijao / 60D bhaNiUNaM vi / 7 A B degvaNo vva dhadeg / 8 C D karivAhe / 9CD amhe o / 10 C D vi haNiya suhaDe hatthI iha Agao / 11 C D cukale | 12 D rarahiyaM vihadeg | 13 C D rusiyaM / 14 C D kumaro vi turiyaM / 15 dUtaH / Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIka mUlazuddhiprakaraNam abbhAgayassa majjhaM accabbhuyaviriyasattijuttassa / acAhiyaM bhavissai mA tassa mahANubhAvassa' // 169 iya bhaNiuM vimalakkho rAyA Aruhai rahavaraM jaiNaM / cauraMgabalasameo khaNeNa patto samaradharaNiM // 170 etthaMtarammi je te daDhaviriyanirUviyA kumArassa / talavaggapavarasuhaDA bhaggA paraseNNapaharahayA // 171 te daTTaNaM bhagge vimalakkhaNariMdasaMtiyaM seNNaM / hakkaMtaM vaggaMtaM abhiTTa iyaraseNNammi // 172 / dappuDurANa tANaM doNha vi seNNANa vijayaluddhANaM / sAmikajojjayANaM saMjAo ghorasaMgAmo // 173 avi yapaDahiM khurappachinna dhayaciMdhayaM, naccahi~ vaggiravivihakabaMdhayaM / raDahi~ gaiMda bhinnakuMbhatthala, nivaDahi~ chinnakaraggaha hatthala // 174 acciu sirakamalihiM dharaNIyalu, ruhirapavAhahi hUekajjalu / nihayAroha turaMgama hiMsahiM, kAyara bhayaukaMpira NAsahi // 175 vAyasagiddhihi~ aMbaru chAiu, pecchaisuraha~ camakkau lAiu / Amisaluddhasibahu phikkArahiM, cuNijjai~ raha muggaraghAyahiM // 176 satta(ttha)khaNakkhaNaraviNa suraMgaNa, avaruMDahi~ niyapai bhIyammaNa / to vimalakkhaha senniNa bhaggau, iyaraseNNu NAsevai laggau // 177 bhajataM daTTaNaM NiyaseNNaM takkhaNeNa aha rAyA / sUraraho meho iva varisai saraniyaradhArAhi // 178 taM daTTaNaM kumaro sIhakisoro vva tassa AvaDio / tANaM ca tao juddhaM saMjAyaM devabhayajaNagaM // 179 bahuvihakaraNehi tao niyasikkhaM dAviUNa kumareNaM / lahuhatthayAe~ baddho vasIkao sUraraharAyA // 180 muttaNa kusumavarisaM kumarovari to bhaNettu jayasadaM / pekkhayadevA pattA vimhaiyA NiyayaThANesu // 181 itthaMtarammi pariyANiUNa kumaraM payaMpaI baMdI / romaMcaMciyadeho kalakoilakomalagirAhiM // 182 'jayau kumAro NijiyapaDivakkho ruuvtuliyrinnaaho| sirikittivammauttoNAmeNaM vijayavammotti // 183 ko vaNNiuM samattho guNaNiyaraM tujjha kumara ! guNaNilaya ! / jo Na vi sahassajIho asaMkhavAsAuo Neya' // 184 soUNeyaM rAyA hariseNa Na mAi nniyydehmmi| kila maha mittassa suo eso so vijayavammo tti // 185 rahaseNA''liMge Aisiya paDiTThapurisavaNakammaM / choDiyasUraraheNaM kumareNa ya saha uraM patto // 186 vaddhAvaNagamahUsavamAisai Nivo samatthaNayaramma / kumarasamAgamatuTTo ANaMdajalAvila'cchijugo // 187 patthAveNa ya puTTho sUraraho kimiha tujjha kumareNaM / saha saMjAyaM veraM?' so bhaNai 'NarIsara! suNehi // 188 jo eso caudasaNo varapIlU caMdaseharo NAma / so gurusamaraM kAuM amha haDho kittivammeNaM // 189 taM veraM sariUNaM baladarisaNaNiggaeNa daTTaNa / egAgi kuMbhijuyaM kumaraM to eyamAyariyaM' // 190 puTTho tao kumAro 'egAgI vaccha ! kaha tuma jAo' |so bhaNai 'tAya ! nisuNasu mama vayaNaM avahio houM / / 191 niyagehe acchaMto ahayaM kIlAmi vivihakIlAhiM / haya-raha-karimAI vi ya vAhemi niraMtaraM muio // 192 annadiNe ArUDho kalAvamApUriUNa ittha gae / vuTThodagagaMdheNa ya abasIbhUo imo jhatti // 193 hatthirayaNaM ti kAuM karuNAe Neya ghAio eso / eyassa ya lobheNaM karaNaM dAUNa uttiNNo // 194 maNapavaNajaiNavego patto ya imo kameNa Ato / nayarabahisaMThiyassa 3 diTThipahaM sUraraharaNNo / 195 1 C D degsttjudeg| 20 D degvaggiyavara / 3 C D degciNdhii| 4 C D degbNdhii| 5 C D degcchysur| 60D degjahiM rh| 7 A B sddkhnn| 8 C D iyaru se| 9A B klkomlkoilgiraae| 10 C D mh| 11 A Bba / Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zikharasenakathAnakam etto paraM tu viiyaM tumhANaM' jAva jaMpaI evaM / tAvANumaggalaggo patto sirikittivammaNivo // 196 taM NAUNaM savve ammogaiyAe~ niggayA jhatti / mahayA vicchaDDeNaM pavisei Nivo tahiM nagare // 197 ANaMdamuvvahaMto jA ciTThai tattha kaIvaidiNANi / tA patthAvaM NAuM vimalakkheNaM imo bhaNio // 198 'abbhAgayassa tujhaM kumarakaraNaM mae imA diNNA / dhUyA guNasaMpannA NAmeNaM caMdavamma' tti // 199 teNa vi paDicchiyA sA, tatto sohaNadiNe vibhUIe / vattaM pANiggahaNaM kannAe saha kumArassa // 200 uciovagArauvvaM visajiyA teNa do vi rAyANo / NiyaNagaresuM pattA bhuMjaMti jahicchie bhoe // 201 aha annayA kayAI muNivaideviMdapAyamUlammi / nikkhamai kittivammo rajaM dAUNa kumarassa // 202 cariUNa tavamuyAraM, aTTha vi kammANi niddaleUNa / 'saMpattavimalaNANo patto so sAsayaM ThANaM // 203 iyaro vi vijayavammo sAhettA maMDalaMtare bahue / aNuhavai bhogalacchi tIe saha caMdavammAe // 204 jammaMtaranivvattiyasiNehasaMbaMdhabaddharAgAe / tIeN samaM acchaMto gayaM pi kAlaM Na yANei // 205 aha annayA kayAI atthANe saMThiyassa NaravaiNo / sA caMdavammadevI itthIrayaNaM ti kAUNa // 206 maMtavihANaNimittaM hariyA keNAvi maMtasiddheNa / aMteuramajjhagayA NivacittamayANamANeNa // 207 kahio ya tassa eso vuttaMto kaha vi vijayadevIe / soUNa ya mohAo gao ya rAyA mahAmohaM // 208 parivIjiUNa tatto caMdaNarasasittatAliyaMTehiM / paDibohio ya dukkhaM se cireNaM vAravilayAhiM // 209 gahio ya mahAdukkheNa so jahA tIrae Na kahiuM pi / taha dukkhattassa ya se bolINA tinna'horattA // 210 navaraM cautthadiyahe samAgao tivvatavaparikkhINo / bhUipasAhiyagatto jaDAdharo maMtasiddho tti // 211 bhaNiyaM ca teNa 'Naravai ! kajeNa viNA''ulo tumaM kIsa ? / maMtavihANaNimittaM NaNu jAyA tuha mae NIyA // 212 kappo ya tattha eso jeNa tumaM jAio Na taM paDhamaM / na ya tIeN sIlameo jAyai, dehassa pIDA vA // 213 tA mA saMtappa daDhaM chammAsA Arao tumaM tiie| jujihisi Niyamao cciya' bhaNiUNAdasaNo jaao||214 rAyA vi gao mohaM, taheva AsAsio pariyaNeNaM / hA! devi ! dIhavirahe ! kattha tuma ? dehi paDivayaNaM 215 mohavasagANa je je AlAvA hoti tammi kAlammi / paricattarajakajjo ciTThai so tehiM vilavaMto // 216 daguNa bhavaNavAvIrayAi~ vilasaMtahaMsamihuNAI / pariyaNapIDAjaNagaM bahuso mohAvayai mohaM // 217 kiM bahuNA ? NarayasamaM tassa tayA dukkhamaNuhavaMtassa / bolINA paliovamatuliyA mAsA kaha vi paMca // 218 kaivayadiNehi~ mukko navaraM aNimittameva dukkheNa / pariyaNajaNiyANaMdo jAo ya mahApamoo se // 219 jAyA ya tassa ciMtA 'aNNo cciya NUNamaMtarappA me| jAo pasannacitto tI puNa kiM kAraNaM ettha ? // 220 ityaMtarammi sahasA siDhe viyasaMtaloyaNajugeNaM / vaddhAvaraNa tassa 3 'samAgao deva ! titthayaro' // 221 soUNa imaM vayaNaM, harisavasapayaTTebahalapulageNaM / vaddhAvayassa rahasA dAUNa jahociyaM dANaM // 222 gaMtUNa bhUmibhAgaM thevaM purao jiNassa kAUNa / tattheva namokkAra, pariyario rAyaviMdehiM // 223 dAUNa ya ANattiM 'kareha kari-turaga-jugga-jANAI / sayarAhaM sajjAI vaccAmo jiNavaraM namiuM / / 224 bhUseha ya appANaM vatthA-''bharaNehi~ paramarammehiM / sayamavi ya jiNasagAsaM saMjAo aha gamaNasajjo // 225 bhuvaNaguruNo ya tAva ya nimmaviyaM tiyasanAhabhaNiehiM / devehi samosaraNaM tihuyaNalacchIi gehaM va // 226 aiaccanbhuyabhUyaM tiloganAhattasUyagaM tuMgaM / jiNapunakuruDaM piva purI' puvvuttaradisAe // 227 taM tassa samosaraNaM siTuM tatto samAgaeNeva / kallANaeNa avaraM devI tattheva diTTha tti / / 228 1 C D pavisarai nivo| 2 C D degivydi| 30 D im| 4 C D degre sNpttaa| 50 D raja kumarassa daauunn| 60D kmmaaii| 7A B sNpnnnnvi| 80D saveviraM vaar| 90 Ddeghi~ navaraM makko aNi / 1000 to kiM puNa kaa| 11 C D u jhaa''go| 120 DdegdRpyddpu| 13 0 D prighio| Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIka mUlazuddhiprakaraNam tatto ya saMpayaTTo jiNavaMdaNavattiyAe sayarAhaM / siMgAriyamuttuMgaM, dhavalagaiMdaM samArUDho // 229 tUraravopphunnadisaM tuTTho nagarIeN niggao rAyA / jaMpANajuggarahavaragaehi~ turagehi parigario // 230 thevami(1ma)ha bhUmibhAgaM turiyaM gaMtUNa gayavarAoM to| oiNNo tiyasakayaM daTTaNa mahAsamosaraNaM // 231 harisavasapulaiyaMgo tattha paviTTho ya priynnsmeo| dAreNa uttareNaM diTTho ya jiNo jayakkhAo // 232 daTThaNa jayapaIvaM jiNaM tao harisapulagiyasarIro / bhUluliyabhAlakarakamalasaMpuDo thuNiyumADhatto / / 233 avi yamayaNasarapasaravAraNa! vAraNagaigamaNa ! muNiyatiyaloya / loyaggapayapasAhaya ! hayamaya! maiyasaraNa ! raNarahiya!234 hiyanIsesovaddava! davavajjiya ! jiyakasAya ! aypvr!| varakara ! karaNaNivAraya ! rayamalajala! jalaNa! duhataruNo // 235 taruNaravippaha ! pahayaMtarAribhaDavisara ! saraNa! paMNayANa / paMNayANa desaya! sayA namo namo tujjha jiNaiMda! // 236 iMdanamaMsiya! siyavAyapayaDapayaDiyapayatthasabbhAva! / bhAvanayassa mahAmaha ! maha sukkhaM sAsayaM desu // 237 evaM thoUNa jiNaM, gaNaharamAI vi sAhuNo NamiuM / iMdAiNo ya kamaso, urvaviTTho niyayaThANammi // 238 etthaMtarammi bhagavaM joyaNaNIhArimahurasaddeNaM / saMsArajalahipoyaM iya dhamma kahiumADhatto // 239 avi yaduiMtA iMdiyA paMca saMsArAya sarIriNaM / te cevaM damiyA sammaM nivvANAya bhavaMti hi // 240 duiMtehidieha'ppA uppahaM hIrae balA / dudaMtehiM turaMgehiM sArahI vA mahAhave // 241 iMdiehiM sudaMtehiM na saMsaraigoyaraM / vidheehiM turaMgehiM sArahI vA vi saMjuge // 242 puvvaM maNaM jiNittA NaM care visayagoyaraM / vivegagayamArUDho sUro vA gahiyAuho // 243 jittA maNaM kasAe ya jo sammaM kuNaI tavaM / saMdippae sa suddhappA aggI vA havisA hue // 244 sammattanirayaM vIraM daMtakohaM "jiyaMdiyaM / devA vi taM NamaMsanti mokkhe ceva parAyaNaM // 245 ANaM jiNiMdabhaNiyaM savvaM savvaNNugAmiNIM / sammaM jIvAbhiNaMdaintA muccaMtI savvabaMdhaNA // 246 vIyamohassa daMtassa dhImao bhAsiyaM jae / je NarA NAbhiNaMdaMti te dhuvaM dukkhabhAgiNo // 247 je'bhiNaMdati bhAveNa jiNANaM tesi savvahA / kallANAI suhAiM ca riddhIo *vi na dullahA // 248 iya bhaNiUNaM jAe tuhikke takkhaNaM jiNavarammi / parisA kayaMjaliuDA dhaNiyaM saMvegamAvaNNA // 249 dharaNiNamiuttamaMgA 'icchAmo sAsaNaM'ti jaMpaMtI / unnAmiyamuhakamalA puNo vi niyayaM gayA ThANaM // 250 tattha ya kei pavaNNA sammattaM, desaviraivayamaNNe / aNNe u cattasaMgA jAyA samaNA samiyapAvA // 251 ittarammi raNNA diTThA devI tahi~ samosaraNe / jAyA ya tassa ciMtA 'haMta ! kuo ittha devi ?' tti // 252 sariyaM ca maMtasiddhassa teNa taM puvyamaMtiyaM vayaNaM / parAicaMtiyaM ca eyaM pucchAmi jiNaM ti, kiM bahuNA ? // 253 'kiM uNa mae kayaM parabhavammi jasseriso vivAgo ? tti / bhagavaM! devIsaMgamajaNiyaM suhamAsi mahamaulaM // 254 pulvi, pacchA ya tao tIe virahammi dAruNaM dukkhaM / aNubhUyamaNannasamaM NAragadukkhassa sAricchaM?' // 255 iya pucchio jiNiMdo kahiUNaM puvvavaNiyaM cariyaM / pabhaNai 'jaM niva! taiyA sabarabhave vaTTamANeNa // 256 1A B deggyNdN| 2 jgtkhyaatH| 3 C D degytilo| 4 mRtshrnn!| 5A B aip| 6 praNatAnAm / 7 praNayAnAm-prakRSTanayAnAm / 80 D uvvitttthaa| 9 C D degva niymiyaa| 10 C D dhiirN| 11 0 D jiiMdi / 12 A BnnNdittaa| 130D y| Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sulasAkhyAnakam vicchoiyAi~ bahuso raNe hariNAiyANa jugalAI / devIe vi ya aNumanniyAi~ takammasesamiNaM // 257 bahu aNuhUyaM Narage, maNussajamme vi khudajAIe / saMpai khaviyaM kammaM NariMde ! tuha puvvabhavajaNiyaM // 258 suhaM visihaM susAhubhattIeN taM phalamasesaM / jamhA susAhubhattI karei nIsesakallANaM // 259 saggA'pavagga saMgamasaMsaggapavattagA imA ceva / na ya annaM varatarayaM vijjai eIeN jiyaloe || 260 tamhA jujjai kAuM tattheva ya ujjamo buhajaNANaM / tA kuNa payattamaulaM susAhubhattIeN NaraNAha !' // 261 taM jivaNaM souM, puvvilaM sumariUNa to jAI / mucchAvirame jaMpai 'evamiNaM NAha ! savvaM ti // 262 nivviNakAmabhogo saMpara kAUNa rajjaparisutthaM / gahiUNa samaNaliMgaM tuha pAse pavvaissAmi' // 263 devIpamuhajaNeNaM evaM ciya jaMpiyaM tao bhagavaM / jaMpai ' mA paDibaMdhaM kuNaha aNiccami saMsAre' || 264 vaMdittu jiNavariMda, gimmi gaMtUNa jiTTauttassa / rajjAbhiseyamaulaM karei jasavammaNAmassa || 265 sibiyArUDho ya tao devIpamuhehi~ parivuDo sahasA / jiNapAmUle gaMtuM giNhai muNiseviyaM dikkhaM // 266 sikkha duvihaM sikkhaM, aMgANa duvAlasaNha pajjaMte / jA patto tA Thavio sUripae jiNavariMdeNa // 267 ajjA hai caMdavammA egArasaaMgadhAriNI jAyA / pattA patrattiNittaM kuNai tavaM suddhapariNAmA // 268 paDibohiUNa duNi vi gAmAisu bhaviyakamalasaMghAyaM / kevalamuppADeuM, pattAI sAsayaM ThANaM // 269 [ zikharasenakathAnakaM samAptam / 6. ] evaM darzana bhaktirvidhIyamAnA samyaktvaM bhUSayatIti / gataM caturthabhUSaNam / samprati paJcamam / tatra ca "thirattaM ca" tti sUtrAvayavaH / 'sthiratvaM' sthairyaM paratIrthikarddhidarzane'pyakSobhyatvaM jinazAsana iti sambadhyate / atra copAkhyAnakam [ 7. sulasAkhyAnakam ] [1] atthi samatyadIvamajjhaTTiu, jaMbuddIvu aNAipaiTTiu, dAhiNabharaddhi visiTThauM, majjhimakhaMDu jiNiduddiTTau, mahAjaNava taha~ supasiddhau, bahuvihajaNa dhaNa-dhannasamiddhau, gAmA -''gara- gouhi ravannau, nANAvihataruvarasaMchannau, maDha - vihAra- ArA hi maMDiu, paracakkAgamabhaeNNa akhaMDiu, pamuiyajaNakIlAsayajuttau, jiNa- gaNahara paya phaMsapavittara, kiM bahunA ? accanbhuyasArai, tahi jaNavaiguNagaNavitthArai, atthi nayaru rAyagihu payAsauM, rammattaNi surapurisaMkAsa uM, kUva - talAva - cAvi-vaNasohiGa, kaNayaviNimmiyasAlayarohiGa, 43 1 C D degda taM pubvadeg / 2 CD vi | 3 CD degte / tacca samyaktvaM bhUSayati / atrApyAkhyAna | 4 asyAkhyAna kasyaikA tADapatrIyA pratirvaikramIye 1191 varSe likhitA aNahilapattanastha saMghavIpATaka jJAnabhANDAgAre'sti / anyA api bahvayaH pratayo bhaveyurasyAH kathAyA iti sambhAvyate / uparyuktapratau padyamidamAdAvadhikaM samupalabhyate - " paNamavi titthesaru, vIrajiNesara, bhaNAmi sulasA ( sa ) sAvi[ya] cariu / sa ( saM ) mattasamanniu, viburhe hi vanniu, daMsaNa-nANaguNAvariu // " asya kathA - nakasya saMskRta - prAkRtAnabhijJajanopayogaprAcuryaM dRSTvA 'maGgalavikale pustaka lekhana-vAcane amaGgalAya' iti manvAnaiH zrImaddevacandrasUripAdairanyena vA viduSA maGgalAbhidheyaprakhyApakaM padyametad viracayyAdAvupanyastaM pratibhAti / evaMvidhamaGgalAdinidarzakapadyasya mUlazuddhiTI kAntargatAnyakathAnakAnAmAdAvanupalabdheH, A B C D E saMjJAsu paJcasvapyatropayuktAsu pratidhvanupalabdhatvAcca padyamidaM TippaNau svIkRtam / Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIka mUlazuddhiprakaraNam haTTa-pavA-saha-8vaNavirAiu, karabharadaMDakudaMDAcAiu, taM paripAlai seNiyarAU, jasu ghari samari karahiu cAU, kAmiNikaDuyakaDakkhiyakAU, jAsu na gaMjiu varabhaDavAU, jo arikarikuMbhatthalasIhu, jo paraporusaphUsiyalIhu, jo khAiyasammattasamanniu, jo suranAhiM bhattiya vanniu, jAsu sunaMdadevi guNavaMtI, abhayakumAramAya supasaMtI, sIlAlaMkiya rAyaha vallaha, jiNavarabhatta aunnaha dullaha, so tIeN samanniu, viuseMhi vanniu, rAyalacchi parivAlai / sirivIrajiNiMdaha, paNayasuriMdaha, bhattiya niyarau khAlai // 1 [2] annu vi nAgarahiu tahiM nivasai, dANu diMtu atthiyaNiha vihasai, nANa-caraNa-daMsaNasaMjuttau, jiNamuNipayakamalaha jo bhattau, jo baMdhavakumuyAha~ mayaMkU, loha-mANavajjiyau avaMkU, jo paranAriniyattiyacittau, jo kalikAli keNa navi chittau, jovvaNa-rUMva-saloNimabaMdhuru, rayaNarAsi aMtarai ju siMdhuru, atthi tAsu gehiNi guNavaMtI, sulasanAmi sukulINa pasaMtI, avi ya jA pavitteNa sIleNa suyalaMkiyA, jA ya sammattarayaNammi navi saMkiyA, sohae jIe~ guNarayaNavarakaMThiyA, mokkhasokkhammi niccaM pi ukkaMThiyA, jA na keNAvi dhammAu cAlijjae, jA kalA-guNaihi~ niccaM pi mAlijae, jA ye sirivIrapayapaMkayA''sattiyA, sAhuNI-sAhuvaggammi niru bhattiyA, jA ya sAhammipaDivattiparihatthiyA, jA ya niyapariyaNe savvayA satthiyA, jA ya vinAyajIvAisupayatthiyA, jA ya niyarUva-lAvannasupasatthiyA, kiMca jIeN sohaMti kummunnayA calaNayA, naM mahIvIDhasaMcArimA naliNayA, jIeN jaMghAjuyaM rehae sohaNaM, naM raInAhabhavaNammi varatoraNaM, jIeN gaMgAnaIpuliNasupasatthayaM, soNibiMbaM suvitthinnamaccatthayaM, jIeN nIrA''karAvattasaMkAsayaM, nAbhiyAmaMDalaM mayaNaAvAsayaM, tiyasanAhA''uhasseva aikhAmayaM, jIeN majjhaM raIsokkhaArAmayaM, jIeN pINunnayA vaTTa supaoharA, kAmakarikuMbhasAriccha sumaNoharA, jIe bAhAoM saralAoM sukumAlayA, kAmatAvA'vahArammi naM sAlayA, jIeN supasattharehA'ruNA hatthayA, rattakaMkelli naM pallavA satthayA, 10 Ddegbhvnndeg| 2 A B degdNddaavaaiu| 3A B degyaNi ju vih| 40D ssNkuu| 50D kAli kalili nvi| 6A BdegruvasuloNideg, Edegruuvsluunni| 7A B degmayaMdharu, EdegmhNdhuru| 800 sulasu nAma suku / 90i| 10 pttyaa| Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sulasAkhyAnakam kaMbusAriccha dIsaMti kayasohayA, jIeN gIvAeN rehAoM naramohayA, jIeN nIsesaloyANa kayavibbhamaM, ANaNaM phullasayavattasirivibbhamaM, jIeN AkuMciyA 'sihiNa miu kesayA, gavala-alivalaya-sihigalayasaMkAsayA, kiM va ahavA vi sulasAe~ vannijjae, jA jiNeNAvi sammatti uvamijjae, tasu jiNa-muNibhattahi, niyapaijuttahi, visayasokkhu mANaMtiyahiM / jAi kAla niravacahi, gayadogaccahi, niru sohaggasamanniyahiM // 2 [3] aha so nAgarahiu suyakAraNi, ciMtAvannu vuttu sahacAriNi, 'nAha ! kAi~ dIsahi ciMtAvara, vAribaMdhi naM baddhau gayavaru, rAyauttu naM rajjaha TAliu, naM ohullamala u navamAliu, lIhAchohiu naM jUyAriu, naM kAvurisu veriparivAriu, naM khINA''uhu suhaDu raNaMgaNi, bhaTThaviju naM khayaru nahaMgaNi, naM nijAmau naTThadisAvahu, naM parikhINaAu tiyasappahu, naM bhaMDavai phuDantai pavahaNi, naM naTTappahu pahiu mahAvaNi, naM kAmAuru vimuhi~ vaisAjaNi, naM bhaTTavvau bhAviyavaramuNi, kiM rAI avamANiu kiMci vi ?, kiM muTThau keNAvi pavaMcivi ?, kiM va mahAyaNu tujjha viloTTauM ?, kiM nihANu aMgAravisaTTauM ?, kiM va bAlakavi hiyai khuDukkA ?, kiM va maraNu Asanna Dhukkai ?, jai airahasu nAha ! navi kijjai, to eNu kanju majjhu sAhijjai', taM nisuNeppiNu, Isi haseppiNu, nAgarahiu paDibhaNai tau / / 'taM kajju na kiM pi vi, airahasaM pi vi, jaM na kahijjai kaMti ! tau // 3 [4]. para kiMtu na naMdaNu atthi tujhu, eNu hiyai khuDukkai majjhu gujjhu', paDibhaNai vayaNu to sulasa eu, 'jiNavayaNaviyaDDa vi kAi~ kheu ? kira karahi nAha ! navi sueNNa koi, rakkhijjai narai paDaMtu joi, navi rakkhai vAhiviyAru iMtu, suu sAmi ! guNaDDa vi rUvavaMtu, kiM taNau dei saggA-'pavaggu ?, para hoi nAha ! saMsAramaggu', 'jANAmi sayalu' to piu bhaNei, 'para lacchi aputtaha rAu lei, parivAru sayalu pie~ ! *disi ghaDei, niyabaMdhu vi annaha saMghaDei' taM suNavi payaMpai 'maivisAla !, muhaM anna kA vi pariNehi bAla, so bhaNai 'viDhappai jai vi raju, mahu anna bhaja kiMci vi na kajju, jai hoi puttu kaha kaha vi tujjhu, to cittu saMyannauM hoi majjhu', jANevi vinicchau piyaha bhajja, huya tiyasA''rAhaNi jhatti sajja, suvisuddhabaMbha bhUmihi~ suvei, jiNapaDimaha pUyahu kAravei, 10 D shinn| 20 degNAvi parisAe~ uv| 3A B naM akayAgamu paDiu mhaa| 400 disa / 50D saahsu| Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIka mUlazuddhiprakaraNam paDilAhai bhattieN samaNasaMghu, AyaMbilAitau tavai sigghu, hariNegamesi suru maNi dharei, niyamaTThiya annu vi bahu karei, jA Thiya sA'NuTThANi mahallai, tA hariNA''NaNaAsaNu hallai, taM pekveviNu citti camakkiu, avahi pauMjai cavaNA''saMkiu, to pariyANivi sulasahi ceTThiu, suraseNAvai jhatti samuTThiu, uttaraveuviu savisesiM, viuruvvavi saMcalliu rahasiM, avi ya phuraMtamauDabhUsaNo, raNaMtakiMkiNIsaNo, calaMtacArakuMDalo, nibaddhateyamaMDalo, lalantatArahArao, lulaMtavatthadhArao, surammatAlamAlao, visaTTamuMDamAlao, ravasuttasArao, pariddhivAravArao, sugaMdhaphullaseharo, suriMdasinnameharo, kuraMgatullaloyaNo, saMpunarUvajovvaNo, samuddaghosanissaNo, vipakkhapakkhabhIsaNo, suveyagaipayArao, namantakajakArao, mahaMtabhatticoio, samAgao suro io,tti aha tiyasu niraMgaNu, payaDiyapaMgaNu, Thiyau jhatti sulasahi purau / sA niyavi sasaMbhama, taM gayavibbhama, dei varAsaNu naTTarau / / 4 uvavisavi tethu to bhaNai devu, 'kiM sAvieN ! hauM paisariu eu, bhaNa kiM pi ja kijai kaju tujjhu, teloke vi jaM kira sajjhu majjhu', to bhaNai sulasa 'gurusattijutta !, suraseNanAha ! varanANavaMta !, vinnAyasamatthapayatthasatthu, kiM na muNahi maha maNaruiu atthu ?', taM suNavi samappiya tIya teNa, battIsa guliya vihasaMtaeNa, 'khAejasu ekkakkiya kameNa, to hosahiM tuhu suya viNu cireNa, battIsa guNaDDa puNo mamaM ti, sumareja paoyaNi kuMdadaMti !', iya erisa vayaNu payaMpiUNa, sura huyau adaMsaNa takkhaNeNa, puNu sulasa kareppiNu tAsu pUya, varabhogaparAyaNa puNa vi hUya, riusamai samAgai tIeN ciMta, uppannI erisa aimahaMta, 'iTThAha~ vi ko kira ettiyAhaM, mala-mutta malesai naMdaNAhaM, tA ekku kAlu bhakkhemi tAo, guliyau jA devi dinniyAo, battIsasulakkhaNu jeNa puttu, mahu eka hoi vairasattijuttu,' iya ciMtavi guliyau tIeN tAo, battIsa vi samayaM bhakkhiyAo, to tAha~ pabhAviNa tIeN jAya, battIsa gabbha suvibhattakAya, samagaM ciya te varlDati jAva, huya veyaNa duddhara uyari tAva, jA sakkai veyaNa navi sahevi, Thiya kAusaggi suru maNi dharevi, suru puNa vi samAgau bhaNai 'kanju, kiM sAvieN ! puNaravi huyauM aju, 1 D pariTTicAra' / 2 C D kareviNu / 3A B guliyAo jA deviM / 5A B suvivaddha 40 D varasattajuttu / Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sulasAkhyAnakam to sulasa kahai taM savvu tAsu, niyabuddhieN jaM kiu appayAsu, 'hA hA akaju taiM kiyauM muddhi!', suru bhaNai 'sunimmalakulavisuddhi !, hohiMti tujjha battIsa putta, para kiMtu samA''uya saMpautta, jai bhinna bhinna bhakkheMta tAu, to huMta niyA''uya tuha suyA u', sA bhaNai 'jIvi jaM baddha jeva, taM kammu tiyasa ! pariNamai teMva, kayakammaha navi saMsAri ko vi, paDimallu hoi suviyakkhaNo vi, to harahi pIDa maihu taNutavaMta, jai sajjha tujha sura ! dhammavaMta !,' sAraMgavayaNu to tIeN aMgi, gau pIDa hareviNu sangi vegi, sulasa vi gayaveyaNa, dhammaparAyaNa, suhiNa gabbhu parivahai thira / ahavA suramahiyahi, pariyaNasahiyahi, kAi~ khUNu tahiM hoi kira ? // 5 [6] navamAseMhi aha paDipunnaehiM, aTThamadivasasamanniehiM, sA pasavai suhanakkhattalaggi, Asannai paDicAriyaha~ vaggi, samagaM ciya vara battIsa putta, nIsesasulakkhaNasaMpautta, niyakatipayAsiyagabhageha, naM miliya paoyaNi tiyasanAha, nAgu vi vaddhAviu ceDiyAe, rahaseNa piyaMkarinAmiyAe, toseNa dinnu to tIeN dANu, Aisai mahUsavu appamANu, avi ya ghummataruMdamaddalo, naccaMtanAriguMdalo, kIraMtajakkhakaddamo, dIsantavesavinbhamo, vajaMtatUrasaddao, savvaMgageyasaddao, dhAvantadAsi-dAsao, ghippaMtasIsavAsao, dijaMtaNeyadANao, pUijjamANajANao, ubhijjamANajUyao, paDhaMtabhaTTa-sUyao, gijaMtasavvamaMgalo, AviMtabaMdhumaMDalo, rolaMtasUyamAio, mANijamANadAio, kIrantadevapUyaNo, muccaMtaguttibaMdhaNo, pUijjamANasaMghao, dijaMtakhaMDasahaghao, tuppaMtasAhupattao, bhujaMtacArubhattao, AviMtaakkhavattao, dijaMtapUyapattao, tti iya vihavavimadi, jaNasammadi, vaddhAvaNauM karevi eNhu| devaya pUeviNu, guruGa nameviNu, nAmuccAraNu kuNai lahu // 6 [7] jiNabhadda-vIrabhaddAiyAI, nAmAi~ kumAraha~ ThAviyAI, to paMcadhAiparipAliyA u, huya aTThavarisa suhalAliyA u, saMvaddhamANa kamaso kumAra, saMjAya kalAgamapAra sAra, battIsa vi dhammakalAviyaDDa, saMpunnasujovvaNa-guNagaNaDDa, battIsa vi dAriyarvairivAra, sohaggohAmiyasurakumAra, battIsa vi jiNamuNivihiyapUya, niyarUvaviNijjiyamayaNarUva(ya), 10 D hot| 2 C D maha / 30 D degNa debi so tiieN| 40 D tuurruNdo| 50 D E degsatthama / 600degkhNddsNgho| 70 Ddegvairi| Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIkaM mUlazuddhiprakaraNam battIsa va samavayaseNiyassa, ussappiNibhAvijiNesarassa, battIsa vi aipiya naravarassa, dariyArikariMdamayAhivassa, battIsa vimANummANajutta, varalakkhaNavaMjaNasaMpautta, battIsa va baMdhavakumuyacaMda, ANaMdiyakAmiNiloyaivaMda, battIsa visaralasahAvasattha, jIvAiviyANiyanavapayattha, battIsa vi te kulabAliyAo, pariNAviya guNagaNamAliyAo, aha tAha~ lalaM ha~, suhu mANaMtaha, jAi kAlu nirudda | niyagehi~ vasaMtaha~, niru niJcaMta haiM, jaha va saggi doguMduyahaM // 7 [<] to aniyarI visAla, vesAlI nAma susAlasAla, taM pAlai ceDau naravariMdu, nikkaMdukkaMdiyavairi biMdu, tasu atthi donni vara naMdaNAo, abhihArNeNa jeThThA cellaNAo, uttuMgapI supaoharAo, niyarUvohAmiyaaccharAo, jIvAipayatthaviyakkhaNAo, jiNasAsaNaratta sudaMsaNAo, paMDitagavvabharauddhurAo, siMgAraphAra taNubaMdhurAo, aha annadiyahi supasaMtiyAhaM, aMteuramajjhi ramaMtiyAhaM, kuMDiya-tiDaMDa-bhisiyAvirhaMttha, niyasAsaNanAyasamatthasattha, pavvAI eka sunnikAya, tahi kannaMteuri 'saMpayAya, sA kahai tAha~ niyasoyadhammu, jo bAlaha bhAvai suDDu rammu, taM suNavi jiNAgamabhAviyAe, sA vRtta jeduvarasAviyAe, 'jaha vatthu kiMpi ruhireNa littu, haleM ! ruhireNeva ya dhoviyaMtu, na sujhai taha tuha dhammi muddhi !, pAveNa viNimmiu aiasuddhi, taM kammuvisujjhai pavi keva, soyAiviNimmavieNa ceva ?', mAivayaNabahuvitthareNa sA vihiya niruttara takkhaNeNa, to bahudhADiyAhiM, pahasantihi jeTThaha ceDiyAhiM, kaMThammi ghittu rAyaMgaNAo, sA dhADiya vailiya varaMgaNAo, paivAiya bahuviha kUDavaMta, to ciMtai koviM dhagadhageta, 'paMDittaNagavviya eha pAva, sasavakkai pADami duTTabhAva,' to jerUvu phalahai lihevi, gaya seNiyarAyaha pAsi levi, dakkhAi kayauciovayAra, taM rAyaha niyakajjammi sAra nivvannivitaM aNurAyajuttu, pavvAI bhaNai viyArapattu, 'kiM asthi viviharayaNAyarammi, eyArisu ruvu rasAyalammi ?', 1AB yabiMda | 2CD suha / niyasAsaNavAya / 6 AB sAMparAya / 10 C D caliravaraM / 11 C D pabvAI vadeg / 30 deg galai kAdeg / 4AB degtnnugvviyaao| 5 A B hatthu, 7 AB butti / 8OD pAvi neva | 9 kRtamukhabahu hAsyAlApAbhiH / Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sulasAkhyAnaka sA bhaNai 'na sakkai ku vi lihevi, tahi~ rUvahu e(pa)hu ! Ayarasu ko vi, eNha ceDayarAyaha kanadhUya, mai akkhiya niva ! tujjhANurUva', iya jaMpavi harisabharaMtagatta, pavvAI niyaThANammi patta, rAu vi tasu rUviM, sallasarUviM, mucchiu niccalu huyau kiha / nippaMdasaloyaNu, niccalaceyaNu, paramajhANi varajoi jiha // 8 // [9] etthaMtari abhayakumAru pattu, niya jaNayaha~ jo niccaM pi bhattu, paNamevi ajANiu jaM nivilu, tA jANiu jaNayaha citta nahu~, paya sIsi vighaTTivi maivisAlu, to pucchai jANiyadesakAla, 'ciMtAvaru dIsaha kAi~ ajju ?, sAheha jeNa sAhemi kajju', paJcAgayaceyaNu to naresu, abhayaha taM sAhai niravasesu, abhaeNa vuttu 'mI karahi kheu, pesijjau dUu akAlakheu, varaNatthu tIeN varakannayAe, ceDayasamIvi sAmannayAe', to pesiu dUu naresareNa, saMpattu tetthu so caDayareNa, paDihAraniveiu saMpavilu, asthANi nameviNu puNu baiThTha, vihiovayAru nivaceDaeNa, vinnavai dUu kamavADaeNa, 'jA deva ! tumha ka'vi asthi bAla, nIsesakalAgamaguNavisAla, varaNattha tIeN nivaseNieNa, haiDaM pesiu varabhaDaseNieNa', taM nisuNavi kovapuraMtakAu, paDibhaNai vayaNu so maNuyarAu, 're hehayakulasaMbhUya dhUya, vAhiyakulammi navi demi dUya !', taM savvu dUu nivaseNiyassa, Avevi kahai abhaya'nniyassa, taM nisuNavi sAmalavayaNu jAu, nivu rAhugahiu naM rikkharAu, to bhaNai abhau maMtI 'ya(ma) sou, cittammi karaha sAhemi eu', taM suNavi pahiTThau puNa vi jAu, seNiu romaMciyasabakAu, abhao vi viNiggau, gehi samAgau, lihai rUvu seNiyanivaha / phalahai suvibhattauM, aisayapattauM, vAhiyakulavaMsubbhavaha // 9 [10] guliyAeN karavi sara-vannabheu, sAbhAviu chAyavi rUvu teu, phalahayasamaggu vANiyagavesi, gau ceDau rANau jetthu desi, pavisaravi nayari vesAliyAe, vIhIya niviTTha mahAliyAe, rAyauladuvArA''sanniyAe, bahugaMdhadaivvapaDipunniyAe, 1A B aarisukovi| 2 shresstthyogii| 3A B dIsaha / 4 C D ajja / / 50 D kjj| 6A B maM / 700 degnntthu| 800 huuN| 9A B vrbhddbhoienn| 1000 kovi phu| 11: y(p)modd| 1200 bsy| 13 ABdeggNdh-vsthpti| mU. .. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 saTIka mUlazuddhiprakaraNam to kumArihi dAsi tetthu, AviMti sugaMdhaha giNhaNatthu, to' abhau visesiM dei tAhaM, pUei phalahu pecchaMtiyAhaM, koNa niraviNu purisarUvu, pucchaMti tAu to tassarUvu, jaha 'seTThi ! kAi~ ehi eu ?,' so pabhaNai 'seNiyarAu deu, hu hu macchi ! sAmisAla, bhattieN ArAhami taM tikAlu', hu to tAu purau kannahi~ kahiMti, jaha 'cojju diTTu kira natthi bhaMti, amhehi ajja vANiyagapAsi' 'kiM taM ?' paDipucchara jedu dAsi, akkhaMti tIeN nIsesu tAu, ANavai sA vi niyaceDiyAu, 'uppa koDa hali ! mahu mahaMtu, to ANahu kahavi tayaM turaMtu ', sAmiNikaeNa maggaMtiyAhaM, abhao vina appara ceDiyAhaM, jaMpara 'avanna maha sAmiyassa, kira tumhi karesaha tahi~ gayassa,' totA saha bahuvi karetri, pacAiu appara saMvarevi, dakkhiti tAoM niyasAmiNIe, vararAyahaMsagayagAmiNIe, avaloyai rUvu kumAri jAmba, kiya jhatti paravvasa mayaNi tAmba, bollai 'haleM ! pabhaNaha seTThi eu, jai hoi kaMtu maiMhu tujjha deu, to jIviu atthi na etthu bhaMti, phuTTei hiyauM annaha taDa tti, ' taM abhayaha akkhi tAhiM savvu, abhaeNa vi pabhaNiu karavi gavvu, 'jai nicchau eDDu kumAriyAe, to karami kajju adhiyAriyAe, para kiMtu suraMga muhammi tIe, amugattha amugannimatihIe, ThAuM jeNa naraMdu thu, hauM ANisu guNaviyasavvasatthu', saMkeu kare viNu, maNi vihaseviNu, jANAviuM taM seNiyahu / siriabhayakumAriM, maMtihi~ sAriM, AveMdu suraMgahi~ sigghu pahu ! // 10 [11] 6 to Aga seNiu purAu, savisesAhariyasamatthakAu, Aruhiya pahANa mahArahammi, sajjIkayabahuvivihA''uhammi, battIsahi~ sulasahi~ naMdaNehiM, 'saMjutta juttavarasaMdaNehiM, niyamittakajji niru vacchalehiM, avamanniyavahAraccalehiM, tettIsa rahi suraMga dAri, pavisaravi patta jahiM Thiya kumAra, saMkeyaThANi to naravareNa, saMbhAsiya varahaMsassareNa, 'hauM tujjha kajji Aiu mayacchi !, jai icchahi to rahi caDahi dacchi !,' toya tI nivanaMdaNAra, Apucchiya cellaNa gamamaNAe, to ceNa bhai 'ahaM pi bhagiNI !, Avesu tara saha haMsagamaNi !", to tI junta romaMciyaMga, Aruhai jImva rahi rUvacaMga, 1CD tA / 20 D pacchAiu / 7OD Aha / 8 A B saMjuta juttavara / 3D jAva | 4CD tAva / 50D maha | 6OD puSNattihIe / 90 D avarAhacchalehiM / 10CD jAva / Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sulasAkhyAnakam tA bhaNai jeTTa 'maha rayaNapunna, vIsariya karaMDI bahusuvanna, ANemi jAva sA pahu ! maha'ttha, khaNu eka vimAlaha tAva ettha', gaya jAva jeTa ittiu bhaNevi, tA vuttu narAhivu kama namevi, sulasAsuehi~ 'arigehi deva!, ciru kAlu vilaMbu na juttu eva', taM nisuNavi seNiu valiu jhatti, cellaNa giNheviNu rUvavaMti, aha jeTTha patta etthaMtarammi, duyaviyaDa suraMgahi varamuhammi, taM sunnu nieviNu viNu vimadi, dhAhAviu tIeN mahaMtasaddi, 'hA muTTha muTTha de dhAha dhAha, maha bhagiNi harijai eNha aNAha', taM nisuNavi kovaphuraMtauddu, karaghAyaviyAriyabhUmibahu, sannaddhau ceDayarAu jAva, vIraMgau bhaDu vinnavai tAva, 'pahu ! kheu karahiM kiM ettha kaji?, Aesu dehi lahu mai visaji', vIsajjiu to nivaceDaeNa, so dinnaniyayakarabIDaeNa, lahu majjhi suraMgahi jAmba jAi, tA pecchai raha te ravihi nAi, kamasaMThiya nAgaha putta tesu, asura vya niyacchai naM suresu, aha ekku bANu mellevi teNa, te mAriya bhaDa vIraMgaeNa, saMkinnasuraMgamuhammi jAva, battIsa vi raha avaNei tAva, gau seNiu laMghavi dUradesu, iyaro vi valivi gau jahiM naresu, sAhei asesa vi tassa vatta, paNamaMtasIsu jA jeMva vitta, dhUyAvahAri dUmiu naresu, seNiyabhaDamAraNi hU~ satosu, jeTa vi maNi ciMtai taM suNevi, nimvinnakAma bhavaguNa muNevi, 'dhisi ghisi dhiratthu bhogAha~ jetthu, vaMcai niyabhagiNi vi iya niratthu, dhisi ghisi malamuttasamubbhavAhaM, kAmAha~ vihiyabahuparibhavAhaM, dhisi dhisi khaNamettasuhAvahAhaM, kAmAha~ narayapurasuppahAhaM, dhisi ghisi pajaMtaduhA''karAhaM, kAmAha~ athakkaviNassarAhaM, ghisi ghisi guNasAlamahAnalAhaM, kAmAha~ viNAsiyataNubalAhaM, eyANa uvari jo rai karei, so dukkhaha~ appa dhuri dharei, to pariharAmi' citevi eu, gaya jaNayaha pAsi karevi veu, akkhai nIsesu vi tAsu kaju, maI tAya ! visajji jhaDatti aMja, to teNa visajjiya, huya sA ajjiya, baMbhacera-tava-niyamaidhara / guNarayaNihi maMDiya, Agami caDDiya, caMdaNa'japAsammi vara // 1 [12] etto ya maggi seNiu turaMtu, vaccai je? tti samullavaMtu, sA pabhaNai 'na vi hauM jeTTa sAmi !, tahu bhagiNi lahuya cellaNa bhavAmi !, 1 C D vutta nraahiv| 20 D cirakA / 3 C D dhaahaavi| 4 C D etthu| 50D my| 6A B karapIDa, E krvaadd| 7 hrasvatoSaH, bhUtaH satoSo vaa| 8 C D taa| 90 D kjj| 100D aja / 11 0D degmvr| 12 C D tahi / Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIkaM mUlazuddhiprakaraNam to jaMpai seNiu 'savvaje?, tuhu piyayama ! mahu guNagaNavariTa !, nivu cellaNalAhi~ hi hiTThacittu, varamittaviNAsiM soyatattu, cellaNa vi bhagiNivaMcaNavisanna, seNiyabaralAhiM aipasanna, saMpattu nariMdu kameNa gehiM, tahi~ cellaNa mellavi vaiDabhaDehiM, parivAriu nAgaha gehi pattu, suyamaraNu kahai aMsuya muyaMtu, taM suNavi nAgu sahu~ pariyaNeNa, akaMdai dukhiu iya maNeNa, 'hA putta ! putta ! kahi~ tumhi patta, jamagehi ayaM. vi jIya catta, hA dAruNadukkhamahannavammi, hau~ kAi~ khittu vihi ! duttarammi, hA hA niru nigviNa ! aiaNaja !, eu kAi~ vihiu pai~ vihi ! alajja !, jaM ekku kAlu maha naMdaNAhaM, hiu jIviu aribalamadaNAhaM, maI jANiu kira viddhattaNammi, pAlesahi~ suya harisiu maNammi, taM savvu niratthauM majjha jAu', iya vilavai so bhUlaliyakAu. nivaDiya sulasA vi ya dharaNivaTTi, gayabaMdhaNa jaha kira iMdalaTThi, AsAsiya pariyaNi ruyai dINu, 'sai~ kiyauM eu mai~ maivihINu, jai bhagga! alakkhaNa hauM apunna, samayaM guliyAu na khaMta'vuNNa, to majjha eu navi dukkhu iMtu, samagaM suyamaraNasamubbhavaMtu, hA putta ! putta ! kasu niyayavayaNu, tumhAha~ maraNi daMsemu dINu, hA ekku kAlu hau~ kiya aNAha, kasu purau putta ! mellemi dhAha ?', iya tAha~ ruaMtaha~, duhasaMtattaha~, bhaNai abhau erisu vayaNu / 'jANiya saMsAraha~, aisuviyAraha~, navi jujjai sogaha karaNu // 12 [13] jeNa bho esa saMsAravitthArao, sakkakodaMDavijucchaDAsArao, saMjjhamehAvalIrAyarehAsamo, mattamAyaMgakannaMtalIlovamo, unhakAlammi mAyaNhiyAsacchaho, vAyaveudbhuyA''lolatUlappaho, sAyaruTuMtakallolamAlAcalo, kAmiNIloyaNakkhevavaccaMcalo, erise ettha accaMtanIsArae, kemva tumhANa sogo maNaM dArae ?, jeNa tumhehi~ savvannuNo bhAsiyaM, jANiUNaM sarIreNa saMphAsiyaM, kiMca maccU na devehiM rakkhijjae, poruseNaM baleNaM na pelejjae, maMta-taMtosahehiM na vArijae, bhUridavvavvaeNaM na dhArijae, to viyANittu saMsArarUvaM imaM, soyamujhettu kuvveha dhammujjamaM, jeNa no anna jamme vi eyArisa, hoi tumhANa dukkhaM mahAkakkasa', iya abhayaha jaMpiu suNavi buhappiu, kiMcisoyaparivajjiyaI / kayaloiyakiccaiM, vihiyajiNa'ccaiM, jAyai dhammasamujjayaI // 13 10 D deglAbhi hi| 20 D bhubhddehiN| 3 A B tumhaahiN| 40 D tubbhehi / Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sulasAkhyAnakam [14] seNiya-abhayA vi ya saha narehi, uThThittu patta niyaniyagharehi, niyadhammakammaparisaMpautta, kAleNa jAya gayasogagatta, aha etto caMpApuravarIe, tiyasiMdanayariguNagaNadharIe, gAmA-''gara-nagarahi viharamANu, asuriMdasuriMdihi vihiyamANu, mArArivIranidaliyamANu, uppADiyakevaladivvanANu, micchattatimiraharaNekkabhANu, saMpattu jiNesara vaddhamANu, tiyasA-'surakayaosaraNi dhammu, parisAe~ majjhi so kahai rammu, jaha bhavasamuddi kira maNuyajammu, kaha kahavi hu labbhai khaviyakammu, tattha vi ya jiNiMdaha taNau dhammu, koM vi lahai saunnau paramarammu, tA dhammakaji ujjamu kareha, aidariyapamAyarivU daleha, paMcavihamahavyayabharu dhareha, aidukkara bahuvihu taiu kareha, jiM pAvaha gayaduhu mokkhamaggu, ahavA vi suraMgaNarammu saggu, etthaMtari bhisiya-tidaMDahatthu, chatta(?nna)yachannAlayajuttu satthu, ammaDu nAmeNa guNohajuttu, parivAyagu sAvayadhammavaMtu, saMpattu jiNiMdaha vaMdaNatthu, kAUNa payAhiNa guNamahatthu, sakatthau bhaNavi paNAmacaMga. saMthaNai emba romaMciyaMga, jaya amaranayacaraNa ! mayadharaNakaracaraNa !, gayamaraNa ! gayakalaha ! hayamayaNagayakalaha !, jaya kammarayasamaNa !, kayaaNahagaNasamaNa!, jaya bhavvajaNasaraNa! tava-caraNadharasaraNa, jaya naTThakalakalaya! bhavatattajaNamalaya !, jaga(?ya) bhavaNabalaharaNa ! parasamayabalaharaNa!, jaya Damararayajalaya ! narabhamaravarajalaya !, ghaNarasayadalanayaNa!, apavaggagamanayaNa!, jaya sayalajagapaNaya ! dayaparamavarapaNaya!, samakaTTha-dhaNarayaNa ! varasavaNa-kararayaNa!, jaya sajalaghaNapasara ! khayakavaDabhaDapasara !, vayabharayamahadhavala! jasapasarabharadhavala 1, jaya karaNayadamaNa ! mayamattagayagamaNa!, chalasappakapparaNa !, bhavarayaNavayataraNa !, iya akhaliyasAsaNa !, bhavabhayanAsaNa!, vIranAha ! pahu ! vigayamala ! / dINaha~ daya kijau, maha sivu dijau, devacaMdanayapayakamala ! // 14 // ekakharastutiH // [15] iya thuNavi nisannau jiNaha~ pAsi, Ayannai dhammu guNoharAsi, patyAviNa calliu jiNu namevi, rAyagihagamaNi jA maNu dharevi, tA pabhaNiu so vi jagIsareNa, mahumAsamattakoilasareNa, 'pucchejja pautti sukoviyAe, maihu vayaNiNa sulasAsAviyAe', 'icchaMti bhaNevi nahaMgaNeNa, rAyagihi pattu so takkhaNeNa, ciMtei 'peccha kaha vIyarAu, sura-naramajjhammi vi pakkhavAu, sulasAe~ karai keNa vi guNeNa ?, taM savvu parikkhami' iya maNeNa, 10 D tv| 20 D jN| 3 A B degnnvnnsrnn| 4 C D maha / Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIka mUlazuddhiprakaraNam gau tIeN gehi rUvaMtareNa, parimaggai bhoyaNu AyareNa, dhammatthu na sA jA kaha vi dei, tA puraha vAri so nIsarei, aha puvapaoliduvAradesi, viuruvyavi so Thiu baMbhavesi, caurANaNu paumAsaNaniviTTha, dhayaraTThagamaNu caubAhalaThTha, baMbhakkhasutta-jaDa-mauDajuttu, sAvittipattiparisaMpauttu, jA kahai dhammu tA purajaNohu, Avajjiu kira baMbhANu ehu, sulasa vi hakkAriya sahiyaNeNa, DaMbho tti na gaya niccalamaNeNa, to bIyadivasi dAhiNadisAe, garuDAsaNu sahu~ lacchIvarAe, gaya-saMkha-cakka-sAraMgapANi, lacchIharu hUbahu kavaDakhANi, teNAvi na raMjia sulasa jAmva, hU taiyadivasi pacchimahi tAmba, sasiseharu bhUivibhUsiyaMgu, vasahAsaNu gorikayaddhasaMgu, Damaruya-khaTuMga-tisUlahatthu, gaNaparivuDu akkhai dhammasatthu, jA tetthu vi nAgaya guNavisAla, tA uttaradisihaM karei sAla, rayaNAivinimmiya tinni sAra, kavisIsaya-toraNa-bAra phAra, majjhammi tANa sIhAsaNammi, kaMkellitalammi samujjalammi, tahi~ uvari niviTThau causarIru, jiNu kammasattuniTThavaNavIru, parinimmiyaaTThasupADiheru, daMsiyauvasantatirikkhaveru, jA akkhai dhammu cauppayAru, jai-sAvayabheiM aisutAru, taM suNavi viNiggau puraha lou, romaMciu bhattie~ hAu dhou, sulasA vi bhaNAviya ammaDeNa, 'niddalahi pAu jiNavaMdaNeNa,' to sulasa vuttu 'na vi eNhu jiNiMdu, sirivIru paNayatiyasiMdaviMdu, cauvIsamu jo titthaMkarAhaM, kammaTThasattubalakhayakarAhaM', to pabhaNiya teNa 'aIvamuddhi !, paiNuvIsamu jiNa eNhu hoi suddhi !', sA bhaNai 'na hoi kayA vi eu, paNuvIsamu jaM kira hoi deu, kAvaDiu ko vi jaNavaMcaNatthu, iya akkhai jiNavaradhammasatthu', "tiM pabhaNiya 'maM kari etthu bheu, sAsaNaha pahAvaNa ehu hou', sA bhaNai 'pabhAvaNa na vi ya eha, alieNohAvaNa iha acheha', iya jAmba na sakkiya, cAlivi sattiya, sulasa amaDu ciMtei tau / sirijiNamuNibhattahi~, daDhasammattahi~, juttu pasaMsaNu jirNaiNa kau // 15 [16] saMvaravi asesu vi sulasagehiM, gau ammaDu harisiu niyayadehi, pavisarai nisIhiya jA karevi, tA sulasa samuTThiya iya bhaNevi, 'aDha sAgau sAgau tuha guNaDDa !, mahadhammabaMdhu ! jiNadhammasaDa !, pakkhAlai to sA tassa pAya, aivacchala jaha kira niyayamAya, 10 Ddegptoli| 2A B sutta-ca umuhaeNhi juttu / 3A B hakkAriu / 4 0 D jaav| 50 D taav| 60D taavuttr| 70 Ddegnndhiiru| 8A B paNavIsamu eha saahaavsuddhi| 90D tN| 10 A B aha / Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sulasAkhyAnakam dakkhAlai to gihaceiyAiM, 'vaMdei so vi vihipuvvayAI, uvavisai dinnapavarAsaNammi, aiharasiM nivbhara niyamaNammi, so jaMpara 'sAvieN ! cehayAI, vaMdAviya sAsaya-'sAsayAI', to lAyavi siru kara bhUmivaTTi, sA vaMdai maNi kayagaruyatuTTi, so puNa vipayaMpai vihasiyaMgu, jiNasAsaNi niJcala aMtaraMgu, ' tuhuM dhanna sapunna kayattha ekka, tuhu jammu sahalu tuha paNayasakka, jiM tha - tirikkha- surA - 'surANa, majjhaTThiu teyasubhAsurANa, tu puccha va jiNaMdu vIru, mArArivIradalaNekkavIru', taM suNavi sulasa pulaiyasarIra, saMthuNai 'jiNesaru jayahi vIra !, micchattamehanAsaNasamIra !, jaya mohamalabalamalaNadhIra !, jaya paNayasurA - suraiMda-caMda !, calaNaMgulicAliyagirivariMda !, jaya kevalakaliyabhavassarUva !, jaya vIra ! tiloya'bbhahiyaruva !', iya thuNavi sulasa bhUluliyasIsa !, puNu puNu jiNu vaMdai gayakilesa, to vipapilasa teNa, savisesaparikkhaviyakkhaNeNa, ha 'kira bhAI puravarassa, dAresu dhammu akkhahi jaNassa, koDeNa vi suMdari ! tANa pAsi, kiM kAraNu jaM kira navi gayA si ?', sA bhai 'suhaya ! kira kAMi imva, ullavahi aIvaayANu jemva ?, jaNu vIrUnaviNu kaha va tesu, maNu majjhu ghulai aghaDaMta esu, jao bhaNiyaM 1 jo erAvayagaMDayala galiyamayaraMdaparimalagghavio / so vihasiyaM pi na ramai picumaMdaM mahuyarajuvANo // 1 bharuyacchakacchavacchucchalaMtamayaraMdaguMDiyaMgassa / bhamarassa karIravaNe maNayaM pi maNaM na vIsamai // 2 jo mANasammi vasio viyasiyasayavatta mAsalA''moe / so kiM phulapalAse savilAsaM chappao chivai ? // 3 jo kayasIyalatIre nIre revAeN majjai jahicchaM / so kiM iyare viyare gayarAo dei diTThi pi // 4 jo nAsiyadhavagaMgaM (?) gaMgaM dhavalujjalaM jalaM lihai / gayasohaM so haMso kiM sesanaIpayaM piyai ? // 5 jo poDhapuraMdhirae rao kAmaM pakAmakAmammi / so* kiM mohiyamAro vArayakAme maNaM kuNai ? || 6 jo tuntanae nae nao hoi vasai varavacche / so nIlagalo vigalo kiM vigayataruM maruM sarai ? // 7 jo ghaNalayasAmalae malae mayaraMdavAsie vasio / sAraMgo sAraMgo so kiM avare ghare ramai ! // 8 iya vIra! dhIra ! mANahaNa ! tujjha payapaMkathaM nayaM jeNa / so hari-harANa kiM suhasamUhamahaNe kame namai ? // 9 iya jo jiniMdanirupamavayaNAmayapANapiyaNadullalio / so sesakunayamayakaMjiesu na ya nevvuI kuNai // 10 vIra jiNesara, duhatamaNesara, jehi paNau payakamalu tuha / hari-hamAsu, kAmiya- mAisu, suviyakkhaNa! paNamaMtu kaha ? // ' 16 1 [ 17 ] ahasula pasaMsavi mahuravANi, Apucchavi ammaDu gayau ThANi, iya sulasa sunizcala daMsaNammi, kamaso ya patta pacchimavayammi, 1 A B vaMdehi | 2 C D deg harasihaM nideg / 30 D koDDeNa / 4CD so kiM mo iyamore khore kAme / 5 E druddadeg / 55 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIka mUlazuddhiprakaraNam jANeviNu pacchimasamau jhatti, salehaNa karai amohasatti, jiNu citti dharantI vaddhamANu, AkhaMDalamaMDalavihiyamANu, paMcaha~ parameTThihi~ thui saranta, nIsesasattakhAmaNa karaMta, kayaaNasaNa chaDivi pUi dehu, hua tiyasu surAlai sA amohu, tatto cavittu AgAmiNIe, titthayaru bhavissussappiNIe, panarasamau nAmi nimmamattu, apparimiyanANa-carittasattu, hoyavi pADibohiyabhavvasatthu, sijjhissai to jagamatthayatthu, eha saMdhi purisatthapasatthiya, devacaMdasUrIhi~ samatthiya, iya bahuguNabhUsiu, jiNasupasaMsiu sulasacariu dhammatthiyahaM / nisuNaMta-paDhaMtahaM, bhattipasattahaM, deu mokkhu mokkhatthiyahaM // 17 sulasA''khyAnakaM samattaM / 7. 'guNA pasatya'tti guNAH 'prazastAH' maGgalAlayAH / 'sammattaM' ti samyaktvaM samyagdarzanam / 'ee'tti ete pUrvoktAH kuzalatAdayaH / 'huH' evakArArthastena cAyamarthaH eta eva samyaktvaM bhUSayanti nAnye, eteSAmeva samyaktvabhUSaNatvena pratipAditatvAt / 'vibhUsayaMti'tti vibhUSayanti vizeSeNa bhUSayanti alaGkurvanti / bhaNyate ca sura-Nara-tiriyA jaha bhUsaNeNa rUvassiNo virehati / taha suMdaraM pi daMsaNamimeha~ bhUsejai guNehiM // 39 jaha vA sAlaMkAraM kavvaM viusAra(Na) majjhayArammi / sohai sammattaM pi hu taha'laMkArehi~ eehiM // 40 iti vRttArthaH // 8 // uktAni bhUSaNAni / tadvyAkhyAnAcca vyAkhyAtaM mUladvAravRtte bhUSaNadvAram / tadanantaraM ca dvitIyaM dRSaNadvAram / tatsvarUpakathanAya ca vRttamAha saMkA ya kaMkhA ya tahA 'vigiMchA, kutitthiyANaM payaDA pasaMsA / abhikkhaNaM saMthavaNaM ca tesiM, dUMsaMti sammattamime hu dosA // 9 // 'saMkA ya'tti zaGkA ca, zaGkanaM--zaGkA 'kimetadasti nA'sti vA ?' iti sandeharUpA / cakAro deza-sarvazaGkAbherdasUcakaH / tatra dezazaGkA 'kimAsan sAdhUnAM Rddhayo na vA ?' ityAdisvabhAvA / sarvazaGkA tu 'kiM sarvamevaitajinadarzanaM satyamuta dhUrtaracanAkalpitam ?' ityevamAdilakSaNA / ubhayasvabhAvApIyaM vidhIyamAnA samyaktvaM dUSayatIti tadUSaNaM bhaNyate / iyaM cehalokaviSayApi kriyamANA mahate'narthAya jAyata iti / atra kathAnakamAkhyAyate [8. zrIdharakathAnakam ] atthi iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse uttarAvahe giriuraM nAma NagaraM / tattha ya mahaMtasAmaMtasAmI ajiyaseNo NAma raayaa| tassa ya rUviNI NAma devI / io ya atthi tattha siridharo NAma khnnnnvaaio| so logappavAyAo khaNai nihANagAI, na ya sAmaggIvigalataNao egaM pi saMpAvae / evaM ca gacchae kaalo| 10 D bhUsaNehiM rUvassiNo visohNti| 2 sptmvRtte| 30 D degvRttena bhuu| 4 0D vigicchA / 50DE dsiNti| 60DdegdsNsuuckH| 70 Ddegve bhaar| 80 D NAma mhaadevii| 9 0D degttnnaao| 100D vce| Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdharakathAnakam aha annayA kayAI bhamaDaMto siriuraM gao titthaM / tatthegammi parase peccha varaputthiyArayaNaM // 1 paMDi-paTTaulayaveDhaNayaveDhiyaM paTTasuttanikkhivaNaM / varapaMcavaNNapuSpotragArakayaviviha accaNayaM // 2 kappUrA-'yaru-mayaNAhidhUvagaMdhoddhayAbhirAmellaM / goroyaNa-rattaMdaNa-kuMkuma - sirikhaMDakayapuMDaM // 3 susugaMdhasAliakkhayabalikammaM vAsavAsiyaM rammaM / gahiUNa jAva payaDai harisava sollasiyaromaMco // 4 tA pecchai maNicittiyaviddumaNimmaviyapaTTyasaNAhaM / rayaNamayapuSyaMtaM cAmIyaradoriyAnaddhaM // 5 1 oya ' avassaM ettha kiMci aJcanbhUyabhUyaM bhavissara' tti ciMtaMto choDiUNa vAiuM payatto jAva aNegasAisayamaMta-taMta-kuheDaga ko ugANaM majjhagayaM pecchai samaMDalaM savihANaM samaMtaM sarakkhaM khannavAkappaM / taM ca dahUNa ullasio citteNa / 'aho ! pattaM jaM mae pAviyantraM' ti citiUNa tabbhaNiovAeNa NirUviumADhatto / nirUvaM paribhAviyaM ettha ThANe mahANihANaM / tao egammi diNe kathaM tammi paese mahAbalivihANaM, vattiyaM maMDalaM, ThaviyA caudisiM pi tamAladalasAmalakarAlakaravAlavAvaDakarA disAvAlayapurisA, vAvarAviyA ya ke vikhaNiuM, sayaM cA''Dhatto maMtaM japiuM / jAva khaNamikkaM khaNaMti tAva ciMtiumAdatto sAhago jahA 'kao balivihANAsu mahaMto atyavvao, na ya ajja vi payaDIhoi NihANaM, tA na najjai kimettha kiMci bhavessai kiMvA na ca ? 'ti / tao evaM saMkAe caMcalacittaM sAhagaM NAUNa NihANadevayAe 'viuruvviyA bihIsiyA - kilakilAiuM payattA veyAlA, phekkAraMti DAiNIo, raDaMti sivAo, naccaMti rakkhasA, nivaDati ogAsAo silAsaMghAya tti| tao evaMvihaM daTThUNa naTThA disArakkhaga purisA / tesiM piTThao khaNaMtagapurisA vi / sAho vi calacitta maMtaM japeMto acchai / calacittaM ca sAhagaM huMkAreNa dharaNIyale pADeUNa pUriUNa khaDDa gayA devayA / etthaMtarammi pahAyA rayaNI / Agao ya tattha aNegasiddhavijjo sivabhUI NAma siddho / diTThA ya te maMDala sAmaggI bahupurisapayANi ya / tao AsannIhoUNa jAva NirUvei tAva diTTho pAsaTThiyapotthiyArayaNo akkhasuttavAvaDakaro tharathareMtasavvaMgo uggiraMtapheNamuho bhUmIe laiDhamANo siridharo / nAyaM ca teNa jahA - esa koi vijjAsAhago asiddhavijjo chaDio vijAe~ / 'tA mA marau varAu'tti " ciMtiya aNukaMpAe baddhA se sihA, AlihiyamaNeNa maMDalaM, baddhAo disAo, Ahao sattahiM udayacchaDAhiM / tao uTThio sahasA / samAsAsio ya sivabhUiNA, baddhA" vi ya se puNo baddhA sihA / pucchio maiM so vRttaMtaM / kahio ya teNaM savittharo putthiyAlAbhappabhiI / tao NAyaM teNa sohaNe ThANe laddhA / jao kayaM tattha pANovakamaNaM sivabhUiNA / aNegaviNNA mAyasayasaMpanno ya so Asi / tA tassa saMbaMdhiNaM eyaM putthiyArayaNaM / 'jaM ca kiMci ettha lihiyaM taM savvamavitahaM, tA jAemi eyaM' "evaM ciMtiya bhaNio so 'tA kiM eyAe agovaddavAlayA putthi yAe?, Na yANase ya tumaM aiyAe parivAlaNovAya' / teNa bhaNiyaM 'jai evaM tA geNha tumaM eyaM, jao gurU tumaM pauMNappao ya, saMpayaM ca jaM tumaM ANavesi tamahaM karemi ' / sivabhUiNA vi ' evaM 'ti bhaNiUNa gahiyA putthiyA / diTTho ya teNa khaNNavAyamaMto, sAhaNovAo ya / savvaM ca vihiM saMpADeUNa 'NissaMsayaM evameya'ti I kaliya ADhatto NihANagahaNovAo / 'deDho'tti Na sakkio NihANadevayAe " khobhaM kAuM / jAva payaDIbhUyaM nihANayaM gahiyaM ca / kayA atihi - devayANa pUyA / vilasiyaM ca jahecchAe / patto paraM pasiddhiM ti / [ zrIdharakathAnakaM samAptam / 8. ] 1 CD potthiyA / 2 A B paDi - vaTTolaya - veTTaNayave | 3 CD 'accaNiyaM, B 'aracaNayaM / 4 CD dego ava / 5 A BdegccabhUyaM / 6 C D deg vAyakadeg | 7 C D deg teNa ya parideg / 8 A B deg kAra (e) calacittasA / 9 A B virUviyA / 10 C D AgAsatalAo / 11 CD to ceva maMtaM / 12 C D laDhamANo / 13 AB e / 'maa| 14 A B ciMti 15 A BdegddhA se puNo sihA / 16 C D ya vRttaM / 17 CD nAisadeg | 20 C D prANapradaH prANArpako vA / 21 O D daDhacittassa ya na sakkideg / mU0 zu0 8 1 18 C D degeyaM ca cideg / 19 C D eIe / 22 C D khobho / 23 A B nihANA (NaM) / Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIka mUlazuddhiprakaraNam tadevaM zaGkehalokaviSayApyanarthakAriNI, samyaktvaviSayA tUbhayalokayorapyanarthaheturiti yatnataH prihrtvyaa| gataM zaGkAdvAram / sAmprataM kAGkSAdvAram / tatra 'kaMkhA yatti sUtrAvayavaH / 'kAGkSA' AkAGkSA'nyAnyadarzanagrahaNarUpA, jJAnAvaraNAdikarmodayAdanizcitacittasyAparAparadarzanoktAnuSThAnakaraNarUpeti bhAvaH / cakAro dezasarvakAGkSAbhedasUcakaH / tatra dezakAGkSA anyatarazAkyAdidarzanAkAGkSArUpA / sarvakAGkSA tu sarvadarzanAkAGkSaNakhabhAveti bhAvaH / tatrApyaihikamevodAharaNam [9. indradattakathAnakam] ____ asthi iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse bahudhaNa-jaNa samiddhaM mAlavanagaraM nAma NagaraM / tattha sayalapayAparipAlaNaparo payAva'kaMtaparapakkho puhaipAlo NAma rAyA / tassa NiyarUvohAmiyamayaNamahilA raisuMdarI NAma aggamahisI / io ya tammi ceva Nagare bahubuddhisaMpanno dakkhiNNamahoyahI viNIo ya kayaNNuo uttarapaJcuttaradANaNiuNo atthi iMdadatto NAma kulaputtago / tassa ya aNurattA bhattA guNavaI NAma mAriyA / tao annayA kayAi pariyANiyA tassa ya kulaputtagassa guNe rAiNA / pesio ya kassai rAiNo samIve / samAgao ya savisesaM kajaM sAhiUNa / tao 'sAhu' tti kariya pesei rAyA taM ceva savvesu vi rAyaulesu / so vi ya rAyA''esamavagaNNiumacayanto kAle akAle vi vaccai / tao annayA varisAkAlasamaye pesio ujjeNiM rAyakajjeNaM / sA vi tassa bhAriyA gehegadese devAlayaM kAUNa ThaviUNa tattha jakkhapaDimaM vaMdaNaNhavaNa-balipUyAvihANapurassaraM paidiNamArAheUNa viNNavei 'bhayavaM ! jakkha ! mahAyasa ! paMthe sele gaIeN aDavIe / gAma-NagarA-''garAisu rakkhejasu majjha bhattAraM // 1 savvattha vi maha paiNo sannijhaM kuNasu jakkha ! NicaM pi / paNivaiyavacchala cciya havaMti tumhArisA jeNa' // 2 jakkho vi tIeN bahumANabhattisAraM suNettu viNNattiM / dhaNiyaM parituTThamaNo saNNihio ciTThae tassa // 3 / __ so vi ujeNIo raMjakajaM kAUNa jAva gharamAgacchai tAvaMtarA giriNaI / tIe ya uttaraNatthaM jAva oiNNo tAva uvarivarisiyasamAgayaNaIpUreNa voDhumAraddho / tao calaMtamaNikuMDaleNaM dippaMtamaumaNibhAsureNaM hAravirAyaMtavacchatthalAbhogeNaM jakkheNaM karasaMpuDe kAUNa uttArio tti / uttAreUNa asaNIhUo jakkho / taM ca suviNayamiva maNNamANo gao saNagaraM / NiveiyarAyakajjo ya gao sagehaM / kahiyaM ca savvaM savittharaM gunnviie| tIe ya jaMpiyaM 'jakkho so, jao haM tujjha gamaNadiNAo samArabbha paidiNaM jakkhamArAhemi' / teNa bhaNiyaM 'kattha so jakkho ?' / daMsio ya tIe devAlae / teNa bhaNiyaM 'jai egassa vi ettio pahAvo tA savvadevANaM paDimAo devAlae kAUNa ArAhehi' / tao rukkhAINaM hiTThAo ANiUNa ThaviyAo devAlae savvadevayANaM pddimaao| ArAhiMti ya paidiNaM / annayA~ ya samAgao puNo vi pAuso, aMdhAriyaM gayaNatalaM tamAladalasAmalehiM jaladavalaehiM, kayaMtajIha vva camakkiyAo vijulyaao| etthaMtare puNo "vi perio so rAyakajjeNa / tao diTThabhaeNaM bhaNiyA bhajjA jahA 'savvadevANaM viseseNaM pUyA-sakArAiNA samArAhaNaM karejjAsi' / evaM ca appAhiUNaM go| jAva samAgacchai tAva taheva samAgao NaIpUro / teNa ya NIo chajjoyaNamettaM bhUmi / tattha AuyasesattaNeNa kahiMci vilaggo tIre / samAgao ya gehaM / bhajjAe uvari "koveNaM dhamadhamaMto [ciMtei] jahA 10 D degdsNsuuckH| 2 C D degkaasnnruupaa| 3 C D bhujnn-dhnns| 4 CD degssa ya niaruu| 50 D 'o ky| 6 A B ya tassANu / 6A B ya tssaannurttaa| 7 CD degssa kul| 8 C D vi raayaa| 90 D raaykjN| 10 C D ddbhaasu| 11 C D degNa uttArittA ya ahNs| 12 A B ca svitth| 13 CD degdevaannN| 14 A B degyA samAgao paauso| 15 C D re vi puNo vi| 16 A B vi bhoNau se pesio raay| 17 C D degdevayANaM / 18 B ey| 190 Ddeggyo| 200D tattha ya bhaa| 210 D koheNa / Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRthvIsAra-kIrtidevakathAnakam 'Na kayA hohii tIe pAvAe devayANaM pUyA, jeNa Na kayaM keNAvi mama saNAhattaNaM' / tao bhaNiyA sA teNa 'A pAve ! devayANaM pUyaM Na karesi?' / tIe bhaNiyaM 'mA rUsasu, jai Na pattiyasi tA NirUvehi gaMtUNaM sabve savisesaM pUie' / nirUviyaM ca jAva 'taheba' tti tAhe kovAbhibhUo kuhADayaM ghettRNa 'savve bhaMjemi' tti pariNao jAva ghAyaM uppADei tAva gahio puvyajakkheNa hatthe, bhaNio ya 'mA evaM karehi, jayA tuma meM egaM pUyaMto tayA haM niyayAvavAyabhIo tujha sayA sannihio cehU~to, saMpayaM puNa amhANaM jakkhovekkhA jAyA' / tao teNa tavvayaNapaDibohieNa tamegaM vajjiya sesA savve jahA''NIyahANesu mukkA / [indradattakathAnakaM samAptam / 9.] yathA caiSAnekadevAkAGkSA tasya doSAya saMvRttA, evamiyamapIti / gatamAkAGkSAdvAram / sAmprataM vicikitsAdvAram / tatra 'vigiccha' tti sUtrAvayavaH / vicikitsA' AtmAnaM prati phalAvizvAsarUpA cittaviplutiH 'bhaveyurmamAnenAnuSThAnena kharga-mokSAdayo na vA bhaveyuH ?' itirUpA / vidvajugupsA vA vidvAMsaH munayasteSAM jugupsA=nindeti / tatrobhayakhabhAvAyAmapyekameva kathAnakamAkhyAyate [10. pRthvIsAra-kIrtidevayoH kathAnakam ] ____ atthi iha jaMbuddIve mahAvidehammi siriuraM nAma nayaraM, nayaraguNANaM NivAsaThANaM va niruvahayaM / jaM ca jiNedavayaNaM va negama-saMgaha-bavahAra-samaddhAsiyaM pahANAyAraM ca, gagaNatalaM va sUra-rAya-maMgala buha-guru-kavihaMsa-suyasamaNNiyaM cittobasohiyaM ca, viNDa vya sudarisaNAdhAraM lacchInivAsaM ca, girivaro vva vaMsasayasaMjuyaM sAvayAulaM ca, kodaMDaM va sanikeyaNaM saguNaM ca / kiM bahuNA ? .. taM suranayarasamANaM pavarapuraM arikariMdavaNasIho / bhaDacaDagarapariutto pAlai sattuMjao rAyA // 1 ____ jo ya jaNago vva payAparivAlaNojao, mahAdhaNudharo vva saralo, navajovvaNujhurakAmuu vva piyAbhilAvI, tikUDaselo vva nikkalaMko, mahesaro vva sabhUI, sUro vva goNAyago tti / kiM bahuNA ? jo guNagaNaNipphAyaNapaccalo suvannaM va / tassatthi piyA sohaggagavviyA jayasirI NAma // 2 jA ya haMsi vva nimmalobhayapakkhA, bANagai vva ujusahAvA, sUramutti vva suvittA, sarayakAlarayaNi vva sunimmalaNahI, kaNhagoNi vva supayA, varasuttahAraNimmiyadevakuliya vva sujaMghA, pavvayamehala vva suNiyaMbA, mahADai vva sasUyarA, tuMbavali vva sunAhiyA, pAusalacchi vva supaoharA, kAvoDi vva suvAhiyA, payApAlaNaravaibhUi vva sukarA, rAmAyaNakaha vva suggIvA, jaccasAriya vva suvayaNA, mahAdhaNasAhuvaNiyataNu vya ahINaNAsA, ravidhaya vya sunettA, sAviya vva susavaNA, AejavayaNagurumutti vya susIsA, bAliya vva sumuddhaya tti / tANaM ca jammaMtarovajjiyavisayasuhamaNuhavaMtANaM vaccara kAlo / __annayA ya pasUyA jayasirI egasamaeNa ceva puttajuyalayaM / samae ya paiTThAtriyAiM tANa NAmAI paDhamassa puhaisAro, bIyarasa kittidevo tti / so ya rAyA devI ya sAvagANi visuddhasammattasaMjuttANuvvayadharANi / tao tANi te putte pADiti jiNabiMba-gurUNaM pAesu / Na ya paDaMti, balA pADijjaMtA AraDaMti / tao pavaDamANA jAva jAyA avArisiyA tAva sikkhAviyA bAhattarI kalAo. Na yamaNAgaM pi dhamme 10 D rUsa, jh| 2A B savvaM / 3A BNa, bhnni| 4 A B kreh| 50 Ddegvekkhii| 6 Bca, jaca gagaNa, ApratyAdarza pATho'yaM truttitH| 7 B yamaMjuya, Apratau paatthtruttiH| 80D rsricchN| 90D prikinnnno| 100 Ddeglnhaa| 11 Bya / payaTThA', Apustake paatthbhnggH| 12 0 D ttari / Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIka mUlazuddhiprakaraNam payati / tao coiyA jaNaeNa jahA 'kareha putta! tikAlaM ceiyavaMdaNaM, pajuvAseha sAhuNo' iccAi / Ne ya kiMci paDivajaMti jAva jAyA jovaNatthA / tao annayA kayAi kittidevassa puvakammadoseNaM jAyaM aIvakisaM sarIraM sattiviyalaM ca jAva tiNaM pi phujjIkAuM Na sakkei, gahio ya mahAveyaNAe / samANattA ya rAyaNA vejjA jahA 'lahuM pauNIkareha kumAraM' / samADhattA ya vijjehiM kiriyaa| Na jAo viseso / tao pauttANi maMta-taMta-jaMtAINi, UsaravAviyabIyaM va tANi vi jAyANi NipphalANi / tao bhaNio rAiNA 'vaccha ! visamo te vAhiviyAro, na gammo purisayArassa, tA karAvehi jiNAyayaNesu mahApUyAo, paDilAbhehi sAhuNo, dehi dINA-'NAhAINaM mahAdAgAI, paDivajjasu sammattamUlAI aNubbayAI, karehi jahAsattIe tavaM, bhAvehi bhAvaNAo' / evaM bhaNio vi jAhe Na paDivajjai tAhe ciMtiuM payatto rAyA 'aho ! gurukammayAe mAhappaM ! jeNa AvaikAle vi coijaMtA vi ee na payasa'ti dhamme / etthaMtarami samAgaMtUNa viNNattaM kallANadevAhihANeNa ujjANapAleNa jahA 'deva ! vaddhAvijjasi pIIe jao samAgao ittha kusumA''yarojANe karayalakaliyakuvalayaphalaM va parikaliyasayalatelokasamatthapayatthasatthavitthAraparamatthavitthAro aNegasamaNagaNaparivuDo deva-dANavavaMdijjamANapayapaMkao saMjamasiMhasUrI NAma kevalI' / tabvayaNasavaNANaMtaraM ca kayaMbapuppha va saMjAyapayaDapulayakaMTaeNa bhaNiyaM rAiNA 'are ! lahuM pauNIkareha sAmaggi, jeNa gacchAmo bhagavao vaMdaNatthaM' / saMpADio NaraNAhA''eso mahaMtaehiM / gao" rAyA ujjANaM / tipayAhiNApurassaraM vaMdiUNa uvaviThTho suddhamahIvaDhe / patthuyA~ ya bhagavayA dhammadesaNA / avi ya dhammo suhataramUlaM dhammo duhaseladalaNadaDhakulisaM / jahaciMtiya'tthasaMpADaNammi ciMtAmaNI dhammo // 3 sAmINa paramasAmI baMdhUNaM paramabaMdhavo dhammo / mettANa paramamettaM saMgAmajayAvaho dhammo // 4 tiyasAhivAsagehArohaNasovANapaMtiyA dhammo / apabaggamaggapaTThiyajiyANa varasaMdaNo dhammo // 5 kiM bahuNA ? paDivajaha dhammaM "jiNaiMdadesiyamuyAraM / bho bho ! jai NiviNNA bhvbhmnnprNprduhaao||6 tao kahaMtaraM NAUNa pucchiyaM rAiNA 'bhagavaM ! kiM mama puttA aNegahA bhaNNamANA vi dhamma Na paDivajaMti ?, kittidevassa ya kiM mahaMto vAhiviyAro' ? / bhagavayA bhaNiyaM 'asthi ittha kAraNaM, kiMtu ANeha kumAre mama sayAsaM, jeNa sAhemi savvaM savittharaM' / tao bIyadiNe mAyA-pIIhiM uvarohiUNa NIyA te gurusamIvaM, nisaNNA ya bhayavao pAyamUle / tao puNo vi samADhattI bhagavayA dhammakahA / avi ya itthaM saMsArakaMtAre saraMtANa sarIriNaM / sayA vi sulaha Neya sammattaM suhakAraNaM // 7 kayAi kammavivareNa taM labhRNa vi pANiNo / annANamohamUDhappA virAheti tayaM puNo // 8 virAhieNa teNeha saMkAIehiM jNtunno| Na lahaMti puNo bohiM duhapavyayadAraNiM // 9 sArIra-mANasAiM ca te dukkhAiM lahaMti ya / tikkhAiM ghorarUvAI uvamA jANa Na vijaI // 10 suNeha ettha atthammi kahejaMtaM kahANayaM / mae, saMjAyae jeNaM daDho tumhANa paJcao // 11 __ tao bhaNiyaM rAiNA 'kaheha bhayavaM ! dattAvahANA amhe' / bhayavayA bhaNiyaM atthi iheba jaMbuddIve dIve iheva salilAvaIvijae tilayauraM NAma NagaraM / tattha ya sUrappaho NAma raayaa| caMdasirI se mahAdevI / io ya tammi Nayare asthi sayalanagaraseTivariThTho nnaagsetttthii| NAgasirI 10 D na i kiNci| 2 C D puvkykmm| 3 Bdego mahA, A Adarza pAThapatanam / 4 0DdegdANaM / 5 B tao, A puste paatthbhrNshH| 6CD pvtto| 70 Ddegmti ya smaa| 8A BdegpaalennN| 9A Bdegmattho bhnne| 10 C D degnnpaaypN| 11 C D suurinaamo| 120 D mNtiihiN| 13 0 Ddego ya raayaa| 14 C D yA bhg| 150D jinnyNd| 16A B degttA dhammakahA bhgvyaa| a| 170 D khehi| 180D deglanara-seTrivariTro vasiTro nAma sittttii| naagsirii| Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRthvIsAra-kIrtidevakathAnakam NAma se bhAriyA / tANa ya sayaliMdiyANaMdamaNaharaM paMcappayAraM visayasuhamaNuhavaMtANaM vaccae kAlo / annayA ya pahANasumiNesUiyaM jAyaM NAgasirIra puttajuyalaM / vaddhAvio ye seTThI piyaMkarAhihANAe dAsaceDIe~ / tIe pAriosiyaM dAUNa kayaM seTThiNA baddhAvaNayaM / NittiyabArasAhe paiTThAviyAI puttANa NAmAiM vIracaMda sUracaMda tti / paMcadhAvIpariggahiyA ya jAyA aTTavArisiyA / gAhiyAo kalAo, jAva pattA NavajovaNaM / pariNAviyA ya tayaNuruvAo bhAriyAo / tAhiM ya samaM udArabhoge bhuMjamANA ciTuMti / annayA kayAI jaNayasameyA samArUDhA pAsAyAvaloyaNe / jAva NagarasohaM NiyacchaMti tAva vhAyaM siyanevatthanevatthiyaM savvAlaMkArabhUsiyaM hatthagayapuSkAipUovayAraM egadisiM niggacchamANaM pecchaMti pabhUyajaNasamudAyaM / taM ca daTTaNa pucchiyaM tehiM 'kimajja Nayare koi mahasavo jeNesa logo vaiccai ?' / tao viNNAyavuttaMteNa kahiyamegeNa puriseNa jahA 'Na ittha mahUsavo kiMtu aisayaNANI ko vi samAgao ujjANe, tassa vaMdaNatyamesa logo vaccai' / eyaM soUNa bhaNiyaM tehiM 'jai evaM to pauNIkareha rahavare, jeNa amhe vi gacchAmo' / vayaNANaMtarameva pauNIyaM savvaM niuttapurisehiM / tao mahAvibhUIe gayA ujANaM jAva diTTho dhammo va muttimaMto cauNANAisayasaMpaNNo aNeyajaNapajjubAsejjamANacaraNasaroruho visuddhadhammaM uvaisaMto bhagavaM muNicaMdasUrI / vaMdio bhAvasAraM / NisaNNA ya jahocie paese / etyaMtarammi ya bhaNiyaM bhagavayA dhamma-'ntha-kAma-mokkhe cattAri havaMti ittha purisatthA / savvANa tANa pavaro mokkho ciya hoi NAyavvo // 12 tassa NimittaM jatto kAyavyo taM, tahI muNeyavvaM / sammatta-NANa-cArittalakkhaNaM buddhimaMtehiM // 13 jiNabhaNiyapayatyANaM jaM saddahaNaM tayaM tu saMmattaM / NANamavaboharUvaM, pharisaNarUvaM tu cArittaM // 14 uktaM ca traikAlyaM dravyaparTsa navapadasahitaM jIva-SaTkAya-lezyAH, pazcAnye cAstikAyA vrata-samiti-gati-jJAna-cAritrabhedAH / ityetanmokSamUlaM tribhuvanamahitaiH proktamarhadbhirIzaiH, pratyeti zraddadhAti spRzati ca matimAn yaH sa vai shuddhdRssttiH|| 41 // tA tattha kuNaha jattaM jai icchaha mokkhasokkhasaMpattiM / bho bhavyajaNA ! sigdhaM kimettha bahuNA palatteNaM // 15 iya guruvayaNaM souM jaNayasameyA kumArayA do vi / paDivajjiUNa sAvagadhammaM niyayaM gayA gehaM // 16 tao sAvayadhamme mahaMtaM payattamuvvahaMtANaM vaccae kAlo / annayA~ asubhakammodayavaseNaM vIracaMdassa jAyA vitigicchA / ciMtiyaM ca teNa jahA 'jiNavaMdaNa-jaipajjuvAsaNa-sAmAiyakaraNAikiriyAe karemi sarIraparikilesa, tahA jiNapUyaNa-muNipaDilAhaNa-dINAidANAIsu ya vihemi mahaMtamatthavvayaM, atthi ya nissaMdiddhameyaM jamarihaMtANaM bhagavaMtANaM ANAe payaTTamANANaM jAyaMti sagga-mokkhA, kiMtu mama bhavissaMti kiM vA no ? iti na yANIyaI / vicigicchaMto kAlamaivAhei / sUracaMdassa vi annayA kayAi gehaMgaNathassa samAgayaM vivihatavasosiyasarIrattaNao kisaM dhamaNIsannihaM nimmaMsasoNiyaM" kiDikiDiyAbhUyaM aTThipaMjarAvasesaM sAhujugalayaM / taM ca daTThaNa tassa jAyA 1 viduguMchA, ciMtiyaM ca NeNa jahA 'parassa pIDA Na kAyavvA evamappaNo vi Na juttA, saMti ya aNNANi vi suhaservaNANi dANa-dayAINi mokkhasAhaNANuDhANANi, tA "tehiM vi ya mokkho bhavissai, daMsio 1A Bnnysuu| 2 A B ya tIe settttii| 3A Be| paari| 4 C D vatte y| 5 C D degyA ya kdeg| 60 D rvibhuu| 7 C D ko vi| 8 C D gcchd| 9 C D degmokkhaa| 10 C D tihaa| 110 DNiyANa'tthANaM / 120 D yA ya adeg| 13 CD dhamaNisaMtayaM ni| 14 2 A B degya kiddiyaabhuu| 150D degjualN| taM / 16 A B vitigiNchaa| 17 0D degvnnijaanni| 18 C D degNANi haannaanni| 19 0 D tehi ceva mo| | Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIka mUlazuddhiprakaraNam ya annehiM vi darisaNehiM sukareNa cevANuTThANeNaM mokkho, tA bhagavaM pi tahA ceva jai uvaisaMto tA kimetthAsohaNaM hu~taM ?' / evaM' viigincha kuNaMtANaM samAgao ahAuyakAlo / tao "vitigicchAdoseNa dUseUNa sammattaM NibaMdhiUNA'bohilAbhAipuvvayaM kammaM mareUNa uppaNNA vaMtarasuresu / seTThI vi kAlaM kAUNa gao sohamme / tatto ya caviUNa uppaNNo sohaMjaNIe NagarIe siridevassa siTThiNo jasoharAe bhAriyAe kucchisi puttattAe / jAo ya kAlakkameNaM / kayaM se NAmaM sIho tti / kalAkalAbAIhi ya paraM pagarisaM uvvahaMto patto jovyaNaM / pariNAvio ya samANakula-sIla-rUva-jovvaNa-lAvaNNasaMpaNNaM rUviNI NAma kaNNayaM / tIe ya saha viseseNa sayaliMdiyANaMdamaNaharaM doguMdugadevaM vya visayasuhamaNuhavaMto gamei kAlaM / annayA ya so pAusasirisohAsamudayAvaloyaNatthaM samArUDho pAsAyasiharaM / sA vi ya rUviNI tayaNumaggeNa ceva samAruhaMtI aMtarIle ceva caDa tti vijae NivaDiUNa paMcattaM uvaNIyA / jAo ya haahaarvo| tao so sIho taM tArisa daTTaNa vilaviumADhatto / avi ya___ hA hA piye! suruve ! maha hiyayANaMdadAyage! suhage! / sArayapavvaNisasisamavayaNe! kaMdoTTadalaNayaNe ! // 17 miu-sahiNa-kasiNa-kuMciya-dIhara-susiNiddhakuMtalakalAve! / kattha gayA maM mottuM duhiyamaNAhaM guNaNihANe ! // 18 etthaMtarammi NivvattiyaM sayaNehiM sayalaM mayagakiccaM / tayavasANe ya jAva so sogoiNNo ciTThai tAva oyario NahayalAo ego caarnnrisii| taM ca daTTaNa avbhuTThio nnenn| diNNamAsaNaM / uvaviThTho ya bhgvN| patthuyA dhammadesaNAchaleNa tassANusaTThI jahA-asAro esa saMsAro jao viyarai sacchaMdappayAraM ittha maJcU / bhaNiyaM ca haMdi ! jarAdhaNuhattho vAhisayaviiNNasAyago ei / mANusamigatahavahaM vihANavAho karemANo // 42 // Na gaNei paccavAyaM Na ya paDiyAraM cirANuvattiM vA / sacchaMdaM haNai jie maJcU sIho vva hariNaule // 43 // bahurogaphaDAbhAsuravasaNavisANugayadIhauDhassa / kattha gao vA cukA kayaMtakaNhA'hipoyassa ? // 44 // na vi juddhaM na palAyaM kayaMtahatthimmi agghai bhayaM vA / Na ya se dIsai hattho geNhai ya ghaNaM amokkhAe // 45 // jaha vA luNAi" sassAi~ kAsago pariNayAi~ kAleNa / iya bhUyAi~ kayaMto luNAi jAyA jAyAiM // 46 // tA mA kuNasu visAyaM suMdara ! esA aNiccayA sarisA / maiM hu macudADhalIDhaM iMdo vi pahU NiyatteuM // 19 kiMcasaMpatthiyANa paralogamegasattheNa satthiyANaM va / jai NAma koi purao vaccai to kiM tha soeNa ? // 20 kIrai ya NAma sogo mao ya jai teNa vallaho ei| maramANo ya dharijai, aha Na, tao kiM tha sogeNa ? // 21 iya ujjhiUNa sogaM suMdara ! dhammammi ujamaM kuNasu / jeNa imaM duhapauraM laMghasi saMsArakaMtAraM // 22 10 DdegvaM ca vi0| 20 D vihaagNchaa| 3A Bdeguunnoppnnnno| 4 A B saahNjnniie| 50 pnnvnn(gnn)sNp| 60 D degdevo v| 7AB degmudaayaa| 8A B degNI ceva tayaNumaggeNa smaa| 9 c D degrA ceva / 10 A B tyaav| 11 C D gaaunnnno| 120 va ya oN| 13 A B daannss| 14 C D degi sAsAI kaasvo| 15 C D na hi / Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRthvIsAra-kIrtidevakathAnakam saMpesio ya ahayaM sugahiyaNAmeNa dhammaghoseNa / tuha vayadANaNimittaM kevalaNANeNa NAUNa // 23 / tA mA kuNasu vilaMba, geNhasu muNiseviyaM imaM dikkhaM / sayaladuhAcalacayacUraNagmi balasUyaNa'tthaM va // 24 imaM ca soUNa saMjAyacaraNapariNAmeNa moyAveUNa jaNaNi-jaNae gahiyA tassa aMtie dikkhA / gao ya teNa saha gurusamIve / gahiyA ya teNa sikkhA / jAo ya gIyattho / Nivesio ya guruNA Niyayapae / sukkajhANANaleNa ya DeheUNa ghaNaghAyakammeMdhaNaM upADiyaM kevalaNANaM / viharaMto ya patto ittha so ya ahayaM ti / te ya do vi vIracaMda-sUracaMdA vaMtarehiMto caiUNoppaNNA ittheva siriuraNayare / jAva ittiyaM jaMpai bhagavaM tAva mucchAvaseNa do vi kumArayA paDiyA dhrnnivtthe| tao sittA caMdaNajaleNa, vIiyA vatthaMcalAiNA, khaNaMtareNa ya jAyA stthaa| pucchiyA ya rAiNA 'vaicchA! kimeyaM ?' ti / kumAraehiM bhaNiyaM 'tAya ! aiduraMtaM mahAmohavilasiyaM, jao amhANa paDibohaNatthaM amha ceva saMtiyaM bhagavayA imaM cariyamAikkhiyaM, paJcakkhIbhUyaM ca savvamamhANaM jaaissrnnaao| ahaha paraloyaciMtiyadukkaDakammassa ittio jaao| viraso amha vivAgo ciMtijjato vi duvvisaho // 25 ahavA amha sariccho pAviTTho' ettha Natthi ko vi jio| savvaNNuNo vi vayaNe jehiM vigicchA kayA evaM // 26 aha bhaNai kittidevo 'mahamohavibhohieNa tAya! mae / viduguMchAe appA kaha khetto dukkhmjjhmmi?||27 NissaMga-NimmamANaM NirahaMkArANa guNasamiddhANaM / viduguMchAe ahavA kittiyameyaM phalaM tAya!? // 28 jamhA viduguMchAe bahuvihadukkhANi ghorarUvANi / aNuhavamANA jIvA bhamaMti saMsArakaMtAre // 29 tA saMpADesAmo saMpayaM bhayavao tumhANaM ca jamabhimayaM' ti / rAiNA bhaNiyaM 'jAya ! dhammapaDivattikaraNameva amhANamabhimayaM' / tao vaMdiUNa bhayavaMtaM viNNattaM tehiM 'bhagavaM! Aisasu saMpayaM jamamhehiM kaayvvN'| bhagavayA vi tajjogayaM" NAUNa uvaiTTho tesiM sAvagadhammo / paDivaNNo ya tehiM bhAvasAraM / etthaMtarammi ya karakamalamaulaM uttamaMge kAUNa viNNattaM NaraNAheNa 'bhayavaM ! jAva kumAre rajje ahisiMcAmi tAva tubbhaM pAyamUle savvasaMgapariccAraNa saphalIkaressAmi karikaNasarisaM maNuyattaNaM' / bhagavayA bhaNiyaM 'devANuppiyA ! mA paDibaMdha karejjAsi' / tao 'icchaM' ti bhaNiUNa gao NaravaI Niyagehe / ApuccheUNa maMti-sAmaMtAiNo tayaNumaeNa ya kao puhaisArassa rajjAbhiseo, kittidevassa ya* bhagavao pahAveNa dhammasAmattheNa ya avagayarogassa juvarajjAbhiseo / aNNaM pi savvaM rajasutthaM kAUNa mahAvibhUIe nikkhaMto" rAyA / pAliUNa ya ahAuyaM jAva NikalaMkaM sAmaNNaM aMtagaDakevalI hoUNa gao savvadukkhavimokkhaM mokkhaM ti| __ iyare vi jAyA payaMDasAsaNA mahArAyANo / tao tivaggasaMpAyaNaparANaM rajasuhamaNuhavaMtANaM vaccae kaalo| annayA ya rAIe caramajAmesu dakkhajAgariyaM jAgaramANANaM jAyA ciMtA jahA 'jammaMtarakayavigiMchAkammavivAgaM daTTaNa vi hA ! kahamiyANiM aNegAvAyakArae duggaigamaNapauNamagge AyAsa-kilesAvAse pamAyaparamamitte asuhajjhavasANaNibaMdhaNe rajje giddhiM kAUNa ThiyA ettiyaM kAlaM ?, tA saMpayaM pi bhayavao pAyamUle gaheUNa dikkhaM karemo saMjamANuTThANe ujjamaM' / eyAvasarammi ya tANa paripAgasamayaM NAUNa samavasario bhagavaM sNjmsiNhsuurii| tappauttiviyANayamuhAo ya NAUNa bhagavao samAgamaNaM harisabharaNibbharA gayA bhagavao vaMdaNatyaM / vaMdeUNa ya bhAvasAraM uvaviThThA tadaMtie / nisuo ya dhammo / tao guruNo NiyayAbhippAyaM NiveiUNa paviTThA 1 D dahiUNa ghnnghaaikmmidh| 20 D ahaM ti| 3 C D cviuu| 4 C D vaccha ! / 50 D iyaM / 60 pariciMtiyassa vi, dukk| 7 C DdegTTho natthi etth| 80 duhsmuimmi| 9A B mettaM / 10 C D yaM Ava jAi ! dh| 11 C D yaM gaI naauunn| 12 C D paNacaMcalaM mANusattaNaM / 13 C D gehaM, ApucchiUNa ya mNti| 14 C D vi| 15 C D to| paali| 16 A B degkkhaM ti| 17 C D paraM / 18 0 D a| 19 0 Ddegmsuurii| Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 saTIka mUlazuddhiprakaraNam gare / ThAviUNa Niyaputte rajjammi pahANapariyaNeNANugammamANA pavvaiyA gurusaimIvaM / saMvegA isayAo ya kAUNa tava -saMjamANuTTANesuM ya ujjamaM, pAliUNa ya ahAuyaM jAva akkhaliyaM sAmaNNaM, kAlamAse kAlaM kAUNa uvavaNNA savvaTTasiddhe mahAvimANe tettIsa sAgarotramAU devA / taiMo caiUNa tammi cetra vijae rAyapure nagare rAyaputtA hoUNa siddha tti / 1 [ pRthvIsAra- kIrtidevayoH kathAnakaM samAptam / 10. ] * evaM vikitsA vijugupsA vA samyaktvaM dUSayati, anarthanibandhanA cAsau, ataH parihAryeti / gataM tRtIyadUSaNam / sAmprataM caturtham / tatra ca ' kutitthiyANaM payaDA pasaMsa' tti sUtrAvayavaH / kutIrthikAH=saugatAdayasteSAm / 'prakaTA' prakAzA prabhUtajanapratyakSeti bhAvaH / 'prazaMsA' stutistadguNotkIrtanarUpA / iyaM tu pracchannApi vidhIyamAnAtmanaH samyaktvaM dUSayati / bahulokasamakSaM tu kriyamANAnyeSAmapi mithyAtvasthirIkaraNena mahAdoSakarItyetasyArthasya jJApanArthaM prakaTa vizeSaNopAdAnam / yata uktaM nizItheyaha vi tAvadipa micchattaM apaNo sahAveNa / jo uvavUha sAhU ajayANa majjhammi 1 // 47 // kiM puNa atra ca vyatyayenodAharaNaM' sulasA / sulasayA yathA kutIrthikAnAM prazaMsA na kRtA, evamanyenApi na kAryeti / kathAnakaM prAg bhUSaNadvAre kathitamiti / uktaM caturthaM dUSaNam / samprati paJcamam / tatra ca 'abhikkhaNaM saMthavaNaM ca tesiM' ti sUtrAvayavaH / 'abhIkSNaM' vAraMvAram / 'saMstavanaM ' paricayakaraNam / 'teSAM' kutIrthikAnAm / kathaJcidrAjAbhiyogAdinA saikRttatsaMstavakaraNe'pi na tasya dUSaNatvamiti jJApanArthamabhIkSNagrahaNam / paramidamapi mahate'narthAyeti yatnato varjyam / atra ca kathAnakam -- [11. jinadAsakathAnakam ] atthittha jaMbudIve bhArarhaMkhettassa majjhakhaMDammi / suNiviTThagAmagoTTho taDaTThio NIraNAhassa // 1 bahuduTThadhaTThapararaTTharAyaninnaTThakaTTabhaya hiTTho / pattaTThavisiTThajaNo laTTho raTThANa soraTTho // 2 tattha ya mahANariMdo vva bahusaraNaM, sUrapurisasattukulaM va bahuvihavaM, cittayammaM va bahuvaNNayaM, dAriddakulaM va bahupa, samuddo va bahuvANiyaM, gaMdhavvaM va bahusaraM, kuNariMdo vva bahubhaMDaM, palayakAlasamao vtra bahusUraM, asthi urjita se laTThaThiyaM giriNayaraM nAma nagaraM / tahiM ca, viSNAyaNavapayattho supatta-dINAidANavaiya'tyo / bhAviyabhAvaNasatyo sAvayakiriyAeN supatya // 3 vajaya kustyo aNuvaya - sikkhAvayAiNiyamattho / pAliyasiddhAvattho jANiyasaMsArabhAvat // 4 paDao vva guNAvAso, addiNNapamAyasattuavagAso / jiNaANAkayavAso parihariyaNiyANayA-''saMso // 5 kayamicchattaviNAso siddhaMtarasavaNaja NiyaullAso / dukkhiyasattAsssAso susAtrago asthi jiNadAso // 6 "so annayA kayAi saMjAe dubbhikkhe aNivvahaMto sattheNa saha paTTio ujjeNiM / aMtarAle ya karhici pamAyajogao bholio satyassa / saMbalayaM pi sattheNa caiva saha gayaM / tao aNNaM tahAvihaM satthamalahaMto milio bhikkhusatthassa / bhaNio ya bhikkhUrhi 'jai amhasaMtiyaM saMbalapohaliyaM vahesi to te bhoyaNaM 1OD samave | 2CD | 3 CD tatto caciU / 4CD ndhanaM / 5 A B deg sulasayA / 6 CD sA, yathA sulasayA kutIrthikaprazaMsA / 7 A B sakRtsaM / 8CD 'havAsassa / 9 CD daridda | 10 A B bahupANiyaM / ittho / 12 CD soya adeg / 13AB ca / 140 DdeglayaM (ya) poliyaM / 11 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinadAsakathAnakam payacchAmo' / tao kaMtAravittichiMDiyaM citte paribhAviUNa vahiumADhatto / diti ya te siNiddhaM moyagAibhoyaNaM, jao evaMvihaM ceva te muMjaMti / uktaM ce nAstikamatAnusAribhiH [granthAnam 2000] mRdvI zayyA prAtarutthAya peyA, bhaktaM madhye pAnakaM cA'parAhe / drAkSA khaNDaM zarkarA cArdharAtre, mokSazcAnte zAkyasiMhena dRSTaH / / 48 // tahAmaNuNNaM bhoyaNaM bhoccA maNuNNaM sayaNAsaNaM / maNuNNaMsi agAraMsi, maNuNNaM jhAyae muNI // 49 // annayA ya teNa siNiddhabhoyaNeNa tassa ajIramANeNa jAyA visUiyA, pAubbhUyA mahAveyaNA / aDavIe ya tahAvihapaDiyArAbhAvAo accaMtaM pIDejamANo 'AgADhaM' ti parikaliya raiyapaliyaMkAsaNo bhaNiumADhatto, avi yasiriarahatANa Namo, siddhANa Namo, Namo gaNaharANaM / uvajhAyANaM ca Namo, Namo sayA savvasAhUNaM // 7 arahaMta-siddha-sAhU kevaliparibhAsio tahA dhammo / ee havaMtu niyayaM cattAri vi maMgalaM majjha // 8 ee cciya savvassa vi bhuvaNassa ta uttamA ao ceva / eesiM ciya saraNaM tiviheNaM uvagao iNhi // 9 hiMsA-'liya-corikkA-mehuNNa-pariggahaM tahA dehaM / paccakkhAmi ya savvaM tiviheNA''hAraNAmaM ca // 10 evaM ca NamokkAraM sumaraMto aNasaNaM viheUNa / caiUNa pUidehaM sohamme suravaro jAo // 11 aibhAsure vimANe antamuhutteNa cArurUvadharo / uTThai sayaNejAo pulaiMto divvadeveDDi // 12 to kiMkarajayasadaM soUNaM ciMtiuM samADhatto / 'kiM kayamaNNabhavammI pattA jeNerisA riddhI ?' // 13 tao ohiNANeNa jAva NirUvai tAva pecchai karuNApavaNNehiM bhikkhUhi niyAyAraM kAUNa rattacIvarehiM veDhiUNa egate pariThaviyaM NiyasarIraM / tao ahiNavuppaNNattaNeNa avbattattaNao ohinANassa ciMtiumADhatto 'aho ! ahaM bhikkhU Asi, jao dIsai rattaMbaraveDhiyaM mama sarIrayaM, tA mahApabhAvaM khu evaM buddhadarisaNaM jappabhAveNaM eriso jAo mhi, tA karemi saMpayaM bhikkhUNa bhatti' ti / saMpahAriUNa samAgao ujjeNiM / vaMdiyA bhikkhuNo / vihAramajjhaTThiyANa ya laliyasayalAbharaNavibhUsieNaM hattheNa parivesai devaNimmiyaM maNoharAhAraM diNe diNe / jAo buddhasAsaNassa vaNNavAo 'aho ! jayau buddhadarisaNaM jasseriso pahAvo' / dhaNiyaM mohAvijaMti sAvayA / itthaMtarammi ya ahAvihAreNaM viharamANo samAgao dhammaghosAhihANo sUrI / tavvaMdaNaNimittaM ca gayA sAvagA / vaMdiUNa ya sAhio savvo' vuttaMto / viNNattaM ca jahA "tunbhehi~ vi nAhehiM jai evaM pavayaNaM jiNiMdANa / ohAmijjai dhaNiyaM, tA saMpai kassa sAhemo ? // 14 tA taha karehi bhayavaM ! jiNasAsaNauNNaI jahA hoi / tubbhe muttUNa jao na eyakajakkhamo aNNo' // 15 tao sUrIhiM suovaogapubdhayaM jANeUNa tassarUvaM pesio ego saMghADago, bhaNio ya-jayA bhikkhuNo tumhaM teNa hattheNa bhattaM payacchAveMti tayA tubbhe taM hatthaM hattheNa gahiUNa namokAraM paDhittA evaM bhaNejaha 'bujjha gujjhagA ! bujjha, mA mujjha' / 'icchaM' ti bhaNiUNa sAhuNo gayA buddhavihAraM / te vi bhikkhuNo sAhuNo iMte datRRNa iDDIgAraveNa sammuhaM gaMtUNa bhaNaMti 'eha eha jeNa tubbhaM pi devaNimmiyamAhAraM payacchAmo' / 1C D ca ttsmyaanusaaribhiH| 20 D madhye bhaktaM paa| 3A B uvjjhyaa| 40D vi logassa vi utt| 50 DdegsriiryN| 6A B degyaM [bhikkhudr| 7 C D vo vi vuttaM / 8 A BpratilekhakAbhyAmasyA gAthAyAH pAdatrayaM pUrvasmAt pratyAdarzAnopalabdham , tatpramANA patizca sva-svapustake riktA muktaa| 90D to| 10 A B ehi ehi / mR0 zu09 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIkaM mUlazuddhiprakaraNam sAhuNo vi gayA jattha so hattho parivesai / bhikkhuvayaNeNe jAva sAhUNaM pi dAumADhatto tAva sAhUhiM NiyahattheNa gaheUNa NamokkArapaDhaNapuvvayaM bhaNio 'bujjha gujjhagA ! bujjha, mA mujjha' / taM ca soUNa jAva ohiNANeNa sammamAbhogei tAva sammaM viyANiUNa NiyasarUvaM paDibuddho, micchAdukkaDaM dAUNa "NiyayarUveNa sAhuNo vaMdettA, 'icchAmo aNusahi' ti bhaNettA, aTTahAsaM mottUNa, gao gurusamIvaM / tao ya mauDavirAiyasIso maNikuMDalajuyalaghaTTagaMDayalo / hAra-'ddhahAra-tisaraya-pAlaMbotthaiyavacchayalo // 16 varakaDaya-tuDiyabhUsiyavellahalovvillamANabhuyajuyalo / kaNayamayamuddiyappahapiMgIkayakomalaMgulio // 17 klknnirkiNkinniijaalkliyryrhiydevduusdhro| bhUluliyamaulimAlo paNamettA sUripayakamale // 18 karakamalamaulamaulaM sirammi raiUNa jaMpaI to so| 'samma aNuggahIo bhagavaM! tumbhehi~ ajjAhaM // 19 saMsArapAravAre aNorapArammi ghoraduhapaure / micchattamohiyamaI nivaDato annahA NiyayaM // 20 iya bhaNiya gao jiNamaMdiresu kAUNa tattha mhimaao| bhattibharaNibbharaMgo uvvellabhuo paNaccei // 21 jaMpai ya loyapurao 'eso jiNaiMdadesio dhammo / saMsArottaraNasaho avaMjhabIyaM sivatarussa // 22 tA bho ! kareha jattaM, ittheva ya, kiM va bahupalatteNa ?' / tatto bahulogehi paDivaNNaM jiNamayaM taiyA / / 23 evaM ca vaNNavAyaM kAUNaM sAsaNassa so tiyaso / uppaiya NahayaleNaM patto tiyasAlayaM jhatti // 24 tamhA AIo cciya Na kAyavvo parapAsaMDasaMthavo iti / [jinadAsakathAnakaM samAptam / 11] gataM paJcamaM dUSaNam / etAni ca darzanaM duussynti| yata Aha 'dUsaMti sammattamime hu dosa' tti suutraavyvH| 'dUSayanti' malinIkurvanti samyaktvam / ete' pUrvoktAH / 'huH' pUraNe / 'doSAH' dUSaNAnIti vRttArthaH // 9 // uktaM mUladvAravRtte dUSaNadvAram / samprati liGgadvAropadarzanArthaM vRttamAha suhAvahA kammakhaeNa khaMtI, saMvega Nivveya tahA'NukaMpA / atthittabhAveNa samaM jiNiMdA, sammattaliMgAimudAharaMti // 10 // 'suhAvahA kammakhaeNa khaMti' tti 'sukhAvahA' zarmotpAdikA, 'karmakSayeNa' tadAvaraNavinAzena, 'kSAntiH' upazamarUpA, samyaktvaliGgaM bhavati / uktaM capayaIe NAUNaM kammANaM vA vivAgamasuhaM ti / avaraddhe viNa kuppai uvasamao savvakAlaM pi||50|| 'prakRtyA' samyaktvANuvedakajIvakhabhAvena / 'karmaNAM' kaSAyanibandhanAnAm / azubhavipAkaM yathA-kaSAyAviSTo'ntarmuhUrtena yat karma banAti tadanekAbhiH sAgaropamakoTIkoTIbhirduHkhena vedayatItyevaM jJAtvA / atra ca sukhAvahatvavizeSaNaM kSAnteniHzeSaguNaratnAdhAratvopalakSaNArthamuktam / uktaM cazAntireva mahAdAnaM kSAntireva mahAtapaH / zAntireva mahAjJAnaM kSAntireva mahAdamaH // 51 // kSAntireva mahAzIlaM kSAntireva mahAkulam / kSAntireva mahAvIya kSAntireva parAkramaH // 52 // kSAntireva ca santoSaH zAntirindriyanigrahaH / zAntireva mahAzaucaM kSAntireva mahAdayA // 53 / / kSAntireva mahArUpaM kSAntireva mahAbalam / zAntireva mahaizvaryaM dhairya kSAntirudAhRtA // 54 // 10 D degNa ya jaav| 2 A B degNamAbho / 3 C D niyruu| 4 C D gennN| 5 C D ti // 24 // tA kettiyA evaMvihA sUriNo bhavissaMti je evaM paDibohissaMti / tamhA aaiio| 6 sptmvRtte| 71 gANi mudA / 80 Ddeggunnaadhaar| Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyaktvasya liGgAni zraddhAnAni ca 67 kSAntireva paraM brahma satyaM kSAntiH prakIrtitA / kSAntireva parA muktiH kSAntiH sarvArthasAdhikA // 55 // kSAntireva jagadvandyA kSAntireva jagaddhitA / kSAntireva jagajjyeSThA kSAntiH kalyANadAyikA // 56 // kSAntireva jagatpUjyA kSAntiH paramamaGgalam / kSAntirevauSadhaM cAru sarvavyAdhinibarhaNam // 57 // kSAntirevArinirNAzaM caturaGgaM mahAbalam / kiM cAtra bahunoktena sarva kSAntau pratiSThitam // 58 // iti prathamaM liGgam / 'saMvega 'tti 'saMvega : ' mokSAbhilASaH / uktaM ca ra- vibuhesarasokkhaM dukkhaM viya bhAvao u maNNaMto / saMvegao Na mokkhaM mottUNaM kiMci patthei // 59 // ( dharma0 gA0 809) iti 'dvitIyaM liGgam / 'nivveya'tti 'nirveda : ' saMsArodvegaH / uktaM ca NAraya- tiriya-parA-marabhavesu Nivveyao vasai dukkhaM / aarparalo maggo mamattavisavegarahio vi // 60 // ( dharma0 gA0 810 ) kathambhUtaH san duHkhaM vasati ? 'akRtaparalokamArga' anAsevitasadanuSThAna ityarthaH / 'mamatvaviSavegarahito'pi' prakRtyA nirmamatva eva viditatattvatvAd / iti tRtIyaM liGgam / 'aNukaMpa'tti, 'anukampA' duHkhitaprANidayA / uktaM ca daNa pANiNivahaM bhIme bhavasAgarammi dukkhattaM / avisesao'NukaMpaM duhA vi sAmatthao kuNai / / 61 / / ( dharma0 gA0 811 ) 'avizeSataH' AtmIyetaravicArAbhAvena / 'dvidhApi' dravyato bhAvatazca dravyataH prAzukapiNDAdidAnena, bhAvataH saddharmayojanayA / iti caturthaM liGgam / 'atthittabhAveNaM'ti, 'astitvabhAvena' jIvAdipadArthavidyamAnatApariNAmena / uktaM ca Hors tameva sacaM NissaMkaM jaM jiNehiM paNNattaM / suhapariNAma savvaM kaMkhAivisottiyArahio // 62 // ( dharma0 gA0 812 ) 'samaM'ti saha / iti paJcamaM liGgam / 'jiNiMda'tti, 'jinendrAH' tIrthakRtaH / ' sammattaliMgANi'tti, 'samyaktvaliGgAni' samyagdarzana cihnAni / 'udAharaMti' tti, 'udAharanti' kathayantIti vRttArthaH // 10 // uktaM mUladvAravRtte liGgadvAram / sAmprataM zraddhAnaMdvArapratipAdanAya vRttamAhajIvAivatthU paramatthasaMthavo, sudiTThabhAvANa jaINa sevaNA / dUreNa vAvaNNa-kudiTTivajjaNA, cauvvihaM saddahaNaM imaM bhave // 11 // 'jIvA ivatthU paramatthasaMthavo 'tti jIvanAt prANadhAraNAjjIyAH pRthivyapU - tejo - vAyu-vanaspati-dvi-tri- catuH-pazcendriyA-'nindriyabhedAd dazadhA, te AdiryeSAmajIva - puNya-pApA-''zrava-saMvara nirjarA-bandha-mokSANAM tAni jIvAdIni tAni ca tAni vastUni = padArthA jIvAdivastUni / teSAM paramArthena = vastuvRttyA, saMstavaH = paricayaH, paramArtha saMstavaH = tattva parijJAnam / tena ca samyaktvaM zraddhIyate / yataH - paramattheNaM jIvAivatthutattatthavittharavihannU / jo tammi sadaheja jIvo niyameNa sammattaM // 63 // atastacchraddhAnaM bhaNyate / atra ca kautukAdinA mithyAdRSTayo'pi jIvAdivastuparicayaM kurvanti tannirAkaraNArthaM paramArthavizeSaNopAdAnam / ityAdyaM zraddhAnaM / 1 A B prathamalideg / 2 A B dvitIyalideg / 3 saptamavRtte / 40D 'naprati / 5 A B sebaNaM / Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIka mUlazuddhiprakaraNam 'sudibhAvANa jaINa sevaiNa' tti suSThu - atizayena yathAvadvRttyA, dRSTAH = avalokitAH, bhAvAH = padArthA yaiste, tathA yatayaH = sAdhavaH, teSAm / 'sevA' paryupAsanA / sA zraddhAnaM bhavati, yatastayApi samyaktvaM zraddhIyata iti / atra ca samyagavijJAtapadArthayatiniSedhArthaM sudRSTabhAvavizeSaNam, yasmAdagItArthayatiparyupAsanAto na kevalaM samyagdarzanaM na zraddhIyate kintu taddezanAzravaNata ubhayorapyanarthaH / yata uktam kiM etto kaTTaraM mUDho aNahigayadhammasanbhAvo / aNNaM kudesaNAe kaTTatarAgammi pADei // 64 // ( paJcava0 gA0 1603 ) 68 taithA yadbhASitaM munIndraiH pApaM khalu dezanAparasthAne / unmArganayanametad bhavagahane dAruNavipAkam // 65 // kiJcA'gItArthasya dezanaiva na yuktA / uktaM ca sAvaja - SNavajANaM vayaNANaM jo Na yANai visesaM / iti dvitIyaM zraddhAnam / votuM pi tassa Na khamaM, kimaMga uNa desaNaM kAuM 1 / / 66 / / bhavasaya sahassa mahaNo vibohago bhaviyapuMDarIyANaM dhammo jiNapaNNatto pakappajaiNA kaheyavvo // 67 // 'dUreNaM'ti, 'dUreNa' ativiprakRSTatayA / 'vAvaNNa-kudiTThirvajaNa 'tti vyApanna - kudRSTivarjanA / dRSTizabdasyobhayatra sambandhAd vyApannA=vinaSTA dRSTiH- darzanaM yeSAM te tathA nihravAdayaH / kutsitA svacchandAnurUpaprarUpaNayA dRSTiryeSAM te tathA, yathAcchandAdayaH ! tayorvarjanA tadvarjanA samyaktvazraddhAnAya bhavatIti tacchraddhAnamucyate, yasmAt tadvarjanA yatInAmapi dUrAddUratareNoktA kiM punaH zrAvakANAm ? iti / uktaM cavAvaNNadiTThIhiM Na caiva saMgo, jutto jao tavvayaNANi souM / jAti tattheva daDhANurAgA, sIsA jahA NiNharvagAiyANaM // 68 // tathA ittoccaya sivastayammi tuDivasamuvAgao sAhU | siMdhammakA kuus vighAyaM sai balammi // 69 // harA Thave kaNNe tasvaNA micchameha sAhU vi / abalo kiM puNa saDDo dhammA-dhammANa aNabhiNNo ? // 70 // iti tRtIya- caturthazraddhAne / ' cauvvihaM 'ti, 'caturvidhaM' catuHprakAram / 'sadahaNaM 'ti zraddhAnam / 'imaM 'ti etat / ' bhavetti bhavatIti vRttArthaH // 11 // vyAkhyAtaM mUladvAravRtte zraddhAnadvAram / sAmprataM chiNDikAdvAraM vyAkhyAnayan vRttamAharAyAbhiyogo ya gaNAbhiyogo, balAbhiyogo ya surAbhiyogo / katAravittI guruNiggaho ya, chacchiMDiyAo jiNasAsaNammi // 12 // 'rAyAbhiyogo ya' tti rAjJaH = nRpaterabhiyogaH - pAravazyatA''jJetyabhiprAyaH / tena cA'kalpyamapi samAcarannAticarati samyagdarzanam, tasya chiNDikAtvena mutkalatvAd / atra ca kArtikazreSThayudAharaNam / tatsampradAyazcAyam-- 4 AB vajjaNaM ti / 5cp 1 A B sevaNaM ti / 2 A B pratyoH ' tathA ' iti na vartate / 3CD jANai / jutto, saMgo jadeg / 60 DdegvajAiyANaM / 7 A B zraddadhAnam / 8 saptamavRtte / Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArtikazreSThikathAnakam [12. kArtikazreSThikathAnakam ] asthi iha jaMbudIve bhArahakhettassa majjhayArammi / kurujaNavayammi rammaM varaNayaraM hatthiNAyapuraM // 1 tattha ya rAyA NiyayappayAvaakaMtadariyaNaraNAho / jiyasattU NAmeNaM samatthaguNarayaNasariNAho // 2 aNNo vi suppasiddho seTThI NAmeNa kattio atthi / negamasahassasAmI jIvA-'jIvAitattaviU // 3 cAlejai tiyasehi~ vi jo Na vi jiNasAsaNAo thircitto| saMvegabhAviyappA, kiM bahuNA ? abhayasAriccho // 4 bIo vi tattha seTThI punvoiyaguNajuo mahAsatto / NAmeNa gaMgadatto riddhIe dhaNayasAriccho // 5 aha annayA kayAI varakevalaNANakiraNajAleNa / ujjoiyabhuvaNayalo muNisuvvayasAmititthayaro // 6 gAmA-''gara-NagarAisu viharaMto samaNasaMghaparikiNNo / tiyasiMdapaNayacalaNo saMpatto hatthiNAyaure // 7 devahi~ samosaraNe raie uvavisai jAva jiNaiMdo / tiyasA-'sura-nara-tiriehi~ pUriyaM tA samosaraNaM // 8 bhagavaM pi tao dhammaM kahei nnvjlysrisnnigghoso| soUNa tayaM bahave paDibuddhA pANiNo bhavvA // 9 itthaMtarammi so gaMgadattaseTThI bhavaNNavovviggo / vaMdettu jiNaM viNNavai payaDaromaMcakaMcuigo // 10 'bhagavaM ! jA paDhamasuyaM ThAvemi gihammi tAva pavvajaM / giNhAmi tumha calaNANa aMtie mokkhasokkhatthI' // 11 'mA kAhisi paDibaMdha' bhaNiyammi jiNeNa, to gihe gaMtuM / ThAviya suyaM kuTuMbe sibiyArUDho vibhUIe // 12 gaMtu jiNapayamUle pavvajaM geNDiUNa Niravekkho / NiyayataNummi mahappA kAUNoggaM tavaccaraNaM // 13 NiDDadhAyakammo uppADiyavimalakevalaNNANo / mottUNa dehakavayaM saMpatto sAsayaM ThANaM // 14 etto ya tattha Nayare nnaannaavihtvviseskhviyNgo| parivAyagakiriyAe ujjutto satthaNimmAo // 15 loeNa mahijato ego parivAyago samaNupatto / aigavvamuvvahaMto mAsaMmAseNa khavayaMto // 16 taM savvaM pi ya NayaraM jAyaM tabbhattayaM, tao taM tu / puramajjheNaM intaM pAeNa'bbhuTThae loo // 17 NavaraM kattiyaseTThI NimmalasammattarayaNasaMjutto / jiNasAsaNANuratto abbhuTThai Neya taM ego // 18 evaM ca 'NieUNaM IsAbasapavaNadIvieNaM tu / kovANaleNa sayayaM accatthaM dajjhae eso // 19 aha annayA NareMdo tagguNagaNarAyaraMjio ahiyaM / viNNavai pAryapaDio 'bhagavaM ! pAreha maha gehe' // 20 paDivajjai Na ya eso, rAyA vi ya viSNavei puNaruttaM / jAva tao teNa Nivo bhaNio IsIvasagaeNa // 21 'jai parivesai kattiyaseTThI pAremi to tuha giha mmi' / bhattivasaNibbhareNaM paDivaNNaM taM NiveNAvi // 22 tatto kattiyagehe rAyA sayameva jAi sahasa tti / seTThI vi pahuM dahra abbhuTThANAipaDivattiM // 23 / kAuM joDiyahattho viNNavaI 'sAmi ! kiMkarajaNe vi / aisaMbhamakaraNamiNaM kiM kAraNamAisaha turiyaM' // 24 rAyA vi kare ghettuM pabhaNai 'maha saMtiyaM imaM vayaNaM / kAyavameva egaM gehammi samAgayessa tae // 25 pAretassa bhagavao bhagavassa u maha gihammi tumae vi / niyahattheNaM suMdara ! pariveseyavvamaviyAraM' // 26 seTThI vi Aha 'evaM Na kappae majjha, kiMtu tuha vAse / jeNa vasejai kAyavvameva evaM mae teNa' // 27 parituTTho Niyagehe gao Nivo jAva pAraNadiNammi / hakkArio ya seTThI parivesai cettamaDDAe // 28 parivAyago vi seTThI tajaMto aMgulIe bhuMjei / seTThI vi tao citai accaMtaM dUmio citte // 29 'dhaNNo kayauNNo so muNisuvvayasAmiNo samIvammi / taiya cciya pavvaio jo seTThI gaMgadatto tti // 30 jai taiya cciya ahayaM pi pavvayaMto jiNiMdapayamUle / paratitthiyaparivesaNamAIyaviDaMbaNaM evaM // 31 na lahaMto' iya ciMtAparassa bhottUNa so NivagihAo / nIsarai haTThatuTTho parivAo vihiyasammANo // 32 - 1A B bhaNiUNa ji / 20 Ddegghaaik| 30D vi| 40 DdegttsttsNju| 5A B nniveuunnN| 60 DdegNa eso a| 70 Ddege sayayaM / 8A B o sayayaM / 90 Ddegyvddi| 10 A BIsAivasageNa / 11 C D degsaparavaseNaM / 12A B degymmit| 13 CD degssa bhae (ya bhogavassa bhagavao maha / / Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIka mUlazuddhiprakaraNam 1 seTThI vigi gaMtuM jesuyaM ThAviDaM Niyapayammi / pabhaNai vaNiyasahassaM jaha 'ahayaM pavvaissAmi // 33 tumbhe 'kiM ca karessaha ?' iya bhaNiyA te tao paDibhaNaMti / 'tubbhe aNupavyAmo kimaNNamAlaMbaNaM amhaM ?' // 34 'jai evaM NiutteNiyayakuDuMbe ThAviuM sigdhaM / pauNA hoha ya' itthaMtarammi egeNa puriseNaM // 35 vaddhAvio ya seTThI jaha 'bhagavaM sura - NariMdaNayacalaNo / muNisuvvao jiNiMdo samosaDho ittha Nayarammi' || 36 to harisapulaiyaMga seTThI taM bhaNai negamasahassaM / 'bho' ! puNNapabhAveNaM ajjamha maNorahA puNNA' || 37 to sayalaM sAmagiMga kAUNaM jiNavariMdapAsamma | negamasahassasahio pavvaio kattio seTTI // 38 kAUNa tatramuyAraM saMpatte maraNadesakAlammi / aNunaviya jiNaM aNasaNavihiNA dehaM caeUNa || 39 paDhamammi devaloge sohammavarDisa vimANammi / battIsavimANA''vAsalakkhasAmI samuppaNNo // 40 egasayAro sakko, tatto caviUNa sijjhihI ittha / paritrAyago vi mariuM jAo airAvaNa hatthI // 41 tasseva vANattAe~ avahiNA to imaM muNeUNa / do rUvAe~ viuvvara iMdo vi karei do rUve // 42 evaM dUmiyacitto jattiyarUvANi so viubvei / iMdA vi tattiyA hoMti, jAva evaM pi gavi ThAi // 43 hariNA vivajjeNa tADio so tao sabhAvattho / abhiyogiyakammeNaM sammaM vahiuM samADhatto // 44 [ kArtikazreSTikathAnakaM samAptam / 12] 70 * sAmprataM dvitIyachiNDikA / tatra ca 'gaNAbhiogo'tti sUtrAvayavaH / gaNa: = mallAdInAM samudAyastasyA'bhiyogaH=pAravazyatA / tena kadAcit kizcidakalpyamapi kurvan nAticarati samyagdarzanamityevamagretana padeSvapi vyAkhyeyam / tatra ca kathAnakam- [13. raMgAyaNamallakathAnakam ] atthi iha bharahavAse savilAsaM NAma puravaraM rammaM / taM parivAlai rAyA suriMdadatto vigayasattU // 1 tassa'tthi mahAdevI vavaI NAma dasadisipayAsA / itto ryaM tattha nagare vasaMti bahave pavaramallA // 2 viNNANa-NANa-bala-dappagavviyA karaNadacchayA kaliyA / juddha - NijuddhapahANA aNegarajesu laddhajayA // 3 vyaguNato tANa samatthANa seharo asthi / tosiyabahuNaraNAho mallo raMgAyaNo NAma // 4 aha aNNA kayAI kameNa viharaMtayA tahiM pattA / bahusIsagaNasamaggA sUrI NAmeNa dhamma hA // 5 tANaM ca vaMdaNatthaM viNiggayA NaravariMdamAIyA / nIsesapurajaNA, mayaharo ya aha Niggao turiyaM // 6 uTThA saTTANe sUriM miUNa suddhabhUmIe / sUrI vi kahai tANaM jiNiMda pahudesiyaM dhammaM // 7 'micchattaNIrapure kasAyapAyAla kalasagaMbhIre / kuggAhajalayaragaNe mohAvatte mahAbhIme // 8 bahuviharogataraMge AvayakallolamAliyAkalie / mayaNaggivADavile saMsAramahAsamuddammi // 9 nivaDaMtayANa nitthAraNammi jANaM va esa jiNadhammo / tA tattheva payattaM sivasuhaphalae sayA kuNaha // 10 iya sUrivayaNamAyaNNiUNa buddhA tahiM bahU sattA / pavvajjamanbhuvagayA, avare sussAvagA jAyA // 11 raMgAyo vi ghettuM paMcANuvvayasamaNNiyamuyAraM / pavarovAsayatrammaM parisAeN samaM gihaM patto // 12 puNNammi mAsakappe sUrI aNNattha vihariuM patto / raNNA cAmuMDAe mahaI jattA samAdattA // 13 raNNA tatthA''NattA te mallA tehi seharo bhaNio / 'saMvahasu lahuM jeNaM vaccAmo' teNa paDibhaNiyaM // 14 'bho bho ! vaccaha tumme ahayaM puNa ajja NAgamissAmi' / tabbhAvaM NAUNaM paDibhaNio tehi to eso // 15 1 C D kiM vavasissaha / 2 A B to / 3 A B aNunnaviyajiNaMa ( Nama ) NasaNaM / 4 CD ruvANi / 5 A B vi / 6OD yA / Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raMgAyaNamalla-jinadeva-kulaputrakakathAnakAni 'jai NA''gacchaha tunbhe amhe vi hu NicchaeNa No jAmo' / NAuM gaNAbhiogaM icchAviyalo vi so calio // 16 patto tahiM, tao Naccio ya, tuTTho ya NaravaI dhaNiyaM / pabhaNai re raMgAyaNa ! maggasu jaM tujjha paDihAi' // 17 tuTTeNa teNa bhaNiyaM 'jai evaM to Na aNNatitthesu / evamahaM jAjIvaM puhaIsara ! ANaveyavvo' // 18 / / 'evaM' ti NiveNa tao paDivaNNe 'maha pasAya' I vottuM / patto Niyage gehe akalaMkaM pAliuM dhammaM // 19 jIyaMte saMpatte aNasaNavihiNA samAhiNA mariuM / jAo egavayAro paDhame kappe mahAtiyaso // 20 [raMgAyaNamallakathAnakaM samAptam / 13.] samprati balAbhiyogachiNDikA / tatraM ca 'balAbhiyogo'tti sUtrAvayavaH / 'bala'tti balAtkAreNa balavatA kenacit kiJcit kAryamANo'pi nAticarati darzanam / atra kathAnakam [14. jinadevakathAnakam ] ___ asthi iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse saMkhavaddhaNo NAma gAmo / tattha ya sAvayakulasamunbhUo jIvA-'jIvAipayatthavittharaviyakkhaNo sAmAiyAikiriyANuTThANaNirao meru vva Niccalasammatto jiNadevo NAma sAvago, Na ya kayAi kassa vi ubaroheNAvi dhammaviruddhamAyarai / so ya annayA kayAi paTTio gAmaMtaraM / aMtarAle ya milio mahAmicchaddiTThiNo NiyasAlayassa mahesaradattassa / kayA samAliMgaNadANAiyA uciypddivttii| pucchio ya teNa jiNadevo 'bhAuya! kattha tumaM patthio / teNa bhaNiyaM 'dhUNiyaNatthaM vasaMtapuraNaMgaraM' / iyareNa jaMpiyaM 'jai evaM tA payaTTesu, jao ahaM pi tattheva paoyaNaMtareNa gmessaami'| to payaTTA doNi vi / gacchaMtINaM kahiMci jAo dhammaviyAro / tao jiNavayaNaparikammiyamaiNA NiruttarIkao aNeNa mahesaradatto, pauTTho tasseso / gacchaMtehi ya diTuM mahANaitaDaTTiyaM egaM loiyaM devaulaM / taM ca daTTaNaM jaMpiyaM mahesaradatteNa jahA 'eyaM saMyaMbhAyayaNaM paramatitthaM, tA vaMdAmo etya devaM, karemo paramapavittamattANayaM' ti| jiNadeveNa bhaNiyaM 'ahaM accaMtaM parissaMto tA ittheva luitIre vIsamessAmi' / tao viNNAyatayabhippAyanicchaeNaM mahAbala-parakkameNa bhajAmi eyassa maraTTa' iti bAhAsu saMgaheUNa NIo tattha / dhariUNa ya kiyA~DiyAe devassa paratitthiyANaM ca pADio pAesu / jiNadevo vi 'dhiratthu saMsAravAsassa jattherisAo viDaMbaNAo pAvejaMti, tA paDiNiyatto giNhessAmi pavvajja' ti bhAvemANo vasaMtapurAo ghettUNa NiyaduhiyaM gao NiyagehaM / ThAveUNa jeTTaputtaM kuDuMbe sugurusamIve pvvio| pAliUNaM ya NikkalaMkaM sAmaNNaM mariUNovavaNNo savvaTThasiddhe mahAvimANe / tao cuo khiipaiTThie rAyautto hoUNa sijjhissai tti / [jinadevakathAnakaM samAptam / 14.] upanayaH sarvatra svabuddhyA vaktavyaH / idAnIM devAbhiogachiNDikA / tatra 'surAbhiogo'tti sUtram / suraH devatA tadabhiyogAd nAticarati darzanam / atra ca kathAnakam [15. kulaputrakakathAnakam ] asthi egattha gAme ego kulaputtago / so ya annayA kayAI sAhusaMsaggIe jAo sAvago / tao teNa puvvapariciyadevayANe paricattaM pUyaNAiyaM, karei bhattiM deva-gurUNaM / avi ya 1 iti| 2A B paaliy| 30D jAo paDhame kappe, egavayAro mhaa| 4 0 Ddegtra blaa| 50 Dkassaha / 60 D yAsamANayaNatthaM / 7 0D degnyre| 8 C D to| 90 D tao pry| 10 C D tANa ya ka / 11 A Bnnprik| 12 00deghaaniit| 13 0 D niitii| 14 C D bhNjemi| 150 D marahU~ ti| 16 CD kiyaannyaae| 17 0 0 degNa nik| 18 0 0 kayAi / Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 saTIka mUlazuddhiprakaraNam kAUNa mahApUyaM vaMdai tikkAliyaM jiNavariMde / tANa bali-NhavaNa-jattA-mahUsave kuNai aNudiyahaM // 1 bhattibharaNibharobbhijjamANaromaMcakaMcuyasaNAho / papphullavayaNakamalo ANaMdapavAhapunnattho // 2 'dhanno kayaunno haM' evaMvihabhAvaNAe~ jiNamuNiNo / paidiyahaM paDilAbhai taha ceva ya pajjuvAsei // 3 evaMvihaM ca taM daTTaNa egA puvvapariciyadevayA paosamAvaNNA maggai puNo puvvapavattaM pUovayAraM / Na ya so tIe uttaraM pi paicchai / tao tIe bhaNiyaM 'jANihisi jai Na paDivajihisi mama vayaNaM ?' / teNa bhaNiyaM 'kaDapUyaNe ! ko tujjha 'bIhei ?' / tao tIe ahiyayarapauThAe gAvIhiM samaM gao samANo sagAvIo ceva avahario se putto / teNa vi savvAyareNa gavesio Na ya diTTho / tao AulIhUo eso / etyaMtarammi ya tIe devayAe AvesiyA egA vuDDaNArI, ujvelliyamaMgaM, kaMpAviyA siroharA, vihuNiyA karayalA, AhayaM bhUmivaTuM, payattA jaMpiuM'ettiyamitteNaM ciya kiM bhadda ! samAulo tuma jAo? / aNNaM pi peccha jamahaM karemi tuha dAruNaM dukkhaM // 4 jeNa'dRduhavasaTTo jIviyavavarovaNaM akAlammi / pAvisi, iya NAUNaM maha pUyaM kuNasu aviyappaM // 5 pabhaNai tao ya saDDho 'jaM royai tujjha kiM pi annaM pi / taM kuNasu, taha vi ahayaM Na tujjha pUrva karessAmi' // 6 NAUNa NicchayaM sAvagassa jaMpei devayA evaM / 'taha vi hu pattiyakhaMDaM pi desu mA kuNasu nibbaMdhaM // 7 to devayAbhiyogaM kaliUNaM sAvago imaM bhaNai / 'jai evaM to jiNavarapaDimA heTTammaii ThAyavvaM // 8 jiNapUyaNaM kuNaMto tuha vi khivissAmi pattiyAkhaMDa' / taM paDivajjai to sA ANai puttaM sagAvIyaM // 9 evaM tu NikkalaMkaM sammattaM pAliUNa eso vi / jIyassaMte patte saMpatto devalogammi // 10 // [kulaputrakakathAnakaM samAptam / 15.] adhunA paJcamachiNDikA / tatra 'katAravitti' tti sUtram / kAntAraM chinnIpAtATavIprabhRti, tatra vRttiH= vartanaM nirvAhastayApyakalpyamapi samAcaran nAticarati samyaktvam / atra ca surASTrAzrAvakakathAnakam / tacca progdUSaNadvAre pratipAditamiti / idAnIM SaSThachiNDikA / tatra 'guruNiggaho yatti sUtram / guravaH mAtR-pitRprabhRtayaH / yata uktammAtA pitA kalAcArya eteSAM jJAtayastathA / vRddhA dharmopadeSTAro guruvargaH satAM mataH // 71 // teSAM nigrahaH nizcayaH 'etadevameva kartavyam' ityevaMrUpaH, tenApyakalpanIyamapi kurvan na virAdhayati samyagdarzanam / atra ca kathAnakam .[16. devAnandakathAnakam ] atthi iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse vacchAjaNavayAlaMkArabhUyA kosaMbI NAma nngrii| tattha ya mahAdhaNavaI dhaNadatto NAma setttthii| tassa ya rUvAiguNagaNAlaMkiyA jIvA-'jIvAipayatthavittharaviyakkhaNA jiNasAhupayapaMkayamahuyarI atthi devaI NAma kaNNagA / sA ya gharovari kaMDugalIlAe lalamANI diTThA pADalIuttapurAgayabhikkhubhattasiridattaseTThisueNa devANaMdeNaM / taM ca daTTaNa visamasarasarapasaranivAyavihurijamANamANaseNaM ciMtiyamaNeNaM 'aho ! rUvAisao, aho ! kalAkosallapagariso, tA varAvemi eya'ti / pesiyA NiyapahANapurisA tIe varaNatthaM / 'aNNadhammio' tti kAUNa Na diNNA piuNA / tao tIe lobheNa saMjAo kavaDa 10 D biihi| 20 D degu, avi y-e| 3 C D yaM privihemi| 4 A B degmmi kaaynvN| 50 D degmmi // 10 // tti / adhudeg16A B mA parvatATadeg17 dRzyatAM 64 tame patre jinadAsakathAnakam / 8A B degrapasara / Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devAnandakathAnakam 73 sAvago / NiraMtarasiddhaMtAyannaNAIhi ya pariNao sammaM dhammo, jAo meru vtra NippakaMpo / taM ca tArisaM daddUNa diNNA piuNA se kaNNagA | samuvvUDhA ya mahAvibhaveNaM / gao taM ghettUNa saNagaraM / 'bhiNNadhammANi mAyApittANi' tti kayaM juyaharayaM / tao ya jiNapUyaNa-vaMdaNa - havaNa-jatta-balikaraNa mAiNirayassa / sajjhAya-jjhANaparAyaNassa jaisevaNajuyassa // 1 pattammi vivihadANaM deMtassa kutitthie cayaMtassa / jA jAi koI kAlo jaNaNI-jaNagAi tA tassa // 2 bhaNiyAi~ bhikkhuehiM 'kiM so tumhANa santio putto / accaMtaM bhatto vi hu NA''gacchai amha pAsammi ?' // 3 to tehiM kahio savvo savittharo se vRttaM to / bhikkhuehiM bhaNiyaM 'jai evaM tI ANeha kaha vi egavAraM, tao pacchA bhalessAmi (mo) ' / jaNaNi jaNaehi ya bhaNio jahA 'amha'varoheNa vi ajja NiccharaNaM gaMtavvaM / guruNiggahachiMDiyaM ca citte bhAviUNa gao so / vaMdiyA bhikkhuNo vijjAbhimaMtiyaM ca diNNaM se tehiM phalaM / putrabhAseNa ya bhakkhiyamaNeNa / parAvattiyabhAvo ya samAgao gehaM / bhaNiyANi mANusANi jahA 'lahuM mama gihe bhikkhUNa bhoyaNaM sajjeha' / tao haTTa tuTTaNi tANi tahA kAumADhattANi / devaI ya bhattuNo calacittattaNamasaddahaMtI gayA gurusamIve / kahio vRttaMto / tehi vi samapio paDijogo / diNNo tIe tassa / jAo sahAvattho / tao pucchiyaM teNa 'kimeyaM ?' ti / mANusehiM bhaNiyaM 'tara bhikkhUNa bhoyaNaM sajjA viyaM" ti / te bhaNiyaM 'NAhaM jiNajaiNo mottUNa annesiM dhammaTThA payacchAmi' / kahio ya devaIe savvo vi paramattho / tao 'guruNiggaheNa maNAgaM chalio mi'tti bhaNateNa 'phAsuesaNijjaM' ti kAUNa paDilAhiyA muNiNo / [ devAnandakathAnakaM samAptam / 16. ] 1 tadevaM gurunigraheNa kiJcidakalpyamapi kurvan nAticarati darzanam / paraM ' kiyanta IdRzA guravo bhavi - Syanti ?' iti matvA''dita eva na vidheyam / 'cha chiM (cchi ) DiyAo'tti 'SaD' iti saGkhyA, 'chiNDikAH' apavAdAH, 'jiNasAsaNarmiM' tti, 'jinazAsane' arhadarzana iti vRttArthaH // 12 // vyAkhyAtaM rmUladvAravRtte chiNDikAdvAram / sAmprataM sthAnakadvAraM vivRNvan vRttamAhaatthI yaNicco kuI kayAI, sayAi~ veie suhA - 'suhAI / NivvANamatthI taha tassuvAo, sammattaThANANi jiNAhiyANi // 13 // 'atthI ya'tti 'asti' vidyate, cakArasyAvadhAraNArthatvAdastyeveti, jIva iti gamyate, tatpratipAdakacihnairiti / uktaM ca cittaM ceyaNasaNNA viSNANaM dhAraNA ya buddhI yeM / fer maI viyakkA jIvassa u lakkhaNA ee || 72 ( daza0 ni0 gA0 224 ) jo ciMte 'sarIre Natthi ahaM' sa iha hoi jIvo ti / hu jIvammi asaMte saMsayaupAyago anno // 73 // ( daza0 bhA0 gA0 23) ityAdi jIvAstitvamananaM prathamaM samyaktvasthAnakam, avasthAnamiti bhAvaH / anena nAstikamataniSedhamAha / 'NiJcco' tti, 'nityaH' apracyutA - 'nutpanna - sthiraikatvabhAvaH pUrvakRtasmaraNAt / anena ca bauddhamatanirAsAd dvitIyaM LCD mAyA vittANi / 2 C D ko vi / 3 CD tao tehiM / 4 C D to kahiM (haM) ci ANeha ekkavAraM / 5 AB dvANi thaa| 6 CD degyaM / teNa / 7 A B saGkhyA'pavAdAGghi (cha) NDikA 'jiNa' / 8 A B degmmi' jinadeg / 9 saptamavRtte | 10 AB vi 11CD na ca nAsti / 12 A B kasvabhAvaH / mU0 zu0 10 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIka mUlazuddhiprakaraNam samyaktvasthAnakamabhihitam / 'kuNai'tti, 'karoti' vidadhAti zubhA-'zubhAnIti sambadhyate, evameva yuktiyuktatvAd, anyakartRkatve tu kRtanAzA-'kRtAbhyAgamAdidoSaprasaGgAd / anena tu kapilamatatiraskaraNAt tRtIyaM darzanasthAnakamuktam / 'kayAiM sayAI veei suhA-'suhAIti 'kRtAni' nirvartitAni / 'khakAni' AtmIyAni / 'vedayati' anubhavati / jIva iti gamyate / 'zubhA-'zubhAni' puNya-pApAni, 'sukhA-'sukhAni' vA puNya-pApaphalajanyazarmA-'zarmANi / etaccAkartA jIva iti durNayanirAsAt caturthaM samyaktvasthAnakam / 'nivvANamasthi' tti, 'nirvANaM' mokSaH sakalakarmanirmuktajIvAvasthAnamiti bhAvaH / 'atthi' tti, 'asti' vidyate tatpratipAdakAgamapramANasadbhAvAt / anena ca, dIpo yathA nirvRtimabhyupeto, naivAvaniM gacchati nAntarikSam / dizaM na kAJcidvidizaM na kAzcidatha kSayAt kevalameti zAntim // 74 // jIvastathA nitimabhyupeto, naivAvaniM gacchati nAntarikSam / dizaM na kAzcidvidizaM na kAzcit , klezakSayAt kevalameti zAntim / / 75 // iti sarvAbhAvapratipAdakamokSaparadurNayanirAsaH kRto bhavatIti paJcamaM darzanasthAnakam / 'taha tassuvAo'tti tathA tasyopAyaH, tasya-mokSasyopAyaH tatprAptilakSaNaH samyagdarzanAdikaH sanmArga iti bhAvaH, "samyagdarzanajJAna-cAritrANi mokSamArgaH (tattvA0 a0 1 sU0 1)" iti vacanAt / anena ca mokSopAyAbhAvapratipAdakadurNayanirAsaH kRto bhava[ ? tI ti SaSThaM samyaktvasthAnakam / 'sammattaThANAIti samyaktvasthAnAni-darzanAvasthAnAni, samyaktvameteSu satsleva bhavatIti bhAvaH / 'jiNAhiyAIti jinAhitAni tIrthakarapratipAditAnIti vRttArthaH // 13 // bhUSaNAdIni pratipAdya tasyaiva mAhAtmyakhyApakaM vRttadvayamAhamUlaM imaM dhammamahAdumassa, dAraM supAyAramahApurassa / pAsAyapIDhaM va daDhAvagADhaM, AhArabhUyaM dharaNI va loe // 14 // pahANadavvANa ya bhAyaNaM va, maannik-nnaannaamnnimaai-muttaa-| sila-ppavAlA-'malalohiyakkha-suvaNNapuNNaM va mahANihANaM // 15 // 'mUlaM'ti, mUlamiva mUlaM kando'dhovati / 'ima' etat samyaktvam / 'dhammamahAdumassa'tti dharma eva mahAdrumaH pradhAnatarudharmamahAdrumastasya / tathA ca pADejai vAyAIhi~ jaha u anibaddhamUlao rukkho| taha sammattavihINo dhammatarU no daDho hoi // 76 // jaha so cciya dUraMgayamUlo sacchAyao daDho hoi / taha dhammatarU vi daDho jAyai sammattasaMjutto // 77 // 'dAraMti dvAramiva dvAraM mukhaM pratolIti yAvat / 'supAyAramahApurassa'tti suSThu-zobhanaH prAkAraH zAlo yatra tat suprAkAram , mahacca tad bRhat , puraM ca nagaraM mahApuram , suprAkAraM ca tanmahApuraM ca suprAkAramahApuramatastasya / tathA hi jaha dArarahiyaNayaraM Na kiMci NayarappaoyaNaM kuNai / sammattadAraviyalaM taha dhammauraM pi viNNeyaM // 78 // TA B nmbhi| 2A B degdaka aag| 3-40 DdegvniiN| 50D khyaapnN| 6A B dharaNI va / 70 D'mutta, Emottaa| 8 A B degykkhaa| 90 Ddegto // iti bhAvanA / 'dAraM'ti / Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyaktvamAhAtmyAdi tathA 'pAsAyapIDhaM va daDhAvagADhaMti prasIdanti nayana-manAMsi yatrAsau prAsAdaH devakulam , tasya pIThaM= garttApUrakaH, dRDham atyarthamavagADham-AjalAntabhUtalAvamagnam , tadiva / tathA hi AnIrAntamahItalagatagartApUrako dRDho yadvat / / prAsAdo dharmo'pi ca tadvat samyaktvasaMyuktaH // 79 // tathA 'AhArabhUyaM dharaNI va loe'tti AdhAraH-AzrayastadbhUtaM tattulyam , dharaNiriva=bhUmivat / kasya ? SaSThayarthe saptamyAH prayuktatvAd loke-lokasya jagataH / tathA hi jaha puhaItalameyaM samatthaloyassa hoi aahaaro| taha sammadaMsaNaM pi ya AhAro hoi dhammassa // 80 // tathA 'pahANadavvANa ya bhAyaNaM vatti pradhAnAni avarANi, tAni ca tAni dravyANi ca kSIrAdIni atasteSAm / cakAraH samuccaye / bhAjanaM kuNDAdi tadvat-tadiva / tathA ca kuNDAdibhAjanavizeSavivarjitastu, niHzeSavastunicayo vrajati praNAzam / yadvat tathA vividhadharmavizeSarAziH, saddarzanapravarabhAjanaviprahINaH // 81 // tathA 'mANika-NANAmaNimAi-mu~ttA-sila-ppavAlA-'malalohiyakkha-suvaNNapuNNaM va mahANihANaM'ti mANikyAni mahAmauktikAni, nAnA=anekaprakArA maNyAdayaH candrakAntAdyAH, AdizabdAd hIrakAdigrahaH, muktAH mauktikAni, zilAH-sphaTikopalAH, pravAlAni=vidrumANi, amalalohitAkSANi nirmalaraktaratnAni, suvarNa= kAJcanam , mANikyAni ca nAnAmaNayazcetyAdidvandvaH, taiH pUrNa bhRtaM mahAnidhAnavat tadbrahadbhAjanamiva / tathA hi jaha bahuvihamANikkAidavvaparipUriyaM mahaNihANaM / saMsAriaNeyasuhANa kAraNaM hoi jIvassa // 82 // taha bahuvihadhammavisesasaMjuyaM sammadarisaNamimaM pi / acaMtiyaniruvamamokkhasokkhasaMsAhagaM hoi / / 83 // iti vRttadvayArthaH // 14-15 // etaccedRgvidhaM mahAprabhAvamatyantaduHprApaM cAvApya yadvidheyaM tadAha evaM mahApuNNaphalaM sahAvasuddhIeN laDUNa alahaputvaM / jiNANamANAe~ payaTTiyavaM, visesao sattasu ThANaesu // 16 // 'eya'ti etat pUrvoktam / 'mahApuNNaphalaM'ti mahApuNyaphalaM bRhacchubhasaJcayakAryam / yataH bahubhavakoDIviraiyakammamahAseladalaNavarakulisaM / pAvijai sammattaM uvajie puNNasaMghAe // 84 // mokkhamahAtaruNiruvayabIyabhUyaM visuddhasammattaM / / jaM labbhai jIvehiM taM bahuvihapuNNamAhappaM // 85 // 'sahAvasuddhIe'tti svabhAvazuddhyA akAmanirjarAdikarmakSayAvAptapaJcadazAGgIkramalakSaNayA / uktaM ca bhUesu jaMgamattaM, tesu vi paMceMdiyattamukkosaM / tatto vi ya mANussaM, mANusse Ario deso // 86 // 1A B manAMsIti praasaa| 2A B prastutatvAd / 3D degni caitaani| 4 CD degmutt-si| 5A B ykkhaa-su| 60D degsaariynney| 70D smmdNsnnmimN| 80DsuddhI ladeg, E'suddhIya l| 90D degkaM mhaapunny| 100 Dnnnnpbbhaare| Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 saTIka mUlazuddhiprakaraNam dese kulaM pahANaM, kule pahANe ya jAi ukkosaa| 'tIya vi rUvasamiddhI, rUve vi balaM pahANayaraM // 87 // hoi bale vi ya jIyaM, jIe vi pahANayaM tu viNNANaM / viNNANe sammattaM, sammatte sIlasaMpattI / / 88 // sIle khAiyabhAvo, khAiyabhAve vi kevalaM jANaM / kevalie paDiuNNe patte paramakkhare mokkho|| 89 // (pa0 va0 gA0 156-159) [?'laNaM' ti, 'labdhvA ' prApya / ] 'ala puvaM' ti alabdhapUrvam aprAptaprathamam / tathA hi aTTavihakammatalasIsasa isarisassa mohnnijss| udahIsa~riNAmANaM iguhattarikoDikoDIo // 90 // jaiyA jiehi khaviyAo~ hoMti karaNeNa'hApavatteNa / taiyA auvvakaraNaM kAuM pAti sammattaM // 91 // 'jiNANaM'ti jinAnAM mohamahArAjanirmUlonmUlanAvAptajayapatAkAnAm / 'ANAe'tti AjJAyAM tadAdezalakSaNAyAm / 'pravartitavyaM' pravRttirvidheyA / kimavizeSeNa ? netyAha-'visesao' vizeSataH tadanyasamadhikatayA / 'sattasu'tti saptasu-saptasaGkhyeSu, sthAnakeSu pAtravizeSeSu bimbAdiSviti vRttArthaH // 16 // idAnIM sapta sthAnakAnyeva nAmataH pratipAdayaMstatkRtyAdezaM vRttenA''ha biMbANa ceIhara-putthayANaM, jiNANa sAhUNa ya saMjaINaM / ANAruIsAvaya sAviyANaM, samAyarejA uciyaM tameyaM // 17 // 'biMbANaM'ti (Na'tti ) bimbAnAM pratikRtInAm / tathA 'ceIharANaMti caityagRhANAM bimbaadhaarbhvnaanaam| tathA 'putthayANaM'ti pustakAnAM-patrasaJcayalikhitAgamAnAm / 'jiNANaM'ti(Na'tti ) jinasambandhinAm / agretanapadacakArasyAvadhAraNArthasyAtra sambandhAt , tena jinAnAmeva sambandhIni yAni bimba-caityagRha-pustakAni, na shaakyaadistkaani| tathA 'sAhUNa'tti sAdhUnAM sakriyAdiguNAnvitayatInAm , yata evaMguNA eva sAdhavo bhavanti / uktaM ca yaH satkriyApravRttaH sajjJAnI nispRhaH kssmaashitH| dharmadhyAnAbhiratazca sAdhuriti kathyate sdbhiH|| 92 // tathA 'saMjaINaM'ti saMyatInAM sAdhuguNopetasAdhvInAm / tathA 'ANAruIsAvaya'tti vibhaktilopAd AjJArucizrAvakANAm / AjJA bhagavadAdezastasyAM ruciH zraddhA yeSAM te AjJArucayaH; zRNvanti yatimukhAt sAdhu-zrAvakasAmAcArImiti zrAvakAH / uktaM ca saMpattadaMsaNAI paidiyaha jaijaNA suNeI i / sAmAyAriM paramaM jo khalu taM sAvagaM beMti // 93 // AjJArucayazca te zrAvakAzca-upAsakA AjJArucizrAvakAsteSAm / tathA 'sAviyANaM ti zrAvikANAM= pUrvoktaguNayuktopAsikAnAm / 'samAyarejja'tti samAcaret kuryAt / 'uciya'ti ucitaM saptasthAnakayathAyogya kRtyam / tameyaMti tadetad vakSyamANaM kRtyamiti vRttArthaH // 17 // _ 'yathodezaM tathA nirdezaH' iti nyAyamAzritya bimbAnAmucitaM yat prAg vidheyatayoktaM tad vRttadvayena pratipAdayati 1 A B tIe ruu| 2 0D ya / 30D ddipunnnne| 4 C D degddhaudhvaM / 5A Bdegsrnnaa| 60D degkoDako / 7A BdegyA hoMtI kr| 8A B degshessennetyaah| 9 C D E potthyaann| 10 C D kssmaadiyutH| 11 A B yassa' tti / 1200degyogyakRtyam / 13A B tamevaM tde| Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinapratimAvarNanA [ jinabimbAkhyaM prathamaM sthAnakam ] 'vajrjedanIlaM -'jaNa-caMdakaMta-riTTha-ka-kakkeyaNa-viddumANaM / suvaNNa-ruppA-'malaphAliyANa, sArANa davvANa samubbhavAo // 18 // mahaMtabhAmaMDalamaMDiyAo, saMtAoM kaMtAoM maNoharAo / bhavvANa NivvANaNibaMdhaNAo, NimmAvaejjA paDimA varAo // 19 // 'vaijja'tti vajrANi=sarvaratnapradhAnAni hIrakA ityarthaH / ' iMdanIla 'tti indranIlAni = nIlavarNamahAratnAni / 'aMjaNa'tti kajjalaruciratnAni / 'caMdakaMta 'tti candrakAntAH rajanikarakaranikarasaMsarganIrakSaraNakhabhAvA maNayaH / 'riTTha'tti riSTAni=kRSNaratnAni / 'aMka'tti aGkAH = zubhraratnavizeSAH / 'kakkeyaNa' tti karketakAni = pItaratnAni / 'viduma' ttividrumANa = pravAlakAni / vajrANi cendranIlAni cetyAdidvandvasteSAM sambandhinIH / tathA 'suvaNa' tti suvarNa = kAJcanam / 'ruppa'tti rUpyaM - rajatam / 'amalaphAliya'tti amalasphaTikA: nirmalArkopalAH / suvarNaM ca rUpyaM cAmalasphaTikAzca suvarNa-rUpyA-SmalasphaTikAH, teSAM sambandhinIH / tathAnyeSAmapi 'sArANaM'ti sArANAm= uttamAnAm / 'davvANaM'ti dravyANAM = vastUnAm / 'samubbhavAo'tti samudbhavAH = tatsamutthA: / 'mahaMta bhAmaMDala - maMDiyAo'tti mahacca tad = vizAlaM bhAmaNDalaM ca = prabhAcakravAlam, tena maNDitAH - zobhitA mahAbhAmaNDalamaNDitAH / 'saMtAu'tti zAntAH = rAga-dveSAdisaMsUcakaramaNI-praharaNAdicihnarahitatvena prazAntAkRtayaH / ' kaMtAu'tti kAntAH=dIptimatIH / 'maNoharAo' tti manoharAH = cittAnandadAyinI / ' bhavvANaM'ti bhavyAnAM = muktigamanayogyAnAm / 'NivvANaNibaMdhaNAo'tti nirvANanibandhanAH = mokSahetubhUtAH, viziSTa bhAvollAsahetubhUtatvena karmakSayakArakA iti bhAvaH / uktaM ca pAsAIyA paDimA lakkhaNajuttA samatta'laMkaraNA / jaha palhAe maNaM taha Nijara mo viyANAhi // 94 // dahUNa maNabhirAmaM pasaMtabiMbaM jiNassa bhavvajiyA / ANaMdapUriyaMgA havaMti sihiNo vva ghaNasamae // 95 // 'nimmApae 'tti nirmApayed = vidhApayet / 'paDima'tti pratimA : = pratikRtIH / ' parAu 'tti parAH = pradhAnAH / itivRttadvayArthaH // 18-19 // keSAM sambandhinIH pratimAH ? ityAha 77 jiMda caMdANa nareMda caMda nAgeMda- deveMda'bhivaMdiyANaM / iti vRttArddham / 'jiNeMdacaMdANa' tti jinendracandrANAm, jinA: - avadhijinAdaya:, teSAmindrA :- khAminaH sAmAnyakevalinaH, teSAM candrA iva candrA jinendracandrAH - tIrthakRtaH, teSAM pratimA nirmApayediti saNTaGkaH / kathambhUtAnAM teSAm ? ata Aha-- ' nareMda - caMda- nAgeMda - deveMda'bhivaMdiyANaM'ti narendrAH = cakravarttyAdayaH, candrA:= jyotiSkendrAH, nAgendrAH - bhavanapaitivizeSanAyakAH zeSabhavana patIndropalakSaNametat, devendrAH=tridazapatayaH, narendrAzca candrAzcetyAdidvandvaH, tairabhivanditAH namaskRtA ye te tathA [ ? teSAm ] / uktaM ca 10 D jiMda 2 saMtA ya kaMtA ya maNo / BAB ' vajjaM 'ti / 4 A B sambandhIni / 50D rUpaM / 6 A B sphATikA / 7CD rUpaM / SODE | 9 jiNidayaMdANa, OD jiniMda | 10 C D yANaM ti vRttA / 11 AB ndrAH sAmAdeg / 12 B patIndropa, A pustake pAThabhraMzaH / 13ABdegtA yete / Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 tAsAM pratimAnAM sva-parakAritAnAM yad vidheyaM tad uttarArdhenA''ha kujjA mahagghehi mahArihehiM, aTThappagArA paDimANa pUyA // 20 // itivRttArdham / 'ku' tti kuryAd - vidadhyAt / ' mahagghehiM' ti mahArthai:- mahAmUlyaiH / 'mahArihehiM 'ti mahAhai: - gauravyaiH / ' aTTappayAra'tti aSTaprakArA - aSTabhedA / 'paDimINa'tti pratimAnAM - jinapratikRtInAm / 'ya'tti pUjA = saparyeti vRttArthaH // 20 // tasyA evA'STaprakAra pUjAyAH pratipAdanArthamAha vRttam saTIke mUlazuddhiprakaraNe prathamaM sthAnakam sura-asura - joisANaM vaNa-vijAhara-rANa je pahuNo / bhattibharaNibbharehiM jiNeMdacaMdA NamejaMti // 96 // phehi~ gaMdhehi~ sugaMdhiehiM, dhUvehi~ dIvehi~ ya akkhaehiM / NANAphalehiM ca ghaehiM NicaM, pANIyapuNNehiM ya bhAyaNehiM // 21 // 'pupphehiM'ti puSpaiH=jAtyAdikusumaiH pUjAM kuryAditi pUrvavRttAnuvRttena sambandhaH / uktaM capratyagronmeSaniryadvahalaparimalairgumphasaundarya ramyai bhrAmyatsaugandhyalubdha bhramarakulakalakkANavAcAlitAntaiH / puSpaiH kiJjalkavadbhirjalakaNakalitaiH pratyahaM puNyabhAjaH, zrImajjainendrabimbaM pulakitavapuSaH pUjayantyAdareNa // 97 // tathA 'gaMdhehiM'ti gandhaiH =vAsaiH / uktaM ca jAtIphalelA-malayodbhavAdikSododbhavatvAt sphuTajAtagandhaiH / karpUrapAnIyakRtAdhivAsairvAsairjinaM puNyakRto'rcayanti // 98 // "sugaMdhiehiM'ti sugandhibhiH = ghrANendriyaighrANijanakaiH / etacca vizeSaNamubhayapadayorapyAyojyam / yataH puSpairapi sugandhibhireva pUjA vidheyA, sugandhipuSpasadbhAve sati viziSTabhAvotpAdakatvAt / uktaM capavarehi~ sAhaNehiM pAyaM bhAvo vi jAyae pavaro / na ya aNNo uvaogo eesi~ sayANa laTThayaro / / 99 / / ( paJcA0 gA0 160 ) atha cet sugandhipuSpANyeva na sampadyante, zaktirvA na bhavati, tato yathAsambhavamapi pUjA vidhIyamAnA guNAya sampadyate / uktaM ca kalhAra pattiyAe iNIreNaM jiNeMdapUyAe / dhannA kalANaparaMparAeN mokkhammi saMpattA // 100 // atra coktagAthAyAM dhanyA kathAnakaM sUcitam / tadapi mugdhajanapUjAbhAvaprakarSapratipAdanArthaM likhyate[ 17. dhanyAkathAnakam ] asthi iva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse mahodayANaIe paccAsaNNaM sirikhaddhaNaM NAma yaraM / tattha ya dariyArimattamAyaMgaghaDAkuMbhaninbheya paccalapauTThakaMThIravo sirivammo NAma rAyA / tassa ya sayalaMteurappahANA nijjiyara irUvalAvaNNA sirikaMtA NAbha mahAdevI / tANaM ca jammaMtarovajjiyapuNNapabbhArasaMjaNiya visiTThavisaya 1CD tAsAM ca 5 CD nArthaM vRttamAha-1 * prakarSa sampAdanArthaM / 9 C D / 2CDE pyArA / 3 A B pratyoH 'kuja tti' iti pATho nAsti / 4CD mANaM' ti / 7CD prItijana / 8 D yA yathAzaktipuSpa | 11 A B NAma devI / 12 A B degyavisaya / / 60 D suhaM (yaM) dhiM 10 A BdegIve bhArahe / Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyAkathAnakam suhamaNuhavaMtANaM vaccae kaalo| annayA ya devI phala-phullarahiraM NiyakaMtivicchAiyAsesavaNalayaM kappalayaM sumiNe pAsettANaM paDibuddhA / sAhiyaM ca jahAvihiNA sumiNayaM daiyassa / teNa vi samAi8 jahA 'devi ! tuha sayalavilayAyaNappahANA bahujaNovagAriNI dhUyA bhavissai / devI vi 'evaM hou'tti abhiNaMdiUNa gayA saTThANaM / tao taM ceva diNamAI kAUNa pavaDDamANagabbhA pUrejamANajiNabiMbapUyA-havaNAiDohalA niyasamae ya pasUyA devI / diTThA ya niyapahAjAleNojjoyaMtI tamuddesaM daariyaa| niveio ya dhUyAjammo NareMdassa / teNAvi jahociyaM ThiipaDiyaM kAUNa nivvattasuijAyakammAe paiTThiyaM NAmaM dhUyAe rayaNappabha tti / sA ye nivvAya-nivvAghAyagirikaMdarasamallINa bva caMpayalayA vaDDai dehovacaeNa, sukkapakkhacaMdaleha vva kalAkalAveNa ya, jAva jAyA codasavArisiya tti / tao dAsaceDiyAcakkavAlasaMparivuDA kaMcuisameyA pAikkavaMdasaMparikhittA suvaNNamayajaMpANArUDhA hiMDai paidiNaM abhiramamANI ujANa-vAvi-dIhiyA-sarovarAIsu / annayA bhaNiyA piyaMkariyA'hihANAe dAsaceDIe 'sAmiNi ! na kayAi amhe mahodayAnaitIraTThiyaujjANesu gayAo, tA jai sAmiNIe paDihAsai to tattha gaMtUNa ujANasiriM naI ca pecchAmo' / tao sA saharisaM 'evaM hou'tti jaMpamANI gayA tattha / avaloiyA ya pariperaMtesu bhamiUNa mahAnaI, paviTThA ya kougeNa naItIraTThiyaM varojjANaM / tattha ya asoya-puNNAya-nAya-hiMtAla-tAla-tamAla-sarala-sajja-'jjuNa-sahayAra-caMpaya-baulatilaya-lauya-chattoya-sattivaNNAipahANataruvaramajjhaTThiyaM pecchai adabbhasarayabbhavibbhamaM jiNamaMdiraM / taM ca daLUNa harisupphullaloyaNA jAva pavisai tAva diTThA aMkamahArayaNaviNimmiyA bhayavao caMdappahasAmititthaMkarassa paDimA / 'kAhiM maNNe mae esA paDimA eyaM ca maMdiraM dilRti IhA-'pUhamaggaNagavesaNaM kuNamANI mucchAvasavimaulamANaloyaNA pavvAyaMtavayaNakamalA tharatharaMtasavvaMgovaMgA vimukkasaMdhibaMdhaNA dhasa tti dharaNIyalammi nivddiyaa| tao paccAsaNNapariyaNo 'kimeyaM kimeyaM ? ti hAhakkaMdaparo vivihAo ceTThAo kAumADhatto / avi ya aMgAi~ malai ko vi hu, ko vi hu salileNa siMcaI turiyaM / ko vi hu vIyai varatAliyaMTavAraNa aNavarayaM // 1 gosIsacaMdaNeNaM saraseNaM ko vi liMpaI dehaM / ko vi hu turiyaM turiyaM gaMtuM rAyassa pAsammi // 2 viNNaveI 'deva ! paritAyaha tti Na ya kiMci kAraNaM munnimo| kiMtu avasthA garuI vaTTai kumarIeN dehammi' // 3 tao rAyA taM nisAmiUNa bAhollaloyaNo saMbhamavasakhalaMtavayaNo 'are vAharaha turiyaM vijaMti bhaNamANo jaccaturaMgamArUDho jhaDa tti gao jiNamaMdiraM / tayaNumaggeNa ya sirikaMtAdevIpamuhamaMteuraM, sAmaMta-maMti-paura-logo ya / itthaMtarammi ya sumareUNa puvvajAiM laddhaceyaNI uTThiyA kumrii| raNNA ya ucchaMge NivesiUNa pucchiyaM 'vacche ! kimeyaM ?' ti / tIe bhnniyN| 'aDaihiM pattA NaihiM jalu, to vi Na cUhA hattha / ammo ! tasu kavADiyaha ajja vi sA i avastha' // 4 rAiNA bhaNiyaM 'vacche ! Na kiMci eyamavagacchAmo / ' tIe saMlattaM 'tAya ! uvavisAveha loyaM, hoha dattAvahANA, jeNa savvaM savityaraM sAhemi eyassa dUhayassa atyaM' / vayaNANaMtaraM ca paDihAreNa Nivesio savvo vi logo| rAiNA vi bhaNiyaM 'vacche ! dattAvahANo cevAhaM tA sAhehi savvaM / rayaNappahAe bhaNiyaM atthi tAva tumhANa pasiddhaM ceva evaM sirivaddhaNaM NAma NagaraM / ittha ya atthi AjammadAridovahao paidiNaM kaTThabhArayA''NayaNajaNiyabhoyaNa-'cchAyaNavittI bhaggaliyA'hihANo NAma kvvaaddio| tassa ya dhannA NAma bhAriyA / tANi ya paidiNaM pacchimarayaNIe uttariUNa imaM mahodayaM mahANaiM vaccaMti kaTThANaM / sIsAroviyabhAragANi samAgacchaMti jAva esa jo ujjANassa adUrasAmaMte vaDarukkho, tassa ya chAyAe vIsameUNa 10 Ddegppaha tti| 20 D vi| 3A B yAca udsvri| 4A B phaash| 5A BdeghiMtAla-tamA / 60 DdegsttvH| 7 0 D hrispphu| 8 0 DdegyalaM sNniv| 9 A B deglehi siNce| 10 A B degi kovi pari / 11 A B vi| 12 A B kumarissa deh| 13 A B baahll| 14 A BdegNa siri| 15A B degNA ya u / 16 0 D kumaarii| 17 0D bhUhA / 18 A B ammii| 19 A B va siri / 20 A B degdrihoN| 21 0 0 degnnvittii| Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 saTIke mUlazuddhiprakaraNe prathama sthAnakam NagaraM pavisati / annammi diNe vIsamaMtIe bhaNio bhattA dhaNNAe 'nAha ! mama tisAe kaMTho susai, tA jai tuma bhaNasi to haM NaIe pANiyaM pibittA samAgacchAmi / teNa bhaNiyaM 'bhadde ! gharaM pi nAidUratthaM, tA tattheva vaiccAmo / ' tIe bhaNiyaM 'bADhaM tisAbhibhUya mhi' / teNa bhaNiyaM 'jai evaM to sigghamAgacchAhi / ' gayA ya sA / pAuM ca pANiyaM jAva samAgacchai tAva pecchai eyaM varojANaM / tao tIe ciMtiyaM 'aho ! amhehiM maMdabhaggehiM gacchaMtehiM aMdhayArattAo, AgacchaMtehiM bhArakaMtehiM Na kayAi vi evaM ujjANaM saccaviyaM, diTThavvadarisaNaphalANi ya loyaNANi', tA saMpayaM pi sahalIkaremi loyaNANi'tti / ciMtaMtI paiTThA eyamujANaM / tao vimhaya-kougaviSphAriyaloyaNA io tao valiyakaMdharaM NANAvihatarugahaNaM pecchamINA samAgayA eyaM uddesaM / tao saccaviyaM evaM jiNabhavaNaM / aho! acchariyabhUyaM kiM pi eyaM devaharayaM dIsai, tA pavisittA NirUvemi / pavisaMtI ya pecchai rayaNaviNimmiyasovANapaMtiyaM maNiNibaddhabhUmitalaM / kaMcaNamaya'vaMbhuggayabahuvihabhaMgellaputtaliyaM // 5 IsaravaragehaM piva ramaNIyamaNegarUvayAiNNaM / bhoyaNamaMDavasarisaM varasippakaroDayAIhiM // 6 AgAsaM va sutAraM sacaMdayaM vitthaDaM sacittaM ca / varaNayaraM va susAlaM saggaM va vimANadevajuyaM // 7 evaMvihaM NiyaMtI jA pavisai tAva pecchaI sahasA / rAgaggipasamajalaharacaMdappahaNAhavarabiMba // 8 taM pecchiUNa sahasA bhttivsollsiypyddromNcaa| bhUluliyabhAlabaTTA paDiyA pAesu devassa // 9 viNNavai 'guNe vaMdaNavihiM ca jANAmi tujjha No NAha ! / jaM puNa tuha bhattIe hoi phalaM hou taM majjha' // 10 tayaNaMtaraM ca ciMtiyaM tIe 'jai kaha vi NhavaNapuvvayaM pUjiUNa baMdijai tA sohaNaM havai, katto puNa amhANaM puNNaviyalANaM puSphAisAmaggIabhAvAo evaM saMbhavai 'tti / citaMtIe paDiyA citte aDavikeyAre diTThA kalhArapattiyA / 'kallaM vihIe pUyaM karissAmi'tti maNorahApUrijamANahiyayA gayA bhattuNo samIve / teNa pucchiyA 'kiM cirAviyaM ? / tIe bhaNiyaM 'NAha ! mae kassai devassa evaMvihamaccabbhuyaM biMba diTuM, tamavaloyaMtI ya ThiyA ittiyaM velaM, tA tumaM pi gaMtUNAvaloiuM vaMdettA ya kairehi NiyaNayaNa-jamma-jIviyAI sahalAI / teNa vi" 'A pAve ! amhANaM UsUraM vaiTTai, tumaM puNa khajjasi laggA deveNaM'ti bhaNamANeNaM uppADio kddhuhaaro| paviThThANi ya nnyrN| bIyadiNe paJcaggavArayaM ghettUNa naIpuliNe" nUmettA gayA aDaviM / AgamaNasamae ya vatthaMcale ghettUMNa kalhArapattiyaM samAgayA vIsamaNaTThANaM / tao tIe bhaNiyaM 'NAha ! vaccAmo tassa devassa baMdaNatthaM, esA ya mae ANIyA kalhArapattiyA, eyaM ca gaIpANIyaM, tA NhavettA pUittA ya vaMdAmo; jao evaMvihadevassa pUyAiyaM ihaloe paraloe ya kallANakArayaM bhavai' / teNa bhaNiyaM 'NilakkhaNe ! kiM majjha vi jahA tujhaM gaho tahA vilaggo ?' / tIe bhaNiyaM 'jaM kiMci tuha paDihAsai taM bhaNasu kuNasu ya, ahaM puNa jAva tassa devassa calaNajugalaM Na vaMdiyaM tAva NAgacchAmi tti nicchao' / teNAvi NicchayaM NAUNa jaMpiyaM 'jaM tuha royai taM kuNasu'tti / tao gayA dhaNNA / NaIe pakkhAliyA kara-caraNA / bhario salilassa vaaro| paviTThA devaharayaM / NhaviyA paDimA / pUiUNa ya puvvakkameNa vaMdiyA / tao bhagavaMtaM ceva hiyaeNuvvahaMtI gayA satthAmaM / evaM diNe diNe karei, jAva annammi diNe puvakayakammadoseNa saMjAo tIe sarIre mahaMto rogAyaMko / teNa ya pIDijamANIe ciMtiyaM "aho ! maiMhamapuNNatA jeNa'ja bhagavao vaMdaNathaM Na sakemi gaMtuM, na Najai 'evaMvihasarIrakAraNe kiM pi me bhavessai ?' tA so ceva bhagavaM ihaloe paraloe ya maha srnnN"| ti jhAyaMtI mariUNa samuppaNNA esA haM tujjha dhya tti / 1A B "vaccAmi / 2A B degbhUyA tenn| 3 C D dvv| 4 A B degNi tti, sNp| 50D mANI / 6A B degviyaM jinn| 7A BdegkhNbhggy| 80 Ddegsippik| 9A B susaarN| 10 C D hajiNabiMba / 110 DdegNa to sA bhtti| 120D degypaaddro| 13 A B kreh| 14 C D vi paave| 150D vaTTae / 160 Ddegttrbhaaro| 17 C DdegliNammi nmittaa| 18 C D ghiuunn| 19 C D naIe paa| 200D vNdemo| 210 Djjha tahA gaho vila 1 22degA B degNa jaMtuha / 23 A B satthAnaM / 24 A B vi| 250D mjjhaaunnnnyaa| Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyAkathAnakam 81 1 aja puNa evaM paramesaravara biMbaM daTThaNa samuppaNNaM me jAIsaraNaM / teNa kAraNeNa mae evaM paDhiyaM / jai uNa tAsa na paccao to vAharAveha bhaggaliyaM / tao raNNA pucchio daMDavAsio 'are atthi ettha bhaggaliyAhihANo kavbADio ?' / teNa bhaNiyaM 'deva ! asthi' / rAiNA bhaNiyaM 'sigdhamANehi' / tao kaMpaMtasAMgo ANIo jhatti teNa / so raNNA abhayapayANAiNA samAsAsiMUNa pucchio 'kimatthi kA vi tujjha bhajjA ?' / teNa bhaNiyaM 'deva Natthi saMpayaM putraM puNa Asi dhaNNA NAma, kiMtu paNarasamaM varisaM mayAe ' tIse vaTTa' / tao rAiNA bhaNiyaM 'bhadda! kiM dari [si ] jjai sA tujjha ?' | teNa bhaNiyaM 'te (de)tra ! kiM mayANi 1 kattha dIsaMti ?' / rAiNA bhaNiyaM 'dIsaMti cetra, jao ciTThai paccakkhA ceva esA tuha bhAriyA' / teNa jaMpiyaM esA maha bhAriyA kiMtu tumha dhUya'tti' / tao rayaNappahAra bhaNiyaM 'are murukkha ! sA cevAhaM tujjha bhAriyA hANA yasa bhayavao sayaladevAhidevassa tiyasiMdaviMdavaMdijjamANacaraNAraviMdassa ciMtAmaNi- kAmadhenukappapAyava'bbhahiyassa pyAippahAveNaM sayalakalAkalA vAiguNakaliyA rAyadhUyA saMjAya mha' / sAhiyA~I egaMtaramiyahasiyAiyANi savvANi sapaccayANi ciNhANi / tao teNa jaMpiyaM 'deva ! saMbhavai eyaM jao jANai esA maha daiyAsaMtiyANi rahassANi' / tIe bhaNiyaM 'puvvaM tAva mae bhaNNamANeNAvi Na paDivaNNaM tara maha vayaNaM tA saMpayaM pi karehi jiNavUyAiyaM dhammANuTThANaM, jeNa jammaMtare vi Na hosi evaMvihadukkhANa bhAyaNaM' / tao gurukammAe jAheNa kiMci paDivajjai dhammavayaNaM tao 'aho' ! asuhakammapariNaI jeNa evaMvihe vi paJccae Na paDivajjai esa dhammaM'ti ciMtiUNa kiMci uciyaM dAUNAvahIriUNa taM, dhammAbhimuhaM " ca kAUNa pabhUyaloyaM uTThiyA rAyaduhiyA rAyAinIsesalogo ya / gayANi ya savvANi saTTANaM ti / tao paidiNaM jiNavaMdeNa-caNa NhavaNa jattAIMyANi kuNaMtIe, gurujaiNamArAhayaMtIe, susAhujaNamuhaviNiggayasirddhataM suNaMtIe, supattAiM paDilA hayaMtIe, dINA - SNAhAi maNo rahe pUraMtIe, sAhammiyajaNavacchalamAyaraMtIe, jaNaNi-rjaMNagANa paDibrohamuppAyaMtIe jAva gaccheti ivayadivasA tAva annami " divase samAgao mahapuraNayarasAmiriu~ vijayarAyasaMtio mahaMtao / kayajahociyapaDivattiNA ya viNNattaM teNa jahA 'deva ! tuha dhUyAguNagaNamAyaNiUNa daDhamAvajjiyahiyaeNa tIse varaNatthaM pesio haM deveNa "riuvijayarAiNA, to jai tumha paDihAi to dejjau sA devassa' / rAiNA vi 'evaM hou 'tti bhaNeUNa sakkArettA visajjio mahaMtao / tao sohaNadiNe mahayA bhaDacaDagareNa sayaMvarA ceva pesiyA rayaNa pahA / pariNIyA " sohaNAdiNe / tao tANaM sambhAvasAraM tivaggasaMpAyaNaparaM visayasuhamaNuhavaMtANaM vaccae kAlo / annayA ya kaMcugivayaNAo viyANeUNa cauNANasaMpaNNavijayasiMhasUrisamAgamaNaM NiggayANi vaMdaNavaDiyAe / vadettA ya NisaNNANi jahociye bhUbhAge / dhammalAbhapuvvayaM ca bhaNiyaM bhagavayA jammaNa- maraNajaloho dAliddamahommivIiparikalio / vAhisayajalayaragaNo eso ruddo bhavasamuddo // 11 ettha ya Nara- tirie hiMDato NiyayapAvapaDibaddho / dukkhehi mANusattaM lahai jio kammavivareNa // 12 taM tumehiM laddhaM mANusajammaM kulAisaMjuttaM / tau ujjhiuM pamAyaM kuNaha sayA ujjamaM dhamme // 13 10 DdegsarabiMbaM / 2CD deg vehi / 3 CD degNA AihaM sideg / 4 A B degsio pudeg / 5 AB etti tIse / GABtti / rayadeg / 7 CD tuha bhajjA dhadeg / CD yANi yae / 9CD ho ! kammapa | 10 a D kAU' / 11 CD baMdaNa hava / 120 Ddeg iyaM ku 130 DdegjaNa (NaM) samArAdeg / 140D tANa padeg / 150 D jaNayAiyANa / 160D kai vi diyahA / 17 CD dine / 18 CD 'vu' / 190 D rivu / 20 OD degyA ya sodeg / 21 OD to / / bhU0 zu0 11 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIke mUlazuddhiprakaraNe prathamaM sthAnakam evaM ca soUNa saMjAyacaraNapariNAmehiM viNNattaM tehiM 'bhayavaM ! jAva jeTThauttaM rajje'hisiMcAmo tAva tubbhaM pAyamUle pavvajjAgahaNeNa sahalIkaressAmo karikaNNacaMcalaM mANusatteNaM'ti / bhayavayA vi ' mA paDibaMdha karejjAha 'tti bhaNie gayANi NiyamaMdiraM / sAhiUNa ya maMti-sAmaMtAiyANa NiyayAbhippAyaM, ahisitto puraMdarAhihANo jeTTautto rajje / tao mahAvibhUIe sibiyArUDhANi gayANi bhagavao samIve / AgamavihiNA ya dikkhiyANi bhayavayA / samappiyA rayaNappahA pavattiNIe / tao anbhasiUNa kiriyAkalAvaM, kAUNa vivihANi tavaccaraNANi ArAhiUNa guruyaNaM, saMlihiUNa appANaM, pAliUNa NikkalaMkaM sAmaNNaM, paDivajjiUNA'NasaNaM, suhajjhANajogeNa caiUNa dehapaMjaraM gayANi devalogaM / evaM ca kallANaparaMparAe sA dhaNNA siddha tti / dhanyAkhyAnakaM samAptam / 17 82 tA pahANapuraphAINamasaMpattIe iyarehi vi pUyA vihejjamANA mahAphalA bhavai / saMpattIe puNa pahANehiM ceva kAyavvA / ato bhaNitam 'sugaMdhiehiM 'ti / 'dhUvehiM' ti dhUpaiH - agnidAhyaghana sAra-sAraGgamada-mInodgArA-DagaruprabhRtidravyanikarasaMyogaiH / uktaM ca karpUrI-garu-candanAdisurabhidravyavrajotpAditai sitaloladhUmapaTalavyAptAvakAzairdizam / sAndrAmodahRtAlijAlajaTilairghANendriyAhlAdibhi dhUpairdhanyajanA jinasya satataM kurvanti pUjAM mudA // 101 // tathA 'dIvehiM ya'tti dIpaizca - andhakArApahavarti-tailasaMyoga prajvAlitAgnikalikArUpaiH / uktaM capUjAvidhau vimalavarttisugandhatailairudyatprabhAprahata devagRhAndhakAram / zrImajinendrapurataH pratibodhayanti, dhanyA narA vizada bhaktibhareNa dIpam / / 102 // tathA 'akkhaehiM 'ti akSatai:- aSTamaGgalakA diracanAracitAkhaNDa zAlyAditaNDulaiH / uktaM cazaGkha-kundAvadAtairjalakSAlitairgandhazAlairvizAlaiH sugandhotkaTaiH / sarvadaivAkSatairakSataiH pUjanaM, tIrthanAthasya bhaktyA vidheyaM budhaiH // 103 // tathA 'NANAphalehiM ca' tti nAnAphalaizca = anekaprakArapAkapUtAmrAdiphalavizeSaiH / uktaM capAkAdhirUDhavividhojvalavarNazo mainetrAbhirAmaracanaiH spRhaNIyagandhaiH / " nAnAphalairapi ca sundarakanda-mUlaiH pUjAM jinendrapurataH prathayanti dhanyAH // 104 // tathA 'ghaehiM'ti ghRtaiH = prAjyAjyabhedaiH / uktaM ca 1 svacchairindriya saukhya hetubhiralaM sadbhAjaneSvarpitai rAjyaiH prAjyasugandhavarNakalitairniHzeSadoSApahaiH / rAga-dveSamadoddhurArijayinaH zrImajinasyA'grataH, pUjAM dhanyajanAH prahRSTamanasaH kurvanti sadbhaktitaH // 105 // ' niccaM 'ti nityaM = pratidinam / yataH - pratidivasasaJcayAd vRddhimeti puNyaM yadalpamapi bhavati / saraghAmukhamAtra citaM yathA hi madhu ghaTazatIbhavati // 106 // 7 1ODNaM / bha / 2 A B sugaMdhehiM / 3 A B degrAgurudeg / Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinapUjakaphalavarNanA etacca vizeSaNaM samastapUjAsvAyojyam / tathA 'pANIyapuNNehi~ ya bhAyaNehiMti cakArasya vyavahitasambandhAt pAnIyapUrNabhAjanaizca = sugandhi-svaccha-zItalajalabhRtakarakAdisthAnavizeSaiH / uktaM ca nirmalojvalajalopazobhitaM, pUrNapAtranikaraM kRtaadrH| Dhokayet satatameva vezmabhAga, jAtasAndrapulako jinAgrataH // 107 // iha pUrvatra ca cakAro'nuktasamuccaye, tena naivedya-vastrA-''bharaNa-vilepanAdipUjAnAmapyaSTaprakArapUjAyAmanta vo draSTavya iti vRttArthaH // 21 // uktaM pUjAkharUpam / sAmprataM yAdRgvivizeSaNayuktaH san jinabimbapUjApravRttaH prANI yAdRgvidhaduHkhabhAg na bhavati tad vRttadvayenA''ha pUyaM kuNaMto bahumANavaMto, udAracitto jinnbhttijutto| dArida-dohagga-duraMtadukkha-duvvaNNa-duggaMdha-durUvayANaM // 22 // saMtAva-saMjoga-viyoga-soga-NihINa-dINattaNamAiyANaM / tikkhANa dukkhANa bhavubbhavANaM, Na bhAyaNaM hoi bhavaMtare vi // 23 // 'pUrya'ti, pUjAM saparyA pUrvoktAm / 'kuNaMto'tti kurvan viddhaanH| 'bahumANavaMto'tti bahumAnavAn= AntaraprItivizeSayuktaH san aTavImadhyasthitazivakapUjArthanirUpitadhArmikavihitaviziSTapUjAvAmapAdotsArakazivakoparikSiptamukhagaNDUSadakSiNahastasthitapuSpapUjAkaraNAnantarapAdapatitazivakasambhASaNakupitadhArmikapratyayArthotsAritaikalocanazivakadarzanodbhUtakhedabahumAnavazaparavazIbhUtabhalyutkhAtanijalocanapradapulindrakavat / punarapi kathambhUtaH ? 'udAracitto' tti udAracittaH akRpnnaashyH| punarapi kIdRzaH? 'jiNabhattijutto'tti jinabhaktiyuktaH, jinAH rAgAdijetArastIrthakRtaH, teSAM bhaktiH bAhyakRtyakaraNarUpA tayA yuktaH samanvito jinbhktiyuktH| 'Na bhAyaNaM hoi bhavaMtare vi' iti sa~NTaGkaH / keSAm ? ityAha-'dArida-dohagga-duraMtadukkha-duvvaNNa-duggaMdha-durUvayANaM'ti dAridyaM nirdravyatA, tacca sarvApadAmAspadam / uktaM ca nidravyo hiyameti hrIparigataH prabhrazyate tejaso, nistejAH paribhUyate paribhavAnnirvedamAgacchati / nirviNNaH zucameti zokavihato buddheH paribhrazyati, __ bhraSTazca kSayametyaho" ! nidhanatA sarvApadAmAspadam // 108 // daurbhAgyaM sarvajanApriyatvaM mahAmAnasikaduHkhahetuH / uktaM ca dussahadohaggakalaMkajalaNajAlAvalIpalittANaM / jIvaMtamayANa NiratthaeNa kiM teNa jammeNa ? // 109 // durantaduHkham apArAzarma / duvarNaH=virUpA dehruciH| durgandhaH duSTagandhaH / du(? dU)rUpakaM vizobhAkRtitvam , khArthe kapratyayaH / dAridrayaM ca daurbhAgyaM cetyAdidvandvaH, teSAm / tathA 'saMtAva-saMjoga-viogasoga-NihINa-dINattaNamAiyANaM tikkhANa dukkhANaM'ti santApaH cittakhedaH, sa ca mahAduHkhakAraNam / yataH 1A Btra ckaaro| 2A B puujnmpy| 3A BdegdhazeSaguNayutaH san / 40 D E daalidd| 5A B bhvobbh| 6 dRzyatAM bRhatkalpasUtraprathamAMzasya 253 tamapatraprathamaTippaNIgataM klpcuurnnenissttngkitmetdudaahrnnm| 7A BdegtaH udaarcittH| 8 0 D punaH kii| 9 A B degyA sNyuktH| 10 C D smbndhH| 11 0D degspadam yata uktm-ni| 12 C D ho adhn| 13 A B degmhaamaansduHkh| 14 A BdegdvandvaH / tthaa| Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 sIke mUlazuddhiprakaraNe prathamaM sthAnakam mANasikkheyAo maNuyANaM hoi jA mahApIDA / ajaMtA vi phuDaM lakkhe taNutaNuttAo // 110 // saMyogaH-aniSTajanamIlakaH, so'pi duHkhAya yataH - josNi mANuseNaM saMjogo mAmi ! jAyae kaha vi / so garuyadukkhadaMdolidAyago hoi abuhANa // 111 // viyogaH=abhISTabAndhavAdivastuviprayogaH, AkrandAdimahAkhedakAraNaM cA'sau / yato'vAci - tathA ruditaM yacca saMsAre bandhUnAM viprayogataH / teSAM netrAzruvindUnAM samudro'pi na bhAjanam // 112 // zokaH=janakAdimaraNajanitazcittakhedaH, samastApadAmAspadaM cAsau, yata uktam - zoko hi nAma paryAyaH pizAcyAH, rUpAntaramAcakSate pAtakasya, tAruNyaM tamasaH, vizeSo viSasya, anantakaH pretanagaranAyako'yam, anirvRttidharmA dahano'yam, akSayo rAjayakSmA'yam, alakSmInivAso janArdano'yam, apuNyapravRttaH kSapaNako'yam, apratibodho nidrAprakAro'yam, analasadharmA sannipAto'yam, azivAnurodho va~ro vinAyako'yam, abudhasevito grahavargo'yam, ayogasamuttho jyotiH prakAro'yam, snehAd vAyuprakopaH, mAnasAd agnisambhavaH, ArdrabhAvAd rajaHkSobhaH, rasAd atizoSaH, rAgAt kAlapariNAma iti / kiJca sri vatthUNaM piyajaNamAINa vippaogammi / jAi garuyaM dukkhaM gaM mottUNa gayarAgaM // 113 // 'NihINa'ti bhAvapradhAnatvAd nihInatvam = akiJcitkaratvam tadapyazarmakAri / yataH - fiers aNavarayaM puriso NiyaNiddhabaMdhavehiM pi / ovi hu hu jo, samatthao kaJjakaraNammi // 115 // 1 A B degviyogaH / 6 CD tvaM ca sattva' / saMtAvacittakheyaM NANAvihaAvaIoM maraNaM ca / dhamma-ttha- kAmahANi lahai Naro sogasaMtatto // 114 // dInatvaM sattvavikalatA, mAnasika-zArIrikAsukhanimittaM ca tat / yataH - janaka! sahodara ! mAmaka ! pitRvya ! suta ! bhAgineya ! mama kAryam / etat kuru dehIdaM laliM dInaH karotIttham // 116 // santApazca saMyogazca viyogazca zokazca nihInatvaM ca dInatvaM ca saMtApa-saMyoga-viyoga-zoka-nihInadInatvAni, tAnyAdiryeSAM vyAdhi - pAravazyA - 'GgacchedAdInAM tAni tathA teSAm / 'tikkhANa dukkhANa'tti tIkSNAnAM =asahyAnAM duHkhAnAm=azarmaNAm / ' bhavubbhavANaM' ti saMsArotthAnAm / na = naiva / ' bhAyaNaM 'ti bhAjanaM sthAnam / 'hoi' tti bhavati jAyate / ' bhavaMtare vi'tti bhavAntare'pi = janmAntare'pi, AstAmiha janmanItyapi zabdArthaH / iti vRttadvayArthaH // 22-23 // I 20D ekaM / 3 CD pizAcasya / 4 A B varodhinA / 5 C D rUvajudeg / Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinapUjakaphalavarNanA jinabimbapUjAkArI yAdRgvidho na bhavati taduktam / sAmprataM yAdRzo bhavati tad vRttadvayenA''ha bhave puNo'sesasuhANa ThANaM, mahAvimANAhivaI sureNdo| tao cuo mANusabhogabhAgI, rAyAhirAyA va dhaNAhivo vA // 24 // kalAkalAve kusalo kulINo, sayANukUlo saralo susiilo| sadevamaccA-'surasuMdarINaM, ANaMdayArI maNa-loyaNANaM // 25 // 'bhavetti prAkRtatvAd bhavati jAyate / punaHzabdo bhinnvaakyaarthH| 'asesasuhANaM'ti azeSasukhAnAM= samastasaukhyAnAM dAridryAdiviparItAnAm / 'ThANaM'ti sthAnam = Aspadam / pUrvatrehaloka-paralokayoH prastutatvAd, etadiha loke / paralo ke tu 'mahAvimANAhivaItti mahAvimAnAdhipatiH mahAnti ca tAni=bRhatpramANAni vimAnAni ca-devaniketanAni mahAvimAnAni, teSAmadhipatiH svaamii| sureMdo'tti devaprabhuH, upalakSaNaM caitad indrasAmAnikAdInAm / devasukhamabhidhAya pAralaukikameva manujasukhamAha - 'tao cuo'tti tataH devalokAcyutaH vyuparataH sanniti gamyate / 'mANusabhogabhAgi'tti mAnuSANAM martyAnAM bhogAH zabdAdayastAn bhajate sevate tacchIlazceti mAnuSabhogabhAgI / 'rAyAhirAyA vatti rAjJAM-mahAsAmantAnAmadhirAjaH cakravartI rAjAdhirAjaH, vAzabda indrAdyapekSayA vikalpavAcI / 'dhaNAhivo vatti dhanAdhipaH-dravyaskhAmIzvara ityarthaH, sa ca prastAvAt kSatriyavaNig-brAhmaNAdiH / vA-vikalpe / so'pi kimbhUtaH ? ityAha-'kalAkalAve'tti kalAH lekhyAdivijJAnarUpAstAsAM kalApaH-saGghAtaH kalAkalApastasmin / 'kusalo'tti kuzala:=pravINaH / 'kulINo'tti kulInaH vizuddhapitRpakSaH, mAtRpakSopalakSaNaM caitat / 'sayANukUlo'tti sadA sarvakAlamanukUla: priyakArI, satAM vA satpuruSANAmanukUlaH sadanukUlo dIrghatvamalAkSaNikam , yadvA sat-saMsat pariSadityarthaH, sA anukUlA yasya saH sadanukUlaH / 'saralo'tti sarala: akuTilaH / 'susIlo tti suzIla:-zobhanakhabhAvaH / 'sadevamaccA-'surasuMdarINaM'ti mAzca-manujAH asurAzca bhavanapatayo mA-'surAH, saha devaiH vaimAnikaivartante ye te tathA, teSAM sundarya: rAmAstAsAm / 'ANaMdayAri'tti AnandakArI rAgAdyutpAdayitA, bhavatIti kriyA sarvatra sambadhyate / 'maNa-loyaNANaM ti manolocanAnAM citta-cakSuSAm , surAdivanitAnandakatve ca bharata udAharaNam / tathA ca jaM gaMgAdevIe aNurAyaparavvasAe~ raisokkhaM / saha bhuMjato vasio tIse bhavaNammi bahukAlaM // 1 itthIrayaNAINaM aNNANa vi cittaloyaNANaMdaM / jaNayaMto jaM bhuMjai udArabhogubbhavaM lacchi // 2 tajjammatarataddosarogapIDiyajaissa kiriyAe / uvvariyarayaNakaMbala-caMdaNa-gosIsamolleNa // 3 kArAviyajiNamaMdiraThAviyatabibabhattikaraNassa / sokkhANubaMdhajaNayaM aNaNNasarisaM phalaM muNaha // 4 iti vRttadvayArthaH // 24-25 // itthaM bimbocitakaraNaphalamupadarya sampratyupadezadAnapUrvakaM prakaraNopasaMhAramAha - kAreja tamhA paDimA jiNANaM, pahANaM paiTThA bali pUya jttaa| aNNaccayANaM ca ciraMtaNANaM, jahArihaM rakkhaNa vaddhaNaM ti"|| 26 // 1 F thaannN| 2 C D suriNdo| 3 A B 'vaadih| 4 A B degke mhaa| 50 D suriNdo| 6 A B bhajati / 7A B degvAt kssaatr-v| 8 A B yadi vA sat / 90 D prssdi| 100 D degdivilyaannd| 110 DhAraM vRttenaah| 12 Fdegti // 26 // par3hamaM ThANaM ti / Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIke mUlazuddhiprakaraNe prathama sthAnakam 'kAreja'tti kArayeda-vidhApayet / 'tamha'tti tasmAt / 'paDima'tti pratimAH pratikRtIH / 'jiNANaM'ti jinAnAM smbndhiniiH| na kevalaM pratimA eva kArayet , kiM tarhi ?- hANaMti snAnaM gandhodakAdisnAtrarUpam / uktaM ca gAndharvanRtyayuktaM nAndI-jayaghoSaghUrNitadigantam / snAtraM sadguNapAtraM kuruta janA! jinavarendrasya // 117 // 'paiTTha'tti pratiSThAM-pUrvoktavidhikAritabimbAnAmAkArazuddhi-snAtra-mantrAdinyAsarUpAm / 'bali'tti baliM= vividhanaivedyarUpam pratimAnAmagrata iti shessH| 'pUya'tti pUjAM pUrvoktAmeva / 'jatta'tti yAtrAM kalyANakA-'STAhnikAdiSUtsarpaNArUpAm / uktaM ca jattAmahUsavo khalu uddissa jiNesa kIraI jo u| so jiNajattA bhaNNai tIi vihANaM tu dANAI // 118 // dANaM tavovahANaM sarIrasakAra mo jahAsattiM / uciyaM ca gIya-bAiya-thui-thuttA picchaNAI ya // 119 // (pazcA0 gA0 404-405) tathaitaJca sarva yAtrAprArambhaprastAve vidheyaM yathA-pravacanapradhAnaguruNA draSTavyo'nuzAsanIyazca rAjA, yathA sAmaNNe maNuyatte dhammAoM NarIsarataNaM NeyaM / iya muNiUNaM suMdara ! jatto eyammi kAyavvo // 120 // iDDhINa mUlameso savvAsiM jaNamaNoharANaM ti / eso ya jANavattaM neo saMsArajalahimmi // 121 / / jAyai ya suho eso uciyatthApAyaNeNa savvassa / jattAe~ vIyarAgANa visayasArattao pavaro // 122 // eIeN savvasattA suhiyA khu ahesi tammi kAlammi / ehi pi AmaghAeNa kuNasu taM ceva etesiM // 123 // tammi asaMte rAyA daTTayo sAvaehi~ vi kameNa / kAreyavyo ya tahA dANeNa vi AmaghAu tti // 124 // tesi pi dhAyagANaM dAyavvaM sAmapuvvagaM dANaM / tattiyadiNANamuciyaM, kAyavvA desaNA ya suhA // 125 // titthassa vaNNavAo evaM logammi, bohilAbho a / kesiMci hoi paramo aNNesiM bIyalAbho tti // 126 // jaM cciya guNapaDivattI savvaNNumayammi hoi parisuddhA / sa ciya jAyai bIyaM bohIe teNaNAeNaM // 127 // ___ 1 C D snaan-m| 2 0 0 degti vishessH| 3 A B degNAI yaa| 4 C D degvyo rAjA'nuzAsanIyazca yathA / 5A B logaann| 6A B ciy| 70 Ddegmhmmi| 8 stenajJAtena-caurodAharaNena / Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamasthAnakopasaMhAraH iya sAmatthAbhAve dohiM vi vaggehi~ puvvapurisANa / iya sAmatthajuyANaM bahumANo hoi kAyavo // 128 // te dhaNNA sappurisA je evaM evameva NIsesaM / puci kariMsu kiccaM jiNajattAe vihANeNa // 129 // amhe u taha adhaNNA, dhannA uNa ettieNa jaM tesi / bahumaNNAmo cariyaM suhAvahaM dhammapurisANaM // 130 // iya bahumANA tesiM guNANamaNumoyaNANiogeNa / tatto tattullaM ciya hoi phalaM AsayavisesA // 131 // (paJcA0 gA0 417-428) kimetat svakRtAnAmeva bimbAnAM kArayedutA'nyakRtAnAmapi ? ityAha-'aNNaccayANaM ca'tti dezizabdatvAt cakArasyApizabdArthatvAd anyakRtAnAmapi parapratiSThApitAnAmapItyarthaH / 'ciraMtaNANaM ti cirantanAnAM prabhUtakAlIyAnAM yato nUtanabimbakaraNAt sIdatparakRtabimbapUjanaM bahuguNam / 'jahArihaM'ti yathArha-yathAyogyam / kiM pUjAdikameva kRtyamutAnyadapi ? ityAha- rakkhaNa vaddhaNati casya gamyamAnatvAd rakSaNaM vardhanaM ca / rakSaNaM tadupadravakArinivAraNataH / vardhanaM nirmalatAkaraNAdyuttarottaravizeSApAdanataH / yadvA rakSaNaM vardhanamapi ca dravyasyeti zeSaH / tatra rakSaNaM bhakSitopekSitaprajJAhInadoSavarjanataH, yatazcaityadravyarakSaNaphalamuktamupadezapadeSu jiNapavayaNavuDDikaraM vibhAvaNaM NANa-daMsaNa-guNANaM / rakkhaMto jiNadavvaM parittasaMsArio hoi // 132 // (gA0 418) jinapravacanavRddhikaraM tatsantAnAvyavasthitikaritayA / vibhAvanaM=dIpakam / tadvinAze ca mahAn doSaH / yatastatraivoktam ceiyadavvaM sAhAraNaM ca jo duhai mohiyamaIo / dhammaM va so Na yANai ahavA baddhAuo puci // 133 // ( upa0 gA0 414) caityadravyaM jinendrabimbavittam / sAdhAraNaM ca saGghasambandhi ca / yaH pApakarmA / druhyati bhakSayati / dharma=niHspRhatAlakSaNam / vAzabdAt tadbhogavipAkaM ca na jAnAti / 'athavA' iti prakArAntare / baddhAyurnarakAdiSu, drohaNakAlAt pUrvamiti / kiJca AstAM zrAvakaH sAdhUnApi tadvinAze nopekSA vidheyA / yataH ceiyadavvaviNAse taddabaviNAsaNe duvihabhee / sAhU uvikkhamANo aNaMtasaMsArio hoi // 134 // ( upa0 gA0 415) caityadravyavinAze / tadrvyaM tadupayogidArUpaleSTakAdi / dvividhabhede-nUtana-lagnotpATitabhedAt , mUlottarabhedAdvA dviprakAre / mUlaM-stambha-kumbhikAdi, uttaraM-chAdanAdi, tasmin / yadvA dvividhabhede khapakSa-parapakSajanitavinAze / tathA saMjaicautthabhaMge ceiyadavvve ya pavayaNuDDAhe / isighAe ya cautthe mUlaggI bohilAbhassa // 135 // 10D degmbakAraNAt puujnN| 20D vadhaMna bimbadravya / 30 DdegNaviddhikaraM / Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 sIke mUlazuddhiprakaraNe prathamaM sthAnakam 'vaddhaNaM ca ' tti vardhanaM= kalAntaraprayogAdinA vRddhinayanam / yataH - jiNapatrayarNavuDakaraM pabhAvaNaM NANa- daMsaNa- guNANaM / to jiNadavvaM titthayarattaM lahai jIvo // 136 // i-kula- gaNa - saMghe uvayAraM kuNai jo aNAsaMsI / patteyabuddha gaNahara titthayaro vA tao hoi / / 137 // (upa0 gA0 418-419) 'anAzaMsI' nispRhasevo'sau jo vivacitto ceiyadavaM vivahue so u / jitu pavaralacchi saMpAvai sAsayaM ThANaM / / 138 / / kArayediti kriyA sarvatra sambandhanIyA / ' iti : ' prakaraNaparisamAptAviti vRttArthaH // 26 // iti zrIdevacandrAcAryaviracite mUlazuddhivivaraNe prathamasthAnaka vivaraNaM samAptam // 1 CD viddhikaraM / 20 D vAsto / 30 D nispRhaH ko'sau / Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [jinabhavanAkhyaM dvitIya sthAnakam ] vyAkhyAtaM prathamasthAnakam / tadanantaraM ca kramAyAtaM dvitiiymaarbhyte| asya ca pUrveNa sahAyamabhisambandhaHpUrvatra jinabimbakRtyamabhihitam / pratiSThitasya jinabimbasya caityagRheNa prayojanamiti jinabhavanavidhAnamanenocyata iti / anena sambandhenAyAtasyAsyAdisUtrANi daza / jiNidayaMdANa ya maMdirAI, ANaMdasaMdohaNisaMdirAI / rammA ruMdANi ya suMdarAI, bhavvANa sattANa suhaMkarAiM // 27 // 'jiNideyaMdANa'tti jinendracandrANAm , jinAH avadhijinAdayasteSAmindrAH sAmAnyakevalino jinendrAsteSAM candrA iva aSTamahAprAtihAdhaiizvaryayuktatvAd uparivartinastIrthakRto jinendracandrAsteSAM sambandhIni / 'maMdirAiMti mandirANi AyatanAni vidhApayed gRhIti dazamavRttaparyante ( 36 tame ) kriyA-kArakasambandhaH / kIdRgvidhAni tAni ? / ata Aha-'ANaMdasaMdohaNisaMdirAIti prAkRtatvAd AnandasandohaniSyandavanti, AnandaH-sammadastasya sandohaH saGghAta Anandasandohastasya niSyandaH-niryAsaH sa vidyate yeSu tadutpAdakatvena tAni tathA / tathA ca---- ANaMdaNibbharaMgo kayaMbapuSpaM va pulaio pANI / jaiMsaNeNa jAyai kAreja jiNAlayaM tamiha // 139 // 'rammAIti ramyANi-ramaNIyAni / 'ruMdANi yatti rundAni-vistIrNAni / 'caH' smuccye| 'suMdarAI'ti sundarANi vAstuvidyAbhihitayathAvatstarAdinyAsayutAni / 'bhAvvANa'tti bhavyAnAM muktigamanayogyAnAm / 'sattINa'tti sattvAnAM prANinAm / anusvArasyA'lAkSaNikatvAt 'sukhakararANi' zarmotpAdakAni, zubhakarANi vA kalyANahetubhUtAni / atra bhavyagrahaNenA'bhavyAnAM niSedhamAha, yatasteSAmAstAM jinabhavane, jine'pi dRSTe na saukhyamutpadyate pAlakAdInAmiveti vRttArthaH // 27 // tathA meru vva tuMgAi~ satoraNAI, visAlasAlAsabalANayAI / "sopANa-NANAmaNimaMDiyAI, mANekka-cAmIkarakuTTimAiM // 28 // 'meru'vva devAcalami( i )va / 'tuGgAni' uccAni / 'satoraNAni' IlikAtoraNayutAni / 'vizAlazAlAsabalANakAni' vizAlAH vistIrNAH, zAlAH paTTazAlA yeSu tAni tthaa| zAlAzabde dIrghatvaM prAkRtatvAt / saha balANakena-jagatInirgamadvAreNa vartante yAni tAni tathA / vizAlazAlAni ca tAni sabalANakAni ceti smaasH| 'sopAna-nAnAmaNimaNDitAni' sopAnaiH avataraNaiH, nAnAmaNibhizca-candrakAntaprabhRtibhiH, maNDitAni zobhitAni yAni tAni tathA / pUrvAparanipAtAd vA nAnAmaNimaNDitasopAnAni / 'mANikya-cAmIkarakuTTimAni' mANikyAni mahAratnAni, cAmIkaraM-suvarNam , tanmayaM kuTTimam =uttAnapaTTo yeSu tAni tatheti vRttArthaH // 28 // tathA vicittavicchittivicittacitta, sacchatta-bhiMgAra-sa(su)cAmarAI / sasAlabhaMjI-mayaraddhaiMdha, vAuDuyANeyadhayAulAiM // 29 // 10 D E degdiNdaann| 2 A BdegdiNdaann| 3 C D degNa ya'tti / 4 C D tAni? etadAha / 50D 'yuktAni / 6A B degttANaM ti / 7 C D degcyAdInAM / 8 C D E somaann| 9 C D E maannikk| 100D iilkaa| 11 degvibhattacitta' iti TIkAkRnirdiSTaM pAThAntaram / bhU. zu. 12 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIke mUlazuddhiprakaraNe dvitIya sthAnakam vibhaktilopAd vicitravicchittivicitracitrANi' vicitrA: nAnAprakArAH, vicchittayaH sphItayo yeSu tAni tathA / vicitrANi zobhanAni, citrANi-citrakarmANi, yeSu tAni tathA / vicitravicchittIni ca tAni vicitracitrANi ceti smaasH| tathA pAThAntarAdvA vicitrAH anekaprakArAH, vicchittayaH bhaktayaH, tAbhirvibhaktAni asammilitAni pUtAni vA citrANi yeSu tAni tathA / 'sacchatra-bhRGgAra-sucAmarANi' chatram =Atapatram , tacca chatratrayarUpam / tat tu trailokyadevAdhidevatvasaMsUcakaM jinasyaiva bhavati / bhaNyate ca chattattau tau uvari devaiMdiNa kari dhariyau, kaNayaDaMDuvari hAralolamAlahi~ pariyariyau / tijagamajjhi devAhidevu kira annu na aisau, payaDai eu niruttu ehu 'jaNa ! kuNahu ma saMsau' // 140 // ___ bhRGgArAH gajamukhAkRtayaH snAtropayogibhAjanavizeSAH / sucAmarANi pradhAnaprakIrNakAni / tatazca chatraM ca bhRGgArAzcetyAdidvandvastaiH saha vartante yAni tAni tathA / 'sazAlabhaJjikA-makaradhvajacihnAni' saha zAlabhaJjikAbhiH lepyAdimayaputrikAbhirmakaradhvajacirna ca-mahA[jhaSa ketulAJchanarUpeNa vartante yAni tAni tathA / makaradhvajacihna hi makaraketanajayasaMsUcakam / bhaNyate ca-- tattuttinnavarennavannasusuvaNNaviNimmiu, jammi daMDu taha dhavalu celu maMdAnilaghuNNiu / so jANaha arahaMtaciMdhu eNhu gahiu mahaddhau, _NijiNevi jayajiNaNajohu dujau mayaraddhau // 141 // 'vAtodbhUtAnekadhvajAkulAni' vAtena=samIraNenoddhRtAH-utkSiptAH, aneke prabhUtAH, dhvajAH devakuloparipatAkArUpAstaiH AkulAni saGkIrNAni yAni tAni tatheti vRttArthaH // 29 // tathA devaMga-paDheMsuya-devadUsaulloyarAyaMtaniraMtarAiM / vilolamuttAhala-mallamAlApAlaMbaoUlakulA''kulAiM // 30 // pUrvAparanipAtAd 'devANa-paTTAMzuka-devadUSyarAjadullocanirantarANi' devAGgAni pradhAnasicayAni, paTTAMzukAni-paTTasUtranirmitAni, devadUSyANi-suravastrANi, tai rAjan -zobhamAno ya ulloca: AkAzatalazobhA tena nirantarANi vyAptAni yAni tAni tathA / vilolamuktAphala-mAlyamAlAprAlambAvacUlakulAkulAni' vilolAH itazcetazcalantyo muktAphalAnAm mauktikAnAm , mAlyAnI-sumanasAm , yA mAlAH tathanarUpAstAsAM prAlambA:= lambamAnapuSpagaNDUSarUpAsteSu avacUlAH stabakAsteSAM kulAni saGghAtAstairAkulAni-vyAptAni yAni tAni tatheti vRttArthaH // 30 // tathA kappUra-katthUriya-kuMdurukka-turukka-saccaMdaNa-kuMkumANaM / DajhaMtakAlAMgarusAradhUyaNIhAravAsaMtadigaMtarAiM // 31 // tatra 'dahyatkAlAgarusAradhUpanirjharavAsyamAnadigantarANi' iti uttarArdhavyAkhyA dAMzcAsau dhUmAvasthAmanubhavan kAlAgarusArazca kAkatuNDAgarupradhAnaH sa cA'sau dhUpazca dahyatkAlAgarusAradhUpaH, tasya nirhAraH 10 D degdeu / 2 A B pradhAnAni prkiirnnkvishessaaH| tatazca / 3 A B tahi / 4 A B degdhAnAni sica / / 6A BdeglAguru' / 7 C D E diyaMta / 8-9 A B deglaaguru| 10 A B degNDAguru / Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhavanavarNanA 91 balagandhastena vAsyamAnAni = saugandhyaM nIyamAnAni digantarANi yeSu tAni tathA / keSAM sambandhIyo dhUpaH ? ityata Aha- 'karpUra-kastUrikA- kunduruka-turukka saccandana - kuGkumAnAm' iti pUrvArdham / tatra karpUraH = ghanasAraH, kastUrikA=mRgamadaH, kundurukkaM cITA (DA), turukkaM = sIhnakam, saccandanaM pradhAna zrIkhaNDam, kuGkumaM = kazmIrajam, karpUrazca kastUrikA cetyAdidvandva:, atasteSAmiti vRttArthaH // 31 // tathA cauvvihA''ujja suvajjirAI, gaMdhavva-gIyaddhaNiujurAI / NicaM paNaJcaMta sunArDagAI, kudaMtarAsAsahasA''ulAI // 32 // 'caturvidhAtodyasuvAdIni ' caturvidhaM catuHprakAraM tata - vitata - ghana- zuSirabhedAt, tatkharUpaM catataM vINAdikaM jJeyaM, vitataM paTahAdikam / ghanaM ca kAMsyatAlAdi, vaMzAdi zuSiraM smRtam // 142 // tacca tadAtodyaM ca=vAditraM caturvidhAtodyam, tena suSThu pratiravarUpatayA vAdanazIlAni yAni tAni tathA / 'gandharva-gItadhvanyuddhurANi' gandharva - devanikAyakRtaM gAnam, gItaM tu manujavihitam, tayordhvaniH mUrcchanAdiyuktazabdavizeSastenoddhurANi - uddhatAni yAni tAni tathA / nityaM sadA / 'pranRtyatsunATakAni' prakarSeNa nRtyanti = lAsyavanti suSThu - zobhanAni, nATakAni = pAtrasaJcayanirmitAni yeSu tAni tathA / ' kurdadrAsakasahasrAkulAni kurdantaH = ullalanto ye rAsakA : - hastatAlAdAnapurassaratIrthakarAdiguNagAnapravRttapuruSavizeSAH, khyAdyupalakSaNaM ca puNlinggnirdeshH| teSAM sahasrANi dazazatAtmakAni / bahutvasaGkhyopalakSaNametat / taiH saGkulAni= AkIrNAni yAni tAni tatheti vRttArthaH // 32 // tathA vaMdaMta pUyaMta samoyaraMta, raMgaMta vaggaMta dhuNaMtaehiM / NaccaMta gAyaMta samuppayaMta, ukkiTThinAyAikuNaMtaehiM // 33 // deve devIhi yamANavehiM, nArI tirikkhehi~ ya uttamehiM / bhattI kohala NibbharehiM, lakkhehi~ koDIhi~ samAkulAI // 34 // 'vaMdaMta'tti vandamAnaiH = caityavandanaM vidadhadbhiH ' / 'pUyaMta' tti pUjayadbhi: - aSTaprakArAdipUjAM kurvadbhiH / 'samoyaraMta'tti samavataradbhiH = AkAzAdAgacchadbhiH / 'raMgata 'tti raGgadbhiH = itazcetazca mandamandabhramadbhiH / 'vagaMta 'ti valgadbhiH=phAlAdidAnavadbhiH / 'thuNaMta hiM'ti stuvadbhiH stuti stotrANi paThadbhiH / 'NaJcaMta 'tti nRtyadbhiH / 'gAyaMta 'tti gAyadbhiH / 'samuppayaMta 'tti samutpatadbhiH = AkAzaM gacchadbhiH / 'ukkiTTinA yA kuNataehiM ti utkRSTinAdAdikurvadbhiH / tatrotrkRSTinAdaH = siMhanAdaH, AdizabdAd hayaheSitAdigrahaH / kairevaM kurvadbhiH samAkulAni ? ityAha- 'devaiH ' suraiH, 'devIbhizca' apsarobhiH / cazabdo vidyAdhara -vidyAdharIsUcakaH / 'mAnavaiH' manujaiH, 'nArIbhiH' mainuSIbhiH, 'tiriknehiM ya'tti tiryagbhizca / 'uttamaiH' pradhAnaiH / punarapi taiH kathambhUtaiH ? ityAha 'bhaktyA ' antarvAsanayA, kautukena ca kutUhalena, nirbharaiH pUrNaiH / kiyadbhiH ?-- lakSaiH koTibhizca, cakAro gamyate / 'samAkulAni ' saGkIrNAni / ' ramyAkulAni vA' ramyANIti vRttadvayArthaH // 33-34 // 1 C D E degDayAhUM / 2 A C DuchuTTinA / 3 E bhattIya / 4 B C D ramAku, vAkudeg / 5 AB dbhiH / pUja N / 6 C D ukkuTThinA / 7-8 AB kRSTanA / 9 C D mAnuSyAbhiH / Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 saTIke mUlazuddhiprakaraNe dvitIyaM sthAnakam kAni jinAyatanAni nidarzanIkRtya tAni vidhApayed ? ityata Aha vimANamAlA-kulapavvaesuM, vakkhAra- naMdIsara-maMdaresuM / aTThAvae sAsaya-'sAsayAI, jiNAlayAiM va mahAlayAI // 35 // 'vimAnamAlA-kulaparvateSu' vimAnamAlA :- vaimAnikadevanivAsapaGkayaH kulaparvatAH - himAcalAdayaH, vimAnamAlAzca kulaparvatAzca vimAnamAlA - kulaparvatAsteSu tathA / 'vakSAra - nandIzvara - mandareSu' vakSArAH - vijayavibhAgakAriparvatAH, nandIzvaraH=aSTamadvIpaH mandaraH = meruH, vakSArAzcetyAdidvandvasteSu tathA / aSTApade - avadhyApratyAsannavartini vaitADhyapAdaparvate yatra bharatacakrivinirmitaM caityAyatanamasti / upalakSaNaM caitat zatruJjayAdInAm / kathambhUtAni ? yAni zAzvatAni = akRtrimANi vimAnamAlAdiSu azAzvatAni kRtrimANi aSTApadAdiSu, jinAlayAnIva - jinAyatanAnivat tAdRgvidhAnIti bhAvArthaH / punaH kimbhUtAni : maihAlayAni = bRhatpramANAnIti vRttArthaH // 35 // keSu sthAneSu tAni kArayet ? ityata Aha uttaMgasiMgesu mahAgirIsu, puresu gAmA-''gara-paTTaNesuM / pae para savvamahIyalammi, gihI vihANeNa vihAvajjA // 36 // 'uttuGgazRGgeSu'' uccakUTeSu 'mahAgiriSu' bRhatparvateSUJjayantAdiSu / pureSu nagareSvavadhyAdiSu / 'grAmAssgara - pattaneSu' grasanti buddhyAdIn guNAniti grAmAH - zAligrAmAdayaH, AkarAH - lavaNAdyutpattibhUmayaH zAkambharyAdayaH, pattanAni - jala-sthalamArgayuktAni bhRgukacchAdIni grAmAzvAkarAzcetyAdivigrahaH teSu / kiM bahunA ? 'pade pade' sthAne [ sthAne ], 'sarvamahItale' niHzeSa bhUvalaye, 'gRhI' gRhastho yataH sa evAtrAdhikArI, uktaM ca jina bhavanavidhau ahigArI ugittho suhasayaNo vittasaMjuo kulajo / akkhu dhIlio imaM taha dhammarAgI ya // 143 // gurupUjAkaraNairaI susAiguNasaMgao caiva / nAyA'higamavihANassa dhaNiyamANApahANo ya // 144 // ( paJcA0 gA0 304,350 ) anadhikAriNA tu taM vidhIyamAnaM jinabhavanamapi doSAya bhavati yatastatraivoktaM haribhadrasUriNA -- ArAhaNAeN tIe puNNaM, pAvaM virAhaNAe ya / eyaM dhammarahassaM viSNeyaM buddhimaMtehiM // 146 // ( pazcA0 gA0 302, 303 ) kathaM kArayet ? 'vidhAnena' vidhinA, yasmAdvidhinaiva vidhIyamAnaM sarvamapyanuSThAnaM phalavadbhavati / uktaM cavidhinA vidhIyamAnaM dharmAnuSThAnamakhilamiha bhavati / phaladaM yasmAt tasmAd yatnastatraiva kartavyaH // 147 // vidhApayet=kArayediti vRttadazakArthaH [ 27-36] // 36 // 1 CD kRtakAni / 7 A B vAdhikArI / ahigAriNA imaM khalu kAreyavvaM, vivajjae doso / ANAbhaMgAu ciya, dhammo ANAi paDibaddho // 145 // 2 D mahAlakAni / 3-4 E 1 5AB Su mahA / 6 C D degSvavantyAdiSu / A B yamaM / 9 A B deg ruI / Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saGkAzazrAvakajIvakathAnakam 93 kIdRgvidhayA sampattyA ?, kiMvidhena ca cittena ?, kIdRzena cAssdareNa ?, kaM vA nidarzanIkRtya tAni kArayet ? ityato'rthaM vRttamAha jammaMtarovattamahaMtapuNNasaMbhArasaMpattasusaMpayAe / suhAsaeNaM paramAyareNaM, saMkAsajIvo NivasaMpaI vA // 37 // 'janmAntaropAttamahatpuNyasambhArasamprAptasusampadA' janmAntaraM - pUrva janmarUpaM tasmin, upAttam= upArjitam, mahad=bRhat, puNyaM = zubham tasya sambhAraH = saJcaya:, tena samprAptA = labdhA, yA susampat = pradhAnalakSmIstayA / 'zubhAzayena' iti zubhaH = prazastaH, AzayaH = cittaM zubhAzayo'tastena / yata uktampicchissaM ittha ahaM vaMdaNagaNimitta mArga sAhU | kaune bhagavaMte guNarayaNaNihI mahAsatte / / 148 // saGkiSTacitto hi dharmAnuSThAnamapi kurvan na tatphalamAsAdayati / uktaM copadezapadeSu - tavasuttaviNayapUyA na saMkiliTThassa hoMti tANAya / khavagAgamaviNatharao kuMtaladevI udAharaNA // 149 // ( gA0 485 ) tathA saMkliSTacittaH prakaroti puNyaM yastasya tad doSavidhAyi nUnam / yadvajvare nUtana eva jAte, sadauSadhaM tacchamanAya dattam // 150 // 'paramAdareNa' iti paramaH - prakRSTaH, AdaraH = yatno'tastena / yataH nahu~ hoi kiMpi phalayaM aNAyareNaM vihejamANaM tu / ihaloiyaM pi, kiM puNa paralogasuhAvaho dhammo 1 // 151 // gRhI jinAyatanAni vidhApayediti sambandhanIyam / 'saMkAsajIvo vatti ivArthasya gamyamAnatvAt caityadravyabhakSakasaGkAzazrAvakajIvavat / tathA 'nivasaMpaI vatti mauryavaMzotpannasampratisaJjJakanRpavadveti vRttAkSarArthaH // 37 // bhAvArthaH kathAnakAbhyAmavaseyaH, te ceme [ 18. saGkAzazrAvakajIvakathAnakam ] asthi iva jaMbuddIve dIve aNeganagarIguNakhANibhUyA gaMdhilAvaI * NAma NagarI / tIe ya asthi sammattamUladuvAlasavayajutto uvaladdhajIvA 'jIvAinavatatto sarvvannuppaNIyakiriyANuTThANappasatto susAnupayapaMkayabhatto jiNa sAsaNANuraMjiyanIsesagatto supattadattaNAovattavitto samasattu-mitta citto jiNavaMdaNa - 'ccaNAikayapayatto, kiM bahuNA ? samatthaguNagaNI''hArasu vittacitto saMkAso NAma sAvagaputto / io ya tattha atthi sakkAvayAraM " NAma ceiyabhavaNaM / jaM ca 8 uttuMgasiharasaMThiyavAyavidhuvvaMtadhayavaDADovaM / rUvayasayasaMkiNNaM adabbhasarayanbhasaMkAsaM // 1 sakkAvayAraNAmaM jiNabhavaNaM taM pabhUyadaviNaGkaM / telokkasirIsobhAsamudayasAreNa ghaDiyaM va // 2 tattha ya so saMkIsa sAvago paidiNaM karei tatti, vaddhArae kalaMtarAiNA taMdavvaM, karei lekkhagAiyaM savvaM sayameva, 'vIsAsatyINaM'ti Na koi paripaMthae / evaM ca kAle vaccamANe kayAI karhici asubhakammodayAo bhakkhiyaM 1 CD gaye sAhU | 2 CD hu kiMpi hoi pha / vvaNNappa | 6OD NAdhAra / 7 A B pavitto saMdeg / sthANa ti / 3OD deg saGkAsazrA / 40D degI nayarI | 80 Ddeg cehadeg / 9 A B kAso sA | 5 C D 10AB Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 saTIke mUlazuddhiprakaraNe dvitIya sthAnakam teNa ceiyadavvaM / pamAyAo visayagiddhIo ya na jAo pacchAtAvo, na kayamAloyaNa-niMdaNa-garahaNAiyaM, na ya ciNNaM pacchittaM / akayapaDiyArattaNao ya tappaccayaM ca baMdhiUNa pabhUyaM saMkiliTThakammaM, ahA''uyakkhaeNa mao samANo takkammavivAgeNa bhamio caugaisaMsArakaMtAre saMkhejjAiM bhavagahaNAI ti / avi yaNicaMdhayAratamase meya-vasA-maMsa-pUyacikkhalle / mayakuhiyakaDevarasarisagaMdhaphuTuMtanAsauDe // 3 ghAijamANajaNapuNNagAmasamakaluNasaddagaddabbhe / kaviyutthutullaphAse accaMtANi?rUva-rase // 4 chijjato bhijato churiyA-kuMtAiehi~ tikhehiM / paccaMto kuMbhIsuM rovijaMto ya sUlAsu // 5 kArejjato AliMgaNAi~ pajjaliyalohanArIsuM / acchoDiyaMgamaMgo silAsu rayaehi~ katthaM va // 6 juppaMto jAlAulaloharahe tattavAluyApaMthe / pAijaMto tisio tatte tau-taMba-loharase // 7 phADijjaMto karavatta-jaMtamAIhi~ junnadAraM va / chumbhaMto jalaNammI mahisabhaDittaM va pAvehiM // 8 veyaraNI asipatte vaNammi bhudukkhsNkddaavddio| takkammavivAgaNaM vasio narayammi bahukAlaM // 9 tathADahaNaM-uMkaNa-cheyaNa-bheyaNAi~ ntthnny-ludd-ksphre| bhArArohaNa-cuMkaNa-mAraNa-damaNaM chuhA taNhA // 10 sIuNha-baMdhaNAINi tikkhadukkhAi~ teNa sahiyAiM / nArayaduhovamAiM patteNa tirikkhajoNIsuM // 11 kara-caraNa-jibbha-nAsAcheyaM kArAgihesu baMdhaM ca / nettoppADaNa-vahaNaM pAveto niravarAho vi // 12 gururoga-soga-dAlidda-jalaNajAlAvalIpalittaMgo / vasio maNuyagaIe bahujaNadhikkArio dINo // 13 kibbisiyattaNa-IsA-visAya-bhaya-ANakaraNamAINi / dukkhAi~ suragaNesu vi sahiyAiM teNa visamAI / / 14 tayaNaMtaraM ca iheva jaMbuddIve dIve tagarAe nagarIe ibbhaputtattAe jaao| takkammasesappahAveNa ya kayaM piuNo vi dAridaM / 'maMdabhagga'tti nidijjae loeNaM / uvarae ya piyarammi vivihavAvArakaraNaparAyaNassa vi na saMpajjae bhoyaNamittaM pi / tao jattha jattha vaccai tattha tattha aMgulIe dAijjai / evaM ca aIvaNiviNNassa annayA kayAi viharamANo samAgao tattha bhagavaM kevalI / viraiyaM devehiM kaNagapaumAsaNaM / uvaviThTho tattha bhagavaM / Niggao vaMdaNatthaM sayalapuralogo / saMjAo ya pavAo jahA-tIyA-'NAgaya-vaTTamANajANago bhagavaM kevalI' smaago| taM ca soUNa gao vaMdaNatthaM saMkAsajIvaibbhautto / vaMdittA ya uvaviThTho / tao patthuyA bhagavayA dhammadesaNA / avi yasaMsArammi asAre paribbhamaMtANa savvajIvANaM / jaM annabhavovattaM taM ko hu paNAsiuM tarai ? // 15 jaM jaM jIvANa jae uppajjai dAruNaM mahAdukkhaM / taM taM annabhavaMtaranivattiyapAvakammaphalaM // 16 tao itthaMtarammi patthAvaM NAUNa pucchiyaM saMkAsajIveNa 'bhayavaM ! jai evaM tA mae kimannabhave pAvakammaM kayaM jasseriso dAruNo vivAgo ? ' tti / tao sAhio savittharo devadavvabhakkhaNasaMjaNiyadukkhapauro puvvabhavappavaMco / taM ca soUNa saMjAyasaMvego attANayaM niMdiumADhatto / avi ya -- "hA hA ! ahaM aNajjo pAviTTho pAvakammakArI ya / nillajjo akayattho niddhammo vigayamajjAo // 17 purisAhamo ahaNNo jeNaM mae mANusammi jammammi / labhrUNa kulaM sIlaM jiNiMdavaradhammasaMjuttaM // 18 NAUNa vi siddhataM lobhAbhihaeNa mUDhacitteNaM / bhuttaM ceiyadavvaM evaMvihadukkhasaMjaNagaM // 19 // tA bhayavaM ! me sAhasu uvAyamitthaM tu jeNaM taM kammaM / nemi khayaM nIsesaM ciMtijjaMtaM pi bhayajaNagaM" // 20 1A B degyshcitu| 20D roynndeg| 3A B daaiyi| 4 A B dego bhgvN| 50 D niviTro / 60 Ddego yavaM / 7 C D deglI ihaago| 8A B degso vivAgo dAruNo? ti| 9A B degNa tkkmm| Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sampratinRpAkhyAnakam tao bhagavayA bhaNiyaM 'bhadda ! karehi ceiyadavvujhiM jeNA'vagacchai taM kammati / tao teNa bhagavao ceva pAyamUle gahio abhiggaho jahA 'gAsacchAyaNamettaM mottaNa sesaM jaM kiMci majjha vittaM bhavissai taM savvaM ceiyadavvaM, jahA tatthovagarai tahA karessAmi' tti / tao AtimAhappayAe abhiggahajaNiyakusalakammassa vitthariumADhatto vibhaveNaM / pecchiUNa ya vibhavavittharaM pamoyAiregAo samullasaMtasubha-subhayarapariNAmAisayasamubhijaMtaromaMcakaMcuo karei "jiNabhavaNAisu NhavaNa-'caNa-balivihANAI, payaTTAvae aTThAhiyAmahimAo, vihei akkhathanI(?nidhithAo, kAravei jiNNoddhAre / evaM ca akkhaliyapasaraM vayaMtassa vi jAva parivai riddhI tAva niraiyArAbhiggahaparipAlaNabuddhIe kArAviyAiM patthuyapagaraNavaiNNiyasarUvAiM jiNAlayAI, paiTTAviyAI tesu purvavaNiyAiM biMbAI, diTThabhayattaNeNa ya pariharai payatteNa jiNAyayaNaparibhogaM / uktaM copadezapadeSvapyatraiva kathAnake niTThIvaNAikaraNaM asakkahA aNuciyAsaMNAI ya / AyayaNammi abhogo ettha ya devA udAharaNaM // 152 devaharayammi devA visayavisavimohiyA vi na kayAi / accharasAhiM pi samaM hAsa-kiDDAi vi kareMti // 153 (gAthA 410-411) anayozca taduktaiva vyAkhyA - niSThIvana-mukhakaphatyAgaH / AdizabdAt prazravaNa-purISA-'vIla-tAmbUlabhakSaNa-bhojanAdigrahasteSAm 'akaraNaM' tyAgaH / 'asatkathA' strI-rAjAdivArtA, anucitam ayogyamAsanaM pIThakAdi, AdizabdAt zayanAdiparigrahaH / 'Ayatane' jinAlaye, 'abhogaH' avasthAnAdiparihAreNa / atrA'rtha devA udAharaNam / 'devaigehe ' jinAlaye, 'devAH' amarAH, ' viSayaviSavimohitA api' rAgotkaTA api, 'na kadAcit ' naivA'psarobhirapi 'sama' sAdhaM hAsya-krIDAdyapi kurvanti / yathA te tathedAnIntanairapi puruSairidaM strIbhiH saha caityAlaye vaya'mityukto gAthAdvayArthaH / / evaM ca so mahANubhAvo AsAyaNamakareMto savvattha vi dhammANuTThANe avihiparihAraparo AjammaM pi visuddhamabhiggaihaM paripAleUNa sammamArAhago jAo tti / [saGkAzazrAvakajIvakathAnakaM samAptam 18] gataM saMGkAzajIvAkhyAnakam / adhunA sampratinRpAkhyAnakamAkhyAyate / api ca [19. sampratinRpAkhyAnakam ] sura-asura-joi-vaNayara-vijAhara-NavaIhi~ pnnivio| Asi jiNo sirivIro vIro appacchimo bharahe // 1 teNa 'cirAuyakalio' kaliUNaM paMcamo gaNahariMdo / niyayapae'NuNNAo sAmisuhammo suhammo tti // 2 tassa viNeo jaMbU jaMbUNayaNighasatullataNuteo / sura-NaravaMdiyacaraNo apacchimo kevalaharANa // 3 tatto guNANa paihavo pahavo NAmaM gaNAhivo jAo / suyakevalI mahappA, tassa ya sIso tao jAo // 4 ___10 D degvvassa vu| 2 C D jiNAyayaNA / 3 dRzyatAM saptaviMzatitamAdArabhya SadatriMzattamaM yAvat vRttadazakam / 4 samAlokyatAmaSTAdazaikonaviMzatisaGgyaM vRttadvayam / 5 CD degvatraiva / 6A B degsnnaaiinni| 7 degln-taa| 80D devgRhe| 9A B so U(u)Na m| 10 A B # paale| 11 A B avi y| 12 13 "vIrA(roDa)graNIH" B pustake ttippnnii| 1400degclnno| 1500 degldhraannN| 160D pabhavo pbhvo| Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIke mUlazuddhiprakaraNe dvitIya sthAnakam sejaMbhavo tti sejjaM bhavoyahI tArago jao jeNe / dasaveyAliyameyaM maNagassaTThAi NijjaDhaM // 5 tassIso jasamaddo jasabhaddo gaNaharo samuppaNNo / tatto cciya saMbhUo saMbhUo NAma varasUrI // 6 tatto ya bhaddabAhu tti bhaddabAhU jugappahANagaNI / tassa vi ya thUlabhaddo suthUlabhaddo gaNI jAo // 7 cau~dasapuvvadharANaM apacchimo jo imammi bharahammi / ussappiNIimAe aNegaguNagAravagghavio // 8 jo mayaraddhayakarikaraDaviyaDakuMbhayaDapADaNapaDiTTho / daDhadADhaviuDiyamuho kharaNaharo kesarikisoro // 9 do sIsA tassa tao jAyA dasapuvvadhArayA dhIrA / jeThTho ajamahAgiri ajasuhatthI ya aNujeTTho // 10 ___ tao tesiM duNhaM pi thUlabhaddasAmiNA juyaMjuyA gaNA diNNA / tahA vi aipIivaseNa egao ceva viharati / annayA kayAi aniyayavihAreNa viharamANA kosaMbiNAmaNayariM gyaa| tattha khuDulayavasahivaseNa pihappihaM ThiyA / tattha ya tayA mahaMtaM dubbhikkhaM vaTTai / tato ajasuhatthisAhuNo paviTThA bhikkhANimittaM mahAdhaNavaidhaNasatthavAhagehaM / tao pavisaMte* daTTaNa sAhuNo sahasA sapariyaNo abbhuDhio dhnnstyvaaho| vaMdiyA ya saahunno| AiTThA ya bhAriyA jahA 'ANehi lahuM sIhakesaramAiyaM pahANAhAraM jeNa paDilAhemi bhayavaMte' / tavvayaNANaMtarameva samANio pahANA''hAro tIe / tao samunbhijjamANaromaMcakaMcueNaM harisavasavisaTuMtavayaNakamaleNaM paDilAhiyA muNiNo, vaMdiyA ya sapariyaNeNaM, aNuvvaiyA ya gihaduvAraM jAva / eyaM ca savvaM diTuM bhikkhaTThA paviTeNaM egeNaM damageNaM / taM ca daddUNa ciMtiyaM teNa, avi yadhannA aho ! kayatthA ee cciya ettha jIvalogammi / evaMvihe vi evaM bhattIe je NamijaMti // 11 naraloyadullahANi ya vivihapagArANi bhakkhabhojjANi / pajjattIe ahiyaM lahaMti dubbhikkhakAle vi // 12 ahayaM tu puNa adhanno kayasaNagAsappamANamittaM pi / na ya uvalabhAmi kattha vi bahuvihalalliM kuNaMto vi // 13 jai vi ya kahaMci ko vi hu aNisaM dINAi~ jaMpamANassa / viyarai kayasaNagAsaM taha vi hu akkosae ahiyaM // 14 tA ee cciya muNiNo AhArAo jahicchaladdhAo / maggAmi kiMcimattaM karuNAe diti jai kaha vi // 15 tao evaM ciMtiUNa maggiyA bhattaM teNa te sAhuNo / sAhUhiM bhaNiyaM 'bhadda ! na eyassa amhe sAmiNo jAva gurUhiM Na aNuNNAyaM, tA gurU ceva itthatthe jANaMti' / tao so sAhUNaM piTThao gao jAva diTThA ajasuhatthisUriNo, maggiyA ya / sAhUhi vi kahiyaM jahA 'amhe vi maggiyA Asi' / tao gurUhiM diNNasuyaNANovaogehiM 'pavayaNAhAro bhavissai'tti NAUNa bhaNio 'jai pavyayAhi to demo te jahicchiyamAhAraM' / 'evaM hou'tti teNa paDivaNNe dikkhio / abvattasAmAiyaM ca dAUNa bhuMjAvio jahicchaM / tao siNiddhAhArabhoyaNAo jAyA visUiyA / parikkhINattaNao ya Aussa samuppannamahAvayaNAsaMghaTTo mareUNa avvattasAmAiyappabhAvao uppaNNo aMdhayakuNAlakumArassa utto / ko so kuNAlo, kahaM vA aMdhao jAo? eyaM sAhejjai atthi iheba jaMbuddIve dIve bhArahe vAse gollavisae sayalarammayAguNagaNaNihANaM caNayagAmo NAma gAmo / tattha rijuveya-jajuveya-sAmaveyA-'thavvaNaveyajANago sikkhA-vAyaraNa-kappa-cchaMda-nirutta-joisaviU mImAvabohago NAyavittharaviyANago purANavakkhANaNiuNo dhammasatthaviyAracauro caNI NAma mAhaNo / so ya mahAsAvago / tassa ya ghare vasahIe ThiyA suyasAgarAhihANA sUriNo 19 C D tenn| 2 0 D coddspu| 3 0 D yA ya k| 4 C D te sAhuNo daTTaNa s| 50 Ddeghehi~ evN| 60D vi hu ya kaha vi ko| 7A B diNNaM suyaNANovaogapubvayaM 'pv| 80D degsAvibo / Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sampratinRpAkhyAnakam annayA ya tassa mAhaNassa bhAriyA sAvittI NAma pasUyA uggayAhiM dADhAhiM dArayaM / tassa ya NivattabArasAhassa kayaM NAmaM cANako tti / pADiya sUrINa pAesu kahioM daaddhaavuttNto| tao AyariehiM bhaNiyaM 'rAyA bhavissai' tti / mAhaNeNa ya gharaMgaeNa ciMtiyaM 'hA kahU~ ! kahaM mama vi putto hoUNa aNegANatthasatthaNibaMdhaNaM mahAraMbhAipAvaTThANakAraNaM rajaM karessaI ?, tA tahA karemi jahA na karei esa raja' ti / ghaTThAo sillageNa daaddhaao| tao puNo vi 'sAhiyaM gurUNaM jahA 'ghaTThAo mae dArayassa dADhAo' / gurUhiM bhaNiyaM "duDu vihiyaM, jao jaM jeNa pAviyavvaM suhaM va asuhaM va jIvalogammi / aNNabhavakammajaNiyaM taM ko hu paNAsiuM tarai ? // 16 jaM jeNa jaha va jaiyA annammi bhave uvajjiyaM kammaM / taM teNa tayA(hA) taiyA bhottavyaM Natthi sNdeho||17 dhArejai iMto jalaNihI vi kllolbhinnnnkulselo| Na hu aNNajamaNimmiyasuhA-'suho divvprinnaamo||18 tA NicchaeNa hoyavvaM eeNa paDaMtarieNa rAiNA" / tao kameNa jAo ummukkabAlabhAvo cANako / paDhiyANi ya teNa vi' caudasa vijjAThANANi / pariNAvio ya samANakula-sIlabhAriyaM / uvarae ya piyarammi 'sAvago' tti appasaMtuTTho gamei kAlaM / annayA kayAi sA baMbhaNI gayA bhAivIvAhe peiyagharaM / AgayAo aNNAo" vi IsaragehapariNIyAo, tAsiM ca tANi mAyA-pIipamuhANi mANusANi kuNaMti goravaM / avi ya dhovei ko vi pAe, sugaMdhatillehi~ ko vi makkhei / nANAvihehi~ uvvaTTaNehi ubaTTae ko vi // 19 vhAvei ko vi, ko vi hu vatthA-'laMkAramAi appei / ko vi vilevaNamANai, kiM bahuNA ittha bhaNieNaM? // 20 bhoyaNa-sayaNAIsu vi goravaI pariyaNo payatteNa / vivihollAvakahAhiM AyarataraeNa ullavai // 21 taM ca cANakamajaM 'atthahINa' tti kAuM vayaNamitteNa vi Na ko" vi goravei, kammaM ca kArejai / egAgiNI ceva egadese ciTThai / vatte ya vIvAhe visajjaNakAle iyarANa visiTThavatthI-'laMkArA-''bharaNehiM mahaMto uvayAro kao, tIse puNa iyaravatthAiehiM appo ceva / tao sA 'ghisi ghisi dAredabhAvassa jattha mAyA-vittANi vi evaM paribhavaM kuNaMti'tti aTTaduhaTTavasaTTA mahAciMtAsogasAgaragayA pattA paigehaM / diTThA cANakkeNa 'hA ! kimeyaM" ? jamesA pIiharoo vi samAgayA sakheyA uvalakkhejai !' tti ciMteUNa samAucchiyA kheyakAraNaM / Na ya kiMci jaMpei / tao NibbaMdheNa pucchiyAe jaMpiyaM jahA "ahaM 'tujjha daridassa kare vilaggatti kAUNa mIyA-vittehiM vi avamANiyo, 'avamANiya' tti kAUNAdhII jAyA" / tao ciMtiyaM cANakkeNa 'satyametat , yato'rtha eva gauravyaH, na guNAH / uktaM ca jAtiryAtu rasAtalaM guNagaNastasyA'pyadho gacchatu, zIlaM zailataTAt patatvabhijanaH sandahyatAM vahninA / sau(zau)rye vairiNi vajramAzu nipatatvartho'stu naH kevalaM, yenaikena vinA guNAstRNalavaprAyAH samastA ime // 154 // tathA dhanairduHkulInAH kulInAH kriyante, dhanaireva pApAjanA nistaranti / dhanebhyo viziSTo na loke'sti kazcid, dhanAnyarjayadhvaM dhanAnyarjayadhvam // 155 / / 10 D pADio ya suu| 20D dego ya daa| 3 A B degi ti, taa| 4 A B pasAhiyaM gurUNa 'ghaTTA / 5A B degyA hoyvN| 60D degmmaniyakammanimmio devpri| 70 D vi coisa / 8A B deglabhAriyaM / 90 D degyA yk| 10 A B dego iisr| 110 D degmuhamANusA vi ku| 12 C D koi| 13 0 D jnnaakaale| 14 C D sthA-''bharaNA-'laMkArAiehiM mhN| 15 A B sA ciMtei 'dhisi| 16 CD degsttttmhaa| 17A B degya? ti j| 18 C D dego samAgayA vi| 19 0 DdegNa pucchiyaa| 200D mAyA-vitteNa vi| 21 A B degyA iti kAUNa / mU0 zu0 13 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIke mUlazuddhiprakaraNe dvitIya sthAnakam kiJcajhINavihavo na agghai puriso viNNANa-guNamahagyo vi / dhaNavato uNa NIo vi gAravaM vahaI logammi // 22 kula-sIla-guNA soDIra-caMgimA taha ya laliyamullavaNaM / akayatthaM savvamiNaM hoi ciya attharahiyANaM // 23 kaNNakaDuyaM pivayaNaM gheppai amayaM va dhaNasamiddhassa / na uNotaM sayalakalAkalAvakaliyaM pi adhaNassa // 24 jassattho tassa jaNo, jassattho tassa baMdhavA bahave / dhaNarahio u maNUso hoi samo dAsa-pesehiM // 25 tA vajjiyasaMsAro sayA samattho samatthabhuvaNammi / muNiNAho va mahejai vibuhehi~ vi nUNa esattho // 26 aNahu~tayA vi huMtIeN huMti, huMtA vi jaMti jNtiie| ojIi samaM NIsesaguNagaNA jayau sA lacchI // 27 tA savvappagArehiM ceva attho uvajiyavyo / asthi ya pADaliutte nayare naMdo nAma rAyA, so ya baMbhaNANa suvaNNaM dei, tA tattha vaccAmi' / tti saMpahAriUNa gao tattha / paviTTho ya kahiMci dibajoeNa pamattANaM dAravAlANaM rAyasabhAe / diTuM ca rAyanimittamuvakappiyamAsaNa, uvaviThTho ya tattha / io ya hAyasavvAlaMkAravibhUsio sanemittio samAgao tattha naMdarAyA / cANakaM ca daTTaNa jaMpiyaM nemittieNa jahA 'deva ! erise muhutte esa baMbhaNo rAyasIhAsaNe niviTTho jArise naMdavaMsassa chAyaM avahariUNa Thio, tA arosavaMtehiM sAmeNa viNaeNa ya uTThaveyavyo / tao rAiNA davAviyamaNNamAsaNaM / bhaNiyaM ca dAsaceDIe jahA 'bhaTTa ! eyaM rAyasIhAsaNaM, tA pasAyaM kAUNa ittha ubavisaha' / tao cANakkeNa ciMtiyaM 'eyaM cevAjuttaM jamadiNNe AsaNe uvavisijjai, eyaM tu savvajahaNNaM jamuTThijai' / tti sAmattheUNa 'astu, atra me kuNDikA sthAsyati' iti kuMDiyaM Thavei / puNo aNNaM raiyamAsaNaM tattha tidaMDaM / annattha jaNNovaivIyaM / evaM jaM jaM Thavei taM taM ruMdhai / tao 'dhaTTho'tti rudveNa rAiNA pAesu gaheUNa kaDDhAvio / uThThittA ya paiNNaM karei, yathA'kozena mRtyaizca nibaddhamUlaM, putraizca mitraizca vivRddhazAkham / utpATya nandaM parivartayAmi, mahAdrumaM vaayurivogvegH|| jai eyaM na uppADemi to eyaM na choDemi'tti sihAe gaMThiM baMdhei / 'jaM tujjha piuNo royai taM karejAsu'tti bhaNamANehiM purisehiM addhayaMdaM dAUNa nicchUDho / tao NiggaMtUNa NayarAo ciMtiumADhatto jahA 'kayA mae kayatthijjamANeNa kohAbhibhUeNa mANamahApavvayArUDheNa aNNANabahalatamaMdhayArapaDalAvaluttaviveyaloyaNeNa mahaI paiNNA, sA ya NitthariyavvA / yata uktam tariyavvA vai paiNNiyA, mariyavvaM vA samare samatthaeNa / asarisajaNaupphesaNayA na hu sahiyavvA kule pasUeNa // 156 // tA kahaM nitthariyaJca ?' ti ciMtayaMtassa puvvasamAyaNiyaM caDiyaM citte guruvayaNaM jahA 'mae paDatarieNa rAiNA hoyavyaM' / Na ya tesiM mahANubhAvANaM vayaNamaNNahA hoi / jao avi calaii merucUlA, avarAo uggamija diNaNAho / muMceja va majjAyaM jalaNihiNo, paDai saggo vi // 29 naraya vva uvari hojjA, sasiNo biMbaM muijja aggI vi / Na ya hoi aNNahA taM visiTThaNANIhi~ jaM diDheM // 30 ___tA 'gavesAmi kiM pi biMba' ti / parivvAyagaveseNaM gao naMdassa raNNo moraposagagAmaM / samuyANaMto ya payaTTho mayaharagehaM / jAva picchai tattha savvANi mANusANi ubviggANi / pucchio ya cANako tehiM jahA 'bhagavaM ! jANasi kiM pi? / cANakkeNa bhaNiyaM 'savvaM jANAmi' / tao tehiM bhaNiyaM 'jai evaM tA avaNehi mayaharadhUyAe caMdapiyaNadohalayaM, jao dohalayaasaMpattIe kaMThagayapANA sA varAI, tA dehi pasAyaM kAUNa ____10 D lhi| 2 C D mnnusso| 3 0 DdeglaaiinnN| 4 0 D bhaaye| diTuM raa| 50 D kaM dtttt| . 60 DdegvaiyaM / 70 D Thavijjai / 8A B payannaM / 9 C D jAsi' tti / 10 A B deghiM addh| 11 A B ya payaNNideg / 12A B vaNai / 13 C D savvamANu / . Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sampratinRpAkhyAnakam 99 mANusabhikkhaM' ti / tao 'haMta ! bhaviyavvaM imIe gabbhe mama maNorahA''pUraNasamattheNa keNAvi supuriseNaM' ti ciMtiUNa bhaNiyaM cANakkeNa 'pUremi ahaM imIe dohalayaM jai me gabbhaM payacchaha' tti / tao 'imIe jIvamANIe aNNe gabbhA bhavissaMti'tti sAmattheUNa paDivannaM tehiM / sakkhisamakkhaM ca kAUNa kArAvio cANakeNa paDamaMDavo / puNNimArayaNIe ya nahayalamajjhabhAgaTTie sasahare kayaM uvari chidaM / ThAviyaM ca savvarasa'DakhIradavvasaMjoga peDiuNNaM he o thAle / bhaNiyA ya sA 'putti ! tujjha nimitteNa mae maMtehiM AgarisiUNa ANio esa caMdo tA piyasu' tti / tao sA saharisaM 'caMdaM 'ti mannamANI jattiyaM jattiyaM pivai tattiyaM tattiyaM uvari puriso ucchADe / addhapIe ya 'kiM ganbho paDiunno bhavessai na va ?' tti parikkhaNatthaM bhaNiyA jahA 'ciTThau ittio, loyANaM dejjihI' / sA necchai / teNa bhaNiyaM 'jai evaM tA piyasu, loganimittamannamANissAmi' / tti pUriUNa dohalayaM davvoppAyaNaNimittaM gao dhAuvivaresu / tatthaM NANAvihehiM dhAuvAyappaogehiM uvajjiyaM pabhUyaM dvinnjaayN| Agao ya kAlaMtareNa tassa ganbhassa pauttiviyANaNatthaM / tao pecchai gAmassa bAhiM saMyalalakkhaNa saMpuNNaM dArayaM rAyanIIe ramamANaM / avi ya I 6 dhUlIvilihiyabahudesa-Nagara-gAmANa majjhayArammi / phariha-'TTAlaya- pAyAra-bhavaNauvaraiyaNagarammi // 31 dhUlImayasiMhAsaNaabhirUDhaM DiMbhamaMti-sAmaMtaM / nayarArakkha-balAhiya-paDihAra- purohiya-bhaDehiM (? DohaM ) // 32 bhaMDAgAriya-talavara-seNAvai - kaTTiyAiparigariyaM / tesiM vi ya vilahaMtaM gAmA - SSgara - desamAINi // 33 satthAha-mahAyaNa-seTThi-pagaipabhiIhi~ viSNavijaMtaM / emAi naravarIsaranIIparamaM tayaM daddhuM // 34 parituTTho cANakko purao hoUNa kuNai patthaNayaM / tassa parikkhaNaheuM viNaeNaM jaMpae evaM // 35 'deva'mhaM pi ya dejjau kiMci pasAyaM vihitta' so bhaNai / 'tuha gou~lAI baMbhaNa ! diNNAI gevha gaMtUNaM' // 36 // [ granthApram - 3000 ] o cANakkeNa bhaNiyaM 'deva ! goulAI geNhamANo mArejjAmi' / teNa bhaNiyaM 'vIra bhojjA vasuMdharA' / 1 tao cANakeNa 'viSNANa -sUrattaNAI pi asthi, tA jogo esa mama maNorahANaM ti ciMtiUNa pucchio ego DiMbho jahA 'kassesa dArago ?, kiM nAmadheo ?' / tao DiMbheNa bhaNiyaM jahA 'esa mayaharadhIyAputto parivvAyagasaMtio caMdagutto nAma / tao 'eso so 'tti harisabharaNinbharaMgeNa cANakkeNa bhaNio caMdagutto jahA 'ahaM so parivvAyago jassa saMtio tumaM, tA ehi baccha ! jA te saccayaM rAyANaM karemi / tao 'jaimANavei ajoti jaMpamANo laggo tappiTTao caMdagutto / cANako vi DiMbharUvANaM vRttaMtaM sAhiya taM ghettUNa palANo / meliUNa cAraM balaM kao caMdautto rAyA / Thio appaNA maMtipae / evaM ca mahAsAmagiMga kAUNa gayA pADaliuttaM / rohiUNa ya taM ThiyA / tao naMdarAyA eyaM NAUNa savvasAmaggIe niggao / jAyamAohaNaM / avi ya vajaMtatUranissaNaM, khippaMta sellabhIsaNaM / paDhaMta bhaTTavaMdayaM, AveMtaaddhacaMdayaM // 37 ghussaMtanAma-gottayaM, bhaggaMtatikkhakuMtayaM / paDatakhaggaghAyayaM, muccaMtaNeyasAyayaM // 38 chijjaMtarAyacicayaM, tuTTaMtatrammabaMdhayaM / paDataAyavattayaM, maraMtabhUrisatyaM // 39 // iti / tao evaMvihe samarabhare vaTTamANe naMdarAyajohehiM bhaggaM caMdaguttaseNNaM, bhayaparAhINaM ca mahAvAyAvadhUyaakAlajalayapaDalaM va jhatti vilINaMM disodisiM / taM ca tArisaM daTThUNa turaMgamArUDhA egadisiM gahAya paNaTThA caMdagutta - cANakkA / tesiM ca piTTao laggA AsavArA / 1 A B ittiyaM / 1CD paripuNaM / 2AB degrisA / 4OD ratha ya NA 6 AB viraiyaba | 70D deg sAmaMtA / 8-9 A B goyalAdeg / 10 D madhijo ? / 120D baMdhayaM / 13 CD yaM // ti / / 5 C D savvalakkha / 11 A B jahA bhANaveha | Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIke mUlazuddhiprakaraNe dvitIyaM sthAnakam tao 'mA najjIhAmo' tti turaMge muttUNa palAyamANA jAva caDiyA sarovarapAlIe tAva picchati jaccaturaMgamArUDhaM piTThao samAgacchamANaM egaM purisaM / daddU bhaNio cIrapakkhAlaNavAvaDo nIraMtaTaTTio rAyarayago cANakkeNa jahA 'are re ! lahuM huM palAyasu jao bhaggaM caMdagutta- cANakkehiM pADaliuttaM, gavesiUNa gheppaMti ya naMdavakkhiyA' / tamAyaNNiUNa paNaTTho rayago / govio caMdagutto paumiNIsaMDamajhe / appaNA ya rayagaTTANe Thio vatthANi dhoviumAdatto / tao pucchio AsavAreNa jahA N 're ! diTThA katthaI caMdagutta cANakkA ?' | cANakkeNa bhaNiyaM 'Na yANAmi cANakaM, caMdagutto puNa esa paumiNIsaMDaimajjhe nilukko ciTThai' / teNa vi NirUvio, diTTho ya / tao appio teNa cANakkassa asso / teNa bhaNiyaM 'bIhAmi ameyassa' / tao jhADe baMdheUNa AsaM, mottUNa khaggamegapAse, jalAvayaraNaNimittaM jAva oguDio muyai AugaM tAtra khagaM gahAya cANakkeNa viNivAio / saddeUrNaM ya caMdaguttaM, caDeUNa Ase palANA / 'mA najjIhAmo 'tti bhaeNa so vi turaMga mo mukko / vaccaMteNa ya pucchio caMdagutto cANakkeNa jahA 're ! kiM ciMtiyaM jaM velaM mae siTTho ?' | caMdagutteNa bhaNiyaM 'evaM cetra me rajjaM bhavissai, ajjo ceva jANai, Na gurutrayaNe viyAraNA kAyantrA' / yata uktam 1 100 miNa goNasaMgulIhiM gaNehi~ vA daMtacakkalAI se | 'icchaM ' ti bhANiUNaM kajaM tu ta eva jANaMti // 157 // kAraNa viU kayAI seyaM kAyaM vayaMti AyariyA / taM taha saddahiyavvaM bhaviyavvaM kAraNeNa tahiM / / 158 / / jo gehas guruvayaNaM bhaNataM bhAvao visuddhamaNo / osahamiva pitaM taM tassa suhAvahaM hoi // 159 // tao NAyaM jahA 'jogo eso Na kahiMci vipariNamai' / purao' vaccaMtANaM chuhAe pIDio caMdautto / taM ettha vaNagaNe pamuttUNa bhattANayaNaNimittaM jAva paviseI egattha gAme tAba picchai sammuhamAgacchaMtaM cacciyasavvaMgaM uttANiyapoTTaM egaM baMbhaNaM / taM ca daTThUNa pucchiyaM cANakkeNa 'kimatthi kasaiMi gehe bhojjAiyaM ?' | teNa bhaNiyaM 'atha egassa jajamANassa gehe pagaraNaM, tattha baMbhaNANaM jahecchAe dijjae bhoyaNaM / avi yadijjai viviho kuro dahieNa karaMbio jahecchAe / avagaNiyasattu - mittaM tA vacca tumaM pi tattheva // 40 abhatto so dAyA bhaTTaNa visesao ao vaca / iNhi ceva ya bhottuM ahamavi tatto samAyAo' // 41 o' tattha viTThe koi viyANihI tA eyassa ce poTTaM phIDeUNa ahuNovabhuttamaviNaTTe karaMbayaM ghettUNa vaccAmi tti ciMtiUNa tassa poTTaM phAliya puDagaM bharittA Agao caMdaguttasamIvaM / bhuMjAviya jahicchaM caMdaguttaM puNo paTTiyA / rayaNIe pattA egattha sannivese / tao tattha bhikkhaM bhramamANA gayA egAe mahara AbhIrAe gehe / itthaMtaragmi ya tIe NiyaDiMbharUvANaM uttariyamettA caiva pariviTThA vilevI / tao egeNa ayANamANeNa baleNa chUDho tamajhe hattho / daDDho ya so jAva akkaMdaii tAtra bhaNio tIe 'pAviTTa ! nibbuddhiya ! tumaM pi cANakavaMgalo' tti / tao cANakkeNa niyanAmAsaMkiraNa pucchiyA sA 'ammo ! ko esa cANakko jassa saMtiyA~ tae evaM utramA dinnA ?' / tIe jaMpiyaM " putta ! summae koI cANakko, teNa ya caMdagutto rAyA kao, khaMdhAvAraM ca 1CD turaMgame / 20 D ratIraDio | 3 A B deghA 'katthaha (i) are diTThA caMdradeg / 4 C D jaMpiyaM / 5 A B 10 Ddeg mota / 14 AB mA paviddhaM tattha saMpuma / 6 CDdegNa caMda | 7 A B Navai / 8 C D 'o ya vadeg / 9 AB chuhAi / 11 ABdegi tAva ettha gAme pi / 12 C D caccikkiyasa / 13AB saya gedeg / koi / 15 AB va pihaM / 16 CD phAliUNa / 17 C D deg yahariyAbhIrIe / 180D bAlapaNa / 19CD kaMde | 20 A B degyA te uvadeg / Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sampratinRpAkhyAnakam 101 kAUNa rohiyaM pADaliuttaM, tao naMdeNa samaraM kAUNa sacaMdagutto viNAsio, tA murukkho so jo eyaM paNa yANai jahA 'paDhamaM pAsANi dhippaMti, tao pAsehiM gahiehiM nagaraM gahiyameva bhavai,' tA putta ! eso vi mama DiMbho tassamANo cetra jo rabbAe pAsANi aghettUNa majjhe hatthaM chuhai" / tao 'bAlAdapi hitaM vAkyaM 0' iti nIivakkaM sumaraMteNa amayamiva gahiyaM tavvayaNaM / 1 gao himavaMtakUDaM nAma pavtrayaM / tattha ya pavvayaeNa sabararAiNA saha kayA pII / bhaNio ya so jahA 'gehAmo pADaliputtaM, addhamadveNaM ca vibhaissAmo rajjaM / teNa vi taheva paDivaNNaM / tao mahAsAmaggIe maMDalaMtarANi oyavitA pattA egattha Nayare / rohiyaM ca / savvapayatteNa ya laggANa tri na paDai / tao cANako parivvAyagAveseNa NagaravatthuNirikkhaNatthaM paviTTho abhitare / diTThAo ya suhalaggapaiTTiyAo iMdakumAriyAo / tANaM ca pahAveNaM Na paDai taM nagaraM / logo ya Ayatto pucchai / cANakkeNa mAyApavaMcaNiuNeNa jaMpiyaM, avi yabho bho ! erisalagge iMdassa kumAriyAoM eyAo / iha ThANe ThaviyAo na phiTTaI rohao jeNa // 42 lakkhaNabaleNa eyaM me NAyaM paJcao ya iha eso / avarNitANa ya tubbhaM osarihI rohao kiMci // 43 avarNeti jAva te vihu osArai tAva rohayaM kiMci / to diTThapaccaeNaM jaNeNa mUlANi vi khayANi // 44 evaM ca bhaMjeUNa nagaraM gayA pADaliuttaM / nissaMcAraM ca rohiuM ThiyA / karei ya diNe diNe mahAsaMgAmaM naMdo / evaM ca vaccaMtesu diNesuM jAva uvakkhINo naMdarAyA tAva maggiyaM dhammaduvAraM / dinnaM ca ' tehiM jahA 'ega raheNa jaM sakkasi taM 'NINAhi' / tao naMdarAyA, 'dhiddhitti rAyalacchI adIhapehI muduttaramaNIyA / paricaiUNAssvattA egapae dujjaNa sahAvA // 45 khaNamettaM ramaNIyA hoUNa viNA vi kAraNaM sahasA / khalamahila vva viluTTA jhaDa tti esA ahaha ! kaTThe // 46 'iya citato do bhajjAo eMgaM ca kannagArayaNaM pahANarayaNANi ya rahammi samAroveUNa niggao / nigacchaMtassa ya sA kaNNayA caMdauttaM paloyaMtI naMdeNa bhaNiyA 'A pAve ! mama savvaM pi rajjaM eeNa gahiyaM tumaM pi eyaM ceva paloyasi tA gacchasu' tti rahAo uttAreUNa mukkA | caMdaguttarahammiM samAruhaMtIe bhaggA nava arayA / ' avasauNo' tti maNNamANeNa nivAriyA caMdautteNa / cANakkeNa bhaNiyaM " mA NivArehi, 'NavapurisajugANi tuha rajjaM hohi' tti mahAsauNo esa" / tao samArUDhA esA kaNNagA / paviTThA ya te nagaraM / vibhattaM dohiM vibhAgehiM savvaM / egI ya kaNNagA, donha vi aNurAgo tIe uvariM / tao cANakkeNa 'sattukaNNayA mA sohaNA na bhavessai'tti ciMtiUNa bhaNio caMdagutto 'jeTTabhAyA tujjha eso, tA eyassa ceva esA havai'tti bhaUNa NivArio caMdagutto / pavvayagapariNAvaNatthaM ca samADhattA savyasAmaggI / avi ya unbhaviyA varaveI saMThaviyaM jalaNakuMDamairammaM / maMgalatUraM visaraM patrajjiyaM bhariyanahavivaraM // 47 pajjAliyo ya jo mahu- ghayasitto ya visamajAlAhiM / lAyaMjalI u khittA joisieNaM khaNaMdre (?) NaM // 48 aMdhAriyaM ca gagaNaM tamAladalasAmaleNa dhUmeNaM / suvisuddhe vi hu lagge gaNie, divvaNNabhaMtIe // 49 muttI saMkaMto bhUmisuo takkhaNammi nIyattho / etthaMtarammi gahio kaNNAi karo NariMdeNa // 50 jA pariyaMcai jalaNaM rAyA tA bAliyAkaraggAo / visabhAviya tti kAuM ghoravisaM rAyaNo jhati // 51 saMcariyaM tatto so visavega'bbhAhao bhaNai evaM / 'i bhAya ! bhAyatracchala ! marijjae caMdagutta' tti // 52 to visavegaM NAuM 'ruMbhAmi visaM'ti caMdaguttaniyo / jAvANavei purise bhiuDiM tA kuNai cANakko // 53 maraMto naI vayaNamiNaM kalusio sacitteNa / 'ardharAjyaharaM " mitraM yo na hanyAt sa hanyate ' // 54 7 C D ii ciM / 8 C D evaM (gaM kaNNa / 12 A B sayaM / egaa| 1 A B vAcyaM / 2 C D mahayA sAmadeg | 3 C D dego / tANaM | 4 G D phiTTae / 5 A B te jahA / 60D nINehi / ca kaNNayaM pahA | 9 CD degNa niggacchaM / 10 degmmi ya samAdeg / 11 C D deg DhA 13 CD'gA kaNNa / 14 C D ai bhAi ! bhAiva | 15 A B degraM bhRtyaM yo / Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 saTIke mUlazuddhiprakaraNe dvitIya sthAnakam NAUNaM tabbhAvaM majjhattho ceva saMThio raayaa| pavvayago vi ya paMcattamuvagao veyaNakto // 55 tao dosu vi rajesu caMdagutto ceva rAyA jaao| io ya naMdarAyasaMtiyA purisA coriyaM kuNaMti / cANako vi coraggAhamaggaNatthaM parAvattiyaveso bhikkha bhamai / tao picchai naladAmakuviMdaM paDayaM vuNamANaM, tassa ya putto ramamANo maMkoDaehiM khio| so ya raDato piuNo Niveyai / teNa vi kuddheNa muiMgabilaM khaNeUNa kArIsaM pakkhiviya savve daDDA / tao 'sohaNo esa NayarArakkho'tti Thio cANakkacitte / gharaM gaeNa saddAvettA ThAvio talArapae / teNa vi vIsAsettA bhaNiyA savve vi takarA jahA 'vilasaha saMpayaM jahicchAe amha ceva rajjaM' / tao aNNammi diNe savve vi saputtadArA NimaMtiyA / bhoyaNovaviThThANa ya dArAiM pihittA gehaM pajAliUNa utthAiyA / tao Nagarassa sutthe jAe puNo vi 'ko majjha ahio ?' tti ciMtaMtassa kappaDiyattaNe adinnabhikkho caDio ego gAmo citte / rUseUNa tassovIraM dinno gAmellagANaM khuddAeso jahA re! tumha gAme aMbagA vaMsA ya saMti, tA aMbage chittUNa vaMsANa parikkhevaM kareha' / tao tehiM gAmellaehiM paramatthamayANamANehiM niyabuddhIe 'aMbagA rakkhaNIya tti rAyAeso saMbhAvejai' tti paribhAveUNa vaMse chiMdiUNa aMbagANa pAgAro ko| taio taM vivarIyavayaNakaraNachidaM lAiUNa sanara-nAri-DiMbharUva-cauppao dArANi pihittA savyo palIvio gaamo| tao annammi diNe kosaNirUvaNaM kuNaMteNa diTuM savvaM suNNaM bhaMDAgAraM / tappUraNatthaM ca kayA kUDapAsayA / ThAviyaM ca niyapurisasameyaM dINArapaDiunnaM suvaNNamayaM thAlaM / bhaNai ya so puriso 'jo mamaM jiNai so eyaM thAlaM geNhai, aha mayA jippai to egaM dINAraM deI' / tao teNa thAlalobheNa pabhUyalogo ramai, na ya koI jiNai, jao te pAsayA tassa purisassa icchAe paDaMti / cANakkeNa ya citiyaM 'pabhUyakAlio esa uvAo tA anna uvAyaM payaTTemi' tti / tA ko uNa uvAo bhavessaI ?, huM nAyaM majaM pAemi savve koDuMbiNo jeNa NiyagharavattAe paramatthaM kahaMti, jao kuviyassa Aurassa ya vasaNaM pattassa rAgarattassa / mattassa maraMtassa ya sabbhAvA pAyaDA iMti' // 56 tti paribhAviUNa NimaMtio kodduNbiylogo| pAio savyo vi majjaM, na ya appaNA piyai / tao jAva savve mattA tAva mayaparAhINo vva tesiM bhAvaparikkhaNatthaM jaMpiumADhatto, avi ya do majjha dhAurattAo kaMcaNakuMDiyA tidaMDaM ca / rAyA me vasavattI, ettha vi tA me hola vAehi // 160 // aNNo asahamANo bhaNai gayapoyayassa mattassa uppaiyassa joyaNasahassaM / pae pae sayasahassaM, ittha vi tA me hola vAehi // 161 // anno bhaNai tilaADhayassa uttassa nipphaNNassa bahusaiyassa / tile tile sayasahassaM, ittha vi tA me hola vAehi // 162 // anno bhaNai navapAusammi puNNAe~ girinaiyAe~ sigyavegAe / egAhamahiyamitteNa NavaNIeNa pAliM baMdhAmi, ittha vi tA me hola vAehi // 163 // 10 D mkkodd| 2 0 D degNa ya ta / 3 A B dego viv| 4 A B to| 5 A B degi ?tti, huN| 6-9 A B vAeha / Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sampratinRpAkhyAnakam 103 aNNo bhaNai jaccANa Nava kisorANa, tadivaseNa jAyamittANa / __ kesehiM nahaM chAemi, ittha vi tA me hola vAehi // 164 // aNNo bhaNai do majjha asthi rayaNANi, sAlapasUI ya gadabhiyA ya / chinnA chinnA vi ruhaMti, ittha vi tA me hola vAehi // 165 // anno bhaNai sayasukilo NicasuyaMdho, bhaja aNuvvaya Natthi pvaaso| niriNo ya dupaMcasao, ittha vi tA me hola vAehi // 166 // evaM ca tesiM bhAvaM NAUNa maggiyA jahociyaM davvaittA / gohaNaitto egadivasaNavaNIyaM, AsavaI egadivasajAyaturaMge, dhaNNaitto sAlirayaNANi maggio / evaM bhaMDAgAra-koTThAgArANi paDipuNNANi kayANi / tao satthacitto rajjadhuramaNupAlemANo ciTThai / aha aNNayA kayAI saMjAyaM mahAroravaM duvAlasasaMvacchariyaM dubbhikkhaM / avi ya-- chuhasusiyamayakalevarasuniraMtarasaMkulAi dharaNIe / jIvaMtayalogANaM saMjAyA duggamA maggA // 57 jattha ya purisAehiM khajaMta jANiUNa jaNaNivahaM / gAmAo gAmaM pi vi na jAi bhayaveviro logo // 58 jattha u koi puraMdhI niyaputtaM bhoyaNaM vimaggaMtaM / muttUNa jAi aNNaM desaM NiyajIyakaMkhAe // 59 kA vi puNo NiyajIviyaluddhA aighorapAvapariNAmA / mottUNa kulaM sIlaM bhakkhai vAvAiuM puttaM // 60 annA vi sattavaMtA gayajIyassAvi NiyayataNayas / aiNehamohiyamaNA vayaNesa pakkhivai AhAraM // 61 annA vi rovamANaM maggaMtaM bhoyaNaM tao kuddhA / uvveiyA chuhAe ghAyaM dAUNa NihaNei // 62 jattha ya bhattA bhajja muMcai, bhajjA vi NiyayabhattAraM / jattha ya bhikkhayarehiM Na ya labbhai kiMci kAuMje // 63 sAhUNa gihatthANa ya gihAo gehammi vaccamANANaM / hejati goviyAi~ vi jattha DaillehiM bhattAI // 64 kiM bahuNA bhaNieNaM ?, savvaM asamaMjasaM tahiM jAyaM / aighore dubhikkhe pADaliputtammi Nayarammi // 65 io ya aNAgayameva NAUNa tattha vihArakkamAgaehiM jaMghAbalaparikkhINehiM sirivijayasUrIhiM tattheva buTTAvAsaM kAukAmehiM ThAvio niyayapae aNNo sUrI / dinnA egaMtaThiyassa bahU soyisaovaesA / pesio" sabAla-vuDDAulagaccheNa saha annattha subhikkhadese / tattha ya duve khuDDagA AyariyapaDibaMdheNa aidUraM gayANa sAhUNa kahiMci diDhiM vaMcettA samAgayA gurusamIvaM / vaMdiyA guruNo / Niveio NiyayAbhippAyavuttaMto / gurUhiM bhaNiyaM 'duTTha kayaM jamAgayA, jao ittha amAyA-puttaM dubhikkhaM bhavissai, to vaccaha puNo vi sAhumajjhe / tehiM bhaNiyaM 'tumha caraNArAhaNaM kuNaMtANaM jaM hoi taM hou, jao na caemo tumha pAyamUlaM mottuM' / tao dhariyA sUrIhiM / jAe ya puvyavaNNie dubbhikkhe jaM kiMci sUriNo maNojaM lahaMti taM tesiM bAlagANaM payacchaMti / tao ciMtiyaM khuDDaehiM 'Na evaM suMdaraM, jao gurummi sIyamANe kA amhANaM gaI bhavissai ?, jao jeNa kulaM AyattaM taM purisaM AyareNa rakkheha / Na hu tuMbammi viNaDhe arayA sAhArayA huMti // 66 ___ 1-3 A B vaaeh| 4 A B sAIhiM, mnussybhksskairityrthH| 50 D kA vi pu| 60 D vAiyaM pu / 7A B kAuM jN| 80D paattli| 90D vuvaa| 10 A B ya kyeg| 110 D saais| 1200 dego ya sN| 130D 'bhippey| 140D to| 15 CD clnnaa| 160D gurUhi sIyamANehiM kaa| 17 0D rkkhaahi| Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 saTIke mUlazuddhiprakaraNe dvitIya sthAnakam vigaliyamayammi jarajajarammi hallaMtadaMtamusalammi / hoi saNAhaM jUhaM jUhavaimmi dharaMtammi // 67 ___tA jo amhehiM kuTuMtariehiM nisuNio ahiNavasUrINa gurUhiM dejamANo aMjaNapaogo taM karemu' tti / paropparaM saMvittIe tahevA'NuTThio, siddho ya / teNa ya aMjaNappaogeNa adissamANA do vi gayA rAiNo caMdauttassa bhoyaNamaMDavaM / uvaviTThA ya raNNo ubhayapAsesu / bhottUrNaM ya NaravaithAle diNe diNe samAgacchaMti / rAyA vi aNNadiNovvariyabhattappamANe jAe ajiNNabhaeNa uTThavijjai vijehiM / evaM ca egajaNabhatte tihiM jaNehiM bhujjamANe atippamANo dubbalIhoi caMdautto / taM ca tArasaM daTTaNa bhaNiyaM cANakkeNa 'kiM tuma pi dukkAlio ? jeNa dubbalo jAo' tti / caMdagutteNa bhaNiyaM 'saccaM, ajjo ! Na yANAmi kAraNaM, kiMtu ahaM Na tippAmi' / cANakkeNa ciMtiyaM 'nUNaM ko vi siddho avaMtarAo eyassA''hAraM bhakkhei; ao esa Na tippaI' / tao bIyadiNe pakkhitto savvattha bhoyaNamaMDave iTTAlacuNNo, diTThA ya duNhaM bAlavayasANaM payapaMtI, NAyaM ca jahA 'do lahuvayasA siddhA samAgacchaMti' / annammi diNe bhoyaNamaMDavassa duvArAiM pihittA kao majhe dhUmo / teNa ya galiyaM talloyaNANamaMjaNaM / diTThA ya raNNo ubhayapAsovaviTThA duve cellayA / tao caMdagutto 'ahameehiM viTTAlio'tti vimaNadummaNo jAo / taM ca tArisamavaloiUNa cANakkeNa bhaNiyaM, avi ya re! kiM vimaNo jAo? ajjaM ciya nUNa suddhao taM si / bAlakumArajaIhiM saha bhutto jaM si egattha // 68 ko sAhUhi~ samANaM bhottu pAvei egathAlammi ? / tA taM ciya sakayattho suladdhamiha jIviyaM tujjha // 69 dhaNNo ya puNNabhAI paramapavitto tumaM ciya NariMda ! / lAbhA u te suladdhA jaM bAlamuNIhi~ saha jimio // 70 ee cciya sakayatthA jiyaloe~ vajjiUNa je bhoe / bAlatte NikkhaMtA jiNiMdadhamme jao bhaNiyaM // 71 dhaNNA hu bAlamuNiNo bAlattaNayammi gahiyasAmaNNA / aNarasiyaNivvisesA jehi~ na diTTho piyaviyogo // 72 evamaNusAseUNa caMdauttaM visajiyA cellayA / appaNA ya gao gurusamIvaM / bhaNiyA ya guruNo 'jai tubbhaM pi sIsA evaM kareMti tA kattha'NNattha sohaNaM bhavissai ?, tA NivArejaha ee' / tao gurUhiM bhaNio cANako jahA 'bhadda ! sAvago hoUNa appANaM vigoesi?, nAmamitteNa ceva tuTTho?, evaMvihapamattayAe nittharihisi saMsAraM ?, jameesiM duNhaM pi khuDDagANaM Na vahasi vaTTamANiM, eeNa ceva kAraNeNaM sAhU aNNattha pesiyA, ee uNa valiUNA''gayA, tA kiM ittiyassa pAvAraMbhassa aNNaM te phalaM bhavissai ?, uktaM ca jassa Na jaiNo geNhaMti kaha vi jatteNa joiyaM dANaM / so kiM gihI ?, muhA hoi tassa gharavAsavAsaMgo // 167 // tathA pa(vollari pANii navaI taNi, aNNu vi aNNaha uppari nADai / bhallau tAvahiM jANiyai, jAvahi jalaharu biMdu na pADai' // 168 / / eyamAyaNNiUNa lajio caannko| 'icchAmo aNusaTiM, jaM uddhario ahaM nivaDamANo / coyaNavaravahaNeNaM saMsAramahAsamuMdAo // 73 phAsuyaesaNieNaM ahApavatteNa bhattapANeNaM / kArejjaha aNudivasa aNuggahaM majjha gehammi // 74 khamiyavvaM ca asesaM jamuvAlaM bheNa kheiyA sAmi!' / iya bhaNiuM cANako gao ya niyayammi gehammi // 75 tattha ya citiumADhatto 'haMta khaMDuo vva adissamANo jai ko vi veirio visaM saMkAmei tA na sohaNaM hoi, kiMca puvvaM pi visakaNNagApaogAo kahiMci chuTTo esa rAyA, to saMpayaM tahA karemi jahA visappao 1 'tA' iti A-Bpustakayo sti / 2 C D nisuo| 3A B svittii| 4 C D Na nnr| 5 C D degNehiM adeg| 6 C D smtthbhoy| 7 C D lAbhA hu te| 8 C D dege ujjhiUNa / 9A B degsiM khudddd| 10 CD pattari / 11 C D tRnni| 12 ODmuddmmi| 130 DdegdiyhN| 140D khuDya vv| 15 C D verio| Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 sampratinRpAkhyAnakam gAo na ceva bhayaM havaI' / tti saMpahAreUNa sahamANaM sahamANaM bhuMjAvio visamissamAhAraM / raNo ya dhAriNI NAma mahAdevI / tIse ya pahANagabbhANubhAveNa samuppaNNo dohalao, avi ya dhaNNAoM kayatthAo tAo jaNaNIoM jAoM naravaiNA / jaMti egathAle sahegasIhAsaNagayAo // 76 kiM tANa jIvieNaM ? vihalaM ciya tANa gabbhaubvahaNaM / jAoM na raNNA samayaM bhujaMtI egathAlammi // 77 tao tammi dohale apujjamANe paridubbalaMgI saMjAyA / tArisiM ca daTTaNa pucchiyaM caMdaguttaraNNA jahA 'pie! kiM tujjha neya pujai sAhINammi vi mae?, kimahavA vi / bhaNiyA keNai kiMci vi duvvayaNamaNajjakajeNaM? // 78 kiMvA vi keNai tuhaM ANAe khaMDaNaM kayaM devi ! ? / kassa ayaMDe kuvio jamarAyA ajja bho! sahasA ?' // 79 paDibhaNai dhAriNI to 'neyANaM hoi deva ! egaM pi / gabbhANubhAvajaNio kiMtu mahaM Dohalo eso // 80 jai naravaiNA saddhiM ahayaM bhuMjAmi egathAlammi' / to bhaNai Nivo 'ceTThasu vIsatthA, pUrimo eyaM' // 81 tao bIyadiNe bhoyaNovaviThTho paMbhaNio tIe rAyA egatthabhoyaNaM / teNa vi jAva taM taheva paDivannaM / tao NivArio cANakeNa jahA 'mA dehi mahurayabhAvio esa savyo vi tujjha saMtio AhAro' / tao diNe diNe maggaMtIe vi cANakabhaeNaM na dei rAyA / aNNadiNammi ya aNAgacchaMte cANake maggio egakavalaM / diNNo ya teNa / tao jAva taM muhagayamAsAei tAva patto cANako / diTThA ya palisAyaMtI / 'aho ! akajaM, aho! akajaMti bhaNamANeNa churiyaM gahAya poTTa phAleUNa kaDDio dArago / ghayAimajhe ya dhariUNa pUriyANi apuNNadiNANi / jaNaNIe' taM kavalaM palisAyaMtIe paDio tassa uttamaMge ego biMdU, teNa tassa biMdasAro ceva NAmaM kayaM / vaDDio dehovacaeNa kalAkalAveNa ya / uvarae ya piyarammi so ceva rAyA jAo / bhaNio ya dhAvIe jahA 'putta ! sammaM cANakkarasa vaTTejasu' / so vi taheva vaTTai / aNNayA ya egaMtasaMThio bhaNio gaMdasaMtieNa subaMdhuNA saciveNa jahA 'deva ! jai vi amhANamuvaritubbhe appasAyA tahA vi jameyassa paTTassa hiyaM tamamhehiM viNNaveyavvaM, tattha jo esa cANakkamaMtI so aIvakhuddo, jao eeNa devassa jaNaNI AraDaMtI poTaM phAleUNa mAriyA, tA tubbhe vi payatteNa appANaM rakkhejaha' / tao rAiNA pucchiyA aMbadhAI jahA 'aMba ! kimeyaM saccaM jaM maha jaNaNI cANakeNa viNAsiyA ?' / tIe bhaNiyaM 'putta ! saccati / tao kuvio cANakkassovari raayaa| AgacchaMtaM daTTaNa Thio jjhatti parammuho / iyaro vi pisuNappavesaM NAUNa tao ceva NiyattaUNa gao niyagehaM / tattha davvaM sayaNavaggaM ca jahociyaM nijojiUNa egatthovarage maMjUsAmajjhe gaMdhasamuggayaM sapattayaM choDhUNa tAlayANi dAUNa Niggao NayarAo / aNasaNaM gahAya Thio kArIsamajhe iMgiNimaraNeNa / io ya ammadhAIe bhaNio rAyA 'putta ! duTu kayaM jamamacco paribhUo, jao eyasaMtiyaM te rajaM pANA ya' / tti bhaNiUNa sAhio savvo vi pubbo viyro| 'tA khAmittA sigghamANehi' / tamAiNNeUNa rAyA vi gao sapariyaNo caannksmiivN| khAmettA ya bhaNai 'eha pasAyaM kAUNa gharaM vccaamo'| cANakeNa bhaNiyaM 'savvaM paricattaM mae, jao paDivaNNamaNasaNaM' / tao nicchayaM NAUNa khAmettA vaMdittA ya gao biMdusAro NiyayagehaM / subaMdhuNA vi 'jai kaha vi Niyattai tA mamaM NikaMdaM uppADei'tti ciMtiUNa viNNatto rAyA jahA 'deva ! cANakarasa saMpayaM samasattu-mittabhAvassa devANumaeNa pUyaM karemi / rAiNA vi 'evaM kareha' tti bhaNie mAyAe pUrya 10 D tArisiyaM ca / 2A B keNa y| 3 C D degDe sahasA, jamarAyA ajja prikuvio| 4 C D degNaM deva ! hoi eka pi| 50 D pnnio| 6 A B jjheNa dhre| 7 C D dege ya tN| 8 A Bdegmaanneh| 9 A B mama / 100 D degDeya ti| mU0 zu0 14 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIke mUlazuddhiprakaraNe dvitIya sthAnakam kAUNa dhUvamuppADeUNa viyAlavelAe kArIsamajhe iMgAlaM choDhUNa gao niyagehe / iyaro vi teNa jalaNeNa DajhaMto samma sahai / avi ya dehaM asuidugaMdhaM bhariyaM bahupitta-mutta-ruhirANaM / re jIva ! imassa tumaM mA uri kuNasu paDibaMdhaM // 82 puNNaM pAvaM ca duve baccai jIveNa Navari saha eyaM / jaM puNa imaM sarIraM katto taM calai ThANAo? // 83 tiriyattaNammi bahuso pattAoM tume annegviynnaao| to tAoM saMbharaMto sahasu imaM veyaNaM jIva ! // 84 narayammi vi jIva ! tume NANAdukkhAi~ jAi~ sahiyAI / iNhi tAi~ saraMto visahejjasu veyaNaM eyaM // 85 kiMcajAva na muMcAmi lahuM pANehiM ittha jIyasaMdehe / tAva imaM jiNavayaNaM sarAmi somaM maNaM kAuM // 86 ego u jAi jIvo, marai ya uppajaI ya taha ego / saMsAra bhamai ego, ego ciya pAvae siddhiM / / 87 nANammi daMsaNammi ya taha ya carittammi sAsao appaa| avasesA dubbhAvA vosiriyA jaavjiivaae|| 88 hiMsA-'liya-corikke mehuNNa-pariggahe ya nisibhatte / paJcakkhAmi ya saMpai tiviheNA''hAra-pANAI // 89 je me jANaMti jiNA avarAhA jesu jesu ThANesu / te haM Aloemo uvaDhio sammabhAveNaM // 90 chaumattho mUDhamaNo kittiyamittaM ca saMbharai jiivo| jaM ca na sumarAmi ahaM micchA miha dukkaDaM tss||91 aNNaM ca maJjha saMpai juttaM appahiyameva kAuM je / maraNammi samAvaNNe tamhA sumarAmi arahate // 92 iNamo arahaMtANaM Namo, Namo taha ya savvasiddhANaM / AyariyujjhAyANaM Namo, Namo savvasAhUNaM // 93 evaM suhapariNAmo cANako payahiUNa NiyadehaM / uvavaNNo suraloge vimANamajjhammi tiyasavaro // 94 subaMdhuNA vi patthAveNa viNNatto rAyA 'deva ! cANakagiheNa pasAo kIrau' / NaravaiNA vi taha'tti paDivaNNe gao tattha / diTuM ca taM savvaM suNNaM / sammaM nirUvayaMteNa diTuM egovaragassa TakkiyaM duvAraM / 'jaM kiMci sAraM tamittha bhavissai'tti ciMtaMteNa vihADiyaM jAva picchai maMjUsaM / 'are ! pahANarayaNANi ittha bhavissaMti' tti bhittaNa tAlayANi sA vi ugghADiyA jAva samuggayaM maghamaghaMtagaMdhamavaloei / 'huM vairA ittha hohiMti'tti paribhAveUNa ugghaaddio| pecchai ya tattha pattayaM suMgaMdhigaMdhiyaM / tao gaMdhe agghAiUNa pattayaM vAei / lihiyaM ca tattha 'agghAiUNa gaMdhe eNe jo piyai sIyalaM salilaM / bhuMjai maNojabhujaM varakhAima-sAimaM ceva // 95 jiMghai sugaMdhagaMdhe sumaNasa-kappUrapabhiie ramme / pecchai maNoharAI rUvAiM cittamAIsu // 96 vINA-veNuravaDDhe kAyalagIyAiyaM nisAmei / vilayA-tUli-uvAhaNagAI phAse i" sevei // 97 kiM bahuNA ?, paMcaNha vi visayANa maNoharaM tu jo visayaM / muMjai so jamagehaM vaccai Natthettha saMdeho // 98 vihiyasiratuMDamuMDaNaveso pNtaasnnaaikyvittii| sAhu vva ciTThaI so dharai jiyaM, aNNahA marai' // 99 iya vAiUNa tatto ciMtai maMtI subaMdhuNAmo so| 'dhisi dhisi maha buddhIe maeNa jo mArio teNa // 100 maimAhappaM so cciya cANako dharau jIvalogammi / jeNa bhaeNa vi ahayaM jiyaMtamayago viNimmavio' // 101 iya ciMtiUNa to so viNNAsettA aNAhapurisammi / jIviyaluddho dhaNiyaM ciTThai vrsaahukiriyaae||102 kiMtu abhavyattaNao bhAvavihUNo bhavammi bhImammi / bhamihI aNaMtakAlaM visahato tikkhadukkhAiM // 103 1A B deggAlamaM(ga) cho| 2 A B degva tuma imassa uvari mA kudeg| 3 A B degttA ya tume| 4 C D tAya srN| 5A B na muccAmi / 6A B deggo vi jaai| 70 degNANaM / 80D mhN| 9A B vi vinatto patyAveNaM rAyA / 10 C D bhntuunn| 110D mAta gNdh| 120D sugNdhgN| 13 A B eyaM jo / 140D degjabhoja / 150 D y| Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sampratinRpAkhyAnakam 107 tassa ya biMdusAranaravaissa puhaitilayAe devIe aNurattapattaniyaro chAyAsamaNNio sumaNovasohio samANaMdiyabahujaNo asogataru vva saMjAo asogasirI nAma putto / so ya junbaNatyo 'savvakalAkusalo'tti Nivesio piuNA juvarajapae / uvarae~ piyarammi so ceva maMti-sAmaMtAIhiM ahisitto raje / rajadhuraM uvvahaMtassa ya samuppaNNo kuNAlAhihANo putto / bAlattaNe ceva ThAviUNa juvarAyapae 'uvarayajaNaNIo'tti sAvakamAyAbhaeNa pahANamaMti-pariyaNasameo dAUNa ujeNiM kumArabhuttIe pesio / / tao tattha aisiNeheNa ya paidiNaM pesei sahatthalihiyalehe / annayA ya kalAgahaNajogaM NAUNa kumAra mahaMtae udisiUNa lihiyaM lehammi rAiNA 'adhIyatAM kumAraH' iti / paDivAiUNa lehaM 'aNuvvANa'kkharaM' ti asaMvatteUNa tattha ceva ThANe mottaNa uDhio rAyA sarIraciMtAe / rAyapAsovaviTThAe ya kumArasavakijaNaNIe 'kassa rAyA savvAyareNa lehaM lihai ?'tti ciMtiUNa vAio / niyaputtarajjatthiNIe ya dinno agArassovari biMdU , mukko tammi ceva ThANe / samAgaraNa rAiNA 'hatthamukko leho paDivAio vi puNo vi paDivAiyavvo'tti vayaNamasumarateNa sNvttio| muddiUNa ya diNNo lehavAhayahatthe / teNa vi gaMtUNa samappio kuNAlassa / teNa vi lehayassa / so vAyaittA Thio tuNhikko / kumAreNa bhaNiyaM kiM na vAesi lehaM ?' / tahA vi na kiMci jaMpai / tao sayameva ghettUNa vAio jAva pecchai 'aMdhIyatAM kumAraH' iti / tao bhaNai 'amha moriyavaMse savvattha appaDihayA ANA, tA jai aI pi tAyassA''NaM laMghemi tA ko anno pAlessai ?, kiMca jai evaM tAyassa piyaM to evaM ceva kIrai' tti / tattasalAyaM gaheUNa aMjiyAo do vi acchIo / imaM ca soUNa mahAsogAbhibhUeNa ciMtiyaM rAiNA anyathaiva vicintyante puruSeNa manorathAH / daivenA''hitasadbhAvAH kAryANAM gatayo'nyathA // 104 aNNaha pariciMtejai saharisakaMDujjaeNa hiyenn| pariNamai aNNaha cciya kajjAraMbho vihivaseNa // 105 tA 'kimaMdhassa rajeNaM ti diNNo ego gAmo / satra(va)kkiputtassa ya diNNA kumArabhuttIe ujjeNI / kuNAlo vi aIvagaMdharvaMkalAkusalo, gaMdhavve ceva pasatto ciTThai / itthaMtarammi so kosaMbIdamagajIvo ajasuhatthisayAsagahiyaavvattasAmAiyappabhAvAo samuppaNNo tassa kuNAlassa bhajjAe sarayasirIe gabbhammi puttttaae| saMjAo ya dosu mAsesu vaikkaMtesu jiNa-sAhupUyaNAidohalo / pUrio ya jahAsattIe kuNAleNa / pasUyA ya kAlakkameNa sarayasirI / vaddhAvio ya dAsaceDIe kuNAlo puttajammeNa / tao 'cullamAyAe vihalIkaremi maNorahe, giNhAmi Niyarajati ciMtiUNa niggao gAmAo kuNAlo aNNAyacariyAe / gAyato patto pADaliputtaM / tattha vi maMti-sAmaMtAINa gehesu gAyamANeNa raMjiyaM savvaM pi nagaraM / bhaNiuM ca paiyaTTo sabalogo, avi ya 'pacchaNNavesadhArI hAhA-hUhUNa ko vi annnnyro| eso kiM vA vi sayaM samAgao tuMburU nUNa ? // 106 kiM vA gaMdhavveso ?, kiM vA vi hu kinnaro, naro ahavA ?' / evaM jaMpaMtANaM logANaM rAyapAsammi // 107 saMjAo ullAvo koUhalapUrieNa to raNNA / hakkArio kuNAlo gAyai aha javaNiyaMtario // 108 jamhA u 'puhaipAlA niyaMti viyaliMdiyaM naraM neya' / tamhA adUrapAse Thavio so javaNiyaMtario // 109 gAyaMteNa ya teNaM dhaNiyaM Avajio dharaNinAho / bhaNai 'varaM varasu tumaM gaMdhavviya! dijjae jeNa' // 110 1 A B degyAi de| 200dege ya pi0 / 300 kymaa| 400dego| ttth| 5 anudvAtAkSaram = ashusskaakssrm| 60 Ddego sarIra ciMtAe raayaa| 7 CD degNa ya raa| 8 CD gennhiuunn| 90D degNNA bhuttI / 10 0 Ddegvvapasatto ceva citttthi| 110 D puuyaai| 12 0 D pytto| 13 C D degdhavvo so| 14 A B dego nnrvriNdo| Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 saTIke mUlazuddhiprakaraNe dvitIya sthAnakam tao kuNAleNa paDhiyaMcaMdaguttappaputto the biMdusArassa nttuo| asogasiriNo putto aMdho jAyai kAgiNiM // 111 rAiNA vi NAUNa NiyataNayaM bAhajalabharabharejamANaloyaNeNa avaNeUNa javaNiyaM Nivesio nniyucchNge| bhaNiyaM ca 'putta! kimappaM jAiyaM?' / tao maMtIhiM bhaNiyaM 'deva ! na eyamappaM kiMtu pabhUyaM, jao rAINaM raja kAgiNI bhaNNai / piuNA bhaNiyaM 'putta ! kimaMdhassa rajeNaM?' ti| teNa bhaNiyaM 'tAya ! putto me karessai raja' / rAiNA jaMpiyaM 'kayA~ te putto samuppaNNo ? / teNaM bhaNiyaM 'saMpai'tti / tao rAiNA vi saMpaI ceva NAmaM kayaM / vatte ya dasAhe ANAveUNa Nivesio rajje / kAlakkameNa ya jAo payaMDasAsaNo NaravaI / sAhiyaM ca addhabharahaM / oyaviyA ya bahU aNAriyadesA / ___ aNNayA ya ujjeNisaMThiyassa garavaiNo jiyaMtasAmipaDimAvaMdaNaNimittaM ahAsaMjamavihAreNaM viharamANA samAgayA ajasuhatthisUriNo / te ya kayAi haTTamaggeNa vaccamANA gayA diTThigoyaramoloyaNaThiyassa rAiNo / daTTaNa ya ciMtiyamaNeNa 'haMta ! kahiMci mama diTThapuva vva paDihAsaMti ee| 'kattha maNNe diTThapuSya ?' tti IhApohasamubhUyasaMbhamavasaparikkhalamANamaggaNa-gavesaNaM kuNamANo NivaDio oloyaNe / tao paccAsaNNapariyaNeNa sitto caMdaNarasAiNA, vIio tAlaviMTavIyaNagAIhiM / khaNaMtareNa ya puvvajAiM sareUNa uTThio samANo gao sUrisamIve / vaMdiyA sUriNo / bhattibharanibbharo siyaromaNivaheNaM papphullavayaNasayavatteNaM bhAlavaTThaNihiyakarakamaleNa viNNattaM NaravaiNA 'bhagavaM! jiNadhammassa kiM phalaM ?' / [ sUriNA jaMpiyaM ] 'sagga-mokkhA phalaM' / rAiNA jaMpiyaM 'sAmAiyassa kiM phalaM ' / sUriNAM laviyaM 'avyattassa rajAiphalaM' / tao saMjAyapaccaeNa bhaNiyaM 'evameyaM, Natthi saMdeho, paraM kimolakkhaha na vA mamaM ?' / tao sUrIhiM suovaogaM dAUNa bhaNiyaM 'suTTha olakkhAmo, jao tumaM kosaMbIe mama sIso Asi' / tao savisesaibhatti-bahumANasamubbhUyasaMbhamavasaparikkhalamANa'kkharavayaNaviNNAseNa puNo vi vaMdiyA sUriNo / avi ya___ dukkhattajaMtusaMtANasukkhasaMdohadAyaga ! guNaDDa ! / karuNANIramahoyahi ! visiTThasuyaNANasaMpaNNa ! // 112 micchattatimiradiNayara ! dppiyprvaaivaarnnmiNd!| nara-vijAhara-suranaya ! tujha Namo hou muNiNAha ! // 113 jai taiyA maha karuNaM na kareMto sAmi ! taM si jiyjnny!| to NicchaeNa ahayaM nivaDato duhasayAvatte // 114 tuha pAyapasAeNaM aNaNNasarisaM imaM mae rajaM / pattaM, tA iNiMha pi vi jaM kAyavvaM tamAisasu // 115 tao sUrIhiM bhaNiyaM 'bhadda ! dhammappahAvo esa, tA saMpayaM pi tattheva jattaM kuNasu' / tao 'jamAIsaMti gurupAya'tti bhaNiya gahio sAvagadhammo / tappabhiI ca vaMdai jiNiMdabiMbe pUyai aTTappayArapUyAe / gurupajjuvAsaNarao paDilAhai samaNavarasaMghaM // 116 dINAINaM dANaM dei jahecchAi kuNai jIvadayaM / paigaraNavaNNiyavihiNA kAravai jigeMdavarabhavaNe // 117 gAmA-''gara-nagarAisu jiNavarabhavaNehiM maMDiyA vsuhaa| uttuMgadhayavaDehiM teNa kayA puhaiNAheNa // 118 samaNANa suvihiyANaM teNaM sussAvaeNa naravaiNA / paccaMtiyarAyANo savve saddAviyA sigdhaM // 119 kahio ya tesi~ dhammo vittharao gAhiyA ya sammattaM / appAhiyA ya bahuso samaNANaM sAvagA hoha // 120 aha tattheva ThiyANaM tANujeNIi jiNahare jattA / pAraddhA tIi raho viNiggao mahavibhUIe // 121 1 zloko'yaM bRhatkalpabhASye 294 tmH| 20 Du| 30 DdegNanayaNajualeNa av| 4 C D rajeNaM? / tenn| 50 DdegyA putto| 60 Ddeg laviyaM 'tAya! saMpai'tti / 7A Bdegci ditttt| 80D deghaavuuhmggnn(nn)-gvesnnN| 9 A B degNA y(p)lvi| 10 A B degvamevaM / 11 A B degsbhumaann-bhttismu| 12 C D degyavaravAi, 13 0D tumh| 14 A B degisi| 15 prastutaprakaraNasyaiva saptaviMzatitamAdArabhya SadatriMzattamaM yAvat vRttam , tatra vRttadazake varNitavidhinA ityrthH| 160DdegyarUve kaar| 17A BdegvaNesa meN| Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sampratinRpAkhyAnakam 109 avi ya bhaMbha-bheri-bhANayasaddAulu, jayajayasaddavihiyakolAhalu / kAhala-saMkha-karaDasadubbhaDa, pavaNoddhayaudaMDasudhayavaDu // 122 maddala-tilima-paDahakayapaTuravu, bhaviyaha viNihayaghoramahAbhavu / veNu-vINa-sauraMgiyatArau, rayaNaviNimmiyarUvayasArau // 123 kaMsAlaya-kaMsiyasaDhukkaDu, jaNasammadaserakayasaMkaDu / jhallarirAvabhariyagayaNaMgaNu, naccirasiMgAriyavivihaMgaNu // 124 mahuragejavimhAviyanaragaNu, kusumomAliu naM naMdaNavaNu / ullasaMtarAsayasayasaMkula, muhalavilayagejjaMtasumaMgalu // 125 ghari ghari kIramANaArattiu, kamiNa paDicchamANajaNabhattiu / iya aNeyaaisaiguNajuttau, saMpairAyaha gehi pahuttau // 126 to naranAhu citti vihaseviNu, niggau agghu mahagghu laeviNu / pUyavi rahu romaMciyagattau, aNugacchai sAmaMtihi~ juttau // 127 tao tamaccanbhuyabhUyaM rahamahimaM nieUNa bhaNiyA savve vi sAmaMtA 'jai maM maNNaha to tubbhe vi sarajjesu evaM kareha' / tehiM pi taheva kayaM / atrA'rthe nizIthagAthA: jai maM jANaha sAmi samaNANaM paNamahA suvihiyANaM / davveNa me na kajaM evaM khu piyaM kayaM majjha // 169 // vIsajjiyA ya teNaM gamaNaM ghosAvaNaM sarajesu / sAhUNa suhavihArA jAyA paJcaMtiyA desA // 170 // ghosAvaNaM = amAghAtAyuddhoSaNArUpAm / aNujANe aNujAI pupphAruhaNAi~ ukiraNagAI / pUyaM ca ceiyANaM te vi sarajesu kAraMti // 171 // anuyAnaM rathayAtrA / tatrA'nuyAti sa rAjA smstsaamntaadiprivRtH| puSpArohaNAnyutkiraNagAni rathapurataH puSpavRSTayAdirUpANi / caityapUjAM ca rAjA karoti / tacca dRSTvA te'pi svarAjyeSu sarva kurvanti / annayA kayAi puvvarattAvarattakAlasamayaMsi ThiyaM saMpairAiNo citte jahA 'paMiTemi aNAriyadesesu sAhUNa vihaarN'| ti ciMteUNa bhaNiyA aNAriyA 'jahA jahA mama purisA tubbhe karaM maggaMti tahA tahA dejaha' / tao pesiyA sAhurUvadhAriNo purisaa| bhaNaMti ya te jahA 'amhaM evaM evaM bAyAlIsadosavisuddhavasahi-bhatta-pANa-vatthapattAiyaM dejai, imaM imaM ca aNNaM paDhaNAiyaM kajjai, tao rAiNo piyaM bhvii'| aNAriyA vi rAiNo tosaNatthaM taheva savvaM kareMti / evaM ca sAhusAmAyaurIbhAviesu aNAriyakhittesu viNNattA sUriNo jahA 'bhayavaM ! kimaNAriesu na viharaMti sAhuNo ?' / gurUhiM bhaNiyaM 'jao nANAI nobasappaMti' / raiNNA bhaNiyaM 'kiM kAraNaM novasappaMti ?' / sUrIhiM bhaNiyaM 'na yANaMti te saamaayaariN'| raNNA jaMpiyaM 'jai evaM to pesaha sAhuNo, pecchaha sarUvaM' / tao raNNo uvaroheNa pesiyA sUrIhiM aNAriesu kaivi saMghADagA / tao te daTTaNa 'rAyasaMtiyA ee 1A B degpddrkh| 2 0 0 degyaha vi| 3A B degsaarNgy| 40D geyvi| 5A B degmAliya naM / 60 D ullalaMtadeg 7A B yAnaM rathayAnaM rthyaatraa| 80 D yA ya kdeg| 900 payaTemi / 10 C D evaM baayaaldos| 11 AB imaM ca adeg| 120DdegyArIe bhaavi| 130 D ratnA ya bhdeg| 14 0 DONa 'eNNo sN| Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 saTIke mUlazuddhiprakaraNe dvitIya sthAnakam balAhiya'tti maNNamANA jahAsikkhaviyasAmAyArIe savvaM payacchaMti / tao sAhUhiM AgaMtUNa ajasuhetthiNo NiveiyaM jahA 'savvattha suhavihAro, ussappaMti NANAINi' / evaM ca saMpairAiNA aNAriyadesesu vi sAhUNa vihAro payaTTio / te ya dhammasikkhAgahaNeNa tappabhiI bhaddagA jAyA / bhaNiyaM ca NisIhe samaNabhaDabhAviesuM tesuM desesu esaNAIhiM / sAhU suhaM vihariyA teNaM te bhaddagA jAyA // 172 // udiNNajohAulasiddhaseNo, sa patthivo nijiyasattuseNo / samaMtao sAhusuhappayAre, akAsi aMdhe damile ya ghore // 173 // kayAi teNa rAiNA puvvabhavodariyattaNaM sumareUNa kayA causu vi nayaraduvAresu mahAsattAyArA / tattha dijae abAriyasatta-mittaM mahAdANaM / uvvariyaM ca mahANasiyANaM bhavai / te raNNA pucchiyA 'uvvariyasesaM kassa bhavai ?' / tehiM bhaNiyaM 'deva ! amhANaM' / tao raNNA te samAiTThA jahA 'tubbhe taM sAhUNaM dejjaha, ahaM tumhANaM davvaM dAhAmi' / te 'taha'tti paMDivajeUNa rAyAesaM, taM sAhUNa diti / nagare ya bhaNio kaMduiga-nesatthiya-dosiyAio savyo vi logo jahA 'jaM sAhUNaM uvagarai taM savvaM dejaha, ahaM me mollaM dAhAmi' / tao logo tahA kAumAraddho / ajasuhatthisUrI puNe eyaM jANamANo vi sissANurAgeNa Na NivArei / io ya ajamahAgirI vibhiNNovAsae ThiyA / tehiM ca coiyA ajasuhatthiNo jahA 'kIsa ajjo ! jANamANA vi rAyapiMDamaNesaNiyaM ca geNhaha ?' / ajasuhatthiNA bhaNiyaM "jahA rAyA tahA paya'tti rAyANama[yattamANA ee payacchaMti" / tao 'mAi'tti kAUNa ruDhehiM ajamahAgirIhiM bhaNio jahA 'ajjo ! tumaM mama ajjappabhii visaMbhogo / bhaNiyaM cA''game sarikappe sarichaMde tullacaritte visihatarae vA / sAhUhi~ saMthavaM kujA NANIhi carittajuttehiM // 174 // sarikappe sarichaMde tullacaritte visiTTatarae vaa| Aeja bhatta-pANaM saeNa lAbheNa vA tUMse // 175 // eyaM ca soUNa AuTTo ajasuhatthI micchAdukkaDaM dAUNa bhaNai 'na puNo evaM kAhAmi, khamaha maha egAvarAhaM' / tao puNo vi saMbhutto / saMpairAyA vi rajaM kAUNa visuddhaM sAvagadhammamaNupAleUNa gao devalogaM / sumANusattAikameNa ya siddhiM pAvessai tti / gataM sampratinRpAkhyAnakam / iti vRttArthaH // 37 // bhaNitamapUrvacaityanirmApaNam / adhunA tasya parakRtacaityAnAM ca yat kRtyaM tat prakaraNopasaMhAraM ca vRttenA''ha dejjA davaM maMDala-goulAiM, jiNNAi~ siNNAi~ samAraejjA / naTThAi~ bhaTThAi~ samuharijA, mokkhaMgameyaM khu mahAphalaM ti // 38 // 10D hatthINa nnideg| 2 C D ti ya nnaa| 3A B divAri(? dvaavi)je| 4 0 D paDicchiUNa / 5 CD degNa jANa' 60 D degNuvatta / 7 ime gAthe bRhatkalpabhASye 6445-46 tmyau| 8 C D tusse / 9 Eti // jiNaceiyANaM ti bIyaM ThANaM // ch|| Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyasthAnakopasaMhAraH 'deja'tti dadyAt prayacchet / 'davaM'ti dravyaM vittam / 'maMDala-goulAiMti maMDalAni janapadAn , gokulAni govrajAn tAnyapi dadyAditi sambandhaH / 'jiNNAiMti jIrNAni jarjarIbhUtAni / 'siNNAI'ti khinnAni bhUkhedAdinA'dhikaM durbalIbhUtAni / 'samAraeja'tti samAracayet sandhayedityarthaH / 'naTThAIti naSTAni= bhUtalasamIbhUtAni / 'bhaTThAIti bhraSTAni tatpradezasyA'pyalakSyatayA nAzamupagatAni / 'samuddharija'tti samuddharet= punarnavIkuryAt / yataH 'mokkhaMga'ti mokSAGga nirvANAGgam / 'eya'ti etat-pUrvAktam / 'mahAphailaM'ti bRhatphalamityarthaH / itiH prakaraNaparisamAptAviti vRttArthaH // 38 // zrIdevacandrAcAryaviracite mUlazuddhivivaraNe dvitIya sthAnakaM vivaraNataH samAptam // Sand 10 D degphalaM bRh| Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [jinAgamAkhyaM tRtIya sthAnakam ] vyAkhyAtaM dvitIyasthAnakam / samprati tRtIyamArabhyate / asya ca pUrveNa sahAyamabhisambandhaH-pUrvatra jinabhavanakRtyamuktam , taccA''gamAdeva jAyata iti tatsthAnakaM vAcyam / tasya ca tanmAhAtmyakhyApakamAdivRttamidam devAhidevANa guNAyarANaM, titthaMkarANaM vayaNaM mahatthaM / mottUNa jaMtUNa kimatthi tANaM, asArasaMsAraduhAhayANaM ? // 39 // 'devAhidevANaM'ti' devAdhidevAnAm , devAH purandarAdayasteSAmadhidevAH nAyakA jinAH, atasteSAM sambandhi vacanaM muktvA nA'nyat trANamastIti smbndhH| 'guNAyarANaM'ti guNAkarANAm , guNAH kSAntyAdayasteSAmAkarAH utpattibhUmayo guNAkarAH / yathA hyAkareSu yAni vastUnyutpadyante tAni teSUccIyamAnAnyapi na truTyanti, evaM bhagavadguNA api varNyamAnI na niSThAM yAntItyabhiprAyaH / uktaM ca -- mai-suyaturiyaturaMgamasaNAhaohImaNoraharaheNa / jassa guNatthuipaMthe aMtaM patto na sako vi // 176 // anyadevA apyevaMvidhA bhaviSyantItyAzaGkApanodArthamAha-'titthaMkarANaM'ti tIrthakRtAm , tarantyanena prANina iti tIrthaM dravya-bhAvabhedAd dvidhA / tatra dravyatIrtha nadyAdiSu samavatAraH, na tenA'trA'dhikAraH / bhAvatIrthaM tu saMsArasAgarottAraNasamarthaM caturvidhazrIzramaNasaGgharUpaM prathamagaNadhararUpaM vA, tat kurvantIti tIrthaGkarAH / atasteSAM 'vayaNaM'ti vacanam AgamaH / 'mahatthaMti mahAtha-prabhUtavAcyam / uktaM ca savvanaINaM jA hoja vAluryAM sAgarANa jaM salilaM / taMtto vi aNaMtaguNo attho egassa suttassa // 177 // 'mottuM'ti [ mottUNa tti ] muktvA-vimucya / 'jaMtUNa'tti jantUnAM zarIriNAm / 'kimatthi'tti kimasti ?, na kiJcidityabhiprAyaH / 'tANaM'ti trANaM zaraNam / kathambhUtAnAM jantUnAm ? 'asArasaMsAraduhAhayANaM'ti asArasaMsAraduHkhAhatAnAm , asAraH=niHsAraH, saMsAraH caturgatirUpastatra duHkham azarmarUpaM tenA''hatAnAM= pIDitAnAmiti vRttArthaH // 39 // jinavacanameva trANaM nA'nyadityuktam , tacca yathA trANaM bhavatIti tathA sArdharUpakatrayeNA''hanajaMti jaM teNa jiNA jiNAhiyA, bhAvA muNijaMti carA-'caraM jagaM / saMsAra-siddI taha tagguNA-guNA, takkAraNAiM ca aNegahA tahA // 40 // dhammA-'dhammaM gammA-'gammaM gammae AgameNaM, kajjA-kajjaM pejjA-upejaM jaM ca bhojaM na bhojaM / juttA-'juttaM sArA-'sAraM majjhimA-'majjhimaM ca, bhakkhA-'bhakkhaM sokkhA-isokkhaM jeNa lakkhaMti dakkhA // 41 // 1A B iti sthaan| 2A BdegtthNgraa| 30D ti devAH pur| 4 0 D nA niSThAM na yaa| 50D cturvrnnshrii| 6A BdegyA savvauyahijaM toyaM / 7 C D etto| 80DdegyH| traannN| 90 D lakkhiMti, E lakkheti / Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 jinAgamamAhAtmyam saddhAsaMvegamAvannA bhIyA dukkhANa pANiNo / kuNaMtA tattha vuttAiM pAvaMti paramaM payaM // 42 // tamhA eso duhattANaM tANaM sattANamAgamo / 43 pU0 / 'najaMti'tti jJAyante avabudhyante / 'jati yat yasmAt / teNaM'ti tena=Agameneti saNTaGkaH / 'jiNa'tti jinAH tIrthakarA atItA-'nAgata-vartamAnAH / tathA 'jiNAhiyA bhAvA muNijjaMti'tti jinAhitAH pAragatapratipAditAH, bhAvAH jIvAdipadArthA audayikAdayo vA, muNyante avagamyante / 'carA'caraM jagaM' ti carA-'caraM trasa-sthAvararUpam , jagat trailokyam , tenaiva jJAyata iti yogaH / 'saMsAra-siddhi' tti saMsAra-siddhI bhava-mokSau / tatra saMsAra:-caturgatirUpaH, uktaM ca saMsaraNaM saMsAro sura-nara-tiri-narayagaicaukkammi / siddhizca aSTaMprakArakarmamalarahitajIvakharUpAvasthAnam / uktaM ca mokkho u kammamalavajjiyassa jIvassa'vatthANaM // 178 // _ 'taha tagguNA-'guNa'tti tathA yathAsambhavaM tadguNA-'guNau / saMsArasyA'guNAH-duHkhaphalatvAdayaH / uktaM ca-- dukkhapha(pha)le duhAyANe dukkharUve duhAlaye / ahaha ! vaNNejamANe vi lomuMddhosakare bhave // 179 // siddhezca guNAH anantAnanda-saukhyAdayaH / uktaM ca na vi atthi mANusANaM taM sokkhaM neya savvadevANaM / jaM siddhANaM sokkhaM avvAbAhaM uvagayANaM / / 180 // suragaNasuhaM samaggaM savva'ddhApiMDiyaM arNataguNaM / na vi pAvai muttisuhaM gaMtAhi vi vaggavaggUhi // 181 // siddhassa suho rAsI sava'ddhApiMDio jai havejA / soNaMtavaggabhaio savvAgAse na mAijA ||182||(aav0 ni0 gA0980-982) 'takAraNAI ca aNegaha'tti tatkAraNAni ca saMsAra-siddhyornimittAni, mithyAtvAdIni saMsArasya, jJAnAdIni ca siddheH, anekadhA anekaprakArANi, anekaprakArairvA sUkSma-sUkSmatarabhedabhinnaiH / jJAyante iti kriyA sarvatra yojanIyA / 'taha'tti tathAzabda uttaravRttasambandhanArtha iti vRttArthaH // 40 // ____ 'dhammA-'dhammati dharmazcA'dharmazca dharmA-'dharmam / evamapretanapadeSvapi samAhAro vAcyaH / tatra dharmA-'dharmoM laukika-lokottarabhedAd dvividhau / laukikadharmo grAmadharmAdiH / sa ca kathAnakAdavaseyaH / taccedam [20. nAgadattakauTumbikakathAnakam ] atthi iheba jaMbUdIve' dIve bhArahe vAse lADadese dhannapUrayaM nAma gAma / tattha koDuMbiyA na samudAyadhammeNa varTeti / tANa ya majjhe NAgadatto NAma koDubio / teNa ya te sikkhaviyA jahA "na jujjae tumhANaM visaMhaI kAuM, yata uktaM nItizAstre ____10 D paaviNti| 2A Bssttkrm| 3 A B duhhphlduhaa| 4 romoddhrsskaaraaH| 50 D degkkha na vi ys| 60 D dvidhaa| 7 0 D degve bhaar| 8A B dhpnnpury| 90 D gaamo| mU. zu0 15 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIke mUlazuddhiprakaraNe tRtIyaM sthAna kam saMhatiH zreyasI puMsAM svapakSe tu vizeSataH / tuSairapi parityaktA na prarohanti taNDulAH || 183 // 1 naya siMhayANaM rAyakule vi gayANaM paoyaNaM sijjhai, kuMDhehi ya bhakkhijjai, tA mA vipaDivattiM kuNaha" na pavanaM ca tehiM tavvayaNaM / visaMjJeyaM ca NAUNa rAyakuMDhe - bhaTTaputtAiehiM uvaddaviumADhatto so gAmo / tArisaM ca daTThUNa so nAgadatto niruvadanivAsanirUtraNatthaM sagaDiyAe AroheUNa gao " raMdhejayaM nAma gAmaM / jAya tattha patto tAva pecchai niyapaoyaNeNetra kevi ukkuruDiovara atthAiyAmaMDave niviTThe savve gAmagohe / tao teNa 'aho ! sohaNaM jAyaM jamegatya miliyA ceva savve gAmapurisA uvaladdha'tti ciMtiUNa tANa purao cetra ujjutteUNa mukka sagaDI / kAUNa ya uciyapaDivatti uvaviTTho tappurao, viNNattaM ca jahA 'ahamevtha tumha gAme vasiuM icchAmi, jai tubbhe guNe payacchaha / tehi vi guNe dAUNa bhaNio 'sigdhamAgacchAhi' / tao uTTheUNa jAva sagaDiM jottei tAva na pecchai sagaDIe egaM cakaM / bhaNiyA ya teNa gAmavarA jahA 'avaDaM mama sagaDIo keNAvi egaM cakkaM, tA kahaM gacchAmi ?' / tao tehiM egavakkyAe bhaNiyaM jahA 'egacakkeNa cevA''gayA esA' / teNa bhaNiyaM 'kahamegacakkeNa gaiDDI samAgacchai ?, kiMca mae AgacchamANeNa sayametra 'ovaMgeUNa jaMtiyA' / tehiM bhaNiyaM 'dIsai cevesA jaMtiyA, paraM cakkaM viNA jaMtiyA, o amhehimevaM cevA''gacchamANA diTThatti, tA maMtio tumaM, jai amhANaM na pattiyasi tA puccha yANi tuhAgamaNamaggataDaTThiyANi DiMbharUvANi' / pucchiyANi " teNa / tehi vi taM caiva siddhaM / tao ' kaha mettiyA micchAvAiNo bhavissaMti ?, tA ahaM ceva bhaMtio bhavissAmi'tti citiUNa jottiyA sagaDI / AruhiUNa kheDiyA baillA / tao tehiM saddeUNa bhaNio jahA 'bhadda ! bAlo vi evaM viyANai na egacakeNa DI, kiMtu tu vinnattivAulassa amha majjhAo egeNa cakkamavahariUNa taha ceva jaMtiyA, diTThe ca savvameyamamhehiM, paramamhANamesa gAmadhammo jaM egeNa suMdaramasuMdaraM vA kayaM taM savvehiM sabAlavuDDehiM taheva paDipUreyavvaM, tA jai eeNa gAmadhammeNa saputta - dAro Nivvahasi to AgacchAhi na'nnaha' tti / tao te hari siyacitteNa paDivaNNamAgamaNaM / tehiM bhaNiyaM 'jai evaM to bhaNa kiM te sAhejjaM karemo ?' / teNa bhaNiyaM 'savvamakkhUNaM mama, kiMtu appeha cakraM jeNa gaMtUNA''gacchAmi' / appiyaM" tehiM cakkaM / gao so niyagehUM / kAUNa ya saha putta-kalatehiM egavakyaM AgaMtUNa vasio tattha gAmi tti / [ nAgadattakauTumbikakathAnakaM samAptam 20 ] 114 * IdRg laukiko dharmastadviparItasvadharmaH / lokottarastu dharmo yatInAzritya zruta- cAritrarUpaH sarvataH, zrAvastvaGgIkRtya sa eva dezataH adharmastUbhayorapi hiMsAdikaH / ' gammA - gammaM'ti gamyAgamyam / tatra gamyaM laukikaM svakalatrAdi, agamyaM bhaginyAdi / lokottaraM yatInAM gamyamAryakSetrAdi, agamyamanAryaviSayAdi; zrAddhAnAM tu gamyaM svabhAryAdi, agamyaM parakalatrAdi / 'gammai' tti gamyate = jJAyate, 'sarve gatyarthA jJAnArthAH' iti vacanAt / 'ArgaimeNaM'ti Agamena - arhatsiddhAntena / 'kajjA - SkajjaM 'ti kAryA-SkAryam / laukikaM kAryamaviruddhavANijyAdi, akAryaM kUTatulA - kUTamAnAdi / lokottaraM sAdhUnAM kAryaM sadanuSThAnAdi, akAryaM samAcArIvilo 1 pAdi; zrAvakANAM kAryaM caityapUjAdi, akAryaM lokaviruddhA sevanAdi / 'pejA - SpejjaM 'ti peyA- peyam / laukikaM 1CD haI ca / 3D 'vaniya nivAdeg / 7 CD 'kkA gaDDI | kAdeg / 5 C D degNai ukkudeg / 100D Na ya te 11 CD buDDhAulehiM / 12 CD degyaM ca te / cAritryarUpaH / 15 CD kAMzcAGgI / 16 A B / gameNa tti / 20 D kuMDhaputA / 6 C D ujjottiUNa / 4 B gaMdhejjayaM nA ; 8AB gaMDI / 13 A B deglatteNa O D raMdhaijjaM nA / 9 A B uvaMgeUNa / ya edeg / 14OD Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinAgamamAhAtmyam peyaM dugdhAdi, apeyaM rudhirAdi / lokottaraM peyaM sAdhUnAM prAzukaiSaNIyasauvIrAdi, apeyamakAyAdi; dezaviratAnAM peyamudakAdi, apeyaM madyAdi / 'jaM ca bhojaM na bhojaMti cakArasya vyavahitasambandhAd yadbhojyaM yacca na bhojyam / tatra bhojyaM laukikamodanAdi, na bhojyaM gomAMsAdi / lokottaraM bhojyaM yatInAmeSaNIyapiNDAdi, na bhojyaM tadevA'neSaNIyAdi; viratA-'viratAnAM tu bhojyamasaMsaktabhaktAdi, na bhojyamanantakAyAdi / 'juttA-'juttaM' ti yuktA-'yuktam / laukikaM yuktamabhyAgatAgatapratipattyAdi, ayuktaM paradrohAdi / lokottaraM yuktaM vatinAM paropakArakaraNAdi, ayuktaM siddhAntArthagRhanAdi, zrAddhAnAM tu yuktaM yatiparyupAsanAdi, ayuktaM pASaNDikopasevAdi / 'sArA-'sAraM ti sArA-'sAram / laukikaM sAraM vajra-gozIrSa-candana-sraga-'GganAdi, asAraM kharopalairaNDakASTha-kaNDakAdi / lokottaraM sAraM munInAM navabrahmacaryaguptisanAthabrahmacaryaparipAlanAdi, asAraM tasyaivAtikrama-vyatikramA-'ticArA-'nAcArAdidoSairmalinIkaraNAdi; zrAvakANAM sAraM sarvaviratilAlasapariNAmAdi, asAraM pramAdAdi / 'majjhimA-'majjhimati madhyA-'madhyam / tatra madhyamubhayapakSe'pi sArA-'sAramadhyavarti, amadhyaM tu sArA-'sArameva / 'bhakkhA-'bhakkhaMti bhakSyA-'bhakSyam / laukikaM bhakSyaM modaka-nAlikerAdi, abhakSyaM kimpAkaphalAdi lokottaraM bhakSyaM yatInAM tadevaiSaNIyAdi, abhakSyamaprAzukAdi; zrAvakANAmapi bhakSyaM tadevAviruddham , abhakSyaM bhaTitrIkRtaphalAdi / 'sokkhA-'sokkhaMti saukhyA-'saukhyam / laukikaM saukhyaM viSayasukhAdi, asaukhyaM tadaprAptyAdi / lokottaraM saukhyaM saMyatAnAM vrataparyAyadhRtyAdi, asaukhyaM tatraivAratyAdi / uktaM ca devalogasamANo u pariyAo mahesiNaM / rayANaM, arayANaM ca mahAnararyasAliso // 184 // (daza0 pra0 cU0 gA0 10) zrAvakANAM saukhyaM pauSadhAnuSThAnakaraNAdi, asaukhyaM zaGkA-kAGkSAdyAkulitacittAdi / yadvA ubhayorapi saukhyaM mokSaH, asaukhyaM saMsAraH / 'jeNa'tti yena-Agamena / 'lakkhaMti'tti lakSayanti nizcinvanti / 'dakkha'tti dakSAH paNDitA iti vRttArthaH // 41 // ___ tatazca-'saddhAsaMvegaM'ti zraddhAsaMvegaH, zraddhayA saMyamAnuSThAnakaraNarUpayA, saMvegaH sAMsArikasukhe duHkhAbhiprAyaH, atastam / 'AvaNNa'tti ApannAH prAptAH / 'bhIya'tti bhItAH cakitAH / 'dukkhANaM ti duHkhAnAM zArIrika-mAnasikabAdhArUpANAm / 'pANiNo'tti prANinaH-jantavaH / 'kuNaMta'tti kurvantaH vidadhAnAH / 'tattha vuttAI'ti tatra=Agame, uktAni =kathitAni / 'pAveMti paramati prApnuvanti labhante, paramaM prakRSTam / 'parya'ti padaM sthAnamiti zlokArthaH // 42 // nigamanamAha-'tamha'tti tasmAt / 'eso'tti eSaH pratyakSaH / 'duha'ttANaM'ti duHkhArtAnAM duHkhapIDitAnAm / 'tANaM'ti trANaM zaraNam / 'sattANaM'ti sattvAnAM prANinAm / 'Agamo'tti AgamaH siddhAnta iti zlokArdhArthaH // 43 pU0 // na kevalaM trANam , Alambanamapyasau / yata Aha zlokasyottarArdham bhavakUve paDatANaM eso AlaMbaNaM paraM // 43 // bhavakUpe saMsArAvaTe / patatA=nimajjatAm / eSaH AgamaH / Alambanam avaSTambhanamuddharaNarajjurityarthaH / paraM-pradhAnamiti zlokottarArdhArthaH // 43 // 10degttaraM sAdhUnAM peyaM, D pustake paatthtruttiH| 20D degknnttkaa| 30D degcaardo| 4 0D ysaariso| 5A kvyaadhiruu| 6 C D degni 'pAviti' [tti] pAmuvanti labhante, 'paramaM ti paramam / 7A B kUve / Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 saTIke mUlazuddhiprakaraNe tRtIya sthAnakam sAmpratamAgamasya nAtha-bandhutve ekazlokenA''ha eso NAho aNAhANaM savvabhUyANa bhAvao / bhAvabaMdhU imo ceva savvasokkhANa kAraNaM // 44 // eSa 'nAthaH' nAyakaH / 'anAthAnAm ' asvAmikAnAm / keSAm ? 'sarvabhUtAnAM' niHzeSajantUnAm / 'bhAvataH' paramArthataH / yathA hi khAmI samAzritAn rakSati evamasAvapyahiMsApratipAdanaparavAkyopadezataH sarvajantUn rakSati / tathA 'bhAvabandhuH' paramArthabhrAtA / 'imo ce'tti eSa eva / 'sarvasaukhyAnAM' samastanivatInAm / 'kAraNaM' hetuH / tathA hi jaha baMdhU varasikkhaM viyaraMto sokkhakAraNaM hoi / taha Agamo vi sivasuhaheU naannaaidaannaao||185 // iti zlokArthaH // 44 // adhunA''gamasyaiva dIparUpatAM zlokena pratipAdayati aMdhayAre duruttAre ghore saMsAracArae / eso ceva mahAdIvo loyA-'loyAvaloyaNo // 45 // 'andhakAre' tamobahule / 'duruttAre' kaSTanirgame / 'ghore' raude / 'saMsAracArake' bhavaguptigRhe / eSa caiva mahAdIpaH, 'lokA-'lokAvalokanaH' niHzeSapadArthapradarzakaH / iti zlokArthaH // 45 // AgamazcakSurbhUta iti zlokenA''ha jeNaM saggA-'pavaggANaM maggaM dAei dehiNaM / cakkhubhUo imo teNaM savvasi bhavapANiNaM // 46 // 'jeNaM ti yena kAraNena / 'khargA-'pavargANAM' devaloka-mokSANAM 'mArga' panthAnaM jJAna-darzana-cAritrarUpam / 'dAeI'tti darzayati / 'dehinAM' prANinAm / 'cakSurbhUtaH' dRSTikalpaH / 'imo' ayam / teNaM'ti tena kAraNena / 'sarveSAM' samastAnAm / 'bhavyaprANinAM' muktigamanayogyajantUnAm , yasmAd abhavyAnAmayamapi na sanmArgadarzako jAyate'to bhavyAnAmityuktam / iti zlokArthaH // 46 // samprati jananI-janakarUpatAmasya zlokenA''ha Agamo ceva jIvANaM jaNaNI NehaNibbharA / joga-khemaMkaro niccaM Agamo jaNago tahA // 47 // AgamazcaivaM jIvAnAM 'jananI' mAtA 'snehanirbharA' aJjasA''pUrNA / tathA hi pAlaNa-posaNa-parivaddhaNAi puttANa kuNai jaha maayaa| taha eso jIvANaM karei jiNabhaNiyasiddhaMto / / 186 // 'joga-khemaMkaro'tti tatrA'bhinavasyopArjanaM yogaH, pUrvopArjitasya ca rakSaNaM kSemam , te karotIti yoga-kSemakaraH / 'nityaM sadA / Agamo 'janakaH' pitA / tathA tenaiva prakAreNa / tathA hi 10 DdegtAnAm / bhaavtH| 2A Bdegva' ess| 38 loy'v| 4 C D degdaarthdrsh| 5A Bdegi' darzadeg / 60 E jog-kkhem| 7 C D E Jo t| 8A Bdegva jananI mAtA jiivaanaaN| 9A B taM kii| Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinAgamamAhAtmyam puvvovajiyaguNarakkhaNAoM appuvvakaraNao caiva / siddhaMto jIvANaM jaNaMgo va sajoga - khemakaro // 187 // iti zlokArthaH // 47 // idAnIM sArthavAhatvamasyopadarzayan zlokamAharAga-dosa - kasAyAidusAvayasaMkule / eso saMsArakaMtAre satthAho maggadesao // 48 // rAga-dveSau=prItyaprItisvabhAvau, kaSAyAH - krodha- mAna-mAyA-lobhAH, te AdiryeSAM mahAmohAdInAM te tadAdayaH, ta eva duSTazvApadAH = raudrasiMha - vyAghrAdayastaiH saMkule - vyApte / eSa 'saMsArakAntAre' bhavAraNye / 'sArthavAhaH' sArthanAyakaH / mArgadezakaH = vartanIpradarzakaH, tathA hi -jaha niruvahayaM maggaM satthAho tagguNe viyANaMto / dese satthiyANaM kaMtAre sAvayAiNNe || 188 // taha jIvANaM bahuvihaAvayasayasaMkulami bhavagahaNe / NANAINiruvahayaM maggaM daMsei jiNasamao // 189 // iti zlokArthaH // 48 // samprati hastAlambakapuruSatvamasya lokenA''ha - sArIra-mANasANe yadukkha - kuggAhasAgare / butANaM imo jhatti hatthAlaMbaM payacchaMi // 49 // 'zArIra-mAnasAnekaduHkha-kugrAhasAgare ' zarIre bhavAni zArIrANi zastrAbhighAta - rogAdyudbhavAni, manasi bhavAni mAnasAni rAga-dveSerSyA-cintAjani, anekAni = pracurANi, duHkhAni = pIDAH, kugrAhA : - mithyAbhinivezAH, ta eva sAgaraH samudraH zArIra-mAnasAnekaduHkha - kugrAhasAgaraH tasmin / ' buDuMtANaM' ti buDatAM = nimajjatAm / 'imo' ayam / 'jhagiti' zIghram / hastAlambamiva 'hastAlamba' sAmarthyAt tannistaraNopAyaM samyaktvAdi / prayacchati = dadAti / tathA hi jaha sAgare paDataM hatthAlaMbeNa ko vi uddharaI / duhasAgare paDataM jiNasiddhato tadduddharaI' // 190 // iti zlokArthaH // 49 // idAnIM bhANDAgAratAmasya lokenA''hamahAvijAsahassANaM mahAmaMtANamAgamo / 117 bhUiTThANaM suTThiANaM eso koso suhAvaho // 50 // mahAvidyA :- prajJapti - rohiNIpramukhastrI samadhiSThitAH sAdhanavidhi - yuktA vA'kSarapaGkayastAsAM sahasrAH = dazazatAtmakAsteSAm | 'mahAmantrANAM' ceTakAdipuruSAdhiSThitAnAM sAdhanavidhivikalAnAM vA varNasandarbhANAm / uktaM ca 1 CDdeg uvva sujoga | 2CD isa | 6 CD jAtAni bhane / 7 A Bi // idAnIM / sat fashion riso maMto ti tadviseso'yaM / vijA sasANA vA sAhaNarahio bhave maMto // 191 // ( Ava0 ni0 gA0 931 ) 3 C D E degsAyare | 4 A B degcchii| 5 CD zarIrabhavA / 8 ENa Aga | Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 saTIke mUlazuddhiprakaraNe tRtIya sthAnakam 'AgamaH' siddhAntaH / 'bhUyiSThAnAM' prabhUtAnAm / 'sudRSTAnAM' sAtizayAnAm / eSa 'kozaH' bhANDAgAram / 'sukhAvahaH' sukhakRt / __anyadarzanasiddhAnteSvapi mahAvidyAdayo dRzyanta iti cet ! tanna, teSAmita evoddhRtatvAt / uktaM ca siddhasenadivAkaraNa sunizcitaM naH paratatrasUktiSu, sphuranti yAH kAzcana suuktsmpdH| tathaiva tAH pUrvamahArNavoddhRtA, jagatpramANaM jinavAkyavigruSaH // 192 // iti zlokArthaH // 50 // cintAmaNirapyasAviti zlokArdhamAha ciMtAIyaM phalaM dei eso ciMtAmaNI paro / 51 pU0 / 'cintAtItaM' cintAtikrAntam / 'phalaM' kAryam / 'dei' tti dadAti / eSa 'cintAmaNiH' cintAratnam / 'va(pa)ra:' pradhAnaH cintAtItaphaladAyakatvAdeva // 51 pU0 // kiyadvA zRGgagrAhaM bhaNiSyAmi ? iti samastAdezasavahArthaM zlokottarArdhamAha maNNe taM natthi jaM natthi ittha titthaMkarAgame // 51 // 'mainye' ityA''ptavAdasaMsUcakaH / avadhAraNasya gamyamAnatvAt tad nAstyeva yad atra=jinAgame nA'stIti zlokArthaH // 51 // AgamAdaravatA yat kRtaM bhavati tacchokenA''ha AgamaM AyaraMteNa attaNo hiyakaMkhiNA / titthaNAho gurU dhammo te save bahumaNNiyA // 52 // Agamam "AdriyamANena' pramANIkurvatA / kathambhUtena(? kena ) ? jantuneti gamyate / 'AtmanaH' khasya / 'hitakAGkSiNA' zreyorthinA / 'tIrthanAthaH' arhan / 'guruH' yathAvasthitazAstrArthavedI / 'dharmaH' durgatiprapatadaGgigaNadhArakaH / 'te' pUrvoktAH / 'sarve' samastAH / 'bahumatAH' gauravyAH / kRtA bhavantIti kriyAdhyAhAraH / iti zlokArthaH // 52 // tadbahumAnavatA yat kRtaM bhavati tacchrokenA''ha bahumANeNa eyammi natthi taM jaM na manniyaM / telokke mannaNejANaM vutto ThANaM jao imo // 53 // 'bahumAnena' AntaraprItivizeSeNa / 'eyammi' etasminnAgame / 'nAsti' na vidyate / tad yad na 'matam ' Aitam / 'trailokye' jagati / mAnanIyAnAM 'vyuktaH' pratipAditaH / 'sthAnam'-AzrayaH / 'jao'tti yataH yasmAt kAraNAt / 'imo'tti ayaM siddhAntaH / iti zlokArthaH // 53 // kizcA''gamasyaiva pramANatAmupadarzayan zlokamAha na yAgamaM pamottUNamannaM maNNaMti sUriNo / pamANaM dhammamaggammi diTuMtaM beMti kevalI // 54 // ____10D tthi etthaM tideg, E'thi metthaM ti| 2A B 'mnnnne'ii| 30D tadAha shloken| 4 EdegNamatta / 50DtA hi yt| 60 D E nnmey| 7A B tti ysmaa| 8 BdegrthaH // 53 // jinAgamasyaiva / 90D 'NatAM prdrsh| Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinAgamamAhAtmyam 119 'na ca' naiva / AgamaM pramucya = parityajya / 'anyad' etadvyatiriktam / 'manyante' pramANIkurvanti / 'sUrayaH' paNDitA AcAyI vA / 'pramANa' sAdhakam / 'dharmamArge' dharmavicAre / atrA'rthe 'dRSTAntaM' nidarzanam / 'bruvate' tameva pratipAdayanti, jinA iti gamyate / 'kevalinaM' kSINarAgAdidoSaM pratyakSajJAninam, tathA cAgamatratA siddhAntadRSTyA zodhitamAhAramAdhAkairmApi bhuGge kevalyapi / uktaM ca 1 oho ovautto suyaNANI jai vi giNhai amuddhaM / taM kevalI vibhuMja apamANa suyaM bhave iharA / / 193 || (pi0 ni0 gA0 524 ) iti bhAva iti zlokArthaH // 54 // kiJca kalyANabhAginAmevAgame bahumAna iti pratipAdanArthaM zlokamAhakallANANaM mahaMtANaM anaMtANaM suhANa ya / bhAyaNaM ceva je jIvA te taM bhAveMti bhAvao // 55 // 'kalyANAnAM' zreyasAm / 'mahatAM ' bRhatpramANAnAm / 'anantAnAm' aparimeyANAm / 'sukhAnAM ca ' zarmaNAM ca / 'bhAyaNaM'ti bhAjanaM sthAnam / 'caiva' ityavadhAraNArtha:, tena bhAjanameva / ye 'jIvAH' prANinaH / te 'taM'ti tamAgamam / 'bhAvayanti' paribhAvayanti cetasyavasthApayantItyarthaH / 'bhAvataH' bahumAnena / iti zlokArthaH // 55 // vyatirekamAha aNNANaM maMdapuNNANaM NisAmaMtANa katthai | kaNNasUlaM samupajje amayaM pi visaM bhave // 56 // 'anyeSAm' apareSAmabhavyAdInAm / 'mandapuNyAnAm' alpazubhakarmaNAm / 'nizamayatAM' zRNvatAm / 'karthai'tti kApi jinAgamavyAkhyanAdau / ' kaNNasUlaM 'ti karNazUlaM = zravaNaduHkham / 'samuppajjai 'tti samutpadyate= jAyate / evaM ca teSAm 'amRtamapi ' surAnnamapi / 'viSaM' garalam / 'bhavati' jAyate iti / atrArthe kathAnakam - 1 [21. vasudattakathAnakam ] asthi iheva jaMbuddIve" dIve bhArahe vAse jayauraM nAma nagaraM, jaM ca varagaMdhavviyakulaM va sadasatyaM va dhaNuddharasarIraM va sasaraM, nisiyakaravAlaM va mANasasaraM va sukaivayaNaM va suvANiyaM, paDivaNNavacchalaNairaiulaM va mahAmaihiyayaM va vAusarIraM "va susaraNaM, samuddatalaM va kimirAyaraiyavatthaM va hatthivayaNaM va surayaNaM ti / tattha ya namaMtasAmaMtamaulimaNirayaNakiraNa jAlehiM / vicchuriya caraNajugalo asthi Nitro NAma jiyasattU // 1 tassa ya nijjiyatidduyaNavilayA rUvAiguNagaNoheNa / sayalaMteurapavarA devI kuMdappA asthi // 2 aNNo vi tattha seTThI dhaNayatto NAma asthi vikkhAo / sayalakalAgamakusalo goravvo NaravareMdassa // 3 so vasumaiNAmAra piyAeN saha putrapuNNasaMjaNie / paMcapayAre bhoge bhuMjai suralogasAricche // 4 evaM ca visayasokkhaM bhuMjaMtANaM kameNa aha tANaM / vasudatto nAma suo uppaNNo pacchimavayammi // 5 bAvattaraM kalAo kamaso aha sikkhio visiTTAo / savyakalApavarAe saddhammakalAi viyalo u // 6 o sikkhavio mAyA - vittahiM 'vaccha ! dhammakalAviyalAo savvakalAo vi vihalAo ceva, jaobAhattarIkalApaMDiyA vi purisA apaMDiyA ceva / savvakalINa pahANaM je dhammakalaM na yANaMti // 7 1OD 'nam / kurvate pratipAdeg / E bhAviti / 6 CD 'NAm / 'bhAya' / atrApi kathA | 10CD ve bhAra / 2 A B karmaNyapi / 3 A B uktam - oho / 4A B nAmAgame / 5 CD 7 A Bthaya'tti / 8 C D degkhyAdau / 9 A B vatIti jAyate iti / 110 D rakulaM / 12 CD va sasaraNaM / 13 CD lANaM pavaraM je / Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 saTIke mUlazuddhiprakaraNe tRtIya sthAnakam viNNANaviNayamAI nIsesaguNA vi NipphalA ce| dhammarahiyANa puttaya !, tA jattaM kuNasu tattheva // 8 so ya jiNAgamasavaNAoM ceva jANejjae apiriseso / tA gaMtuM payamUle sugurUNaM suNasu taM ceva' // 9 tao evaM bhaNio vi gurukammayAe jAhe Na kiMci paDivajai tao bhaNio jaNaNIe seTThI anja utta! amhANaM pi putto hoUNa evaMvihacariehiM bhamihI saMsArakaMtAramesa kumAro, tA tahA karehi jahA nisuNei esa siddhata' / seTThiNA vi 'juttaM bhaNai'tti maNNamANeNa aNicchaMto vi urvaroheNa NIo gurusamIve, nivesio ya jiNAgamavakkhANe / abhavvattaNao ya jahA jahA nisuNei tahA tahA kaNNasUlaM uppajjai cittakheo ya / jaNaovaroheNa ya vaccai paidiNaM, paraM Na kiMci paDihAsai savaNAiyaM / bhaNai ya jahA 'tAya ! kimAlappAlaM evaM nisuNejaI asaMbaddhaM / vAyasadasaNaparikkhaNasacchaM va jiyAivirahAo // 10 NiyabuddhisippakappaNaviraDyasatthehi~ muddhajaNaNivahaM / bhavaMti viyAreuM vivihapayArehi~ pAsaMDI // 11 'savvaNNuviraiyamiNaM' bhaNaMti logANa paccayaNimittaM / vAyAvittharacaDulA mAyAvI saMtarUvadharA // 12 Natthi ciya savyaNNU siddhaMto kaha Nu viraiyo teNa ? / tA ummattayavayaNe vva tattha kaha Ayaro tumha ? // 13 kiJcaeyaM nisuNatANaM jAyai savaNANa veyaNA amha / DajhaMti ya aMgAI, tA baccAmo gihaM tAya! // 14 tao seTThiNA ciMtiyaM 'haMta abhavvo kovesa, tI kimaNeNa kheieNa ?' / udvittA gayA NiyagehaM / uciyasamaeNa ya pariNIo vasudatto samANakulaM bAliyaM / tIe ya saha visayasuhamaNuhavaMtassa attha-kAmAsevaNaM kuNaMtassa dhamma-mukkhavimuhassa agammA-'bhakkhA-'peyAisu iTTassa bahujIvaghAyaNarayassa roda-'dRjjhANaparAyaNassa samAgao ahAuyakAlo / mariUrNaM samuppaNNo ahe sattamapuDhavIe / bhottUNa ya tattha "tettIsaM sAgarobamAI paramAuM samuppaNNo macchattAe / ___ tattha niyaMAuyakkhaeNa mariUNa samuppaNNo iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse ri?ure nagare cakkacaragobhaddamAhaNassa jalaNappahAe~ bhAriyAe kucchisi puttattAe / jAo" kAlakkameNaM / kayaM ca se NAmaM aggidevo tti / vaDio dehovacaeNaM, paraM vAyArahiyamUyalao kUracitto visataru vva savvajIvauvveyakArI / piyakamAgayaM ca kuNai cakkacaravittiM / aNNayA ya rAyavallahapuriseNa tappurao kelIe moDiyaM tiNaM / tao kohAbhibhUeNa laiMuDeNAhaNeUNa viNAsio raayvllho| rauiNA vi nettoppADaNa-kara-caraNa-savaNa-nAsauicheyAikayatthaNAhiM kayattheUNa mArio samANo ghorapariNAmo samuppaNNo chaTTapuDhavIe ukkosaThiI NArago / tatto uvaTTeUNa samuppaNNo puNo vi maccho / so ya jIvaMtao ceva gahio dhIvarehiM / tattatillAIhiM siMciUNa viNAsio samANo samuppaNNo AbhIraghose AbhIrattAe / paraM mahAmurukkho jaDo maiviyalo savvahA pAhANakappo na kiMci karaNejA-'karaNejjaM viyANai jAva jAo jovvaNattho / jovyaNommAyavaseNa murukkhattaNeNa ya viddhaMsai bhagiNI-jaNaNIo vi / aNNayA NiyagehapiTThao siNAyaMtI teNaMteNa vaccamANeNa diTThA gaambhoiybhaariyaa| gao ya tIe samIve vADiM ullaMgheUNa / balAmoDIe bhuMjamANassa pokkAriyaM tIe / samAgao 1A BmAI asesa [? sugunnaa| 2A BNa suMdara ! taa| 3A B evaM cri| 4 C D nisuNehi / 50 D uvrohiuunn| 60 Dprikkhaas| 7 C D pratyoH 'kiJca' iti nAsti / 80 DNaM uppajjai savaNaveyaNA amhN| 9 C D to| 10 A B degkulbaa| 11 C D degmm-mokkh| 12 C D pytttt| 13 A B roijjhANa / 14 0DdegNa ya s| 15A B tettiissaag| 16 C D niyayAu' 17 C D riddhpure| 180 D e mAhaNIe ku| 19 A B dego kameNa / 20 A B vo| v| 21 C D deguvvevyaarii| 22 0 D kvyr| 23 C D lauDa ennaa| 240 DrAyaNA / 250Dsaaccheyaa| 260D uccaTTio sm| 27 CD mccho| Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vasudattakathAnakam 121 Thakkuro / tao teNe vasaNacheya-liMgapalIvaNAikayatthaNAhiM kayatthijaMto mareUNa samuppaNNo paMcamapuDhavIe NArago / tatto vi uvvaddeUNa mecchajAIe saMjAoM jaaiNdhdaargo| tao paripAlaNabhaeNaM galagaM moDeUNa jaNaNIe mArio, gao ya narage / evaM ca abhavyattaNao aNaMtaM saMsAramAhiDissaI / [vasudattakathAnakaM samAptam / 21.] iti zlokArthaH // 56 // asyaivA'rthasya nigamanAya zlokamAha tA eyaM je'vamaNNaMti bAlA hIlaMti AgamaM / ghoraMdhAre duruttAre aho gacchaMti te narA // 57 // 'tat' tasmAt / "eya'ti enamAgamam / ye 'apamAnayanti' agauravyatayA pazyanti / 'bAlAH' ajJAH / tathA hIlanti durvacanabhASaNataH 'Agama' siddhAntam / 'ghorAndhakAre' bahalaraudatimire / 'duruttAre' duHkhottAre / 'adhaH' narakapRthvIlakSaNe / 'gacchanti' prayAnti / te 'narAH' puruSAH, pUrvakathAnakoktazreSThisutavat / iti zlokArthaH // 57 // kiJca jiNA''NaM laMghae mUDho 'kilAhaM suhio bhave' / jAva lakkhAi~ dukkhANaM ANAbhaMge kao suhaM ? // 58 // 'jinAjJA' jinAgamAdezarUpAm / tAM 'laGghayati' vyatikrAmati / 'mUDhaH' ajJaH / 'kila' ityAptavAdasaMsUcakaH / 'aham' ityAtmanirdezaH / 'sukhitaH' zarmavAn / 'bhave'tti bhaviSyAmi / paraM yAvallakSAn duHkhAnAM prApnotIti gamyate / yata 'AjJAbhaGge' AjJAvinAze 'kutaH' kasmAt sukham ? / uktaM ca jaha naravaiNo ANaM aikkamaMtA pamAyadoseNaM / pAvaMti baMdha-dhaNaharaNa-vasaNa-maraNAvasANAI // 194 // taha jiNavarANa ANaM aikkamaMtA pamAyadoseNaM / pAvaMti duggaipahe viNivAyasahassakoDIo // 195 // (odhani bhA0 gA0 45-46) iti zlokArthaH // 58 // Agamasyaiva mAhAtmyakhyApakaM zlokamAha-- kaTThamamhArisA pANI dUsamAdosadUsiyA / hA ! aNAhA kahaM huMtI ?, na huMto jai jiNAgamo // 59 // 'kaSTam' iti khede / 'amhArisa'tti" asmAdRzAH asmatsadRzAH / 'prANinaH' jIvAH / 'duHSamAdoSadUSitAH' caturthAgetanA'rakakalaGkAGkitAH / uktaM ca 1A degNa ds| 2 A B dego daargo| 3 C D degNa jaNaNIe galagaM moDiUNa mAdeg 4 A Bi tti shlo| 50 D pRthiviil| 6 C D vrajanti / te| 7 F kkhANi dukkhaa| 8 C D degti' bhtikrmyti| 90 D o| tti shlo| 10E hotA? na hoto| 11 A B tti asmtsdRshaaH| mU0 zu0 16 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 saTIke mUlazuddhiprakaraNe tRtIya sthAnakam ohaTTai sammattaM micchattabaleNa pelliyaM saMtaM / parivahuMti kasAyA osappiNikAladoseNaM // 196 // phiTTai gurukulavAso, maMdA ya maI vi hoi dhammammi / eyaM taM saMpattaM jaM bhaNiyaM loganAheNaM // 197 // uvagaraNa-vattha-pattAiyANa vasahINa saDDhayAINaM / jujjhissaMti kaeNaM jaha naravaiNo kuTuMbINaM / / 198 / / kalahakarA DamarakarA asamAhikarA anivvuikarA ya / pAeNa dUsamAe niddhammA niddayA kUrA // 199 / / aha koha-mANa-maya-maccharehi~ AvRriUNa jaNaNivahaM / savvaJjava-tavasAro dhammo vi jio ahammeNaM // 20 // visayAuro u jIvA vavahAresu ya samujayA pAvA / hohiMti dUsamAe paNaTThadhammA kusIlA ya // 201 // sayaNo Nicaviruddho, luddhoM giddho ya mitta-suhisattho / caMDo niraNukaMpo taiyA lajjujjhio logo / 202 // 'hA! aNAha'tti hA iti pralApe, 'anAthAH' trANavarjitAH kathamabhUvan ? na kathaJcidityarthaH / 'na huto'tti nA'bhUd yadi jinAgamaH arhatsiddhAntaH paramatrAtetyayamAzayaH / tathA hi dUsamakAlammi narA saraNavihINA lahaMti dukkhAI / sArIra-mANasAiM nAraya-tiri-maNuya-devesu // 203 // tAyAramavidaMtA cauvihagaigamaNaguvilasaMsAre / culasIijoNilakkhe sudukkhataviyA bhamaMti jiyA // 204 // Agame tu trAtari duHSamAkole'pi bhavodadhistIryata iti / uktaM ca kUrA vi sahAveNaM visayavisavasANugA vi hoUNa / bhAviyajiNavayaNamaNA telukkasuhAvahA huMti // 205 // iti zlokArthaH // 59 // yadyevaM tataH kim ? tamhA tANaM mahANAho baMdhU mAyA piyA suhii| gaI maI imo dIvo Agamo vIradesio // 6 // 'tamha'tti tasmAt / 'trANaM' zaraNam / 'mahAnAthaH' mahAnAyakaH / 'bandhuH' vajanaH / 'mAtA' jananI / 'pitA' janakaH / 'suhRt' mitram / 'gatiH' sudevatva-sumAnuSatva-siddhigatirUpA / 'matiH' khAbhAvikI buddhiH / 'imotti ayam / 'dIvo'tti dvIpaH samudrAntarvatisthalarUpaH, dIpo vAcArakAdiSvandhakArApahavahnikalikAlakSaNaH / Agamo 'vIradezitaH' caramatIrthakaraprarUpita iti zlokArthaH // 60 // 10 DrA ya jii| 2 C D degddho kuddho y| 3 C D degtyabhiprAyaH / tthaa| 4 A B degkAle bhavoM / 50p telok| 6 E devo| 7A B degvatvaM paratve siddhi (?) Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAlakAcAryakathAnakam ayaM ca sAmprataM kramAdAgato'lpAtizayazceti pratipAdanArthaM lokamAha sUrIparaMpareNeso saMpatto jAva saMpayaM / kiMtu sAisao pAyaM vocchinno kAladosao // 61 // sUrINAm - AcAryANAM paramparA - ziSya-praziSyAdirUpA, liGgavyatyayAt, tayA / ' eSaH' ayam / 'samprAptaH' Agato yAvat 'sAmpratam' adyakAlam / kintu 'sAtizayaH' mhaaprijnyaadhyynaadytishygrnthruupH| 'prAyaH' bAhulyena / 'vyavacchinnaH' truTitaH / 'kAladoSataH ' duHSamAnubhAvataH / tathA hi kAlikAcAryeNa svapautragarvavatsAgaracandrAcArya pratibodhanA kAle pratipAdito'yamarthaH / sa ca kathAnakagamyaH / taccedam [ 22. kAlakAcAryakathAnakam ] asthi iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse dharAvAsaM nAma nagaraM / tattha vairivArasuMdarIvehavva dikkhAgurU irisIho NAma rAyA / tassa ya sayalaMteurapahANA' surasuMdarI NAma devI / tIse ya sayalakalAkalAvapArago kAlakumAro NAma putto / so ya aNNayA kayAi AsavAhaNiyAe paDiNiyatto sahayAravaNojjANe sajalajalaharArAvagaMbhIramahuraNigghosamAyaNNeUNa kougeNa tannirUvaNatthaM paviTTho tattha, jAva pecchai susAhujaNaparivAriyaM bahujaNANaM jiNapaNNattaM dhammama ikkhamANaM bhagavaMtaM guNAyarAyariyaM / vaMdeUNa ya uvaviTTho tappurao / bhagavayA vi samAdattA kumAraM uddesiUNa visesao dhammadesaNA / avi I 123 "yathA caturbhiH kanakaM parIkSyate, nigharSaNa-cchedana-tApa-tADanaiH / tathaiva dharmo viduSA parIkSyate zrutena zIlena tapo dayAguNaiH // 206 // tathA tal aANi pavAhao'NAikammasaMjutto / pAveNa sayA duhio, suhio puNa hoi dhammeNa // 1 dhammo carittadhammo suyadhammAo tao ya niyameNa / kasa cheya- tAvasuddho so cciya kaNagaM va viSNeo // 2 pANavahAIyANaM pAvaTThANANa jo ye paDiseho / jhANa-'jjhayaNAINaM jo ya vihI esa dhammo // 3 bajhANuTThANaM jeNa Na bAhijjaI taiyaM NiyamA / 'saMbhavai ya parisuddhaM so uNa dhammammi cheu tti // 4 jIvAibhAvavAo baMdhAipasAhago ihaM tAvo / eehi~ suparisuddhA dhammo dhammattaNamuve // 5 1 ehi~ jo na suddho annayarammi vi na suTTu NivvaDio / so tArisao dhammo niyameNa phale visaMvayai // 6 soya uttamo, jaM purisattho ettha vaMcio NiyamA / vaMcejjai sayalesuM kallANesuM na saMdeho // 7 ettha ya avacao Na hi vaMcijjai tesu jeNa teNeso / sammaM parikkhiyanvo buhehi~ sai niuNadiTThIe " // 8 iya gurutrayaNaM souM kumaro vigalaMtakammapabbhAro / saMjAyacaraNabhAvo evaM bhaNiuM samAdatto // 9 'micchattamohio haM jahavaTThiyadhammarUtrakahaNeNa / paDivohio mahAyasa !, saMpara Aisasu karaNejjaM ' // 10 to bhagavaM tabbhAvaM NAuM Aisai sAhuvaradhammaM / so vi tayaM paDivajjiyaM gao tao NivasamIvammi // 11 aha mahayA kaTTeNaM moyAviya jaNaya - jaNaNimAIe | bahurAyauttasahio jAo samaNo samipAvo // 12 aha gahiyaduvihasikkho gIyattho jAva bhAvio jAo / tI guruNA Niyayapara Thavio gacchAhivatteNa // 13 paMcasayasAdduparivAraparivuDo bhaviyakamalavaNasaMDe / paDibohiMto kamaso patto ujjeNiNagarI // 14 1 1 AB' prapautra / 2 A B NA suMdarI / 3 CD 6 A B tathA hi- 17CDu | 8 AB vayaM / 9 Dideg / 4 CD degseseNa dha / 5 CD api ca / B saMsavai ya paDisuddhaM | 10 D degya jAi tabho / 11 CD to / Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sIke mUlazuddhiprakaraNe tRtIyaM sthAnakam nayarassa uttaradisAsaMThiyevaNasaMDa majjhayArammi / AvAsio mahappA jaijogge phArase // 15 taM NAUNaM logo vaMdavaDigAi Niggao jhatti / paNamettu sUripAe uvaviTTo suddhamaviTThe // 16 to kAlayasUrIhiM duhataruvaNagahaNa dahaNasAriccho / dhammo jiNapaNNatto kahio gaMbhIrasaddeNa // 17 taM soUNaM parisA savvA saMvegamAgayA ahiyaM / vaNNaMtI sUriguNe NiyaNiyaThANesu saMpattA // 18 124 evaM ca bhaviyakamalapaDibohaNaparANa jAva voliMti kaiMyavi diyahA tAva bhaviyabvayANioeNaM samAgayAo tattha sAhuNIo | tANaM ca majjhe sarassai vva potthiyAvaggahatthA, na yAkulINA; gori vva mahAteyanniyA, na ya bhavANurattacittA; sarayakAlanai vva sacchAsayA, na ya kuggAhasaMjuyA; lacchi vva kamalAlayA, Na ya sakAmA; caMdaleha vva sayalajaNANaMdadAiNI, Na ya vaMkA; kiM bahuNA, guNehiM rUveNa ya samatyaNArIyaNappahANA sAhuNIkiriyAkalAvujjayA kAlayasUrila bhaiNI sarassaI NAma sAhuNI viyArabhUmIe NiggayA samANI diTThA girisAmiNA gaddabhilleNa rAiNA, ajjhovavaNgeNa ya 'hA ! suguru ! hA ! sahoyara ! hA ! pavayaNaNAha ! kAlayamuNiMda ! | caraNaghaNaM hIraM maha rakkha aNajjaNaravaiNA' // 19. ! iccAivilavaMtI aNicchamANI balAmoDIe chUDhA aMteure / taM ca sUrIhiM NAUNa bhaNio jahA - 'mahArA pramANAni pramANasyai rakSaNIyAni yatnataH / viSIdanti pramANAni pramANasyairvisaMsthulaiH // 207 // kiMca rAyarakkhiyANi tavovaNANi huMti / yataH narezvarabhujacchAyAmAzrityA''zramiNaH sukham / nirbhayA dharmakAryANi kurvate svAnyanantaram // 208 // tA visajjehi eyaM mA niyakulakalaMkamuppAehi / yata uktamgotu gaMjida [ 1 gottu gaMjid ] malidu cAritu, suhaDattaNu hAravidu, ajasapaDahu jagi sayali bhaumidu / masikuccara dinnu kuli jeNa keNa ( teNa, jeNa ) paradAru hiMsi ( ? hari) du // 209 // tA mahArAya ! ucciTTakAyapisiyaM va viruddhameyaM / tao kAmAurattaNao vivarIyamaittaNao ya Na kiMci paDivaNNaM rAiNA / yataH dRzyaM vastu paraM na pazyati jagatyandhaH puro'vasthitaM, rAgAndhastu yadasti tat pariharan yannAsti tat pazyati / kundendIvara - pUrNacandra kalaza- zrImallatApallavA nAropyAzucirAziSu priyatamAgAtreSu yanmodate // 210 // 'tA maMca rAya ! eyaM tavastiNi mA kairehi aNNAyaM / tai aNNAyapavatte ko anno nAyava hoi ?' // 20 evaM bhaNio rAyA paDivajjai jAtra kiMci No tAhe / cauvihasaMgheNa tao bhaNAvio kAlagaJjehiM // 21 saMgho vijA NaM Na maNNio kaha vi tAva sUrIhiM / kovavasamuvaga ehiM kayA paiNNA imA ghorA // 22 'je saMghapaccaNIyA pavayaNauvaghAyagA narA je ya / saMjamauvadhAyaparA taduvikkhAkAriNo je ya // 23 tesiM vaccAmi gaIM jai eyaM gadda bhillarAyANaM / ummUlemi Na sahasA rajjAo bhaTThamajjAyaM // 24 5 C D 1CD ujjANamajjha / 20 D NapaDiyAeN / 3D kavi | 4CD yA niyogeNaM / dayAriNI / 6 A B rUvehiM sama | 7 CD huyabha | 8 A B taM rakkhehi aNa / 90 D bhrAmidu / 10 A B kareha | Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAlakAcAryakathAnakam kAyavvaM ca eyaM, jao bhaNiyamAgame tamhA sai sAmatthe ANAbhaTThammi no khalu uvehA / aNukUlearaehi~ ya aNusahI hoi dAyavvA // 211 // tathA sAhUNa ceiyANa ya paDaNIyaM taha avaNNavAiM c| jiNapavayaNassa ahiyaM savvatthAmeNa vArei // 212 // tao evaM paiNNaM kAUNa ciMtiyaM sUriNA jahA 'esa gaddabhillarAyA mahAbala-parakkamo gaddabhIe mahAvijAe balio tA uvAeNa ummUliyamvo' / tti sAmattheUNa kao kavaDeNa ummattayaveso tiya-caukkacaccara-mahApahaTThANesu ya imaM palavaMto hiMDai-yadi gardabhillo rAjA tataH kimataH param ?, yadi vA ramyamantaHpuraM tataH kimataH parama ?, yadi vA viSayo ramyastataH kimataH parama ?, yadi vA suniviSTA purI tataH kimataH param ?, yadi vA janaH suveSastataH kimataH param ?, yadi vA karomi bhikSATanaM tataH kimataH param ?, yadi vA zUnyagRhe svapnaM karomi tataH kimataH param ? / iya evaM jaMpaMtaM sUriM daddUNa bhaNai puralogo / 'ahaha ! Na juttaM raNNA kayaM jao bhagiNikajammi // 25 mottUNa NiyayagacchaM hiMDai ummattao nayarimajhe / sayalaguNANa NihANaM kaTTamaho! kAlagAyario' // 26 govAla-bAla-lalaNAisayalaloyAoM eyamaipharusaM / soUNa niMdaNaM puravarIi niyasAmisAlassa // 27 maMtIhi~ tao bhaNio naraNAho 'deva ! mA kuNasu evaM / muyasu tavassiNimeyaM avaNNavAo jao garuo // 28 kiMca guNINa aNatthaM jo mohavimohio naro kuNai / so'Natthajalasamudde appANaM khivai dhuvameyaM // 29 taM maMtivayaNamAyaNNiUNa roseNa bhaNai NaraNAho / re re ! eyaM sikkhaM gaMtUNaM deha niyapiuNo' // 30 taM souM tuhikkA saMjAyA maMtiNo imaM hiyae / kAuM 'keNa Nisiddho jalahI sImaM vilaMghato ?' // 31 taM ca kuo vi NAUNa Niggao NayarIo sUrI / aNavarayaM ca gacchaMto patto sagakUlaM NAma kUlaM / tattha je sAmaMtA te sAhiNo bhaNNaMti / jo ye sAmaMtAhibaI sayalanareMdavaMdacUDAmaNI so sAhANusAhI bhaNNai / tao kAlayasUrI Thio egassa sAhiNo samIve / Avajio ya so maMta-taMtAIhiM / io ya aNNayA kayAi tassa sAhiNo sUrisamaNNiyassa harisabharaNibbharassa NANAvihaviNoehiM ciTThamANassa samAgao paDihAro, viNNattaM ca teNa jaihA 'sAmi ! sAhANusAhidUo duvAre ciTThaI' / sAhiNA bhaNiyaM 'lahuM pavesehi' / pavesio a vayaNANaMtarameva / NisaNNo ya diNNAsaNe / tao dUeNa samappiyaM uvAyaNaM / taM ca daTTaNa navapAusakAlaNahayalaM va aMdhAriyaM vayaNaM sAhiNo / tao ciMtiyaM sUriNA 'haMta ! kimeyamapuvakaraNa uvalakkhejjai ?, jao sAmipasAyamAgayaM dadRNa jaladadaMsaNeNaM piva sihiNo harisabharanibbharA jAyate sevayA, eso ya sAmavayaNo dIsai, tA pucchAmi kAraNaM' ti / ___ etthaMtarammi sAhipurisadaMsiyaviDahare gao duuo| tao pucchiyaM sUriNA 'haMta! sAmipasAe vi samAgae kiM uvviggo viya lakkhIyasi ?' / teNa bhaNiyaM "bhagavaM! na pasAo, kiMtu kovo samAgao, jao amha paha jassa rUsai tassa NAmaMkiyaM muddiyaM churiyaM paTTavei, tao keNai kAraNeNa amhovari" rUseUNa pesiyA esA 1A BdegvAyaM c| 20 D suuriihiNj| 30 Dm ?, viSayo yadi vaar| 4 CDm ?, suniviSTA purI yadi vA ttH| 50 DDhamao kaa| 60 D evm| 7 A B NaM tthvi| 80D evN| 90D i / 10 A B sUriNo(NA)sama / 11 A BnnaavinnoN| 12 A B jahA 'saahaa| 13 0 D degraNamavalakkhijjA / 14 C D jaayNti| 15 C D degmmi ya saa| 160 D variM ruu| Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 saTIke mUlazuddhiprakaraNe tRtIya sthAnakam churiyA, eIe ya'ppA amhehiM ghAiyavvo, 'uggadaMDo'tti kAUNa Na tabbayaNe viyAraNA kAyavvA" / sUriNA bhaNiyaM 'kiM tujhaM ceva ruTTho uyAhu aNNassa vi kassai ?' / sAhiNA bhaNiyaM 'mama vajjiyANamaNNesi pi paMcANauIrAyANaM, jao dIsai chaNNauimo imIe satthiyAe aMko' tti / sUriNA jaMpiyaM 'jai evaM tA mA appANaM viNAsehi' / teNaM bhaNiyaM 'na pahuNA ruTeNa kulakkhayamaMtareNa chuTTejai, bhaie uNa mae Na sesakulakkhao hoi' / sUriNA bhaNiyaM 'jai evaM tahA vi vAharasu NiyadUyapesaNeNaM paMcANauiM pi rAyANo jeNa hiMdUMgadesaM vaccAmo' / tao teNa pucchio dUo jahA 'bhadda ! ke te aNNe paMcANauI rAyANo jesi kuvio devo ? / teNa vi savve NiveiyA / tao dUyaM visajiUNa savvesi pi pesiyA patteyaM NiyadUyA jahA 'samAgacchaha mama samIve, mA niyajIviyAI pariccayaha, ahaM savvattha bhalissAmi' / tao te dupariccayaNIyattaNao pANANaM savvaM sAmagiMga kAUNa AgayA jhaDi tti tassa saimIve / te ya samAgae daTThaNa teNa pucchiyA sUriNo 'bhagavaM ! kimamhehiM saMpayaM kAyavvaM ?' / sUrIhiM bhaNiyaM 'sabala-vAhaNA uttareUNa siMdhuM vaccaha hiMdugadesaM / tao samAruhiUNa jANavattesu samAgayA suraduvisae / itthaMtarammi samAgao pAusasamayo / tao 'duggamA magga'tti kAuM suradRvisayaM channauivibhAgehiM vibhajjiUNa TThiyA ttthev| etyaMtarammi ya mahArAo vva rehirapuMDarIo, garuyasamarAraMbhasamao vba ullalaMtabahugovo, paDhamapAuso vya dIsaMtasiyabalAhao, muNivai vya rAyahaMsasaMsevio, pahANapAsAo vva saccavejaMtamattavAraNo samAgao srykaalo| jattha ya suyaNajaNacittavittIo va sacchAo mahAnaIo, sukavivANIo va nimmalAo disAo, paramajogisarIraM va nIrayaM gayaNaMgaNaM, muNiNo vva sumaNobhirAmA sattacchayataruNo, varathavainimmiyadevaulapaMtIo va sutArAo rayaNIo tti / avi ya nippaNNasavvasAsA jattha mahI ahiyarehirA jAyA / DhikaMti dariyavasahA pamuiyagoviMdamajhagayA // 32 pIUsapUrasarisA sasaharakiraNAvalI tamissAsu / pavvAlei asesaM ahiyaM bhuvaNoyaraM jattha / / 33 sAlivaNarakkhaNojjayapAmarigijaMtamahuragIehiM / paDibajhaMtA pahiyA paMthAo jattha bhassaMti // 34 iya bahujiyatosayare patte sarayammi navari vidANo / jhatti rahaMgo bhavacittarUvasaMsAhaNatthaM va // 35 ___ evaMvihaM ca sarayakAlasirimavaloiUNa NiyasamIhiyasiddhikAmeNa bhaNiyA te kAlayasUriNA jahA 'bho kimevaM NirujjamA ciTThaha ?' / tehiM bhaNiyaM 'Aisaha kiM puNa karemo ?' / sUriNA bhaNiyaM 'geNhaha ujeNiM, jao tIe saMbaddho pabhUo mAlavadeso, tattha pajjattIe tumhANaM NivvAho bhavissai' / tehiM bhaNiyaM 'evaM karemo, paraM Natthi saMbalayaM, jamhA eyammi dese amhANa bhoyaNamettaM ceva jAyaM' / tao sUriNA jogacuNNacahuMTiyAmettapakkheveNa suvaNNIkAUNa savvaM kuMbhArAvAhaM bhaNiyA 'eyaM saMbalayaM gennhh'| ___ tao te taM vibhajjiUNa savyasAmaggIe paiyaTThA ujjeNi pai / avaMtare ya je ke vi lADavisayarAyANo te sAhittA pattA ujeNivisayasaMdhi / tao gaddabhillo taM parabalamAgacchaMtaM soUNa mahAbalasAmaggIe niggao, patto ya visayasaMdhi / tao duNhaM pi dappuddharasepNANaM laggamAohaNaM / avi ya nivaDaMtatikkhasarajhasara-sella-vAvalla-savvalarauddo / khippNtckk-pttttis-moggr-nnaaraaybiibhccho||36 10 D tujjh| 2 'teNa bhaNiya' iti pAThaH prterevoplbdhH| 30 Dmae puNa maeNa sesakulassa khema bhavai / suu| 4 A B hiNddg| 5A B te pNcaa| 6 A B svvsaa| 7A B degyA chaDa tti| 8 C D samIvaM / 90 DdegygovNd| 100 De pddibddho| 11 C D kuNbhkaaraavaahN| 120 D saMbalaM gih| 130D teNaM vibh| 14 0 paTTiyA / Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAlakAcAryakathAnakam 127 asi-parasu-kuMta-kuMgIsaMghaTuTuMtasihiphuliMgoho / bhaiDapukkAraravaDDo rayachAiyasUrakarapasaro // 37 evaMvihasamara bhare vaTuMte gadabhillaNaravaiNo / seNNaM khaNeNa Na vAyAhayamehavaMdaM va // 38 taM bhaggaM dalaNaM baliUNaM puravarIeN, NaraNAho / pavisittu tao ciTThai rohagasajjo NiyabaleNa // 39 iyare vi nissaMcAravalayabaMdheNa NayariM roheUNa ThiyA / kuNaMti ya paidiNaM DhoyaM / annammi divase jAva DhoeNa uvaTThiyA tAva pecchaMti suNNayaM koTheM / tao tehiM pucchiyA sUriNo 'bhagavaM! kimajja suNNayaM koTheM dIsai / tao sUrIhiM sumareUNa bhaNiyaM jahA 'ajja aTThamI, tattha ya gaddabhillo uvavAsaM kAUNa gaddabhiM mahAvijaM sAhai, tA nirUvaha katthai aTTAlovaTThiyaM gaddarbhi' / nirU~vaMtehi ya diTThA, daMsiyA ya sUrINaM / sUrIhi bhaNiyaM jahA 'esA gaddabhI jAvasamattIe mahaimahAlayaM sadaM kAhii, taM ca parabalasaMtiyaM jaM dupayaM cauppayaM vA suNessai taM savvaM muheNa ruhiraM uggiraMtaM nissaMdehaM bhUmIe nivaDessai, tA savvaM sajIvaM dupayaM cauppayaM ghettUNa dugAuyamittaM bhUbhAgamosaraha, aTThottarasayaM ca saddavehINaM mahAjohANaM mama samIve ThAveha' / tehi vi' taM taheva savvaM kayaM / te ya saddavehiNo bhaNiyA sUrIhiM 'jayA ImA rAsahI saddakaraNatthaM muhaM NivAei tayA akayasadAe ceva eyAe tubbhe nArAehiM muhaM bharejaha, kayasadAe uNa tubbhe vi na sakessaha pahariuM, tA appamattA AyaNNApUriyasarA ceha' / tehi vi taha ceva savvaM kayaM / tao ya AyaNNAyaDDiyadhaNuvimukkasarapUrapuNNavayaNAe tIe tirikkhIe pIDiyAe na ya caiyamArasiuM 'paDihayasatti' tti / tao vijjA tasseva sAhagassuvariM kAuM muttapurIsaM lattaM dAUNa jhatti gayA / tao sUriNA bhaNiyA te jahA 'geNhaha saMpayaM, ittiyaM ceva eyassa balaM' ti / tao te pAgAraM bhaMjiUNa paviTThA ujjeNIe / gahio sajIvagAhaM gadabhillo / baMdheUNaM samappio sUripAyANaM / sUrIhi~ tao bhaNio re re pAviTTha ! duTTa ! nillajja ! / aiNajjakajaujjamasajja ! mahArajapabbhaTTa! // 40 jamaNecchaMtIe sAhuNIi viddhasaNaM kayaM tumae / na ya maNNio ya saMgho, teNa'mhehiM imaM vihiyaM // 41 mahamohamohiyamaI jo sIlaM sAhuNIi bhaMjei / jiNadhammabohilAbhassa so naro dei mUlaggi // 42 niNNaTTabohilAbho bhamihisi nUNaM tuma pi saMsAre / re ! NaMtadukkhapaure kiMca ihaM ceva jaM jamme // 43 patto" baMdhaNa-tADaNa-avamANaNajaNiyavivihadukkhAI / saMghAvamANaNAtaruvarassa kusumoggamo eso // 44 naraya-tirikkha-kumANusa-kudevagaigamaNasaMkaDAvaDio / jamaNaMtabhave bhamihisi taM puNa virasaM phalaM hohI // 45 jo avamaNNai saMghaM pAvo thevaM pi mANamayalitto / so appANaM bolai dukkhamahAsAgare bhIme // 46 sirisamaNasaMghAsAyaNAi pAveMti jaM duhaM jIvA / taM sAhiuM samattho jai para bhagavaM jiNo hoi // 47 jeNa mahaMtaM pAvaM kayaM tara Neya maNNio saMgho / saMbhAsassANariho amhANaM jai vi re ! taha vi // 48 bahupAvabharakaMtaM duhajalaNakarAla jAlamAlAhiM / AliMgiyaM tumaM pAsiUNa karuNAi puNa bhaNimo / / 49 niMdaNa-garihaNapuvvaM AloeUNa kuNasu pacchittaM / dukkaratavacaraNarao jeNa'ja vi tarahi duhajalahiM' // 50 iya karuNAe sUrIhi~ jaMpiyaM suNiya gaddabhillo so / aisaMkiliTThakammo gADhayaraM dUmio citte // 51 dUmiyacittaM NAuM kAlayasUrIhi~ so tao bhaNio / 'mukko si egavAraM saMpai re ! jAhi Nivvisao' / / 52 taM sUrivayaNamAyaNNiUNa puhaIsarehi~ so tehiM / desAoM dhADiUNaM mukko duhio paribbhamai // 53 bhamiuM mao samANo caugaisaMsArasAyare bhIme / bhamihI aNaMtakAlaM takammavivAgadoseNaM // 54 1 C D bhddvukkaarrvho| 20 D degcAraM v| 3 C D degstha vi aTTAlae uviyaM / 4 C D rUvite / 5 A B kaahisi| 60DdegNaM mm| 70D vi taheva / 80D iyaM raa| 90 DdegNa ya sa / 10 A B cikiM ii| 11 Ddegtto taaddnn-bNdhnn-adeg| Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 saTIke mUlazuddhiprakaraNe tRtIya sthAnakam to sUripajjuvAsayasAhiM rAyAhirAyamaha kAuM / bhuMjaMti rajasokkhaM sAmaMtapayaTThiyA sesA // 55 sagakUlAo jeNaM samAgayA teNa te sagA jAyA / evaM sagarAINaM eso vaMso samuppaNNo // 56 jiNasAsaNoNNaiparANa tANa kAlo suheNa parigalai / sUripayapaumagabbhe chappayalIlaM kuNaMtANaM / / 57 kAlaMtareNa keNai uppADettA sagANa taM vaMsaM / jAo mAlavarAyA NAmeNaM vikamAico // 58 puhaIeN egavIro vikkamaakaMtabhUriNaraNAho / acchariyacariyaAyaraNapattavarakittipabbhAro // 59 niyasattArAhiyajakkharAyasaMpattavaratiyavaseNa / avigaNiyasattu-mittaM jeNa payaTTAviyaM dANaM // 60 payarAvio dharAe~ riNaparihINaM jaNaM viheUNa / gururitthaviyaraNAo Niyao saMvaccharo jeNa // 61 tassa vi vasaM uppADiUNa jAo puNo vi sagarAyA / unjeNipuravarIe payapaMkayapaNayasAmaMto / / 62 paNatIse vAsasae vikamasaMvaccharAo volINe / parivattiUNa Thavio jeNaM saMvaccharo Niyago // 63 sagakAlajANaNatthaM eyaM pAsaMgiyaM samakkhAyaM / mUlakahAsaMbaddhaM pagayaM ciya bhaNNae iNhi // 64 kAlayasUrIhi~ tao sA bhagiNI saMjame puNo ThaviyA / AloiyapaDikato sUrI vi sayaM gaNaM vahai // 65 io ya asthi bharuyacchaM NAmaM NagaraM / tattha ya kAlayasUribhAiNejA balametta-bhANumettA bhAyaro rAya-juvarAyANo / tesiM ca bhagiNI bhANusirI / tIse putto balabhANU NAma kumAro / tao tehiM balamittabhANumittehiM parakUlAo samAgae sUriNo soUNa pesio maisAgaro NAma NiyamahaMtao ujeNiM / teNa ya tattha gaMtUNa sagarAiNo mahANibaMdheNa visajjAveUNa vaMdiUNa ya viNNattA sUriNo, avi ya'balamatta-bhANumettA bhayaba ! bhUluliyabhAla-kara-jANU / bhattibharaninbharaMgA tuhapayakamalaM paNivayaMti // 66 karakamalamaulama ulaM molimmi Thavittu viSNavaMti jahA / tuha virahataraNikharakiraNaNiyarapasareNa sayarAhaM // 67 saMtAviyAi~ dhaNiyaM jao sarIrAi~ amha tA sAmi! / niyadaMsaNamehobbhavadesaNaNIreNa nivvavasu // 68 kiM bahuNA?, karuNArasasamudda ! amhANamuvari kAruNNaM / kAUNaM pAvaharaM vaMdAvasu niyayapayakamalaM' // 69 tao kAlayasUriNo sagaraNNo sarUvaM sAhiUNa gayA bharuyacche / pavesiyA ya mahayA vicchaDDeNaM / vaMdiyA bhAvasAraM balametta-bhANumetta-bhANusiri-balabhANUhiM / samADhattA ya bhagavayA bhavaNivveyajaNaNI dhammadesaNA, avi ya tusarAsi vva asAro saMsAro, vijulayAo va caMcalAo kamalAo, uppahagAmuyabolAvaNayasAmaNNaM tAruNNaM, dAruNaduhadAirogA bhogovabhogA, mANasa-sArIriyakheyanibaMdhaNaM dhaNaM, mahAsogAiregA iTThajaNasaMpaogA, NiraMtaraparisaDaNasIlANi AuyadalANi / tA evaM Thie bho bhavvA! labhrUNa kulAijuttaM mANusattaM niddaleyavyo pamAo, kAyavvo savvasaMgacAo, vaMdaiNIyA devAhidevA, kAyavvA sugurucalaNasevA, dAyavvaM supattesu dANaM, Na kAyavvaM NiyANaM, aNuguNeyavyo paMcaNamokAro, kAyavyo jiNAyayaNesu pUyAsakAro, bhAviyavAo duvAlasa bhAvaNAo, rakkheyavAo pavayaNohAvaNAo, dAyavvA sugurupurao NiyaduccariyAloyaNA, kAyavvA savvasattakhAmaNA, paDivajjeyavvaM pAyacchittaM, na dhAriyavvamasuhacittaM, aNuTTiyavvANi jahAsattIe tabaccaraNANi, damiyavANi dutANi iMdiyANi, jhAeyavvaM suhajjhANaM vocchejjae jeNa saMsArasaMtANaM / kiM bahuNA ?, evamAyaraMtANaM tumhANaM bhavessai a~cireNeva nivvANaM ti / 10 D degpitttti| 2A B degnnnnyp| 3A keNaya u, keNa u udeg| 4 A B dege uu(u)| 50 Ddegyayo sN| 60 Ddegccharassa vo| 70 D sagaM / 8 A Bdegbhaaynne| 90 D degnnnnviNti| 10 CD yA ya bhaa| 11 A B psseddnn| 12 C D maNuyattaM / 13 B vaMdeyabvA de| 14 C D degcaraNa / 15 C D duiMtakaraNANi, jhaa| 16 A B acireNa ni| Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAlakAcAryakathAnakam 129 iya sUrivayaNamAyaNNiUNa saMjAyacaraNapariNAmo / so balabhANU kumaro romaMcoccaiyasavyaMgo // 70 karakorayaM viheuM sirammi aha bhaNai erisaM vayaNaM / 'saMsAracAragAo NitthArahi NAha ! maM duhiyaM // 71 bhavabhayabhIyassa mahaM uttamaNaraseviyA imA sAmi ! / dijau jiNedadikkhA jai joggo mA cirAveha' ||72 iya kumaraNicchayaM jANiUNa sUrIhi~ takkhaNaM ceva / ApucchiUNa sayaNe vihiNA aha dikkhio eso // 73 rAyAI parisA vi ya namiuM sUriM gayA niyaM ThANaM / muNiNo vi NiyayasaddhammakammakaraNojjayA jaayaa||74 evaM ciya peidiyahaM muNivaipayapaMkayaM NamaMtete / NaraNAhe daTTaNaM bhattibbharaNibbhare dhaNiyaM // 75 savvo vi Nagaralogo jAo jiNadhammabhAvio ahiyaM / saccamiNaM AhANaM 'jaha rAyA taha payA hoi' // 76 taM ca tArisaM purakkhohamavaloiUNa accaMtadUmiyacitteNaM rAyapurao sUrisamakkhaM ceva bhaNiyaM rAyapurohieNa jahA 'deva ! kimeehiM pAsaMDiehiM taIbajjhAyaraNaNiraehiM asuiehiM ?' ti / evaM ca vayaMto so sUrIhiM aNegovavattIhiM jAhe Niruttaro kao tAhe dhuttimAe aNulomavayaNehiM rAiNo vippariNAmei / avi ya 'ee mahAtavassI nIsesaguNAlayA mahAsattA / sura-asura-maNuyamahiyA goravvA tihuyaNassAvi // 77 tA deva ! jeNa ee paheNa gacchaMti teNa tumhANaM / juttaM na hoi gamaNaM akkamaNaM tappayANa jao // 78 gurupayaakkamaNeNaM mahaI AsAyaNA jao hoI / duggaikAraNabhUyA ao visajeha pahu ! guruNo' // 79 tao vippariNayacittehiM bhaNiyaM rAIhiM 'saccameyaM, paraM kahaM visarjijati ?' / tao purohieNa bhaNiyaM 'deva ! kIrau savvatya Nagare aNesaNA, tIe ya kayAe asujjhate bhatta-pANe sayameva viharissaMti' / tao rAIhiM bhaNiyaM evaM karehi' / tao parUviyaM savvattha Nagare purohieNaM jahA 'evaM evaM caM AhAkammAiNA payAreNa sAhUNa dejamANaM mahAphalaM bhavaI' / tao logo taheva kAumAraddho / taM ca tArisamauvvakaraNaM daTTaNa sAhiyaM sAhUhiM gurUNaM / te vi samma viyANeUNa rAyAbhippAyaM apajjosavie ceva gayA marahaTThayavisayAlaMkArabhUyaM paiTThANaM NAma NagaraM / tattha ya sUrIhiM jANAviyaM jahA 'na tAva pajjosaveyavvaM jAva vayaM NAgayA' / tattha uNa paramasAvago sAyavAhaNo NAma raayaa| so ya sUriNo samAgacchaMte NAUNa jalayAgamukkaMThiyasihi bva harisaNibharo jaao| kameNa ya samAgayA tattha suurinno| tao sAivAhaNarAyA sUri samAgayaM NAUNa sapariyaNo caubdhihasirisamaNasaMghasamaNNio Niggao abhimuhaM / vaMdiyA ya bhAvasAraM sUriNo / avi ya bhaviyakamalAvabohaya ! mohamahAtimirapasarabharasUra ! / dappiTThaduTTaparavAikuMbhiNiddalaNabalasiMha ! // 80 paNayaNaravisarapahumaulimauDamaNikiraNaraMjiyasupAya! / jiNasAsaNoNNaIpara ! kalikAlakalaMkamalasalila ! 81 kAlANurUvaparivaTTamANasuyajalahipArasaMpatta! / sappaMtadappakaMdappasappakapparaNaparaparasu ! // 82 iya nIsesaguNAlaya ! karuNApara ! paramacaraNa ! raNarahiya ! / sugahiyanAma ! naruttama ! tujjha Namo hou muNiNAha ! // 83 evaM ca paNayassa NaravaiNo diNNo bhagavayA dhammalAbho / avi yklikaalklilmlbhlpddlpkkhaalnnegsliloho| sayaladuhAcalakuladalaNajaliyabalasUyaNatyasamo // 84 ciMtAmaNi-kappaduma-kAmiyaghaDa-kAmadheNumAINa / "jiyaujjiyamAhappo bhvnnnnvottaarnntrNddo|| 85 1A B pydi| 20 D accaMta duu| 3A B raayaanno| 4 C D hvi| 5A B jissNti| 60D ca ahok| 7A BdegNa dejamANaM sAhaNa m| 80 DdeglasIha ! / 9Arvh| 100D degNAyara! / 110 Ddeglnnekks| 12 0D jinnujiy| Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIke mUlazuddhiprakaraNe tRtIya sthAnakam saggA-'pavaggaduggamanaraga'ggalabhaMgamoggarasamANo / tuha hou dhammalAho nareMda ! jiNa-gaNaharodiTTho // 86 evaM ca mahAvicchaDDeNaM paviTThA Nagare sUriNo / vaMdiyAI samatthaceiyAiM / AvAsiyA ya jaijaNajoggAsu ahAphAsuyAsu vshiisu| tao paidiNaM sirisamaNasaMgheNa bahumaNNenjamANANaM sAyavAhaNaNariMdeNaM sammANejamANANaM viusavaggeNa pajjuvAsejamANANaM NIsesajaNeNa vaMdejjamANANaM bhaviyakamalapaDibohaNaparANaM samAgao kamaso pNjosnnaasmo| tattha ya marahaTThayadese bhaddavayasuddhapaMcamIe iMdassa jattA bhavai / tao viNNattA sUriNo rAiNA jahA 'bhayavaM! pajjosaiMNAdivase loyANuvattIe iMdo aNugaMtavyo hohI, teNa kAraNeNa vAulattaNAo ceIyapUyA-NhavaNAiyaM kAuM na pahuppAmo, tA mahApasAyaM kAUNa kareha chaTThIe panjosavaNaM' / tao bhagavayA bhaNiyaM __ "avi calai merucUlA, sUro vA uggameja avarAe / na ya paMcamIe~ rayaNi paJjosavaNA aikkamai / / 213 // jao bhaNiyamAgame jahA NaM bhagavaM mahAvIre vAsANaM savIsairAe mAse vikte vAsAvAsaM pajosavei, tahA NaM gaNaharA vi / jahA NaM gaNaharA tahA NaM gaNaharasIsA vi / jahA NaM gaNaharasIsA tahA NaM amha guruNo vi / jahA NaM amha guruNo tahA NaM amhe vi vAsAvAsaM pajosavemo, no taM rynnimikkmijaa"| rAiNA bhaNiyaM 'jai evaM to cautthIe havai ?' / sUrIhiM bhaNiyaM 'evaM hou Natthittha doso, jao bhaNiyamAgame-AreNAvi pajosaveyavvamiti / tao harisavasupphullaloyaNeNa jaMpiyaM rAiNA 'bhagavaM ! mahApasAo, mahaMto amhANamaNuggaho, jao mama aMteuriyANaM pabvovavAsapAraNae sAhUNaM uttarapAraNayaM bhavessai / tao gihe gaMtUNa samAiTThAo aMteuriyAo 'tumhANamamAvAsAe uvavAso hohI, pAraNae ya sAhUNaM uttarapAraNayaM bhavessai , tA tatya ahApavattehiM bhatta-pANehiM sAhuNo paDilAheha' / jao bhaNiyamAgame pahasaMta-gilANesu ya AgamagAhIsu taha ya kyloe| uttaravAraNagammI dANaM tu bahupha(ppha)laM hoi // 214 // pajjosavaNAe aTThamaM ti kAUNa pADivae uttarapAraNayaM bhavai / taM ca daTTaNa tammi diNe logo vi sAhUNaM taheva pUyaM kAumADhatto / tappabhiI marahaTTavisae samaNapUyAlao NAma chaNo pvtto| evaM ca kAraNeNa kAlagAyariehiM cautthIe pajjosavaNaM pavattiyaM samatthasaMgheNa ya aNumanniyaM / sa tathA cAvAci kAraNiyA ya cautthI ceiya-jaisAhuvAsaNanimittaM / / udisiya sAlavAhaNa payaTTiyA kAliya'jeNa // 215 // ke tavaseNa ya pakkhiyAINi vi cauddasIe AyariyANi, aNNahA AgamottANi puNNimAe tti / evaMvihaguNajuttANa vi kAlayasUrINaM kAlaMtareNa viharamANANaM kammodayavaseNaM jAyA duThviNIyA sIsA / tao coiyA sUrIhiM / tahA vi Na kiMci paDibajeti / tao puNo vi bhaNiyA jahA ___"bho bho mahANubhAvA ! uttamakulasaMbhavA mahApurisA! / iMdAINa vi dulaha lahUM sAmaNNamakalaMkaM // 87 10D saaivaa| 20 DhaNaM kurNatANaM s| 30 D pjovs(svnnaas| 4 C D svnnaa| 50 DdegiyANaM puu0| 60 D na tN| 70 D dege bhagavao (bhvu)| suudeg| 8 C D deglANammi ya AgamagahaNe ya loyakaya daanne| uttarapAraNagammi ya dANaM tu bahupha(ppha)laM bhaNiyaM // 214 // 9 KA etAdRcihnAntargataH pAThaH OD pustkyorevoplbhyte| 10 svastikavikAntargataH pAThaH 0 D pustakayo htH| Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAlakAcAryakathAnakam 131 evamaviNIyayAe guruANAikkama viheUNa / dukkaratavacaraNamiNaM mA kuNaha NiratthayaM vaccha ! // 88 yata uktamAgame chaTTa-puTThama-dasama-duvAlasehi~ mAsa-'ddhamAsakhavaNehiM / akarito guruvayaNaM aNaMtasaMsArio hoi // 216 // guruANAbhaMgAo raNNe kaTuM tavaM pi kAUNa / taha vi hu patto naragaM so kUlayavAlao sAhU // 217 // guruANAikkamaNe AyAveto karei jai vi tvN| taha vi na pAvai mokkhaM punvabhave dobaI ceva // 218 // " evaM pi bhaNiyA te Na muMcaMti duvviNIyayaM, Na kareMti guruvayaNaM, na vihiMti paDivatti, japaMti ulluMThavayaNAI, kuNaMti secchAe tavaM, AyaraMti NiyayAbhippAraNa sAmAyAriM / tao guruNA ciMtiyaM_ " tArisA mama sIsA u jArisA galigaddebhA / galigaddabhe caittA NaM daDhaM geNhai saMjamaM // 89 chaMdeNa gao chaMdeNa Agao ciTThae ya chNdenn| chaMde the vaTTamANo sIso chaMdeNa mottavyo // 219 // tA pariharAmi ee duvviNIyasIse" / tao aNNammi diNe rayaNIe pasuttANaM sAhio sejAyarassa paramattho jahA 'amhe niyasissasissANaM sAgaracaMdasUrINaM pAse vaccAmo, jai kahavi AuTTA NibbaMdheNa pucchaMti tao bahu kharaMTiUNa bhesiUNa ya sAhejasu' / tti bhaNiUNa nniggyaa| pattA ya aNavarayasuhapaiyANaehiM tattha, paviTThA nisIhiyaM kAUNa / 'thero ko vi ajao' tti kAUNa avajAe, appuvvaM daTTaNaM abbhuTThANaM tu hoi kAyavvaM / sAhummi diTThapuvve jahArihaM jassa jaM joggaM // 220 // iti siddhatAyAramasumareUNa na abbhuTThio sAgaracaMdasUriNA / vakkhANasamattIe ya NANaparIsahamasahamANeNa pucchiyaM sAgaracaMdeNa 'ajjayA ! kerisaM mae vakkhANiyaM ?' / kAlayasUrIhiM bhaNiyaM 'suMdaraM' / tao puNo vi bhaNiyaM sAgaracaMdasUriNA 'ajjaya! pucchehi kiM pi' / kAlagasUrIhiM bhaNiyaM 'jai evaM to vakkhANeha aNiJcayaM' / sAgaracaMdeNa bhaNiyaM 'aNNaM visamapayatthaM vakkhANAvesu' / teNa bhaNiyaM 'na visamapayatthamavagacchAmi' [ granthAgraM 4000 ] / tao samADhatto vakkhANeuM 'tatti(? ttaM ) dhammaha kiM na ciMteha ?' iccAi / atrA'ntare bhaNitaM kAlikAcAryaiH 'nAsti dharmaH pratyakSAdipramANagocarAtikrAntatvAt kharaviSANavaditi / uktaM ca pratyakSeNa graho'rthasya nizcitena prazasyate / tadabhAve'numAnena vacasA tdvytikrmH|| 221 // na tu pratyakSAdinA pramANenA'sau gRhyata ityalaM tadviSayayatnena' / 'avvo ! piyAmahANukArI ko vesa khaDekkaro, maNNamANeNa bhaNiyaM sAgaracaMdeNa 'tatra yaduktaM nA'sti dharmastatra pratijJApadayorvirodhaM prakaTameva lakSayAmaH' nA'sti ced dharma iti katham ?, dharma iti ced nA'stIti katham ? / atha parairdharmasyAbhyupagatatvAdevamucyate tarhi bhavantaM pRcchAmaH parakIyo'bhyupagamo bhavataH pramANamapramANaM vA ! / yadi pramANam , siddhaM naH sAdhyam / athADapramANaM tarhi sa eva doSaH / yaccoktaM pratyakSAdipramANagocarAtikrAntatvAt tadapyasad, yataH kAryadvAreNA'pi dharmA-'dharmo pratyakSeNa gRhyete' iti / uktaM ca 10deghaa| 20Dbh| 30 Ddegysisse| 4 A B degpyaannehiN| 5A B degcchiyA saa| 6A B tathi dhammaha (?) / 70D dvAreNa pratyakSeNa dharmA-udhauM gRhyte| Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 saTIke mUlazuddhiprakaraNe tRtIya sthAnakam dharmAjanma kule zarIrapaTutA saubhAgyamAyurdhanaM, dharmeNaiva bhavanti nirmalayazo-vidyA-'rthasampacchriyaH / kAntArAcca mahAbhayAcca satataM dharmaH paritrAyate,. dharmaH samyagupAsito bhavati hi svagA-'pavargapradaH // 222 // anyaccaniyarUvohAmiyakhayararAya-mayaNa vva ke vi dIsaMti / maMgularUvA aNNe purisA gomAusAricchA // 90 parimuNiyAsesasamatthasatthasuramaMtivibbhamA ke vi / aNNANatimirachaNNA aNNe aMdha vva viyaraMti // 91 saMpattativaggasuhA eMge dIsaMti jaNamaNANaMdA / parivajjiyapurisatthA ubviyaNejA visahara vva // 92 dhariyadhavalAyavattA baMdiyaNogghuTThapayaDamAhappA / vacaMti gayArUDhA, aNNe vAvaMti siM purao // 93 paNaiyaNapUriyAsA nimmalajasabhariyamahiyalAbhogA / aNNe u kalaMkellA poTTe pi bharaMti kaha kaha vi // 94 aNavarayaM deMtANa vi vaDDai davvaM suyaM va kesiMci / aNNesimadeMtANa vi gheppai NaraNAha-corehiM // 95 iya dhammA-'dhammaphalaM paccakkhaM jeNa dIsae sAhu / mottUNamahammaM AyareNa dhamma ciya karesu // 96 / / io ya te duTThasIsA pabhAe AyariyamapecchamANA io tao gavasaNaM kuNaMtA gayA sejjAyarasamIvaM / pucchio ya jahA 'sAvaya ! kahiM guruNo?' / teNa bhaNiyaM 'tubbhe ceva jANaha NiyaM guruM, kimahaM viyANAmi ? / tehiM bhaNiyaM 'mA evaM kahehi, na tujjha akahiUNa vccNti'| tao sijjAyareNa bhiuDibhAsuraM vayaNaM kAUNa bhaNiyA "are re duTThasehA ! Na kuNaha gurUNa ANaM, coijaMtA vi na paDivajaha sAraNa-vAraNAINi, sAraNAivirahiyassa Ayariyassa mahaMto doso / jao bhaNiyamAgame jaha saraNamuvagayANaM jIvANa NikiMtae sire jo u / evaM pUraNiyANa Ayario asArao gacche // 223 // jIhAe vi lihaMto na bhaddao sAraNA jahiM Natthi / DaMDeNa vi tADeto sa bhaddao sAraNA jattha // 224 // sAraNamAiviuttaM gacchaM pi ya guNaguNeNa parihINaM / parivattaNAivaggo caija iha suvihiNA u / / 225 // tubbhe ya dugviNIyA 'ANAe avaTTamANa'tti kAUNa pricttaa| tA pAvA ! osaraha mama diTThIpahAo, aNNahA bhaNessaha-Na kahiyaM ti" / tao bhIyA sejjAyaraM khamAvettA bhaNaMti / avi ya "daMsehi egavAraM amha gurU jeNa taM pasAeu / ANANiisaparA jAvajjIvAi vaTTAmo // 97 kiM bahuNA ? sUrINaM saMpai hiyaicchiyaM karessAmo / to kuNasu dayaM sAvaya ! sAhehi 'kahiM gayA guruNo?" // 98 tao 'samma uvaTThiya'tti nAUNaM kahiya sambhAvaM pesiyA tattha / gacchaMtaM ca sAhuvaMdaM logo pucchai 'ko esa vaccai ?' / te bhaNaMti 'kAlagasUrI' / suyaM ca savaNaparaMparAe sAgaracaMdeNa sUriNA piyAmahAgamaNaM / pucchio kAlagasUrI 'ajaya ! kiM mama piyAmaho samAgacchai ?' / teNa bhaNiyaM 'amhehi vi samAyaNNiyaM' / tao aNNammi diNe tayaNumaggalaggaM pattaM sAhuvaMdaM / abbhuTThiyaM sAgaracaMdeNa / tehiM bhaNiyaM 'uvavisaha tubbhe, sAhuNo ceva ee, guruNo uNa purao samAgayA' / AyarieNa bhaNiyaM 'Na ko vi itthA''gao khaDekkaramegaM 100 rnaah-m| 20 D ekke| 3A B laaiv| 40 D dhAviti / 50 D evaM sAraNiyANaM / 6A B vihnnaao| 7A B degsaaheddN| 80D vAya citttthaamo| 9A B sAheha k| 100DdegcNdsuu| 11 A B degamhehiM samA / Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAlakAcAryakathAnakam 133 mottaNa' / itthaMtarammi samAgayA viyArabhUmIo kAlagasUriNo / abbhuTThiyA ya pAhuNagasAhuvaMdeNa / sAgaracaMdeNa bhaNiyaM 'kimeyaM ?' / sAhahiM bhaNiyaM 'bhagavaMto kAlagasUriNo ee' tti / tao lajieNa abbhuTTittA khAmiyA, bahuM ca jhUriumADhatto / gurUhi bhaNiyaM 'mA saMtappa, na tujjha bhAvadoso, kiMtu pamAyadoso' / aNNayA ya vAluyAe pacchayaM bharAvettA egattha puMjAvio, puNo vi bharAvio, puNo vi pujAvio / evaM ca bhariovireyaNaM kuNaMtassa sesIhUo pacchao / tao pucchio gurUhiM jahA 'bujhiyaM kiMci ?' / teNa bhaNiyaM 'Na kiMci' / gurUhiM bhaNiyaM "jahesa vAluyApacchao paDipuNNo tahA suhammasAmissa paDipuNNaM suyanANaM sAisayaM ca, tayavikravAe jaMbUsAmissa kiMcUNaM appAisayaM ca, tatto vi pabhavassa appataramappatarAisayaM ca jao chaTThANagayA te vi bhagavaMto suvvaMti / evaM ca kamaso hIyamANaM hIyamANaM jAva maha sayAsAo tuha guruNo aihINaM, tassa vi sayAsAo tuha hINataraM ti / kiMca pAeNa paNaTThAisayaM appaM ca dUsamANubhAvAo suyaM, tA mA evaMviheNa vi sueNa gavvaM uvvahasu / bhaNiyaM ca AsavvaNNumayAo taratamajogeNa huMti maivibhavA / mA vahau ko vi gavvaM 'ahameko paMDio ettha' // 226 // iya accherayacario gAmA-''gara-nagaramaMDiyaM vasuhaM / ANAvaDicchabahusissaparivuDo viharaI bhagavaM // 99 aha aNNayA suriMdo bhAsurabuMdI palaMbavaNamAlo / hAra-'ddhahAra-tisaraya-pAlaMbocchaiyavacchayalo // 100 varakaDaya-tuDiyathaMbhiyabhuyAjugo kuMDalullihiyagaMDo / vairayararayaNakarukkaDakirIDarehaMtasirabhAgo // 101 kiM bahuNA? siMgAriyasayalaMgo vimalavatthaparihANo / sodhammasurasabhAe tiNhaM parisANa majjhammi // 102 sattaNhaM aNiyANaM aNiyAhivaINa taha ya sattaNhaM / tAyattIsayaaMgAbhirakkhasAmANiyasurANaM // 103 sohammanivAsINaM aNesiM logapAlamAINa / suradevINaM majjhe sakko sIhAsaNavarammi // 104 uvaviThTho lalamANo variTThatiyasAhivattariddhIe / Aloiya(yai) logar3ha viuleNaM ohiNANeNaM // 105 to pecchai sImaMdharasAmijiNaM samavasaraNamajjhatthaM / kuNamANaM dhammakahaM puvva videhammi parisAe // 106 udvittu tao sahasA tattha Thio ceva vaMdaI bhagavaM / suraNAyagariddhIe tao gao sAmimUlammi // 107 vaMdittu sae ThANe uvavisiuM jA suNei jiNavayaNaM / tA patthAveNa jiNo sAhai jIve nigoyakkhe // 108 taM soUNa suriMdo vimhayaupphullaloyaNo evaM / sirakayakayaMjaliuDo jaMpai parameNa viNaeNaM // 109 'bhagavaM! bhArahavAse iya suhumanigoyavaNNaNaM kaauN| kiM muNai koi saMpai niraisaye dUsamAkAle ?' // 110 to bhaNai jiNo 'suravai ! kAlagasUrI NigoyavakkhANaM / bharahammi muNai aja vi jaha vakkhAyaM mae tumha' // 111 taM souM vajjaharo koUhalleNa ittha AgaMtuM / kAuM baMbhaNarUvaM vaMdettA pucchaI sUriM // 112 'bhagavaM ! NigoyajIvA paNNattA je jiNehi samayammi / te vakkhANaha majjhaM aIva koUhalaM jamhA' // 113 to bhaNai muNivareMdo jlhrgNbhiirmhurnnigyoso| 'jai kougaM mahaMtaM suNasu mahAbhAga ! uvautto // 114 golA ya asaMkhejA'saMkhanigoo ya golao bhnnio| ekekkammi Nigoe aNaMtajIvA muNeyavvA' // 115 iccAi vitthareNaM vakkhAe sUriNA sahassakkho / savisesaNANajANaNaNimittamaha pucchae puNa vi // 116 "bhagavaM ! aNAsagamahaM kAuM icchAmi vuDDabhAvAo / tA 'maha kettiyamAuM?' sAhehi jahaTThiyaM NAuM" // 117 to suyaNANeNa gurU uvauttA jAva tAva vakhaMti / divasA pakkhA mAsA vAsA vAsassayA paliyA // 118 1A B 'yassa / / 20deglullhi| 3A B vrrynnkrukkrddkiriidd| 400 paNesi vi lo| 50 D taa| 60p ko vi| 70degjA, asNkhnniggoygo|| Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 saTIke mUlazuddhiprakaraNe tRtIya sthAnakam ayarA u duNNi tassA''umANamavaloiUNa to suurii| savisesuvaogAo jANai 'vajjAuho eso'||119 'iMdo bhavaM' ti sUrIhiM jaMpie lliykuNddlaahrnno| jAo NiyarUveNaM puraMdaro takkhaNaM ceva // 120 bhUluliyabhAla-karayala-jANU romaMcakaMcuijjato / bhattibharaNibbharaMgo paNamai sUrINa paMyakamalaM // 121 "aisaMkiliTThadUsamakAle vi tae jiNAgamo jenn| dhario guNagaNabhUsiya ! tujjha Namo hou muNiNAha ! // 122 Niraisae vi hu kAle NANaM vipphurai nimmalaM jassa / vimhAviyatiyalokaM tassa Namo hou tuha sAmi ! // 123 jeNoNNaI tae pavayaNassa saMghassa kAraNe vihiyA / accabbhuyacarieNaM payapaumaM tassa tuha namimo" // 124 iya thoUNa suriMdo sumaraMto sUrinimmalaguNohaM / AyAseNuppaiuM patto sohammakappammi // 125 sUrI vi ya kAleNaM jANettA NiyayaAuparimANaM / saMlehaNaM viheDaM aNasaNavihiNA divaM patto // 126 [ kAlakAcAryakathAnakaM samAptam / 22.] iti zlokArthaH // 61 // yadyevaM na kimapyasau viziSTaprayojanaM sAdhayiSyatyalpatvAd niratizayatvAcca ityArekApanodArtha zlokamAha payamegaM pi eyassa bhavaNivvAhayaM bhave / itto'NaMtA jao siddhA suvaMte jiNasAsaNe // 62 // 'padaM' vAkyam , 'ekamapi' advitIyamapi, 'etasya' Agamasya, 'bhavanirvAhaka' saMsAranistArakam , "bhave"tti bhavati-jAyate, rohiNeyakAdInAmiva / hetumAha-'itto'tti ataH asmAdAgamAditi sambadhyate / 'anantAH' saGkhyAtItAH, 'yataH' yasmAt , 'siddhAH' kSINaniHzeSakarmAMzAH, prANina iti gamyate, 'zrUyante' samAkarNyante, 'jinazAsane' arhaddarzane / uktaM ca ekamapi tu jinavacanAdyasmAnirvAhakaM padaM bhavati / zrUyante cAnantAH saamaayikmaatrpdsiddhaaH|| 227 // iti zlokAkSarArthaH // 62 // bhAvArthastu rauhiNeyakathAnakAdavaseyastaccedam [23. rauhiNeyakakathAnakam ] atthittha jaMbudIve bhArahavAsassa majjhakhaMDammi / jaNavayaguNANa ThANaM NAmeNaM jaNavao magahA // 1 tattha'tthi sayalatiyaloyapAyaDaM tiyasaNayarasaMkAsaM / rammattaNamAIhiM rAyagihaM NAma varaNagaraM // 2 tattha nihayArivaggo sirivIrajiNiMdapayakamalabhasalo / uttamasammattadharo NAmeNaM seNio rAyA // 3 NijjiyarairUvAo duNNi pahANAoM tassa bhajAo / NAmeNa suNaMdA-cellaNAoM guNarayaNarAsIo // 4 tattha'thi suNaMdAe subuddhimAhappavijiyatiyasagurU / NIsesaguNaNihANaM abhayakumAro tti NAma suo // 5 ___ io ya tammi ceva Nayare asthi vebhAragirigUDhaguhAgihagabbhakayaNivAso lohakhurao NAma coro / jo ya, ruddo khuddo kUro bhImo sAhassio payaMDo ya / NiccajiyaghAyaNarao lohiyapANI mahApAvo // 6 mahu-majja-maMsasatto prmhilaaruuyvsnngycitto| vIsatthamittaduhago paravaMcaNabahupavaMcello // 7 rAyagihe nagarammi bahuUsava-pasava-viddhi-vasaNesu / matta-ppamatta-vakkhitta-sutta-pavasaMtasattANaM // 8 10prA vi donni| 20D pik| 3 0D degytelokkN| 4 C D payamekaM pi, payaM eka pi / SOD etto. E ttto| 6A B kaM bhavati / 70 D etto ti| 80D degltilodeg| 9 A Bdegrighaaguuddhgbbh| 10A B viddhisadaNesu / Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rauhiNeyakakathAnakam 135 lahiUNaM chiddAI harai dhaNaM pANiNo viNAseuM / corikkayAe~ ceva ya aNavarayaM kappae vittiM / / 9 tassa ya rohiNiNAmeNa bhAriyA tIeN kucchisaMbhUo / piuNo guNehi~ tullo atthi suo NAma rohinnio||10 aha aNNayA kayAI saMpatte maraNakAlasamayammi / lohakhureNaM bhaNio Niyaputto erisaM vayaNaM // 11 'jai kuNasi majjha vayaNaM uvaesaM kiMpi to payacchAmi' / putteNa vi paDibhaNio 'bhaNa tAya ! jamabhimayaM tujjha // 12 jamhA hu jammadAI gurU ya devo mamaM tumaM tAya ! / tumhAesamakAuM kassa'NNassA karessAmi ?' // 13 tavvayaNaM soUNaM raMjiyacitto payaMpaI jaNago / 'jai evaM tI vayaNaM Na hu soyavyaM jiNiMdassa / / 14 / / jo guNasilae sura-narapahupaNayapao payAsaI dhammaM / tiyasakayasamavasaraNammi saMThio vIraNAmo tti // 15 sesaM jaM tuha royai kuNasu tayaM vaccha ! nivviyappeNa' / iya uvaesaM dAuM paMcattaM pAvio eso // 16 iyaro vi mayagakiJcaM kAuM jaNayassa coriyaM kuNai / nibaMdhasapariNAmo kuvvaMto piusamAesaM // 17 itthaMtarammi ya nara-vijAharA-'surA-'maravisarapahuMpaNamijjamANapAyapaumajugalo kaNayamayapaumapaMtigabhadullaliyapayappayAro codasasamaNasahassasaMparivuDo titthayarariddhIe dippaMto gAmA-''gara-NagarAisu viharamANo samAgao bhagavaM mhaaviiro| 'vihiyaM tiyasehiM samavasaraNaM / kahiuM ca pavatto sajala jalaharagaMbhIrAe joyaNaNIhAriNIe bhAraIe dhammadesaNaM / itthaMtarammi ya so takaro niyagehAo niggao rAyagihaM pai pddhio| aMtarAle ya samavasaraNapaccAsaNNe samAgaeNa citiyaM 'haMta ! jai eeNa maggeNa vaccAmi tao bhagavao vayaNasavaNeNa jaNayaANAe bhaMgo bhavai, na ya aNNo maggo atthi, tA kahamesa baggha-duttaDINAo Nitthareyavyo?' / tti paribhAvamANassa buddhI jAyA jahA 'ubhayakaNNe karasAhAhiM ThaiUNa duyamavakkamAmi' tti / tao taheva kAUNa gao rAyagihaM / tattha ya Isaragehehu~ khattakhaNaNAiNA davvaM geNheUNa vaccai NiyaTThANaM / ___ evaM diNe diNe kuNamANassa aNNammi diNe samavasaraNa'bbhAsamAgayassa bhaggo caraNatale kaMTago, sigdhagaittaNeNa khutto gADhaM, na caei aNavaNIeNa gaMtuM / tao 'na aNNA gai' tti egasavaNAo aMgulImavaNeUNa jAva kaMTayaM uddharei tAva devasarUvaM vaikkhANaMtassa samaNassa bhagavao paviTuM tassa kaNNe 'aNamisaNayaNA amilANamalladAmA nIrayasarIrA bhUmiasaMphAsiNo deva' tti bayaNaM / tao 'hA! pabhUyaM nisuyaM' ti a~Da tti kaMTayaM uddhareUNa taheva" kaNNaM mudiUNa sigghamavakrato / tao paidiNaM musijjamANaM NagaramavaloiUNa gayA NagaramahaMtayA rAiNo samIve / DhoiUNa uvAyaNaM kayasammANA ya viNNaviumADhattA, avi ya'tuha deva ! bhuyApaMjaragayANa amhANa kiMci Natthi bhayaM / kiMtu musijjai NagaraM corehiM sAmiviyalaM va // 18 tA deva ! tahA kijjau jaha rakkhA hoi sayalaNagarassa / kiM bahuNA bhaNieNaM ?, saMpai devo pamANaM ti' // 19 taM ca soUNa daTThoTThabhiuDibhAsureNa bhaNio daMDavAsio rAiNA jaihA re re ! kimevaM NagaraM musajjai ?' / teNa bhaNiyaM jahA 'deva ! kimahaM karomi jao diTTho vi so coro Na ghettuM pAriyai, vijukkhittakaraNeNa gehAo gehaM gaMtUNa pAgArAo Niggacchai, vayaM tu maggeNa jAva tayaNumaggeNa laggAmo tAva so na najai 'katthaigao ?' tti, suvvai ya savaNaparaMparAe jahA atthi mahAcoro "rohiNIo NAma, na ya amhehiM dihro 10 D tumh| 2 C D vo tuma mamaM taa| 3 C D to| 4 C D degriuM ku| 5 Bhunnmej| 60 Dbhidull| 7 C D viraiyaM / 80D lygN| 90 Dmmassa de| 10 C D degmi to bhdeg| 11 0 D'Na ya ga / 12 A B degsu khnndeg| 13 C D ttaNao Na khu| 14 0A B vakkhANatassa bhagadeg, CD vakkhANaM smnn| 15 C D deglaaym| 16 C D jhaDi tti| 17 0 Ddegva yk| 18 CD degNa natthi kiMci bh| 190 D hA are re| 20 A B kremo| 21 0 degNiyago nAma / Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 saTIke mUlazuddhiprakaraNe tRtIyaM sthAnakam NAovA, tA deva ! aNNassa kassai sameppehi daMDavAsiyattaNaM, ahaM puNa aNegovAehiM pi Na sakkemi taM coraM ghettuM ' ti / tao nirUviyaM abhayakumArassa vayaNaM rAiNA / abhayakumAreNa vi sikkhavio daMDavAsio jahA 'divasao cAuraMgiNIseNNaM pauNIkAUNa taM ca coraM Nagare paviTTha gAuM bAhiM savvaNagaraM cAuraMgabaleNa veDhittA appamattehiM hoyavvaM', johe tajiUNa anyaMtare hakkeyanyo, tao pacchA jayA vijjukkhittakaraNaM dAuM bhUmIe nivaDai tayA sigdhaM gaheyavvo' / 1 talAreNa vi egammi diNe savvaM taheva pauNIkayaM / teNa vi tammi divase gAmaMtaragaeNa taM Na NAyaM / mANa paviNagaramajjhe, jAva taheva gahio, baMdheUNa samappio seNiyarAyassa / teNa vi aikohA hibhUNa vajjha samANatto / tao bhaNiyamabhayakumAra mahAmaMtiNA jahA 'deva ! Na esa saloho gahio jeNa NiviyAraM niggahejjai, aviyANiyasarUvo coro vi rAyautto gaNejjai' / seNieNa bhaNiyaM 'tA kiM kijjau ?' | abhayakumAreNa bhaNiyaM 'viyAreUNa Niggahejjaha' / tao pucchio seNieNa jahA 'ko tumaM ?, katto vA samAgao ?, bhavasi vA tumaM rohiNeyago ?' / teNa vi NiyaNAmAsaMkiraNa bhaNiyaM jahA ' ahaM sAliggAmavatthantrago duggacaMDAhihANo NAma koDuMbio, paoyaNavaseNa etthA''gao, pecchaNayalobheNa Thio ettha devale ma rayaNiM, tao jAva gihAbhimuhaM vaccAmi tAva hakkao daMDavAsiyapurisehiM, tao bhaeNa karaNaM dAUNa jAva sAlAo niggacchAmi tAva gahio tumha purisehiM, baMdhettA ya ANIo ettha, saMpayaM devo pamANaM' ti / tao gottIe dharAviUNa pesio tattha tappautijANaNatthaM ego puriso / jAva teNa puTTho gAmo tAva so samvo vi 'rohiNieNa paNNavio' tti kAUNa bhaNai jahA 'asthi ittha vatyaMvtrao duggacaMDo koDuMbio paraM gAmaM gao' nti / AgaMtUNa ya teNa pareNa savtramakkhAyamabhayassa / tao citiyamabhayakumAreNa jaihA 'esa Na sammaM jANejjaha, adiTTha coro ya rAyA bhavai, tA uvAeNa jANeyavvo' tti pauNIkayaM mahAvimANANukAririddhivicchaDDeNaM egaM sattabhUmiyaM bhavaNaM, avi ya devaMgadevadUsAivi vihavatthehi jaNiyaulloyaM / mottiyamAlA peraMta vivihavararaya NathavailaM // 20 vajeMdanIla - maragaya - kakkeyaNamAi rayaNarAsIhiM / dasasu vi disAsu bhittIvihAya AbaddhasuracAvaM // 21 varapaMcavaNNapuSphovayArarehaMtabhUmitala bhAgaM / maNikoTTimapaDibiMbiyabhittIkayacittasaMghAyaM // 22 thaMbholaMbiyacAmara-dappaNasaMghAyasohiyamuyAraM / jiyamayaNarUva samavaya ummatta juvANasayakaliyaM // 23 navantraNoddhurAhiM ubhaDasiMgArajaNiya sohAhiM / accharasA sarisAhiM samaNiyaM vAraviyAhiM // 24 mucchijjamANavaraveNuvINaravamiliyageyalaya-tAlaM / karaNaMgahArare hirana varasaNaJcaMta picchaNayaM // 25 vajaMtapaDaha-maddalaravarammaM sayaNa - AsaNasaNAhaM / savvatto viNivAriyadiNayarakiraNAvalIpasaraM // 26 vararayaNaniyara ullasiyakiraNa pahayaMdhayArapabbhAraM / kiM bahuNA bhaNieNaM ?, tiyasavimANaM va paJcakkhaM // 27 tao abhayakumAreNa majjaM pAiUNa matto samANo sovio tattha palaMkovari devadUtario so rohiNeyaga coro / khaNaMtareNa ya mayavigame paDamavaNeUNa jAva samuTThio samANo disAloyaM karei tAva pecchai taM tArisamadiTTai unvaM ridvisamudayaM / itthaMtarammi ya abhayakumArasikkha viehiM bhaNiyaM tehiM nara-nArIgaNehiM, avi ya 'jaya jaya naMdA jaya jaya bhaddA jaya naMdA bhadaM te, ajiyaM jiNAhi sattuvaggaM, jiyaM pAlayA hi bhiccavaggaM, jiyaviggho iva nivasAhi deva ! niyavimANamajjhe, amhANaM tumaM sAmio, tujjha amhe kiMkarA, tuma 1 C Ddegppei (ha) daMdeg / 2 C D degraM nayaramajjhe padeg / 3 CD vvaM ti, johe / 40D Na ya sadeg / 5 CD loto / 6 A B haI rayaNI / 7 AB o, saMpadeg / 8CD degttiviyANaNatthaM / 90 Ddeg / 10CD hA na esa sammaM / 110 DdeglovaM / 120 DdegpuvaM / Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rauhiNeyakakathAnakam 137 devo uppaNNI / tA aNurbhujAhi eyAo acchare o, eyAo rayaNarAsIo, imaM vimANaM, ime ya paMcappayAre bho' ti / evamANiUNa jAva ciMtei 'haMta ! kimahaM devo samuppaNNo ? ' tAva samuvaTTiyaM pecchaNayaM / Glass samahattho tAva sutraNNamayadaMDacAriNA bhaNiyaM egeNaM puriseNaM 'are ! kimeyamADhattaM ? ' / tehiM bhaNiyaM 'Niyapahupurao NiyaviNNANadarisaNaM' / teNa bhaNiyaM 'dariseha, paraM devalogAyAraM kArejjau devo' / tehiM bhaNiyaM 'kerisamAyAraM :' / teNa bhaNiyaM 'kimettiyaM pi vIsariyaM ?, jao jo devaloge samuppajjai so puvvaibhavakayaniyasukaya-dukayAMneveyaNANataraM devalogariddhi utrarbhujai' / tehiM bhaNiyaM 'sacca, sAmisamArgamaNAnaMdasamUsuyamaNANa visumariyameyaM ti, tA pasIyau ajjo !, kAravejjara devalogaTTiiM devo jeNa amhe NiyaNiogamaNuciTThAmo' | tao bhaNio teNa rohiNeyago jahA 'deva ! pasAyaM kAUNa sAheha puvvakayaM jeNa pacchA devalogariddhimuvabhuMjaha' / tao citiyaM teNa jahA 'haMta ! kimeyaM evameva saccaM ?, kiM vA mama viyANaNatthaM maimAhappadullaliyaabhayakumAramaMtivilasiyaM ? ti, jai saccaM to kahejjamANe vi Na doso, aha pavaMco to kahijjamANe garuo aNattho, tA kahameyaM jANiyavvayaM ? ' / ti ciMtemANassa sumariyaM taM kaMTayAvaNayaNakAle kaNNapaviddhaM devasarUvapaDivAyagaM bhagavao vayaNaM / tao paribhAviyaM jahA 'jai taM bhagavayA vakkhANiyaM devasarUvaM milai tI savvaM saccaM sAhessAmi jamera pucchissaMti, aha No to aNNaM kiM pi uttaraM karessAmi' / tti ciMtiUNa NirikkhiyA te teNa, jAva pecchaD savve ummesa- NimesaM kuNamANA miLANamalladAmA pAse ya malAvilasarIrattaNeNa vIyaNagahatthA bhUmisaMphAsakAriNo ya / tao NAyaM jahA 'savvo esa pavaMco' tti / tao 'uttaraM kiMpi kAyavvaM' ti paribhAveMto Na vi bhaNio teNaM jahA 'deva ! kimajja vi vilaMbejjai ?, kiM na pecchaha savvo vi samUsuo deva-devIgaNo ?' / tao jaMpiyaM rohiNiyageNaM " jai evaM to mae puvvabhave diNNAI supattadANAI, kArAbiyAI devAyayaNAI, peITTAviyAI tesu vi biMbAI, vihiyAo vivihAo pUyA - jattAo, sammANio suyaNa-sayaNa-baMdhuvaggo, pajjuvAsiyA guruNo, suyA tastai sayAsAo dhammadesaNA, lihAviyAI putthayAI, pAliyaM sIlaM, attasamA savve vi maNNiyA "jiyA, na jaMpiyamaliyaM, parihariyamadattaM, jaNaNisamAo maNiyAo savvAo viparajuvaIo, vihio saMtoso, bhAviyAo bhAvaNAo, aNNaM pi evaMvihaM sohaNANuTThANaM mae samAyariyaM" ti / paDihAreNa bhaNiyaM - eyaM suMdaraM, saMpai asuMdaraM "pi ya sAhasu' / teNa bhaNiyaM 'Na mae " kiMci asohaNaM vihiyaM' / paDihAreNa bhaNiyaM 'na egasabbhAveNa jammo volai tA jaM pi coriya-pIradAriyAiyaM taM pi nivviyappaM sIsau' / teNa bhaNiyaM 'kimevaMvihehiM asuhakammAyArehiM ittha devaloge uvavajjijjai ?' / tao tehiM eyamAyaNiUNa sAhiyaM abhayassa / teNa vi seNiyarAyassa jahA 'deva ! adi coro acoratullo bhavai, tA jo evaM vivANavina najjai so kahaM coro bhavissai ?, tA muccAu' / rAiNA bhaNiyaM 'jai evaM tA jaM tumaM jANAsi taM hou' tti / tao bhavaNAo NikkAleUNa mukko| rohiNeyago vi" rAyagihaM ceva daTThUNa ciMtiumADhato 'haMta ! na sohaNo jaNaovaeso jao egassa vi bhagavao vayaNassa ittiyaM mAhappaM jeNa ihaloge caiva jIvaMtao mukkA, aNNahA na najjai kei kumAreNa mArio huto, paraloge puNa avassaM na sohaNayaraM kiMpi 1 A Bo, raya / 2CD mA~ / 3 CD kAravijjau / 4 C D vya t 5 A B savvaM, sAdeg / 6 CD'gamAnaMdasamUsuyANaM visu / 7CD vibhUimu / 8 B guruo a, gurua' / 9 C D at, B taM / 10 mesaM ni', B ummIsaM nideg / 11CD puNo vi 12 CD payaTTA / 13 CD o pUyA | 14 CD sayAsAo / 15 CD pottha / 16 CD jIvA / 17 A B evaM / 18 CD pi sAha | 19OD kiMpi / 20 AB pAradArAiyaM / 21 CD logaTThAge uvadeg / 22 A B vi evaMvihaM ceva / 23 A B PTT uvaesassa / 24 A B degi kei kudeg / mU0 zu0 18 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIke mUlazuddhiprakaraNe tRtIya sthAnakam bhavissai, tA Na kajaM IiseNa aNatthabahuleNa jaNagovaeseNaM' / ti ciMtiUNa gao bhagavao smiive| tao vaMdiUNaM bhAvasAraM thoumADhatto, avi ya'nIsesajaMturakkhaya ! khayamohamahAnareMdabalapasara ! / pasaraMtakevalaNNANaNAyaNAyAisabbhAva ! // 28 bhAviyasamatthabhAvaNa ! vaNagaya ! NIsesadukkhanaliNINa / INa ! bhuvaNassa mahAmaha ! mahakaya ! jiNa! saraNa! raNarahiya ! // 29 je tuha vayaNAmayapANalAlasA pANiNo jae ke vi / aNudiyahaM te dhaNNA, saphalaM ciya jIviyaM tANa // 30 ahayaM tu puNa ahaNNo pAviTTho tumha vayaNasavaNammi / 'DhaMkeUNa ya kaNNe jhaiDa tti volitao pulvi // 31 nAha ! aNicchaMteNa vi jamegavayaNaM suyaM mae kahavi / teNa'ja jIvio haM, bhavAo taha cetra niviNNo // 32 tA tujjha Namo sAmiya!, saMpai taM kuNasu jeNa acireNa / laMghettu bhavaaraNNaM khippaM vaccAmi siddhiuraM // 33 tao bhagavayA kayA bhavaNivveyajaNaNI dhmmdesnnaa| taM ca soUNa paDibuddhA bahave pANiNo / itthaMtarammi samullasaMtajIvavIrieNaM samubbhijjamANaromaMcakaMcugeNaM samupphullaMtavayaNasayavatteNaM samuddalijaMtakammajAleNaM samuppajaMtaMcaraNapariNAmeNaM viNNattaM rohiNiyageNaM jahA 'bhagavaM! kimahaM joggo pavvajjAe na va? ' tti / bhagavayA bhaNiyaM 'suTTa joggo' / teNa bhaNiyaM 'jai evaM tA geNhAmi pavvajaM, paraM atthi kiMci seNiyarAeNa saha vattavvaM' / tao bhaNiyaM seNiyarAyeNaM jahA 'bho mahAsatta ! bhaNa nimviyappaM jaM te royii'| teNa bhaNiyaM 'jai evaM to mahArAya ! eso so ahaM rohiNeyago NAma coro, jo savaNaparaMparAe tumhANa vi payaDo ceva, jeNa bhagavao egavayaNappasAeNa aharIkayasuraguruMmaimAhappaM pi niratthIkayaM abhayakumAramahAmaMtimaivilasiyaM, tA bho mahArAya ! maM mottUNa Na aNNeNa keNAvi muTuM tuha nagaraM, tA dehi saMpayaM niyasakkhiNo jeNa "daMsemi taM savvaM daviNajAyaM, tao pacchA sahalIkaremi pavvajAe maNuyajamma' ti / tao NirUviyamabhayakumArassa vayaNaM rAiNA / uDhio ya abhayakumAro koUhalleNa ya puralogo gao rohiNiyageNaM saha / darisiyaM ca giri-Nai-vaNaniguMja-masANAiesu taM savvaM thaviyadavvaM / samappiyaM abhayakumAreNa jaM jassa saMtiyaM taM tassa tti / rohiNiyago vi paramatthaM sAhiUNa NiyamANusANa tANi paDibohettA samAgao bhagavao samIve / seNiyA-'bhayakumArehiM vihijjamANanikkhamaNamahimo vihiNA nikkhaMto", saMvegAisayAo karei uggaM tvonnutttthaannN| avi ya kayAi chaTThAo puNa'DhamAo, duvAlasAo dsmaaiyaao| cauttha-AyaMbila-nivviyAo, kayAi mAsAoM taha'ddhamAsA // 34 kayAi domAsa-timAsiyAo, turi(rii)y-chmmaasiy-pNcmaasaa| tavAo pArei tahA pavittaM karei egAvalimAiyaM pi // 35 evaM kuNaMtassa tavovahANaM, sIyaM sahaMtassa himAgamammi / AyAvayaMtassa ya gimhayAle, chaNNammi saMciTThayao ya vAse // 36 su~kkassa lukkhassa nimaMsayassa, dedippamANassa tavassirIe / ANaM kuNaMtassa gurUNa NicaM, kameNa patto aha aMtakAlo // 37 1 A B iya bhuv| 20 D DhakkeUNa / 30D jhaDi tti| 4 C D degyaNaM mae suyaM kdeg| 50D nisthinnnno| 60D tcaarittpri| 70 Ddegitti / te| 8 A B degya-to mhaa| 90 Ddegrubuddhimaa| 100D drisemi| 110D rvynn| 12 C D ca giri-girinnii| 13 A B degNamahimo ni| 14 0D to karei saMvegAisamo uggN| 15A B vittik| 16 0D sukkhassa tukkh| Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 jinAgamAdhyayanAdhupadezaH ApucchiUNaM jiNavIraNAhaM, kAUNa saMlehaNamaggabhAvo / gIyatthasAhUhi~ samaM girimmi, gaMtUNa suddhammi silAyalammi // 38 vihIeN pAovagamaM viheDaM, ThavittuM citte jiNa-siddhamAI / caittu dehaM tidivammi jAo, surottamo bhAsurabudidhArI // 39 tao cuyassAvi ya mANusatte, pahANariddhI puNa dhammalAho / puNo vi devatta-sumANusattakkameNa pAvessai siddhisokkhaM // 40 ___ gataM rauhiNeyakakathAnakam / 23. iti zlokabhAvArthaH // 62 // yasmAdevaM mahAprabhAvo'yamAgamastasmAt vihIe suttao tamhA paDhamaM pddhiyvvo| soccA sAhusagAsammi kAyanvo suddhabhAvao // 63 // 'vidhinA' vidhAnena maNDalIpramArjana-niSadyAdAna-kAlanivedanarUpeNa, kAle viNae bahumANe uvahANe taha [ya] anninnhvnne| vaMjaNa attha tadubhae aTTaviho NANamAyAro // 228 // (daza0 ni0 gA0 184 ) iti jJAnAticAravarjanalakSaNena ca / 'sUtrataH' pATharUpatayA / 'tasmAt' iti pUrvavRttasambandhanArthaH / 'prathamam' Adau zravaNAdibhyaH samastAnuSThAnebhyo vA tatpUrvakatvAdanuSThAnAnAm [? 'paThitavyaH abhysniiyH|] tadanantaraM ca 'zrutvA' samAkarNya vyAkhyAnikamukhAt / atrApi ThANaM pamaaiUNaM doNNi NisejAoM huMti kAyavvA / egA guruNo bhaNiyA, bIyA puNa hoi akkhANaM // 229 // (Ava. ni. gA0 704) niddA-vigahAparivajiehi~ guttehi~ paMjaliuDehiM / bhatti-bahumANapuvvaM uvauttehiM suNeyavvaM // 230 // (Ava0 ni0 gA0 707 ) amikhaMtehiM subhAsiyAi~ vayaNAi~ atthsaaraaii| vimhiyamuhehiM harisAgaehiM harisaM jaNaMtehiM // 231 // (Ava0 ni0 gA0 108 ) mUrya huMkAraM vA bADhakAra paDipuccha vImaMsA / tatto pasaMgapArAyaNaM ca pariNiDa satsamae // 232 // (Ava* ni. gA0 23) ityAdividhivaktavyaH / 'sAdhusakAze' yatisamIpe sutIrthatvAt teSAm / tatazca 'kAyavvo'tti kartavyaH anuSTheyastaduktAnuSThAnakaraNena / atrApi jogo jogo jiNasAsaNammi dukkhakkhayA puNjNto| aNNoNNamabAhAe asavatto hoi kAyavyo / 233 // ( oghani0 gA0 277) ityAdividhirAyojyaH / 'zuddhabhAvataH' vizuddhAdhyavasAyeneti zlokArthaH // 63 // yadyevaM kAni tatkAraNAni ? iti prazne zlokamAha suppasaNNA jiNANAe kAraNaM guruNo paraM / potthayANi ya NANassa saMpayaM sAhaNaM tao // 64 // 1A Bdegnnmugg| 20 Dttu hiyae ji| 3A B shlokaarthH| 4 A B degF 'shru| 50D raNAt / atraa| Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 saTIke mUlazuddhiprakaraNe tRtIya sthAnakam 'suprasannAH' atiprasAdavantaH; prasAditA hi guravaH zrutaM prayacchanti / uktaM ca viNaoNaehiM paMjaliuDehiM chaMdamaNuyattamANehiM / / ArAhio guruyaNo suyaM bahuvihaM lahaM dei // 234 // (Ava0 ni0 gA0 138) 'jiNANAe' jinAjJayA tIrthakaropadezena, 'vinItavineyebhyaH zrutaM dAtavyameva' ityevaMrUpayA / 'kAraNaM' hetuH, 'guravaH' yathAvacchAstrArthavedinaH, 'paraM' pradhAnam , 'pustakAni ca' likhitajinAgamapatrasaJcayarUpANi, 'jJAnasya' zrutajJAnasya, 'sAmpratam' asmin duHSamAkAle 'sAdhanaM' niSpAdakam / 'tataH' ityuttarazlokasambandhanArthaH / iti zlokArthaH // 64 // jiNANAbahumANeNaM vihANeNaM lihaave|| potthayANi mahatthANi vatthamAIhiM pUyae // 65 // 'jinAjJAbahumAnena' tIrthakarAdezapnItyA, 'vidhAnena' vidhinA, lekhayet pustakAni 'mahArthAni' tallikhitagranthAnAM mahArthatvena pracurAbhidheyAni, yata evaMvidhapustakalekhanasya bahuguNatvAt / tathA hi na te narA durgatimApnuvanti, na mUkatAM naiva jaDakhabhAvam / na cAndhatAM buddhivihInatAM ca, ye lekhayantIha jinasya vAkyam / / 235 // lekhayanti narA dhanyA ye jainAgamapustakam / te sarva vAGmayaM jJAtvA siddhiM yAnti na saMzayaH // 236 // tatazca 'vastrAdibhiH' veSTanaprabhRtibhiH / AdizabdAt puSpAdhaSTaprakArapUjAgrahaH / 'pUjayed' arcayediti zlokArthaH / / 65 // itthamAgamaM pustakeSu lekhayitvA yat kartavyaM tacchokenAha gIyatthANaM susIlANaM pagAsiMtANamAgamaM / vihANeNa muNiMdANaM dANaM tatto nisAmaNaM // 66 // 'gItArthAnAM paThitAvabuddhArthAnAm / 'suzIlAnAM' zobhana cAritrANAm , yatasta eva yogyA guNabhAjanatvAt / uktaM ca ___ yAvacchIlaM nirmalaM suprazastaM, tAvatsarvAH sampado hstsNsthaaH| tacenmohAdujjhitaM khaNDitaM vA, doSadhvAsA''vAsavRkSazca jAtaH // 237 // 'pagAsiMtANamAgamati prakAzayatAM prakaTIkurvatAM vyAkhyAnAdidvAreNa , AgamaM siddhAntam / 'vidhAnena' vidhinA, prakAzayatAmityatra sambadhyate / avidhiprakAzane doSasambhavAt / yata uktam Ame ghaDe NihittaM jahA jalaM taM ghaDaM viNAsei / iya siddhaMtarahassaM appAhAraM viNAsei // 238 // (jI0 bhA0 gA0 2601) kAkAkSigolakanyAyenAtanadAnapade'pi sambadhyate / tatazca vidhAnena 'munIndrANAm' AcAryANAm , 'dAna' vitaraNam , pustakAnAM vidheyamiti bhAvaH / pustakadAnavidhipratipAdanArtha coktaM vRddhaH, tathA ca dAuM AsaNa-vattha-pattapabhiI savaM maNomoyagaM, ThAUNaM purao kayaMjaliuDaM vattavyamevaM jahA / 'saMsAre jalahimmi duttaratare tumhe taraMDaM jao, vakkhANeNa imassa majjha paramA kajA pabho! NijarA' // 239 // 10 D itiruup| 2 C D degkhakasya / 3 C D nkaa| 4 A B dvAgamAnAm / 5 C D pabhiyaM sa / Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinAgamAdhyayanAdyupadezaH upalakSaNaM ca pustakadAnam / yataH patta pasattha subhuJja suvihiyahu, potthayajoggahu taha kattaNiyahu / lehaNi khaDiya suveDhaNa dorA, deMtu lahai phalu NANaha kerA // 240 // __ 'tatto nisAmaNaM'ti tataH tebhyaH sakAzAd nizAmanaM zravaNaM teSAM pustakAnAmiti zlokArthaH // 66 // tathA kujAgamavihANeNaM potthayANaM ca vAyaNaM / uggahaM ca payatteNa kujjA savaNNusAsaNe // 67 // 'kuryAd' vidadhyAt , 'AgamavidhAnena' siddhAntoktanyAyena, pustakAnAM ca 'vAcanaM' khayamuccAraNam / cakAro'nuktasamuccaye, tena yeSAmeva pustakAnAM vAcane'dhikAro'sti gRhasthasya tAnyeva vAcanIyAni, na zeSANiH AjJAbhaGgA-'navasthA-mithyAtva-virAdhanAdimahAdoSakAritvAt / tatra copadhAnAdikaraNe'nadhikAritvAt gRhasthasya tadvAcane AjJAbhaGgaH, tadbhaGgAcca dharmasyA'pyabhAvaH / uktaM ca ANAe ciya caraNaM, tabbhaMge jANa 'kiM na bhaggaM ?' ti / ANaM vaikamaMto kassAesA kuNai sesaM 1 // 241 // tathA ahigAriNA khu dhammo kAyayo, aNahigAriNo doso / ANAbhaMgAu ciya dhammo ANAi paDibaddho // 242 // tathAnavasthApi, uktaM ca egeNa kayamakajaM karei tappaccayA puNo aNNo / sAyAbahulaparaMparavoccheo saMjama-tavANaM // 243 // (zrAvakadharmavidhi0 gA0 3) mithyAtvaM ca bhaNitAkaraNAt , uktaM ca jo jahavAyaM na kuNai micchiddiTThI tao hu ko aNNo ? / vaDlei ya micchattaM parassa saMkaM jaNemANo // 244 // virAdhanAM ca devatAdibhyaH sakAzAt prApnoti, uktaM ca ummAyaM va labhejA rogAyaMka va pAuNe dIhaM / kevalipaNNattAo dhammAo vA vi bhaMsejjA // 245 // 'uggahaM ca' tti avagrahaM ca svIkAraM ca, cakArAd viplavAdau mahadyatnena rakSaNaM ca pustakAnAmiti gamyate / 'prayatnena' bRhadAdareNa maJjUSAdisthApanataH / 'kuryAt' vidadhyAt / 'sarvajJazAsane vibhaktivyatyayAt sarvajJazAsanasya arhaddarzanasyeti zlokArthaH // 67 // tathA annesiM bhavvasattANaM jahAthAmaM pagAsae / savvaM vAvAramujjhittA kujA sajjhAyamuttamaM // 68 // 'anyeSAm' AtmavyatiriktAnAm , 'bhavyasattvAnAM' muktigamanayogyaprANinAm, 'yathAthA( sthA )ma' yathAsAmarthyam, 'prakAzayet' prakaTIkuryAt / yasmAduktaM zrAvakavarNake-'esa NaM devANuppiyA! NiggaMthe 1 A B f pust| 2 A B degNaM ca aikaM to| 3 A B yathAsAma / Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIke mUlazuddhiprakaraNe tRtIya sthAnakam pAvayaNe aTe ayaM paramaDe' ityAdi / tadvyAkhyAnadvAreNa vA sAmarthya sati prakAzayet / tathA 'sarva' niHzeSam , 'vyApAraM' gRhakRtyam , 'ujjhitta'tti projjhya-tyaktvA, 'kuryAd' vidheyAt, 'khAdhyAyaM' parAvartanAlakSaNam , 'uttama' pradhAnam , yasmAt khAdhyAyenApyAgamasya bhaktiH kRtA bhavatIti zlokArthaH // 68 // tathA puvvarattA'varattammi ciMtejA paNihANavaM / bhAvejjA bhAvaNAsAraM paraM appANameva ya // 69 // 'pUrvarAtrA-'pararAtre' rAtripraharadvayordhvam , 'cintayet' cetasyavasthApayet , AgamamityadhyAhAraH 'praNidhAnavAn' cittasamAdhAnavAn / tathA 'bhAvayet' paribhAvayet , 'bhAvanAsAraM' bhAvanApradhAnam , 'param' Atmavyatiriktam , 'AtmAnameva ca' svayameva ca, anuprekSAyA api svAdhyAyabhedatvAt , etadapi siddhAntakRtyameveti zlokArthaH // 69 // prakaraNopasaMhAramupadezaM ca vRttenA''ha eyaM jiNiMdAgamapotthayANaM, kiccaM disAdasaNamettamuttaM / susAvago sAsaNabhattimaMto, kareja NAUNa jahArihaM ti // 70 // 'eyaMti etajinendrAgamapustakAnAm , 'kRtyaM kartavyam , 'disAdaMsaNamettaMti digdarzanamAtram , 'uttaM'ti ukta pratipAditam / tatazca 'suzrAvakaH' zobhanaH zramaNopAsakaH, 'zAsanabhaktimAn' arhaddarzanabahumAnavAn , 'kareja'tti kuryAt , 'NAUNa'tti jJAtvA avabudhya pUrvoktakRtyameva, yathArha-yathAyogyam / itizabdaH prakaraNaparisamAptAviti vRttArthaH // 70 // iti zrIdevacandrAcAryaviracite mUlazuddhivivaraNe tRtIyasthAnakavivaraNaM samAptamiti // 1 A BdegbhedAt / 2 E'tta vuttaM / Eti||32|| jiNasAsaNapotthayANaM ti taiyaM ThANaM / Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ sAdhukRtyAkhyaM caturthaM sthAnakam ] vyAkhyAtaM tRtiiysthaankm| samprati caturthamArabhyate, asya ca pUrveNa sahA'yamabhisambandhaH - pUrvatra pustakakRtyamabhihitam, pustakAni ca sAdhumukhAt zrotavyAni sAdhubhyo deyAni sAdhvAdhArANi ceti / ataH sAdhukRtyasthAnakam, tasya cedamAdisUtram muNINa NANAiguNAlayANaM, samuddacaMdAinidaMsaNANaM / jayaM jayA jANa jahANurUvaM, tayaM tayA tANa tahA videha // 71 // 'munInAM' sAdhUnAm / 'jJAnAdigugAlayAnAM ' jJAnaprabhRtiguNAvAsAnAm / 'samudra - candrAdinidarzanAnAM ' sAgara- zazadhara pramukhadRSTAntAnAm / " jayaM"ti yakat / " jaya" tti yadA / " jANa" tti yeSAm / "jahANurUvaM"ti yathAnurUpaM=yathAyogyam / "tayaM" ti takat / "taya"tti tadA / "tANa "tti teSAm / "taha "tti tathaiva / "viheha"tti kuruteti vRttArthaH // 71 // 1 kasmAdevaM munInAM yathAyogyaM vidheyam iti prazne pratyuttaradAnArthaM vRttadvayamAha jaM jo likkhAgahaNammi bhIme, aNorapArammi bhavohimmi / kallolamAlA va sayA bhamaMtA, dukkhaM va sokkhaM va sayaM sahaMtA // 72 // massajammaM jiNanAhadhammaM, lahaMti jIvA khaviUNa kammaM / mahANubhAvANa muNINa tamhA, jahAsamAhI paDitappiyavvaM // 73 // 'yad' yasmAt / 'yonilakSagahane' caturazItyutpattisthAnalakSagahare, dIrghatvamalAkSaNikam / 'bhIme ' bhayAnake / 'aNorapAre' anarvAgbhAgaparyante / ' bhavodadhau ' saMsArasamudre | 'kallolamAlAvat' laharIsaGghAtavat / 'sadA' sarvakAlam / 'bhramantaH ' paryaTantaH / duHkhaM vA saukhyaM vA 'svayam' AtmanA 'sahantaH' anubhavantaH / 1 tatazca ' manuSyajanma' manujabhavam / tadanantaraM ca jinanAthadharmaM 'labhante' prApnuvanti, 'jIvAH ' jantavaH / ' kSapayitvA' khoTayitvA 'karma' khopArjitam / uktaM ca tathA kammANaM tu pahANA aNupuvviM kayAi u / jIvA sohimaNupattA yayaMti maNussaryaM / 246 / / (u0 a0 3 gA0 7) jaha mahaNNavamajjhavillakallolapelliya samila calai valai, es dhAva tuDajoiNa puNu kahavi paribhamaMta jugachiDDa pAvai / taha bhavasAgara nivaDiyaha dulahau mANusajammu, viuko lahai jar3a para jiNavaradham // 247 // ityAdi / evaM ca sthite 'mahAnubhAvAnAm' acintyazaktiyuktAnAm 'munInAM' sAdhUnAm / ' tamha'tti tasmAt / 'yathAsamAdhi' yathAsamAdhAnaM yathAsamAdhau vA / 'pratitarpayitavyaM' vinayitavyaM vinaya- vaiyAvRttyAdikaraNaprINaneneti vRttadvayArthaH // 72-73 // tadevaM pratitarpaNamabhidhAtukAmo vinayamUlatvAddharmasya, uktaM ca 1 A B C Ddeg vahammi | vella' | 5 ABdegla valai, / 2CD aNupubvi, uttarAdhyayanasUtre 'ANupubvI' ityasti / 3 A B Ayayiti / 60 D pakkhala | 7 C D dulahu | 800 tatthu vi dhaNNuDa ko vila' / 4 AB Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 saTIke mUlazuddhiprakaraNe caturtha sthAnakam mUlAoM khaMdhappabhavo dumassa, khaMdhAoM pacchA samurviti sAlA / sAhappasAhA viruhaMti pattA, tao' si puSpaM ca phalaM raso ya // 248 // evaM dhammassa viNao mUlaM paramo se mokkho| jeNa kittiM suyaM sigdhaM nissesaM cA'bhigacchai // 249 // tti (da0 a0 9 u0 2 gA01-2) vinayaM kAyavAGmanobhedAt triprakAraM tAvadAdau zlokatrayeNA''ha kAyacaM tAva divANaM abbhuTThANaM sasaMbhamaM / aMjalIpaggaho samma, AsaNassa paNAmaNaM / / 74 // AsaNAbhiggaho ceva, vihANeNa ya vaMdaNaM / ThANaTThiyANa kAlammi bhattIe pajjuvAsaNA // 75 // iMtANaM sammuhaM jANaM, gacchaMtANaM annuve| kAeNaM aTTahA eso viNao ovayArio // 76 // 'kartavyaM vidheyaM tAvad 'dRSTAnAm' abalokitAnAM munInAmityanuvartate / 'abhyutthAnam' AsanAdimocanam, 'sasambhramam' atyAdareNa kAyataralatAratayA zIghramUbhavanam 1 / 'aJjalipragrahaH' zirasi karakorakakaraNam , 'samyag' yathAvasthitatayA 2 / AsanapaNAmanam-upavezanaDhokanam 3 / / 'AsanAbhigrahaH' upavezanakadAnanizcayaH 4 / caivazabda uktasamuccaye / 'vidhAnena' paJcaviMzadAvazyakAdikaraNarUpavidhinA / uktaM ca-- avaNAmA doNNahAjAyaM AvattA bAraseva u / sIsA cattAri guttIo tiNNi do ya pavesaNA // 250 // ega nikkhamaNaM ceva paNuvIsaM viyaahiyaa| .. AvassagAoM parisuddhaM kiikammaM jehi kIrai // 251 / / kiDakammaM pi karito na hoi kiikammanijarAbhAgI / paNuvIsAmaNNayaraM sAhU ThANaM virAheMto // 252 // (Ava0ni0 gA0 1203-1205) AvassayaparisuddhaM kiikammaM jo pauMjai gurUNaM / so pAvai NivvANaM acireNa vimANavAsaM vA / / 253 // 'vandanakaM' dvAdazAvartam 5 / 'sthAnasthitAnAM' vasatyAdiSyavasthitAnAM 'kAle' prastAve 'bhaktyA' antasinayA 'paryupAsanA' kSaNamAtraM municaraNasamIpAvasthAnam 6 / "iMtANaM"ti AgacchatAM, 'sammukhaM yAnaM' pratyudgamanam 7 / gacchatAM 'anuvrajet' taiH sArdhaM kiyanmAtramapi bhUbhAgaM gacchet 8 / 'kAyena' zarIreNa 'aSTadhA' aSTaprakAraH eSaH' pUrvoktaH 'vinayaH' munibhaktikaraNarUpaH 'aupacArikaH' bAhyarUpa iti zlokatrayArthaH / / 74-76 // sAmpratamAntaraH / tatra vAgvinayapratipAdanArtha sAdhazlokamAha 1A B dego seM pu| 2 tANa di| 3A B'taannmnnu| 4 A B degeNa adeg| Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhupratipattiprarUpaNAM bhAsiyavvaM hiyaM vakkaM jaM parINAmasuMdaraM / miyaM theve vaNehiM sahAvamahuraM tahA // 77 // puvvaM buddhIeN pehettA bhAMsiyavvaM suhAsiyaM // 78 pU0 // ' bhASitavyaM' jalpanIyam, 'hitaM ' zreyaskAri 'vAkyaM ' vacanam, yat ' pariNAmasundaram' AyatisukhAvaham ' mitaM ' parimitaM stokavarNaiH = alpAkSaraiH, 'svabhAvamadhuraM ' zravaNapezalam / tathAzabdo'gretanazlokasambandhanArthaH / ' pUrva ' prathamaM 'buddhayA ' matyA 'prekSya' paryAlocya bhASitavyaM ' subhASitaM' nirdUSaNam / uktaM cabuddhIeN pieUNaM bhAsejA ubhaya logaparisuddhaM / sa- parobhayANa jaM khalu Na savvahA pIDajaNagaM tu // 254 // dvitIyabhASaNakriyA bhinnabhinnazlokatvAditi sArdhazlokArthaH // 77-78 pU0 // sAmprataM manovinayaM lokottarArdhenA''ha duI cittaM niruMbhettA udIre kusalaM maNaM // 78 u0 // 'duSTam ' Arta- raudrAnugataM, 'cittaM manaH 'niruMbhettA' nirudhya 'udIe' ullAsayet 'kuzalaM ' dharmadhyAnAnugataM ' manaH' cittam / yata uktam 1ODE thevehi / 6OD saMsAriSu pa / Jain Education Intma 19 rakSedaM cittasadratnaM yasmAdantardhanaM param / dharmo'dharmaH sukhaM duHkhaM yatra sarva pratiSThitam / / 255 // yadedaM nispRhaM bhUtvA parityajya bahirbhramam / X sthiraM sampatsyate cittaM tadA te paramaM sukham // 256 // bhakte stotari kopAndhe nindAkartari cotthite / yadA samaM bhaveccittaM tadA te paramaM sukham // 257 // vajane snehasambaddhe ripuvarge'pakAriNi / syAt tulyaM te yadA cittaM tadA te paramaM sukham // 258 // zabdAdiviSayagrAme sundare'sundare'pi vA / ekAkAraM yadA cittaM tadA te paramaM sukham // 259 // gozIrSacandanApi vAsIcchedakayoryadA / abhinnA cittavRttiH syAt tadA te paramaM sukham // 260 // sAMsArikapadArtheSu jalakalpeSu te yadA / azliSTaM cittapadmaM syAt tadA te paramaM sukham || 261 // dRSTeSUddAmalAvaNyabandhurAGgeSu yoSitAm / nirvikAraM yadA cittaM tadA te paramaM sukham || 262 // yadA saccai kasAratvAdarthakAmaparAGmukham / dharme rataM bhaveccittaM tadA te paramaM sukham // 263 // 145 2 A B bhAseyadeg / 3 C D E niraMbhittA / 4 CD rayet ullAdeg / 7 A B degSTeSu rUpalAva' / 5 CD degpi ca / 3 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIke mUlazuddhiprakaraNe caturtha sthAnakam rajastamovinirmuktaM stimitodedhisannibham / niSkallolaM bhaveccittaM tadA te paramaM sukham // 264 // maitrI-kAruNya-mAdhyasthya-pramododAmamAnasam / yadA mokSakAnaM syAt tadA te paramaM sukham // 265 // punarmanograhaNaM duSTA-'duSTadvibhedamanaHsaMsUcanArthamityuttarArdhArthaH // 78u0 // sAmprataM zeSakRtyapratipAdanArthaM zlokaSaTumAha jahA jahA mahANammi ADhiyA hoMti sAhuNo / savvaM savvapayatteNa kujjA kAyavvayaM tahA // 79 // yathA yathA 'mahANammi' mahAjane 'ADhiya'tti AdRtAH 'huti' bhavanti 'sAdhavaH' yatayaH 'sarva' samastaM sarvaprayatnena' niHzeSaprayatnena kuryAt 'kartavyaM' kRtyam ' tathA ' tenaiva prakAreNa // guNANaM bahumANeNaM vaNavAyaM vae phuDaM / jahA guNANurAgeNa logo maggaM pavajaI // 8 // 'guNAnAM' kSAntyAdikAnAm , 'bahumAnena' AntaraprItyA, 'varNavAda' zlAghAm , / yathA sAdhUnAM darzanaM zreSThaM, tIrthabhUtA hi sAdhavaH / tIrtha punAti kAlena, sadyaH sAdhusamAgamaH // 266 // tathA sAhUNa vaMdaNeNaM NAsai pAvaM asaMkiyA bhAvA / phAsuyadANe Nijjara uvaggaho NANamAINa // 267 // vadet 'sphuTaM' prakaTam , yathA guNAnurAgeNa 'lokaH' jano 'mArga' jJAnAdikaM pratipadyate / yataH ja ciya suhapaDivattI savvaNNumayammi hoi parisuddhA / sa ciya jAyai bIyaM bohIe teNaNAeNa // 268 // ahApavattasuddhANaM saMtANaM phAsuyANa ya / esaNijjANa kappANaM tihA vi vihiNA sayaM // 81 // 'yathApravRttazuddhAnAM' yathApravRttAni AtmagrahAdyarthaM vyApAritAni, tAni ca tAni zuddhAni ca vizuddhajIvikotpAditAni, teSAmazanAdidravyANAM yatInAM dAnamiti sambandhaH / 'satAM' gRhe vidyamAnAnAM tattadyatakAdigRhItAnAM tatra prAghUrNakasamAyAtasAdhunimittadaridrabhaginIzvarazreSThigRhagRhItatailapalikApratidAnazaktivikalavardhitatailapalikAprAptadAsatvanArIvad doSasambhavAt / 'phAsuyANa ya'tti prAsukAnAM gatajIvAnAm , 'eSaNIyAnAM' dvicatvAriMzaddoSavizuddhAnAm , 'kalpanIyAnAM' sAdhuyogyAnAm , 'tridhA'pi' iti manovAkkAyazuddhayA 'vidhinA' vidhAnena 'sayaMti svayam Atmahastena, 'svahastena hi yaddattaM tadeva dhaninAM dhanam' iti vacanAt // 10 D degdadhisambhavam / 2 C D degmabhAvanam / 30D degnaM tat , tdaa| 4 C D degnHsuuc| 5A B kaaiv| 60 D sAdareNa niH| 7 A B degNANa bahumANeNa vdeg| 8 A B paDisuddhA / / - Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhupratipattiprarUpaNA kAle pattA pattANaM dhammasaddhA kamAiNA / asaNAINa davvANaM dANaM savvatthasAhaNaM // 82 // ' kAle' prastAve tasyaiva bahuphalatvAt / uktaM cakAle diNassa paNayassa aggho Na tIrae kAuM / tasseva athakapaNAmiyassa givhaMtayA Natthi // 269 // 'prAptAnAM' gRhAGgaNamAgatAnAm ' pAtrANAM ' viziSTaguNavatAM krayAdinivRttAnAm, uktaM caAraMbhaNiyattANaM akuNaMtANaM akAravaitANaM / dhammaTThA dAyavvaM gihIhi dhamme kayamaNANaM || 270 || ( vR0 ka0 bhA0 gA0 2809 ) ' dharmazraddhA kramAdinA' dharmazraddhayA ca viziSTa bhAvollAsena; krameNa ca dezaprasiddhena, AdizabdAt satkAra-sanmAnAdigrahaH, 'azanAdInAm ' odanAdInAm, AdizabdAt pAna-khAdyA -''svaadyaadigrhH| uktaM caazanamakhilaM khAdyaM svAdyaM bhavedatha pAnakaM, yatijanahitaM vastraM pAtraM sakambalaproJchanam / vasatiphalakaM prakhyaM mukhyaM caritravivardhanaM, nijakamanasaH prItyAdhAyi pradeyamupAsakaiH / / 271 / / 'dravyANAM ' vastUnAM 'dAnaM' vitaraNam, yatibhya iti gamyate / pUrvoktaguNakalA popetavastubhizca ye pratilAbhayanti sAdhUn ta eva dhanyAH / yata uktam prAyaH zuddhaistrividhavidhinA prAzukaireSaNIyaiH kalpya prAyaiH svayamupahitairvastubhiH pAnakAdyaiH / kAle prAptAn sadanamazanaM zraddhayA sAdhuvargAn, dhanyAH kecit paramavahitA hanta ! sanmAnayanti // 'sarvArthasAdhakaM ' niHzeSArthakArakam / uktaM ca tarSe'mbukSudhi bhojanaM pathi rathaH zayyA zrame naurjale, vyAdhau satpraticArakauSadhabhiSak sampadvideze suhRt / chAyoSNe zizire zikhI pratibhaye trANaM tamisre prabhA, dAnaM saMsaratAM bhave pratibhaye cintAmaNirdehinAm // dANu bhUya vaisi karai dANu sohaggu payAsai, dANu viggha Niddalai dANu jaNi jasu ullAsaha / dANu saggu apavaggu dei annu vi jaM jaM maNi, dANatullu Na vi atthi ittha tihuyaNi ciMtAmaNi // AdizabdasaMsUcitavastUni svayamevA''ha asaNaM khAimaM pANaM sAimaM bhesahosahaM / vatthaM paDiggahaM caiva raoharaNa kaMbalaM // 83 // 'azanaM' bhaktAdi / uktaM ca asaNaM oyaNa-sattuga-muga-jagArAha khajjagavihI ya / khIrA sUraNAI maMDapa bhiI ryaM viSNeyaM / / 275 // ( paJcA0 gA0 22) 47 tatra odainaH=kUram | jagArIzabdastu siddhAntabhASayA gaditatvAd avyAkhyeyaH / 'khAimaM" khAdimaM= bhakto (tauSa) kAdi / uktaM ca 1CD akiNaM / 2 A B degSTasvabhAvo / 3 CD dyAdi / 4 G D vasa / 5A B vigvaNiddalaNu / 1 7ABE 'saosahaM / 8ABI 9CD danaM kUraM / 10 CD maM' ti khAdyaM bhakto / 6 C D Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 saTIke mUlazuddhiprakaraNe tRtIya sthAnakam bhattosaM daMtAI khajUraM naaliker-dkkhaaii| kakaDigaM-uMbaga-phaNasAi bahuvihaM khAimaM NeyaM // 276 // (paJcA0 gA0 229) 'pANaM'ti pAnakaM sauvIrAdi / uktaM ca pANaM sovIra-javodagAi cittaM surAiyaM ceva / AukkAo savvo kakkaDagajalAiyaM ceva // 277 // (paJcA0 gA0 288) 'sAimaMti khAdya dantapacanAdi / uktaM ca daMtavaNaM taMbolaM cittaM tulasI-kuheDagAIyaM / mahu-pippali-suMThAI aNegahA sAImaM NeyaM // 278 // (paJcA0 gA0 230) 'bhesahati bheSajaM pracuradravyaniSpannaM nAgarAvalehAdi pathyaM vA, 'osahati ekadravyameva, 'vatthaMti vastram , 'paDiggahaMti patagRhakaH pAtramityarthaH / cevazabdo daNDa kAdisUcanArthaH / 'raoharaNaM'ti rajoharaNa-daNDakadazAdiniSpannamiti bhAvaH, 'kaMbalaMti kambalamaurNikam / / pIDhagaM phalagaM ceva sejjA saMthAragaM tahA / dhammovagaraNaM NANA NANAINa pasAhaNaM // 84 // 'pIThakam' Asanam , 'phalakaM' zayana kASTham , cevazabdaH zeSabhedasaMsUcanArthaH, 'zayyA' vasatiH sarvAGgINazayanaM vA, 'saMstArakaH' ardhatRtIyahastapramANaH kambalImayaH, 'tathA' tenaiva prakAreNa, 'dharmopakaraNaM' dharmasAdhanam, 'nAnA' anekaprakAram , jJAnAdInAM 'prasAdhanaM' kAraNam , deyamiti sambadhyate / iti zlokaSaTrArthaH // 79-84 / / sAmprataM dAnadAyinAmihaloka-paralokaphalasUcakadRSTAntAn zlokadvayenA''ha asaNAINa dANeNaM ihaI bhogasaMpayA / iTThA diTThA ya diTuMtA mUladevAiNo bahU // 85 // paralogammi satthAho dhaNo gAmassa ciNto| seyaMso caMdaNA doNo saMgamo kayaunnao // 86 // 'azanAdInAM' pUrvoktAnAm , 'dAnena' vitaraNena, 'ihaI' ti atraiva janmani, 'bhogasampad' bhogalakSmIrbhavatItyadhyAhAraH / atrA'rthe 'iSTAH' abhIpsitAH, 'dRSTAzca' avalokitAH, cakArAt zrutAzca, 'dRSTAntAH' udAharaNAni, 'mUladevAdayaH' mUladevaprabhRtayaH, 'bahavaH' prabhUtA iti // 'paraloke' anyajanmani, sArthavAho 'dhanaH dhananAmA prathamatIrthakRjjIvaH, 'grAmasya cintakaH' pazcimatIryakarajIvaH, 'zreyAMsa' prathamajinaprathamapAraNakadAtA, 'candanA' candanabAlA gRhItadustarAbhigrahazrIvIrajinapAraNakakArayitrI, zreyAMsa-candanayozca tadbhavApekSayA muktipadaM paralokaH, tacca dAnaphalamityabhiprAyaH, 'doNo' tti droNanAmA karmakaraH, 'saGgamakaH' zAlibhadrajIvaH, kRtapuNyakazca pratItaH / ete dRSTAntAH pAralaukikadAnaphalaviSayA iti zlokadvayAkSarArthaH // 85-86 // bhAvArthastu kathAnakebhyo'vaseyaH / tAni cAmUni, tatra tAvad mUladevakathAnakaM kathyate 4 CD ma hoi| 50 DdeghakaM paa| 10 D naalier| 20 DyaM ca thaa| 30D gAI y| 60 DE sejNso| 70 Dtiityaadhyaa| 80 DdegSTAH' iipsi| Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 149 mUladevakathAnakam [24. mUladevakathAnakam ] atthi pATaliputtaM NAma nagaraM, jaM ca saMkeyaThANaM piva rammayAe, kulaharaM piva lacchIe, maMdiraM piva samatthakusalAyArANaM, NivAso vya vivihavilAsANaM, Agaro vva suyaNa jaNarayaNANaM, Alao vva dhammassa, uppattibhUmi vva nIsesavijANaM ti / tatthA'sesakalAkusalo mahAviNNANa-rUva-lAvaNNavannatAruNNasamaNNio dakkho viNIo saralo cAI kayaNNU guNANurAI paMDio viyaDDo paDivaNNasohio sUhavo piyaMvayo dINaMjaNavacchalo jUyavasagI coriyApasatto mahAdhutto sAhasajutto ya asthi mUladevo NAma chillo| bhaNiyaM ca maNaharakalAbhirAmo saMpuNNasasi vva tattha parivasai / viusesu paramaviuso, dhammarao dhammiyaNaresu // 1 rUvIsu paMcabANo, samaNo samaNesu, mAisu vi mAI / saralesu paramasaralo, kAruNio dINa-kiviNesu // 2 coresu paramacoro, na~yayaresuM ca paramajUyayaro / dhuttesu paramadhutto, sAhasiyanaresu sAhasio // 3 iya jeNa jeNa samayaM saMbaMdhaM jAi tassa taM bhAvaM / pariNamai mUladevo Ayariso ceva davvesu // 4 vimhAvito loyaM aNegakoUhalehiM so tattha / viyarai pure jahecchaM jUe ya aippasaMgillo // 5 'jUyavasaNi'tti kAuM jaNageNa'vamANio purvraao| NiggaMtUNaM patto ujjaNiM NAma varaNayariM // 6 jIeN kalaMkaM mayalaMchaNammi, athirattaNaM ca raikalahe / karagahaNaM vIvAhe, akulINattaM suragaNesu // 7 sumiNammi vippalaMbho, kAmiNiloyammi vibbhamo jIe / viggaha-NivAya-uvasaggadaMsaNaM saddasatthesu / / 8 rAyA vi jIeN niyabalanidAriyadariyarivunareMdoho / paNaiyaNakapparukkho jiyasattU dasadisipayAso // 9 tIe ya nagarIe so mUladevo rAyautto guliyApaogeNa kayavAmaNayarUvo vimhAvei vicittakahAhiM gaMdhavvakalAhiM NANApaogehiM ya NAgarajaNaM, patto ya paraM pasiddhiM / io ya asthi tattha rUva-lAvaNNa-viNNANagavviyA devadattA NAma pahANa gaNiyA / avi yacausaTThikalAkusalA causaTThivilAsiNIguNasamaggA / battIsasu acatthaM kusalA purisovayAresu // 10 iguNattIsavisese ramamANI pavarapoDhimAjuttA / igavIsaraigusaMdharA aTThArasadesaibhAsaviU // 11 iya savvesu vi vesiyasatthavisesesu sA sunimmAyA / raMjijjae Na keNa vi sAmaNNaNareNa suviyaDDA // 12 tao kougeNa tIe khohaNatthaM paJcUsasamae AsaNNattheNa ADhattaM sumahuraM bahubhaMgi gholirakaMThaM aNNaNNavaNNasaMveharamaNeja gaMdhavvaM / suyaM ca taM devadattAe, ciMtiyaM ca 'aho! auvvA vANI, to devo esa koi, Na maNussametto' / gavesAvio ceDIhiM / gavesiUNa kahio tAhiM jahA 'sAmiNi! esa mahumahANukArI asesaviNNANaNihANaM savvaNayarIjaNamaNohArI ko vi bAhiM gAyaNacchaleNaM vasIkarei jaNaM' / tao tIe pesiyA mAhavAhihANA khujaceDI / gaMtUNa ya viNayapuvayaM bhaNio tIe "bho mahAsatta! amha sAmiNI devadattA viNNavei 'kuNaha pasAyaM eha amha gharaM" / teNa vi viyaDDayAe bhaNiyaM 'na paoyaNaM me gaNiyA saMgaNaM, nivArio visiTThANa gaNiyAyaNasaMjogo / bhaNiyaM ca yA vicitraviTakoTinighRSTA, madya-mAMsaniratA'tinikRSTA / komalA vacasi cetasi duSTA, tAM bhajanti gaNikAM na viziSTAH // 279 // yA'patApanakarA'gnizikheva, cittamohanakarI madireva / dehadAraNakarI churikeva, garhitA hi gaNikA'salikeva // 280 // 1A B bhUmi va nii| 200 degvnnnn-taarunnnnys| 30degNa-kiviNavacchalo tahA juuy| 4-50 D juuiy| 6A B sumnn| 70 Ddeg e ny| 8A B degmhAveMto vici| 90 DdegNAkougehiM y| 10 0 DdegdeglAkaliyA / 110 Ddegnnvraa| 120 D desibhaa| 1300degtA divvo es| 14 0 Ddegmnnhaarii| 15ABha ghrN| 16 A B yaasm(sNg)mennni| 17 C D kSurikeva / Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 saTIke mUlazuddhiprakaraNe caturtha sthAnakam anyasmai dattasaGketA, vIkSate'nyaM, gRhe prH| anyazcitte'paraH pArthe, gaNikAnAmaho ! naraH // 281 // kurvanti cATukarmANi yAvat svArthaH prapUryate / cyutasAraM vimuJcanti nirlakSA'laktakaM yathA // 282 // ao Natthi me gmnnaabhilaaso"| tIe vi aNegAhiM bhaNiibhaMgIhiM ArAheUNa cittaM mahAnibaMdheNa kara ghettUNa NIo ghrN| vaccaMteNa ya sA khujA kalAkosalleNa vijApaogeNa ya apphAleUNa kayA pauNA / vimhayakhettamaNAe ya pavesio so bha~vaNe / diThTho devadattAe vAmaNayarUvo vi aubalAvaNNadhArI, vimhiyAe davAviyamAsaNaM / nisaNNo ya so / diNNo taMbolo / daMsiyaM ca mAhavIe attaNo rUvaM / kahio ya vaiyaro / suTTayaraM vimhiyAe pAraddho AlAvo / mahurAhiM viyaDvabhaNiIhiM teNa AgarisiyaM tIe hiyayaM / bhaNiyaM ca aNuNayakusalaM parihAsapesalaM laDahavANidullaliyaM / AlavaNaM pi hu cheyANa kammaNaM kiM ca mUlIhiM ? // 283 // etthaMtare Agao tatya ego vINAvAyago / vAiyA teNa vINA / raMjiyA devadattA, bhaNiyaM ca 'sAhu bho vINAvAyaga! sAhu, sohaNA te klaa'| mUladeveNa bhaNiyaM 'aho ! aiNiuNo ujjeNIjaNo jANai suMdarA-'suMdaravisesaM' / devadattAe bhaNiyaM 'bho ! kimettha khUNaM?' / teNa bhaNiyaM 'vaMso ceva asuddho, sagabbhA ya taMtI' / tIe bhaNiyaM 'kahaM jANejai ?' / teNa bhaNiyaM 'daMsemi ahaM' / tao samappiyA viinnaa| kaDio vaMsAo pAhANo, taMtIo vAlo, samAreUNa vAiDaM paMvatto / kayA parAhINamANasA sapariyaNA devadattA / paccAsaNNe ya kareNuyA sayA ramaNasIlA Asi, sA vi ThiyA ghummaMtI olaMbiyakaNNA / aIvavimhiyA devadattA vINAvAyago ya 'aho! pacchaNNaveso vissakammA esa' / NivaDiUNa calaNesu viNNattaM vINAvAyageNa 'sAmi ! sikkhAmi tujjha sayAse vINAkalaM' ti / mUladeveNa bhaNiyaM 'Na sammamahaM viyANAmi, jANAmi puNa je eIe paargaa'| devadattAe bhaNiyaM 'ke te ? kahiM vA diTThA ?' / maladeveNa bhaNiyaM 'bhaNNae pADaliutte vikkamaseNo kalAyario / mUladevo ya tANa ahamAsaNNasevI' / itthaMtarammi ya samAgao vissa I NAma NaTTAyario / tao bhaNiyaM devadattAe 'esa mahANaTTAyario, bharahaM eyarasa paJcakkhaM savvaM' / mUladeveNa bhaNiyaM 'AmaM mahANubhAvo esa, eyassAgaI cece sAhei vinnnnaannaaisyN| jAvADhatto bharahammi viyAro tao vAmaNayavesadhAriNaM pecchiUNaM vissabhUI rIDhaM pakario( ? rei ) / tao maladeveNa ciMtiyaM 'paMDeccA'bhimANI esa, tA karemi" eyassa sikkhaM'ti / tao puNo vi pucchio jahA 'eyassa ya eyarasa ya eyassa ya kahamaviroho mavai ?' / teNa vi jaMpiyamasaMbaddha kiM pi / mUladeveNa bhaNiyaM 'bho evaMviheNAvi viNNANeNa gavaM vahasi ? / tao tuhiko Thio vissabhUI / bhaNio ya mUladevo devadattAra jahIM 'bho mahAbhAga ! sohaNaM tubbhehiM bhaNiyaM, kiMtu eyaM evaMvihaM ceva, Na itya "kovi parihAro asthi / maladeverNaM bhaNiyaM 'ko ittha parihAro kIrai ? imaM vA(ceva) coja ti, jao eyamevaMvihaM, eyaM ca evaM vihaM' ti| tao tuTThA devadattA ciMtiyaM ca 'kiM aiso bharaho pacchaNNarUvI Agao ? tti, tA avassaM pujaMti me maNorahA eymmi'| pucchio 1A B degso| tehi vi| 2 C D kare dhe| 3A B degNa apphA / 4 C D bhvnne| 5A Bnnkyruvo| 60phiM AgarisiyaM teNa tiie| 7A B paahnno| 8CD pytto| 9A B snnnnkre| 10 C Ddegssa savvaM paJcakkhaM / muu| 11 C Ddeg va khi| 12 C D degmi se sikkhavaNaM ti| 13 C D ssa sa[ra ]ssa kh| 14 C D hvi| 15 C D gvvmuvvhsi| 16 C D hA mhaa| 17 C D koi| 18 G DdegNa laviaM ko| 19 C D ro kIisaM kIisaMvA co| 20 CDdegvyttaa| 21 C D esa so| Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUladevakathAnakam 151 ya aNNANi vi saMdiTThANANi / kayANi savyANi vi nissaMdiddhANi / lajjAparAhINamANaso ya 'saMpayaM naTTavelA tA lahuM pauNIho'hi'tti bhaNeUNa uDhio vissabhUI / devadattAe vi bhaNiyA dAsaceDI 'halA ! 'hakkArehi aMgamaddayaM jeNa do vi amhe majjAmo' / mUladeveNa bhaNiyaM 'aNumaNNaha ahaM ceva karemi tujha'nbhaMgaNakiriyaM' / 'kimeyaM pi jANasi ?' / 'Na yANAmi, paraM Thio jANagANa sagAse' / tao ANiyANi sayapAgAINi tellANi / ADhatto abbhaMgiuM / auvvAligAivihANeNa kayA parAhINamANasA esA / ciMtiyaM ca NAe 'aho ! viNNANAisao, aho ! auvvo karayalaphAso, to bhaviyavvaM imiNA keNai pacchannarUveNa siddhapuriseNa, Na evaMrUvassa evaM pagariso tti, tA pagaMDIkArAvemi se sarUvaM' ti / NivaDiyA calaNesu, bhaNio ya 'bho mahANubhAva ! asarisaguNehiM ceva NAo uttamapuriso paDivaNNavacchalo dakkhiNNapahANo ya tuma, tA daMsehi appANayaM', bADhaM ukkaMThiyaM tuha daMsaNassa me hiyayaM' ti / puNo puNo NibaMdhe kae Isi haseUNa avaNIyA vesaparAvattiNI guliyA mUladeveNa / jAo sahAvattho diNamaNi vya dippaMtateo, aNaMgo va kAmiNIyaNamaNoharo, caMdo vva jaNamaNANaMdayArI, buddho vva suvibhattagatto appddiruuvlaavnnnnjuvvnndhro| taM ca daTTaNa harisavasobhiNNabahalaromaMcA NivaDiyA caraNesu / bhaNiyaM ca 'sAmi ! mahApasAo' tti / tao abhaMgio eso sahatthehiM / majiyAiM do vi mahAvibhUIe / parihAvio devadUse / bhuttaM thovathovaM / sikkhaviyA ya auvvakaraNa-naTTa-gaMdhavAiyaM / puNo"vi bhaNiyaM devadattAe 'mahAbhAga ! na tumaM vajiya aNuraMjiyaM me avarapuriseNa mANasaM, tA saccameyaMNayaNehiM ko Na dIsai ? keNa samANaM Na huMti AlAvA? / hiyayANaMdaM jaM puNa jaNei taM mANusaM viralaM // 13 tA mamA'NuroheNa ittha ghare NiJcamevA''gaMtavvaM' / mUladeveNa bhaNiyaM 'guNANurAgiNi! aNNadesesu NiddhaNacaMgesu amhArisesu Na rehaI paDibaMdho, na i thirIhavai, pAeNa savvassa vi kajabaseNa ceva Neho, bhaNiyaM ca-- vRkSaM kSINaphalaM tyajanti vihagAH zuSkaM saraH sArasAH, puSpaM paryuSitaM tyajanti madhupA dagdhaM vanAntaM mRgaaH| nidravyaM puruSaM tyajanti gaNikA bhraSTaM nRpaM sevakAH, "sarva kAryavazAjano'bhiramate kaH kasya ko vllbhH||' tIe bhaNiyaM 'sadeso paradeso vA akAraNaM sappurisANaM, bhaNiyaM ca desu parAyarDa ApaNau' kAurisaha paDihAi / sIhaha jahi~ vaNi "atthavai, piyari vidvaittauM nAi // 285 / / aNNaM ca jalahivisaMghaDieNa vi nivasejai harasirammi caMdeNa / jattha gayA tattha gayA guNiNo sIseNa vujhaMti // 286 // tahA attho vi asAro nai ya tammi viyakkhaNANa bahumANo, avi ya guNesu cevA'NurAgo havai tti / jao vAyA sahassamaiyA, siNehaNijjhAiyaM sayasahassaM / sabbhAvo sajaNamANusassa koDiM visesei // 287 // tA savvahA paDivajasu mama patthaNaM' ti / tao paDivaNNamaNeNa / jAo"tesiM Nibbharo nnehsNbNdho| 1CD hoi ti| 2A B hakkAreha aN| 30 D tumha abbhN'| 4 C Dpaalgaaii| 50 D to| 6AB DIkaremi se| 70 D attaann| 8A B yaM ti, baa| 9A Bnniimnnmnnohaaro| 100D calaNe / D No bhaNi / 12 6 CD mANasaM / 130D rehe| 14 B sarvaH svArthava / 15 A B vA''ikAraNaM sappu / 160 Ddegu appnn| 17 C D kAvurisahaM pddi| 18 CDha jiNi v| 19 0 asthmi| 20 CD ciddhttdd| 21 A B na tammi / 22 A B mhiyaa| 23 C D degNijAiyaM / 24 C D tesiM nehanibbharo sNbN| Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra Search mUlazuddhikaraNe caturtha sthAnakam I evaM jAva visiTThaviNoraNa ciTTheti tAtra 'pecchaNayavelA vaTTaiti kAUNA''gao tIe hakkAraNatthaM raaypddihaaro| gayA ya pacchaNNavesadhAriNaM mUladevaM ghettUNa / ADhattA nacciraM / vAio mUladeveNa paDaho / akvitto rAyA sasAmaMto pADaliputtanayairasAmipesiyarAyadovAriyavimalasIho ya / tuTTeNa ya rAiNA diNNo se varo / nAsIkao ya / puNo tIe gAiyaM mUladevasahiyAe maNoharayaM, tayaNulaggaM ca nazcayaM duvaikhaMDaM / tao accaMtaM tuTTeNa rAiNA diNNamaMgalaggamAbharaNaM / vimalasIheNa bhaNiyaM 'bho mahArAya ! pADaliutte mUladevassa paraM eriso viNNANAisao, eIe ya, natthi annassa taiyassa, tA amhA'NumaNaM dejjau eIe mUladevANaMtaraviNNANapaDAgA naTTiNIpaTTo ya' / diNNaM ca taM rAiNA / tao devadattAra caraNesu nivaDeUNa bhaNio yA 'deva ! mahApasAo, paramaNukkamo esa jaM paDhamo lAmo uvajjhAyassa bhavai, uvajjhAo ya esa amhANaM, saMpayaM devo pamANaM' / rAiNA bhaNiyaM 'bho mahANubhAva ! aNumaNNIyau eyameIe' / mUladeveNa bhaNiyaM 'jaM devo ANavei' / tIe bhaNiyaM 'sAmi ! mahApasAo'ti / itthaMtarammi vAiyA vINA mUladeveNa / kao savvo vi parAhINamANaso raMgo / tao jaMpiyaM vimalasIheNa -- mahArAya ! pacchaNNarUvI mUladevo khu eso, Na aNNassa erisaM viSNANaM, na vA erisassa viSNANassa aNNo uvajjhAo, rAyAseNa ya bhamiyA mae puhaI, na ettha taiyaM rayaNaM divaM ti, tA dhaNNo tumaM jasserisarayaNasaMga ho' / tao rAiNA bhaNio mUladevo 'bho mahANubhAva ! mahaMtamamhANa kougaM tA jai saccameyaM tA amhovaroheNa paDe attANaya' / tao sahAsamavaNIyA guliyA / sasaMbhramaM uTThiUNa pariri ( ra ) ddho vimalasIheNa / nivaDio ya eso rAyacaraNeSu / pUio saMgoravaM teNaM / evaM ca accaMtANurattA tammi devadattA ciTThae visayasuhamaNuhavaMtI / tasya mUladevassa savvavasaNehiMto' vi jUyavasaNe mahaMtA AsattI, khaNaM pi na ciTThai tavvirahio / o devadattAe bhaNio 'piyayama ! komuimayalaMchaNaissa va hariNapaDibiMbaM tumha savvaguNAlayANa kalaMkaM ceva jUyavasaNaM bahudosaNihANaM ca yata uktam dhanakSayakaraM nindyaM kula- zIlavidUSaNam / prasUtiH sarvapApAnAM loke lAghavakAraNam // 288 // saMkliSTacetaso mUlamavizvAsakaraM param / pApapravartitaM dyUtaM vidvadbhiH parikIrtitam / / 289 / / tahA---- kulakalaMkaNu saccapaDivakkhu, gurulA soyaharu dhammavigghu atthaha paNAsaNu, jaM dANa-bhogihiM rahiu putta - dAra - pii - mAimosaNu | jahi~ namuNejai devaguru, jahi~ navi kA aMkajJa / taNusaMtAvaNa kumaIhi~ taha~ piya ! jUi ma ra // 290 // tA savvA pariraMsu imaM / airaseNa Na sarvaii parihariumeso tti / etto ya asthi nagarIeN tattha rUveNa tuliyakaMdappo / NiyakulabhavaNa pavo baMdhava kumuyAkarasasaMko // 14 // 1AB 'risA | 2 C D calaNe / 3 CD DhamalAbho / 4 CD 'o' / etthaM / 5 C D taIyaM / 6AB parisato / 7 CD caNe / 8 CD sagauravaM / 9A Bdeg to yaju / 10 G D tao bhaNio devadattAe piyadeg / 11 B C degsseva hai / 12 AB akaju / 130D pahi tihi~ / 14 AB rajju | 15 C D degrinvi (ca ) yasu / 16 CD / Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUladevakathAnakam 153 paNaiyaNakapparukkho nimmalajasapasaradhavaliyadiyaMto / riddhIeN dhaNayasariso satthAho ayalaNAmo tti // 15 so ya mUladevAo puvvameva tIe aNuratto niraMtaradavyapayANAiNA bhoge bhuMjai, vahai ya mUladevassovari maNAgaM paosaM, maggai ya mUladevassa chiddANi, na gacchai tassaMkAe ya mUladevo tIe gharaM / avasaramaMtareNa bhaNiyA ya devadattA jaNa gIe 'putti ! pariccayasu mUladevaM, Na kiMci NiddhaNacaMgeNa paoyaNameeNa, so mahANubhAvoM ayalo dAyA pesai puNo puNo pabhUyaM dadhvaM, tA taM cevaMgIkarakheM savvappaNayAe, na egammi paDiyAre donni karavAlAI mAiMti, tI muMca jUyAriyamimaM' ti / tIe bhaNiyaM 'aMba! nAhaM egaMteNa dhaNANurAgiNI, avi ya guNesu ceva paDibaddhA' / jaNaNIe bhaNiyaM 'kerisA tassa jUyArassa guNA ?' / tIe bhaNiyaM 'kevalaguNamao khu so, jao sayalakalApattaTTho saraNAgayavacchalo piyAbhAsI / dhIro udAracitto guNANurAgI visesaNNU // 16 ao na pariccayAmi eyaM' / tao sA agegehiM diTuMtehiM ADhattA paDiboheDaM-Alattae maggie nIrasaM paNAmei, ucchukhaMDe patthie choiaM paNAmei, kusumehiM jAiehiM kusumANi cuMTeUNa biMTa[tthamAlaM Dhoei / coiyA paDibhaNai-jArisameyaM tAriso esa te piyayamo, tahA vi' na tumaM pariccayasi, satyazcA'yaM pravAdaH ___ apAtre ramate nArI, girau varSati mAdhavaH / nIcamAzrayate lakSmIH, prAjJaH prAyeNa nirdhanaH // 291 // devadattAra bhaNiyaM 'pattamapattaM vA kahamaparikkhiyaM jANejai ?' / jaNaNIe bhaNiyaM 'tA kIrau parikkhA' / devadattAra ya haThThatuTThAe bhaNiyaM "jai evaM tA gaMtUNa bhaNasu ayalaM jahA 'devadattAe~ ucchummi ahilAso, tA pttttvsu"| bhaNio bAiyAe / teNa vi aNuggahaM maNNamANeNa pesiyANi ucchusagaDANi harisiyAe jaNaNIe bhaNiyaM 'bacche ! pecchasu ayalasAmiNo dANasatti' / savisAyaM ca bhaNiyaM devattAe 'kimahaM kareNUkayA jeNevaMvihaM samUlaDAlaM ucchu puMjIkairejai ?, tA saMpayaM bhaNasu muuldevN'| bhaNio so vi / teNa vi ghettUga doNNi pamhalapuMDucchujaTThIo niccholleUNa kayAo duyaMgulapamANAo gaMDiyAo, cAujjAeNa ya avabuNiyAo kappUreNa ya vAsiyAo sUlAhi ya maNAgaM bhiNNAo, paJcaggasarAvasaMpuDaM bhareUNa pesiyaao| daTThaNa ya harisabharanibharAe bhaNiyA jaNaNI 'piccha ammo ! purisANamaMtaraM ti, tA ahaM eesiM guNANamaNurattA' / ___ jaNaNIra ciMtiyaM 'accaMtamohiyA esA na pariccayai attaNA, to karemi kiMpi uvAya jeNa eseva kAmuo gacchai videsaM, tao sutthaM havai' / tti citiUNa bhaNio tIe ayalo 'kahasu eIe purao aliyagAmaMtaragamaNaM, pacchA mUladeve paviDhe maNussa sAmaggIe Agacchejasu vimANejjasu ya taM, jeNa vimANio saMto desaccAyaM karei, tA pauNo "ciTThijasu, ahaM te vattaM dAhAmi' / paDiyaNNaM ca teNa / ____ aNNammi diNe 'ahamaja gAmaMtaraM gamislAmi'tti bhageUNa pabhUyadaviNaM ca dAUNa Niggao aylo| pavisio ya tIe muuldevo| jANAviyaM ca jaNaNIe ayalassa / samAgao ya mahAsAmaggIe / diTTho ya pavisamANo devdttaae| bhaNio ya mUladevo 'nAha ! Iiso ceva" ittha avasaro, paDicchiyaM ca jaNaNIe eyapesiyaM davyaM, tA tubbhe pallaMkaheDhao muhuttagaM ce?ha jAba visajjemi evaM ' / tao taheva Thio eso| jANAvio 10 D degya muuldeg| 2 C D degvo dAyA ayalo pesei puNo pabhU / 3A B reha s| 4 C D to| 50 De juuykaarrs| 6A B gucchamA / 7 C D vi tumaM na pri| 8 C D dege htttth| 9 Be icchummi / mUlaDAlaucchuyapujI / 110 D jiikiji| 12 CD Na deNNi ltttthiio| 13 B lapuTucchu / 14A BNa vaa| 150D cittres| 160D aja gaa| 170va esa ava, D pustake pAThapatanam / 18 A B ya / tA the| .mU.zu020 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 saTIke mUlazuddhiprakaraNe caturtha sthAnakam ya jaNaNIe ayalassa / NisaNNo so pallaMke / bhaNiyA ya sA teNa 'kareha phaannsaamggi| 'evaM'ti bhaNiya kayA sAmaggI / bhaNiyaM ca devadattAe 'udveha niyaMsaha potti jeNa'nbhaMgijaha' / ayaleNa bhaNiyaM jahA "diTTho' aja mae sumiNago jahA 'niyatthio ceva abhaMgiyagatto ettha pallaMke ArUDho hAo mhi' tA saccaM sumiNayaM kremo"| devadattAe bhaNiyaM 'naNu viNAsejjai mahagvaM tUli-gaMDuvagAiyaM' / teNa bhaNiyaM 'aNNaM visiTThayaraM duguNatiguNaM dAhAmi' / jaNaNIe~ bhaNiyaM 'evaM hou' / tao tattha Thio ceva abbhaMgio uvvaTTio ya uNha-khalIudagehi ya mjio| bhario teNa heTThio mUladevo / gahiyAuhA paviTThA purisaa| saNNio jaNaNIe aylo| gahio teNa mUladevo vAlehiM, bhaNio ya re saMpayaM nirUvehi jai asthi koi te saraNaM ?' / tao mUladeveNa vi kosIkayanisiyakarAla karavAlakaranaravisaraparivAriyamattANayaM NieUNa ciMtiyaM 'nirAuhattaNao Na saMpayaM poruseNuvvarAmi, eesiM kAyavvaM ca veranijAyaNaM / i~ya sAmattheUNa bhaNiyaM 'jaM vo royai taM karehi' / ayaleNa vi 'kimeiNA uttamapuriseNa viNAsieNa?, na dullahAiM ca visamadasAvibhAgeNa uttamapurisANaM pi vasaNAI, bhaNiyaM ca sayalajayamatthayattho devaa'sur-khyrsNthuypyaavo| divvavaseNa gasejai gahakalloleNa sUro vi / / 292 // sAyara sariyau saravarai, bharau harau karaMti / dhaNi bhaNu diyahA devaha vi, ekkaI dasai na jaMti // 293 // ko ittha sayA suhio ?, kassa va lacchI thirAi pemmAI / kassa va na hoi khaliyaM ?, bhaNa ko va na khaMDio vihiNA ? // 294 // ciMtiUNa bhaNio mUladevo 'evaMvihAvatyaMgao mukko tumaM saMpayaM, tA mamAvi eyAvatyagayassa evaM karejasu' / tao vimaNadummaNo 'peccha kahameeNa chalio mi' tti ciMtayaMto niggao nyraao| hAo" sarovare / kayA pddivttttii| tao 'gacchAmi videsaM, karemi kiMpi imassa paDivippiovAyaM' ti ciMtiUNa patthio beNNAyaDAbhimuhaM / gAmA-''gara-nagarAimajheNa vaccaMto patto duvAlasajoyaNAyAmAe aDavIe muhaM / tatya ya 'jai koi vAyAsahAo vi duio labbhai ta suheNaM ceva chijjae aDavi' tti ciMtayato jAva ciTThai tAva samAgao saMbalathaiyAsaNAho TakkabhaNo, pucchio ya 'bho bha? ! kedUra gaMtavvaM ' / teNa bhaNiyaM" 'asthi aDavIe parao vIraNihANaM NAma ThANaM taM gamessAmi, tumaM puNa kattha patthio? / muladeveNa bhaNiyaM 'vennnnaayddN| iyareNa bhaNiyaM 'jai evaM tA ehi gacchamha' / tao payaTTA do vi| majjhaNNasamaye ya vaccaMtehiM diTuM sarovaraM / dhoviyA tattha htth-paayaa| gao mUladevo pAlisaMThiyaM tarucchAyaM TakkeNa vi choDiyA saMbalayaiyA / gahiyA vaTTagammi sattugA / te jaleNa ullettA laggo khAiuM / mUladeveNa ciMtiyaM 'erisA ceva bhukkhApahANA baMbhaNajAI bhavai, tA bhutte me dAhistai' / bhaTTo vi "muMjettA baMdhettA thaiyaM payaTTo / mUladevo vi 'nUNaM avaraNhe dAhii' tti ciMtaMto aNupayaTTo / tattha vi taheva bhuttaM, na diNNaM / 'kalaM dAhii' tti AsAe gacchai / vacaMtANe ya AgayA rynnii| tao osariUga maggAo pasuttA / paJcUse puNo vi ptthiyaa| maJjhaNhe taheva thakkA / taheva 1A B go mae aja su| 20 D hAmo mi ti(ti) taa| 3 0 D e jaMpiyaM e| 4 0 Ddego unnhkhliiyud| 50 D hiyau(o ya) teNa / 6A B a| 70 D veha jh| 800 iha sA / 90 DdhaNNesaNu di| 100 Dthakaya va gy| 110 Ddego ya sa / 120 D gaam-ng| 130DdegNa ya v| 14 A Btha vi jh| 150D to| 160 D bhaha ! ke| 17A Bdegya add| 18 0 Ddegma sthANaM / 19 0 0 degtthiyt| 200D hiha / 210 D a~jijaNa baMdhittA / 220 DdegNa i / 23 0 D No patthi / Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUladevakathAnakam bhuttaM TakkeNa / Na diNNameyassa / jAva taiyadiyahe viciMtiyaM 'mUladeveNa NitthiNNapAyA aDavI tA ajja avassa mamaM dAhissai esa' / jAva tattha vi na diNNaM / NitthiNNA ya tehiM aDavI jAyA / tao duNha vi aNNoNNavaTTAo / tao bhaTTeNa bhaNiyaM 'bho! tujjha esA vaTTA, mamaM puNa esA, tA vacca tumaM eyAe' / mUladeveNa vi 'eyassa pahAveNa aDavI mae NitthiNNa' tti ciMteUNa bhaNiyaM 'bhaTTa ! mUladevo majjha NAma, NitthiNNA ya tuha ppahAveNaM aDavI, jai mae kiM pi kayAi paoyaNaM sijjhaI tao Agaccheja beNNAyaMDaM, kiM ca tujjha NAma ?' / bhaTTeNa bhaNiyaM 'saddhaDo, jaNakayAvarDa(Da)keNa nigghiNasammo NAma' / tao patthio bhaTTo sagAmAbhimuhaM, mUladevo vi beNNAyaDasammuhaM ti / / aMtarAle ya diTuM vasimaM / tattha paviTTho bhikkhANimittaM / hiMDiyamasesaM gAmaM / laddhA kummAsA, na kiM pi annaM / patthio jalAsayAbhimuhaM / itthaMtarammi ya tavasusiyadeho mahANubhAvo mahAtavassI diTTho mAsovavAsapAraNayaNimittaM tattha pavisamANo / taM ca pecchiya harisavasobhiNabahalapulaeNaM citiyaM 'aho ! dhanno kayatyo ahaM, jassa eyammi desakAle esa mahappA daMsaNapahamAgao, tA avassa bhaviyavvaM me kallANaparaMparAe, eyapaDilAhaNeNa ya diNNo bhavai samatthadukkhANa jalaMjalI, mahApattaM ca eso, jao daMsaNa-NANavisuddhaM paMcamahavvayasamaNNiyaM dhIraM / khaMtI-maddava-ajavajuttaM muttippahANaM ca // 17 sajjhAya-jjhANa-tavovahANanirayaM visuddhalesAgaM / paMcasamiyaM tiguttaM akiMcaNaM cattagihasaMgaM // 18 erisapattasukhette visuddhasaddhAjaleNa saMsittaM / nihiyaM tu davvasassaM iha-paraloge aNaMtaphalaM // 19 tA ittha kAlociyA demi eyassa ee ceva kummAsA, jao adAyago esa gAmo, eso ya mahappA kaivayagharesu darisAvaM dAUNa paDiNiyattai, ahaM uNa doNNi tiNi vAraM hiMDAmi tA puNo vi labhesImi, AsaNNo ya avaro bIo gAmo tA payacchAmi sabve "imi'tti / paNamiUNa paNAmiyA bhagavao kummAsA / sAhuNA vi tassa pariNAmapagarisaM NAUNa davAisuddhiM ca viyANiUNa 'dhammasIla ! thove dejaha' tti bhaNiUNa dhariyaM pattagaM / teNa vi pavaDDamANapariNAmAisaeNa savve vi dAUNa paDhiyaM 'dhaNNANaM khu narANaM kummAsA iMti sAhupAraNae' / etthaMtarammi gayaNaMgaNagayAe maharisibhattAe mUladevabhattiraMjiyAe bhaNiyaM devayAe 'putta mUladeva ! suMdaramaNuceTThiyaM tae, tA eyAe gAhAe "pacchimaddheNa maggasu jaM vo royai jeNa saMpADemi savvaM' / mUladeveNa bhaNiyaM 'jai evaM to gaNiyaM ca devadattaM daMtisahassaM ca rajjaM ca' // 20 devayAe bhaNiya 'putta ! nicito viyarasu avassaM maharisicaraNANubhAveNa aireNa ceva saMpajjissai eyaM' / mUladeveNa bhaNiyaM 'bhagavai ! evameyaM ti / vaMdiUNa risiM paDiNiyatto / sAhU vi gao ujjANaM / laddhA aNNA bhikkhA mUladeveNa / bhottUrNaM payaTTo beNNAyaDAbhimuhaM / patto kameNa tattha / / pasutto rayaNIe bAhiM pahiyasAlAe / diTTho caramajAmammi sumiNago 'kira "paDiuNNamaMDalo nimmalapahApayAsiyajIvalogo mayaMko vayaNeNoyarammi paviTTho' / aNNeNa vi kappaDieNa so ceva sumiNago diTTho, kahio ya teNa cakkayarakappaDiyANa / tatthegeNa bhaNiyaM 'aho ! sohaNo sumiNago, lahihisi tumaM ghaya-gula 1 Ddegi to maa| 20 DdegyaDe kiM / 3A B tujhN| 4 0 DdegDakkeNa / 5A B degttaM pvi| 60D pnnpul| 70 DdegvvaM mama kdeg| 8 0 DdegsamAhiyaM / 90 vAre hiN| 10 ABdegssAmo tti, bhaa| 11 A Bima tti| 12 AB vassa bhtti| 13 60D tume taa| 140D pcchdenn| 15A B mevaM ti| 1600degNa ydeg| 1700 carimajAme su| 18 0 paDipuNNa / vassa bhtti| 1360 Dtha tuma tA 1 104 B sAmo tti, aa'| Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIke mUlazuddhiprakaraNe caturtha sthAnakam saMpuSNaM mahaMta maMDayaM' / teNa vi evaM hou'tti bhaNiyaM / 'na yANaMti ee sumiNayassa paramatthaM ti na kahiyaM mUladeveNa / laddho ya kappaDieNa gharachAyaNiyAe jahovaiTTho maMDago, tuTTho ya eso / niveIo kappaDiyANa / mUladevo vi pahAe gao egamArAmaM / Avajio kusumatamuccayasAhejeNa maalaagaaro| diNNAI teNa puppha-phalAiM / tAI ghettUNa suibhUo gao sumiNasasthapADhayassa gehaM / kao tassa paNAmo / pucchiyA khemA-''roggavattA / teNa vi saMbhAsio sabahumANaM, pucchio paoyaNaM / teNa joDeUNa karasaMpuDhaM kahio suminnyviyro| uvajjhAraNa vi sahariseNa bhaNiyaM 'kahessAmi suhe muhutte sumiNayaphalaM, ajja tAva atihI hosu amhANaM' / paDivaNNaM ca mUladeveNa / tao vhAya-jimiyAvasANe bhaNio uvajjhAeNa 'putta ! pattavarA me aisA dhUyA, tA pariNesu eyaM mamovaroheNa' / mUladeveNa bhaNiyaM 'tAya ! kahamanAyaMkula-sIlaM jAmAuyaM karesi ?' / uvajjhAeNa bhaNiyaM 'putta ! AyAreNa ce jANejai akahiyaM pi kulaM' / uktaM ca AcAraH kulamAkhyAti, dezamAkhyAti bhASitama / sambhramaH snehamAkhyAti, vapurAkhyAti bhojanam // 295 // tahA ko kuvalayANa gaMdhaM karei ?, mahurattaNaM ca ucchRNaM / varahatthINa ya lIlaM ?, viNayaM ca kulappasyANaM? // 296 // ahavA jai hoti guNA tA kiM kuleNa ?, guNiNo kuleNa na hu kajaM / kulamakalaMkaM guNavajiyANa garuyaM ciya kalaMka' // 297 / / evamAibhaNiIe paDivajAviUNa prinnaavio| kahiyaM sumiNayaphalaM 'sattadiNabhaMtare rAyA hohisi' / taM ca soUNa jAo phtttthmnno| acchai ya tattha suheNa / - paMcame ya divase gao nagarabAhiM / sutto ya cNpgtrucchaayaae| io ya tammi ceva divase aputto rAyA kAlagao ahivAsiyANi Asa-hatthi-chatta-cAmara-bhiMgAralakkhaNANi paMca divyANi / AhiMDiyANi nayarImajjhe, na ya koi diTTho rajAriho / tao NiggayANi bAhiM paribhaimaMtANi samAgatANi tamuddesaM / tao daTTaNa mUladevaM hiMsiyaM turaMgeNa, gulaguliyaM gaIdeNa, ahisitto bhiMgAreNa, vijio cAmarehiM, Thiyamuvari udaMDapuMDarIyaM / tao kao lohiM jayajayAravo, paNacciyaM pAyamUlehiM, payaTTo avihaMbavilayANa maMgalasado, pavajjiyAiM naMditUrAI, Arovio jayakuMjareNa NiyakhaMdhe / pavesio mahAvibhUIe / ahisitto maMti-sAmaMtehiM / bhaNiyaM ca gayaNaMgaNagayAe devayAe 'bho bho ! esa mahANubhAvo ase sakalApArago devayAhiTTiyasarIro vikamarAo NAma rAyA, tA eyassa sAsaNe jo Na vaTTai tassa NA'haM khamAmi' tti / tao savvo sAmaMta-ti-purohiyAio pariyaNo ANA. viheo jAo / ciTThai ya udaarvisysuhmnnuvNto| ADhatto ujjeNisAmiNA jiyasatturAiNA saha saMvavahAro, jAva jAyA~ paropparaM niraMtarA pII / 10 D eaM ho| 2A B degchaainni| 3 C D iyau oya ) k| 4 C D esA kaNNayA tA pariNesu mamovaroheNa eyaM / muu| 5A B degysiilN| 60 Ddegva najai a| 70 DdeglaM, yata uktm-aa0| 80p jlpitm| 90 Ddegva Nayare apu| 100D ribbhmN| 11 C D turaMgameNa, gulugu| 12A B gyNdeN| 13 A B degehiM jyaa| 14 A B jaaikuN| 150D gynnylgyaa| 16 C D degtto ya udeg| 17 C D degNA sh| 18 A B degyA niraMtarA paropparaM piiii| Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUladeva kathAnakam 157 io ya devadattA tArisaM viDaMbaNaM mUladevassa pecchiya virattA aI ayalovari / tao niSbhacchio alo 'bho ! ahaM vesA, na uNa turha kulaghariNI, tahA vi ma~ma gehattho evaMvihaM vavaharasi, tA mama kAraNaNaM na puNo vi khijjiyavvaM' / ti marNiya gayA rAiNo saMgAse / caraNesu NivaDiUNa viSNatto tIe rAyA 'deva ! teNa vareNa kiMjjau pasAo' / rAiNA bhaNiyaM 'bhaNa jaM vo paDihAi' / tIe bhaNiyaM 'jai evaM tA mUladevaM vajjiya So puriso mamASSNaveyanbo, eso ya ayalo mama gharAgamaNe NivAreyavvo' / rAiNA bhaNiyaM ' evaM ', jahA tuha royaI, paraM kahehi ko esa vRttaMto ?' / tao kahio mAhavIe / ruTTo rAyA ayalovari 'bho ! mama eIe nagarIe eyAI doNNi rayaNAI tAI pi khalIkarei eso' / tao hakkAriya aMbADio bhaNio 're ! tumaM ittha rAyA jevaM va harasi ?, tA nirUhi saMpayaM saraNaM, karemi tuha pANaviNAsaM / devadattAe bhaNiya 'sAmi ! kimeiNA suNahappAraNa paDikhadveNa ?' / rANA bhaNiyaM 're ! chuTTo tAtra saMpayaM eIe mahANubhAvAra vayaNeNaM, suddhI uNa te teNetra mUladeveNa ihA''NieNaM bhavissai' / tao caraNesu nivaDiUNa niggao rAyaulAo / ADhato gave - siuM disodisiM / tao jAva na laddho tAva tIe cetra UNimAe bhareUNa bhaMDessa vahaNAI gao pArasakulaM / io ya mUladeveNa ciMtithaM 'kimeiNA suMdareNAvi rajjeNa piyAdevadattAvirahieNa ?, jao bhaNiyaMbhuja jaM vA taM vA, nivasejau paTTaNe araNNe vA / iTTe jattha jogo taM ciya rajaM, kimaNNeNa 1 // 298 // 1 iTThA ya me devadattA' / tao pesio leho kosalliyAI ca devadattAe, rAiNo ya / bhaNio ya rAyA 'mama eIe devadattA uvari mahaMto paDabaMdho, tI jai evaM eIe abhiruiyaM tumheM ya paDihAi to pasAyaM kAUNa pesaha eyaM' / tao rAiNA bhaNiyAM rAyadovAriyA ' bho ! kimeyamevaMvihaM lihiyaM vikkamarAeNa ?, kimamhANa tassa ya atthi koi viseso ? jao amha rajjaM pi tassa niyarajjaM cetra kiM puNa devadattA ?, paramicchau sA' / tao vAharAveUNa bhaNiyA devadattA rAiNA "bhade ! puvaM tara viNNattamAsi 'mUladeva mottUNa na aNNo puriso mamA''Naveyavvo' tA aisa so mUladevo devayAe pasAeNaM mahAnareMdo jAo, ime ya teNa tujjhA''NayaNatthaM pesiyA pahANapurisA, tA gammau tasyAsaM jai tujjha paDihAi" / tIe bhaNiyaM 'mahApasAo, [ ? puNNo ya ] tumhANNA maNoraho esa amhANaM' / tao mahAvibhaveNa pUiUNa pesiyA esA / pattA ya tattha / teNa vi pavesiyA mhaavibhuuiie| jAyaM ca paropparamegarajjaM / evaM ca acchara mUladevo saha devadattAe udAraM visayasuhamaNuto jiNabhavaNavitrapUtaproti / iyo yaso ayalo pArasaule viDhaviyavadanyo pavaraM ca bhaMDaM bhareUNa Agao beNNAyaDaM / AvAsio bAhiM / pucchio logo 'kimabhihANo ettha rAyA ?' / kahiyaM ca logehiM 'vikamarAu' ti / tao maNi-mottiya viddumANa thAlaM bhareUNa gao rAiNo pekkhago / davAviyamAsaiMNaM rAiNA / nisaNNo ya / 'avyo ! kattha esa so ayalo ?' tti paJcabhiNNAo rAiNA / Na NAo eeNa rAyA / tao pucchiyaM rAiNA 'kuo seTThI Agao ?' / teNa bhaNiyaM pArasaulAo / sammANie ya jahociyapaDivattIe bhaNiyamayaleNa 'deva ! pesaha koi " uvarigo jo bhaMDaM Niruvei' / 1AB o bho / 2 C D degha ghariNI / 3 CD maha meM | 4 A B evaM vavaha / 5 6CD NiyaM gayA / 7 CD sayAsaM / cala gesu / 8 C D kIrau / 9B vaM jaM tuha, A 10D 11 CD suNA / 12 CD calaNe / 13 A B degDappavaha / to jai eIe / 16 D mhapa / 17 CD peseha | 18 C D yA dovA / 20 C D ' vaM vajjina / 21 A B eso mULa | 22CD kara tappa 1 23 A B paravaM ( varaM ) bhaMDa | 24AB 'maseNoti / 25 CD degviyaM rAiNA AsaNaM / ni / 26 CD eso aya / 27 C D degNa jaho / 28 C D kovi udeg / CD NaM Na khijji / vaM jai ( ha ) tuha / 14CD saulaM | 15 C D 19 CD meyaM (vaM ) lihideg / Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 saTIke mUlazuddhiprakaraNe caturtha sthAnakam tao rAiNA bhaNio 'pavahaNakougeNAhaM sayamevA''gamessAmi' tti / ayaleNa bhaNiyaM 'deva ! pasAo / tao paMcaulasamaNNio gao raayaa| daMsiyaM pavahaNesu saMkha-phopphala-caMdaNA-guru-maMjiTThAiyaM bhaMDaM / pucchiyaM paMcaulasamakkhaM rAiNA 'bho seTTi ! ittiyaM ceva bhaMDaM ? / teNa bhaNiyaM 'ittiyaM ceva' rAiNA bhaNiyaM 'bho ! samma sAhejasu jao mama rajje suMkacoriyAe sArIro niggaho' / ayaleNa bhaNiyaM 'kiM devassa vi annahA niveijjai ?' / raNNA bhaNiyaM 'jai evaM to kareha siTThassa addhadANaM, paraM toleha mama samakkhaM collagAI' / toliyAiM paMcauleNa / tao bhAreNa, pAyappahAreNa dharAveheNa ya lakkhiyaM maMjiTThAimajhagayaM saarbhNddN| tao ukkillAviyAI collagAiM nirUviyAI samma jAva diha~ katthai suvaNaM katthai ruppaM katthaii maNi-mottiya-pavAlagAimahagdhaM bhaMDaM / taM ca daTThaNa ruTeNaM raNNA NiyapurisANa diNNo Aeso' 'are ! baMdhaha paJcakkhacoraM ima' ti / vayaNANatarameva baddho tehiM thrthrthiyo| dAUNa ya rakkhavAle" jANehiM gao sabhavaNaM rAyA / so "vi ArakkhagehiM ANIo rAyasamIvaM / gADhabaddhaM ca daTTaNa bhaNiyaM rAiNA 'are! choDeha lahu~' ti / choDio" ya / tao pucchio rAiNA 'satthavAhaputta ! paJcabhijANAsi mamaM? / teNa bhaNiyaM 'deva ! sayalapuhaIvikkhAyajase mahANariMde ko Na yANai ?' / rAiNA bhaNiyaM 'alaM uvayAravayaNehiM, phuDaM sAhasu jaii jANasi / teNa bhaNiya" 'deva! jai evaM, to Na yANAmi samma' / tao rAiNA vahirAviyA devadattA / AgayA varacchara vva savvaMgabhUsaNadharA / olakkhiyoM aylenn| lajio maNammi bADhaM / bhaNiyaM ca tIe "bho! esa so mUladevo jo tume bhaNio tammi kAle 'mamAvi kayAi vihiniogeNa vasaNaM pattassa evaM ceva karejjasu', tA esa so avasaro, mukko ya tumamajja sarIrasaMsayamAvaNNo vi pnny-diinnjnnvcchlenn'juttenn"| imaM ca soUNa vilakkhamANaso 'mahApasAo' tti bhaNiya paDio rAiNo devadattAe ya caraNesu, bhaNiyaM ca 'kayaM mae jaM tayA sayalajaNaNi vutikarassa NIsesakalAsohiyassa devassa NimmalasahAvassa puNNimAcaMdasseva rAhuNA kayatthaNaM taM khamau maha devo, tumha kayatthaNAmariseNa mahArAo vi na dei ujeNIe pavesaM' / mUladeveNa bhaNiyaM 'khamiyaM ceva mae jassa tuha devIe kao pasAo, tahA uvayArI ceva tumamamhANaM, jao na jIviyadANAo aNNaM dANamatthi' / tao puNo vi nivaDio doNha vi caraNesu / paramAyareNa pahAvio jemAvio devdttaae| pahirAvio mahagyavatthAI rAiNA / pesio* ujjeNiM, mUladevarAiNo abbhatthaNAe ya khamiyaM jiyasatturAiNA / nigdhiNasammo vi rajje niviTTha mUladevaM soUNa Agao beNNAyaDaM / diTTho rAyA, tao 'lokayAtrA bhayaM lajjA dakSiNyaM tyaagshiiltaa| pazca yatra na vidyante na kuryAt tena saGgatim // 299 // iti ciMtiUNa diNNo adiRssevAeso ceva gAmo / 'mahApasAo'tti bhaNiUNa gao so gAmaM ti| aNNayA nagaraM paidiyahaM takkarahiM musijai, na ya ArakkhagA corapayaM pi lahiuM pAraMti / tao ciMtiyaM rAiNA, avi ya 10 D degssAmi / ay| 20 DdegyaM vh| 3A Bdegkh-pophl| 4 C D va imaM? tenn| 5A B yaM deva ! / 60 Dha settiss| 7. B degii| sNtoli| 8 C D degThAe mjh| 90 sAraM meN| 10 A B ukkhellaa| 11 A BdegI jaav| 12-14 A B ktthy| 150D degttiyAI pvaa| 16 A B gAI mhgdhbhNddN| 17 C D degNa niy| 18 C D degso re bN| 1902 degle jnnehiN| 200 D vi mANio bhArakkhageNaM raay| 210 Ddego| to| 22 0p degjaannsi| 23A B jao jaa| 24 C Ddegsi / bhayaleNa bhnni| 25A BdegyaM 'ji| 260 D hriyaa| 270 D yA ya bhy| 28ABdegsa muul| 290Dro, pmukko| 300 DdegNa / taM c| 31 CD calaNe / 320 Ddegvuik| 330 D parihAvio ym| 3400dego yu| 350D 'taa| yatraitAni na vidynte| 36A BdegTrasevo eso| 37 0D 'yA yn| 380p bhArakkhiyA co| Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . mUladevakathAnakam 159 'jai evamaNAhaM piva corehi~ musijjae mamAvi puraM / to purisayAra - paMDiccabuddhimAIhi~ majjha alaM // 21 ahayaM ciya savvesu vi atthesu imesu kovio dhaNiyaM / tA maha purimosayatakarANa naNu dhiTTimA garuI' // 22 iya ciMtiUNa rAyA nIlapaDaM pAuNittu rayaNIe / takkaragavesaNatthaM viNiggao niyayagehAo // 23 hiMDat puravarI savve vi saMkaNijjaThANesu / aiuvvAo sutto suNNe egattha devaule || 24 1 etthaMtarammi samAgao maMDiyAhihANo mahAtakaro / uTThavio eso pAraNa 'are ! ko tumaM ittha pasutto ?' | mUladeveNa bhaNiyaM 'kappaDio' / iyareNa bhaNiyaM 'jai evaM tA ehi maNussaM karemi ' / teNa bhaNiyaM 'mahApasAo' / tao gayA do vi egattha Isaragehe / khaNiUNa khattaM nINiyaM maMDieNa pabhUyaM sAradaviNaM AroviyaM mUladevarasa uttmNge| kao maggao / sayaM ca garhiyaikarAlakaravAlo paya~TTho piTThao / gayA jiNojjANaM / vihADeUNa bhUmigharaduvAraM paviTThA abbhaMtare / tattha ya tassa bhagiNI kumArigA rUvavaI jovvaNatthA ciTThai / sA teNa bhaNiyA jahA 'imassa pAguNayassa caraNe pakkhAlesu' / sA vi kUvataDaTTiyavarAsaNe nivesiUNa mUladevaM caraNe dhoviumAdattA / tao accaMtasukumAlaM caraNaphAsaM saMveiUNa 'aho ! purisarayaNaM kiMpi eyaM 'ti ciMtiUNa NirUvio svvNgesu| tao saMjAyadaDhANurAgAe ya saNNiUNa bhaNio sarNiyaM saNiyaM jahA 'je aNNe purisA samAgacchaMtA 'te haM imammi tuha piTThiTThiyakUvara pArthaidhoyaNacchaleNa pakkhivaMtI, tumaM puNa Na khivAmi, tA mamovaroheNa sigmavamAhi, aNNA donhaM pi na sohaNaM bhavessai' / tao kajjagaimavagacchiUNa duyaM niggao rAyA / irI va nikkhuNabharaNa akkaMdiyaM jahA 'esa so puriso niggao niggao'tti / tao addhasaMgovi yadavvaM mottaNa gahiyakaMka karavAlo dhAvio piTThao maMDio / paccAsaNNIyaM NAUNa nagaracaccaruddhaTThiyapahANa. khaMbhamaMtariUNa naTTho rAyA / iyaro vi kovaMtariyaloyaNo 'esa so puriso'tti kaMkAsiNA duhA kAUNa pahANakhaMbhaM gao saTThANaM / rAyA vi 'laddho coro' tti nivvuyahiyao gao niyagehaM / 1 1 pahAe ya rAyavADiyAchaleNaM tannirUvaNatthaM niggao, jAva bahupaTTayAveDhiyajaMgho gahiyathirathora laTThI saNiyaM saNiyaM saMcaraMto addhogghADavayaNo diTTho dosiyahaTTe tuNNAyakammaM karemANo / 'rayaNIe dIvaraNa vayaNaM diTThe' ti kAUNa paJcabhiNNAo / gihAgaraNa ya 'hakkArehi amugaM tuNNAyaM' ti pesio Akkhaga / teNa vi jAva sahio o 'kimajja rAyaule AhavaNaM ?, nUNaM so puriso na vAvAio bhavessara' tti sAbhisaMko gao rAsamavaM / davAviyaM rAiNA mahArihamAsaNaM, sammANeUNa mahApaDivattIe bhaNio jahA dehi amhANaM niyamagiNiM / teNa vi 'nUNameso cetra so rAyA bhavissai' tti, kajaparamatthamavagacchiUNa diNNA, pariNIyA ya / so viThao mahaMtago / tao rAyA paidiNaM maggAvei tIe muhAo AbharaNa - vatthAiyaM jAva samAgarisiyaM savvaM davtraM / pucchiyA raNNA sA 'kattiryamajja vi atthi eyassa davyaM ?' / tIe bhaNiyaM 'deva ettiyaM ceva' / tao aNegAhiM viDaMbaNAhiM viDaMtriUNa Niggahio / "evaM sAhuNA vi jAva guNalAbho tAva deho pAlayantro / tayabhAve niggaheyavvo" saMlehaNA-'NasaNAIhiM / " eyaM pasaMgao bhaNiyaM / mUladevo udAraM rajjaisirimaNuhaveUNA''upajjaMte parivAliya gihidhammaM samAhIe mao devalogaM gao tti / evamaihikadAnaphalagataM gataM mUladeva kathAnakam | 24. * 10 D 'o ya edeg / 2CD uttimaM / 3 CD 'yakaravAlo | 4 G D yo padeg / 50 D calaNe soviu' / 6OD yaM jahA | 7OD te ihaM ideg / 80 D ' soyaNa' / 90D Na pakkhivA' / 10 AB mahi | 11 c D 'viyaM du' / 120D 'NIbhUyaM ca NA' / 13 AB 'laTThI ya saNiyaM saMca' / 14 C D tuNAraM'ti / 150 D rakkhao / teNa + 16 C D 'yaDalaM / samIvaM dadeg / 17 CD maddari / 180 D nUNaM esa ceva / 19 C D savvaM pi du / 20 O D yaja vi | 21 AB vo / eyaM / 22 C D rajasiriM bhaNubhuMjiUNa bhAu | 234 B vA (syA) khyAnakam / Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIke mUlazuddhiprakaraNe caturtha sthAnakam AdizabdAd devadhara-devadinnA-'bhinavazreSThiprabhRtayo jJAtavyAH / tatra devadharakathAnakamidam [25. devadharakathAnakam] asthi iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse kaliMgAjaNavae rammattaNAiguNagaNohAmiyatiyasapurisohAsamudayaM kaMcaNapuraM NAma NagaraM / tatthaM ya garuyaparakkamakkaMtadariyArimaMDalo saidANurattabhUmimaMDalo rUvAiguNagaNohAmiyA''khaMDalo bhAmaMDalo NAma rAyA / tassa ya niyachAya vva sayANuvattiNI kittimaI nAma devI / io ya tammi ceva nagare sayalamahAyaNappahANo suMdarAhihANo setttthii| suMdarI se bhAriyA / tIse ya jAyANi avaccANi viNighAyamAvajaMti / aNegovAyaparAe vi na egaM pi jIvai / tao kayAi mahAmANasiyadukkhakaMtAeM ciMtiyaM, avi ya'dhI dhI ! mama jammeNaM nipphalapasaveNa dukkhapaureNaM / jeNegaM pi avaccaM no jIvai maha apuNNAe // 1 nUNaM avahariyAI kassai rayaNAi~ aNNajammammi / jeNa mamA'vaccAI nimittaviraheNa vi maraMti // 2 aiharisanibbharehiM jAi~ akajAi~ kahava kIrati / tANeriso vivAgo duvvisaho jjhatti uvaNamai // 3 evaM ciMtAurAe samAgayA desiyAliyAgayamUrapAlarAyauttamajjA piyamaI nAma tIe piyasahI / jaMpiyaM ca tIe 'halA ! kimuvviggA viya lakkhIyasi ?' / suMdarIe bhaNiyaM-- 'pii-mAi-bhAi-bhagiNI-bhajjA-puttAiyANa savvANa / kIrai jaM pi rahassaM na rahassaM taM pi hu sahINaM // 4 tA bhagiNi ! avaccamaraNaM mama garuyamuvvegakAraNaM' / piyamaIe bhaNiyaM 'jaM jeNa jahA jammaMtarammi jIveNuvajjiyaM kammaM / taM tega tahA piyasahi ! bhottavyaM natthi saMdeho // 5 paraM mA saMtappa, meM gabbhavaI mottaNa gao desiyAliyAe mama piyayo, tAjaM mamA'vaccaM bhavissai taM mae tujjhA'vassaM dAyavvaM' / suMdarIe bhaNiyaM 'jai evaM tA maha gehe cevA''itUNa ciTThasu jao mamA'vi samamAhUo ciTThae gabbho, tA jai kahiMci divvajoeNaM samayaM pasavAmo to aIvasohaNaM bhavai, na ya karasavi rahassaM payaDiyavyaM' / sA vi 'taha'tti savyaM paDivajiUNa ThiyA tIe ceva gihe / kammadhammasaMjoeNa sanagaM ceva psuuyaao| kao ya mayaga-jIvaMtayadAragANa praavtto| kaivayadiNehiM ca tahAviharogeNa paMcattamuvagayA piyamaI / suMdarIe ya aNegAiM siTiiM loge payaDiUNa jahociyasamae kayaM dArayassa nAmaM devadharo tti / pavaddhamANo ya jAo atttthvaarisio| tao jAva sikkhio bAvattariM kalAo tAva puvyakayakammadoseNa mayAiM jaNaNi-jaNayAI, ucchaNNo sayaNavaggo, paNaTTho sambo vivihavihavittharo, jAo egAgI, gahio' mahAdarideNa / aNivyahaMto ya karei vuttANattayaM dhaNaseTigehe / bhuMjai tattheva / 'kulajo" ya sAvao'tti jAi paidiNaM ceiyabhavaNesu, vaMdae ceiyAI, gacchae sAhu-sAhuNIvaMdaNatthaM taduvassaesu / evaM ca vaccamANe kAle aNNayA kayAi kamhi pagaraNe parivilR saMpayAhihANAe saiTThiNIe visiha~ maNuNNaM ca tassa bhoyaNaM / etthaMtarammi ya, 1A B degnakam-asthi / 2 0 D puraso / 3 C D degstha gru| 4 C D syaannurttbhuumNdd| 5A B dege ya ciN| 6 C D dhiddhI! mjjmmennN| 70 Ddegsrenn| 80D mama a| 90 D evaM ca ciN| 10 0 D tAyayANa / 11 A Bdego desio desiyaalie| 120 D smaaho| 13 A B ssaya r| 14 C D gaM ca pasU / 150 piimii| 16 A sittiraaii| 17 C D degvvitthaaro| 18 CD o ya mhaa| 190 Ddegjae t| 200D jogiysaa| Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadharakathAnakam paricattasavvasaMgaM vivihatavaccaraNasosiyaniyaMgaM / paDhiyekkArasaaMga jayadujjayanijiyANagaM // 6 tihi~ guttIhi~ suguttaM samiyaM samiIhi~ sattasaMjuttaM / samadiTThasattu-mittaM susAhujuyalaM tahiM pattaM // 7 taM daTuM devadharo payaDasamubhijamANaromaMco / citei 'aho ! dulahA jAyA maha anja sAmaggI // 8 pattaM vittaM cittaM tiNNi vi puNNA puNNajoeNa / tA sahalaM niyajIyaM karemi paDilAhiuM muNiNo' // 9 iya ciMtiUNa gaMtuM muNipAmUle namaMtasirakamalo / viNNavai 'kuNaha bhayavaM ! maha'NuggahameyagahaNeNaM' // 10 sAhUhi~ vi taM nAuM aigaruyapavaDDamANapariNAmaM / 'thovaM dijjasu sAvaya !' bhaNiUNaM uDDiyaM pattaM // 11 teNa vi 'icchaM icchaM' payaMpamANANa tANa sAhUNa / rahasavasaparavaseNaM savvaM pattammi pakkhittaM // 12 'ajaM ceva kayattho jAo haM' bhAviUNa tattheva / uvaviThTho ThANammi purao thAlaM viheUNa // 13 ___ etyaMtarammi bhoyaNasamayadevavaMdaNatthamabhaMtaraM pavisiukAmeNa diTTho seTThiNA / tao bhaNiyA'NeNa niyabhAriyA saMpayA jahA 'parivesehi devadharassa' / tIe bhaNiyaM 'parivilR mae eyassa amugaM amugaM ca pahANabhoyaNaM, paraM eeNa savvaM sAhUNa diNNaM' / seTThiNA bhaNiyaM 'dhaNNo khu eso jeNevaM kayaM, tA puNo vi parivesehi' / tIe bhaNiyaM 'nA'hamevaMvihaM viyANAmi' / seTThiNA bhaNiyaM 'mA aNumoyaNAThANe vi kheyaM karehi, jao aNumoyaNAe vi tullaM ceva phalaM havai, bhaNiyaM ca___ appahiyamAyaraMto, aNumoyaMto vi soggaI lahai / rahakAradANaaNumoyago migo jaha ya baladevo // 14 tA bhuMjAvehi maNuNNeNaM' / ti bhaNiUNa paviTTho devavaMdaNatthamanbhaMtare / saMpayAe vi vakkhittattaNao jAva na parivesiyaM tAva iyaro vi abhimANagao ciMtiumAraddho, avi ya"kaTTamaho! dAlidaM girivaragaruyA vi supurisA jeNaM / tiNa-tUlasayAsAoM vi jAyaMti jayammi lahuyayarA // 15 ki tANa jIvieNaM narANa dogaccatAvataviyANaM / iyarajaNajaNiyaparibhavaavamANakkhANibhUyANaM ? // 16 attho cciya purisattho eko bhuvaNammi laha~i parabhAvaM / bahudosajuyA vi narA goravvA jeNa jAyaMti // 17 . dhaNNA galae pAyaM dAuM avamANaNANa saJcANaM / teloyavaMdaNijjA jAyA samaNA samiyapAvA // 18 ahayaM tu puNa ahaNNojo navi sakkemi gihiuM dikkhaM / avamANagaruyadukkhAi~ teNa niccaM pi visahemi // " 19 evaM ca citaMtassa niggao seTThI / diTTho ya tayavattho ceva / tao bhaNio seTThiNA 'uddhehi vaccha ! mae samaM bhuMjasu' / tao uDhio devadharo, bhutto ya pahANAhArehiM saha seTThiNA / tao ihaloe ceva maharisidANappahAvovajiyamahArajjAilAbhassa vi jiNa-sAhu-sAhuNIvaMdaNa-pajjuvAsaNAparassa jammaMtaranikAiyA'suhakammaphalamaNuhavaMtassa vaccae kaalo| io ya tammi ceva nayare asthi rayaNasAro nAma seTThI / mahalacchI tassa bhAriyA / tANaM ca visayasuhamaNuhavaMtANaM samAhUo mahalacchIe. gabbho / jAva jAo chammAsio tAva paMcattIhUo seTThI / mahalacchI vi pasUyA "niyayasamae viNijjiyAmarasuMdarIrUvaM sayalalakkhaNasaMpuNNaM dAriyaM / tato 'aputtalacchitti dAriyAnivvAhamittaM kiMci dAUNa gahio savvo vi gharasAro rAiNA / uciyasamaeM kayaM kumAriyAe nAmaM rAyasiri tti / pavaDDamANI ya bAliyA ceva rAyamukkadavyapayANeNa giNhAviyA kalAo jaNaNIe / itthaMtaramma paimaraNa-davvaviNAsAimahAdukkhasaMtattA khijiUNa kAlagayA mahAlacchI / rAyasirI vi saMgahiyA lacchInAmAe niyamAusiyAe, parivAlae IsaragihAisu kamma kAUNa / sA vi rAyasirI 'sAviya'tti bhAvasAraM vaMdae paidiNaM ceiya-sAhu-sAhuNIo, dANadhammAiviyalaM ca niMdaie appANaM, avi ya 1A B piNpmaa| 20 DdegyA jhaa| 3A Bhau prbhaayN| 40D mhaal| 5A B niys| 60D dege ya k| 7 CD "mmi ya pii| 8 C D niMdA / mU0 zu021 . Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 saTIke mUlazuddhiprakaraNe caturtha sthAnakam "hA hA ! maha jammeNaM imeNa ainiSphaleNa jAeNaM / ayagalathaNasariseNaM iha-paraloyatthaviyaleNaM // 20 ihaloe gAso vi hu saMpajjai majjha puNNaviyalAe / aigaruyakilesA''yAsajaNiyakammeNa jaNaNIe // 21 paraloo puNa vihalo hohI maha dANasattiviyalAe / jammataranivvattiyagaruyamahApAvapasarAe // 22 dhisi dhisi mama bhutteNaM niccaM patte asaMvibhatteNaM / paricattuttamasatteNa vittasaMpattiviyalAe" // 23 aha aNNayA ya tIe mAusiyAe mahibbhagehammi / ovAiyalAhaNae laddhA varamoyagA cauro // 24 to bhaNiyA rAyasirI tIe 'uvavisasu putti ! bhuMjAhi / anja mae ANIyA tuMha kajje sIhakesarayA' // 25 uvaviTThA sA bAlA te ghettuM sA paloyai duvAraM / 'jai ei koI atihI to laTThe hoi' citaMtI // 26 jamhA maha uvaNIyaM jaNaNIe ajja suMdaraM bhojjaM / taM dAUNaM patte karemi sukayatthamappANaM // 27 itthaMtarammi bhikkhaM bhamamANIo guNehi~ kaliyAo / duddharabaMbhavvayadhAriyAoM tavasosiyaMgIo // 28 samatiNa-maNi-muttAo jugmittnihittcitnnettaao| bhaviyavvayAvaseNaM susAhuNIo samAyAo // 29 to pujaMtasamIhiyamaNorahoppaNNapayaDapulayAe / saMbhamakhalaMtaturiyayaragamaNa-vaisaNAe~ bAlAe // 30 paDilAbhiyAoM tAo tikaraNasuddheNa suddhadANeNaM / ANaMdaaMsupappuyaloyaNatAmarasajuyalAe // 31 tao teNa patta-cittasuddheNa dANeNa ihaloyaphalaM ceva nivvattiyaM visiTuM bhogahaliyaM kammaM, 'dhaNNA saMpuNNA haM jIe aiyaM saMpaNNaM'ti sukaDANumoyaNeNa puNo puNo saMposiyaM / mAusiyAe vi 'dhaNNA esI jA bAlA vi evaM karei'tti maNNamANIe pasaMsiyA / tao tahA vi jA na sakkai nivvAhiuM lacchI kaNNayaM to samappiyA suvvayAhihANAe pavittiNIe, bhaNiyaM ca 'bhayavai ! na samatthA haM nivvAhiuM, jai tumhANaM paDihA~i to giNhaha evaM pattabhUyaM' ti / aMgIkayA pavattiNIe / mottUNa taM tattheva gayA lacchI niyaMgehe / bhoyaNasamae ya bhaNiyA pavittiNIe jahA 'putti ! bhuMjasu' / tIe bhaNiyaM 'bhayavai ! erise dAruNe sIyakAle sIeNa vAraNa ya vijjhaDijjamANIhiM samaNIhiM mahayA kaTTeNA''NIyamiNaM bhattaM kahamahaM gihatthA bhuMjAmi ?' / pavattiNIe bhaNiyaM "putti ! sohaNadiNe pavvAisaumi tA bhuMjAhi' / tao bhuttaM rAyasirIe / pavattiNIe ya tahAvihaM tIe sa~sUyattaNaM picchiUNaM puTThA kaNNapisAiyA vijA 'kimesA joggA na va?' tti / vijAe bhaNiyaM 'mA tAva pavyAvissaha' / pavattiNI vi 'puNo pucchissAmi'tti ThiyA tuNhikkA jAvA''gao uNhAyAlo / tattha ya kharayararaivikarasaMtattAo passeyajalAvilagattAo chuhA-taha'ttAo bhatta-pANayabhArakaMtAo bhikkhAyariyApaDiniyattAo picchiUNa sAhuNIo bhaNiumADhattA rAyasirI bhayavai ! evaMvihakaTeNa eyAhiM mahANubhAvAhiM samANIyaM bhattapANaM mama gihatyAe bhuMjamANIe mahaMtamAsAyaNaTThANaM, tA pavAvehi meM sigcha' ti / pavittiNIe vi 'dhIrA hohi, jao varisamitte phagguNasuddhaekkArasIe tuha sujhaMtalaggati saMThaviUNa puNo puTThA vijjA / vijAe bhaNiyaM 'ajja vi bhogahaliyamatthi eiie'| 1 A B aig| 2 C D degtari nivv| 30 D tujjha kae sii| 4 C D kovi m| 50 degtte kAremi ky| 60D gunnohkli| 7A B ttnittaa| 8 A BdegvynnaaeN| 9 C D tigr| 100 D pattasuddheNa / 110 D eyaM punaM' ti| 12 A B puNo sNpoN| 13 C D esa jaa| 14 C D to| 15 C D deghaasi| 16 C D ygehN| 17 C D dege m| 180 D degNa ya vaa| 19 C D NANiyaM bhattaM / 20 A B putta ! / 21 C Ddegssaamo| 220 D e thaa| 23 A B sabhUyattaNaM / 24 C D rvikirnnsN| 250 D tnnhuphaao| 26 0 DdegynnaatthaannN| 27 0 DdegbvAveha / Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadharakathAnakam 163 pavittiNI vi 'ceiya-sAhu-sAhaNINaM bhattiM karissai'tti maNNamANI ThiyA tuhikkA jAvA''gao pAuso / nivaDiyaM varisaM / tattha vi tIe tahAvihaM ceva bhAvaM nAUNa pavittiNIe puNo puTThA vijA jahA 'kittiyameIe bhogahaliyaM ?' / vijAe bhaNiyaM jahA 'esA paMcaNhaM paMcuttarANaM devIsayANaM aggamahisI bhavissai, paNNAsaM ca varisAI bhogahaliyaM bhuMjissai' / 'pavayaguNNaiM karissai' tti maNNamANI ThiyA uyAsINayAe ceva pvttinnii| ___ aNNayA ya sAhuNIvaMdaNatthamAgaeNa diTThA devadhareNa, pucchiyA pavattiNI 'kimesA anja vi na pavvAvijjai ?' / pavattiNIe bhaNiyaM 'jao ajoggA' / 'jai evaM kimatthamasaMjaya poseha ?' / tIe bhaNiyaM 'jao saMghassuNNaIkarA bhavissai' / teNa bhaNiyaM 'kahaM ?' / tIe bhaNiyaM 'na pabhUyaM vaTTai kahiuM' / tao teNa abhoyaNAiai kao nibbaMdho / jahaTThiyaM siDheM / tao ciMtiyaM devadhareNa 'aho ! aciMtA kammapariNaI jamesA vaNiyakuloppaNA vi evaMvihaM rAyalacchi pAvissai, bhuMjiUNa ya rAyalacchi maNNe duggaiM vaccissai, tA pariNemi eyaM jeNa rAyalacchi ceva na pAvai, na ya duggaiM jAi' / tti ciMtiUNa bhaNiyA pavittiNI 'bhayavai ! kimahameyaM pariNemi ?' / tIe ya do vi kaNNe pihittA 'sAvaya ! kimayANo viya pucchasi ? na vaTTai eyamamhANa jaMpiuM' [ti jaMpiyaM ] / devadhareNa bhaNiyaM 'micchA mi dukkaDaM, jamaNuvaogo kao' / tao gao lacchIsayAsaM / bhaNiyA ya viNayapuvvayaM aMbe ! dijau mama rAyasirI' / tIe bhaNiyaM 'putta ! diNNA mae sAhuNINaM' / teNa bhaNiyaM 'na pavyAvaissaMti tAo taM' / tIe bhaNiyaM 'kahaM viyaannsi?| teNa bhaNiyaM 'tAhiM ceva siTuM' / lacchIra bhaNiyaM 'jai evaM to pucchAmi tAo' / teNa bhaNiyaM 'evaM hou, paramaNNahA na kAyavvaM' / tao pucchiyA pavittiNI lacchIe jahA 'kiM saccaM ceva na dikkhissaha rAyasiri / pavittiNIe bhaNiyaM 'sarca' / tao tIe 'dAridaipatto vi guNajutto sAvayadhammajutto sAmaNNaputto ya esa devadharo, na ya maha kammakairIhatthAo aNNo ko vi mahiDDipatto gihissai, eso ya mahAyareNa maggai'tti ciMtiUNa diNNA devadharassa rAyasirI / kammadhammasaMjoeNa jAyaM tIe ceva phagguNasuddhakkArasIe vArejjayalaggaM / tao kIraMtesu vArijamaMgalesu bhAviuM pavattA rAyasirI, avi ya'jai aMtarAyakammaM na hu hu~taM majjha puNNaviyalAe / saMjamabharavahaNasamujayAe~ kayanicchayamaNAe // 32 to dijito veso ajaM maha sayaNa-sAvayajaNehiM / vaNNaNae kIrate saMviggA bhAvae evaM // 33 puNaravi laggadiNammI ciMtai kIraMtae pamakkhaNae / 'nikkhamaNa'bhiseyamaho, vaTTato aja maha iNhi // 34 sa~yaNAisaMparivuDA savvAlaMkArabhUsiyA ahuNA / vaccaMtI jiNabhavaNe bahumaMgalatUrasaddehiM // 35 / mAihare uvaviTThA ciMtai 'kayajiNapaikkhiNA iNhi / guruNA saha bhattIe vaMdaMtI ceie ahayaM // 36 cauvihasaMghasamakkhaM appijjaMto gurUhi~ maha veso / rayaharaNAI saMpai, saMpai kIraMtao loo' // 37 hatthA''levayasamae bhAvai 'hA ! jIva ! esa so smo| guruyaNamaNubhAsaMto giNhaMto jattha sAmaiyaM' // 38 'iNiMha payakkhiNaMtI samatyasaMgheNa khippamANehiM / vAsehi~ samosaraNaM' bhAvai maMDalayabhamaNammi // 39 tayaNu 'asesaNehiM baMdijaMtI tao puNa gurUhiM / aNusahi dijaMtiM saMvegagayA nisAmaMtI // 40 hA ! jIva ! alakkhaNa ! savvavirainihigahaNalAlaso kaha taM / veyAleNa va baliyaMtarAyakammeNa viddavio?' // 41 10D paNayaM kdeg| 20D e va bbaMdhe (kae nibbaMdhe) jh| 300 putto| 4A karAha / 50D mahiDio putto| 60 D degjymN| 70 D pa ya huNkheN| 8 CD siyaa| 9 A B uruy| 10 AE pikkhi| 110pdegbhvnn| 1200 jaNeNaM, vN| Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIke mUlazuddhiprakaraNe caturtha sthAnakam evaM ca bhAvemANI pariNIyA jaharihapaDivattIe / viNNatto ya seTThI devadhareNa jahA 'tAya appeha kiMci uvassayaM' / tao appiyaM seTTiNA niyavADagegadesasaMThiyaM tiNaharaM / ANIyA ye tattha teNa rAya sirI / sAya aI bhattANuratA bhattaNo / 1 tao tIe saha visayasuhamaNuhavaMto jAva ciTThA tAva citiyaM seTTiNA jahA 'esa mahANubhAvo devadharo maiM sAmaNNaputto mahAsatto udAracitto pabhUyaguNajutto tA kAravemi kiMci vANijjaM, pecchAmi se viNNANaM, jai juMggo to jahAjuttaM karissAmi' / tti paribhAviUNa bhaNio jahA 'vaccha ! ghettUNa mama sayAsAo bhaMDamullaM karehi kiMci patta-sAgAiyaM vANijjaM' / teNa vi taheva kayaM / uppAyae bhoyaNavayAiyaM jAva paccAsaNNIbhUo pAuso / 1 164 tao bhaNiyA teNa bhAriyA jahA 'ANehi kuo vi iTTakhaMDANi jeNa tuNNemi eyaM aIvadubbalaM varaMDayaMti, mA varisAyAle suttANaM ceva uvariM paDissai' / tIe vi taheva kayaM / tassa ya taM tuNNemANassa dubbaliTTagamavarNitassa naggayANi paMca sayANi dammANa / tao tIe adaMsiUNa cetra kayANi ovaTTIe / kayakajjeNa ya gaMtUNa haTTe sayamegaM vecirjaMNa kayaM tIe kiMci vatthAbharaNaM / tIe bhaNiyaM 'piyayama ! kuo 1 eka ?' / teNa bhaNiyaM 'sAhusayAsAo dammasayamegaM maggiUNa eyaM kayaM' / tIe bhaNiyaM 'jai evaM tA alameiNA' / teNa bhaNiyaM ' mA bIhehi mahAdhaNaivisiTTo paramavacchalo ya mama sAhU, na kiMci evieNa tassa gaNNaM' / tao parihiyaM tIe / so vi vavaharaMto thovadivasehiM cetra jAo damma sahastasAmI / aNNadiyahammi bhaNio so tIe jahA 'na vaTTae sAvayANaM vairisAyAle maTTiyaM khaNiuM, tA ANehi kiMpi khaNittayaM jeNa saMgahemi maTTiya' / tao teNA''NIyA "siTThigehAo kasiyA / tIe laviyaM 'nAhameIe khaNiuM sakkemi' / teNa bhaNiyaM" "paviralamANusAra viyAlavelAe ahameva khaNissAmi, tumaM puNa piDayaM kotthalayaM ca giNhijjasu, jeNa kotthalayaM bharittA ahamavi samAgacchAmi aNNahA lajjijjai maTTiyamANaMterhi' / o tI ta kayaM / teNa vi kaiMsiyAe AhaNiUNa jAva pADiyA bhiuDI tAva tattha payaDIhUyaM dasalakkhadINAra mulaM rayaNAipUriyaM mahAnihANaM / teNa bhaNiyaM 'pie ! jhatti osarAmo io ThANAo' / 'kiM kAraNaM ?' ti tIe pucchieNa jaMpiyaM tena 'pie ! piccha esa amhANa kAlo payaDIhUo ' / tIe jaMpiyaM 'na esa kAlo kiMtu tujha'citapuNNANubhAveNA''NIyA esA mahAlacchI ' / teNa "laviyaM 'atthi evaM jai kahavi rAo viyANa to mahaMto aNattho' / tao 'mamAsssaMkaM karei' tti citiUrNI jaMpiyaM rAyasirIe 'Na mama sayAsAo paDIhoi esattho, tA giNhAhi nivvisaMko niyabhAgadheyovaNIyameyaM jA na ko vi pecchai' / tao teNa kaiMsiyAe vihADiUNa muddAo pakkhittaM koyale rayaNAiyaM, bhAyaNaM pi piDayamajjhaM kAUNa diNNA uvari maTTiyA / samAgayAiM niyagehe / niya (ha)NiyaM giga dese / aNNayA maMtiyaM tIe saha bhattuNA jahA 'pAhANabhUyamiNaM daviNaM, jao jiNapaDimAsuM tammaMdiresu tappUya NhavaNa jattAsu / jaM na vi laggai piyayama ! pAhANasamaM tayaM daviNaM // 42 pAvatyA - SssaNa-vasahi-osahAIsuM / jaM sAhu sAhuNINaM na vi dijjai taM pi uvalasamaM // 43 bhoyaNa taMbolA - SssaNa-vatthAisu jaM na kahavi uvagarai | sAhammiyANa piya" ! taM pi muNasu liDUvamaM ritthaM // 44 jaM na niyaaMgabhoge, na ya mittANaM, na dINa-vihalANaM / uvaogaM jAi dhaNaM taM pi hu dhUlIsamaM nAha ! // 45 4 C D joggo to jahAvavisi / 94 vari11CD " 'vira' | 10 D ya teNa tattha rA / 2 A B vabhattANurattA / tao / 3 CD ma puto / jogaM kadeg / 5 CD degyaM bhittiM mA / 6 CD veciUNa | 7CD evaM kadeg / SOD sayAle / 10 C D seTThiyagehAo kusiyA / tIe bhaNiyaM -nAha ! ei (I ) e khaNiuM Na sakkemi / 12 C D kusiyA / 13 C lapiyaM / 14CD Na bhaNiyaM 17 OD yayama !, muNa taM pi silovamaM ritthaM / / 150 D kusiyA / 16 CD lae / Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadharakathAnakam tA kimeiNA mucchApariggahametteNa ?' / teNa bhaNiyaM 'evaM Thie ko uvAo ?' / tIe bhaNiyaM 'pariNehi seTThidhUyaM kamalasiriM, jeNa savvA saMbhAvaNA bhavaI' / teNullaviyaM 'alaM mama tuma mottUNa aNNAe' / tIe jaMpiyaM 'nAha ! guNa-dosaviyAraNAe jaM bahuguNaM taM kAyavvameva' / teNa bhaNiyaM 'jai evaM te nibaMdho tA keNuvAeNa sA pAviyavyA !' / tIe bhaNiyaM "pariciyA ceva sA te, tA uvayarehi phalAiNA, ahaM puNa vibhUsAe uvayarissAmi, yata uktam anna-pAnahareddhAlAM yauvanasthAM vibhUSayA / paNyastrImupacAreNa, vRddhAM kakezasevayA // 30 // sA ya kiMpi bAlA kiMpi jovaNatthA, ao evaM ceva vasavattiNI bhavissai" / tao 'sohaNaM bhaNasi'tti paDivajjiUNa dei paidiNaM tIe phalAiyaM / evaM ca aNulaggA sA devadharassa jAi teNa saha taggihe / 'maMDei paidiNaM taM rAyasirI / gihaM gayA ya pucchiyA jaNaNIe ko tuha phalAiyaM dei ?, ko ya maMDei ?' / tIe bhaNiyaM 'dei phalAiyaM devadharo, maMDei puNa baaiyaa'| 'ko devadharo? kA bAiyA ?' puNo puTThA jaNaNIe / tIe bhaNiyaM 'devadharo jo paidiNaM amhaM ge[ granthAnam 5000 he samAgacchai, bAiyA puNa tassa ceva bhaariyaa| ____ aNNayA devadhareNa saha samAgacchaMtaM dhUyaM pecchiUNa hasiyA jaNaNIe 'vacche ! aisulaggA dIsasi, kimeiNA ceva appANaM pariNAvissasi ?' / kamalasirIe~ laviyaM ko ittha saMdeho, jai maM aNNassa dAhiha to haM nicchaeNa appANaM vAvAissAmi' / jaNaNIe jaMpiyaM 'muddhe ! tassa'NNA bhAriyA ciTThai' / kamalasirIe bhaNiyaM 'sA mama bhagiNI, alaM tabviuttAe mama aNNeNaM sadhaNeNAvi vareNa' / tao aigaruyANurAyaparavasaM nAUNa sAhiyaM jahaTThiyaM ceva saMpayAe seTThiNo / teNa bhaNiyaM 'pie ! jai vacchAe nibbaMdho tA hou evaM ceva, jao rUvAiguNapagariso ceva devadharo, dAridaucchAyaNe puNa ahaM ceva bhalissAmi, paraM aNuNaemi se bhjj'| saMpayAe vi 'taha'tti paDivaNNaM / tao AiTTho seTThiNA devadharo 'vaccha ! daMsehi amhANaM niyabhAriyaM / teNa vi 'jaM tAo ANavei'tti bhayaMteNa saddAviyA rAyasirI, samAgayA ya sA nivaDiyA seTThicalaNesu / 'avihavA hohi'tti bhaNaMteNa nivesiyA ucchaMge seTTiNA / daTTaNa viNijjiyarsayalavilayAyaNaM tIe rUvAisohAsamudayaM ciMtiyaM dhaNaseTTiNA, avi ya "jo eyAe garuyANurAyarattAe~ nissahaMgIe / savvaMga uvagUDho maha dhUyaM icchihI kaha so ? // 46 lAvaNNAmayasarasIeN niccameyAi jo samaM ramai / so majjha suyaM ramihI kaha rUvavaI pi devadharo? // 47 paDikUlAe eyAe~ bhuMjihI kahaNu visayasokkhAI ? / aimuddhA maha dhUyA eIi paiimmi jA luddhA // 48 tA kimeiNA ?, bhAvamuvalakkhemi tAva eyANaM, pacchA jahAjuttaM karissAmi" / tti bhAviUNa bhaNiyA rajasirI 'vacche ! maha dhUyAe kamalasirIe tuha bhattaNo uvari mahaMto aNurAgo, tA jai tumaM asaMtosaM na karesi tA demi se taM' / rajasirIe bhaNiyaM 'tAya ? mahaMto" maha pamoo, tA pUreu tAo maha bhagiNImaNorahe' / seTThiNA bhaNiyaM putti ! jai evaM tA tuha ucchaMge cetra pakkhittA kamalasirI, ao paraM tumaM ceva jANasi' / rajasirIe jaMpiyaM 'tAya ! mahApasAo' / devadharo vi bhaNio 'putta ! giNhAhi tuhA'NurattAe eyAe karaM kareNaM' ti / 'jaM tAo ANavei' tti paDivaNNamaNeNa / tao mahAvibhUIe kAriyaM pANiggahaNaM seTThiNA / tao rAyasirI-kamalasirINaM diNNaM doNha vi tullamAbharaNAiyaM / kArAvio mahAvavahAraM jaamaauo| viDhavae pabhUyaM daviNajAyaM / viNioyae puvvaladdhaM jiNabhavaNAisu / 10D mNddh| 200 degyA pu0| 30D dege bhnniy| 40DdegNa sohnne| 5A B rajasirI / 60D degsmvvil| 70D niish| 8A B payasmi / 90D lakkhAmi / 100DON'caTTe ! maha / 110p to me pasAo, taa| 120 degNIe mnno| 13 A B putta! jai / 1. syAmi sa vaDAsiMha Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sIke mUlazuddhiprakaraNe caturtha sthAnakam io ya vivAhadiNanimaMtiyA''gayAe kamalasiMrivayaMsiyAe maisAgaramaMtidhUyAe paumasirinAmAe dahUNa devadharaM yA sahINa purao mahApaiNNA, avi ya 166 'jai pariNai devadharo halA ! mamaM kahavi divvajoeNa / tA bhuMjAmiM bhoe, aNNaha niyamo ihaM jamme ' // 49 taM ca tArisaM tIe mahApaiNNaM soUNa se sahIhiM sAhiyaM tajjaNaNIreM piyaMgusuMdarIe / tIe vi maisAyaramaMtiNo / teNa vi hakkAriUNa seTThI diNNA sagaurakhaM devadharassa paumasirI / ubbUDhA mahAvibhUIe / diNNaM maMtiNA tinha vi saMmANamAbharaNaiyaM / tao nIyaM rAiNo pAyavaMdaNatthaM vadduvaraM maMtiNA / sammANiUNa nivesiyaM varAsaNesu rAiNA / devadhararUvAisaeNa jAva raMjiyamaNo ciTThai rAyA tAva ' varapatta'tti savvAlaMkAravibhUsiyA jaNayacaraNanamaNatthaM pesiyA kittimaidevIe niyataNayA devasirI nAma / sA ya samAgatUNa nivaDiyA jaNayacalaNesu / nivesiyA niyayaMke rANA / nirUviyA ya savvaMgesu jAva saMpattajovvaNa tti / tao jAva tIe jogavaranirUvaNe cittaM dei rAyA tAvadiTThA devasirI nivbharANurAyaparavasAe calaMtatArayAe sakaDakkhacakkhUra puNo puNo devadharaM nirikkhaMtI / tao citiyaM naravaiNA 'haMta ! accaMtANurattA lakkhijjae esA eyammi, ruvAiguNapagariso ya eso, tA aNuhava varAI jahicchiyavarasokvaM' ti / bhaNio maisAgaro jahA 'esA vi devasirI guNarayaNajalahiNo tuha jAmAuyassa mae diNNA' / maMtiNA bhaNiyaM 'mahApasAo' / tao rAiNA karAviyaM mahAvicchaDDeNaM pANiggahaNaM / diNNaM cauNhaM pi jaNINaM samANamA bharaNAiyaM, diNNo ya narakesari paDirAyasImAsaMdhIe samattharajjappahANo mahAvisao / nirUviyA devadhareNa tattha niyamahaMtayA / sayaM ca rAyadiNNasavva sAmaggI paDipuNNa sattatalamahApAsAyaTTio rajjasirIpamuhacaubhAriyAparivuDo visaryaM sokkhamaNuhavaMto doguMdugadevo vva kAlaM gamei / io ya suyaM narakesarirAiNA jahA 'maha saMdhivisao diNNo niyajAmA ugavaNiyagassa' / o kovAnalaphuraMtajAlA karAlamuhakuharabhAsureNa bhaNio niyapariyaNo narakesarieNa jahA 'pecchaha bhAmaMDalarAiNo amhANamutrari kerisA parAbhavabuddhI, jeNa kirADo amha saMdhiparipAlago Thavio, tA viluMpaha tavvisayaM jeNa na puNo vi evaM karei' / tao tavvayaNAnaMtarameva vilutto savvo vi devadharavisao, niveiyaM ca eyaM bhAmaMDala iNo / tao samuppaNNaparAbhavAmarisavasaparavaseNa takkhaNameva tADAviyA payANayabherI rAiNA, tao nigaMtumAraddhaM rAiNo sennaM, avi ya I galagajjiyabhariyanahA kaNayakayA''haraNataDicamakillA / pajjhariyadANasalilA caliyA kariNo navarSaNa vva // 50 maNapavaNasarisavegA tikkhakhurukkhaNiyakhoNirayaniyarA / kuMciyamuhaghoraravA viNiggayA turayasaMghAyA // 51 maMjIrayaravapUriyadisivivarA vividhayava DasaNAhA / savvA''uhapaDipuNNA viNiggayA tuMgarahanivahA // 52 dappidupavikkhasu niTTavaNajAyamAhappA / vaggaMtA bukkaMtA saMcalA pakkapAikA // 53 gayagajjiya-rahaghaNaghaNa-yahI siya- suhaDasIhanAehiM / bahutUraninAeNa ya phuII va nahaMgaNaM sahasA || 54 evaM ca pakkhubhiyamahAsamuddaravatullaM nigghosamAyaNNiUNa puTTho kaMcugI devadhareNa, avi ya'kiM phuTTai gayaNayalaM ?, dalai mahI ?, kiM tuDaMti kulaselA ? / kiM" va yugaMto vaTTai ?, bhadda ! jameyAriso ghoso' // 55 o teNa viNNAyaparamattheNa savvaM savityaraM sAhiyaM / tao parAbhavajaNiyakovaphuraphuraMtaoTTeNaM tivalItaraMgarAvaNaM puNo puNo churiyA nivesiyapaudvegaM bhaNiyaM devadhareNaM ' are ! lahuM paguNIkareha mattamAyaMgaM 10 Ddeg sirIe vayaM / 2CD dege / tIe / 30D samAbhara / 4 A B NAI / tao / 5 CD suhamaNu / 6 CD gavANi | 7 CD rAyapuNe | 8CD naM, gala' 9 AB ghaNoM va 10 CD 'DaviNa / 11 A B deg ghu[gghu] rusuhdddeg| 12 C D deg i ya nahaM / 13 C D kiM ca jugabo vahadda, bhadda jao eriso ghoso / 14 CD varaM / Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadharakathAnakam jeNa tAyamaNugacchAmi' / tahAkayaM niuttapurisehiM / sayaM ca NhAyavilittAlaMkiyadeho nibaddhasiyakusumobasohio pahANadugullanivasaNo udaMDapuMDarIyanivAriyA''yavo gahiyajamajIhAkarAlakaravAlo ArohiuM jayakuMjaraM patto rAyasamIve / diTTho ya rAiNA samAgacchamANo, ciMtiyaM ca 'dhaNNo haM jasseriso jAmAuo, ahavA karyasukayakammA devasirI jIse eso bhAgAvaDio' / ityaMtarammi ya calaNesu nivaDiUNaM viNNattaM devadhareNa 'deva! na mattamAyaMge mottaNa gomAuesu kesarikamo nivaDai, tA deha mamA''esaM jeNa ahaM caivaM sAsemi taM durAyAraM, kiMca ahaM 'vaNio'tti kaliUNa lUDio teNa maha visao, tA deva! mae ceva tattha gaMtavvaM' / rAiNA vi harisabharubhijamANaromaMceNa bhaNiyaM 'vaccha! mA evaM viSNavesu, na ya mama sayamagacchaMtassa saMtoso bhavaI' / tao lakkhiUNa bhAvaM Thio tuhikko eso / khaNaMtareNa aggagamaNatthaM viNNattameeNa 'deva! dehi aaesN'| naravaiNA saMlattaM 'viNNavasu pasAyaM' / teNa bhaNiyaM 'deva! jai evaM to aggANIeNa pasAo bhavau' / naranAheNa bhaNiyaM 'putta! na suMdarameyaM, jao nA'haM vioyaM soDhuM samattho, gavvUyasattagayaM aggANIyaM / teNa bhaNiyaM 'paidiNaM sigyavAhaNehiM samAgaMtUNa devapAe paNamissAmi' / tao tannicchayaM nAUNa paDivaNNaM narapahuNA / aNavarayaM ca gacchamANA pattA visayasaMdhiM / tao cArapurisehiMto nAUNa jaMpiyaM paDivakkhanaranAheNa 'are! giNhaha aviNNAyaamhasAmatthaM aggANIe samAgacchamANaM taM kirADaM' / tao tavyayaNANaMtarameva sannaddhaM savvaM pi seNNaM / tassameo appatakkio cetra samAgao eso / taM ca samAgacchaMtaM pecchiUNa lahuM ceva sannajjJiya saMpalaggaM devadharaseNNaM, jAyaM ca mahA''ohaNaM, avi ya katthai karAlakaravAlakapparijaMtanarasirakavAlaM / katthai unbhaDanaccirakabaMdhakayavivihapecchaNayaM // 56 katthai sutikkhakuMtaggabhinnakarikuMbhagaliyamuttohaM / katthai muggaracuNNiyakaDayaDabhajaMtarahaniyaraM // 57 katthai ruhirAsavapANatuTTanaccaMtaDAiNisaNAhaM / katthai naramaMsAmisabhakkhiraphekkariyasivanivahaM // 58 katthai dhaNuguNakhippaMtatikkhasaravisarachaDyanahavivaraM / katthai satthakkhaNakhaNasaMghaTuTuMtasihijAlaM // 59 katthai suNNAsaNasaMcaraMtagaya-turaya-rahavarasamUha / katthai bhaDaparitosiyasuragaNamuccaMtakusumabharaM // 60 katthai bhIsaNakayaviviharUvakilikiliyapeyasaMghIyaM / katthai karAlakattiyavAvaDakararakkhasIbhImaM // 61 iya rude samarabhare hatthA''rohaM payaMpaI kumaro / re ! nehi majjha hatthiM narakesarikarisamIvammi' // 62 'Aesu' tti payaMpiya cuMbAvai riukarissa daMtagge / niyakarivaradaMtehiM viNNANavaseNa so miTho // 63 aha ullalittu patto narakesarisiMdhurammi devadharo / jaMpai 'esa kirADo patto haM rAya ! uThehi // 64 giNhasu Auhamihi, pecchasu mama vaNiyasaMtiyaM viriyN'| 'nIo'tti aruiyaM pi hu lei nivo khaggavararayaNaM // 65 amarisavaseNa rAyA jA paharaM dei tAva kumareNa / vaMcittu tayaM baddho rAyA varadappakalieNa // 66 io ya jANAviyaM parabalAgamaNaM paivaiNaveyavariyAsaMpesaNeNa kumairamaMtIhiM bhAmaMDalarAijo / so vi pahANabalasameo samAgao turiyaturiyaM / kumAreNa vi samappio narakesarI / teNAvi saharisaM samAliMgiUNa kumAra choDAviyA narakesaribaMdhA / sammANiUNa bhaNio jahA 'kumArabhicco hoUNa muMjasu niyarajja' / so vi kumArassa dAUNa niyataNayaM mittasiriM abhimANadhaNayAe mottUNa rajaM nikkhaMto sugurusamIve / naranAha-kumArA vi narakesariputtaM raje ahisiMciUNa samAgayA niyanayarIe / . 10 niy(y)snno| 2 C D degykmmaa| 30 D cevaasaasemi| 4 C D na mm| 50 D deha / 60 D taa| 70D purisehiM nAU / 8A B degghaaii| 9c D eso tti| 100D karidadaMta / 110 Dsu vaNiyassa sN0| 12 0D phaannve| 13 CD kumaar| 14 Dyayanaya / . . Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 saTIke mUlazuddhiprakaraNe caturtha sthAnakam tao patthAvaM nAUNa bhaNiyA savve vi niyasuyA naravaiNA 'puttA ! jai tumhANa vi paDihAi to ahisiMcAmi tumha bhagiNIpayiM rajje / tehiM bhaNiyaM 'kareha, jaM vo royai aNuggaho esa amhANaM' / tao saMsiUNa maMti-mahaMtayANaM pahANalagge ahisitto dosu vi rajjesu kumAro / sayaM ca gahiUNa sAmaNNaM jAo sakajasAhago bhAmaMDalarAyA / devadharanariMdassa vi narakesarisAmaMtehiM sahovAyaNehiM diNNANi anAijasayANi kaNNayANaM, niyanariMdehi vi evaM ceva / evaM ca jAyANi paMca sayANi paMcuttarANi devINaM, ThaviyA savvAsiM aggamahisI rjsirii| bhuMjae udArabhoe / jAo mahAsAsaNo naravaI / aNNA~ puvvAvatthaM sumariUNa devI-nariMdehiM payaTTAviyA jiNasAsaNassa'nbhuNNaI, tahA ya-kArAvijaMti jiNamaMdirAI, paITThAvijaMti tesu biMbAI, samAyarijaMti NhavaNa-vilevaNapUiNAI, nivvattijjati aTThAhiyAmahimAo, ghosijjati abhayappayANAI, bhAmiti rahavarA, dijaMti dINA-'NAhANa aNukaMpAdANAI, vihijjati sAhammiyapaDivattIo, viyarijaMti sAhu-sAhuNINaM bhattipuvvAiM mahAdANAI, lihAvijaMti putthayAiM pUijjaMti vihIe, suvvaMti jiNabhAsiyAI, sevijjae sAmAiyAiyamAvassayaM, dhippae panvadiyahesu posahaM, kiM bahuNA ?, jahA jahA jiNasAsaNassa abbhuNNaI bhavai tahA tahA kuNaMtANaM vaccae kaalo| __aNNayA samAgao caunANasaMpaNNo bhayavaM jasabhaddasUrI / gao rAyA tavvaMdaNatthaM saha devIe / vaMdio bhAvasAraM sUrI / nisaNNo suddhabhUmIe, samADhattA ya bhayavayA dhammadesaNA, avi yariddhI sahAvacavalA, roga-jarAbhaMguraM hayasarIraM / suviNayasamaM ca pemma, tA caraNe AyaraM kuNaha // 67 gihidhamma-sAhudhammANa aMtaraM jeNa jiNavariMdehi / kaNayagiri-sarasavehiM niddiTuM samayasArammi // 68 visayasuhaniyattANaM jaM sokkhaM hoi ittha sAhUNaM / paratattivirahiyANaM cakkaharassAvi taM katto ? // 69 bahujammaMtarasaMciyakiliTThagurukammaselaniddalaNaM / muNigaNaseviyameyaM cArittaM kulisasAricchaM // 70 egadiNadikkhio vi hu vaMdijjai rAyarAyamAIhiM / cArittassa pahAvo eso naranAha ! paccakkho // 71 egadivasammi jIvo pavvajjamuvAgao aNaNNamaNo / jai vi na pAvai mokkhaM avassa vemANio hoi // 72 kaMcaNa-maNisovANaM thaMbhasahassRsiyaM suvaNNatalaM / jo kAreja jiNagharaM tassa vi tavasaMjamo ahio // 73 tA ujjhiUNa naravara ! gihavAsaM saivvadukkhaAvAsaM / giNhasu muNikayavAsaM caraNaM saMsAraNiNNAsaM // 74 taM ca soUNa saMjAyacaraNapariNAmeNa viNNattaM rAiNA "bhayavaM ! rAyasiriputtaM guNaharaM jAva rajje ahisiMcAmi tAva tumha pAse gihissAmi jameyaM tunbhehiM vaNiyaM carittaM, paraM tAva avaNeha evaM saMsayaM 'kimahaM devI ya bAlatte ceva sayaNavirahiyAiM jAyAI ?, kiM vA mahAdAridAbhibhUyAI saMvuttAI?" / bhayavayA bhaNiyaM 'suNa mahArAya ! io aIe" duie bhavaggahaNe naMdivaddhaNe gAme Asi tumaM kulavaddhaNo nAma kulaputtago, mahAdevI vi saMtimaI nAma tuha bhaariyaa| payaIe taNukasAyANi dANaruINi ya / aNNayA ya pahapaDivaNNaM viharamANaM samAgayaM tumha gehe sAhu valayaM, taM ca daTTaNa bhaNiyaM tumae2 'pie! piccha ee adiNNadANA kuTuMba-suhi-sayaNaparipAlaNaparAbhaggA bhikkhaM bhamaMti, ko vo eesiM sayaNavirahiyANaM tavo'tti / saMtimaIe bhaNiyaM 'nAha ! evameyaM, natthi saMdeho, suTTa lakkhiyaM ajautteNaM' / tappaJcayaM ca baddhaM sayaNavioyajaM nibiDakammaM / 1A B putt!| 2 C D paI r| 30D mahallayANaM / 4 G dinaaii| 5A B degva / jAva jAyANi / 60 DdegyA ya punvA / 70 D kaarvi| 8A Bdegivi| 9A Bdegsu vi biN| 10 0 0 degpubvayAI / 1100degsNpunnnno| 1200 degdenn| 13 A B tao vi| 14 C D syldu| 15 A B 'rnnaannuraaenn| 16 C D tumhehiN| 17 C D cArittaM / 18 0 Ddege bhv| 19 C D juyl| 20 C D dege 'peccha / 21 C D kuttuNb| 22 A B cayaM baddha / Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadinakathAnakam 169 io ya atthi tammi gAme pabhUyadhaNasamiddhaM evaM jiNamaMdiraM, paDiyaggae ya taddavvaM mahAdhaNavaI jiNadevo nAma sAgo / aNNayA ya vayaNavippaDivattIe parAbhUo jiNadeveNa tumaM, gihAgaeNe kahiyaM saMtimaIe / tI bhaNiyaM 'nAha ! so devaDiMgirio devadavveNa mayaMdho na kiM pi pecchai, tA sohaNaM hoi jai taM devadavvaM kahiMci viNassai' / tumae bhaNiyaM 'pie! suMdaraM saMlattaM mamAvi evaM cetrA'bhiruiyaM' / teNa ya saMkiliTThapariNAmeNa nivvattiyaM dAliddapaccayaM kammaM / aNAloiyapaDikkatANi ya mariUNa jAyANi tumbheti / taM ca soUNa jAyaM tesiM jAissaraNaM / bhaNiyaM ca NehiM 'evameyaM natthi saMdeho, avagayameyaM jAissaraNeNa savvamamhehiM, parameyaM rajjaM kassa kammassa phalaM ?' / bhayavayA bhaNiyaM 'jamittheva jamme tathA tumbhehiM sAhu- sAhuNIM bhattI dANaM diNNaM tamihaloe caiva phalayaM saMvRttaM, bhaNiyaM cAgame sore kaDA kammA ihaloe ceSa uIrijaMti, ihaloe kaDA kammA paraloe uIrijaMti, paralo kaDA kammA ihaloe uIrijaMti, paraloe kaDA kammA paraloe uIriti / tA savvA suhANuTTA jatto kAyavvo' tti / tao 'icchaM'ti paDivajjiUNa gao mivo niyagehe / ThAviUppa kumAraM rajje mahayA vibhUIe devI - nivehiM gahiyaM sAmaNNaM / pAliyaM nikkalaMkamahA''uyaM jAva aNasaNavihANeNa gayANi duvAlasamakappe / tao cuyANi mahAvidehe sijjhissaMti' tti / devadhara kathAnakaM samAptam / 25. sAmprataM devadinnAkhyAnakamAkhyAyate-- * [ 26. devadinnakathAnakam ] atthi iheva jaMbuddIve' dIve bhArahe vAse tihuyaNAlaMkArabhUyaM tihuyaNapuraM nAma nayaraM / tattha va duvbAraveritimirabharapasaradiNayaro tihuyaNaseharo nAma rAyA / tassa ya sayalaMteurappahANA tihuyaNA nAma devI / tIse ya kucchasamubbhavo tihuyaNadatto nAma kumAro | io ya tammi ceva nayare aTThArasaseNippaseNinAyago ahigayajIvA [ -'jIvA ] ipayatthasatyo rAiNo mANaNijjo sumaI nAma seTThI / tassa ya viNijjiyAmarasuMdarIrUvA caMdaSpahA nAma bhAriyA / tIse ya rAyaggapattIe tihuNA saha mahaMtA pII / aNNayA ya 'mAusiya'tti kAUNa niyapurisaparivArio gao tihuyaNadattakumAro caMda pahAe gehe / haviya - vilittA 'laMkiyadeho' kAUNa nivesio niyayaMke tIe, agdhAo uttimaMge, ciMtiuM ca pavattA, avi ya ' ghaNNA kayapuNNA sA majjha sahI, tIeN jIviyaM sahalaM / kayalakkhaNA vi sa cciya jIse evaMviho putto // 1 aNNAoM va nArIo suladdhajammAoM jIvalogammi / jAo niyakucchisamubbhavANa varaDiMbharuvANaM // 2 mammaNaparyaMpirANaM ucchaMganivesiyANa ullAve / diti mahurassareNaM nANA vicADuyaparANaM // 3 ahayaM tu puNa aNNA etto egayaramavi na saMpattA' / iya ciMtAe dIhaM nIsasiya visajjae kumaraM // 4 tao jAva patto gehe tAva pucchriyaM devIe 'keNeso savvAlaMkAraM bhUsio kao kumAro ?' / kahiyaM ca pariyaNeNaM jahA 'tuha vayaMsiyAe, paraM kIraja kumArassa lavaNuttAraNAiyaM, jao kumArassovari khittA tIe nIsAsA' / devIe bhaNiyaM 'mA evaM jaMpaha, tIe nIsAsA vi kumArassA''sIvAyA bhavissaMti' / tao Thio 1OD Na ya ka / 2 C D eyaM cAbhirudeg / 3 CD logaDA / 4 CD tatto / 5 A B degti / deva / 6 AB ve bhAradeg / 7 CD deg ho ya kAdeg / 8CD io / 9CD puNo adha | 10.40D 'ravibhU / mU0 zu0 22 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 saTIke mUlazuddhiprakaraNe caturtha sthAnakam tuNhikko pariyaNo / devIe ya ciMtiyaM 'haMta! kiM kumAraM daTThaNa tIe mukkA nIsAsA? huM nAyaM, jao aputtA sA, tA kiM me sahiyattaNeNaM jar3a se niyataNayaM dAUNa na pUrijaMti maNorahA' / evaM ca ciMtAurAe samAgao rAyA / pucchiyaM ca teNa 'devi ! kimuvviggA viya lakkhIyasi ?' / tao sAhiyaM jahaTThiyaM ceva tassa tIe / teNa bhaNiyaM 'jai evaM to mA ubveyaM karehi, tahA ha uvAyaM pecchessAmi jahA tuha sahIe putto bhavissaI' / devIe bhaNiyaM 'nAha ! mahApasAo' / tao bIyadivase bhaNio seTThI rAiNA 'aputto tuma, tA puttuppAyaNatyaM ArAhehi bhayaveI mahakuladevayaM tihuyaNesariM deviM, jao sannihiyapADiherA sA bhayavaI dei ArAhiyA jammaggiyaM' / seTTiNA bhaNiyaM 'deva ! kimeiNA ?, jai puvakammovatto tA bhavissai putto' / rAiNA bhaNiyaM 'jai vi evaM tahA vi mamovaroheNa kAyavvameveyaM' / tao 'rAyAbhiogo'tti citte paribhAviUNa paDi vajjiUNa savvaM gao niyagehe / kahio vaiyaro caMdappahAe / tIe laviyaM 'nAha! evaM kajjamANe sammattalaMchaNaM bhavissaI' / sumaiNA bhaNiyaM 'pie ! rAyAbhiogeNa kajamANe na sammattakalaMkamuppajjaI' / tao aNNadiryahammi gahiya savvaM sAmagi sabhArio gao tihuyaNesarimaMdire seTThI / NhavaNa-vilevaNapUyAiyaM karAviUNa bhaNiyA devayA "bhayavai ! devo bhaNai 'bhayavaI puttaM maggasu', tA dehi me puttaM" / tao devayAe ciMtiyaM 'aho! niravekkhayA eyassa, tahA vi niyapasiddhinimittaM kAyavvaM ceva eyassa sannihANaM' / ti ciMtiUNa bhaNiyaM devayAe jahA 'bhadda ! hohI te putto'| teNa bhaNiyaM 'ko paccao?' / 'dUmemi maNAgameyaM niravekkhaMti ciMtiUNa jaMpiyaM devayAe 'jayA gabbho bhavissai tayA tuha ghariNI devavaMdaNatthaM pavisamANI jiNaharaM nivaDatayaM pecchissai suviNe' / 'dhammapaDaNIo "hohi'si maNAgaM dUmiyacitto gao seTThI niyagehe / tao aNNayA kayAi devayAkahiyasumiNaM pAsiUNa viuddhA se bhAriyA / niveiyaM ca tIe tassa jahA 'sAmi ! diTTho so mae suviNago kiMtu saviseso, jao kilA'haM gahiyapUyovagaraNA jAva pavisAmi jiNamaMdiraM tAva pecchAmi nivaDatayaM, uvaripaDaNabhaeNa ya uppiM paloyaMtIe pUio bhayavaM, tao jAva bAhiM niggacchAmi tAva taM savvaM puNaNNavIbhUyaM puci egapaDAgamavi aghuvvaM pahANapaMcapaDAgovasohiyaM daTThaNa jAyaharisA viuddhA, saMpayaM tuma pamANaM' / teNa bhaNiyaM 'pie! AvAyakaDuo vi pariNaisuMdaro esa suviNago, tA hohI te putto, paDhamaM AvaibhAyaNaM hoUNa pacchA mahAriddhisamudayaM pAvissai' / tIe vi 'evameyaMti paDivajjiUNa baddho sauNagaMThI / tao saMpajaMtasayalamaNorahA pasUyA niyasamae savvaMgasuMdarAhirAmaM dArayaM / vaddhAvio suhaMkarAhihANAe sadAsaceDIe seTThI / tIse ya pAriosiyaM dAUNa kayaM mahAvaddhAvaNayaM / avi ya vajjai tUru gahirasadAulu, naccai vaarvilaasinnipaaulu| dijjai dANu avAriyasattau, ei mahAyaNu vaddhAvaMtau // 5 AyAri maii samatthaI kijahiM, sayaNANi ya uvayAra laijahiM / mellAvijahiM sayalai~ baMdaI, paDilAhijehiM muNivaraviMdaI / / 6 jiNavarabiMbai~ saMpUijjahiM, sayaNa asesa vi sammANijjahiM / ahavA kiM vaNijjai tetthu, saMteuru nivu Agau jetthu // 7 10 D to| 2 CD tA mA uvvevaM kdeg| 3A B degtto vi bhvi| 4 A B vayaM mhaa| 50 D ynnsi| 6AB vaM tA mmoN| 7 CD o gehe| 8 CD degdinnmmi| 90 D degsarimaMdiraM se| 10 C D kaarvi| 11 C D putto| 12 C D hohiI' ti| 13 CD suviNayaM paa| 14 C Ddegtu eso vise| 150 DdegvvaM pNc| 16C D hohI putto| 17 C D niyys| 18 C Ddegmaya samacchahiM ki / 19 A B jai s| 20 C D bNdhiN| 21 A B jai mu| Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadinakathAnakam 171 evaM ca kameNa vaitte vaddhAvaNayamahUsave, patte duvAlasamavAsare kayaM dArayassa nAmaM devadiNNa tti / pavaDDamANo ya jAva jAo aTThavArisio tAva samappio kalAyariyassa / giNhae asesAo kalAo / aNNayA ya aNajjhayaNadiNe uvaviTTho kahiMci vakkhANe / tattha ya tammi samae vakkhANijjae dANadhammo yathA dAnena bhUtAni vazIbhavanti, dAnena vairANyapi yAnti nAzam / paro'pi bandhutvamupaiti dAnAd , dAnaM hi sarvavyasanAni hanti // 8 dAnena cakritvamupaiti janturdAnena devAdhipatitvamuccaiH / dAnena niHzeSayazobhivRddhirdAnaM zive dhArayati krameNa // 9 evaM ca soUNa ciMtiyameeNa 'aho ! dANamevegaM ihaloe ceva savvavasaNanivAraNakkhamaM sivasuhappayaM cettha vanniyaM, tA tattheva jattaM karemi' / tao dei caTTAINaM khAuyamAi / puNo pavaDDamANo bhaMDAgArAo ghettaNa davvaM dei kiviNa-vaNImagAINaM, pUei jiNabiMbAI, paDilAhae bhattijutto bhatta-potta-pattAiehiM sAhu-sAhuNIo, sammANei sAhammiyajaNaM / tao aipabhUyadavvaviNAsaM daddUNa viNNatto seTThI taNhAbhibhUyAhihANeNa bhaMDAgArieNa 'sAmi ! devadiNNo dANavasaNeNa pabhUyaM atthasAraM viNAsei' / seTThiNA bhaNiyaM 'mA nivArehipti, deu, pujissai ditassa I / teNa bhaNiyaM 'kahamahaM saMkhaM viyANissAmi ?' / seTThiNA jaMpiyaM 'paDhamaM ceva saMkhiUNa paguNIkAUNa "melejasu' / so vi taheva karei / iyaro vi jaM jaM paDihAi taM taM dei / evaM ca vaccae kaalo| io yaM atthi taNhAbhibhUyassa muddhAe bhAriyAe kucchisamubbhavA aisvassiNI bAlA nAma kaNNayA / 'aipaMDiya'tti kAUNa loeNa bAlapaMDiya tti nAma kayaM / sA ya paribbhamaMtI gayA diTThigoyaraM devadiNNassa / daNaM ya ciMtiyamaNeNa / avi ya"akarapphaMsamimIe nUNaM rUvaM viNimmiyaM vihiNA / jeNa karA''liddhANaM na hoi eyArisI sohA // 10 savvANa vi ramaNINaM manne ghettUNa rUvalAvaNNaM / vihiNesA nimmaviyA, kaha'NNahA erisaM rUvaM ? // 11 aviyArA vi ya bAlA jahiM jahiM jAi maMtharagaIe / tahiyaM tahiyaM taruNA mayaNeNa parabbasA huMti // 12 kiM bahuNA ?, nimmaviyA esA mayaNassa naNu payAvaiNA / bahunaravasiyaraNatthaM mahosahI phuriyateillA // 13 so cciya dhaNNo, so ceva sUhavo, tassa jIviyaM sahalaM / eIeN vayaNakamale ali vva jo piyai mayaraMdaM // 14 kiM tassa jIvieNaM eIe thaNathalIeN uvarimmi / aivitthaDammi jo na vi loTTai daMDA''hayaahi vva ? // 15 kiM vA vi hu bahueNaM !, surayomayanivahatiyasasariyAe / eIe savvaMge majjai haMsa vva so dhaNNo" // 16 iya acaMtaNuratto ciMtai "kaha majjha hohiI esA ? / hu, nAyaM 'se jaNayaM karemi dANAisaMgahiyaM // 17 jao bhaNiyaM-- jaM gihiUNa icchaha taM paDhamaM AmiseNa gihAha / pacchA Amisailuddho kAhii kajaM akaja vA // 18 jaI eyaM na pAvemi to avassa mae io niggaMtavvaM, tA jANAvemi keNai alakkhovAraNa evaM se jaNayassa tIe ya" / 10 D vitte| 20 Ddegttpttaaii| 3A Bnnhaabhuuyaa| 4 C D vi| 5A B millijj| 60D vitaM the| 7A B ya taNhAbhUya / 8 C D kuJchisi smu| 9 C D na ciNti| 10A B kraalikhaae| 110 D eIe~ thnnsthlii| 1200degmh(y)vddhliy| 13 A B svNg| 14 0 D minhA 150D sabadvo kAhI kjN| 16A Bi ya evaM na / Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 saTIke mUlazuddhiprakaraNe caturtha sthAnakam tao diNNo agNammi diNammi pahANahAro taNhAbhibhUyassa / teNa bhaNiyaM 'sAmi ! kimesa hAro ?' / kumAreNa bhaNiyaM 'hAro haM, tumaM puNa paDihAro, tA tuha samappio jahAjuttaM karejjAsi' / teNa vi vayaNaparamatthamayANamANeNa taduvaroheNa ghio| samappio bAlapaMDiyAe / tIe pucchiyaM 'tAya ! kimesa hAro?' / teNa bhaNiyaM 'diNNo devadiNNeNa' / tIe vi tahaMsaNAo taha cceva samuppaNNarAgAiregAe puvameva lakkhiyakumArabhAvAe paramatthaviyANaNatthaM pucchiyaM 'tAya ! kiM puNa bhaNiyaM kumAreNa ?' / teNa jaMpiyaM 'eyaM' ti / tao tIe viNNAyaparamatthAe paDhiyaM'kohaha hAru na ghalliyai, jeNa kuNai dhaNanAsu / so hiyaDai para dhAriyai, sayalasuhaha~ AvAsu' // 19 asyAyamabhiprAya:-'koTTAt' prAkArAt 'hAraH' kumAraH 'na prakSipyate' na niSkAsyate yena karoti dhananAzam , kintu hRdayastha eva dhAryate yena sukhAvAsaH, iti hRdayam / jaNaeNa tamabujjhamANeNa na kiMci jaMpiyaM / tIe "vi 'viyaDDayAe eyaM paoyaNaM simjhissai'tti bhAviUNa patyAveNa viNNattA jaNaNI 'aMba ! deha maM devadiNNassa' / jaNaNIe bhaNiyaM 'vacche ! paMDiyA vi kimayANA viva jaMpasi ?, jao tuha jaNao vi tassa kammayaro tA kahaM tuha teNa saha saMbaMdho bhavissai !, tA aNNaM kiM pi samANavihavaM varesu' / tIe maNiyaM 'aMba ! karehi tAva jattaM, aNNahA maMcayanivaDiyANaM bhUmI' / tahaTThiyA ceva / tao tIe daDhANurAyaM lakkhiUNa muddhAe viNNattaM jahaTThiyaM ceva caMdappahAe / tIe vi sAhiyaM bhattuNo teNa bhaNiyaM "pie ! sAmaNNaputto vi kammayaro amhANaM se jaNao, paraM mamAvi kahiyaM kumAravayaMsarahiM jahA 'kumAro vi tIe daDhamaNuNuratto' tA kumArabhAvamuvalakkhiUNa jahAjuttaM karissAmo" / patyAveNa ya jahA kumAro nisuNei tahA paDhiyaM seTTiNA___ 'na tyajet pitR-mitrANi, patnyA api na vizvaset / taddhanaM ca na gRhNIyAt , khadAsI naiva kAmayet' // 20 ___ lakkhiyajaNayabhAveNa ya jaMpiyaM kumAreNa 'tAya ! dubbalayabhittI nivaDamANA abhitaranivaDiyA udAhu bahinivaDiyA sohaNA?' / seTThiNA bhaNiyaM 'abhitaranivaDiyAe na kiMci iTTagAiyaM vippaNassai, ao IisA ceva sohaNA' / teNa bhaNiyaM 'jai evaM to kimayArisaM jaMpiyaM tubbhehiM ?' / seTThiNA vi tabbhAvaM lakkhiUNa kao mahAvibhUIe viivaaho| paidiNapavaDDamANANurAyAiM savisesasiMgArubbhaDAiM ca jAva ciTuMti tAva keNai paoyaNeNa ya bahiniggayaM bAlapaMDiyaM daTThaNa niyasahImuddisiUNa jaMpiyaM egAe mahilAe, avi ya'sahi ! puNNabhAiNINaM majhe eyAe~ dijae rehA / jA evaMvihagehe pattA bahuriddhivitthAre' // 21 iyarIe bhaNiyaM'sahi ! mA jaMpasu evaM, gayavihavanareNa jai samuvbUDhA / kuNai mahaMta lacchi to haM maNNAmi puNNavaI' // 22 taM soUNaM vayaNaM ciMtai aha bAlapaMDiyA evaM / 'pariNaisuMdarameyaM vayaNamaho! jaMpiyamimIe // 23 tA davvaviDhavaNatthaM niyanAhaM pesiUNa aNNattha / puNNovajaNanirayA sayaM ca ciTThAmi, jeNaM so // 24 viDhavai pabhUyadavvaM' iya ciMtiya jA gihammi saMpattA / tA niyapaiM niyacchai ciMtAbharasAyare paDiyaM // 25 taM ca tArisaM daTTaNa pucchiyaM tIe 'nAha ! kimundhiggo viya lakkhIyasi / teNa bhaNiyaM "pie ! asthi mahaMtamuvvegakAraNaM, jao ahamajja kayasavisesasiMgAro mittamaMDalaparivArio diTTho dohiM purisehiM, tANikkeNa laviyaM 1 A B annnnaad| 2 A BdegmaM paaddi| 30 D gAe / 40 D koTTahiM / 500 pri| 6A B vi 'na viyayAe[viNA] ey| 7A B dddhaannurtto| 80D uyaah| 90 D ao sA cev| 10A B keNaya / 110 D vije| 12 A B degNa jaM smu| Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadinnakathAnakam 173 'eso cciya salahijjai ekko jo lalai vivihariddhIe / viyarai ya mahAdANaM niraMtaraM mattahatthi vva' // 26 bIeNa tao bhaNiyaM 'kiM bhadda! pasaMsio tae eso| jo puvvapurisaajjiyalacchi jaNaNiM va muMjei // 27 jo niyabhuyadaMDajjiyalacchIe kuNai erisaM ciTuM / taM ciya maNNAmi ahaM sappurisaM, kupurisaM iharA' // 28 tA pie ! desaMtaraM gaMtUNa niyabhuyAdaMDehiM jAva novajjiyA lacchI na tAva me cittassa nivvuI bhavaI" / tIe vi harisabharanibbharaMgIe jaMpiyaM "nAha ! suMdaro te'bhippAo, jao so cciya suhao so ceva paMDio so viDhattaviNNANo / jo niyabhuyadaMDajjiyalacchIe~ uvajae kittiM // 29 tA nAha ! pujaMtu te maNorahA, karehi jahAsamIhiyaM" / teNa ciMtiyaM "pavasiukAme bhattAre na kA vi nArI evaM jaMpai, jao pavasaMte bhattAre sokkhaM nArINa jAi naNu savvaM / sAhINapiyayamANaM havaMti saMsArasokkhAI // 30 esA ya abhinnamuharAyA evaM jaMpai tA nUNaM annAsattA bhavissai, sohaNaM ca evaM jao esA vi paDibaMdhaTThANaM na saMjAyA" / kAUNa nicchayaM gao jaNayasayAse viNNatto ya, yathA 'tAta ! mAmanujAnIhi, dhanopArjanakAmyayA / gacchAmyahaM videzeSu, karomi puruSakriyAm // 31 janakenoktam'vidyate vipulaM vatsa ! kulakramasamAgatam / dhanaM te dAnasambhogavilAsakaraNakSamam // 32 tat tadeva niyuJjAnastiSThAtraiva nirAkulaH / yato viyogaM te vatsa ! naiva soDhumahaM kSamaH' // 33 devadinnenoktam'yA pUrvapuruSaistAta ! bhUrilakSmIrupArjitA / tAM bhuJjAnasya satpuMsaH kathaM na trapate manaH // 34 tataH prayaccha me'nujJA prasAdANa cetasA / svabhujopAttavittena yena kIrtiM karomyaham // 35 tao nicchyaM nAUNa visajjio jaNaNi-jaNaehiM / jAva kAumADhatto savvaM sAmaggi tao 'mA kayAi esA nivArai !' tti maNNabhANehi bhaNiyA suNhA se jaNaehiM 'vacche ! desaMtaraM gaMtukAmo dIsai te bhattA' / tIe bhaNiyaM "tAya ! tubbhehiM jAyassa sappurisapayamaNuvattamANassa ajauttassa juttameveyaM, yata uktamsthAnatyAgaM kariSyanti siMhAH satpuruSA gajAH / sthAne caiva mariSyanti kAkAH kApuruSA mRgAH' // 36 tamAyaNNiUNa tANi vi taha ceva ciMtiUNa ThiyANi tuNhikkANi / saMvUDhe ya kumAre niyarAsisamappaNeNa kayA caurAsI vaNiyaputtA kumArassa sahAyA seTThiNA / tao samAgae sohaNadiNe gaiMdArUDho viyaraMto mahAdANaM niggaMtUNa Thio patthANamaMgale kumAro / bAlapaMDiyA vi pahANakareNuyArUDhA kayaukkiTThasiMgArA papphullavayaNapaMkayA gayA kumAradasaNatyaM / khaNaMtareNa viNNatto 'sAmi ! deha AesaM' / kumAreNa vi loyANuvittIe AvIlasamaNNiyaM diNNaM karabIDayaM / tIeM vi muhe pakkhiviUNa 'sAmi ! puNaravi tume diNNo ceva pavisihI mama muhe taMbolo' tti bhaNaMtIe baddhA veNiyA, pahaTThamANasA ceva gayA niyagehe / logo vi taM tArisaM daLUNa taha ceva citaMto paviTTho nayaraM / kumAro vi 'aho ! vicittaM itthINa ceTThiyaM, taM na najai ko vi paramattho' tti bhAvamANo payaTTo aggaohutto / kameNa ya patto gaMbhIrayaM nAma velAulaM, jAva gayavaru vva pahANapAsAo vva surayaNo bva muNivaro bva naranAho vva maiyarahio, peyavaNaM va saMkhadarisaNaM va mahAsaMkhakulAulo, rahavara vva sacakko, devakulaM va 1A B vihavari / 20 D jamesA vi| 3A B degraya tti| 4 A B degmANeNa bh| 5A B gayaMdA / 6A Bdegya ratao m| 7 C D degNa ya vi| 8 A B dege muhe| 9 A Bdeggo tN| 100 D itthiice| 11 0D taav| 12 A B mhrhi| Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 saTIke mUlazuddhiprakaraNe caturtha sthAnakam sapIDho, seNa vva sasaphario, abmuDhito va uTuMtamahaMtakallolehiM, AliMgayaMto vva taraMgamAlAbAhAhiM, hakkArito vva saMkhubbhamANajalayaramahAninAehiM, hasaMto vva pheNaTTahAsehiM, AlavaMto vva vihaMgajaMpiehi, diTTho rynnaayro| pUiUNa ya taM nirUviyAI jANavattAI / tANa ya majjhAo jiNavayaNaM va akkhayaM guNAhAraM sucIvara'ddhAsiyaM negamAiTThANaM varasiyavaDaM mahatthuppattikAraNaM samAsiyajaNakayavihavaM buDuMtajaMtusaMtANatAraNakkhamaM pahANadevayAhiTThiyaM bhADiyaM mahAjANavattaM / saMkAmiyaM samatthaM pi tattha bhaMDaM / ___tao saMgahiesu taMdula-kaNikkA-jala-kaTThAIsu kAUNa guru-devapUyaM, dAUNa mahAdANaM sapariyaNo samArUDho jANavatte / tao samAgayAe jalahivelAe samANiesu pUyAvihANesu ubbhiyAsu nANAvihapaDAgAsu saMcAriesu Avallaesu ukkhittAsu naMgarAsu uDDIkaesu kUvaesu ubhiesuM siDesuM uvauttesuM kucchidhAra-kaNNadhAra-gabbhejaya-nijAmaesuM vimukka( kaM) baMdhaNehiMto jANavattaM / sANukUlavAyajogeNa ya thovadivasehiM ceva ogADhaM bahUiM joyaNAI jalahimajjhe / io ya sA bAlapaMDiyA NhANa-vilevaNa-vibhUsAivajjiyA posahanirayA AiMbilAikuNamANI pAeNa sAhuNIvasahIe ciTThai / tao aNNayA AvajjiyacittehiM bhaNiyA sA sAhuNI-jaNaya-jaNaNI-sAsU-sasurAiehiM 'vacche ! aisukumAlaM te sarIraM, tA mA evamaidukkaraM tavaM karehi' / tIe viNNattaM 'mA kuNaha gurU ! kheyaM, chammAsA jAva tAva kAhAmi / kaTThANuTThANamiNaM, parao puNa aNasaNaM ghecchaM / / 37 jai ei na me bhattA paripUriyaniyamaNoraho ihayaM / to tumhANa samakkhaM niyameNa imaM vayaM majjha' // 38 tehiM bhaNiyaM 'putte! mahaMtaM desaMtaraM gao te bhattA, na chammAsehiM tatto AgaMtuM pArijai, to mA evaMvihaM paiNNaM karehi' / tIe laviyaM 'kayA ceva esA, na etthatthe aNNaM kiM pi bhaNiyavvaM' / nAUNa se nicchayaM ThiyANi tuNhikkANi / __aNNayA ya nivaDatae mahAsIe appAvaraNA aNAvarieM ya paese sAhuNIuvassayassaMto ceva rayaNIe ThiyA kAussaggeNaM / etthaMtarammi ya samAgao raiseharo nAma mahAnAhiyavAI payaMDavANamaMtaro / diTThA ya sA teNa / tIeM ya rUvAisayaparavasIkayamANaseNa paJcakkhIhoUNa bhaNiyA sA, avi ya---- 'paDivajasu ma bAle !, tuha guNagaNaraMjio jao ahayaM / raiseharanAmANaM devaM lakkhehi meM suyaNu ! // 39 devo vi kiMkaro haM ajappabhiI tuhaM pie ! hohaM / tI paDivajjasu maM jeNa dullahaM puNa imaM dehaM // 40 paMcaNDaM bhUyANaM samudAeNaM imaM jao jAyaM / na ya asthi koi dhammo, na ya paralogo na nivvANaM' // 41 evaM japaMtassa vi tassa na sA dei uttaraM jAva / tAva balAmoDIe ADhatto bhuMjiuM pAvo // 42 tIe tavateeNaM jAva na sakei uggahaM bhettuM / tAva vilakkhIbhUo ruTTho evaM vicitei // 43 'eIe bhattAraM mAremi paivvayAe~ duTThAe / jeNesA tavvirahe marai mhai|soysNtttaa' // 44 nAUNa vibhaMgeNaM kumaraM jalahissa majjhayAratthaM / vegeNa harisiyamaNo patto so tattha vahaNammi // 45 vigarAlarUvadhArI jaMpai re! saraha devayaM i8 / bolemi jao tubhaM poyamiNaM ajja jalahimmi' // 46 kumareNaM so bhaNio 'keNa'varAheNa vavasase evaM ?' / paDibhaNai suro 'duvvilasieNa tuha duTThabhajjAe' // 47 'maha puvacitiyaM nicchaeNa saMbhavai jeNa tiyaso vi / jaMpai erisavayaNaM' iya bhAviya bhaNai puNa kumro|| 48 10 D degnndRtttthaa| * 2 A B degmAsAsiyajaNaM kayauM / 3A BdegsNtaarnn| 40D degNa ya gurudevayapUrya, dAUNa ya m| 5A B degya niymnnohr(rh)syaaii| 60D taa| 7 A B na atthety(sthtthe)| 8 C D e peN| 90 Ddege ruuvaa| 10 C D to| 11 C D eNaM jao imaM jaa| 12 c DdeghaadukkhsN| 13 AB degvaI i| | Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadinakathAnakam 'jai sA asiddhacittA tA taM ciye kiM na tiyasa! sAsesi ?' / so bhaNai 'taboteeNa tIeN pabhavAmi no ahayaM // 49 to kumAro vi 'micchaTThiI ko vesa mahApAvo, nai ya sakkiyA NeNa maha piyA cArittAo dhammAo vA cAliuM ti roseNa iha samAgao, tA kayAi evaM pi vavasai' tti bhAviUNa jAva sumarei paMcanamokkAraM tAva ucchalliUNaM jANavattaM gao so niyayaTThANaM / uttiNNA savve vi vaNiyauttA phalagANi gahiUNa aNNaNNadIvesu / devadiNNeNa vi samAsAiyaM phalayakhaMDaM / paMcanamokkAraparAvataNaparAyaNo ya patto tIrappaesa, kammadhammasaMjogeNa ya diTTho suTTieNaM lavaNAhivaiNA, 'sAhammio'tti kAUNa tuTeNa bhaNio 'bhadda ! rayaNAyaro haM, tuTTho ya tuha imAe paMcanamokkArabhattIe, tA gacchAhi io joyaNasayapaMcagasaMThiyarayaNapurapaccAsaNNavaNasaMDamajjhaTThiyamamamittamaNorahajakkhasayAsaM, so ya maha vayaNeNaM jaM kiMci tumaM patthihisi taM savvaM saMpADissai' tti / teNa bhaNiyaM 'bhayavaM ! kahamahaM tettiyaM desaMtaraM gaMtuM caemi ?' / tao samappiyaM sudvieNa se egamamayarasaM dADimaphalaM, bhaNio ya 'eyassa bIyANi bhakkhaMto vaccejasu, tao mahappabhAveNa chuhA-taNhA-parissamAivajio lahuM tattha pavissasi' / ___ eso vi 'Aeso'tti bhaNittA payaTTo gaMtuM / patto ya thovadivasehiM ceva taM vaNaM / diTuM ca nANAmaNiviNimmiyaM DajhaMtakAlAgaru-kappUrAinimmiyadhUvagaMdhuddhayAbhirAmaM sAhayajaNavihiyapUovayAraM rayaNamayamaNoharapaDi mAhiTThiyaM maNorahajakkhabhavaNaM / tao jAvaM tattha paviTTho tAva paccakkhIhoUNa saMbhAsio maNorahajakkheNa 'bhadda ! kiM rayaNAyareNa pesio tumaM?' / 'evaM' ti teNa jaMpie bhaNiyaM jakkheNa 'jai evaM to gaccha eyammi adUradesaTThie rayaNapure / ettha ya sako nAma naravaI / so ya jaM kiMci jattiyaM vA tumaM ciMtihisi taM savvaM caugguNaM daahii'| tao gao eso nayare jAva picchai taM savvaM pi asi-masi-kisi-vANijjAivirahiyaM pi paMcappayArabhogAsevaNapasattaM vivihakIlAparAyaNaM / tattha ya pecchaMto nANAvihakougAI patto raaymNdirN| diTTho ya iMdo vva 'vicittaviNoehiM lalamANo jo jaM ciMtai taM tassa caugguNaM payacchaMto nrvii| taM ca davaNa pucchio ego puriso, avi ya'vANijjAIatthovajaNarahio vi jaM imo lalai / puralogo lIlAe taM katto pAvae atthaM ?' // 50 teNa bhaNiyaM'pAyAlAo kiM niggao si, paDio si kiM va gayaNAo? / kiM vA vi jalahipArAoM Agao ? pucchase jamiNaM' // 51 kumAreNa jaMpiyaM'mA rUsasu, saccaM ciya jalanihipArAoM Agao ahayaM / poyavivattIe~ ihaM, tA kahasu jahaTThiyaM savvaM' // 52 puriseNa laiviyaM'jai evaM to nisuNasu, eso amhANa saMtio rAyA / paJcAsaNNavaNatthaM paidiyahaM bhadda ! satteNaM // 53 sAhei mahapabhAvaM nAmeNa maNorahaM mahAjakkhaM / tuTTho ya dei raNNo mahAmahaMtaM varaM eso // 54 tassa pabhAveNa nivo jattiyamettaM jaNo vicitei / tattiyamettaM atthaM savvaM pi caugguNaM dei' // 55 . 10 Ddegya tiyasa ! kiM na saa| 20 D tote| 30D tao ku| 4 CD Na ski| 50 to| 60p oni| 70 DttaparAyaNo ptto| 8A B va pvi| 90 D vivihvinnoN| 10 Adegcchae jadegA: B pustake pAThapatanam / 110 D bhaNiyaM / Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 saTIke mUlazuddhiprakaraNe caturtha sthAnakam taM soUNa ciMtiyaM kumAreNa "jai evaM to kimeiNA paNaieNa ?, taM ceva jakkhaM sAhemi, paraM pecchAmi tIva-kahaM rAyA sAhei ?' | tao gao jakkhAlae, rukkhaMtario ya Thio pacchaNNo jAva aikkate rayaNIpaDhamajAme samAgao karavAlabIo rAyA, pUiUNa viNNatto aNeNa jakkho, avi ya- 'bho bho jakkha mahAyasa ! aciMtamAhappasattisaMjutta ! / kayasattuttamabhattayasaMmattasattoha~ paritAe(?Na) // 56 paccakkho hoja mamaM' jhaDa tti jAlAvalIkarAlammi / pakkhivai aggikuMDe appANaM sakkanaranAho // 57 / / tao jakkheNa ukkhitto sattIe, sitto ya kuMDiyAnIreNa jAo puNaNNavo, bhaNio ya 'bho mahAsatta ! varaM varehi' / teNa bhaNiyaM 'jai evaM to tuhappabhAveNa jo jaM ciMtai tassa taM caugguNaM dejjAmi' / 'evaM hou'tti jakneNa paDibhaNie paNamiUNa gao rAyA niyaTThANaM / bIyadiNe teNeva kameNa viNNaviUNa jakkhaM diNNA jalaNakuMDe jhaMpA devadiNNeNaM / taheva jAo varao jakkho / devadiNNeNa vi 'tuha ceva pAse ciTThau'tti bhaNiUNa diNNA bIyA jhaMpA / puNo vi diNNo jakveNa bIo varo / evaM taiyavArAeM vi diNNo / puNo vi cautthavArAe jAva dei jhaMpaM tAva gahio bAhAe jakkheNa, bhaNio ya 'bhadda ! esA sirattayA''liMgiyA pahANasattI diNNA mama iMdeNa, eIe pabhAveNa demi tiNNi vare, na uNa ahie, tA maggasu jaM vo royai' / devadiNNeNa bhaNiyaM 'jai evaM to ekkavareNa jA raNNo siddhI taM ekasiM sAhio jAvajIvaM pi mama payaccha, bIeNa mae "jIvaMtae na aNNassa dAyavvA, taiyaM puNo vi paNaissaM / 'evaM'ti jakkheNa paDivaNNe Thio pcchnnnno| itthaMtarammi samAgao raayaa| nivArio jakkheNa / rAiNA bhaNiyaM kiM kAraNaM nivAresi ?' / jakkheNa bhaNiyaM 'diNNA tiNi vi varA egassa mahAsattassa' / tao [gao ] vimaNadummaNo rAyA niyagehe, nivaNNo ya sayaNIe / tattha ya tattavAluyAkhittamINassa va daMDAhayabhuyaMgassa va vAgurApaDiyahariNassa va tallumvalliM kuMNamANassa volINA rayaNI rAiNo / pabhAe ya gao rAyadaMsaNatthaM kumaaro| diTuM ca sogAbhibhUyaM savvaM pi rAyamaMdiraM / pucchio ya koi jahA 'kimaja sogAbhibhUyaM savvaM pi rAyamaMdiraM dIsai ?' / teNa siTuM 'bhadda ! jao aja amha sAmI keNAvi kAraNeNa jalaNaM pavisissai, teNa sogAbhibhUyaM savvaM pi rAyamaMdiraM / kumAreNa jaMpiyaM 'jai evaM to dhIrA bhavaha, jeNa savvaM pi sutthaM karemi' / tti samAsAsiUNa gao rAyasamIve / bhaNiyaM ca 'deva ! kimeyamiyarajaNaciTThiyaM tubbhehiM samADhattaM ? / rAiNA maNiyaM 'bhadda ! kimeyAe tujjha ciMtAe ? / teNa jaMpiyaM 'deva ! kAraNavaseNa pucchAmi, tA mahovaroheNa sAheu devo' / ainibbaMdha nAUNa kahiyaM nariMdeNa "bhadda ! dANavasaNaM mahaMtamatthi, taM ca jakkhappasAeNa pUriyamittiyaM kAlaM, aja puNa tappasAyavirahiyassa na saMpajjai, kiMca 'tavirahiyassa kiM jIvieNaM ?' ti ciMtAe eyamADhattaM" / teNa bhaNiyaM 'jai evaM to ajja ppabhiI maha siddhIe AjammaM pi ciraMtaNaTThiIe desu dANaM, mA ya jakkhaM sAhijasu' / tao aNicchamANeNa vi mahayA nibbaMdheNa paDivaNNaM nariMdeNa / iyaro vi puNo vi gao vaNasaMDe / tahiM ca jAva egammi sarovare manjiUNa uttarai tAva bhaNio ekAe majjhimavayAe nArIe 'mahAbhAga ! kuo kiM nimittaM vA ihA''gao si ?' / teNa bhaNiyaM 'jalahipArAo samAgao suhieNa lavaNAhivaiNA tuTeNa pesio maNorahajakkhasagAsaM' / 100 taM ca soN| 20 D tA kh| 3A B riyuvttrio| 4A Bio vinnnn| 5A B samattasattesu pri| 60D hamuparitta / 70 D mamaM, ti jhtti| 80D degppsaaenn| 9 A B dege di / 10 A B degbhaNiyaM bhdd| 11 A B vo| 12 A B degNa ya bh| 13 A B jA ca rnno| 1400 jIyaMta / 15 C D pratyoH pAThapatanam / 160 D kunnNtss| 17A B degvvaM pdiisi| 180 D taa| 190 D saMlattaM / 200D ko| Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadinnakathAnakam 177 tao tIe harisiyamaNAe jaMpiyaM 'jai evaM to uvavisAhi ettha taruvaracchAyAe jeNa sAhemi kiMpi rahassaM' / tanvayaNamaNuyattamANo ya uvaviThTho eso / sA vi uvavisiUNa sAhiumADhattA jahA - "asthi gayaNAbhogalaggasiharasayasaMkulo samatthavijjAharAvAso rayaNaviNimmiyajiNabhavaNavibhUsio veyaDDo nAma girivro| tattha gayaNavallahaM nAma nayaraM / taM ca paripAlae samatthavijjAharanariMdacUDAmaNI caMdaseharo nAma rAyA / tasta ya sayalaMteurappahANAo siritA-kaNagamAlA-vijumAlA-mehamAlA-sutArAnAmAo paMca mahAdevIo / tANaM ca jahAsaMkhaM kaNagappahA-tArappahA-caMdappahA-sUrappahA-telukadevInAmAo sayalakalAkusalAo rUvAiviNijjiyAmarasuMdarIo paMca duhiyAo / tANaM ca kaeNa pucchio jaNaeNa nemittio caMdasehareNa 'ko eyANaM bhattA bhavissai ?' / nemittieNa bhaNiyaM 'jo tuha kaNiTThabhAyA sUraseharo nAma Asi so mariUNa maNorahajakkho samuppaNo, tae saha aja vi bhAisiNeheNa vaTTai, tassa pAsaTThiyANaM eyANaM samIhiyavarasaMpattI bhvissi'| tao jaNaeNa samappiyAo tAo maNorahajakkhassa tANatthaM / eeNa kayAo iyarapurisadudaMsaNAo ekaguNa-duguNa-tiguNAiyasarIralesAo devakulAsaNNapAyAlagihe pacchaNNIkayAo ciTuMti, tA jai kahiMci tuha esa jammaggiyaM viyarai to tumaM tAo maggesu, ahaM ca tANaM ceva aMbadhAI vegavaI nAma tuha rUbAiguNagaNAvajjiyA evamuvaisAmi" / / __kumAro vi 'jamaMbA ANavei taM kIrai' tti jaMpiUNa gao jakkhasagAse / viNNatto ya 'bhayavaM ! dehi me taiyavareNa jAo tuha pAse ciTuMti pAyAlagiDgayAo knnnnyaao| 'nUNaM tAhiM ceva jAyANurAgAhiM appA eyassa daMsio bhavissai, kaha'NNahA esa viyANai ?' tti ciMtiUNa jaMpiyaM jakkheNa 'vaccha ! asthi kaNNayAo paraM aJcaMtadurAloyateyAo' / kumAreNa bhaNiyaM 'hoMtu, tahA vi payaccha' / tao daMsiyAo taiilokadevivajjiyAo cattAri knnnnyaao| tANaM ca kumArasamIvAgayANaM paNaTThAo jakkhakayalesAo / kumAreNa bhaNiyaM 'paMcamaM kiM na desi ?' / jakkheNa jaMpiyaM 'jao sA eyANa cauNhaM pi sayAsAo tiguNateyA aidurAloyA' / kumAraNaM laviyaM 'tahA vi daMsehi tAba' / tao payaDIkayA sUramutti vva dudaMsaNA / sA vi kumArasamIvAgayA jAyA sAbhAviyA / savvAo vi taM daTTaNa jAyAo gaaddhaannuraayaao| vimhieNa ya jakkheNa 'eyasaMtiyAo ceva eyAo' tti ciMtiUNa bhaNiyAo 'bacche ! kiM tumhANa rocae esa bhattA ?' / tAhiM bhaNiyaM 'tAya ! mahApasAo' / maNoraheNa jaMpiyaM 'asthi eyarasa accaMtaguNAlayA jeTThabhAriyA, taviNayaparANa ceva esa bhattA bhavai' / tAhiM bhaNiyaM ko jeTThabhagiNIe viNayammi viroho ?' / tao diNNAo jakkheNa / hakkAriUNa ya caMdasehararAyaM kao mahAvibhUIe vivAho / diNNaM ca jakkheNa tAsiM mahAdANaM" / tao telokadevIe bhaNiyaM 'tAya ! bAiyAe kiM dAhisi ?' / tao jatreNa samappiyaM muddArayaNaM / tIe bhaNiyaM 'kimittieNa?' / teNa bhaNiyaM 'putte ! ittha ciMtAmaNirayaNaM ciTThai' / tao harisiyAe gahiyaM tIe / sammANiUNa jakkhaM gao cNdsehro| tAhiM vi vijApabhAveNa viuruvviyaM vAsabhavaNaM / tattha ya tAhiM samaM viyaDhaviNoeNa vilasiUNa pasutto kumaaro| etthaMtarammi bhaviyavvayAniogeNa 'kimamha bAiyA kuNai ?' tti avaloyaNIvijAe avaloiyaM talokadevIe jAva 'paDipuNNo avahI, nA''gao me bhatta tti pabhAe aNasaNaM gihissAmi' tti kayanicchayA malamaliNapaMcacIvarAvariyasarIrA kAussaggasaMThiyA diTThA baalpNddiyaa| tao 'pahAe esA mahANubhAvA agacchaMte aja utte niyamA aNasaNaM giNhai' tti bhAviUNa gayA jakkhasamIvaM / sAhio paramattho / teNa vi 'evameyaM ti nAUNa bhaNiyA 'vacche ! lahuM ceva vaccaha jao pahAyappAyA rayaNI / diNNo ya sahAo 10 Ddeggmii| 20 D deh| 3A BNaya ti jNpiyN| 40D telok| 5-60 DdegNa bhaNiyaM / 7 A B rmotti| 80D degNa jkkhe| 9 C D roye| 10 A B degNaM / telo| mU0 zu0 23 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 saTIke mUlazuddhiprakaraNe caturtha sthAnakam nikikaro dharaNIdharo nAma jkkho| teNa vi viuvviyaM mahAvimANaM, pUriyaM rayaNa-maNi-mottiya-vihuma-kaNagAiyANaM / Arovio suhappasutto ceva kumaaro| samArUDhAo sapariyaNAo taao| ukkhittaM aMguliyAe dhariUNa dharaNIdhareNa vimANaM / teo vegeNa jAva vaJcai tAva kiMkiNIjAlaratreNa viuddho kumAro 'kimeyaM ?' ti pucchiyA telukkadevI / tIe vi savvaM sAhiyaM / tao pecchaMto gAmA''gara-nagarAimaMDiyaM meiNItalaM patto jhatti niyanayare / diTThA ya sAhuNIvasahIe kAussaggaTThiyA baalpNddiyaa| taM ca daTThaNa pakkhittaM taduvari telokadevIe devadUsaM / tao saMbhaMtAe 'namo arahaMtANaM' ti kAussagaM pAriUNa nirUviyaM uvarihuttaM / daTThaNa ya vigANaM sasajjhasA paviTThA abhaMtare / 'kimeyaM !' ti pucchiyAo ajaao| tAhiM kahiyaM 'tuha tavappabhAveNa devAgamo bhavissai tti saMbhAvijjaI' / jAva evaM japaMti tAva tattheva avayariyaM vimANaM / uggaoM ya aMsumAlI / iyarANi vi uttariUNa vimANAo nisIhiyaM kAUNa paviThThANi abbhaMtare / paNamiyAo saahunniio| iyarA vi daTTaNa niyadaiyaM saMbhaMtA abbhuTThiyA~ / paDiyAo tAo tIe calaNesu / tamAyaNNiUNa samAgao rAyAinayaralogo jaNayAisayaNavaggo ya / tao visajjiUNa dharaNIdharaM savvadavvaM gahAya mahAvibhUIe gao niyaMgehaM / pAradraM vaddhAvaNayaM / etyaMtare pucchio kumAro vaNiyauttavattaM tppriynnenn| tao jAva'ja kumAro vi paDivayaNaM na dei tAva vijApahAveNa viNNAyaparamatthAe 'mA rase viraso hou' tti bhAviMtIe diNNamuttaraM talokadevIe, jahA 'ajja utto vimANeNa lahuM cevA''gao, te vi bhUpayAreNa paTThiyA kAleNA''gamissaMti' / 'aho ! vayaNakosallaM mama piyAe' tti raMjio kumaaro| paidiNaM ca jAva pucchaMti logA tAva bAlapaMDiyAnimittadiNNaciMtAmaNirayaNappabhAveNa kumAreNa sumario jakkho / takkhaNaM ceva samAgao eso / bhaNiyaM ca teNa kiM nimittamahaM sumario ?' / kumAreNa bhaNiyaM 'jeNa tuha dhUyAkayamuttaraM nitthariuM na pArejai' / jakkheNuttaM 'jai evaM to ahaM te savve saMpADiUNa sigghamAgamissAmi' / kumAreNa bhaNiyaM 'pasAo' / aNuTThiyaM ca savvaM jahA'bhihiyaM jakkheNa / evaM" ca kumArassa ihaloe ceva dANaphalovaNIyaciMtAmaNirayaNappahAveNaM saMpajjaMtasayalasamIhiyassa jiNasAhupyAparAyaNassa dINAINaM dANaM viyaraMtassa savvahA puvvaciMtiyaniyamaNorahe pUraMtassa paMcappayAraM visayasuhamaNuhavaMtassa volINo pabhUyakAlo / jAyA joggputtaa| aNNayA tattha samAgayA viharamANA sIlasAgarAbhihANA suurinno| niggao tesiM vaMdaNavaDiyAe sabhArio devadiNNo / baMdiyA bhAvasAraM saparivArA suurinno| laddhAsIso ya nisaNNo suddhabhUmIe / samADhattA ya dhammadesaNA sUrIhiM; api ca-labdhAyAM sAmagryAM dharma eva yatno vidheyaH, uktaM ca bho bhavyA ! bhavabhImasAgaragatairmAnuSya-dezAdikA, sAmagrI na sukhena labhyata iti prAyaH pratItaM satAm / tadyuSmAbhirimAM purAtanazubhairAsAdya sadyo'naghAM, sarvajJapratipAdite pratidinaM dharme nivezyaM manaH / / 58 sa ca dvedhA samAkhyAtaH sAdhu-zrAvakabhedataH / yatnastatraiva kartavyo, yata uktaM manISibhiH // 59 tAvaduHkhAnyanantAni, tAvadrAgAdisantatiH / prabhavaH karmaNastAvat , tAvajanmaparamparA // 60 vipadastAvadevatAstAvat sarvA viDambanAH / tAvaddInAni jalpanti narA eva puro nRNAm // 61 1A B tao ceva avaseNa jaav| 20 Ddego aN| 30 Ddegyaa| nivaDiyAo ya taao| 40D yayagehaM / pAraddhaM ceva vddhaa| 50 DttavuttaMtaM pri| 60Dja ku| 70 DdegjAe parihAviUNa viNNA / 800 pucchati logo tAva / 98 0 D smri| 10 A B ca jhaa| 11 C D degvaM kumaa| 12 C D degNAidANaM / 13 4 C D degNo ya pbhuu| 14 0 D degyA ya ttth| 150 D yA ya bhaav| 16 A B degpariyaNA suu| Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 179 abhinavazreSThikathAnakam tAvaddaurgatyasadbhAvastAvadrogasamudbhavaH / tAvadeva bahuklezo ghoraH saMsArasAgaraH // 62 yAvanna labhyate jIvaiH saddharmo'yaM jinoditaH / yadA tu satvairlabhyeta kathaJcidaivayogataH // 63 .. tadA nidhUdha pApAni yAnti te paramAM gatim / anantAnandasampUrNAM niHzeSaklezavarjitAm // 64 tao saMjAyacArittapariNAmeNa viNNatto gurU devadiNNeNa 'jAba kuDubasutthaM karemi tAva pavvajAgahaNeNaM saMpADis mAmi tumhA''esaM' / gurUhiM bhaNiyaM 'mA paDibaMdhaM karijasi' / 'icchaM' ti bhaNiUNa gao niyagehe / ThAviyo jeTTaputto dhaNavaI nAma kuTuMbe / tao kIramANIsu jiNAyayaNesu aTThAhiyAmahimAsu, paDilAhijjamANesu sAhu- sAhuNIsamudaesu, vihijjamANAsu sAhammiyajaNapaDivattIsu, di jamANesu dINA-'NAhAINa dANesu, kiM bahuNA ?, savyasAmaggIsamudaNa dikkhio sabhArio guruNA devadiNNo / diNNA ya aNumaTTI, api ca ihA'pi bho ! bhavantyeva prazamAmRtapAyinaH / pravrajyAgrAhiNo jIvA nirbAdhasukhapUritAH // 65 sA ca bhAgavatI dIkSA yuSmAbhiradhunA sphuTam / samprAptA tena samprAptaM yat prAptavyaM bhavodadhau // 66 kevalaM satataM yatnaH pramAdaparivarjitaiH / yAvajjIvaM vidhAtavyo [ ? 'tra] yasmAdidamucyate // 67 nA'dhanyAH pArametasyA gacchanti puruSAdhamAH / ye tu pAraM brajantyasyAsta eva puruSottamAH // 68 tao 'icchAmo aNusarTi' ti bhaNie sAppiyAo sAhuNIo sIlamainAmAe pavattiNIe / gahiyA duvihai| vi sikvA / pAliyamahA''use jAva nikkalaMkaM sAmaNNaM / aMte ya kayasalehaNAkammANi aNasaNavihiNA mariUNa uppaNNANi duvAlasamakappe devattAe / tatto cuyANi mahAvidehe siddhiM pAvissaMti / tatazca---- jaM Avaipattasma vi jalahivaI sudio suro tuTTo / vihiyaM gurusaNijjhaM taM phalamittheva dANassa // 69 jaM tAoM vinnijjiytiysvilylaavnnnnruuvsohaao| pattAoM kAmiNIo taM phalamittheva dANassa // 70 jaM paMcavaNNasukuAlasahaNamaNahAridevadUsAI / jAyAi~ aNegAI taM phalamittheva dANassa // 71 jaM ciMtAmaNi-veDuja vaja-kakeyaNA rayaNAI / laddhAi~ suteyAI taM phalamittheva dANassa // 72 jaM maNi-mottiya-vihubha-suvaNNamAINa vivihadavvANaM / laddhAo rAsIo taM phalamittheva dANassa // 73 jaM sadda-gaMdha-rasa-rUva-pharisavisayA aNoramA pattA / kittI ya aNaNNasamA taM phalamittheva dANassa // 74 iya evamAi vivihaM ihaloe cciya phalaM mugeUNa / dANassa aNaNNasamaM aMho ! tayaM deha' sattIe // 75 devadinnAkhyAnakaM samAptam / 26. sAmpratamamabhinavazreSThikathAnakamAkhyAyate [27. abhinavazreSThikathAnakam ] iha ceva jaMbudIve dAhiNabharaha'bhUkhaMDamajjhammi / atthi purI porANA vesAlI nAma supasiddhA // 1 taM parivAlai dariyArirAyavaNasIhadalaNagurusaraho / aTThArasa gaNarAINa sAmio ceDao rAyA // 2 etto ya juNNaseTThI ahiNavaseTThI ya tattha nivasaMni / dArida-IsarattANa maMdiraM vANiyA doNNi // 3 aha aNNayA kayAI saMpatto tihuyaNesaro vIro / cha umatthakAliyAe ahA''NupuvvIi viharaMto // 4 patte varisAratte egattha uvassayammi chaNNammi / cAummAsiyakhamaNeNa saMThio kAusaggeNa // 5 diTTho ya teNa juNNega seTThiNA bhattinibbharamaNeNaM / romaMcakaMcuijjaMtamuttiNA jhatti paNivaio // 6 1 A B muddhtaa| 20 DdegbstthN| 3 C D deglaM yatnaH satataM, pr| 4 C D hA sikkhaa| 50D degmaarshinn| 60D mahotayaM, A pratI paatthptnm| 7A B deta sttiie| 8AByaaristtuvnn| 9rAyANa / 10 C D patte vAsAratte / Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 saTIke mUlazuddhiprakaraNe caturtha sthAnakam 'ajaM ceva kayattho jAo haM, ajja jIviyaM sahalaM / jaM pAvapaMkasalilaM caraNajuyaM bhayavao paNayaM // evaM ca bhayavao pAyapaMkayaM namai aNudiNaM eso / sirekayakaya(raM)jaliuDo khaNamekkaM pajjuvAsei // 8 ciMtai ya 'nUNameso bhayavaM caumAsiyammi khamaNammi / ciTThai nicca Thadeho paidiyahaM dIsae jeNa // 9 jai kahavi majjha gehe bhayavaM pArei pAraNadiNammi / saMpatte to ahayaM mannemi kayatyamappANaM' // 10 iya evamAiciMtAparassa kamaso ya tassa volINA / cauro mAsA tatto patte pAraNagadivasammi // 11 vaMdittu oNayasiro viNNavai 'tiloyabaMdhava ! muNiMda ! / mahagehapAraNeNaM ajja pasAyaM kuNaha bhayavaM!' // 12 iya vottaNaM gehe gaMtuM sAmaggiyaM viheUNa / ciTThai egaggamaNo duvAradesaM nirUvaMto // 13 'esA''gacchai esA''gacchai bhayavaM' maNeNa ciMtaMto / 'pArAviyabhayavaMto homi kayattho na saMdeho // 14 duhasayataraMgamAlAulAoM bhuvsnnjlyrgnnaao| bhavasAyarAoM tiNNo mi homi jai ei jiNanAho // 15 iya suha-suhayaravaDdutagaruyapariNAmakaMTao jAva / ciThThai tAva jiNo vi hu pavisai nvsettttigehmmi|| 16 'ihaloye ciya phalayaM jAyai diNNaM samatthasattANaM / dANa'miya bhAvaNAe seTThI pArAvae bhayavaM // 17 aha takkhaNeNa tammaMdirammi pAunbhavaMti divvAI / paMca aNaNNasamAI supattadANappabhAveNa // 18 iyaro vi yaM suraduMdubhisaI' soUNa jAva sviyko| jAo tA keNAvi hu siTuM jaha 'pArio bhayavaM' // 19 tA vaviyapariNAmo jAo, bhayavaM pi vihario'nattha / etto ya pAsajiNatitthakevalI Agao tattha // 20 nayarIoM tao logo vaMdaNavaDiyAeN nigao jhatti / bhayavaM pi kahai dhammaM bhavaNNavuttAraNataraMDaM // 21 avi ya-- bho bho bhavvA! saraNaM dhammo cciya hoi ettha saMsAre / jiNapaNNatto, sesaM savvaM pi hu~ AlajAlasamaM // 22 savvAo riddhIo samatthasaMsAriyAi~ sokkhAI / sukaraNaM dhammeNaM havaMti saggA-'pavaggA vi // 23 / dANAicaupayAro paNNatto so ya titthanAhehiM / tI kuNaha tayaM jeNaM pAvaha acireNa sivasokkhaM // 24 etyaMtarammi navaseTThipuNNapabbhAravimhio logo / patthAvaM lahiUNaM pucchai parameNa viNaeNaM // 25 'bhayavaM ! ettha purIe saMpai ko gruypunnnnsNjutto?'| bhayavaM pi juNNaseTiM bahupuNNaM akkhae tattha // 26 logo vi Aha 'bhayavaM ! na teNa pArAvio jiNo kiMtu / bIeNa, taggihammi ya pAubbhUyAI divAI' // 27 bhayavaM pi bhaNai 'jai so na suNato pAraNaM jiNavarassa / khaNamekaM to niyamA pAveMto kevalaM nANaM // 28 iyarassa puNo divvAi~ ceva ihaloiyaM phalaM jAyaM / na uNo pArattahiyaM visiTThabhAvAirahiyassa' // 29 soUNa imaM bahumANamuvvahaMtI u junnasiTThimmi / niyaniyagehesu gayA namiUNaM kevaliM parimA // 30 abhinavazreSThikathAnakaM samAptam / 27. evamanye'pi dRSTAntAH kathanIyA iti prathamazlokabhAvArthaH // 85 // sAmprataM dvitIyazlokabhAvArthamAha / tatra dhanasArthavAhakathAnakamAkhyAyate [28. dhanasArthavAhakathAnakam ] jaMbuddIvammi dIvammi videhe puvaputrae / atthi devapurAyAraM nayaraM khiipaiTTiyaM // 1 dhaNao vva dhaNo nAma satyavAho guNa'NNio / asthi vikkhAya kettIo bAhattarekalA''lao // 2 1A B sirakayaMjalipuDe kha LA B to diyahaM ma / 3D diyhmmi| 4 CD saMsi ruuvN| 5A B subhyrtrvdde| 60 D hu| 7 C D degI sunniuug| 8 C D aago| 9 0 0 hu DhaM(iM)dayAlasamaM / 100D to| Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanasArthavAhakathAnakam 181 aNNayA so kuTuMbassa jAgariyaM jAva jaggai / rattIe pacchime jAme tAva cittammi se ThiyaM // 3 'niggaMtu jo na pecchei mahIvIDhamimaM naro / accheragasayAinnaM so naro kUyadaDuro // 4 na vilAsA, na paMDiccaM, na ya vAyAviyaDDayA / na desabhAsAviNNANaM, na aNNaM kiM pi sohaNaM // 5 jAva dhuttasamAinnA nANAvuttaMtasaMkulA / bahuhA no paripUtA puriseNa vasuMdharA // 6 tA gacchAmi mahIvIDhadasaNaTThA taheva ya / sabAhovattavitteNa kittiM vattemi sattamaM' // 7 sAmaggiyaM viheUNa, ghosAvittA sughosaNaM / jahA 'baccai satthAho vasaMtapuramuttamaM // 8 saMpayaM jo samaM teNa vaccaI samaNAio / tassa savvesu kajjesu dhaNo kuNai nivvuiM' // 9 evamugghosaNaM souM payaTTA bahupANiNo / sUrI vi gaMtumicchaMti dhammaghosA sagacchayA // 10 sAhusaMghADago ego satthavAhassa aMtie / sarUvajANaNaThThAe dhammaghosehiM pesio // 11 satyavAho ya taM daTuM pucchaI bhattinibbharo / AgamaNakAraNaM teNa siTuM savvaM savittharaM // 12 satthavAhA''ha 'jai evaM gaMtuM satthanivesaNe / saMThAha maM paDikkhaMtA' tao etthaMtarammi ya // 13 aMbayApuNNapiDaeNa ko vi tattha samAgao / satthAhaDhoyaNaDhAe, jaINeso vi dAvae // 14 tao sAhUhi~ so vutto 'kaMdamUla-phalAiyaM / jaINaM kappae neya mahAbhAga ! saceyaNaM' // 15 dhaNeNa te vi to puTThA kappA-'kappaM samAsao / saMkheveNAvi sAhittA sUripAsammi te gayA // 16 sAhie sambavuttaMte, paMcasayasamaNNio / muNINaM tattha ThANammi gao sUrI guMNAyaro // 17 pasatthe satthavAho vi diNe tattha samAgao / samatthapuralogeNa savvao parivArio // 18 saMvUDhe savvasatthammi patthio aggao to| calie ya'sesaloyammi vaccae sa suheNa to // 19 kuvvaMto savvamakkhUNaM satthassa kamaso to| patto bhImADaviM eka chiNNAvAyaM mahAliyaM // 20 jA ya bhArahakaha vva ajjuNa-bhIma-naulAlaMkiyA, sujaNajaNamutti vva sucittayA, kunaDapeccha bva sakuraMgayA, jiNiMdabhavaNabhUmi vva saMcaraMtabahusAvayA, susAhutaNu vva sasaMvarA, siddhi vva savarahiyA, mayamattavilAsiNi vva samayaNA, haramutti vva sagaMgayA, alayAuri vva bahuvihavA, suyaNajaNapavitti vva bahunayA, kuMjaNaciTTha vva bahuAvayA, kucaMdharabuMdi vya sadADhiyA, jiIMNadAvali vya bahusattaya tti / tIe vi patto bahumajjhadesabhAgaM / itthaMtarammi ya saMgAmArUDhavijainariMdo vva gurutaravAridhArAnivAovasAmiyaparapakkho vAhiNIpUrarehiro kayagajiyaravo abbhuNNaipahANo sacAvo samAgao pAusakAlo / avi ya phugmANavijulA''DovabhIsaNo caliraiMdagovillo / dussaMcAraciliccilakaddamabharabhariyamaggAlo // 21 aivirasadahurA''raDiyasada[pari] puNNadasadisivihAo / psrtgiriniiniirpuurprikhliyphgmnno||22 iya evaMviha jalayA''gamammi saMbhaggamaggagaipasaro / uppaMsulayapaese chAeUNaM Thio sattho // 23 vaccaMtehiM diNehiM samatthasatthammi niTThiyaM dhaNNaM / saJcittakaMda-phala-mUlabhoyaNA to jaNA jAyA // 24 muNiNo vi giriguhAvasahisaMThiyA cittakayasamAhANA / nANAvihatavanirayA jhANa-'jjhayaNeNa ciTThati // 25 bahuvolINe vAse ciMtai rayaNIya pacchime jaame| satthAho 'maha satthe ke suhiyA? dukkhiyA ke vA?' // 26 iya ciMtaMtassa tao jhaDa tti citte camakkiyA munninno| 'ahaha aho hA ! kaTuM, hohiMti mahAmuNI duhiyaa||27 jamhA jiNiMdamuNiNo kaMdaM mUlaM phalaM ca saccittaM / na chivaMti karayaleNa vi tamhA te dukkhiyA ekke // 28 dhI dhI! majjha pamAo, tattimakAuM jao tabassINa / iha-paralogAvAe khitto appA apuNNeNa // 29 1A B na ki aNNaM piso| 2 A B prittaa| 30D vi| 400degcssyssm| 50 D gaNAya / 60 Ddegcchaga dhv| 7A BdegNamusi vv| 80 D kujANa / 90 D kuccNdhrnnbuNdi| 10A B yshdsdi| 110D bhoiNo to| 12 C D dutthiyaa| 13 C D lehi vi| 14 C D ghiddhI majjha / Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIke mUlazuddhiprakaraNe caturtha sthAnakam kallaM pahAyakAle samatthatattiM muNINa haM kAhaM / iya ciMtaMtassa jhaDa tti jAmiNI tassa bolINA // 30 to jAyammi pahAe pucchai niyapariyaNaM jahA 'munninno| nivasaMti kAya?' teNAvi akkhiyaM ittha girivivare // 31 jamhA diNapaMcaga-sattagAoM pakkhAoM ahaba mAsAo / dIsaMti io iMtA te muNiNo bhatta-pANaTThA // 32 to parivAranidairisiyamaggeNaM jAva so tahiM patto / tA picchai te muNiNo vicittatabasosiyasarIre // 33 daTTaNa tao lajA'vaNayasiro sUripAyapaumammi / paNao guruNA vi tao diNNo varadhammalAbho so(se)||34 bhaNiyaM ca teNa 'bhayavaM! khamaha mahaM jaM pamAyadoseNaM / neya kayA meM tattI ettiyakAlaM vimUDheNa' // 35 to patthAvaM nAuM gurUhi~ se dhammadesaNA vihiyA / saMveyakarI paramA bhavaNNavuttaraNavarapoyA // 36 taM soUNaM jaMpai 'muNiNo peseha majjha gehammi / paDilAhayAmi jeNaM ahApavattehi~ vatthUhi' // 37 tA tabbhAvaM nAuM gurUhi~ saha teNa pesiyA munninno| giha pattaNa ya teNa vi nirUviyA rasabaI savvA // 38 jAva na kiMci vi sijjhai ghaeNa paDilAhiyA muNI tAva / romaMcakaMcuijanamuttiNA haTThatudveNa // 39 kAlAivisuddheNa ya teNa ya dANeNa mokkhaphalayassa / sammattamahAtaruNo bIyaM saMpAviyaM teNa // 40 taM ca ghayaM paribhuttaM sabAla-buDDAuleNa gaccheNa / sammaM ca pariNayaM taM tattatavayaMbiMdunAeNa // 41 evaM kameNa vatte varisArattammi satthavAho vi / sattheNa samaM patto abhiruie jhatti nayarammi / / 42 tattha vi daTThaNa nivaM kayasammANo ya teNa niyabhaMDaM / viNivaTTai maNaciMtiyalAbhAo ahiyalAbheNaM // 43 ghettUNa ya paDibhaMDaM puNo vi raNNA visajio sNto| saMpatto niyagehe sattheNa samaM sukhemeNaM // 44 tattha ya niyayamaNorahasaMpAyaNatapparassa lIlAe / vaccai suheNa kAlo aNuhavamANassa visayasuhaM // 45 evaM kameNa patte pajjate' saMcaittu so dehaM / teNaM dANaphaleNaM mihaNagapuriso samuppaNNo // 46 uttarakurAi maNahararUvo battIsalakkhaNasameo / samarUvajovvaNAe pahANanArIi saMjutto // 47 kappatarubbhavahiyaivisayasuhasaMgamekadullalio / paliovamatiyamADaM bhottRNaM suravaro jAo // 48 sohamme varakappe, bhAsurabuMdI plNbvnnmaalo| tipaliyaThiI [ ?ya], tatto caiUNa mahabbalo jAo // 49 iya usamasAmicariyaM vattavvaM tAva jAva mokkhammi / sura-naravaMdiyacalaNo saMpatto khaviyakammaMso // 50 iya ghayadANeNa dhaNo terasamabhavammi jiNavaro jaao| tA dANammi payattaM kuNaha sayA niyayasattIe // 51 dhaNasatthavAhacariyaM saMkheveNaM mae samakkhAyaM / sesabhavaggahaNAi ya seyaMsakahANae vocchaM / / 52 [dhanasArthavAhakathAnakaM samAptam / 28.] sAmprataM grAmacintakodAharaNamAkhyAyate [29. grAmacintakodAharaNam ] atthi iheva jaMbuddIve dIve mahAvidehe vAse gAmassegassa ciMtao nirUvio keNai rAiNA / so ye annayA kayAi tavvayaNeNa ceva gahiyajalapatthayaNo giha joggakaTThANayaNanimittaM paMcasayANi sagaDANi ghettUNa paviTTho mhaaddviN| io ya kahiMci satthaparibhaTTho teNa sagaDamaggeNa taNhA-chuhAparikilAmiyasarIro paribbhamaMto patto tamuddesaM ego saahugccho| diTTho ya teNa gAmaciMtageNa / tao 'hA ! kahamittha ee samAgaya ' tti ciMtaMto saMbhameNa IC D nidNsiy| 2 A B bhe bhttii| 3A Bdegvuttaarnnpvraa| 4 C D vatthehiM / 5A BNa vi tedeg| 60 Ddegyajalabi / 'jala' iti, 'biMdu'zabdasyoparigataM Tippana C D pustakapratikRtikRdbhayAM bhrAntyA mUlapAThe prakSipta suSTha smbhaavyte| 7 A B degte taM c| 8 C D degrAe~ m| 9 C D to| 10 C D degNAI, se| 11 B ya kayAi, A pustake pAThapatanam / Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grAmacintakodAharaNam 183 gao sAhusamI / vaMdiyA bhAvasAraM / tANaM ca majjhe sarayasamaovva mahAnariMde vva vAyabhagganaro vva buDapuriso vva suvejjo v gayarao, sasaharo vya kuvio vva jiNasiddhaMto vva pIyamayaro vva samao, saccavio mahAsUrI / vaMdiUNa pucchio 'bhayavaM ! kime 'rise mahAraNNe tumbhe samAgayA ?' | sUrIhiM bhaNiyaM 'bhadda ! paMthAo paribhaTThA' / tao teNa nIyA niyayAvAse / bhattibbharanibbharaMgeNa ya paDilAbhiyA / citiuM * ca pavatto, avi ya- 'aDavImajjhammi ime aciMta ciMtAmaNI mahAsattA / pattA mae supattA, aho ! mahaM puNNapabbhAro // 1 katthA'haM kaMtAre samAgao ?, kahava divvajoeNa / visamada saMtarapattA kattha ime sAhuNo pattA? // 2 evaMvihasAmaggI sabhAgaghejjANa hoi purisANaM / tA nUNa io hohI kallANaparaMparA majjha // 3 je pAvakamaliNA hoMti narA tANa na hu ime samaNA / evaMvihapatyAve daMsaNavisaMyaM samuvayaMti' // 4 iya ciMtaMteNa tao calaNajuyaM puNa vi vaMdiyaM tANaM / bhuttattare ya khaggaM ghettaNaM daMsae maggaM // 5 vi abhagabhAvaM nAUNa tassa bakkhAyaM / sammadaMsaNamaNahaM bIyaM sivasokkhavara taruNo // 6 kammakhaovasameNa ya paDivaNNaM teNa taM gurusagAse / sUrIhi~ tao bhaNio 'na pamAo ettha kAyanvo // 7 yataH - atrAsaM vimalaM kalaGkavikalaM nIrekhavRttAnvitaM trailokye'dbhutavarNavAdamahitaM prahlAdasampAdakam / saMsArAmbunidhau sakarNahRdayaM samyaktvaratnottamaM, samprApyApi mahAphalodayaguNaM kaH syAt pramAdI pumAn ! // 8 tao 'jahA bhayavaMto samAIMsaMti tahA karistAmi' tti [? bhaNiuM] magge samoyAriUNa guruNo paDiniyatto gAmacitago / kAUNaryaM taM ta ( taM) rAyakajjaM gao niyagehaM / tattha vi jiNavaMdaNa - 'ccaNaparAyaNassa susAhubahumANanirayassa jiNapaNNattasiddhaMtapaDivaittI kuNaMtassa paMcanamokkAra salilappavAhapakkhAliyaba halakammamala paiTalassa avirayasammaddiTTissa ceva samAgao ahA''uyakAlo / samAhiNI ya caiUNa sarIrapaMjaraM samuppaNNo sohammakappe paliotramAU mahiDDio tiyaso ta / tatto "ThiIkhaNaM caiuM ettheva bharahavAsamma / nayarI" viNIyAe siripaDhamajiNidataNayassa // 9 bharA hissa putto bharahanariMdassa so samuppaNNo / "miriI nAma pasiddho paDhamosaraNammi jayapahuNo // 10 siriusabhasA mitityaM karassa vayaNAmayaM suNeUNa / saMvega bhAviyamaNo jAo samaNo samayapAvo // 11 aha aNNA kayAI saMpatte gimhakAlasamayammi / seya-malAssvilagatto unggio ciMtae evaM // 12 'merugirisaiMrisabhAraM sAmaNNamiNaM jiNesaruddihaM / uttamasattAiNNaM na samatyo haM samabhivoDhuM // 13 'tAyarasa ya lajjAe vayabhaTTho kaha gimmi vaccAmi ? | kaha tariyantro ya imo vagdha mahAdutta DInAo ?' // 14 iya ciMtaMtassa tao jhaDa tti niyagA maI samuppaNA / jaha pArIvajjamahaM evaMvihayaM pavajjAmi // 15 jao bhaNiyamAgame - samaNAtidaMDavirayA bhayavaMto nihuyasaMkuciyagattA / a~ji iMdiyadaMDassa u hou tidaMDaM mamaM ciMdhaM // 301 // lohaMdi muMDA saMjayA u, ahayaM khureNa sasihAo / thUlagapANavahAo veramaNaM me sayA hou || 302 || 1CD riMdo vva / 2CD mevtha mahAdeg / 3 CD 'paDi 1 4 AB patha / 6 CD 'hiM ai' / 7 CD vAdasahitaM / 8 ABNaM kiM syAt / 9 AB isati / 11 CD vatti (ttiM) ku / 12 C D paDala' | 13 C D NA caiUNa dehapaMjaraM / 15 CD ThikkhaNaM / 16 C D degyavi / 17 AB miraI / 18 CD 'girIsamabhAraM / 5 A B viSayaM / 10CDya rAya / 14 CD hamme ka 19 A B ajiyaMdiya / Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 sIke mUlazuddhiprakaraNe caturtha sthAnakam niciNAya samaNA akiMcaNA, majjha kiMcaNaM hou / sIlasudhA samaNA, ahayaM sIleNa duggaMdho // 303 // aaryamohA samaNA, mohacchannassa chattayaM hou / aNuvAhaNA ya samaNA, majjha ca uvAhaNA hoMtu // 304 // sukaMbarA ya samaNA niraMbarA, maJjha dhAurattAI / Tags tthA ahi mi kasAyakalusamaI // 305 // vajeM vajIrU bahujIvasamAulaM jalAraMbhaM / hou mama perimieNaM jaleNa pahANaM ca piyaNaM ca // 306 // evaM so ruigamaI niyagamavigappiyaM imaM liMgaM / tadbhiya-heusujuttaM pArIvatraM pavante || 307 // aha taM pAgaDarUvaM dahuM puccheja bahujaNo dhammaM / kaI jaI to so vidyAlaNe tassa parikahaNA // 308 // dhammahAakkhitte uvaTTie dei sAmiNo sIse / gAmA - ssgara nagarAI, viharaIM so sAmiNA saddhiM // 309 // ( A0 ni0 gA0353 - 361 ) aha aNNayA kayAI viharaMto usabhasAmititthayaro / gAmA-''gara - nagaresuM viNIyanayariM samaNupatto // 16 to bharakaTTI jidipayakamalavaMdananimittaM / nIsario bhattIe piyaraM namiUNa uvaviTTo // 17 bhayavaM pi kahai dhammaM, kahaMtaraM jANiUNa bharaho vi / pucchara 'kimittiyAe parisAe majjhayArammi // 18 ko vijirNado iha caiva ya bhArahammi vAsammi ?' / dAvei tayaM miriyaM bhayavaM jaha 'esa titthayaro // 19 deviMdavaMda- asuriMdabaMdio sattarayaNiparimANo / hohI apacchimo iha bharahe sirivIranAmo ti // 20 paDhamo yadasArANaM, mUyavidehAi taha ya varacakkI' / taM souM bharahavaI bhattIe vaMdeI miriyaM // 21 tipayAhiNaM viheuM romaMcaMciyataNU tao thuNai / 'lAbhA hu te suddhA, ghaNNo kayapuNNao taM si // 22 jaM tAeNa vi kahio carimo titthaMkaro ihaM taha ya / paDhamo ya vAsudevo, mUyavidehAeN cakkI ya // 23 nava te pAvajjaM vaMdAmi ahaM imaM ca te jammaM / jaM hohisi titthayaro apacchimo teNa vaMdAmi' // 24 iya thoUNaM bharaho piyaraM ApucchiUNa nayarIe / pavisarai saparivAro, miriI vihu taM giraM soccA // 25 malla raMgamajjhe tivaI apphoDiUNa tikkhutto / gavvA''vUriyadeho aha jaMpai erisaM vayaNaM // 26 'ahayaM ca dasArANaM, piyA ya me cakkavaTTivaMsassa | ajjo titthayarANaM aho ! kulaM uttamaM majjha // 27 jara vAsudeva paDhamo, mUyavideha / i cakkatraTTittaM / carimo titthayarANaM' aho ! kulaM ettiyaM majha' // 28 IM evaMvihagavveNa te aigaruya dukkha saMjaNagaM / baddhaM nIyAguttaM koDAkoDIoM ayarANaM // 29 evaMvihaciTThAe jiNeNa saha tassa viharamANassa / bhayavaM pi ya saMpatto sele aTThAvae mokkhaM // 30 aha kaiyA vihu jAe rogAyaMke sudAruNe tassa / assaMjao tti kAUNa neya sAhUhi~ paDiyario // 31 ciMte o eso 'jai bIo kahavi hoi tA laTThe' ! etthaMtarammi patto kavilo nAmeNa nivataNao // 32 1AB pariNaNaM / 5 AB dAi tayaM miraI / 2CD suggu (gutaM / 3D kahaija / 4 AB i nicaM soM sA / 60D degdara miriI / 7 A BdegNaM, hou ala ( laM) ettiyaM / 8 CD iie / Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreyAMsakathAnakam akkhAe jaidhamme so jaMpai 'kiM Na tujjha kiriyAe / puNNaM kiMci vi jAyaiTa' paDibhaNai' tayaM tao miriI // 'asthi ihaI pi kiMci vi', taM souM jaMpae tao kvilo| 'jai evaM tuha kiriyaM aviyappamahaM pi kAhAmi // miriI vi 'majjha sariso eso pAvo tti ko vi' nAUNa / niyadikkhAe dikkhai, evaM parivAyagA jAyA // 'ihayaM pi asthi kiMci vi' eeNekkeNa dudruvayaNeNaM / ayarANa 'koDikoDI saMsAro miriiNA bhamio // 36 iya vIranAhacariyaM savvaM pi savintharaM kaheyavvaM / 'supasiddhayaMti kAuM amhehiM na ittha taM lihiyaM // 37 grAmacintakodAharaNaM samAptam / 29. adhunA zreyAMsakathAnakamAkhyAyate-- [30. zreyAMsakathAnakam] atthi iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse kurujaNavayAlaMkArebhUyaM gayauraM nAma nayaraM / tattha ya bAhuvaliputto somappabho nAma rAyA / tassa ya putto sejjaMso nAma kumAro / so ya aNNayA kayAi rayaNIe carimajAme sumiNayammi maMdaraM sAmalIhUyaM pAsai, so ya mae amayakalasehiM sitto visesao puNaNNavo jAo / somappabheNAvi sahassarassibiMbAo rassIo nivaDiyAo sumiNae didAo, sejjaMseNa ukkhiviUNa saMjoiyAo ahiyayaraM dippiumADhattAo / nagarasedviNA puNa koi mahallapuriso sattusinneNa saha jujjhamANo sumiNae diTTho, teNa taM sattusennaM niTThaviyapAyaM, sejjaMsakumAreNa ya se sAhijja kayaM teNa savvaM musumUriyaM / pabhAe savve vi miliyA paropparaM sAhiti / paraM sumiNatthamabujjhamANA jaMpati jahA 'kumArassa kiMpi kallANaM 'hohiI' tti / tao udvittA niyaniyagehasu gayA / sejjaMso vi niyagehauvarimatalagavaikkhae nagarasohAsamudayamavaloyaMto ciTui / etto ya bhayavaM usamasAmI gahiyajiNadikkho kayamoNavvao jattha jattha pavisai tattha tattha vatthA''bharaNA-'laMkAra-kaNNayA-rayaNa-kari-turagAiehiM uvanimaMtijai, "jao na jANai jaNo 'kerisA bhikkhA? kerisA vA bhikkhayara 'tti / evaM ca viharamANassa bhayavao volINo saMvaccharo tammi diNe / diTro paolIduvAreNa pavisamANo sejjaMsakumAreNa / daNaM ya ciMtiuM pavatto, avi ya'jArisamimaM piyAmaharUvaM liMgaM vayaM pamANaM ca / tArisayaM mama katthai paDihAsai diTThapuvvaM va // 1 tA kattha puNo dihU~ ?' iya IhA-'pUha-maggaNaparassa / jAyaM jauissaraNaM, teNa vi so jANiuM savvaM // 2 'paDilAhemi jiNiMdaM jai ei kahaMci maha gihe' evaM / bhAvittu gavakkhAo uttariya gihaMgaNaM patto // 3 etthaMtarammi tadaMsaNAya khoyarasapuNNaghaDaehiM / saMpattA ke vi narA, bhayavaM pi samAgao tattha // 4 "to daTuM tijagaguruM pyddsmubhinnnnbhlromNco| gahiu~ "ikkhurasakuDaM bhaNai 'aNuggahaha maM bhayavaM !'5 1 c Ddegi tao tayaM mi| 2 c D kiMciM' taM / 3 c D koDakoDI / 4 A B to seso DdegbA rassI / 6 cD degNa se / 7 A B hoi tti / 8 cD vakkhe na / 9 A B to| 10 A BNa ci| 11 cD jAIsara / 12 A BNa viseseNa jA / 13 cD mama mihe / 14 cD tA / 15 c D ucchurasa / mU0 zu0 24 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 saTIke mUlazuddhiprakaraNe caturtha sthAnakam to 'sujjhai' tti kAuM jiNanAheNa vi pasAriyA pANI / sejjaMseNa vi khitto saMvvo vi raso karayalamma // avi caMdima-sUresuM sihA vilaggei, neya hatthAo / ekko vi paDai biMdU, jamhA jiNaaisao eso // 'ajjaM caiva kayattho jAo haM, ajja jIviyaM sahalaM / mANusajammassa phalaM ajjaM ciya naNu mae laddhaM // jaM pArio jiNiMdo maha gehe' jAva ciMtaI evaM / tAva gayaNaMgaNAo vuddhaM gaMdhodayaM surahi // 9 surakarakorayamukkA jayajayasaddeNa paDa gayaNAo / parilitamattamahuyara jhaMkArA kusumavarakhuTTI // 10 pahayAo duMduhIo surehiM gayaNammi gahiraghosAo / AbaddhaiMdadhaNuho mukko rayaNANa saMghAo // 11 lakkhevo ya kao, tahA ya pamphullaloyaNA tiyasA / jaMpaMti tattha evaM 'aho ! sudANaM mahAdANaM // kumara ! kayattho si tumaM, tujjha suladdhaM ca mANusa jammaM / jeNa'jja tae tihuyaNanAho pArAvio evaM ' soUNa tayaM somapaibhAio purajaNo tahiM patto / " vimhayaupphullamuho pucchara parameNa koNa // 14 'kumara ! tae kaha nAya~' jaha dijjai bhayavao imaM dANaM ?' / ' jAissaraNAo mae nAyamiNaM' jaMpaI kumaro // 'aNNaM ca bhayavayA saha siNehasaMbaddhao ahaM bhamio | aTTabhavaggahaNAI' puNo vi to pucchaI logo // 'keriyAI tAI ? sAhasu koUhalaM jao amha' / 'jai evaM to nisuNaha' kumaro kahiuM samAdatto // sa jata dI maMdara-gaMdhamAyaNa-nIlavaMta mAlavaMtamajjhavattiNIe sIyAmahAnaImajjhavibhattAe uttarakurAe ahaM mihuNaiitthiyA, bhayavaM pi puNa piyAmaho mahuNagapuraso ahesi / tao vayaM aNNA kayAi dasappayArakappataruvaruppaNNasuraloyasarisapaMcavihabhogovabhogaMlAliyasarIrAI uttaradahatIradesaTThiyanavaNIya-tUlaphAsamaNikoDimataluggayakappataruvarabahalacchAyAtalo viTThAI ciTThAmo / itthaMtarammi ya tattha khIrahArasarisanIravArapUriyaharayamajjaNakaraNAnaMtaraM gayaNaMgaNA bhoguppaiyasurasarIrakiraNaniyarujjoiyadisAvalyAvaloyaNuppaNNaciMtAbhara maMtharavimaulamANa loyaNajuyalo mohamuvagao so maha mihuNagapuriso / khaNaMtareNa yasayameva samAsasiUNa jaMpiyamaNeNa 'hA sayaMparbhe ! kahiM gayA si ? dehi me paDivaNaM' ti / tao sayaMpabhAbhihANAyannaNasamuppaNNANubhUyapuvvanAmaviyakkavasapaNassamANaceyaNA ahaM pinavaDiyA gharaviTTe | thovavelAe ya samAsAsaNANaMtarasamuppaNNajAIsaraNAe jaMpiyaM mae 'nAha ! ahaM sA sayaMprabhA' / teNa bhaNiyaM 'kahaM sA tumaM sayaMprabhA !" / mae bhaNiyaM atthi aTThAvIsa lakkhampamANagitrvANavimANasaMkulo puvvakayasukayaphalavisesasamAsAiyapaMcappayAravisayasuhasohAsamudayasamANarUva-jogvaNa lAvaNNapuNNasura-suraMgaNAsaNAho IsANo nAma kappo / tattha ya atthi sirippahaM nAma vimANaM / tappabhU ya laliyaMgao nAma devo / sayaMpA se aggamahisI / tArNaM ya accatApurattANaM divaso vva samakkaMto bahU kAlo / aNNayA ya milAyamANakusumo vimaNadummaNo vimaulamANaloyaNo ciMtAbharanivbharo diTTho so tIe / 'nAha ! kimeyaM ?' ti pucchAvasANe jaMpiyamaNeNa "pie ! asthi mahaMtamutrveyakAraNaM, jao jammaMtare thovo tavo mae kao, tA 'tumbhehiM samaM vijjIhAmi tti mahaMtamuvveyakAraNaM" / tIe bhaNiyaM 'kahaM tubbhehiM thovaM tavaccaraNaM kayaM ?' / teNa bhaNiyaM 1 1AB 2 C D sayalo vi / 3 C D daya surehiM / 4 cD pahAi savvo vi purajaNo patto / 5 cD vihAya | 6 A B yaM dAijjai bha / 7e D jAIsara / 8AB 'tamajjha / 9 CD itthi | 10 A B piyayamo mihu | 11 cD 'galali' / 12 cDNa accaM / 13 A B tavo kao / 14c D vijujjI / Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreyAMsakathAnakam 187 asthi iheva jaMbuddIve' dIve gaMdhamAyaNanagavarAsaNNagaMdhilAvaivijayamajjhaTTiyaveyaDDhagiriseDhIvattiMgadhArajaNavayAlaMkArabhUyavijjA-siddhisamiddhajaNasamaddhAsiyagaMdhasamiddhapurappahusayabalamahArAyasuyaaibalarAyaputto mahAbalo nAma rAyA / tassa ya pujvapurisaparaMparAgao khattiyakuluppaNNo bAlamitto jiNavayaMNaparikappiyamaI asthi sayaMbuddho nAma maMtI / bIo ya mahAmicchattamohiyamaNo saMbhinnasoo nAma, so ye tassa rAiNo bahasu kajjesu pucchaNijjo / aNNayA ya kalaribhiyataMtItalatAlaravummIsagaMdhavvasaNAhapecchaNayaraMgamajjhaTThiyasAlaMkAramaNoharanaTTiyAnaTTa'kkhittamANaso jAva ciTThai rAyA tAva bhaNio sayaMbuddhaNa----'deva ! savvaM vilaviyaM gIyaM, savvaM na viDaMbaNA / savve AbharaNA bhArA, sabve kAmA duhAvahA' // 18 tao jaMpiyaM rAiNA'kahaM savaNAmayaM gIyaM vilAvo tti pabhAsase ? / kahaM vA loyaNabbhudayaM naTuM vayasi viDaMbaNA ? // 19 kahaM vA deha'laMkaraNA'laMkArA bhAramicchasi ? / kahaM vA'sArasaMsArasArA kAmA duhAvahA ?' // 20 tao bhaNiyaM sayaMbuddhaNa-"deva ! jahA kAi itthiyA pavasiyapaiyA paiNo samAgamakaMkhiyA tagguNagaNaM sumaraMtI paccUsasamae pariyaMdai tahA pahuNo raMjaNathaM tappurao se guNaniyaraM vanito gAyaNo vi gAyai, tA tattao gIyaM vilAvo ceva / tahA jahA jakkhAiTTho koi aNegakara-caraNacedvAo payAsei tahA naccamANo vi viviha~varakarAicedAo payAsei, tA paramatthao evaM pi viDaMbaNA / jahA ya koi pahuNo samAeseNa mauDAialaMkAraM vahai tabbhAreNa ya pIDijjai evaM jai koi joggaaMgovaMganivesiyamAbharaNaM hei tA kiM na so bhAro bhavai ? / tahA kAmA vi jahA hariNAIhiM nisevijjamANA bahudukkhayA bhavaMti evaM nara-nArINaM pi te ihaloe ceva kilesA''yAsadahakarA paraloe naragAidAyagA bhavaMti, tA kahaM te na duhAvahA ? / tamhA paraloyasutthiNA te parihariyavva" tti / saMbhinnasoeNa maNiyaM---'deva ! sayaMbuddho adiTThasuhanimittaM paJcakkhovalabbhamANavisayasuhaM pariharaMto jaMbuka iba muhamIgayaM maMsapesiM parihariya macchamabhilasaMto pacchAyAvabhAyaNaM bhavissai' / sayaMbuddhaNa bhaNiyaM 'saMbhinnasoya ! jo sarIravibhavAINA'Niccayamavagacchiya ihaloyasuha paDibaddho nivvANAisuhapasAhayatavasaMjamANudANaparAyaNo na bhavai so saMpattarayaNAyarakusalajaNapasaMsiyasayalaguNagaNAhArasuteyasubhAgayasurayaNaparicAyagakAyamaNiyANurattanipphalapayAsadAridaparAbhavAiduhajalaNajAlAvalIpuloTTanaro bva vibuhajaNaniMdaNijjo bhavaI' / saMbhinnasoeNa bhaNiyaM "gagaNapaDaNAsaMkiyataddharaNanimittauDDhapAyaTiTibhIsuyaNaM va imaM tujjhA'NAgayapayattakaraNaM mama paDihAi, kiMca kiM juttaM 'maraNaM bhavissai'tti aNAgayameva masANagamaNaM ? tA mA pariccaya aNAgayasuhanimittaM saMpayasuhaM, patte ya maraNakAle paralogahiyamAyarissAmo" / sayaMbudreNa bhaNiyaM 'muddha ! na saMpalaggAohaNa-oruddhanayara-saMpalittagehesuM tappaDivaikkhabhUyakariturayadamaNa-bhattapANiMdhaNovaNayaNa-kUvakhaNaNAiyANi kAuM tIraMti, jai puNa damaNa-bharaNa-khaNaNAINi kayANi huMtANi tA 1cD ve gNdh| 2c DdegyaNe pri| 3cD i| 4 cD DaMbiyaM / 5A B jaMpio raa| 6c D kraa'| 7A B jayA ikoN| 8cD vhi| 9 A B lviyN| 10A BhagayamaMsapesI paM / 11 A BhaNA oruddha / 12 A B kkhccyk| 13 cD nnaaiinni| Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 saTIke mUlazuddhiprakaraNe caturtha sthAnakam parabalamahaNa-cirAvatthANa-vijjhAvaNANi suheNa kIraMti, kiMca mA tucchayavisayasuhamohio avagaNiyamokkhasokkho kolhu~go vva appANaM viNAsehi' / iyareNa bhaNiyaM 'ko esa jaMbugo ?' / sayaMbuddhaNa bhaNiyaM jahA "egammi araNNe girivaratalavibhAgasaMThiyagirisariyAiparibbhamaNasIlamahAmattakarivaradaMsaNuppaNNavahapariNAmavAhapurisasaMvaNaMtA''pUriyasarappahAraveyaNAparigayanivaDamANakarimuttAhaladasaNagahaNapariNAmavimukkasajIvadhaNudhAviyakarisarIrapaDaNaddhacaMpiyamahAkAyavisaharakhaiyamayapuliMda-bhuyaga-gayasarIrANi didvANi kahiMci paribhamamANeNaM egeNa siyAleNa / 'sajjI( jI )vA Na vi(va)?" tti puNo puNo osakkaNA'vasakkaNapuvakayanijjIvanicchao harisabharanibbharo ciMtiuM pavatto 'aho ! eyANi mama AjammabhakkhaM bhavissaMti, tA tAva evaM sajjIvadhaNupaDaMcAkoDivilaggaM nahAruM bhakkhemi, puNo pacchA nirAulo eyANi bhakkhissAmi' / tti ciMtiUNa taM nahAraM bhakkhiumADhatto / tao vimukkasaMdhibaMdhaNadhaNutikkhaggakoDividdhagalappaeso viNaTTho, tA tumaM pi mA tahA viNassAhi" / etthaMtarammi bhaNiyaM rAiNA 'sayaMbuddha ! kiM atthi koi paraloo ?' / teNa bhaNiyaM "sAmi ! jayA bAlakAle tubbhe mae saha naMdaNavaNaM gayA tayA amha samIve samAgao ego kaMtarUvadharo devo / teNa ya jaMpiyaM 'bhadda ! mahAbala! ahaM tuha jaNaryaMjaNao sayabalo cinnajiNabhaNiyavao laMtagAhivaI jAo, tA bhadda ! asthi paralogo, sukaDa-dukkaDakammaphalavivAgo ya, kiM bahuNA ? jiNadhammaparAyaNeNa bhaviyavvaM' / ti bhaNiUNa adaMsaNaM gao / tA sAmi ! jai taM sumaraha to sadahaha prloyN"| rAiNA bhaNiyaM 'bhada ! sumarAmi piyaamhvynnN'| tao ladvAvagAseNa bhaNiyaM sayaMbuddheNa "jai evaM to deva ! tumha vaMse puvvaM kurucaMdo nAma rAyA ahesi / tassa kurumaidevI hariyaMdI ya kumAro / so ya rAyA nAhiyavAyadhammabhAviyamaNo mahAraMbhAipasatto samAgae maraNakAle narage vi" asamAyamANaM tappaDirUviyaM veyaNaM veiumADhatto, avi ya suisuhayaramahuraM "pi ya gIyaM akkosaNaM ti mannei / jIhArasAluyAI davvAiM muNai viTTha tti // 21 koTThapuDAI gaMdhe lakkhai mayakuhiyamaDayagaMdhe vva / cakkhulloyaNalese rUve parikalai so'Nidve // 22 komalatUlIsejjaM kaMTayasijjaM va veyaI pAvo / vivarIyaM paDiyAraM kuNai tao tassa hariyaMdo // 23 evaM so mariUNaM naraesu aNuttaresu uvavanno / taM piumaraNaM daTuM dhammammi maNaM kuNai kumaro // 24 gaMdhasamiddhaM ca imaM pAlai piikamasamAgayaM vihiNA / annammi diNe bhaNio teNiko khttiykumaaro||25 jaha 'mama dhammiyavayaNaM buhayaNapAsAo suNiya kahiyavvaM / bhadda ! tae niccaM pi hu esa cciya tujha maha sevA' // tao so subuddhI tassA'NudiNaM dhammamAikkhai / rAyA vi saMvegAo taissa vayaNaM paDivajjai / annayA ya nayarabahisaMThiyamuNisamuppaNNakevalanANamahimAnimittasamAgayasurasamUhAvaloyaNuppannahariso gao sabaddhI rAiNo samIve / sAhie ya vuttaMte koUhalapUrijjamANamANaso maNapavaNajaiNagamaNaturaMgamArUDho gao rAyA bhayavao samIve / tao paNAmANaMtaraM niviTTho suddhabhUmIe / suNamANo ya kevalimuhAraviMda A B kiMtu mA tujjha ya visaya / 2 cD havimohiM / 3 AB kolhago / 4 c D haakri| 5 A Bdegsvnnoyyaapuuriy| 6c D dy-aN| 7 A B degNa siyaa| 8 A B Na' tti punno| 9-10 nhaar| 11 cD hi" ti / e" / 12 C D yaaibalapiyAsayabalo / 13 A B vi ya asammAya / 14 c D pi hu gI / 15 c D taheva paDi / Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreyAMsakathAnakam 189 viNiggayaM dhammaM, kahataramavagacchiya niyapiuparaloyagaI pucchiumADhatto / tao kevalikahiyasubvamANabhayAvahaniyapiusattamapuDhavIduhsAyarasavaNasamuppaNNasaMvegAisao gao' niyanayaraM / puttasaMkAmiyarajjo ya subuddhiM bhaNai jahA 'tume mama puttassa saMpayaM uvaeso dAyabvo' / subuddhiNA bhaNiyaM 'deva ! mama putto iyANiM niyasAmiNo uvaesaM dAhI, ahaM puNa tubbhehiM saha pavvaissAmi' / evaM ca do vi gahiyasAmaNNA sakajjasAhagA jAyA / tA deva ! tassa hariyaMdassa vaMse saMkhAIesu naranAhesu gaesu saMpayaM tubbhe naranAhA, subuddhivaMse ya ahaM / taM 'niyAhiyAro' tti nAUNa vinnappase / ayaMDaviNNavaNakAraNaM puNa imaM-ajja mae naMdaNavaNaM gaeNa daLUNa cAraNamuNiNo pucchiyA tumhA''ugappamANaM / tehiM vi mAsamitaM ceva siTuM" / taM ca soUNa jalagayA''magamaTTiyAmallagaM va sIyamANasavvaMgeNa bhaNiyaM rAiNA 'mitta ! kimittiyAugo saMpayaM karissAmi ?' / sayaMbuddheNa bhaNiyaM 'na savvavirayANaM divasaM pi thovaM' / tao tavvayaNANaMtarameva puttaviiNNarajjo gao jiNamaMdiraM / tattha ya kAUNa pUyaM paJcakkhAyacaubvihAhAro paDivanapAovagamaNo mariUNa samuppanno tumha sAmI esa ahaM pie ! laliyaMgo tti / so vi mama mitto kAUNa sAmaNNaM ityeva daDhadhammo nAma tiyaso jaao| tA evaM mae thovo tavo aNuciNNo / taM ajja ! eyaM mama tayA laliyaMgaeNa sAhiyaM / etthaMtarammi ya IsANadevarAyasayAsAo" samAgao so daDhadhammadevo / bhaNiyaM ca teNa 'laliyaMgaya ! devarAyA naMdIsaradIvaM jiNamahimaM kAuM vaccai, gacchAmi ahaM, viiyaM te hou' / tti bhaNiUNa gao so| amhe vi iMdANattIe gayAiM naMdissaraM / khaNeNa ya kayA jiNAyayaNesu mahimA / tayaNaMtaraM tiriyaloyasAsayaceiyapUyaNa-vaMdaNaM kuNamANo cuo lliyNgo| tavirahAnalajAlAkalAvakavalijjamANakalevarA gayA haiM saparivArA sirippabhaM vimANaM / parimuyamANasobhaM ca maM daThUNa Agao syNbuddho| bhaNiyaM cA'NeNa 'sayaMpabhe! cavaNakAlo te vaTTai, tA karehi jiNAyayaNesu pUyaM jeNa bohilAbho bhavaI' / tao" haM tavvayaNANaMtaraM naMdissaradIvAijiNamaMdirapyAparAyaNA cuyA samANI samuppannA jaMbadIvayavidehapokkhalAvaivijayamajjhaTThiyapuMDarigiNIpurIpahuvairaseNa [granthAgram 6000] cakkavaTTidevIe guNavaIe kucchisi dhUyattAe / jAyA kAlakkameNaM / kayaM me nAmaM sirimai tti / tao haM piubhavaNapaumasararAyahaMsI va dhAIjaNapariggahiyA jamagapavvayasaMsiyA iva layA suheNa vuDiMDha gayA / gahiyAo sAisayAo klaao| annayA ya paose savaobhadaM nAma pAsAyamabhirUDhA nayarabAhiM maNoramujjANaTThiyamuTThiyAyariyakevalanANuppattIe daTThUNa devasaMpAyaM 'kahiM maNNe mae eyaM didai' ti IhA-'pRhaparA sumariUNa puvvajAI mahAdukkhAbhihayA mucchyiA paDicAriyAjaNeNa jalakaNasammissavAudANeNA''sAsiyA I c D dego NayaraM / 2 A B tti bhaNiUNa / 3 c D deggaparimANa / 4 c D jaMpiyaM / 50D diyaa| 6 c D degNa ya sa / 7 C D tiyaa| 8 A B o Agao / 9 ByavaMda / 10c D cuyaNakA / 11 A B o tava / 12 c D purI[graMthAgraM 6000]phuN| 13 A B kayaM nAma / 14 A B'vvbhii| Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 saTIke mUlazuddhiprakaraNe caturtha sthAnakam ciMtemi 'na najjai kahiM pi so me pio laliyaMgao devo, teNa ya viNA kimiyarajaNeNobhaTTaNaM' ti mUyattaNaM gihiUNa ThiyA / tao paDicAriyAjaNeNa ya 'jaMbhagehiM imIse vAyA akkhitta'tti kAUNa maMta-taMta-balivihANAio karAvio uvayAro / na ya mae mukkaM mRyattaNaM / akkharAlihaNeNaM demi ANatti paDicAriyANaM / annayA pamayavaNaTriyA virahaM nAUNa bhaNiyA paMDiyAhihANAe dhAvIe 'putti ! jai keNai kAraNeNaM mUryattaNaM kayaM to kahehi jeNa tayaNurUvaM ciTThAmi' / mae bhaNiyaM 'asthi ammo ! kAraNaM mUrthattaNassa, paraM ko taM sAhiuM samattho ? / tIe hadvatuTThAe bhaNiyaM 'sAhehi putti ! kAraNaM jeNa tattha payattaM karemi' / mae bhaNiyaM "jai evaM to suNaha, atthi dhAyaisaMDe dIve pucavidehe maMgalAvaivijae naMdiggAmo nAma sanniveso / tattha ahaM io taiyabhave dAridakule 'sulakkhaNA-sumaMgalA-dhanniyA-ubviyAINaM chaNhaM bhaiNINaM pacchao jAya' tti nimvinnacittehiM na kayaM me nAmaM mAyA-pittehiM, loyappasiddhIe ninnAmiya tti bhannAmi, sabvajaNAvamANeNa vi sakammavasao jIvAmi / Usave ya kayAI IsaraDiMbhayANi sagihehiMto niggayANi daTTaiNa jAiyA mae mAyA 'ammo ! dehi me moyagAiyaM bhakkhaM jeNa DiMbhehiM saha ramAmi' / tIe ya ruTTAe 'A pAve ! kao ihaM bhakkhA ?. vaccasu aMbaratilayaM pavvayaM, tattha phalANi khAyasu marasu va' tti bhaNaMtIe haNiUNa nicchUDhA gihAo / rovaMtI ya niggayA gehaao| tao aMbaratilayapavvayAbhimuhapadviyajaNasamudayamavaloiUNa gayA teNa saha tattha / saJcavio ya so mae girivaro, avi ya-- aikasiNanidrajalaharakhaMDaM piva loyaloyaNANaMdo / uttuMgasiharahatthehiM aMbaraM miNiukAmo vva // 27 jharamANanijjharArAvabhariyagirigaruyakuharadisivivaro / nara-vijjAhara-kinnaramihuNasamAraddhagaMdhavo // 28 gaMdhaDDhasAuphala-phulla-pattabharanamiraitaruvarasaNAho / bahujAipakkhi-sAvayagaNANa kulamaMdirasamANo // 29 sajjhAya-jhANa-vakkhANapaguNaguNimuNigaNANa suhavAso / kiM bahuNA ?, tiyasANa vi rammattaNakayacamakkAro tattha jaNo sAuphale giNhai uccuccataruvarahito / bhUpaDiyapakkasAupha(? epha)lANi bhuttANi ya mae vi / / to"loeNa samANaM girissa jA rammaya NirUvemi / tA nisuo suimuhao saddo egattha gaMbhIro // 32 tassa'NusAreNa ahaM jaNeNa saha jAva tattha vaccAmi / tA dhammamAisaMte pecchAmi jugaMdharAyarie / tA harisanibbharaMgI sUriM vaMdittu loyamajjhammi / uvaviTThA nisuNemi tavvayaNaviNi gayaM dhammaM // 34 to coisapuvvadharo caunANI so gaNI viseseNa / AikkhiuM pavatto amhINa vibohaNadvAe~ // avi yamicchatteNaM pamAeNaM kasAyA-'viraIhiM ya / duTThajogehiM baMdhaMti kammaM jIvA niraMtaraM // 36 adeve devabuddhI ya, asAhUsu ya sAhuyA / atatte tattaviNNANaM, micchattamiyamAhiyaM // 37 majjaM visaya-kasAyA niddApaNagameva ya / vigahANaM caukkaM ca pamAo paMcahA''hio // 38 1 A B naijjai / 2 c D kkharali / 3,6 A B putta ! / 4-5c Ddegyagatta / 7 A B maNAdvAmi. asthi / 8 c D ujjhiyA / 9 c DmANe vi / 10 A B rvrihiysnnaaho| 11 c D shvaa| 12 c D tA / 13 c D mhANaM boh| 14 A Be // miccha / * Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreyAMsakathAnakam kaTTha-piTehiM nipannaM majjaM duvihamAhiyaM / saddA rUvA rasA gaMdhA phAsA visaya kittiyA // 39 koho bhANo ya mAyA ya lobho cauro caubvihA / saMjalaNAibheehiM kasAyA solaseva u||40 nidA ya niddaniddA ya payalA ya taMyajjiyA / payalApayalA ceva thINagiddhI ya paMcamA // 41 thIkahA-desabhAsAI bhatte saMbhAravannaNaM / desesu rammayAI ya nigamAi nivakkahA // 42 viraIvajaNaM cevA'viraI parikittiyA / duTThA maNo-vaI-kAyA duTThajogA viyAhiyA // 43 kammabaMdhassa heUNi savvANeyANi vajjaha / jeNa laMghittu saMsAraM sigghaM mukkhammi gacchaha // 44 tao eyamAyanniUNa vibuddhA bahave pANiNo / mae vi kahaMtaraM viyANiUNa pucchiyA guruNo 'bhayavaM ! kiM mamAo vi asthi kovi 'dukkhio?' / bhayavayA bhaNiyaM 'ninnAmige ! asthi nirayA, niccaMdhayAratamasA vavagayagaha-caMda-sUra-nakkhattA / pUyavasAbIbhatsA(cchA)ciliccilA asuhagaMdharasA // Iha vihiyapAvakammA jIvA jAyati tattha neraiyA / bIbhatsa(ccha)daMsaNijjA paccakkhA pAvapuMja bva // 46 sa-parodIriya-sAbhAviyAiM dukkhAiM jAiM puNa tesiM / no vaNNiuM samattho tANi naro jo na savvaNNU ? // tiriyA vi jAiM aidAruNAI visahati vivihadukkhAI / taNhA-chuhAiyAiM tAiM no sAhiuM tarai // tuha dukkhAo dAruNatarAI tAiM aNaMtaguNiyAiM / paravasayANaM bhadde ! nAraya-tiriesu ghorAiM // 49 appavasA taM si puNo, sadde gaMdhe ya rUva rasa phAse / amaNunne parihari sevesi maNorame niccaM // 50 tA appaM tuha dukkhaM, kiMtu tumaM pAsiMu sukayadhamme / jIve suhappasatte attANaM mannase duhiyaM // 51 tA jai savvukkaTTha sukkhaM patthesi kuNasu tA dhamma' / to saMvegagayAe namiUNa imaM gurU bhaNiyA // 52 'jattiyamittaM sattA kAuM me dehi tattiyaM dhamma' / to'NuvvayAiM guruNA gihatthadhammo mahaM dinno // 53 gurupAyapaMkayaM vaMdiUNa tuTThA gihammi gaMtUNa / pAlemi jahAsattiM taM dhammaM appasaMtuTTA // 54 // tao chadra-'TumAinANAvihatavovihANanirayAe volio jAva koi kAlo tAva paDivannaM mae~ tattha aNasaNaM / tatthaTThiyA ya annadiyahammi pecchAmi purao ekkaM devaM, avi ya hAravirAiyavacchaM rayaNukkaDaimauDasobhamANasiraM / niyadehakatipasaraMtakiriNaujjoviyadiyaMtaM // 55 // rayarahiyapavarakikiNisaNAhadevaMgavatthaparihANaM / aiaccanbhuyarUvaM iyamaNiraM mahurarAveNaM // 56 // 'ninAmie ! paloyasu siNiddhadiTThIe maM tahA kuNasu / evaMvihaM niyANaM nissaMdireNa citteNa // 57 jai asthi kiMci sucariyatavassa eyassa phalamasaMdehaM / to haM imassa bhajjA hojjAmi bhavammi annnnmmi|| jeNaM mae samANaM bhuMjasi bhogAI devalogammi' / iya vottUNaM tiyaso, sahasA asaNIhUo // 59 // taIsaNapaccayabhAviyAi vihiyaM mae vi taM savvaM / sumaraMtI navakAraM mariuM IsANakappammi // 6 // 1 cD nipphnn| 2 cD taijji / 3c D niggmaai| 4 cD duhio| 5 cD iya vi / 6A BhariyaM se| 7 A BNogae ni| 8cD to| 9A B siya su| 10 cD appaannN| 11 c D to jai savvukki8 12 c D tvovhaa| 13 c D dege aNa' / 14 A B DasobhamANamauDasiraM / 15 cDjjoiy| I Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 saTIke mUlazuddhiprakaraNe caturtha sthAnakam tasseva ya laliyaMgayasurassa jAyA mi aggamahisi tti / accaMtakaMtarUvA sirippame varavimANammi // tao ohiNANovaogamuNiyadevattakAraNA laliyaMgayasurasameyA gayA jugaMdharasU'rivaMdaNatthaM / didA ya tayA tammi ceva sahAvasuMdaraaMbaratilayagirivaregadesasaMsiyamaNoramujANamajjhaTThiyakakellitalovavidA sUriNo, vaMdiyA bhAvasAraM / puNo niyavuttaMtakahaNANatarasamAraddhamahurassaragaMdhavvasaNAhavara'ccharApecchaNavavahAreNa pUiUNa gayA niyaTThANaM / bhuMjiUNa ya pabhUyakAlaM tattha bhoe cuo mama piyayamo / tayaNaMtaraM ahaM pi caviUNa samuppannA ettha / devojjoyadaMsaNasaMjAyajAIsaraNA ya 'kiM teNa viNA iyarajaNeNa saMlatteNaM ?' ti moNamAlaMbiUNa TThiyA / to eyaM me ammo ! kAraNaM" / tIe bhaNiyaM 'suMdaraM kayaM jameyaM sAhiyaM, uvAo puNa ettha-eyaM te pujvacariyaM paDe 'lihiya tao haM hiMDAvemi, jai kahiMci maNussajAIe samuppaNNo bhavissai to eyaM daTTaNa se jAissaraNamuppajjissai' / mae vi 'juttijuttaM' ti kaliUNa sajjio paDo / Alihio ya vivihavattehiM / tattha paDhamaM naMdiggAmo lihio| tao aMbaratilagasaMsiyakusumiyAsogatarutalovaviTThA jugaMdharasUriNo, devamihuNaM vaMdaNAgayaM, IsANo kappo, sirippabhaM vimANaM, tadeva mihuNaM, mahAbalo rAyA sayaMbuddha-saMbhinasoyasahio, ninAmikA ya tavasosiyasarIrA, laliyaMgao sayaMpabhA ya sanImANi / tao nippanne lekkhe dhAI paDaM gahAya uppajhyA juvaikesapAsa-kuvalaya-palAsasamANaM nahayalaM / khaNeNa ya niyattA, pucchiyA mae 'ammo ! kIsa lahuM niyattA si ?' / tIe bhaNiyaM "putti ! suNa kAraNaM, iha amha sAmiNo tavapiuNo varisavamANanimittaM vijayavAsinaravaiNo pAeNA''gayA, tA jai kayAi tANa majjhe te hiyayadaio hoi to kayameva kajja ti ciMtiUNa niyatta'mhi, jai puNa iha na hohI to parimaggaNe jattaM karissImi" / mae bhaNiyaM 'sohaNaM' / gayA ya sA peTTagaM gahAya puvAvaraNhe / samAgayA ya viyasaMtamuhakamalA bhaNai 'putti ! nivvuyA hohi, diTTho tuha daio laliyaMgao' / mae / pucchiyA 'ammo ! kahasu kahaM ?' ti / sA bhaNai "putti ! rAyamagge pasArio pettttgo| tao taM passamANA AlikkhakusalA pasaMsati rehAnivesAiyaM, je akusalA te vana-rUvAINi pasaMsaMti / etthaMtarammi dummarisaNarAyasuo duiMto kumaro saparivAro tatthA''gao / muhuttamittaM tamavaloiUNa mucchio, Asattho pucchio parivAreNa 'sAmi ! kiM mucchiyA ?' / teNa bhaNiyaM 'paTTagAlihiyaniyacariyadaMsaNasamuppaNNajAIsaraNavaseNa' / tehiM bhaNiyaM 'kaha? tiNa bhaNiyaM 'jao ahaM laliyaMgao devo Asi, sayaMpabhA ya me devi' tti / mae pucchio 'putta ! ko esa sanniveso?' / teNa bhaNiyaM 'puMDarigiNI nayarI, pavvayaM meruM sAhai, aNagAro kovi esa na samarAmi nAma, kappaM sohammaM kahei, rAyA maMtisahio "kovi esa, tavassiNI kAvi esA, na sumarAmi se nAmaM ti / ao 'aliyavAi' tti nAUNa mae bhaNio 'putta ! "saMvAyai savvaM jammaMtara H D maricaraNavaMta / 2 cD degyakaMkillata / 3 c D to eyaM me kAra / 4 c D lihijjau to| 5 c tA / 6 c D jAIsaraNaM samuppa / 7 c Dlayakusu / 8 c DdegNaM ca vN| 9c D miza / 10 A B mA / to| 11 A B 'ppannalikkhe / 12 A B lahaM payattA / 13 cD putta ! suNasu kAraNaM iya amha / 14 c DgaNeNaM jattaM / 15 c D ssAmi tti / mnn| 16 17 c D paDago / 18 A BhAkusalAiyaM 19 c D paDagA / 20 A B ko esa / A B saMvaya sava / Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreyAMsakathAnakam vIsariyaM kiMtu jai saccaM tumaM laliyaMgao tA dhAIsaMDanaMdigragAme kammadosasamuppannapaMguliyasayaMpahAe AgamakusalAe tuhaviyANaNatthameyaM niyacariyamAlihiyaM, mae dhAIsaMDagayAe diTTaM, tayaNukaMpA ya tuha gavesaNatthamiha ANIyaM, tA ehi putta ! jeNa nemi dhAIsaMDaM, pAsijjau sA puvvabhavasiNehasaMbaddhA varAI / uvahasio mittehiM lajjAe avakaMto | muhuttaMtareNa samAgao lohaggalapurAo ghaNo nAma kumaro / laMghaNa-pavaNesu aNaNNasarisotti loeNa vairajaMghoti bhaNNai / so ya taM paMTTagaM dadrUNa bhai 'keNeyaM lihiyaM ?' / ta~o mae bhaNiyaM 'kiM nimittaM pucchasi ?' / teNa bhaNiyaM 'mama cariyamimaM, jao ahaM so laliyaMgao Asi, sayaMpahA ya me devI, tA nissaMsayaM tIe lihiyaM; taMduvaiTTeNa vA keNAvi tkkemi'| tao mae pucchiyaM 'jai eyaM te cariyaM tA sAhasu ko esa sanniveso ?' tti / teNa bhaNiyaM 'naMdiggAmo esa, pavvao aMbaratilao, jugaMdharA ee sUriNo, imA ya khamaNakilaMtA ninnAmiyA, sayaMbuddhasaMbhinnasoyasahio esa rAyA mahabbalo, IsANakappo, sirippabhaM vimAnaM' / evaM savvaM sapaccayaM kahiyaM / tao mae tuTTAe bhaNiyaM putta ! jA esA sirimaikumArI tuha piucchAduhiyA sA sayaMpabhA, ta jAva NNo niveemi tAva nissaMsayaM tumameyaM labhasi' / tao sumaNaso eso gao niyagehaM / ahaM pi kayakajjA samAgayA tuha niveyaNatthaM, tA jAmi raNNo niveemi, jeNa tuha piyasaMgamo hoi" / tti vottUNa gayA rAyasamIvaM / niveiyaM jahayiM rAiNo / so mamaM deviM ca sadAviUNa bhaNiumAdatto, avi ya "suNasu pie ! laliyaMgayameyaM jANAmi jaha ahaM na tahA / vacchA vi muNai jamhA ettheva ya ceva dIvammi // avaravidehe salilAvayammi vijayammi vIyasogAe / nayarIe jiyasattU Asi nivo tassa devIo | doNi maNo haiM ri-kegainAmAo tANa do suyA kamaso / ayala - bihIsaNanAmA, paMcattamuvAgae jaNa // sAhittA vijayaddhaM jAyA baladeva - vAsudevA u / paNa maMtabhUrisAmaMtamaulima NighaTTapayavIDhA // 65 // aha ayalaM baladevaM maNo hairI bhaNai aNNayA evaM / 'tuha piu - tuharajjasirIo vaccha ! viulAo bhuttAo bhavabhayabhIyA iNhi paralogahiyaM karemi pavvajjaM / tI aNumaNNehi lahuM' na visajjai so vi neheNa // 67 tI tao nibaMdhe kae imo bhaNai 'aMba ! jai evaM / to" diyalogAo mamaM AgaMtuM vasaNakAlammi // paDibohijjasu' ' evaM ' ti sA vi paDivajjiUNa tavvayaNaM / ghettUNa savvaviraI paDhei ekkArasaMgAI // 69 saMpuNNapuvvakoDiM kAUNaM saMjamaM tao mariDaM / laMtagakappe iMdo uppanno divvakaMtidharo // 70 so ya ahaM, etto vi ya doNNi vi bala-kesavA bahuM kAlaM / bhuMjati rajjamaulaM aha'NNayA vahigAlIe // turagArUDhA doNi vi viNiggayA avaharitu turaehiM / khittA mahADavIe aNorapArAe ghorAe || 72 gosaMcareNa bhagge payamagge valai savvasennaM pi / sAsApUriyahiyayA AsA vi hu pAviyA nihaNaM // 73 khaNa tatto bibhIsaNo kAlamuvagao tattha / tammohamohiyamaNo ayalo vi ya vahai khaMdhagayaM // 'kira mucchio' tti eso, neuM ThAvei sIyavaNagahaNe / bhaviyanvayAvaseNaM uvaogo to mae diNNo // 75 tao me bhaNi / 4AB tava / 5AB 1AB saMDa di / 2 C D paDagaM / 3 AB niM / 6c DdegmaI ku / 7 cD tumeSa labha / 8 C D 11 AB harA bha / 12 cD to / 13 C D tA / maM ca de / 9 cD immi | 10 A Bdeghara ke ' 14 C D vAhiyAM / mU0 zu0 25 193 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIke mUlazuddhiprakaraNe caturtha sthAnakam darddhaM tayavatthagayaM 'saMgAraM sariya laMtagAo ahaM / kariya bihIsaNarUvaM samAgao tassa bohatthaM // bhaNio ya 'ahaM bhAgya !' gao mi vijjAharehiM saha jujjhaM / kAuMje, te jiNiuM samAgao puNa vi tuhapAsaM // 77 eyaM ca aMtaraM jANiUNa keNAvi vippalo si / deveNaM taM bhAgya ! duTTeNa aNajjakammeNaM // 78 tA sakkAre imaM kalevaraM jaM tae samuvUDhaM / ettha naisaMgamammI, tahAkae tammi puNa bhaNai // 79 'saMpai vaccAmu gihaM' paDivaNNe to samAgayA gehe / bhuMjaMti niyaM rajaM, aha'NNadiyahammi ettha // 80 jA uvaviTThA ciTThAmu AsaNe tAva payaDiyaM sahasA / rUvaM moharIe mae, o esa saMto // 81 paNa 'ammo ! tubbhe, kattha ihaM?' to mae samakkhAyaM / saMkeiyAi savvaM 'tA kuNa dhammujjamaM vaccha! // nIsAre saMsAre' iya vottuM laMtagaM gao ahayaM / ayalo vi vayaM giNhai rajjaM puttassa dAU // 83 kAUNa tavaccaraNaM devo laliyaMgao samuppaNNo / tanneheNa sabhajjaM puNo puNo nemi niyapAse // 84 iya bhottaNaM bhoge ayarassa u satta navavibhAge u / cavio tammi ya ThANe aNNo laliyaMgao jAo | "taM pi ya tattullaguNaM puttasiNeheNa nemi aNavarayaM / evaM kamaso nIyA satarasa laliyaMgayA tattha // jaM sirimaI viyANai so vi eNegaso tahiM niio| caviUNa tao saMpai, eso haM ettha uppaNNo // tA saddAveha lahuM bho bho paDihAra ! vairajaMghaM ti / jeNa paMyacchAmi imaM tassA'haM sirimaI kaNNaM // sadAvio ya teNaM samAgao vairajaMghakumaro vi / kayaubhaDasiMgAro savaMgaM pulaio to so // 89 194 risoya so ? sakalarayaNikarasommavayaNacaMdo, taruNaravirassibodhitapoMDarIyaloyaNo, maNimaMDiyakuMDalaghaTTiyapINagaMDadeso, garulA''yayatuMganAso, silappavAlakomalasurattadasaNacchao, kuMdama ulamAlAkArasiNiddhadasaNapaMtI, veyacchavasabhaNibhakhaMdho, vayaNatibhAgUsiyarayaNAvalipariNadbhagIvo, puraphalihAssyAmadIhabAhU, nagarakavADovamANamaMsalavisAlavaccho, karaggasaMgejjhamajjhadeso, vimaulapaMkaya saricchanAbhI, migapatthiyaturagavaDiyakaDI, karikarakaraNillaUrujuyalo, NigUDhajANuppaesasaMgayahariNasamANaramaNijjajaMgho, supaNihiyakaNagakummasarisalakkhaNasaMbaddhacalaNajuyalo / paNao ya bhaNio rAiNA 'putta varajaMgha ! putrvabhavasiNehasaMbaddhaM pariNehi eyaM sayaMpabhaM sirimaI' / tao ahaM avaloiyA teNa kalahaMseNa va kamaliNI, pariNIyA ya mahAvibhUIe / aNNayA ya pabhUyaceDiyAiparivAra sameyA subahuvatthA''bharaNadavvAidANapuvaM visajjiyA tANa / kameNa pattA ye lohaggalaM / tattha ya jammaMtarovajjiyavisidvapuNNapavbhArasaMpajjaMtasayaliMdiyANaMdajaNayasuhasAgarAvagADhANaM jAo putto / vaDhio dehovacaeNaM kalAkalAveNa ya / io ya mama jaNao logaMtiyasurasaMbohio pukkhalapAlaniyasuyasaMkAmiyarajjabhAro tivthayaraliMgeNa phavaio / kayavivihatavovisesuppanna kevalanANadiNayarakarapasarapaNAsiyatimirapasaro bhaviyakamalasaMDAbohaNaM kuNamANo vihari pavatto / pokkhalapAlassa vi visaMvajhyA paccaMtarAyANo / tao vairajaMghahakkAraNanimittaM pesio mahaMtao / samAgaMtUNa ya viNNattaM jahA 'eyavaiyareNa tumaM sirimaisameo sigghamAgacchAhi, jai mae jIvaMtapaNa 1AB saMsAraM / 2 c D to / 3 cD ccAmi giM / 4 cD hAmi A / 5 AB u bhattaM / 6 AB taMbhi ya / 7A B paicchA / 8 cD i / 9cD 'o niyamahaM / Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreyAMsakathAnakam 195 oyaNaM' / tao amhe niyaputtaM nayare ThaviUNa patthiyANi, jAva pattANi saravaNaM nAma vaNasaMDaM / tas ya majjheNa paMtho vaccai / tao logeNa vAriyANi 'mA eeNaM maggeNaM vaccaha, ittha diTThaviso sappo ciTui' / tao amhe aNNamaggeNa pattANi pauMDarigiNiM / amhA''gamaNaM ca soUNa bhaubbhaMtaloyaNA paNayA sAmaMtA pokkhalapAlassa / teNa vi amhe pUiUNa visajjiyANi patthiyANi sanagaraM, logeNa ya bhaNiyaM 'saravaNassa majjheNa gaMtavaM jao muNikevalanANuppattimahimAkaraNanimittovaiyadevappahAjAleNa paDiharyaM sappassa diTThivisaM' / krameNa pattAIM tattha, AvAsiyANi ya / tahiM ca sAgaraseNa - muNiseNA mama sahoyarA aNagArA purao ThiyA / tao amhehiM diTThA tavalacchipaDihatthA sAradasarajalapasannahiyayA sAradasagalasasisomadaMsaNA tiyasaparisAparivuDA dhammamAikkhamANA / pareNa ya bhatti bahumANeNa vaMdiyA saparivArA / phAsaeNa asaNa- pANa- khAima - sAimeNa paDilAhiyA ya / tao amhe tesiM guNe aNuguNitAI ciMtiuM pavattAI, avi ya---- 'ghaNNA kayapuNNA khalu suladrameyANa mANusa jammaM / caiUNa rAyalacchiM je phavaiyA jiNamayammi // 90 // suyajalahipAragAmI dukkaratavacaraNakaraNaujjuttA / bhaviyakamalAvabohaNadiNamaNiNo payaDamAhappA // 91 // bahuvihaladdhisaNAhA nimmalajasapasaradhavaliyadiyaMtA / khaMtA daMtA muttA guNasayajuttA mahAsattA // 92 // hohI so kavi diNo, jajhyA paricattasavvasaMgAIM / evaMvihamuNidikkhaM gurupayamUlammi ghecchAmo // 93 // kiriyAkalAvakaraNujjayAI tavakhaviyapAvakammAI | saMvegabhAviyAI iya aNukAraM karissAmA ||94 // kiMvA bahuNA paricitieNa ?, aicaMcalammi jIyammi / puttaM Thavitta rajje sigdhaM dikkhaM gahissAmo' // iya vihinicchayAI suhabhAvaNabhAviyAI niyanayare / pattA, puttreNa vi bhiyaNaM amha virahammi // dANAIsaMgahiyaM kAuM visajogadhUvio dhUvo / vAsahare amhANaM diNNo viNivAyaNaTThAe // 97 tamabujjhatANi tahiM vIsajjiyapariyaNANi suttANi / visasaMdUsiyadhAUNi jhatti kAlaM viheUNa // 98 uppaNNAI juvalayadhammeNaM ettha uttarakurAe / savvamiNaM vinnAyaM nAha ! mae jAisaraNAo // 99 tA sAmi ! jA ninnAmigA jA sayaMprabhA jA ya sirimaI sA ahaM / jo mahabbalo jo laliyaMo jo varajaMvA te tubbhe tti, evaM jIse nAmaM gahiyaM meM sA ahaM sayaMprabhA / tao sAmiNA bhaNiyaM 'ajje ! jAIM sumariUNa devujjoya daMsaNeNa ciMtemi 'devabhave vaTTihi' tti me 'sayaMpabhA' AbhaTThA, taM savvameyaM kahiyaMti / paritudrumANasANi putrvabhavasumaraNasaMdhukkiya siNehANi suhAgayavisayasuhANi tiNNi paliovamANi jIviUNa kAlagayANi sodhamme kappe devA jAyA / tattha vitiNi paliovamANi devalogasuhamaNuhaviUNa sAmI caviUNa vacchagAvai vijayamajjhadviyapahaMkarAnayarIe suvihivejjaputo kesavo nAma samuppanno / ahaM puNa tattheva abhayaghoso nAma seTThisuo sNjaao| tatthaM vi paramapIIparANaM rAyA - macca-seTThi-satthavAhasuyA paramamittA saMjAyA / evaM ca mettIparANaM aNNoNNagihAgamaNeNa kAlo aikkamai / aNNayA hai kayAi vejjasuyagehe ciTTaMtANaM samAgao ego kimikuTThovadduo tavassI, taM ca daTThUNa vejjasuyamuddisiya jaMpiyamamhehiM, avi ya ICD Na ya paM / 2 c D3 AB vaTTahi / 4 c D Na vacchagAva |5AB pr| 6 C D ya / Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ __saTIke mUlazuddhiprakaraNe caturtha sthAnakam 'saccaM ciya bho vijjA ! tubbhe jaM kuNaha davvalobheNaM / kiriyaM, dINAIe dUradUreNa pariharaha' // to bhaNai vejaputto 'mA evaM bhaNaha dINa-kiviNANaM / ahayaM karemi kiriyaM aviyappaM dhammabuddhIe' // amhehiM tao bhaNiyaM 'jai evaM to Nu kiM na eyassa / sAhussa kuNaha kiriyaM kimikuTThaNaM uvahayassa ?' eso vi Aha 'AmaM, karemi para kiMtu majjha sAmaggI / natthi jao iha kajjaM tihiM davvehiM mahagghehiM / tatthekaM mahagehe lakkhappAgaM samatthi varatellaM / kaMbala-gosIsAiM nathi duve lakkhamullAI' // 104 'pUremu imaM amhe' iya vottuM vuDDhaseTThigehammi / saMpattA ghettUNaM juyalaM dINAralakkhANaM // 105 dahNa'mhe seTThI abbhuTThiya AsaNAI dAUNaM / jaMpai joDiyahattho 'kumAra ! Aisaha karaNijja' // 'kaMbala-gosIsAiM amhANaM deha lakkhamollAiM / do lakkhe ghettUrNa' bhaNie paDibhaNai 'kiM kajja ?' // 'sAhukiriyAnimittaM' vutte amhehiM ciMtae seTThI / "ee ceva kayatthA bAla ciya jaM rayA dhamme // 108 amhe u puNa adhannA jaM vuDDhatte vi Agae taha vi |mhmohmohiymnnaa na ceva dhamme maI kuNimo' / iya ciMtiUNa eso dAuM dunni vi viNA vi daveNaM / ghettUNa sAmannaM, aMtagaDo kevalI jAo // 110 iyare vi ya taM sAhuM gaMtuM abbhaMgayaMti telleNa / tabbIrieNa kimiyA tayAgayA niggayA savve // 111 kaMbalarayaNeNa tao pAvariu jAva te tahiM laggA / mayage kalevarammI tAhe papphoDiyA savve // 112 gosIsacaMdaNeNaM litto sAhU vi sacchao jAo / evaM ciya maMsagayA viNiggayA bIyavArAe // 113 taiyAe advigayA pacchA saMrohaNIe roheuM / nIsesavaNe khAmittu te gayA niyayaThANesu // 114 // uvariyasesacaMdaNa-kaMbalamuppaNNaaddhamolleNa / dhuvvaMtadhayavaDADovasaMkulaM siharasayakaliyaM // 115 // bhavvayaNabhAvasaMdohakArayaM jiNavariMdavarabhavaNaM / kArAviUNa savve dhaNiyaM saMvegaraMgagayA // 116 // mAyA-pii~mAIyaM savvaM sammANiUNa sayaNajaNaM / bhavabhayabhIyA giNhaMti bhAvao sugurupAsammi // 117 cArittaM savvuttamamuNivaraniyarehiM pharisiyamuyAraM / supavittaM sabuttamasokkhamahAmokkhasaMjaNayaM // 118 pAlittu nikkalaMka aNasaNavihiNA caittu to dehaM / iMdasamANA devA accuyakappe samuppaNNA // 119 __ tatto ya Auyakkhae caviUNa iheva jaMbuddIve dIve mahAvidehe vAse puMDarigiNIe nayarIe vairaseNassa rAiNo maMgalAvaIe devIe dhAriNIbIyanAmAe kucchisi sAmI vejjajIvo puttattAe samuppaNNo, codasamahAsumiNasUio ya jAo kAlakkameNa / paiTThAviyaM se nAmaM vairanAbho tti / iyare vi rAyasuyAdao kaNaganAbha-ruppanAbha-pIDha-mahApIDhanAmANo cattAri vi vairanAbhabhAyaro samuppaNNA / kaNaganAbha-ruppanAbhANaM bAhu-subAhu tti bIyanAmANi / ahaM pi tattheva abhayaghoso nAma rAyaputto saMjAo / vaDhiyA savve dehovacaeNa kalAkalAveNa ya / tao ahaM bAlo ceva vairanAbhaM samallINo jAo saarhii| etthaMtarammi ya sura-naranamaMsijjamANapAyapaMkao logaMtiyasuravibohio vairanAbhassa rajjaM dAUNa nikkhato titthayaradikkhAe bhayavaM 1c D pari / 2 c D mmI, taheva 5 / 3 c D piy-maa| 4 A B sattutta / 5 A B graaii| Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ candanAryAkathAnakam 197 vaharaseNo / uppannadivvanANo ya vihari payatto / varanAbho ya uppanacakkAimahArayaNo cakkI jaao| kaNaganAbhAdayo ya mahAsAmaMtA / evaM ca pabhUyakAlaM rajjamaNu jiUNa nimvinnakAmabhogA niyapiutitthayarasamIve pavvaiyA / ahaM pi tehiM saha gAhayadikkho samaNo jaao| vairanAmo paDhiyacodasapuvo bhagavayA sUripae'NuNNAo / iyare ekkArasaMgadhAriNo / tattha ya bAhU veyAvaccaM karei, avi ya--- paMcaNha muNisayANaM ANeuM bhatta-pANamuvaNei / varacIra-patta-kaMbala-daMDayamAINi ya jahecchaM // 120 osaha-bhesajjANi ya pIDhaya-saMthAra-phalahagAINi / jo jaM icchai sAhU ANai agilAitaM tassa 121 bIo puNo subAhU sajjhAya-'jjhayaNa-jhANajhaviyANa / vissAmaNaM kareI aparissaMto mahAsatto // 122 bhogahalaM bAhuvalaM dohiM vi kammaM samajjiyaM tehiM / savvukkiTThasakhavaM devANa vi kayacamakkAraM // 123 pIDha-mahApIDhA puNa saraMti aNavarayameva sajjhAyaM / aNavarayaM vi ya sUrI pasaMsaNaM kuNai paDhamANaM 124 ciMtaMti tao iyare 'rAyasahAvaM gurU na mucaMti / jo cciya karei kajja aNavarayaM taM pasaMsaMti' 125 iya mAyAi gurUNaM uvariM appattieNa thIgottaM / baMdhaMti, vayamudAraM pAliyamamhehi bahukAlaM // 126 aMte aNasaNavihiNA chappi jaNA ahasamAhiNA kAlaM / kAUNaM savaDhe vimANapavarammi uppaNNA 127 tettIsasAgarAiM tattha suhaM bhuMjiUNa to sAmI / putvabhavabaddhatitthayaranAbhakammodayavaseNaM // 128 // caviuM iha uppaNNo paDhamo titthaMkaro usamanAho / nara-suravaMdiyacalaNo piyAmaho esa paccakkho / sesA kameNa bharaho bAhuvalI baMbhi suMdarI ayaM / tattha jiNeNA''iTuM 'jahesa titthaMkaro paDhamo 130 bharahammi vairanAho, sesA tattheva lahiya maNuyattaM / uppaNNadibvanANA sAsayasokkhaM lahissaMti' // 131 tA bho ! jiNidaliMgaM daTTaNaM sumariyA mae jAI / bhikkhAdANaM pi imaM tatto cciya jANiuM diNNaM // taM soUNaM rAyAiehiM ubbhiNNapayaDapulAhiM / ahiyaM pasaMsio so, tao gayA niyayaThANesu // 133 // sejjaMseNa vi pahuNo pAraNaThANammi rayaNamayapIDhaM / payaakkamaNabhaeNaM vihiyaM accei tiryakAlaM // 134 taM daTuM logo vi hu karei taha ce, taM ca kAleNaM / gacchaMteNa pasidaM jAyaM saMcaurapeDhaM ti // 135 uppaNNammi ya nANe jiNassa to gihiUNa sAmaNNaM / upADiUNa nANaM sejjaMso sivapayaM patto // bhavaNaM dhaNeNa, bhuvaNaM jaseNa, bhayavaM raseNa paDihattho / appA niruvamasokkhe supattadANaM mahagdhaviyaM // 137 zreyAMsAkhyAnakaM samAptam // 30 // samprati candanAkhyAnakam----- [candanA kathAnakam ] atthi iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse aMgAMjaNaeva gayaNaggalaggamahAsAla-gopura-'TTIlayatoraNa-bhavaNa-devakulAlaMkiyA caMpA nAma nyrii| tattha ya girivaru vva vaNarAivirAio khaggasaMgao sAraMgasamaNNio suvaMso sugaMDo supAo dahivAhaNo nAma rAyA / tassa ya ceDayamahArAyadehubbhavA 1c Ddegyare ya edeg / 2 A B ya-jjhANa 'jhynnjhvi| 3A B degya amheN| 4 c D to / 5A B vihi| 6cD vikkAlaM / 7 A B va bahayakA / 8 C D aMgaja / 9 A Bnnlgg| 10c D ddaal-to| Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 saTIke mUlazuddhiprakaraNe caturtha sthAnakam sAvayadhammujjayA dhAriNI nAma devii| sA ya aNNayA kayAI suhapasuttA rayaNIe carama nAme phullaphalasamaddhAsiyaM aNeyajaNovayAriNiM niyacchAyAviNijjiyasayalavaNalayaM kappalayaM sumiNe pAsiUNaM pddibuddhaa| sAhiyaM jahAvihiM daiyassa / teNa vi telokabbhahiyabahujaNovayArisamaMttanArIyaNappahANadhUyAjammeNA'bhinaMdiyA / sA vi 'taha'tti paDivajjiUNa suhaM gabbhamuvvahaMtI patte pasUisamae pasUyA dAriyaM / kameNa ya kayaM se vasumai tti nAmadheyaM / ___etto ya vacchAjaNavayAlaMkArabhUyakosaMbivarapurIe sayANio nAma rAyA / migAvaI tassa devI / tANa vi doNha vi rAINaM paropparaM veraM vaTTai / aNNayA gao sayANio dahivAhaNassovari vikkheveNaM / pavatte ya mahAsaMgAme kahiMci devvajoeNa paMNAsio dahivAhaNo / sayANieNa lUDijamANIe nayarIe samugghuTTho niyabale jaggaho 'jo jaM lei tassa taM sugahiyaM ceva' / tao egeNa uTTieNa kulagehaM pai palAyamANI gahiyA vasumaidhUyAsamaNNiyA dhAriNI nAma devI / aMtarAle ya so gacchamANo puTTho egeNaM puriseNaM jahA 'kimayAhiM kAhisi ? / teNa bhaNiyaM jahA 'esA mama pattI bhavissai, imaM ca dAriyaM vikkehAmi' / taM ca soUNa ciMtiumADhattA dhAriNI, avi ya-~ 'haddhI ! nigdhiNa nittiMsa kammavihi ! kAiM erisaM vihiyaM / jaM tihuyaNikavIro vi maha paI eva vidvio|| 1 tattiyamitteNaM ciya kiM na Thio ? jaM puNo imassAhaM / aikUrakammapurisassa haMdi vasavattiNI vihiyA // hA nidayavihi ! saMpai na muNasi kiM nicchayaM mahamaNassa? / jaM sIlakhaMDaNammi vi dhaNiyaM abbhujjao jaao| tA kiM ca imo pAvo balA vi maha sIlakhaMDaNaM kAhI ? / bAlA imA varAI lahihI kiM vA vi hu aNatthaM ? kulagehaasaMpattI paIviraha(haM) sIlabhaMgasavaNaM ca / dhUyAvikiNaNaM ciya citaMtI sA mayA jhatti // 5 to tIi ayaMDe cciya taM maraNaM pecchiUNa teNa tao / aikomalavayaNehiM bahUhiM saMThAviyA bAlA // 6 evaM ca kameNa patto kosaMbIe / tiNANi sIse. dAUNa vikkiNaNathaM samoyAriyA haTTamagge / divA ya dhaNAvahAhihANeNa seTThiNA, ciMtiyaM ca 'aho ! kaNNayAe AgII, tA bhaviyatvaM mahAkuluppaNNAe imAe, tA giNhAmi eyaM jeNa maha eIe jaNaeNa saha saMbaMdho bhavai'tti / dAUNa mollaM gahiyA / samappiyA mUlAhihANAe. niyabhAriyAe dhUyApaDivattIe suheNa ciTThai / aisisirasIyalasahAvattaNao ya caMdaNavAla tti se bIyaM nAmaM saMjAyaM / etthaMtarammi ya samArUDhA esA jovvaNaM, avi yaaisarasakomalAI jAyAiM tIi aMgamaMgAI / kAmuyajaNamohaNakArayA ya aTTha(ddha)ggayA sihinno(nnaa)|| paDipuNNacaMdamaMDalatullaM vayaNaM maNoharaM sahai / lAvaNNa-vaNNa-kaMtI saiMyAiM aNaNNasarisAiM // 8 mayaraddhayanaravaimaMdirammi navajovaNe vi vtttttii| jovvaNaviyArarahiyA suheNa sA cidae tattha // 9 aNNayA kayAi ghammA''yavasaMtattagatto ahiyaM parissaMto passeyajalAvilanissahasarIro bAhirAo samAgao seTrI / dido" ya caMdaNAe / tao tahAvihamannamapecchamANI calaNasoyaM ghettUNa uvaTriyA / 'dhUya'tti kAUNa na nivAriyA seTriNA / tao ahijAyattaNao sarIrassa, viNIyaviNayattaNa[o sahAvassa. 1 cD suttaar| 2 A B vihaM d| 3A B matthanA / 4 A B bhUsiya / 5c D palANo 6 A B idakkhaM / 7 A B degvikkaNaNaM / 8 A B yaM 'hA kaNNa / 9 c D se jAyaM biiyanAma / patthaM / 10 c D rUvAi aN| 11 AB'vvaNammi vaTTa / 12 c D yA ya ka / 13 c Do / 14 cD ahiyajA / Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ candanAryAkathAnakam jovvaNAraMbhabhAriyattaNao aMgANaM, accAyareNa calaNe soyamANIe chuTTo kuMtalakalAvo, kadamovarinivaDamANo ya dhario seTThiNA lIlAlaTThIe / diTTho ya uvarimatalaTThiyAe muulaae| ciMtiuM ca pavattA 'ahaha ! kaha peccha eso mUDho dhUyaM pavajjiGa eyN| airAgamohiyamaNo karei evaMvihaM ceTuM ? // 10 ahavA eyAesuM(IsaM) jovvaNa-lAvaNNa rUva-sohaggaM / daLUNa muNI vi daDhaM mayaNeNa paravvaso hoi // tA jai kahiMci eyaM pariNai eso daDhANurAgavaso / suviNe vi hu nAma pi vi na giNhae majjha nicchayao tA dUraviNaTuM pi hu kajaM eyaM na jAva nivvaDai / tAva karemi payattaM, ko nahachei(yaM) uvekkhei ? // 13 jAva'jja vi komalao vAhI tA kIrae naNu tigicchA / gADhAsajjIbhUo payattamavi nipphalaM hoI // niyacittaduTThimAe aliyaM pi hu iya vigappae bahuyaM / ahavA vi dujaNajaNo appasamaM maNNae savvaM // 15 bhaNiyaM ca--- vavaharai aNNaha cciya suddhasabhAvo jayammi saahujnno| maNNai tamaNNaha cciya duTThasabhAvo khalayaNo vi // tao jAva viNiggao gehAo seTThI tAva kAsavayaM saddAviUNa muMDAviyaM se sIsaM / diNNANi pAesu niyalANi / chUDhA ya uvrge| nibaddhANi saMkalArthabhaeNa saha niyalANi / Dhakkiya duvAraM bhaNio ya pariyaNo 'jo sedviNo eyaM sAhissai tassa vi esa ceva daMDo' tti / tao bhoyaNavelA, pucchiyaM sedviNA 'kimajja na dIsai caMdaNA?' / mayaradADhamUlAbhaeNa na keNa vi kiMcivi sAhiyaM / 'bahiM ramai' tti maNNamANeNa bhuttaM settinnaa| biiya-taiyadivasesu vi evaM ceva sAriyA / navaraM cautthadiyahe kao sedriNA nibbaMdho jahA 'jAva na caMdaNA diTThA na tAva bhottavvaM' / tao 'kiM maha mUlA karissai tti maha jIvieNa vi jIvau sA guNagaNamaI bAliya' tti maNNaMtIe siTTho ekkAe vuDDhadAsIe seTThiNo paramattho / tao samAulacitteNa ugghADiyaM uvaragaduvAraM / diTThA ya sirAvaNIyacihurabhArA taNhA-chuhAkilAmiyataNU aMsujalAhaliyakavolA / taM ca daLUNa bAhollaloyaNo gao mahANasaM jAva mUlAe savvaM asaNaM abhaMtare choDhUNa tAliyaM duvAraM / tao nirUvaMteNa avaNNAe. asaMgoviyA suppekkakoNasaMThiyA diTThA kummAsA / tao te ceva ghettUNa samappiyA caMdaNAe seTThiNA, bhaNiyA ya 'putta ! jAva lohAraM sadiUNa tuha niyalANi bhaMjAvemi maNuNNaM ca bhoyaNamuvakkhaDAvemi tAva tuma ee ceva bhuMjasu, mA aicchahAe sarIrassa vAvattI bhavissai' / tti bhaNiUNa gao lohAragehaM / tao suppapaNAmie macchiyApuMjasacchahe pecchiUNa, attaNo puvvAvatthaM sariUNa soeuM pavattA / kahaM ?...'jai devva ! sayalatiyaloyatilayabhUo kao kule jammo / tA kIsa ayaMDi payaMDamAgayaM dusahadAlidaM ? // jai jAyA pii-mAINa niyataNUo vi valla hA ahayaM / tA tANa maraNadukkhANa bhAyaNaM kIsa nimmaviyA // jai nAma viogo baMdhavANa nikkaruNa ! taI kao devva ! / tA kiM avaraM evaM majhaM pesattaNaM vihiyaM // iya niyayAvatthaM niMdiUNa sukuluggayaM ca svisesN| puNaruttanitabAhaMbunibbharaM ruvai sA bAlA // 20 // evaM ca nidiUNaM niyakamma, soiUNa ya avatthaM / bhukkhakkhAmakavolaM vayaNaM ThaviUNa karakamale // 21 te pulaiya kummAse savisesaM mnnnnubhriyglvivraa| ciMtei 'lu(chu)hattANaM na kiMci taM jaM na paDihAi // kiMtu niyajaNayagehe ekkAsaNapAraNammi vi jahecchaM / cauvihasaMghaM paDilAhiUNa puNa Asi pAritI // 1cD ahavA esuM jovv| 2 c D evaM ma / Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIke mUlazuddhiprakaraNe caturtha sthAnakam ihiM tu amovAsapAraNe visamadasagayA vi ahaM / avidiNNasaMvibhAgA kahaM Nu pAremi gayapuNNA ? || jai ei kovi atihI tA dAuM kittie vi kummAse / pAremi' ciMtiUNaM duvAradesaM paloei ||25 etthaMtarammiya nitthiSNa saMgama yA'maramahovasaggaggeNa gahio abhiggaho jagaguruNA sividdhamANasAmiNA, taMjahA- davvao suppekkakoNeNaM kummAse, khettao dAyArIe ego pAo uMbara saMto ego bahiM, kAlao niyattesuM bhikkhAyaresuM bhAvao jar3a mahArAyakuluggayakaNNayA vi hoUNa patte dAsattaNe avaNIyasiroruhA niyalAvadbhacalaNajuyalA maNNubharoruddha kaMTha yagirA royamANI payacchai to pAremi, na'nnahanti / evaM tattha kosaMbIe jaNeNa aNuvalakkhijjamANAbhiggahaviseso vihariuM payatto / 200 aNNA ya paviTTo guttAmaccassa maMdiraM / nINiyA dAsaceDIhiM bhikkhA | aghittUNa niggao bhagavaM / diTTho naMdA hihANAe amaccIe bhaNiyaM ca NAe 'halA ! kiM na bhayavayA gahiyA bhikkhA'? / tAhi bhaNiyaM 'sAmiNi ! esa bhayavaM dine dine evaM ceva gacchara, saMpai cauttho mAso vai' / tao 'hA dhI ! bhayavao kovi abhiggaho bhavissai' tti adhiIe amaccaM bhaNar3a jahA 'kiM tujjha amaccattaNeNaM jai bhayavao abhiggahaM na muNasi ?' amaccassa vi adhiI jAyA / io ya rAiNo sayANiyasya migAvaI devIe vijayA nAma paDihArI, sA paoyaNaMtareNa tatthAssgayA / tIe savvaM niveiyaM migAvaI / tassAvi adhiI jAyA / nivezyaM ca rAiNo 'kiM tujjha rajjeNaM jai bhagavao abhiggahaM na pUresi, na yANasi bhayavaM ettha viharamANaM :' / teNAvi ' pUremi saMpayaM'ti deviM samAsAsiUNa sogAbhibhUeNa hakkArio amacco / amanceNAvi pAsaMDiNo pucchiyA abhiggahavisesA / tehiM bhaNiyaM mahArAya ! vicittA ijaNe NaM abhiggahA kahaM najjaMti ?, paraM davvao vicittadavvAI, khittao nANApaesaTThiyadAyagAi, kAlao paDhamapaharAi, bhAvao hasaMta - rovaMta - naccaMta gAyaMta-ramaMtAi / tao rAiNo AeseNa savvo vi logo tahA dAumADhatto / tahA vi jAva na giues jayagurU tAhe accatAulIbhUo jaNo ciMtiuM payatto, kahaM ? 'esa auNNo so vi jaNavao jeNa jayagurU pittha / nANuggahei vavaesavihi vidiSNa'NNa-pANehi // jassa na jaiNo giNhaMti kahavi jaNa joiyaM dANaM / so kiM giTTI, muhA hoi tassa gharavAsavAsaMgo' // ha ha na le bahuvipayArabhataM paNAmiyaM purao / taha taha kilammai jaNo jayaguruciMtAlaso viyalo / iya niMdiyaniyavibhavovabhogasaMpattivihalajiyaloo / akayatthaM piva maNNai sayalaM dhaNa-pariyaNasamiddhiM // evaM ca viharamANo paMcadivasUNachammAsehiM paviTTho dhaNAvahaseTThimaMdiraM, diTTho ya putrvavaNNiyasaruvAe caMdaNavAlAe, ciMtiuM pattA, avi ya 'sukayatthA kayapuNNA ahayaM ciya ettha jIvalogammi / jIpa pAraNagadiNe samAgao esa paramappA | jai kahapi esa bhayavaM ee me'Nuggahei kummAse / to duhaparaMparAeM diNNo hu jalaMjalI hoi' // 31 jAvevaM sA ciMtatA bhayavaM tIi saMThio purao / bhattibharanivbharaMgI samuTTiyA jhatti to esA // 32 kummA 'jayaguruNo aNuciya' tti rovaMtI / saMkalabaddha tti bahiM viNiggamaM kAumacayaMtI // 33 vikkhabhittA pAe~hiM elayaM bhaNai jayaguruM 'bhayavaM ! | giNhaha jai kappaMtI aNuggahaM majjha kAUNa' // 'puNNo'vahi' tti paribhAviUNa sAmI vi uDDae hatthaM / sA vi taiyaMte khiviDaM puNo vi paribhAvae evaM // 1CD jaiNaM / 2CD vannA, a / 3 CD ehi uvaM (uMbaraM) bhaNa / 4 C D tahaMte / Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : candanAryAkathAnakam 201 'pAve puNNabhAI tayA bhavaNammi erisaM pattaM / jaiyA mahallakallANasaMbhavo jaMtuNo hoi // 36 kallANapaddhaIo uvaTTiyAo puNo vi naNu majjha / savvAo jayapahuNA aNuggaho jaM sayaM vihio | jamabhiggahapAraNae bhayavaM pArAvio jiNo vIro / nara- sura-siva sokkhAIM taM nUNaM hatthapattAI' | thAvasarammiya 'aho dANaM sudANaM mahAdANaM' ti bhaNamANerhi surasamUhehiM kao AyAsatale celakkhevo, nivaDiyA nahaMgaNAo tiyasatarukusumavuTThI, vimukkaM gaMdhodayaM mehamaMDalehiM, pavAio surahisamIraNo, vajjiyA nahaMgaNe devaduMduhI, vimukkA sukherehiM vararayaNavuTThI, kahaM ciya suravarasahatthapammukkavivihmaNi kiraNa raMjiyadiyaMtA / aNNoNNavaNNasohA vihAi suracAvalaTThi vva // 39 parimalamilaMtabhasalaulavalayaparilitabaddhajhaMkArA / suratarupasUNavuTTI nivaDai raimAsaladiyaMtA // 40 ucchalai laliyakarakamalatAlaNavillasadasaddAlo / duMduhirAvo gaMbhIravajjirAujjasaMvalio // 41 iya laliye bhuUvelliyakarama ulaMjalimilaMtasirakamalaM / surajayajayasaMrAveNa nivaDiyA rayaNavuTThiti // tao tiyasehiM kao puNaNNavo kuMtalakalAvo, vihiyaM pugvalAvaNNarUvasohAsamudayAo vi ahiyayarasohaM sarIraM / tao samucchalio nayarIeM halahalAkho jahA 'pArAvio bhayavaM dhaNaseTThigehe, nirvADiyA tattha rayaNavuTThI' / eyaM ca jaNaparaMparAo soUNa samAgao seTThI, sayANirthaMnaravaI y| diTTha taM seo gehaM disi disi nihittarayaNasaMcayaM / vimhaupphullaloyaNo ya bhaNiuM pavatto naravaI jahA 'bho seTThi ! ghaNNo' tumaM jasserisI tihuyaNatilaiyabhUyA dhUyA jIe erisaM bhayavao pArAvaNadANaphalamAsAiyaM / jao ahamittha patthavo kira purIe, koDuMbio puNa tumaM ti / iya aMtare vi guruNA taha vi tumaM cena'Nuggahio vivo na ya jAI na pahuttaM kAraNaM kusalyAe / bhavaNammi asthiNo jastai iMti so puNNabhAi' tti || iya eva patthavo thuisamiddhisaMbaddha vivibhaNiehiM / ahiNaMdai jA savvAyareNa kayagorakhaM seTThi // 45 tAva ya raNNA saha samAgaeNa aMteuramahallaeNa diTThA caMdaNA, puNaruttatriyakkaparAyaNeNa paccabhiNNAyA / paccabhiNNANANaMtaraM ca calaNesu nivaDiUNa roiuM peyatto / taM ca royaMtaM daNa rAiNA devIe ya bhaNiyaM 'bho ! kimeyaM ?' / teNa vi sAhiyaM 'deva ! jahesA dahivAhaNarAyadhUyA dhAriNIkucchi samubbhavA vasumaI nAma kaNNayA kahaM pi etthA''gayA na jANAmi' / tao rAiNA vasumaI pucchiyA / tIe ya jaM jahAvattaM taM tahA savvaM sAhiyaM jAva dhaNaseTThihatthAgamaNaM " dhUyApaDivatti-siNehanibbharaparipAlaNAi- patthuyasaMbaMdhAvasANaM / taM ca soUNa siNehaninbharaM nivesiyA ucchaMge rAiNA devIe ya / tao viNNattaM tIe jahA 'tumehiM seTTiNA ya abbhaNuNNAyA icchAmi dhammAyaraNaM kAuM, jao saMsAre bahuvihaduhakilesasayasaMkule asArammi / ko nAma kayaviveo ramejja suhasaMgavAmUDho ? // 46 iha jamme cciya daTThUNa tArisI sukulajammasaMbhUI / jAyA puNo vi esA pairapesa kile siyA muttI // 47 taM tArisabahuvicchaDDuviDDurilla'mha pubvasaMbhUI / saMpai ko goTThIsu vi sAhijjataM pi sahai ? || 48 iya kaliuM saMsArammi kammuNo vasaviyaMbhiyavvAiM / ko nAma sayanno nimisayaM pi sajjejja saMsAre ? ' // 1 AB rehiM rayaNa N / 2 C D degya [ ? ] vuvveM / 3 cDti // B. kolAhalA / 5 cD onara | 6 cD seTThigehaM / 7 AB dhUyA | 9 CD sa jati so puNNabhAya ti / 10 C D ccabhinayAta / dhUpa 13 AB parapesiki / mU. zu.- 26 kao tiyasehiM puNa 4 A No jasse / 8AB layA 11 C D paktto / 12 cD Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 saTIke mUlazuddhiprakaraNe caturtha sthAnakam eyaM ca samAyaNNiUNa rAiNA bhaNiyaM jahA 'putti ! ajja vi bAlo vayaviseso, alaMgho jovvaNaviyAro, dujao mohappasaro, balio iMdiyaggAmo, tA vilasiUNa saMsAravilasiyavvAI, uvabhuMjiUNa sayaliMdiyasuhAI, aNubhujiUNa suravarasamAsa(sA)iyaM dhaNasamiddhiM pacchA jujjai kAuM dhammogjamo; saMpayaM tu, kattha imaM tuha telokajaMtukayavimhayaM taNusarUvaM / katto lAyaNNuddalaNapaccalo tavaviseso ? tti // 50 tuha laliyakaMtilAyaNNahAriNo suMdarassa ruuvss| himapavaNo kamalassa va viNAsabhUo haveja tavo // jaM jattha jayA jujjai kAuM taM taha kuNaMti buhasaMghA / kiM kuNai dArukuMbhammi koi bAlo vi havvavahaM ? / / iya taha tuha taNulaiyAe iralAyaNNakaMtisohAe / hoi tavo kIraMto viddhaMsaNakArao nUNaM // 53 aNNaM ca tAmarasasacchahaM tuha sarIrayaM kaha sahejja tivvatavaM ? / tivvA''yavaM dumo ceva sahai no kislubbheo|| tivvaM tavasaMtAvaM sahei vayapariNao, na bAlataNU / AyavadaMsaNamitteNa susai gopayagayaM vAri // 55 iya vayavuDhi cciya hoi kAraNaM idusAhaNathammi / ujjovai puNNasasI, na iMdulehA jayaM sayalaM' // 56 tao eyamAyaNNiUNa IsiviyasAviyayaNakamalA jaMpiuM pavattA caMdaNA jahA "mahArAya ! kiM paDibuddhabuddhiNo evaM vihAiM japaMti?, jao--- so cciya kAlo jAyai tavassa iha paMDiyA pasaMsaMti / sAmatthaM jattha samatthavIrie hoi jaMtUNaM // 57 aNahiMdiyatthasAmatthayAjuo paDhamajovvaNe ceva / sayalANa vi karaNIyANa paccalo jAyae jaMtU // jaDyA puNa sayaliMdiyaveyallAvaNNanIsahasarIro / iha uTThiuM pi na tarai taiyA kiM kuNau kAyavvaM // vIriyasajjho jAyai tavo tti taNumittasAhaNo neya / kulisaM ciya dalai girI, na kayAi vi mttttiyaapiNddo|| iya rahio kaha sAmatthayAe kAuM tarejja kiMpi naro / icchAmi teNa kAUNa jovvaNe cceya dhmmmiN|| ___ aNNaM ca esA ceva rayaNavuTTI puNNANubaMdhasaMsiNI ucchAhai maM dhammujjame, kiMca tumbhehiM na suyaM viusajaNajaMpiyaM 'na dhammarahiyA savvasaMpayANaM bhAyaNaM hvNti"| etthAvasarammi ya puraMdareNa bhaNio sayANiyapatthivo jahA "bho narAhiva ! mA evaM bhaNasu, jaokiM na hu] muNiyaM tumae 'esA saMpuNNasIlaguNavihvA / caMdaNataruNo sAha vva caMdaNA sIyalA dhaNiyaM // esA hu~ bhayavao vaddhamANatitthaMkarassa paDhamayarA / ajjANa saMjamujjamapavattiNI 'hohiI aNahA' // hiyaya viciMtiyasarahasapavvajjAkAlalAlasA esA / AbhAsiuM pi jujjai na annahA, kiM the bahueNa // ciTThaH nihelaNe cciya tumhaM tA jAva hoi so smo| jayaguruNo pavvajjANuggahakaraNassa jo joggo|| eyaM pi imAe ceva hoi suramukkarayaNavuddhidhaNaM / giNhau, jahicchiya deu jassa jaM jogamettAhe" // to sA surAhivaiNo aNumaimetteNa savvadhaNasAraM / seTThissa'NumaNNeuM, naravaigehaM pai paiyaTTA // 67 dINA-'NAhAINaM viyaraMtI taM dhaNaM jahecchAe / nIyA sayANieNaM samaMdiraM goravaM kAuM / / 68 suranAhavayaNaucchAhieNa saMpUiUNa dhnnsettiN| kaNNaM'teuramajhe ThaviyA kAUNa akkhUNaM // 69 TA BdegNuhaviUNa / 2 A B degsamANAiyaM / 3 A B na yaMdu / 4 c D yllviinninn(yllviinnnn)niis| 5 A B iya u / 6 cD hi / 7 A B hohI aNagghA / 8 cD c| A B bahaveNa / 10 A BugihaMgaNe ciy| 11 A B paiTTA / / Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ droNakAkhyAnam o sA vimukkA se sAlaMkArA vi sAhINasIlA laMkAra vibhUsiyAvayavA accatamaiNoharUppaNNalAvaNNajovaNapayarisA vi pariNayavayA''yaraNA avamaNNiyAsesavisaiMdiyA vi asamasamAsAiyasama suhA bhayavao kevalanANuppattisamayaM paDicchamANI tattha ciTTha | uppanne ya bhayavao kevalanANe mahAvibhUIe aNugammamANA surAsura - narehiM gayA bhayatrao samIve / dikkhiyA ya jahAvihiNA bhayavayA jAyA chattIsahaM ajjiyAsaha sANaM pavattiNI / kAlaMtareNa ya uppADiUNa kevalanANaM pattA paramasokkhaM mokskhaM ti / candanAryAkathAnakaM samAsam / 31. * adhunA droNakAkhyAnakamAkhyAyate- [ 32. droNakAkhyAnakam ] nIsesadesa bhUsaNamajjhe cUDAmaNi trva jo sahai / vasuhAvilAsiNIe so asthiha kosalAvisao // 1 tatthasthitiyasapuravarasirisohAsamudaeNa samasarisaM / dasasu disAsu payAsaM varanayaraM siriuraM nAma // tattha ya nissaMsayasa saharakarapasarasarisajasa visaravalakkhIkaya sayalavasuhAvalao tArApIDo nAmarAyA / aharIkayasurA- sura- vijjAhara- nararamaNIrUyA raisuMdarI nAma se bhAriyA / io ya tammi ceva nivasaMti sayalapurappahANaseTThiputtA sudhaNa-dhaNavaidhaNIsara - dhaNayAhihANA paropparapIipahANA cattAri vayaMsayA / te ya aNNayA kayAi asAhiya jaNaNi-jaNayANaM gahiyapahANa suvaNNabhaMDamullA saMbalayavAhayadoNagAbhihANekkakammakaramettapariyaNA paTTiyA rayaNadIvaM / aNNA ya vaccaMtANaM samAgayA mahADavI / nitthiNNAe ya tIe niTThiyappAyaM tesiM saMbalayaM / etthaMtarammi ya diTTho aNehiM paDimA paDivaNNo ego mahAmuNI, ciMtiyaM ca 'tavasosiyataNuyaMgaM duddharakiriyAkalAvakayacittaM / mayaNaggipasamajalayaM paMciMdiyaturayaniggahaNaM // 3 nase saguNAhAraM pahANapattaM imaM payateNa / paDilAhaMtI bhattAiehiM je bhattisaMjuttA // 4 ghaNNA kayapuNNA, tANa sula ca bhANusaM jammaM / tA amhe vi hu eyaM paDilAmo mahAbhAgaM // 5 etthaMtarammi bhayavaM paDilehittANa pattayaM calio / jugamettanihiyadiTThI goyarakAlu tti kaliUNa // 6 harisApUriyahiyaehiM tehiM to dogo imaM bhaNio / doNaya ! saMbalayamiNaM payaccha eyassa sAhussa // 7 teNa ya tadahiyasadbhAvise saviya saMtavaNakamaleNa / paDilA hio tavassI romaMcaccaiyagatteNa // 8 o pattA kameNa raNadIvaM / samAsAiyajahicchiyabbhahiyavibhavA pattA niyanayaraM dINAdidANapuvvayaM ca vilasiuM payattA, paraM vavaharaMti suhumamAyAe dhaNavai-dhaNIsarA / 203 etthaMtarammi ya niyayAuyasamattIe mao doNago, samuppaNNo ittheva jaMbuddIve dIve bhAra vAse kurujaNavayAlaMkArabhUyagayapuranayarapahu duppasaha nivaggama hisisirisuMdarikucchisi gavbhattAe / diTTho ya tIe tIe ceva rayaNIe amayarasasArapasaraMta niyaya karapUra paMccA liyabhuyaNaMtarAlo paDipuNNamaMDalo maMDiyagayaNaMgaNo rayaNIyaro vayaNoyaraM pavisamANo / tadaMsaNuppaNNasajjhasavasavigayaniddI bharAe sAhio daiyassa suminngo| teNa vi 1AB bhUsiyasarIrAvayavA / 2 c DmaNohararuppa ( rUya ) lAva / 3 c Ddeg yA sAhassINaM / 4 c D sAhiUNa 7CD vAya paM8c D pakkhAliya / jnnnni| 5 AB pAyaM saMbaLa | 6 c DlAhAmo / 1 9 AB ddaparAe / Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 saToke mUlazuddhiprakaraNe caturtha sthAnakam sAhAviyaniyamaimAhappaviNicchiyasumiNabhAvatthasamuppaNNaromaMcakaMcuyavisaTTavayaNasayavatteNaM jaMpiyaM jahA 'devi ! tuha samatthakurujaNavayaNariMdatArAmayaMko putto bhavissaI' / sA vi 'evaMhoutti samANaMdiya daiyavayaNANaMtarasaMpajjatasayalasamIhiyamaNorahA niyasamaye pasUyA dArayaM / taM ca pasaraMtaniyataNukaMtikaiDappapayAsiyajammabhavaNAbhoyaM dadrUNa harisarvasuppaNNasaMbhamakhalaMtaturiyayaragaipayAruTuMtasAsAbUriyahiyayayAe sudaMsaNAbhihANAe dAsaceDIe vaddhAvio rAyA / tao tavvayaNAyaNNaNANaMdabharanibbharaparAvasIkayamANasassa mauDavajjaMgalaggAbharaNAituvidANaparitosiyadAsaceDIsamaNaMtarasamAiTThaputtajammabbhudayadasadevasiyavaddhAvaNayamahUsavarasapasarasuhamaNuhavaMtassa naravaiNo samAgao nAmakaraNavAsaro / kayaM ca se nAmaM sumiNayANusAreNa kurucaMdo tti / pavaDDhamANo ya gahiyakalAkalAvo jAo jovvnnttho| kayakalattasaMgaho ya pavvajjAgahaNAbhimuharAyasamAroviyarajjabhAro jAo paMyaMDasAsaNo naravaI / io ya mayA sudhaNa-dhaNayA samuppaNNA jahAsaMkhaM vasaMtaura-kattiyapuresu vasaMtadeva-kAmapAlAhihANA pahANasiTThiputtA / kayakalAgahaNA ya jAyA jovvaNatthA / etthaMtarammi ya mariUNa dhaNavai-dhaNIsarA jAyA saMkhapura-jayaMtInayaresu mairA-kesarAhihANAo nijjiyarairUvalAvaNNAo ibbhakulabAliyAo samArUDhAo jovvaNaM / aNNayA ya karabha-vasabhAivAhaNasaNAhabahusatthasamaNNio gao vasaMtadevo vaNijjeNaM jayaMtiM / samADhatto vavahariuM / etthaMtarammi ya laMkAvAso vva viyasaMtapalAso, jiNamuNimaNAbhippAo va viyaMbhamANAsoo, kAmiNIbhAlabaTTo vva rehaMtatilao, vayaNaviyalapuriso vva 'viyasaMtakuravao, puraMdaro vva viyasaMtabahuaMbao, suNNamaMdirovarimatalavibhAgo vva pasaraMtasaMtANao samAgao vasaMtamAso / jo ya naccai vva pavaNavasubvellamANakomalalayAbAhudaMDehiM, gAyai vva nANAvihavihaMgamakalakalavirAvehi, tajjai vva vilasamANavaracUekkakaliyAtajaNIhiM, hakkArai vva rattAsoyakisalayadalalaliyataralakaravilasiehiM, paNamai vya mailayamAruyaMdoliyanamaMtasiharamahAtaruvarettamaMgehiM, hasai vva navaviyasiyakusumaniyara'TTahAsehiM, syai vva tuDiyabiTabaMdhaganivaDamANasiMduvArasumaNoNayaNasalilehiM, paDhai vva suMyasAriyAphuDakkharallAvajaMpiehiM ti / iya naccai gAyai tajjaI ya hakkAraI paNamaI ya / vihasai royai paDhai ya gahagahio naM vasaMtariU // 9 niggacchaMti ya bahuvihavilAsarasanibbharAo savvattha / taruNANa caccarIo pae pae nccmaanniio||10 savisesujjalanevattharayaNasiMgAriyaMgasohAI / taruNa-taruNINa juyalAI jattha dolAsu kIlaMti // 11 kolaMti ya taruNanarA taruNIyaNasaMjuyA maummattA / nANAvihataruvarasaMkulesu rammesu ya vaNesu // 12 AvANayabaMdhehi ya piyaMti majjAiM pANayA loyA / gurumayabhareNa nivaDaMti te ya dharaNIe gayacevA // ainibbharapANeNaM vamaMti aNNe pasAriyappAyA / aNNe aDDaviyahuM bhamaMti kajjaM viNA vi tahiM / / 14 aNNe u sagottukkittaNeNa hiyayammi neya mAyaMti / diti aNegavihAI dANAI tattha paritudvA // 15 aNNe u niyapiyAliMgaNAI kuvaMti logapaccakkhaM / aNNe vayaMti gujjhAiM taha ya gAyati vivihAI // 1 c D karapayA / 2 c Ddegvasasamuppa / 3 c D degNANaMtarasamuppaNNANaMda' / 4 A B dANA pari / 5 A B paiMDa / 6c DdegNAhe(ho) bhu| 7c D viyNbhNtku| 8 A B degdara vva / 9 A B maalymaaruiNdo| 10 A B degruttimaM / 11 c D rtttthaa| 12 A B suisA / 13 A B vaiti / Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ droNakAkhyAnam iya asamaMjasaceTThAo kittiyAo vasaMtamAsammi / pArijjati kaheuM mayaNummattANa taruNANa ? // 17 tatthe ya ahaMmIcaMdamahe gao vasaMtadevo rainaMdaNaM nAma ujjANaM / diTThA tattha sahi kIlArasamaNuhavaMtI kesarA, citiuM ca pavatto, avi ya ' kiM* esA vaNadevI ? kayaviggahasaMgaihA raI ahavA ? / kiM vA viM hu suravilayA ?, uyAhu pAyAlakaNNa? tti // ahavA vi hu kiM lacchI ?, kiMvA vi hu rohiNI sayaM ceva / kiMvA gorI vijjAharivva : kiM mANusI kA vi // ahavA va pAvaNA imIi rUvaM viNimmiyaM, jeNa / karaphaMsA''lidvANaM na hoi eyArisI sohA // 20 iya ciMtaMto eso eyAe diTThagoyaraM patto / puvavbhavaneheNa ya miliyAo tANa diTThIo // 21 tao 'kA esa ?'ti pucchio vasaMtadeveNa jayaMtIvatthavagoM samuppaNNamittabhAvo piyaMkaro nAma iya | teNa bhaNiyaM 'iheva paMcanaMdidhiyA jayaMta devabhagiNI kesarA nAma kaNNaga' tti / tao kao Na jayaMtadeveNa saha saMbaMdho / bhuMjAvio eso niyagehe, teNa vi vasaMtadevo tti / tao gharaM gaeNa diTThA kusumAuha'ccaNaM kuNamANI kesarA / tIe vi jayaMta devahatthAo kusumamAlaM giNhamANo vasaMtadevo / aNukUlasauNasaMpAraNa harisiyAIM cite / lakkhio eso tIe bhAvo pAsaparivattamANIe piyaMkarA hihANAe dhAvidhUyAe / bhaNiyA ya esA ' sAmiNi ! tujjha vi eyassa mahANubhAvassa kiMci uvayAro kAuM jujjai' / tao viyasaMtavayaNakamalAe bhaNiyaM tIe 'halA ! tumaM ceva ettha atthe jahAjuttaM karehi' / tao bhavaNovavaNasaMThiyassa samappiyANi tIe piyaMgumaMjarIsaNAhANi sarasakakkolayANi, bhaNiyaM ca 'pesiyA esA aipiyA sAmiNIe kesarAepiyaMgumaMjarI, eyAIM ca ahiNavuppaNNANi iTThavisideyANi sahatthAroviyakakkolayataruphalANi' / tao saharisaM ghetUNa nAmamuddArayaNaM dAUNa jaMpiyameeNa jahA 'iTThAgurUvaM ceTThiyavaM' ti / 'evaM' ti saharisaM paDivajjiUNa paDigayA esA / sAhiyameyaM kesarAe / tuTThA esA hiyaeNa / pasuttAeM rayaNIe diTTho carimajAme sumiNago jahA 'pariNIyA kilA'haM vasaMtadeveNa' / teNa vi Iiso caitra / parituTTAeM kesarAe sAhio piyaMkarAe | etthaMtarammi ya keNAvi saha niyakahAsaMbaddhaM jaMpiyaM vAsabhavaNe purohie jahA ' evaM ceveM evaM (yaM) bhavissai' / tao bhaNiyaM piyaMkariyAe 'sAmiNi ! nicchapaNa tuha vasaMtadeva va bhattAbhavissai / baddho sauNagaMThI kesarAe / sAhiyamiNaM vasaMtadevassa piyaMkariyAe / 'saMvAI suviNago' tti parituTTo eso, pUiyA piyaMkariyA / bhaNiyaM ca NAe 'sauNagaMTisaMbaMdheNa diNNo tujha appA sAmiNIe, tA karehi vIvAha sAmagiMga / ' vasaMtadeveNa bhaNiyaM 'kayA ceva pAvaNA' / evaM ca paidiNaM paropparapauttipesaNeNa jAva kavi diyahA vaccaMti tAva niyabhavaNasaMThieNa nisuo paMcanaMdigehe maMgalatUrasaho / tao 'krimeyaM :' ti saviyakkeNa tappauttiviyANaNatthaM pesiyA kammarI / nAUNa ya samAgayAe sAhiyaM tIe jahA 'diNNA kaNNaujjavattharvagaisudattaseTThiyavaradattassa paMcanaMdiNA kesarA, tannimittaM ca eyaM vaddhAvaNayaM, avi ya- 205 vajjati gahiratUrAI taha ya varamaMgalAI gijjati / akkhayavattasaNAho pavisai purabAliyAsattho ||22 nIsarai puNavi kuMkumadiSNamuhAlevao sataMbolo' / taM soUNaM eso mucchAvihalaMghalo paDio // 23 'gayA 10 1c Ddegstha bhaTTa | 2 A B mIvaMdaNamahe / 3c D dvA ya tattha / 4 AB kiM cesA / 5 c D / 6AB etthaM jahAM | 7 cDNa muddA | 8 cD e ya rayaM / 9cD e ya kesa / va bhavi D pratau pAThabhaGgaH / 11 CD sumiNa / 12 cD saMThavaNeNa / 13c D ' vvasunaMdaseTThi / Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 saTIke mUlazuddhiprakaraNe caturtha sthAnakam etthaMtarammi ya samAgayA piyaMkariyA / vAudANAiNA satthIkAUNa bhaNio so tIe jahA "pesiyA haM sAmiNIra kesarAe, saMdiTuM ca 'na tae ettha atthe khijjiyavaM, z2ao nA'haM puvvANurAyavisarisaM ciTThAmi, aNabhinnayA majjha cittassa guruNo, na ya tumaM vajjiya aNNo majjha bhattA, jai ya eyamaNNahA bhavai tao avassaM mae mariyavvaM' ti', tA kAlociyamaNuciTThiyavaM" ti / taM ca soUNa harisiyacitteNa 'amhANaM pi esA ceva gai' tti jaMpiUNa visajjiyA piyaMkariyA / saMgamovAyaparANaM ca volINo 'kovi kaalo| ___ aNNayA ya samAgayA jnnnnyttaa| tao 'sue vIvAho bhavissai' tti soUNa dUmiyacitto niggao nayarAo vasaMtadevo / patto kANaNaMtaraM / tattha ciMtiumADhatto, avi ya____ 'anyathaiva vicintyante puruSeNa manorathAH / daivAdAhitasadbhAvAH, kAryANAM gatayo'nyathA // 24 kiMca 'annaha pariciMtijjai saharisakaMDujjaeNa hiyenn| pariNamai annaha cciya kajjAraMbho vihivaseNa // tA kaha Nu pariNayamiNaM ? puvakkiyakammajaNiyadoseNa / evaM jAyammi jao niyameNa vivajjae daiyA / tA jAva tIya'NiThaM vattaM na suNemi tAva niyapANe / ubbaMdhiUNa dehaM caemi kaMkellisAlammi' // 27 iya ciMtiUNa teNaM asogarukkhaM samAruheUNa / saMjamiya pAsagaM to ThaviyA niyakaMdharA tattha // 28 mukko jhaDa tti appA disAmuhehiM tato paribbhamiyaM / ruddho ya saraNimaggo nimoliyaM loyaNajueNa // 29 etthaMtarammi 'mA sAhasaMti bhaNiUNa kAmapAleNa / tatthAgaeNa puvvaM chiNNo se pAsago jhatti // 30 vAyAIdANeNa ya satthaM kAUNa to imaM bhaNio / 'niyaAgiIviruddhaM bha6 ! kimeyaM tae vihiyaM ? // 31 tao sadukkhaM bhaNiyaM vasaMtadeveNa 'bhadda ! alameyAe garuyaduhajalaNajAlAvalIkavaliyAe maha AgiIe' / kAmapAleNa bhaNiyaM 'bhadda ! jai evaM tahA vi sAheha tAva niyadukkhaM jeNa viNNAyatassarUvo tanniggahe uvAyaM ciMtesi / tao 'aho ! eyassa parovayArittaNaM' ti ciMtiU~Na sAhiyaM savvaM vasaMtadeveNa / kAmapAleNa bhaNiyaM 'bhadda ! asthi ettha uvAo, saMpaJjae ya tIe saha paidiNaM tuha daMsaNaM, tA dhaNNo tumaM, mama puNo apuNNassa na uvAo, na ya daMsaNaM, tahA vi na pANe pariccayAmi, jao jIvaMto naro kayAi bhaddAiM pAnai vihivaseNa, yata uktamdezAdanyasmAdapi madhyAdapi jalanidherdizo'pyantAt / AnIya jhagiti ghaTayati vidhirabhimatamabhimukhIbhUtaH' // vasaMtadeveNa bhaNiyaM 'kerisaM kahaM vA tuha puNa dukkhaM jAyaM ?' ti / kAmapAleNa bhaNiyaM "ahaM khu kattiyapuravatthavvago ibbhaputto jovaNummAyavaseNa niggao desiyaaliyaae| patto ya saMkhauraM nAma nyrN| tattha ya tayA saMkhapAlassa jakkhassa jattA / tappicchaNatthaM ca niggaya sabAlavuDDhe nayaraM / ahaM pi gao tattheva / jAba pavatte nibbhare kIlArase diTThA mae sahayAravIhiyAmajjhagayA niyasahIyaNaparikhuDA egA kaNNagA / jAo taM pai me nibbharo'NurAgo / sA vi maM daThUNa nibbharANurAyaparavasA navamehadaMsaNe maUrI va ukkaMThiyA, pesio ya tIe maha niyasahIhatthe taMbolo, jAva na kiMci jaMpAmi tAva viyaTTo rAyahatthI, kayamasamaMjasaM teNa, jAva samAgao sahayAravIhiyaM, palANo kaNNagApariyaNo, na sakkiyA palAiuM A B ti, kAlo / 2 c D koi kA / 3 A B api ca / 4 A B evaM tA saahe| 5A B "mi / aho| 6A B tiya sA / 7 cD vA puNa tuha du| 8 cD kiNpi| Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ droNakAkhyAnakam 207 saa| tao jAva so taM giNhai tAva pahao mae piTuo lauDaeNa balio maM pai taM mottUNa / vaMciUNa ya taM mae gahiyA kaNNagA, nIyA nirubaddave ThANe mukkA amuMcamANI hiyaeNa / samAgao se pariyaNo / bahumaNNio ahaM teNa / etthaMtarammi varisiuM pavattaM nAgavarisaM / palANo disodisaM snyclogo| tao paraM na nAyA mae sA katthai gaya tti / aladvatappauttI ya hiMDiUNa kaIvi diyahe nayaraM tadummAhageNa patto ihaI" ti / ___ taM ca soUNa bhaNio vasaMtadeveNa 'mitta ! jai evaM tA sAhesu etyuvAyaM' / teNa jaMpiyaM 'sue sA pariNijjihI, tao kAyavvA ajja rayaNIe tIe rahasaNAhassa mayaraddhayassa pUyA, taM ca kappo tti gAgiNI ceva karei, tA aNAgayameva pavisAmo nagaramayaNassa maMdiraM, tadaNumaeNa ya ghettaNaM tavvesaM gamissAmi ahaM tIe gehaM, cirapaDigaesu ya amhesu tumaM taM ghettUNa palAijjAsu'tti / taM ca soUNa 'sovavattigaMti harisieNa bhaNiyaM basaMtadeveNa 'mitta ! sovavattigameyaM paramevaM kamjamANe mahaMto tujhANatyo' / etthaMtarammi kuo vi tatthAgayAe subhadisAvibhAgaTThiyAe chikkiyaM vuDDhamAhaNIe / kAmapAleNa bhaNiyaM 'na ma jha etthANattho, ani ya tuha kajjasaMpAyaNeNa mahaMto abbhudao' / etthaMtarammi keNAvi saha jaMpamANeNa niyakahAlAvasaMbaddhaM jaMpiyaM vuDDhamAhaNeNa 'ko ettha saMdeho ?' / 'evameyaM ti gahiyasauNabhAvastheNa jaMpiyaM kAmapAleNa 'evaM ceva kajjamANe savvaM sohaNaM bhavissai' / tao uTThiUNa paviTThA nayaraM / kayA pANavittI / kAUNa ya pariyaNanioyaNAiyaM takAlociyaM karaNijja saMjhAkAle paviTThA nayaramayaNadevaulaM, ThiyA paDimApiTThao / thevavelAe ya nisuo tuursdo| 'esA sA Agacchai'tti tuTThA citteNa, jAva samAgayA sayaNavaggaparivuDA kesraa| oiNNA paannaao| ghettUNa piyaMkariyAhatthAo vivihapUovagaraNapaDipuNNaM patti paviTThA abhitare / 'kappo' tti DhakkiyaM duvAraM / mottUNa egattha pattiM gayA mayaNasamIve bhaNiuM ca pavattA, avi ya "bho bhayavaM raivallabha ! paccakkha ! samatthasattacittassa / na hu jujjai maha evaM nioyaNaM nAha ! dINAe // bhattIe vivihapUyAi pUio ettiyaM mae kAlaM / 'kira kAhisi maNaruiyaM' jAva tae erisaM vihiyaM / / kiM na biyANasi sugahiyanAmaM mottuM vasaMtadevaM me / na ramai annattha maNaM ahavA kimiNA palateNa 1 // jammaMtare vi so cciya maha bhattA dija" jaMpiuM evaM / tattoraNegadese nibaddhao pAsao tIe // 36 nasiuM siroharaM tattha appayaM jAva sA pavAhei / tAva sahasa tti dhariyA vasaMtadeveNa niggaMtuM // sA vi taM daLUNa 'kahaM so ceva eso samAgao ?' tti jAva sasajjhasA ciMtei tAva bhaNiyA vasatadeveNa 'suMdari ! alaM ciMtAe so cevAhaM tujjha hiyayadaio tuhaharaNanimittaM puvameva samitto estha paviTTho, tA samappehi eyassa mama mittassa niyavesaM, giNhAhi ya tumameyassa saMtiyaM jeNa vaccai eso tuha kuladhara ti / tao suMdarameyaM ti harisiyAe samampio tassa niyaveso / kAmapAlo vi pUjiUNa kAmadevaM kAUNa palaMbamaMguTuiM niggao, niggacchaMtassa ya gahiyA piyaMkariyAe pttii| samArUDho jaMpANe / samukkhittaM vAhagehiM / tao bajatehiM maMgalatUrehiM gao paMcanaMdigehe / nIo piyaMkariyAe mAiharayaM / nivesiUNa bhaNiya 'piyasahi ! evaM cena iTTavisiTThapiyasamAgamamaMtaM parijavaMtI ciTThasu' / tti bhaNiUNa paoyaNaMtareNa niggayA piyNkriyaa| IA B raiNAhassa pUyA / 2 cD lAejjasu / 3 c DdegNa pri| 4 c D eyaM / 5 cD pUiU / 5A B sahi ! taM ceva / / Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 saTIke mUlazuddhiprakaraNe caturtha sthAnakam ___ etyaMtarammi ya saMkhauranivAsinimaMtiyAgayasayaNajaNeNa saha samAgayA kesarAe mAuladuhiyA mairA nAma knnnnyaa| sA ya kesarAdasaNatthaM paviTThA mAiharaNa / niviTThA kAmapAlasamIve, bhaNiyaM ca NAe, avi ya 'mA kuNasu bhagiNi ! kheyaM, sakammavasayA jiyA jao savve / puvakayakammadosA duhAI pAveMti saMsAre // jaM jeNa pAviyavvaM suhamasuhaM vA imammi saMsAre / puvakayakammavasao taM so pAvei niyameNa // saviveyaniviveyANa aMtaraM ettiMya tu saviveyA / bhAviti bhavasarUvaM iyare asamaMjasapalAvI // 40 saMkhaure ceva imo vasaMtadevANurAyavuttaMto / kAraNagayAe kahio tujjha sahIe maha aseso // tA ujjhiUNa soyaM gurujaNaaNuvattaNaM kuNusu bhagiNi ! / vihiNA niDAlalihiyaM, jamei sammaM tayaM shsu|| majjha puNa dAruNataro vuttaMto bhagiNi ! tuha syaasaao| gurujaNadukkhabhaeNaM taha vi hu dhAremi haM pANe // jamhA hu saMkhapAlassa bhayavao purajaNeNa jattAe / pAradvAe ahaM pi hu viNiggayA' sahiyaNasameyA // sahayAravI himajjhe ujANe jAva vivihakIlAhiM / kIlAmi tAva diTTho koi jubA nA'idUrammi // 45 mayaNo vva viggahadharo taM pai jAo daDho'NurAgo me / so vi aNurAyavasao puNo puNo maM paloei // niyayasahIhatthammi ya taMbolo tassa to mae phio| teNa vi gahio, na hu tANa jAva vayaNakamo hoi|| tA ummiTTIhao mattakarI teNa addhagahiyA haM / jA tAva teNa hatthI pahao lauDeNa paTTIe // 48 maM mottuM tayabhimuho calio, teNAvi vaMciGa hasthi / ghettUNa ahaM noyA karibhayaparivajjie ThANe // 49 mukkA ya tattha teNaM amuMcamANI vi hiyayamajjhammi / milio ya majjha sajaNo, teNa vi ahiNaMdio eso|| etthaMtarammi meho bhuyagehiM varisiuM samADhatto / tassa bhaeNa palANo disodisaM savvapuralogo // 51 tappaMbhiiM tu na nAo, kahiM gao so mahaM hiyayahArI ? / gA~vasAvio ya nayare kaivi diNe neya uvlddho|| tA bhagiNi ! maha ahannAe daMsaNaM pi dUrIkayaM vihiNA, jao bhaNiyaMAsAsijjai cakko jalagayapaDibiMbadasaNasuheNa / taM pi haraMti taraMgA, picchaha NiuNattaNaM vihiNo // tamAyaNNiUNa ugghADiyaM vayaNaM kAmapAleNa / taM ca daThUrNa 'kahaM so ceva eso ?' tti sasajjhasalajjAvasaparavasAe na kiMci jaMpiyamimAe / tao teNa bhaNiyaM 'pie ! na esa kAlo lajjAe, tA mottUNa lajjaM niggamaNovAyaM kiMci ciMtehi, jeNa lahuM paNassAmo, kesarA eNNa tumaM va imiNA paogeNa miliyA niyadaiyassa' / tao tIe harisiyAe jaMpiyaM 'jai evaM to sarIraciMtAvavaeseNa asogavaNiyAduvAreNa niggacchAmo' / tao 'sAhu suMdari ! sohaNo uvAo' tti bhaNiUNa uDhio kAmapAlo / niggaMtUNa palAyANi / miliyANi gayaure putvameva kesaraM gahAya tattha samAgayassa vasaMtadevassa / cidaMti ya suheNa ttth| io ya rAiNo kurucaMdassa paidiNaM samAgacchaMti paMca paMca pahANakosalliyANi / na ya so tINi sayamuva jai, na ya aNNassa kassai dei, bhaNai ya 'eyANi mae iTThavisiTThassa kassai dAyavANi' / etyaMtarammi ya vaddhAvio rAyA ujANapAleNa, avi ya-- 'vaddhAvijjasi narapahu ! varakevalamuNiyavatthuparamattho / ittheva tijagapaNao samAgao sNtinaahjinno|| raiyaM ca samosaraNaM AjoyaNamittabhUmibhAgammi / avahariyaM tiyasehiM taNa-kaMTaya-reNumAIyaM // 55 // IA B yA pariyaNa / 2 CD mANI ya hiN| 3A B 'ppamiyaM / 4 cD to| 5A BNa so ceva / 6 cD jaMpiyaM / 7 cD puNa maM ca / 8cD yANi ya gaya / 1cD tANi uvabhaM / Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saGgamakAkhyAnakam 209 gaMdhodayaM pavuTuM, raiyaM sAlattaya smuttuNge| maNi-kaMcaNa-rayayamayaM caugouradArapavibhattaM // 56 // raiyAI toraNAI causu vi dAresu rynncittaaii| uttaMgadhayavaDAiM bahurUvayasaMdhikiNNAiM // 57 // cakkajjhaya-sIhajjhaya-garalajjhaya-mahajhayA tao vihiyA / cAuddisi vAvIo vaNarAIo ya vihiyAo // majjhammi tassa ThaviyaM varAsaNaM sIhapoyaakkaMtaM / kaMkellipAyavo taduvariM ca raio susohillo // 59 jANussehapamANA uvarimuhA nivaDiyA kusumvutttthii| chattattayamudaMDaM uvariM sIhAsaNassa kayaM // 6 // cAmaradaMDavihatthA sakkIsANA ThiyA ubhayapAse / jalaharagaMbhIraravo vajjai suraduMduhI gayaNe // 6 // evaMvihammi raie osaraNe visai sirijiNo sNtii| puveNa kaNayakamalovarimmi sNtthviyclnnylo|| tipayAhiNaM viheuM titthaM namiUNa jAva uvaviTTho / tA causuM pi disAsuM surehiM paDirUvayA vihiyA // bhAmaMDalaM pi diNayarakaraniyarasamappabhaM tao jAyaM / nara-tiriya-maNuya-devehiM pUriyaM taM khaNadveNa // 6 // daLUNa tayaM sAmiya ! samAgao tuha piyaM niveeuM' / tavvayaNaM soUNaM ahiyaM tudro naravariMdo // 65 // romaMcakaMcupulajhyadeho vaddhAvayassa dAUNa / pajjattIe dANaM bhattIe gao jiNaM namiuM // 66 // savvAe riddhIe vasaMtadevAiyANi cauro vi / vaMdittA jiNanAhaM uvaviTThAI mahIvaDe // 67 // tatto kahei dhammaM joyaNanIhAriNIe vANIe / niyaniyabhAsApariNAmiNIe bhayavaM jaNahiyadvA // 68 avi ya - dANaM sIlaM tava-bhAvaNAo dhammo caumviho bhaNio / kAyavvo suhaheU bho bho bhavvA !, kimaNNeNa ? / / dANAo hoi saggo, bhoguvabhogA tahiM viviharUvA / dANAo maNuyatte paNayanivaM hoi vararajjaM // 70 riddhI aNaNNasarisA, aNNAI vi jAiM caarusokkhaaiN| ANA ye appaDihayA parivAroM annnnnnsaariccho|| kiM bahuNA bhaNieNaM ? jaM kiMci vi ittha jIvalogammi / labbhai pahANavatthu savvaM dANapphalaM taM tu // 72 // etthaMtarammi ya kahataraM nAUNa pucchiyaM rAiNA 'bhayavaM' ! kiM maha paidiNaM paMca paMca avvaMgANi uvaNamaMti, na ya kassai paicchAmi ?' / tao bhayavayA kahio sano vi puvvajammavaiyaro, tA mahArAya ! tehiM saha tANi uvaogaM gacchissaMti, jao tANa saMtiyaM davvaM, te ya ime vasaMtadeva-kAmapAlamairA-kesarAhihANA / taM ca soUNa savvesiM samuppaNNaM jAIsaraNaM / tao jaMpiyamaNehiM 'nAha ! evameyaM, nAyamamhehiM jAissaraNAo, tA dehi amhANaM sAvayadhamma' / diNNo ya bhayavayA / tao bhottUNa tANi rAyasaMpaNNakosallayAiyaM dANaphalaM, pajjate kAUNa sAmaNNaM gayANi suralogaM ti / jaM tesiM vayaNeNaM kammayareNaM muNissa varadANaM / diNaM tassa phaleNaM eso rAyA samuppaNNo // 73 // teNaM ceva phaleNaM kamaso siddhiM pi pAvihI eso| tA dANammi payatto kAyavvo savvasattehiM // 7 // iti droNakAkhyAnakaM samAptam / 32. sAmprataM sagamakAkhyAnakaM kathyate [33. saGgamakAkhyAnakam ] asthittha jaMbudIvammi bhArahaddhammi dakkhiNe / majjhimakhaMDamajjhammi deso magahanAmao // 1 asthi telokkavikkhAyaM puraM rAyagihaM tahiM / alayApurisaMkAsaM sussAsaM guNapUriyaM // 2 1 A B rUyaya / 2 cD maloyarammi / 3 cD taM vayaNaM / 4 cD nnini| 5cD i / 6 cD'ro'nnnnnn| 7 A BdegvaM ! maha / 8 c D to| 9 cDyaratte muN| 10 cD namo suyadevayAe bhgviie| saamprtN| 11 cD yAuri / mU. zu.-27 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 saTIke mUlazuddhiprakaraNe caturtha sthAnakam dappiTThArikariMdANaM kuMbhaninbheyapaccalo / mayaMdo seNio rAyA taM puraM paripAlae // 3 tassa'tthi cellA nAma devI sohaggagavviyA / vaNNalAvaNNasaMpaNNA kalAko saMlasAliNI // 4 to ya sAligAmammi dhaNNA ucchaNNavaMsayA / bAlayaM saMgamaM nAma puttaM ghettuM samAyA // 5 paTTaNAo, tao bAlo vaccharUyAI rakkhae / aNNayA Usave kamhi savvagehe peccha // 6 bhujjataM pAyasaM bAlo, tatto mAyaM vimaggai / 'pAyasaM dehi me aMba !' tIe 'natthi'tti jaMpiyaM // 7 vAraM vAraM vimaggaMtaM 'roviraM taM niyacchiuM / saritA pubvayaM riddhiM maNNuNA sA virovaI // 8 pADivesiyanArIo souM pucchaMti kAraNaM / tIe savvammi akkhAe vuttaMte karuNAparA // 9 tAo vIrAIyaM diti raMdhiuM sA vi pAyasaM / thAlaM bharitu puttassa ghaya khaMDasamaNiyaM // 10 kajjeNa gehamajjhami paviTThA jaNaNI tao / sAhU etyaMtare tattha paviTTho mAsapAraNe // 11 bhikkhaTTA tattha gehammi, diTTho saMgamaeNa to / samubbhijjaMtaromaMcakaMcuo citae imaM // 12 'suladdhaM mANusa majjha, jIviyaM jammameva ya / jeNa savvA vi saMpaNNA, sAmaggI dullahA imA // 13 pattaM cittaM ca vittaM ca tiNNi vI puNNajogao / puNNAI majjha puNNAI ajja' evaM vicitiuM // 14 papphullaloyaNo bAlo uppADittA samuTThio / taM khIrIpuNNayaM thAlaM, tao gaMtuM tayaMti // 15 'karehA'NuggahaM nAha !' jaMpaI bhattinibharo / 'sujjhai' tti biyANeuM sAhuNA muDiyaM // 16 savvaM var3DhaMtabhAveNa taM khittaM teNa pattage / puNNaMtarAya bhI eNaM sAhuNA na nivAriyaM // 17 bhattIe vaMdiuM sAhuM niyaTThANe nisaNNao / viNiggayammi sAhummi, dhaNNA gehAo niggayA // 18 'bhuta' tti maNNamANIe puNo taM tIe pUriyaM / raMkattaNeNa teNAvi bhuttaM kaMThappamANao // 19 ajIraMteNa rattIe mao sAhuM saraMtao / puNNeNaM tassa dANassa pure rAyagihe tao // 20 gobhaddainbhabhajjAe bhaddAgame samAgao / sAlIchittaM sunippaNNaM sumiNe sA niyacchiuM // 21 vibuddhA niyadaiyassa sumuhI sA pasAhae / teNAvi puttajammeNaM vareNaM sA'hinaMdiyA // 22 souM haTThA sA tao evaM paryaMpaI / 'devAINaM pasAeNaM hou evamimaM pahU !' // 23 evaM ca sA'hinaMdittA suheNaM gabhamuvvahe / puNNesu dosu mAsesu uppaNNo tIe dohalo // 24 jahA dANAisaddhammakammAI jai karemahaM / pUrie seTThaNA tammi suhaM gabbho pavaDhio // 25 patte pasUkAlammi pasUyA sA suhe diNe / puttaM surakumAraM va loyaNANaMdadAyagaM // 26 tao vajrAvio seTThI ceDiyAhiM duyaM duyaM / dAUNa tANa so dANaM sahattheNaM ca matthayaM // 27 dhA (dho ?) viUNaM puNo tuTTho pavattei mahasavaM / vajjirAujjasaMsaddabharijjatanahaMgaNaM // 28 tuTTaMtatArahArohamuttAhalakayaccaNaM / siMgAraphAranArIhiM samAdattaM sunaJcaNaM // 29 dijjaM tadANasaMghAyaM chattakolAhalAulaM / accherayasayAiNNaM vimhAviyamahAyaNaM // 30 mAibahuriddhI va tammi mahUsave | saMpatte bArasAhammi sammANittA niyallae // 31 sumiNassA'NusAreNa seTThI baMdhusamaNio / Thavei sAlibhaddo tti guNNaM puttassa nAmayaM // 32 evaM pavaDDhamANo so dhAIpaMcagalAlio / kiMcUNaaTThavariso, kalA savvA u gAhio // 33 1AB saMpunnA / 2 cD sallasA / 3 C D ruvANi / 4 cD roiraM / 5 CD muTThiraM / 6 cD tamoDiyaM / 7 puNyAntarAyakarmabhItena ityarthaH / Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saGgamakAkhyAnakam 211 saMpatto jovaNaM tatto rUveNaM jiyavammaho / lAvaNNavaNNasaMpaNNo kAmiNIyaNavallaho // 34 ramaMto saha mittehiM lIlAe jAva acchai / tAva tattheva vatthavvA battIsaM varasedviNo / / 35 raIsAriccharUyAo ghettuM kaNNAo AgayA / battIsaM savvasArAo ibbhagobhaddamaMdire // 36 bhaNaMti 'jai vineyAo joggAo tuha suyassa u / maNNaU to vi eyAo kAuM amhANa'Nuggaha' / haTThatuTTho tao seTThI pasatthe tihivAsare / mahAvicchaDDariddhIe pANiggaNaM karAvae // 38 uttame bhavaNAbhoe samArUDho tao imo / devo doguMdugo ceva bhuMjae bhogavittharaM // 39 puNNANubhAvao tassa mAyA-vittANi savvahiM / pavattayaMti akkhUNaM evaM kAle galatae // 40 gobhaddo giNhae dikkhaM sirivIrajiNaMtie / ciccA dhaNAiyaM savvaM tao pAlittu saMjamaM // 41 bhattaM paccaikkhiuM kAle divvakaMtidharo suro / uppaNNo devalogammi uvaogaM pauMjaI // 42 daLUNaM ohinANeNa niyaputtasiNehao / tappuNNAvajjio tattha suro sigdhaM smaago||43 vatthA-'laMkAra-mallAI savvaM divvaM paNAmaI / sabhAriyassa niccaM pi dANapphalavasIkao // 44 jaM ca mANussayaM kajaM bhaddA taM se pasAhaI / nicito savvaThANesu evaM bhoge pabhuMjaI // 45 aNNayA vaNiyA keI ghettuM rayaNakaMbale / uvaTThiyA nariMdassa seNiyassa sahaMgaNe // 46 'mahagyANi' tti kAUNa rAyA jAva na giNhaI / tAva tatto viNiggaMtuM vaNiNo bhaddAgihaM gayA // 47 sA vi te kaMbale savve mollaM dAUNa giNhaI / vaNiNo vi niyAvAse gayA, etthaMtarammi ya // 48 viNNatto seNio rAyA cellaNAe jahA 'mama / aTThAe kaMbalaM ekaM mahAmollaM pi gheppau' // 49 vAraMvAraM bhaNaMtIe sadiyA vaNiNo tao / bhaNiyA ya 'kaMbalaM eka amhaM molleNa deha bho ! // 50 vuttaM tehiM jahA deva ! diNNA savve vi kaMbalA / bhadAe ibbhamajjAe' tao raNNA tadaMtie // 51 gorabo pesio eko bhaddo niyamahaMtao / jahA 'ANehi molleNa, bhaddApAsAu kaMbalaM' // 52 teNAvi jaMpiyA gaMtuM 'bhadde ! rAyA vimaggaI / jahAkiiyamolleNa ekkaM rayaNakaMbalaM' // 53 bhaddA payaMpaI 'bhadda ! te me phAlittu kaMbale / sAlibhaddassa bhajANaM pAyalUhaNagA kayA // 54 tA viSNavehi rAyANaM jai juNNehiM sijjhaI / kajjaM to leha secchAe, jao aNNaM na vijaI // taM teNa rAiNo savvaM gaMtuM jAba niveDyaM / cellaNA tA payaMpeI 'deva ! pecchasu aMtaraM // 56 amhANaM vaNiyANaM ca' iI vutto narAhivo / koUhaleNa apphuNNo evaM maMtiM pabhAsaI // 57 'bhaNehi bhadda ! to bhadde jahA-abhhANa kougaM / tA pesehi ihaM bhadde ! sAlibhadaM khaNaMtaraM' // 58 teNAvi jAva sA vuttA tAva bhaddA sasaMbhamA / udvittA rAiNo pAse sayameva samAgayA // 59 viNNaveI jahA 'deva ! na me putto kayAi vi / pecchae caMda-sUrA tA ciTThau bahiniggamaM // 60 tA gharAgamaNeNa'mha pasAo deva ! kIrau' / koUhaleNa raNNA vi taM tahevA'NumaNNiyaM // 61 'pasAo' tti bhaNaMtIe puNo bhaddAe jaMpiyaM / 'khaNamekkaM vimAlehi jAvA''gacchAma'haM puNo' // 62 'gehaM gaMtUNa kArei haTTasohaM niraMtaraM / sagehadAradesAo sIhadAraM nivassa jA // 63 nANApecchaNayAiNNaM taM kAUNaM tao nivaM / viNNavei "gihaM gaMtuM pasAo deva ! kIrau' // 64 tatto rAyA tahiM sigdhaM savvorohasamaNNio / pecchaMto pecchaNe divve sAlibhaddagihaM gao // 65 __ 1 A B degccakkhiyaM / 2 c DllAi / 3 c D tA / 4 c D gehe / 5 A B gihe / 6 A B tayaM / Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 saTIke mUlazuddhiprakaraNe caturtha sthAnakam taM ca ke sarisaM ? surattahemabhittiyaM, vicittacittacittiyaM / mANikkabaddhabhUtalaM, viNitateyamaMDalaM // 66 subhaMgasAlabhaMjiyaM, vipaMcivaMsasiMjiyaM / suvaNNathaMbhasaMgayaM, paNaJcamANaraMgayaM // 67 lalaMtamuttamAlayaM, raNaMtatAratAlayaM / phuraMtavAratoraNaM, maNussasokkhakAraNaM // 68 uttuMgasattabhUmiyaM sammaghadvadUmiyaM / kIraMtavatthasohayaM, bajjatamaddalohayaM // 69 erisaM taM niyacchaMto vihiyANeyamaMgalo / paviTTho tattha so rAyA vimhaupphullaloyaNo // 70 kamaso jAva ArUDho cautthaM bhUmigAtalaM / savvappahANAra tattha AsaNammi nivesio // 71 vatthA-'laMkAramAIyaM dAuM bhadA tayaMtao / sAlibhaddasayAsammi sattamaM bhUmigaM gayA // 72 jaMpaI 'putta ! taM dalu seNio puhaIsaro / cautthaM bhUmigaM patto 'to Agaccha khaNaMtaraM' // 73 jaMpaI sAlibhaddo vi 'ammo ! taM ceva jANasi / agdhaM giNhAhi tA gaMtuM kiM karissAmahaM tahiM ?' // bhaddA payaMpaI 'putta ! na taM hoi kiyANayaM / kiMtu nIsesaloyANa tumha'mhANa ya so pahU' // 75 taM souM takkhaNaM ceva viratto ciMtae imaM / "dhI dhI ! saMsAravAsassa jattha'NNo majjha vI pahU // tA evaM dukkhapaurehiM bhavabhogehiM me alaM / pavvajjAmi jiNassaMte dikkha dukkhavimokkhaNiM' // 77 evaM saMvegapatto vi mAyAe uvarohao / caMdo vva tArayAjutto uttiNNo so sabhArio // 78 seNiyassaMtiyaM patto paNAmaM kuNaI lahuM / nariMdeNA'vi neheNa niyayaMke nivesio // 79 agdhAo uttimaMgammi jAva tattha khaNaMtaraM / ciTThaI tAva aMsUNi muyaMtaM niyaputtayaM // 80 daTuM bhaddA payaMpei 'deva ! evaM visajjaha / jao mANussamallAigaMdho eyassa bAhai // 81 divANulevaNaM mallagaMdhAIyaM paNAmai / niccaM jaNayadevo se sabhaJjassa maNoharaM // 82 tatto visajjio eso gao sattamabhUmigaM / raNNA vi jaMpiyA bhadA 'gacchAmo niyamaMdiraM // 83 viNNatto nivaI tIe 'pasAo deva ! kIrau / ajja [a]mha gihe ceva bhoyaNeNaM' tao nivo // 84 uvarohagao tIe patthaNaM paDivajjaI / tao bhaddAi vakkeNa dAsaceDIo takkhaNaM // 85 mayaNijja-bihaNijjAiM dIvaNijjAiM ANiuM / lakkhapAgAitellAI pottiyaM appiuM tao // 86 sukumAlapANipAyA dakkhA cheyaMgamaddayA / abbhaMgayaMti rAyANaM parivArasamaNNiyaM // 87 rayaNasovANapaMtIsu jAva vAvIsu majjae / rAyA tA devajogeNaM karAo paDiyaM jale // 88 nAmamudaM paloei nivo saMbhaMtaloyaNo / taM daTuM bhaNaI bhadA dAsaceDI 'halA ! imaM // 89 nIramannattha bAvIe saMkAmehi khaNaMtare / jaMtappaogao savvaM' tIe jhatti tahA kayaM // 90 nANAlaMkAramajjhammi tamiMgAlasaricchayaM / picchiu~ pucchaI ceDI 'kimeyaM ?' vimhayAulo // 91 tIe vi jaMpiyaM 'deva ! niccaM pakkhippaI imaM / nimmallaM sAlibhaddassa sakalattassa ettha u' // taM souM ciMtae rAyA 'peccha puNNassa aMtaraM / ahaM rAyA imo bhinco bhogalacchI puNerisA // tA dhaNNo savvahA eso kayapuNNo naruttamo / suladdhaM jIviyaM jamma mANusattamimassa u' // 94 evaM ca majjiuM bhutto NANArasasamaNNiyaM / visiTuM bhoyaNaM, pacchA kayakicco gihaM gao // 95 sAlibhado vi saMsAraviratto jAva ciTThai / tAva kallANamitteNaM AgaMtUNaM niveiyaM // 96 1 c D tahiM / 2 c D tA / 3 c D taM / 4 c D dhiddhI sN| 5 c D to| 6 c D AI, dappaNijjANi aa| 7 c Djjii| 8 c D bhogiiDhI puNa erisaa| 9A B to| Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saGgamakAkhyAnakam 213 'vaddhAvijjasi taM sAmi ! jao ettheva paTTaNe / samosaDho varujjANe bahusIsasamaNNio // 97 dhammaghoso tti nAmeNaM sUrI guNagaNAlao / caunANehiM saMpanno narA-'maranamaMsio // 98 taM souM sAlibhaddo vi romNcucciygtto| sAmaggiyaM viheUNaM vaMdaNatthaM viNiggao // patto ya sUripAsammi kAuM paMcappayArayaM / kameNA'bhigamaM tatto vaMdittA bhattinivbharo // 100 sUriNo sesasAhU ya tao suddhamahItale / nisaNNo paMjalIhouM bhattIe pajjuvAsaI // 101 sAlibhaddassa tIse ya parisAe jiNabhAsiyaM / dhammamAikkhaI rammaM mokkhasokkhekkakAraNaM // 102 jahA 'bho ! ettha saMsAre savve jIvA sakammao / pAvaMti tikkhadukkhAiM aNatAiM niraMtaraM // 103 sArIra-mANasAiM te jehiM pIDijjae. jaNo' / eyammi aMtare sUrI sAlibhaddeNa pucchio // 104 'bhayavaM ! keNa kammeNa anno sAmI na vijaI ?' / taM souM jaMpaI sUrI 'savvadukkhavimokkhaNI // 105 dikkhaM giNhaMti je jIvA tilogassA'vi te pahU' / 'jai evaM to gihe gaMtuM jAva pucchAmi aMbathaM // 106 tAva tumha sayAsammi gihissAmi taya lahuM / sUrI pathapaI 'bhadda ! mA pamAyaM karissasi' // 187 'iccha' ti bhaNiUNeso maMdiraM niyayaM gao / pAyaggahaM viheUNa tao bhadaM payaMpaI // 108 'ammo ! ajja mae dhammo suo svvnnnnubhaasio| dhammaghosassa pAsammi' 'suMdaraM' sA payaMpaI // 109 sAlibhaddo tao Aha 'jai evaM to karemahaM / ammo ! tubbheha'NuNNAo taM dhamma bhavanAsaNaM' // bhadAe jaMpiyaM 'bancha ! "so accNtsudukkro| javA lohamayA ceva cAveyavvA niraMtaraM // 111 tumaM ca devabhogehiM vaccha ! niccaM pi laalio| tA kahaM kaDhaNuDhANaM, kAuM satto bhavissasi ?' / / jaMpaI sAlibhaddo vi 'evameva, na annahA / kiMtu kIvassa eyaM tu no vIrassa maNassiNo' // 113 jaMpaI sA jaI evaM abbhAso tAva kIraU / mANussagaMdhamallesu bhogaccAe ya kiMci vi' // 114 paDivajjittA tao eso muMcaI ya diNe diNe / tUliM bhajjaM ca ekkekkaM, etto tatthena paTTaNe // 115 asthi ibho suvikkhAo dhanno nAma dhaNaDhao / uvvUDhA sAlibhaddassa teNaM lahusahoyarI // 116 NhAviMtI sA tayaM dhaNNaM aMsupAyaM pamuccaI / bhattuNA pucchiyA 'bhadde ! keNA''NA tuha khaMDiyA ? // kiM vA kiMci vi no vatthu saMpajjai maNinchiyaM ?' / tIe vuttaM 'na ekkaM pi eyANaM mama bAhae // 118 pavvajjuvadio kiMtu nAha ! maj sahoyaro / muMcae jeNa ekkekkaM tUliM teNA'dhiI mama' // 119 teNottaM 'hINasatto so evaM jo u pakumbaI' / aNNAhiM tassa bhajjAhiM sahAsAhiM payaMpiyaM // 'sukaraM jai imaM nAha ! sa to kiM na kIraI ?' / dhaNNo payaMpaI 'bhadde ! vayaNaM tumha saMtiyaM // uddikkhato Thio kAlaM, saMpayaM puNa picchaha / savvaccAyaM vihijjaMtaM' tao tAhiM payaMpiyaM // 'kheDDayaM kayamamhehiM, ninchayaM kiM payaMpaha / / agurattAo bhattAo amhe davvaM ca sAmiya ! // 123 mA cayAhi ayaMDammi' tao dhaNNo pabhAsaI / 'dhaNaM dhaNNaM kalattaM ca aNiccaM savvameva ya // 124 jamhA tamhA gahissAmi pie ! dikkhaM jiNaMtie' / to tAo nicchayaM nAuM bhaNaM tevaM 'vayaM 'pi hi // "tumhe'NupavvaissAmo' 'sohaNaM' so vi jaMpaI / dhammaTThANesu savvesu savvaM davvaM nioi~uM // 126 sahassavAhiNI sIyaM durUDho sakalattao / sayaNehaNugammato patto vIrajiNaMtie // 127 sIyAo uttareUNaM kAUNaM ca payAhiNaM / vaMdittA japaI 'nAha ! bhavuviggassa me sayaM // 128 1 A B to 1 2 c D degjjae / 3 c D vayaM / 4 c D maMdire / 5 c D so ya accatadukkaro / 6 A B degteyaM / 7 c D pi vi / 8 c Ddegtubbhe'Nu / 9 A B iyaM / 10 c D degpae / Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 saTIke mUlazuddhiprakaraNe caturtha sthAnakam deha dikkha mahAbhAga ! sabhajjassa pasAyao' / jiNA'Numannie tatto disaM puvvuttaraM go|| vatthA-'laMkAramAIyaM mottuM loyaM karittu ya / jAvA''gao jiNassaMte dikkhio tA jiNeNa so|| itthaMtarammi soUNa sAlibhado tamabbhuyaM / vuttaMtaM 'vijio mi' tti savvaM mottUNa takkhaNaM // 131 dAuM davvaM suThANesu, sibiyaM so vi Aruhe / seNieNANuga(ga)maMto purAo bahi niggao // chattAichattae daTuM sIyaM muMcai takkhaNaM / putrakkameNa eso vi lei dikkhaM mahAyaso // 133 "ettha saMsArakaMtAre bhamaMtANa sarIriNaM / dullahaM mANusattAI jiNadhammasamaNNiyaM // 134 tahiM pi vayasAmaggI dukkhaM jIvehiM labbhaI / taM laTTha savvadukkhANaM diNNo hoi jalaMjalI // kevalaM appamattehiM kAyaco tattha ujjamo / jao pamAyajuttANaM savA dikkhA niratthayA' // evaM sAsittu ajAo caMdaNajjAi appiyA / iyare do vi therANaM sikkhaNatthaM samappiyA // jAyA kAleNa gIyatthA bhAviyappA bahussuyA / chaTThAo aTThamAo ya dasamAo duvAlasA // addhamAsAo mAsAo domAsiya-timAsiyA / cAummAsAiyAo vA pArayaMti kayAi vi // evaM taveNa saMjAyA kisA dhavaNisaMtayA / aNNayA sAmiNA saddhiM rAyaggihamuvAgayA // 140 sAlattayAiyaM tattha savvaM devehiM nimmiyaM / jiNassa vaMdaNaTThAe tao logo viNiggao // saMpatte bhikkhakAlammi mAsakkhamaNapAraNe / bhikkhaTThA vaccamANehiM vaMdio bhuvaNappahU // 142 bhaNio ya jiNideNaM sAlibhaddamahAmuNI / 'ajja mAyAi hattheNaM pAraNaM te bhavissaI' // 'icchaM' ti bhaNiuM do vi, paviTThA tammi paTTaNe / aDaMtA ucca-nIesu majjhimesu kulesu ya // bhaddAgehammi saMpattA saMThiyA ya gharaMgaNe / tavasosiyadehattA na nAyA tattha keNa vi // 145 vaMdissAmo jiNaM dhaNaM sAlibhaI taheva ya / iya vAulattaNAo ya na te keNA vi lakkhiyA // khaNamekkaM ciTThiuM tattha niggayA te mahAmuNI / divvajoeNa laddhIe purAo jA viNiggayA // sAlibhaddassa tA mAyA jammaMtarasamubbhavA / dhaNNA nAmeNa gAmAo mahihArIsamaNNiyA // ghittuM dahiM samAyAyA vikkayatthaM tahiM pure / pavisaMtI niyaM puttaM sAlibhadaM niyacchiuM // romaMcakaMcuijjatasamAgacchaMtapaNhayA / bhattIe vaMdiuM dei taM dahiM tANa doNha vi // 150 'sujjhai' tti tayaM dhittuM te jiNaMtiyamAgayA / AloittA vihANeNaM sAlibhaho kayaMjalI // 151 pucchaI 'sAmi ! saMjAyaM kahamamhANa pAraNaM ' / 'mAyAhatthAo' sAmI vi puvvajammAi sAhai // tao saMvegamAvaNNA tameva dahi pAriuM / ApucchittA jiNaM vIraM gayA vebhArapavvayaM // 153 sayaM pamajjiuM tattha ekkaM varasilAyalaM / pAyavovagamaM nAma pavaNNA'NasaNaM varaM // 154 etthaMtarammi sA bhaddA seNio ya nriisro| saMpattANi jiNassaMte bhattIe vaMdiuM jiNaM // 155 'sAlibhado ya dhaNNo ya bhayavaM ! kattha mahAmuNI ? / kiM vA vi amha gehammi bhikkhaTTA na samAgayA // sAmI vi jaMpaI 'bhadde ! paviTThA tuha maMdire / bhikkhaTThA kiMtu tumhANaM na keNA'vuvalakkhiyA // 157 ThiccA khaNaMtaraM tattha, tao pacchA viNiggayA / sAlibhaddassa mAyA u puvvabbhavasamubbhavA' // 158 iccAi akkhie sabve tao bhaddA tahiM gyaa| seNieNa samaM jattha te ciTuMti silAyale // 159 1c D degNeNa mannie / 2 c D dhamaNi / 3 c D payaTTA / 4 c D jAva nnigg| 5 c D to| Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRtapuNyakAkhyAnakam 215 vaMdiuM bhAvasAraM tu palAve kuNaI tao / 'hA putta ! taM si battIsatUlINaM uvariM tayA // 160 sutto si, saMpayaM ettha kakkasammi silAyale / hA putta ! gIyasadehiM vibujhaMto tayA tumaM // 161 sivAsaddehiM bhImehiM saMpayaM tu vibujjhasi / hA putta ! cADagutteNaM pariyaNeNaM samaNNio // 162 ciTThato iNhimegAgI suNNAraNNammi ciTThasi / hA putta ! taM si ramaNIe lalaMto niyamaMdire // 163 taiyA ihi tu bhImammi kahaM acchasi pavvae ? / hA putta ! divabhogehiM lAlio taM si savvayA / / ihi tu nippaDIkammasarIro kaha jaMpasi ? / hA putta ! niyagehe vi Agao vi na jANio / / amhehiM maMdabhaggehiM kisattAo taveNa u / evaM vilAvasaMjuttaM seNio taM payaMpaI // 166 'kimeyaM vilabase ammo ! mahAsattaM naruttamaM / devANaM dANavANaM ca vaMdaNijjaM mahAyasaM // 167 guNavaMtANa majjhammi rehA eyassa dijaI / jo mottuMtArisaM riddhiM vayaM carai erisaM // 168 suladdhaM jIviyaM jammaM kulaM sIlamimassa u / jo sIso sAmiNo jAo dukkaraM karaI tavaM // puttavaMtINa majjhammi tuma ekkA gaNiJjasi / jIse putto imo jAo sAlibhaddamahAmuNI // 170 tumaM amhe vi eeNa tAriyAiM na saMsao / tA kiM pamoyaThANe vi ammo ! soyaM pakuvvasi ? // uTTha vaMda mahAbhAge ! muNI ee jaguttame / gehaM pai payaTTAmo, ussUraM jeNa vaTTaI' // 172 evaM vuttA nariMdeNa vaMdittA te muNIsare / gayA gehammi deheNaM saraMtI egacittayA // 173 sAhU vi do vi te kAlaM kAUNA''ukkhae to| samAhiNA samuppaNNA savvaTThammi vimANae // siddhisokkhANugaM tattha tettIsaM sAgarovame / bhottuM caittu maiccammi sijjhissaMti akammayA // iya paramapavittaM sAlibhaddassa eMya, cariyamaivisiTuM je paDhaMtI maNussA // taha ya aNuguNaMtI je ya vakkhANayaMtI, naira-suravarasokkhaM bhuMjiu jaMti mokkhaM // 176 saGgamakAkhyAnaka samAptam / 33. sAmprataM kRtapuNyakAkhyAnakaM kathyate-- [34. kRtapuNyakAkhyAnakam ] atthi varavijayakalio saMkiNNo vAhiNIsahassehiM / suharisameo supao jaMbuddIvo nariMdo vva // 1 tattha vi ya bharahakhaMDaM chakkhaMDaM khaMDacaMdasaMThANaM / tattha'tthi magahadeso jaNavayaguNasaMjuo rammo // 2 tattha vi rAyagihapura cUDAmaNisacchahaM dharittIe / taM pAlai yasattU nAmeNaM seNio rAyA // 3 sukuluggayAhiM rairUviyAhiM iTThAhiM dohiM devIhiM / naMdA-cellaNanAmAhiM saMjuo bhuMjae bhoge // 4 nikkhittarajjabhAro abhayakumArammi niyayaputtammi / maMibuddhisaMjuyammi asesamaMtippahANammi // 5 etto ya jaNavae tammi ce egammi asthi gAmammi / tannagapAlI ekkA dArideNaM samabhibhUyA // 6 tIe ya suo bAlo tannagaparirakkhaNaM kaeNremANo / egattha aDavimajjhe jaijaNajogge paesammi // 7 aha picchai varasAI kAussaggeNa saMThiyaM ekkaM / tavasosiyataNuyaMgaM taM dadvaM ciMtae baalo||8 'eyassa jamma-jIviya-mANussattAI nUNa sahalAI / jo evaM NiDDajjaNaraNNe vivihaM tavaM kuNai // 9 1 A B taiyA / 2 c D yANi / 3 A B tI teacittayA / + A Bttii| 5 A B mahammi / 6c D evaM / 7 A B naravarasurasokkhaM / 8 cDdegNyakathAnakaM / 9A B mayabu / 10 cD kuNemANo / Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTIke mUlazuddhikaraNe caturtha sthAnakam nUNatthi puNNaleso majjha jeNesa daMsaNaM patto / tA vaMdiUNa eyaM karemi supatimattANaM' // 10 iya ciMtiUNa paNao muNivaracalaNesu eva niccaM pi / vaMdaMtassa muNivaraM saMpatto Usako kovi // 11 gAmanilayANa pAsAo maggiuM khIramAi jaNaNIe / niyayasuyassa'TThAe aha ro pAyo tatto // 12 uvatriTThayassa bhuttuM suyassa gehaMgaNammi varathAlaM / ghayagulajuttassa u pAyasassa kAUNa paDipuNNaM // 13 kajjatairammi jaNaNI jAva paviTThA gihammi tAva tao / saMpatto so sAhU jo puMvaM vaMdio teNa // 14 tayaM iMtaM bhattivasuMNNamiyabahalaromaMco / so citiuM pavatto ANaMdajalAvilacchIo // 15 216 aMvi ya kiMca 'ekku gharaMgaNi sAhU samAgaya, nAovajjiya anu ghari saMpaya / bhAvu vi ajju majjhu saMpaNNau, maNNe hauM ji ekku kayauNNau // 16 kahiM amhe ? kahiM muNivara iMtI ? kahiM amhe ? kahiM saMpayasaMtI ? / kahiM amhe ? kahiM bhatti turaMtI ? kahiM amhe kahiM tiNNi milatI' // 17 evaM ca ciMtiUNa 'thAle rehAo donni dAUNa / dAhAmi ttitibhAgaM' bhAviMto uDio bAlo // 18 gaMtuM sAhusamIve jaMpai 'jai sujjhai tti to leha' / nAUNa suddhi bhAve muNiNA vihu uDDiyaM pattaM // 19 pakkhiviuM tattha tao tibhAgamittaM puNo vi citei / 'aithovamimaM ' tatto pakkhivai 'biijjayaM bhAgaM // 20 puNa ciMtai 'jai kaha vihu nivaDai aMbAiyaM tao esA / nUNa viNassai khIrI' taiyaM bhAgaM pi to dei // 21 dattA va viTThI puNo vi tattheva ceva ThANammi / sAhummi gae saMte jaNaNI vi viNiggayA bAhiM // 22 taM daTuM tayavatthaM 'nUNaM bhuttaM aNeNa taM savvaM' / iya ciMtiUNa tIe puNo vi paripUriyaM thAlaM // 23 raMkattaNeNa bhuttaM teNa tayaM to ajIramANammi / rayaNIe mariUNaM subhabhAvo rAyagihanayare // 24 dhaNapAlainbhagehe bhaddA bhAriyAe kucchisi / uvavaNNo to logo payaMpaI 'esa kayapuNNo // 25 jo evaMvihage ghaNa ghaNasamiddhibaMdhure dhaNiyaM / uppajjihI mahappA ganbhe' aha kAlasamayammi ||26 pasavai bhaddA savvaMgasuMdaraM dArayaM sukaMtillaM / vadbhAvio ya ibho suyajammamahUsavaM kuNai // 27 logeNa kayaNNo bhaNio ganbhaTThio imo jamhA / kayauNNautti teNaM nAmaM jaNaehiM se vihiyaM // 28 to ya kameNaM jAo bAhattarIkalAkusalo / kAmiNijaNamohaNayaM ArUDho jovvaNaM jAva // 29 tAibhabAliyAe samANakula- rUya- jovvaNa- guNAe / jaNaehiM pasatyadiNe vihiNA giNhAvio pANi // tahavihu visasu maNaM kalAsu rasio na dei so jAva / tA bhaddAe bhaNio ghaNapAlo erisaM vayaNaM // 'nAha ! imo akayattho savvo dhaNavittharo jao eso / nippihacitto dIsaha ahiyaM kAmesu kaunno | tA taha karesu sAmiya ! visae sevei jaha imo kumaro / kiM bahuNA vi dhaNeNaM imeNa jai vilasai na eso ?' // to jaMpa dhaNapAlo 'mA jaMpasu piyayame ! imaM jamhA / hoMti asikkhatriyANi vi eyANi jaNe jao bhaNiyaM // AhAra-bhaya-pariggaha-mehuNasannAo aNuvaiTThAo / giNhaMti savvasattA, abbo ! kiM taduvaeseNa ? // 35 kiM ca sahAveNaM ciya kAmaggI dippae jiyANa pie ! / ko hu sayanno ditte jalaNe pakkhivai taNabhAraM ' // bhaddAe tao bhaNiyaM 'jai vi imaM taha vi majjha saMtoso / evaM ciya hoi jao tA aviyAraM imaM kuNasu' // 1 C D degtareNa / 2 cD sullasiyAM / 3 'avi ya' iti na vidyate A B pustakayoH / 4 A B biyajjayaM / 5 C D bhaNio / Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRtapuNyakAkhyAnakam 217 jANettu nicchayaM tIe teNa dullaliyamaNuyagoTThIe / chUr3ho tao kumAro tIe samaM bhamai aNavarayaM // 38 ujjANa-vAvi-dIhiya-talAya-pecchaNayamAiThANesu / aha aNNayA paviTro vesANaM pADayaM rammaM // 39 / tattha vi vasaMtaseNAgaNiyAe rUMya-jovvaNajuyAe / viNNANa-NANa-viNaovayArakusalAi gehammi // 4. jA tIe akkhitto kAmukkoyaNakahAhiM vivihAhiM / tAva vayaMsayalogo jhaDa tti gehAo 'nIsario // 41 so tIe poDhimAe tahA tahA raMjio surayakAle / jaha taccitto jAo annattha maNaM niytte||42 bhuMjai tIe samANaM visayasuhaM suravaro vva saggammi / pesiti jahicchAe davvaM jaNayANi aNavarayaM // 43 iya nicciMtassa tahiM paMcattaM uvagayANi jaNayANi / na vi jANiyANi teNaM bhajjA pesei se davvaM // 44 iya bArasame varise dhaNayA''samasannibhaM tayaM gehaM / davvakkhaeNa jAyaM dAridiyasunnagehaM va // 45 to nidriyammi davve kulINayAe niyaM pi AbharaNaM / pesei tayaM daTuM ciMtai sA kuTTaNI evaM // 46 'nUNa imo nissAro saMpai jAo' ao tayaM esA / rUvayasahassasahiyaM pesei puNo vi AbharaNaM // 47 bhaNiyA vasaMtaseNA 'vacche ! paricayasu kAmuyaM eyaM / nippIliyaAlattayaucchusaricchaM jao amhaM // 48 eso cciya kuladhammo mANijjai jaM dhaNaDDhao ceva / tA putti ! kulAyAraM mA muya paDivajja dhaNavaMtaM' // to jaMpai sA 'ammo ! mA evaM bhaNasu jeNa eeNa / diNNaM pabhUyadavvaM ko aNNo dAhiI evaM ! // 50 AsattamaM pi veNIpajjaMtaM amha 'hohiI eyaM / dAhI puNo vi aNNaM ammo davvaM mahAbhAgo // 51 AyAreNaM voDANa majjha evaMviheNa na hu kajjaM / uttamaguNarayaNANaM kiMca imo rio ammo! // 52 iya tIi nicchayaM jANiUNa AyArasaMvaraM kAuM / kajjaM hiyae ThaviuM tuhikkA saMThiyA dhuttI // 53 rayaNIe taMo suttaM pallaMke niyayapurisahatthAo / mellAvai devaule vasaMtaseNAe suttAe // 54 nidAkhae vibuddho eso vi paloiuM disaaykkN| ciMtai 'kimiMdiyAlaM ? disibbhamo kiM va maha jaao|| kiM vA vi sumiNago'yaM, uya dhAuvivajjao bhave eso?' / iya ciMtaMto bhaNio pAsaTThiyadAsaceDIe // ___ 'mA kuNasu bahuviyappe niyayaM kuldhmmmnnusrNtiie| aMbAe nicchUDho vasaMtaseNAi maDDAe // 57 taM vaccasu niyagehaM pallaMka gahiya jeNa vaccAmi' / to vimaNadummaNo so niyayaM pai padio gehaM // diTuM ca tayaM teNaM mahAaraNaM va mANusavimukkaM / asuvaNNAlaMkAraM kukaIyaNaraiyakavvaM va // 59 peyavaNaM va subhImaM, gayarayaNaM vuDDhapurisavayaNaM va / sukkasaraM va akamalaM, gayasohaM viMjharaNNaM va // 6. evaMvihaM niyaMto sAsaMko jAva so tahiM visai / tAvitaM daNaM abbhuTThai jha tti se bhajjA // 61 diNNammi AsaNammiM uvaviTro dhoviyA tao clnnaa| pucchai ya jaNaNi-jaNayANa saMtiyaM so tao vattaM // tIe vi aparisesA akkhAyA asue muyaMtIe / taM souM se dukkhaM saMjAyaM narayasAricchaM // 63 saMdhIriUNa appaM sayameva ya pucchae tao bhajja / 'kiM asthi kiMpi?' tIe vi dAiyaM taM niyAbharaNaM // 64 taM ceva bhaMDamullaM ghettuM saMpadrio disAyattaM / kaivi diNe ThAUNaM "gehi cciya mittalajjAe // 65 kAUNaM phalabaMdhaM tIe saMpaTThiyammi satthammi / satthAsaNNe khaTTAi so Thio suNNadevaule // 66 etto ya tammi Nayare sudhaNUnAmeNa asthi varaibbho / bhajjA ye tassa mahimA mAyAbuddhIhiM dullliyaa| ____1c D ruuvjoN| 2 c D nIhario! 3 c D degdalu vicitae kuTTaNI evaM / 4 A B hohihii| 5 cD Na veDeNa / 6 cD kAtuM / 7 cD tayaM su| 8A Bho soio to calaNe / 9c D 'yaais| 10 A B tabhodataM / 11 c D aMsuyaM / 12 c D gehe cciya / 13 A B vi / mU. zu. 28 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 saTIke mUlazuddhiprakaraNe caturtha sthAnakam dhaNayatto nAmeNaM tIe suo rUya-jovvaNasamaggo / nIsesakalAkusalo jaNaeNa samANarUvANaM // 68 ibbhakulabAliyANaM cauNha giNhAvio karaM jAva / tA jaNao paMcattaM saMpatto, so vi mittehiM // 69 desaMtaragamaNatthaM cittaM kArAvio suhadiNammi / ghettuM cauvihabhaMDaM saMpatto jalahitIrammi // 70 Aruhiya jANavattaM paratIraM pAviUNa viDhavittA / davvaM puNo niyatto jA patto jalahimajjhammi // 71 tA AmamallagaM piva girisiharaM pAviUNa taM vahaNaM / pavilINaM so vi tahiM dhaNayatto pAvio nihaNaM // . ekkeNuvvarieNaM gaMtuM puriseNa tattha mahimAe / pacchaNNamimaM gujjhaM kahiyaM tIe vi so tAhe // 73 saMgahiuM dANeNaM bhaNio gujjhaM imaM tu pacchannaM / kAyavvaM teNAvi hu paDivannaM jha tti tavvayaNaM // 74 ciMtei tao esA 'vahUNa bhattAramaNNamANemi / jA jAyaMti suyA siM samatthagharasArarakkhayarA' // 75 iya ciMtiUNa bAhiM nayarassa viNiggayA tamissAe / diTTho ya suhapasutto kayauNNo devkuliyaae|| uppADio ya tatto tIe purisehiM mNcyaaruuddho| mukko gharamajjhammI kameNa jA uDhio tAva // 77 kaMThe vilaggiUNaM ruyai sadukkha imaM payaMpatI / 'bAlo cciya avahario majjha apuNNAe taM vaccha ! // 78 mahimaMDale gaviTTho sayale na ya tuha pauttimitta pi / uvaladdhaM jA ajjaM kahio tuha Agamo munninnaa|| divo ya kapparukkho sumiNe gehaMgaNammi saMpatto / tA ajja ihaM puttaya ! samAgao amha puNNehiM / tA kattha vaTTio taM ? kattha ya bhamio si ettiyaM kAlaM ? / kiM vA vi suhaM dukkhaM aNubhUyaM vaccha ! me sAha // ahavA vi majjha hiyayaM vajjasilAsaMcaeNa naNu ghaDiyaM / jaM tujjha viogammi vi na gayaM sayasikkaraM sahasA // jA tujjha viogammi vi pANe dhAremi pAviyA ahayaM / ovAraNayaM mhi kayA guNasAyara ! tujjha dehassa // 83 jAI tuha virahammi vaccha ! mae ciMtiyANi hiyaeNa / tANi tuha veriyANa vi desesu paDatu mA kaha vi // devagurUhi vihure surakkhio taM si ettiyaM kAlaM / tA majjha jIvieNa vi kappAU hosi taM vaccha ! // 85 aNubhAveNaM tiyasAiyANa sIleNa taha saINaM ca / parivaDDhasu niyavaMsaM gharavicchaDaM ca aNuhavasu // 86 desaMtare vivaNNo bhAujjAyANa tujjha bhattAro / hosu cauNha vi sAmI iNhi eyANa taM vaccha !' // 87 iya tIe buddhimAhapparaMjio muNiyakUDacario vi / paDivajjai tavvayaNaM vimhayakoUhalApuNNo // 88 suNhAo vi tIe tao egaMte ThAviUNa bhnniyaao| "evaMThiyammi kajje paDivajaha devaraM kaMtaM // 89 jeNa suIsu vi bhaNiyaM 'gaya-maya-pavvaiya-kIvapaiesu / ramaNesuM nArINaM vihijjae annabhattAro' // 90 tA khettayaM pi puttaM uppAittA kareha kularakkhaM / mA bhe savvaM davvaM gacchissai rAyabhavaNammi // 91 kuMtImahAsaIe aNNonnapaIhiM puttuppttii| suvvai tA paDivajjaha mama vayaNaM, mA vigappeha" // 92 iya tIe dhuttIe tahA tahA logasatthajuttIhiM / bhaNiyAo jaha tAhiM paDivannaM niviyappAhi // 93 aha tAhiM samaM muNivaradANapphalajaNiyabiuNarAgAhiM / bhujaMtassa ya bhoge iMdassa va devalogammi // saMjAyA varaputtA tANa cauNhaM pi surakumAra vva / volINA ya kameNaM bArasa saMvaccharA evaM // 95 to sAsuyAe vuttAo tAo paricayaha saMpayaM eyaM / parapuri kimiyANi siddhe kajammi dharieNaM ? paDibhaNiyaM suNhAhiM 'ammo ! mA bhaNasu erisaM vayaNaM / jeNa'mhe bhuttAo so kiM na vi hoi bhattAro ?' // to tIi bhiuDIbhAsuravayaNaM avaloiUNa vahuyAhiM / bhayavevirahiyayAhiM paDivaNNaM jhatti tabbhaNiyaM // puTrA ya tAhiM sAsU 'ammo ! tuha aNumaeNa saMbalayaM / eyassa kiMci kuNimo' 'jaM rocai kuNaha' sA bhaNai // ___to tAhiM savvAhiM pacchaNNaM moyagANa majjhammi / khittAiM rayaNAI 'hou suhI' iya viyappeNaM // 10. IA B 'hiu~ jaannvrN| 2 A B vahuyAbhattA / 3 c D to| 4 A B suNhA vi tao tIe / 5 cD yAo jahA taahiN| 6 c D tA / 7 c D hoi / Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRtapuNyakAkhyAnakam 219 bhariUNa moyagANaM thaiyA UsIsayammi se ThaviyA / tatto ya sAsuyAe pAiya majjaM suhapasutto // khaTTAe samaM uppADiUNa mukko puNo vi tattheva / jatto devakulAo samANio Asi kira puvvaM // etthaMtarammi sattho samAgao so puNo vi rayaNi tti / kAUNaM na paviTTho taheva AvAsio kamaso // nAUNa AgayaM taM niyakaMtapauttijANaNaTThAe / jA tattha gayA bhajjA tA pecchai taM taha cceva // sacchAyaM datRRNaM pahanucittA samuTThaveUNaM / saMbalathaiyaM khaTTa ca gihiuM jAi niyagehaM // 105 kayauNNao vi jANiyabhAvattho niyayamaMdiraM patto / pecchai vasaMtaseNaM tahiM gao baddhaveNIyaM // 106 sayapAgAI tellehiM makkhio jAva tAva saMpatto / lehayasAlAo suo, paDio jaNayassa calaNesuM // 'chuhio' tti kariya maggei bhoyaNaM neya sijjhae kiMci / to royaMta daTuM, vasaMtaseNAi thaiyAo // kaDDheUNaM diNNo ego varamoyago tao eso / taM khAyaMto patto, lehayasAlAe aha tattha // 109 moyagamajjhe daTuM pavaramaNiM 'ghuTTau' tti' kAUNa / dAei aNNachattANa tehiM bhaNiyaM 'maNI eso // tA pUiyassa demo diNe diNe dei jeNa amhANaM / pUyaliyAo' vottuM diti tayaM pUiyassa tao // teNa vi so pakkhitto pAsaTThiyanIrakuMDamajhammi / tassa pabhAveNa tayaM thalaM va paDihAsae nIraM // 'to teNaM viNNAo jahA imo nIrakaMtapavaramaNI / saMgoviUNa dhaNiyaM caTTANa vi dei jaM joggaM // 113 etto ya samakkhAyaM piyaMgulaiyAi dAsaceDIe / 'sAmi ! jayA paricattA vasaMtaseNAi mAyAe / taM nAuM savvattha vi gavesiyA na ya pauttimittaM pi / tumhANaM uvaladdhaM tao imaM sAmiNI kuNai // veNIbaMdha siyavatthanivasaNaM mallagaMdhaparihAraM / duddharapautthavaiyAvayaM dharaMtI ThiyA esA // 116 ettiyakAlaM tuhagehasaMThiyA tucchaasaNakayavittI' / taM soUNaM kayauNNayassa jAo puNo pimmo // aha aNNayA ya nIraM pAuM sariyAjalammi oiNNo / seyaNayagaMdhahatthI gahio so taMtueNa tahiM // pokkariyaM ca narehiM taM souM Aulo nivo jAo / to bhaNai abhayakumaro 'deva ! tahiM khivaha jalakaMtaM // so jA bhaMDArAo kaDDhijjai tAva laggae velA / accAhiyaM ca kariNo hoi daDhaM taNuvimadeNa // to sigghapAvaNatthaM jalakaMtamaNissa naravariMdeNa / savvanayarammi sahasA bhamADio paDahago evaM // 121 'bho ! bho ! jalakaMtamaNiM sigdhaM jo ANiuM samappei / tassa nivo rajjaddhaM kaNNAi samaNNiyaM dei' // taM vayaNaM soUNaM kaMduieNaM lahuM samANIo / khitto ya naImajjhe thalaM ti aha taMtuo naTTho // 123 taduvaddavAo mukko seyaNayakarI samAgao gehaM / puTuM ca naravareNaM 'keNesa maNI samANIo ?' // kahio ya pUio se, tatto ciMtAvaro nivo bhaNai / 'abhaya ! kahaM dAyavvA kaNNA nIyassa amhehiM ? // abhaeNa vi paDibhaNio 'rayaNANi na saMbhavaMti eyassa / tA pucchijjau eso uppattimimassa rayaNassa' // raNNA vi pucchio so 'saccaM bho ! bhaNasu kaha tuhaM eyaM ?' / teNa vi bhayabhIeNaM jaTThiyaM savvamakkhAyaM // abhaeNa tao bhaNiyaM 'bhavaMti rayaNAyarammi rayaNAI' / kaMduio vi hu uciyaM dAuM vIsajjio raNNA // kayauNayaM pi saddAviUNa diNNA sagoravaM kaNNA / rajjassa'dreNa samaM pariNIyA mahavibhUIe // bhaMjai visiTrabhoe abhayakumAreNa saha lalaMto so / aNNammi diNe pabhaNai abhayakumAraM imaM vayaNaM // jaha 'ettheva puravare aNNAo vi asthi majjha bhajjAo / cattAri suyavaIo na ya gehamahaM viyANAmi // 'kaha evamimaM ?' abhaeNa jaMpie teNa savvamakkhAyaM / [7000] amhe vi tIi vijiyAbuddhIe' jaMpae abhayo / 1c D tti kaliUNa / 2 c D bhaNio / 3 C D to / 4 c D tA / 5 c D No rAgo / 6c D gehe / 7 c D abhao [granthAnam 7000 / Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 saTIke mUlazuddhiprakaraNe caturtha sthAnakam _'evaM vihaM pi kAuM kajja ettheva nivasae esA / na ya amhehiM vi nAyA, aho ! suniuNattaNaM tIe // tA acchasu niccito saMpai jANAmi tujjha bhajjAo' / iya votuM kAraviyaM devaulaM dohiM vArehi // tattha vi ya jakkhapaDimA kayauNNayarUvadhAriNI vihiyA / ghosAviyaM ca nayare jahA 'savacchAo nArIo // jakkhassa pUyaNatthaM puvveNa aiMtu nitu avareNaM / aNNahakayammi hohI uksaggo dAruNo tANa // iya soUNaM savvo thIvaggo bAlaDiMbhaparikiNNo / AyAo tAo vi hu pattAo tahiM saDiMbhAo // 'bappo bappo' tti tao ucchaMge tIi jakkhapaDimAe / bhaNamANA ArUDhA te DiMbhA jha tti pahasaMtA // egaMtAo tatto viNiggayA jha tti abhaya-kayauNNA / tAo vi ya te daTuMlajjAe ahomuhA jAyA / abhaeNa vi sA vuDDhA hakkArittA suniThuragirAhiM / taha tajjiyA jahA sA paDiyA pAesu doNhaM pi // iya sattahiM bhajjAhiM samayaM mANitayassa visayasuhaM / volINo bahukAlo aNubhujaMtassa rajjasiriM // etthaMtarammi bhayavaM codasavarasamaNasahasaparivAro / chattIsasahasaajjAsamaNNio tiysnyclnno|| kevalanANasamaggo saMpatto jiNavaro mahAvIro / guNasilae tiyasehiM raiyammi mahAsamosaraNe // 143 vaddhAvayapuriseNaM AgaMtUNaM tao samakkhAyaM / kayauNNayanaravaiNo, dAuM so tassa varadANaM // 144 saviDDhIe patto jiNapayamUlammi namiya uvaviTTho / pAraddhA ya jiNeNaM bhavaharaNI desaNA evaM // 145 'bho bho bhavvA ! itthaM caugaisaMsArasAyare bhIme / nivaDaMtayasattANaM dhammo cciya tAraNaM kuNai // 146 dhammo savva'tthANaM pasAhago, sagga-mokkhasovANaM / dhammo doggaidharaNIdharassa niddalaNavarakulisaM // dhammeNa puvvasukaeNa uttamA huMti ettha varabhogA / tA so cciya kAyavo sivasuhasaMpattikAmehiM // iya souM savvA vi hu parisA saMvegamAgayA dhaNiyaM / kayauNNao vi pucchai sIse ThaviUNa karakamalaM // 'bhayavaM ! kiM punvabhave mae kayaM jeNa erisA riddhI / bhogA ya aNaNNasamA saaMtarAyA ya saMjAyA ?' // to nIsesaM cariyaM bhayavaM sAhei tassa puzvillaM / taM souM kayauNNayarAyA saMvegamAvaNNo // 151 sumarittu puvvajAiM pabhaNai saMvegairaMgamAvaNNo / 'evamiNaM jagabaMdhava ! jAissaraNAo me nAyaM // 152 tA saMpayaM pi jayaguru ! rAyAI pucchiUNa ghecchAmi / nIsesasokkhasaMpattikArayaM savvaviraI' ti // 153 'mA kAhisi paDibaMdha' jiNeNa bhaNiyammi to gihe gaMtuM / rAyAI Apucchiya savvaM sAmaggiyaM kuNai / bhavi ya kAravi jiNavarajatta vihANaiM, deviNu dINA-'NAhaha dANaiM / ghosAveviNu abhayapayANaI, mANeppiNu varasAhu viyANaiM // 155 pUya kareviNu cauvihasaMghaha, davvu vibhAyavi baMdhavavaggaha / sibiyArUDhau saha niyapattihiM, parivAriu sAmaMtasupattihiM // 156 aNugammatau seNiyarAI, vaNNijjaMtau jaNi annuraaiN| vartai varatUraninAyahiM, naccatai pAulasaMdhAyahiM / kalakaMThahiM gAyaNahiM rasaMtahiM, bhaTTa-caTTa-baMdiNihiM paDhaMtahiM / iya sAmaggiya niggau nayaraha, saMpattau caraNaMtie vIraha // 158 sibiyAo uttariuM kAUNa payAhiNaM ca tikkhutto| namiUNaM vIrajiNaM kayaMjalI jaMpae evaM // 1 A B kArAviya / 2 c dArehiM, D pratau pAThabhaGgaH / 3 A B ayaMtu / 4 c D ammo ! eso tAbho ucchaM / 5cD hassa'jjA | 6cgarasasamAvaNNo, D pratI pAThapatanam / 7 A B rayaM ti| 8c D jiNaharabhatti / 9 c D jnn| 10 c DtahiM bhutuur| 11 c DtahiM pA / Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhuzayyAdAnopadezaH 221 'sAmiya ! saMsAramahaNNavammi nivaDatayassa maha iNhi / karuNAe pavvajjaM deha mahaM jANavattaM va // bhayavaM pi dei dikkhaM saha aNusaTrIe to samappei / gaNaharanAhassa tayaM vayaNI vi hu cNdnnjjaae| to gahiyaduvihasikkho kAUNaM bahuvihe tavaccaraNe / saMlihiya AuyaMte saMpatto devalogammi // 162 iya jaM riddhI bhajjA 'bhogA rajjaM ca aNuvamaM pattaM / taM jammaMtaramaharisipAyasadANapphalaM savvaM // 163 jaM rehAdANeNaM bhAvassa avaMtaraM kayaM Asi / taM tassa vi bhogANaM avaMtaraM kiMci saMjAyaM // 164 iya nAuM bho ! dANaM anyocchinneNa deha bhAveNa / jeNa niraMtarabhoe bhottuM pAveha nivvANaM // 165 kRtapuNyakAkhyAnakaM samAptam / . 34x azanAdidharmopagrahadAnasya dRSTAntaiH phalaM pratipAdya samprati samastadAnapradhAnaM zayyAdAnaM zlokenAha sejjAdANaM ca sAhUNaM deyaM dANANamuttamaM / sureNaM jeNa diNNeNaM diNNaM sesaM pi bhAvao // 87|| zayyA vasatistasyA dAnaM vitaraNam / cakAro'vadhAraNe, sa ca bhinnakrame tena deyamevet yatra sambadhyate / 'sAdhUnAM' yatInAm, 'deyaM' dAtavyam / 'dAnAnAM' pUrvoktAnAm 'uttama' pradhAnam / yataH 'suddheNaM' ti zuddhena= niravayena, yena 'diNNeNaM'ti dattena, 'diNNaM'ti dattam, 'zeSamapi' sarvamapi, 'bhAvataH' paramArthataH / yata uktam dhRtistena dattA matistena dattA, gatistena dattA sukhaM tena dattam / guNazrIsamAliGgitebhyo varebhyo, munibhyo mudA yena datto nivAsaH // 310 // tathA jo deiu(deu ?)vassayaM jaivarANa'NegaguNajogadhArINaM / teNaM diNNA vattha-'NNa-pANa-sayaNA-''saNavigappA // 31 // jaM tattha ThiyANa bhave savvesiM teNa tesimuvaogo / rakkha paripAlaNA vi ya to diNNA eva te savve // 312 // sIyA-''yava-corANaM vAlANaM taha ya daMsa-masagANaM / rakkhaMto muNivasabhe sivalogasuhaM samajjiNai // 313 // iti zlokArthaH // 87 / / kasmAdevaM zayyAdAnamatigariSThaM varNyate ?-yato yeSAM tadAtavyaM teSAM guNavatvena mahattvAt , tanmahattvakhyApakaM ca zlokadvayamAha mAyA piyA ya bhAyA ya bhagiNI baMdhavA suyA / bhajjA suNhA dhaNaM dhaNNaM caittA maMDalaM puraM // 8 // mokkhamaggaM samallINA chidittA mohabaMdhaNaM / ee sAhU mahAbhAgA vaMdaNijjA surANa vi // 89 // 'mAtA' janayitrI, 'pitA' janakaH, 'bhrAtA' sodaraH, cakAro'nuktasvajanapratipAdakaH, 'bhaginI' svasA, 'bAndhavAH' bhrAtRvizeSAH, 'sutAH' putrAH, 'bhAryA' sahacarI, 'snuSA' vadhUH, 'dhanaM' gaNimAdi catuHprakAram , 'dhAnyaM' yavAdi caturvizatibhedabhinnam / uktaM ca- . ___1 A B bhoge| 2 xx etaccidvayAntarvI pAThaH c D pratyoreva vidyte| 3 c D degdhAnazayyAdAnazlokamAha / 4A B yataH zudena / 5cD tti lo| Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 saTIke mUlazuddhiprakaraNe caturtha sthAnakam dhaNNA cauvvIsa java- gohuma sAli - vIhi saTThIyA / atta - aNuyA - kaMgUrAlA - tila- mugga- mAsA ya // 314 // ayasi-hirimartha-puDagA-niSpAva - siliMda - rAyamAsA ya / ikkhU - masUra - tuvarI-kulattha taha dhANaya- kalAyA 315 / / (daza0 ni0 gA0252-253) etAni lokaprasiddhAni / navaraM 'aNukA' lakSNakaMgU, ' SaSTikA' zAlibhedaH, kaMgU='vRttakaMgU', tadbhedo rAlakaH, hirimanthAH = kRSNacanakAH, niSpAvA:= vallAH, rAjamASAH = valakAH, ziliMdA : = makuSTAH, dhAnyakaM = kustumbarI, kalAyA = vRttacanakA iti / etAni ca tyaktvA tathA 'maMDalaM puraM' ti, 'maNDalaM' rAjyam, 'purai' nagaram cakAraH pUrvasmAd yojyate // "mokari" ityAdi, 'mokSamArga' zivapathaM samyagjJAnAdirUpam, 'samAlInAH' sam= ekIbhAvenA''lInAH-AzritAH / kiM kRtvA ? chittvA ' mohabandhanaM' mohanIyanigaDasaMyamanam / 'ete' pUrvoktAH, 'sAdhavaH' yatayaH, 'mahAbhAgAH ' acintyazaktiyuktAH, 'vandanIyAH' namaskaraNIyAH, 'surANAmapi' tridazAnAmapIti zlokadvayArthaH // 88 - 89 // punarapi vizeSaguNadyotanArthaM zlokaMcatuSkamAha sAgaro iva gaMbhIrA, maMda iva niccalA / kuMjaro iva soDIrA, mahaMdI iva nibbhayA ||20|| 'sAgara : ' samudraH, sa iva - tadvat, 'gambhIrA: ' alabdhamadhyAH / 'mandaraH' merustadvad 'nizcalAH' parISahopasargavAtotkalikA'prakampAH / ' kuJjaraH' hastI tadvacchauryavantaH karmazatruparAjayaM prati / 'mRgendra' iva nirbhayAH' siMha iva bhayarahitAH paratIrthikakuvAdigajagalagarjitAdiSviti // somAcaMdo vva lesAe, sUro vva tavateyasA / savvAsANa visahA, jahA loe vasuMdharA // 99 // 'somAcandravad' rAkAzazAGka iva 'lozyayA' saumyadIptyA, samastajanAnandadAyakatvena paradarzanatArakAdhikyena ca / 'sUravad' bhAnuriva, 'tapastejasA' tapaH kiraNajAlena, paratIrthikazazadharatAratArakAnikaraprabhApracchAdakatvAt / 'sarvasparzAnAM' niHzeSasparzaviSayANAm, 'viSahAH' aghisahanazIlAH, 'yathA' yadvad, 'loke' tribhuvane, 'vasundharA' pRthvI, janakRtazubhA -'zubhaceSTAsamavRttitvAt / uktaM cavaMdijjamANA na samukkasaMti, hIlijjamANA na samujjalaMti / daMteNa citteNa caraMti loe, muNI samugdhAiyarAgadosA ||316 // (Ava0 ni0 gA0 866) sovayaMtA vayaNAbhighAyA, kaNNaM gayA dummaNayaM jaNaMti / dhammo tti kiccA paramaggasUre, jiyaMdie jo sahaI sa pujjo // 317 // jo sahara hu gAmakaMTae, akkosa- pahAra tajjaNAo ya / bhayabheravasada sappahAse, samasuhadukkhasa he je sa bhikkhU ||318|| akkosa- haNaNa- mAraNa dhammabbhaMsANa bAlasulabhANaM / lAbhaM maNNai dhIro jahuttarANaM abhAvammi // 319 // ti / 3 1c D 'hirirmithitipuDaga- niSphAva | 2 C D hiriminthAH kR | 4AB vAdigala / CD siMhavadbhayaM / Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhumAhAtmyam suddhacittA mahAsattA sArayaM salilaM jahA / gosIsacaMdaNaM ceva sIyalA susugaMdhiNo // 92 // 'zuddhacittAH' nirmalAntaH karaNAH 'mahAsattvAH' sattvAdhikAH, 'zAradaM' citrAnakSatratApavizodhitam, salilaM 'yathA' iti yadvat karmamalarahitatvAd / 'gozIrSacandanaM' pradhAnaM zrIkhaNDam, cakAro'gre yojyate, evazabdasya ivArthatvAt tadvacchItalAH kAmAgnitApAbhAvAt / 'susugandhayazca' zIlasaugandhayuktatvAditi // virayA pAvaThANe, nirayA saMjame tave / nimmamA nirahaMkArA khaMtA daMtA jiiMdiyA // 93 // 'viratA: ' nivRttAH 'pApasthAnebhyaH' pAtakAzravebhyaH / 'niratAH' AsaktAH 'saMyame' paJcAzravAdviramaNaM paJcendriyanigrahaH kaSAyajayaH / daNDaviratizceti saMyamaH saptadazabhedaH // 320 // ityevaMrUpe / 'tapasi ' tureraNoriA vittIsaMkhevaNaM rasaccAo / kAyakileso saMlINayA ya bajjho tavo hoi // 329 // pAyacchittaM viNao veyAvaccaM taheva sajjhAo / jhANaM ussaggo viya abhitarao tavo hoi // 322 // ityevaMlakSaNe / 'nirmamAH' 'putro me bhrAtA me svajano me gRhakalatravargoM meM' ityevaM mamIkArarahitAH / 'nirahaGkArAH' nirgatAhaGkRtayaH / 'kSAntAH' kSamAvantaH / 'dAntAH' noindriyadamena / 'jitendriyAH' nigRhItasparzanAdIndriyAH / iti zlokacatuSTayArthaH // 90 - 93 || vizeSataH sAdhumAhAtmyaM khyApayan zlokamAha aho ! ghaNNo hu so deso puraM rAyA gihI gihaM / jaM tuTThi maNNamANA NaM viharaMtI susAhuNo // 94 // 'aho' ityatizaye, 'dhanyaH' puNyabhAk, sa 'deza:' janapadaH, 'puraM' nagaram, 'rAjA' nRpatiH, 'gRhI' gRhasthaH, 'gRha' nizAntam, 'jaM' ti vibhaktivyatyayAd yatra, 'tuSTi' harSam ' manyamAnAnAM (mAnAH ) ' pratipadyamAnAnAm (mAnAH), [? NaM iti vAkyAlaGkAre], 'virahanti' paribhramanti, 'susAdhavaH' sadyataya iti zlokArthaH // 94 // evaMguNayuktAnAM ca sAdhUnAM yo vasatiM prayacchati tasya phalaM zlokenA''ha sejjaM jo dei sAhUNaM tare saMsArasAyaraM / sejjAyaro ao vRtto siddho savvaSNusAsaNe // 95 // 'zayyA' vasatim, yo 'dadAti' prayacchati, 'sAdhubhyaH' yatibhyaH, 'tare' tti tarati, 'saMsArasAgaraM" bhavasamudram, zayyAtaro'to vyuktaH siddhaH sarvajJazAsane- ' zayyayA tarati saMsArasAgaram' ityevaM 'siddha:' vyutpatyA niSpAditaH, 'vyuktaH' vizeSeNoktaH 'jinazAsane' nizIthAdau / athavA siddha iva siddho vyuktaH, bhUtavadupacArAt pratyAsannasiddhigAmItyabhiprAya iti zlokArthaH // 95|| bhAvini viziSTapuNyahetumeva vasatidAtuH zlokena pratipAdayati--- 223 cihaMtANaM jao tattha vatthA''hAra-tavAiNo | sammaM kei pavajjaMti, jiNadikkhaM pi ke vi // 96|| IcD pradhAnazrI / 2 E deg ThANehiM / 3 AB jiyaMdiyA / Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 saTIke mUlazuddhipakaraNe caturthasthAnakasamAptiH tiSThatAM' nivasatAm , 'yataH' yasmAt , vastrA-''hAra-tapaAdIni AdizabdAt pAtra-daNDakAdigrahaH, sAdhUnAmutpadyanta iti gamyam / 'sammati samyaktvam, kecit 'pavajaMti' pratipadyante 'jinadIkSAmapi' sarva-dezaviratirUpAM kecanA'pi pratipadyante iti zlokArthaH // 96 // tasmAt sijjAdANappabhAveNaM devANaM mANusANa ya / pahANaM saMpayA phullaM phalaM nivvANamuttamaM // 9 // vibhaktivyatyayAt zayyAdAnaprabhAvato devAnAM mAnuSANAM ca pradhAna sampat puSpam , phalaM tu nirvANamuttamaM mokSagamanamiti zlokArthaH // 97 // tatazca nANAvihANa sAhuNaM ohAvaMtANa jAva u / kAyavvaM savvabhAveNamevamAi jahociyaM // 9 // 'nAnAvidhAnAM' 'jina-sthavirakalpikA-'hAlandika-pratyekabuddhodyuktavihAri-saMvignapAkSikAdyanekaprakA. rANAm , "ohAvaMtANaM"ti avadhAvatAm utpravrajitukAmAnAm 'jAva utti etAn yAvaditi bhAvaH, 'kartavyaM' vidheyam , 'sarvabhAvena' samastasAmarthyena, 'evamAdi' pUrvoktAdi 'yathocitaM' yathAyogyamiti zlokArthaH // 98 // yathocitakRtyameva zlokena pratipAdayati nANaM vA daMsaNaM suddhaM caritaM saMjamaM tavaM / jattiya jattha jANijjA bhAvaM bhattIe pUyae // 99 // 'jJAna' matijJAnAdi, vAzabdo'gre yodayate', 'darzanaM' kSAyopazamanAdi, 'zuddham' anavadyam, 'cAritra' sAmAyikAdi, 'saMyamam' AzravaviramaNAdi, 'tapaH' anazanAdi, 'jattiya'ti yAvanmAtram , 'yatra' sAdhau, 'jAnIyAd' avabudhyeta, 'bhAvaM' padArtham , 'bhaktyA' antarvAsanayA, tAvat tatra pUjayediti zlokArthaH // 99 // samastakRtyaparyantaM prakaraNopasaMhAraM ca vRttenA''ha liMgAvasesANa vi jaM vasiTuM, saMviggagIyatthaguruvaiTuM / nAUNa sAhUNa jahAvihANaM, viheha taM mokkhasuhAvahaM ti // 10 // 'ligAvazeSANAmapi' liGgamAtropajIvinAmapi, 'yadavaziSTaM' yadudvaritam, saMvignaH udyatavihArI, saMvignazvA'sau gItArthazca bahuzrutaH, sa cA'sau guruzca tadupadiSTaM kathitam , 'jJAtvA' avabuddhayA''gamAditi bhAvaH |tthaa ca jaNacittaggahaNatthaM, kareti liMgAvasese vi // tthaa| aggIyAdAiNNe khette annatthaThiIabhAveNaM / bhAvANuvaghAyaNuvattaNAe tesiM tu basiyavvaM // 323 / / iharA sa-paruvaghAo ucchobhAIhi attaNo lahuyA / tesi pi kammabaMdho, dugaM pi eyaM aNiTuM tu // 324 // vAyAe namokkAro, hatthusseho ya sIsanamaNaM ca / saMpucchaNa'cchaNaM chobhavaMdaNaM vaMdaNaM vA vi // 325 // sAdhUnAM' yatInAm, 'yathAvidhAnaM' yathAvidhi, "viheha"tti 'vidhatta' kuruta, 'tat' pUrvoktam , 'mokSasaukhyAvaha' zivazarmakAri / 'iti' prakaraNasamAptau // 10 // __ zrIdevacandrAcAryaviracite mUlazuddhivivaraNe sAdhukRtyasthAnakaM caturtha samAptam // 1c D mnussyaannaaN| 2 E uu| 3 apre vAzabdayojanA nopalabhyate / 4c D yojyate / 5 A B te taddarzanaM / 6Eti // 10 // sAhUrNa ti cautthaM ThANaM // 7A Bivigaa| 8cD ta tat / 1cD 'NaparisamA / Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________